Πρόγραμμα της Στοκχόλμης

Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης παρέχει έναν οδικό χάρτη για το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στον χώρο δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας για την περίοδο 2010-14.

ΠΡΑΞΗ

Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης – Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη που εξυπηρετεί και προστατεύει τους πολίτες [Επίσημη Εφημερίδα C 115 της 4.5.2010].

ΣΥΝΟΨΗ

Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης καθορίζει τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τον χώρο δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας για την περίοδο 2010-14. Βάσει των επιτευγμάτων των προγραμμάτων του Τάμπερε και της Χάγης, τα οποία προηγήθηκαν, έχει ως στόχο να ανταποκριθεί στις μελλοντικές προκλήσεις και να ενισχύσει περαιτέρω τον χώρο δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας με δράσεις οι οποίες εστιάζονται στα ενδιαφέροντα και στις ανάγκες των πολιτών.

Προκειμένου να εξασφαλίσει μια ασφαλή Ευρώπη, όπου γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών, το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης επικεντρώνεται στις ακόλουθες προτεραιότητες:

Ευρώπη των δικαιωμάτων

Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια πρέπει να μεταμορφωθεί από αφηρημένη ιδέα σε απτή πραγματικότητα. Πρέπει να παραχωρεί στους υπηκόους της ΕΕ τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών. Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να μπορούν να ασκούν τα δικαιώματα αυτά εντός και εκτός της ΕΕ, γνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι η ιδιωτική τους ζωή γίνεται σεβαστή, ειδικότερα όσον αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η Ευρώπη των δικαιωμάτων πρέπει να είναι ένας χώρος στον οποίο:

• οι πολίτες και τα μέλη των οικογενειών τους μπορούν να ασκούν πλήρως το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας·
• η πολυμορφία γίνεται σεβαστή και οι περισσότερο ευάλωτες ομάδες πολιτών (παιδιά, μειονότητες όπως οι Ρομά, θύματα βίας κ.α.) προστατεύονται, ενώ καταπολεμούνται ο ρατσισμός και η ξενοφοβία·
• τα δικαιώματα των υπόπτων και των κατηγορουμένων σε ποινικές διαδικασίες προστατεύονται·
• η ιθαγένεια της ΕΕ προωθεί τη συμμετοχή στη δημοκρατική ζωή της ΕΕ μέσω της διαφάνειας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, της πρόσβασης στα έγγραφα και της χρηστής διοίκησης, και εξασφαλίζει το δικαίωμα των πολιτών σε προξενική προστασία εκτός της ΕΕ.

Ευρώπη της δικαιοσύνης

Πρέπει να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός χώρος δικαιοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ. Πρέπει να διευκολύνεται η πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη, ώστε τα δικαιώματά τους να ενισχύονται καλύτερα εντός της ΕΕ. Ταυτόχρονα, η συνεργασία μεταξύ των δικαστικών αρχών και η αμοιβαία αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων εντός της ΕΕ πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω τόσο στις αστικές όσο και στις ποινικές υποθέσεις. Για το σκοπό αυτό, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιούν την ηλεκτρονική δικαιοσύνη (τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών στον τομέα της δικαιοσύνης), να θεσπίζουν κοινούς ελάχιστους κανόνες για την προσέγγιση των κανόνων ποινικού και αστικού δικαίου, και να ενισχύουν την αμοιβαία δικαιοσύνη. Η ΕΕ πρέπει επίσης να επιδιώξει να επιτύχει συνεκτικότητα με τη διεθνή έννομη τάξη, προκειμένου να δημιουργήσει ένα ασφαλές έννομο περιβάλλον για τη συνεργασία με τρίτες χώρες.

Μια Ευρώπη που προστατεύει

Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης συνιστά την ανάπτυξη μιας στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας για την ΕΕ, με στόχο τη βελτίωση της προστασίας των πολιτών και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Στο πνεύμα της αλληλεγγύης, η στρατηγική θα αποσκοπεί στην ενίσχυση της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, καθώς και της συνεργασίας στη διαχείριση των συνόρων, της πολιτικής προστασίας και της διαχείρισης των καταστροφών. Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας θα συνίσταται σε προδραστική, οριζόντια και εγκάρσια προσέγγιση με σαφώς διαχωρισμένα καθήκοντα για την ΕΕ και τις χώρες της. Θα εστιάζεται στην καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος, όπως:

• η εμπορία ανθρώπων·
• η σεξουαλική κακοποίηση, η σεξουαλική εκμετάλλευση και η παιδική πορνογραφία·
• το έγκλημα στον κυβερνοχώρο·
• το οικονομικό έγκλημα, η διαφθορά, η παραποίηση/απομίμηση και η πειρατεία·
• τα ναρκωτικά.

