Επιτρεπόμενα πρόσθετα τροφίμων: γενικό καθεστώς

Από το 1990 όλα τα επιτρεπόμενα πρόσθετα τροφίμων και οι προϋποθέσεις χρησιμοποίησής τους έχουν εναρμονιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να προστατεύεται η υγεία των καταναλωτών και να υπάρχει εγγύηση για την ελεύθερη κυκλοφορία των τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 89/107/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τα πρόσθετα που μπορούν να χρησιμοποιούνται στα τρόφιμα τα οποία προορίζονται για ανθρώπινη διατροφή [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Οδηγία 89/107/ΕΟΚ

Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας καλύπτει τα πρόσθετα τροφίμων που χρησιμοποιούνται ως συστατικά κατά την κατασκευή ή παρασκευή των τροφίμων και παραμένουν στο τελικό προϊόν, και ανήκουν σε μια από τις αναφερόμενες στο παράρτημα Ι κατηγορίες (ως «πρόσθετο τροφίμων» θεωρείται οποιαδήποτε ουσία που δεν καταναλώνεται συνήθως μόνη της ως τρόφιμο και της οποίας η σκόπιμη προσθήκη έχει ως αποτέλεσμα να αποτελεί συστατικό στοιχείο των τροφίμων).

Ως πρόσθετα τροφίμων μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο οι ουσίες που περιλαμβάνονται στους καταλόγους που έχουν καταρτιστεί και μόνο υπό τους όρους χρησιμοποίησης που καθορίζονται σ' αυτούς (για παράδειγμα, συντηρητικά, γαλακτωματοποιητές, γλυκαντικά, διογκωτικές σκόνες).

Το Συμβούλιο θεσπίζει:

• κατάλογο των προσθέτων τροφίμων που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται, αποκλείοντας οτιδήποτε άλλο·
• κατάλογο των τροφίμων στα οποία μπορούν να προστεθούν αυτά τα πρόσθετα, τους όρους προσθήκης και, ενδεχομένως, περιορισμούς που μπορεί να επιβληθούν για τους τεχνολογικούς σκοπούς της χρησιμοποίησής τους·
• κανόνες σχετικά με τις ουσίες που χρησιμοποιούνται ως διαλυτικά μέσα, συνοδευόμενες, εφόσον χρειάζεται, από κριτήρια καθαρότητας.

Μια ειδική διαδικασία βάσει της οποίας επιτρέπεται στην Επιτροπή να θεσπίζει μέτρα, εφόσον συμφωνεί με τη Μόνιμη Επιτροπή Τροφίμων, εφαρμόζεται:

• για τη σύνταξη των κριτηρίων καθαρότητας·
• εφόσον χρειάζεται, για τις μεθόδους ανάλυσης που απαιτούνται για να επαληθευτεί εάν τηρούνται τα κριτήρια καθαρότητας·
• εφόσον χρειάζεται, για τη διαδικασία δειγματοληψίας και τις μεθόδους ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης των προσθέτων επί και εντός των τροφίμων·
• στους άλλους κανόνες που είναι αναγκαίοι για να διασφαλιστεί η τήρηση των διατάξεων σύμφωνα με τις οποίες επιτρέπεται η χρησιμοποίηση μόνο των προσθέτων που αναφέρονται στους καταλόγους.

Διατάξεις που αφορούν το δικαίωμα για ανάληψη δράσης από κράτος μέλος που έχει συγκεκριμένους λόγους να πιστεύει ότι η χρησιμοποίηση ενός προσθέτου, έστω και αν είναι σύμφωνη με την οδηγία, θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία.

Όροι υπό τους οποίους ένα κράτος μέλος, προκειμένου να λάβει υπόψη την επιστημονική και τεχνική εξέλιξη η οποία σημειώθηκε μετά τη θέσπιση του καταλόγου, μπορεί να επιτρέπει προσωρινά την εμπορία και τη χρήση στο έδαφός του, ενός προσθέτου που δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο και ανήκει σε μια από τις κατηγορίες του παραρτήματος Ι της οδηγίας: π.χ. η άδεια πρέπει να περιορίζεται σε περίοδο δύο ετών.

