Άγραφες πηγές του ευρωπαϊκού δικαίου: επικουρικό δίκαιο

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Άρθρο 19 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 19 ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ;

• Το άρθρο 19 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) περιγράφει τον ρόλο και τη σύνθεση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).
• Αποτελεί τη νομική βάση του επικουρικού δικαίου ορίζοντας το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως το ανώτατο δικαστήριο για τη διασφάλιση της ορθής ερμηνείας και εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ, είτε σε προσφυγές που ασκούνται άμεσα σε αυτό είτε σε αιτήματα για προδικαστικές αποφάσεις* (για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στη σύνοψη για την Προδικαστική παραπομπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Τι είναι το επικουρικό δίκαιο;

• Το επικουρικό δίκαιο ορίζει τις άγραφες πηγές του δικαίου της ΕΕ σε αντίθεση με τις πρωτοβάθμιες και τις δευτεροβάθμιες πηγές.
• Αυτές οι πηγές χρησιμοποιούνται κατ’ ουσίαν από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως κανόνες δικαίου στις περιπτώσεις όπου το πρωτογενές και το παράγωγο δίκαιο δεν ρυθμίζουν το ζήτημα.

Ποιες είναι οι επικουρικές πηγές δικαίου;

• Οι επικουρικές πηγές συμπεριλαμβάνουν τη νομολογία* του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το διεθνές δίκαιο* και τις γενικές αρχές του δικαίου. Αυτές οι τρεις πηγές αλληλεπικαλύπτονται.
• Η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
  • Κατά την ερμηνεία του δικαίου της ΕΕ, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συχνά χρειάζεται να είναι δημιουργικό για να γεφυρώσει τα κενά που αφήνουν το πρωτογενές ή/και το παράγωγο δίκαιο.
  • Οι δικαστικές αποφάσεις του παρέχουν μια ανεπίσημη και νομικά δεσμευτική ερμηνεία του δικαίου της ΕΕ και, κατά συνέπεια, αναφέρονται ως πηγή δικαίου (συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
• Διεθνές δίκαιο
  • Το διεθνές δίκαιο (συμπεριλαμβανομένων των διεθνών συμφωνιών που συνάπτονται από την ΕΕ και τις χώρες της ΕΕ) χρησιμοποιείται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την ανάπτυξη της νομολογίας του, στον βαθμό που οι κανόνες του ισχύουν για την ΕΕ και δεν είναι ασύμβατα με την ειδική δομή της ΕΕ.
  • Πέρα από τις νομικές δεσμεύσεις της ΕΕ και των χωρών της ΕΕ, το διεθνές δίκαιο είναι επίσης πηγή έμπνευσης για το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν θεσπίζει γενικές αρχές δικαίου.
• Οι γενικές αρχές του δικαίου
  • Οι γενικές αρχές, που απορρέουν από τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επέτρεψαν στο Δικαστήριο να θεσπίσει κανόνες σε διάφορους τομείς στους οποίους δεν προβλέπονται διατάξεις των Συνθηκών.
  • Οι γενικές αρχές του δικαίου της ΕΕ μπορεί να είναι κοινές σε όλα τα εθνικά δικαστικά συστήματα των χωρών της ΕΕ και είναι συμβατές με τους στόχους της ΕΕ, ή αφορούν ειδικά την ΕΕ, ακόμα και εάν απορρέουν από αρχές που είναι κατοχυρωμένες μόνο σε ορισμένα εθνικά δικαστικά συστήματα.

Θεμελιώδη δικαιώματα

• Τα θεμελιώδη δικαιώματα [Άρθρο 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ)] είναι μια ειδική κατηγορία πηγής δικαίου:
  • εν μέρει ως πρωτογενές δίκαιο — το άρθρο 6 παράγραφος 1 της ΣΕΕ αναγνωρίζει ότι ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες·
  • εν μέρει ως επικουρικό δίκαιο — το άρθρο 6 παράγραφος 3 της ΣΕΕ αναγνωρίζει ρητά ως γενικές αρχές του δικαίου της ΕΕ τα «θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών και όπως απορρέουν από τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών».

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος III — Διατάξεις περί των θεσμικών οργάνων — Άρθρο 19 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 27)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πρώτο — Οι αρχές — Τίτλος I — Κατηγορίες και τομείς αρμοδιοτήτων της Ένωσης — Άρθρο 6 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 52-53)

τελευταία ενημέρωση 12.03.2018