Για την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος, η εσωτερική ασφάλεια συνδέεται αναγκαστικά με την εξωτερική ασφάλεια. Επομένως, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η στρατηγική εξωτερικής ασφάλειας της ΕΕ και να ενισχύεται η συνεργασία με τρίτες χώρες.

Πρόσβαση στην Ευρώπη

Η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω τις ολοκληρωμένου χαρακτήρα πολιτικές για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των πολιτών της. Απαιτούνται ισχυροί έλεγχοι των συνόρων για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και του διασυνοριακού εγκλήματος. Ταυτόχρονα, πρέπει να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε όσους χρειάζονται διεθνή προστασία και σε ευάλωτες ομάδες πολιτών, όπως οι ασυνόδευτοι ανήλικοι. Κατά συνέπεια, ο ρόλος του Frontex (του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Εξωτερικών Συνόρων) πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στις υφιστάμενες και στις μελλοντικές προκλήσεις. Το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν δεύτερης γενιάς (SIS II) και το σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS) είναι επίσης ουσιώδους σημασίας για την ενίσχυση του συστήματος ελέγχου των εξωτερικών συνόρων και πρέπει επομένως να αποκτήσουν πλήρως επιχειρησιακό χαρακτήρα. Οι προσπάθειες πρέπει επίσης να συνεχιστούν για την ανάπτυξη της κοινής πολιτικής στον τομέα των θεωρήσεων και για την εντατικοποίηση της περιφερειακής προξενικής συνεργασίας.

Ευρώπη αλληλεγγύης

Βάσει του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη και ευέλικτη μεταναστευτική πολιτική. Η πολιτική αυτή θα πρέπει να επικεντρώνεται στην αλληλεγγύη και την υπευθυνότητα, και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τόσο των χωρών της ΕΕ όσο και των μεταναστών. Θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της αγοράς εργασίας των χωρών της ΕΕ, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τη διαρροή εγκεφάλων από τρίτες χώρες. Πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή δυναμικές πολιτικές ένταξης οι οποίες εξασφαλίζουν τα δικαιώματα των μεταναστών. Επιπλέον, μια κοινή μεταναστευτική πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει μια αποτελεσματική και βιώσιμη πολιτική επιστροφής, ενώ θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την πρόληψη, τον έλεγχο και την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Πρέπει επίσης να ενισχυθούν ο διάλογος και οι εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες (διέλευσης και καταγωγής), ειδικότερα μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης της Παγκόσμιας Προσέγγισης της Μετανάστευσης.

Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τη σύσταση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου (ΚΕΣΑ) έως το 2012. Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη της μελλοντικής ευρωπαϊκής υπηρεσίας υποστήριξης για το άσυλο (EASO). Με τη θέσπιση μιας κοινής διαδικασίας ασύλου για χώρες της ΕΕ και ομοιόμορφου καθεστώτος για τα πρόσωπα στα οποία χορηγείται διεθνής προστασία, το ΚΕΣΑ θα δημιουργήσει έναν χώρο προστασίας και αλληλεγγύης στην ΕΕ.

Η Ευρώπη σε μια παγκοσμιοποιημένη υφήλιο

Η εξωτερική διάσταση της πολιτικής της ΕΕ στο χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη. Τούτο θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των αντίστοιχων προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ, και θα ενισχύσει τις ευκαιρίες συνεργασίας με τρίτες χώρες. Η δράση της ΕΕ στον τομέα αυτό πρέπει να εφαρμόζει τις ακόλουθες αρχές:

• διατήρηση ενιαίας πολιτικής εξωτερικών σχέσεων για την ΕΕ·
• σύμπραξη με τρίτες χώρες (συμπεριλαμβανομένων υποψήφιων για ένταξη, γειτονικών χωρών και χωρών του ΕΟΧ/Σένγκεν, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Ρωσικής Ομοσπονδίας)·
• προαγωγή των ευρωπαϊκών και των διεθνών προτύπων και αξιών, καθώς και επικύρωση των συμβάσεων των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Συνδιάσκεψη της Χάγης για το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο·
• ανταλλαγή πληροφοριών για διμερείς και πολυμερείς δραστηριότητες·
• ανάληψη ενεργειών σε πνεύμα αλληλεγγύης, συνοχής και συμπληρωματικότητας·
• αποτελεσματική αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων και πόρων·
• πληροφόρηση σχετικά με δράσεις όσον αφορά την εξωτερική διάσταση της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, καθώς και παρακολούθηση και αξιολόγησή τους·
• εφαρμογή προδραστικής προσέγγισης στις εξωτερικές σχέσεις.

Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης υλοποιείται μέσω ενός προγράμματος δράσης το οποίο θα εγκριθεί έως τον Ιούνιο του 2010.

See also

• Δικτυακός τόπος του Προγράμματος της Στοκχόλμης (EN) (FR) (SV)

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 16.03.2010