Απαιτήσεις όσον αφορά τις ενδείξεις που πρέπει να φέρουν η συσκευασία ή τα δοχεία των προσθέτων που προορίζονται για πώληση στον τελικό καταναλωτή ή για την παρασκευή τροφίμων.

Οδηγία 94/34/ΕΚ

Με την οδηγία 94/34/ΕΚ επιτρέπεται στα κράτη μέλη να απαγορεύουν τη χρησιμοποίηση ορισμένων προσθέτων στα τρόφιμα που παρασκευάζονται με βάση παραδοσιακές μεθόδους στο έδαφός τους και αυτό με την προϋπόθεση ότι η εν λόγω απαγόρευση υπήρχε ήδη πριν από την 1η Ιανουαρίου 1992 και εφόσον η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων δεν επηρεάζεται από αυτό.

Εντούτοις, τα κράτη μέλη που λαμβάνουν αυτή την απόφαση υποχρεούνται να επιτρέψουν την παραγωγή στο έδαφος τους προϊόντων μη παραδοσιακών που παρασκευάζονται σύμφωνα με τις σχετικές με τα πρόσθετα τροφίμων οδηγίες.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιουλίου 2006, για τα πρόσθέτα τροφίμων [COM(2006) 428 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ο μελλοντικός κανονισμός πρόκειται να εναρμονίσει σε έναν κοινοτικό κατάλογο όλες τις ουσίες που επιτρέπεται να προστίθενται στα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των γλυκαντικών και των χρωστικών ουσιών. Επίσης θα θεσπίσει μια ενιαία διαδικασία έγκρισης και αξιολόγησης.

Η μόνιμη επιτροπή για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων θα εξετάσει όλα τα ήδη επιτρεπόμενα πρόσθετα καθώς και τα νέα και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΕΑΤ) θα προβεί σε αξιολόγηση των κινδύνων που παρουσιάζουν τα προϊόντα αυτά. Για να επιτραπεί ένα νέο πρόσθετο ή να ανανεωθεί μια υφιστάμενη έγκριση, η αξιολόγηση θα πρέπει να αποδείξει ότι το προϊόν είναι ασφαλές, τεχνολογικά αναγκαίο, ότι παρουσιάζει πλεονεκτήματα για τον καταναλωτή και ότι δεν τον παραπλανά όσον αφορά τη χρήση του.

Ο μελλοντικός κανονισμός θα καταργήσει όλες τις ισχύουσες διατάξεις που αφορούν τα πρόσθετα (βλ. παρακάτω).

Το σύνολο των κανονιστικών διατάξεων σχετικά με τα πρόσθετα βασίζεται:

• στην οδηγία 89/107/ΕΟΚ,
• στην οδηγία 95/2/EΚ για τα πρόσθετα τροφίμων πλην των χρωστικών και γλυκαντικών,
• στην οδηγία 94/35/EΚ για τα γλυκαντικά,
• στην οδηγία 94/36/EΚ για τις χρωστικές ουσίες,
• καθώς και στην οδηγία 292/97/EΚ (βλ. παρακάτω).

Απόφαση 292/97/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 1996, για τη διατήρηση των εθνικών νομοθεσιών που απαγορεύουν τη χρήση ορισμένων προσθέτων στην παραγωγή ορισμένων ειδικών τροφίμων [Επίσημη Εφημερίδα L 48 της 19.2.1997].

Η εν λόγω απόφαση επιτρέπει σε ορισμένα κράτη μέλη να εφαρμόζουν νομοθεσίες που απαγορεύουν τη χρησιμοποίηση ορισμένων προσθέτων στην παραγωγή συγκεκριμένων τροφίμων, που θεωρούνται παραδοσιακά και παρασκευάζονται στην επικράτειά τους. Οι εξαιρέσεις αυτές δεν είναι αντίθετες προς τις διατάξεις σχετικά με τα εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα.

Εκθέσεις

Εκθεση [COM(2001) 542 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Έκθεση της Επιτροπής, της 1ης Οκτωβρίου 2001, σχετικά με την πρόσληψη προσθέτων τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 25.04.2007