Λιθουανία

1) ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Γνώμη της Επιτροπής COM(97)2007 τελικόΈκθεση της Επιτροπής COM(98)706 τελικόΈκθεση της Επιτροπής COM(99)507 τελικόΈκθεση της Επιτροπής COM (2000) 707 τελικόΈκθεση της Επιτροπής SEC (2001) 1750 τελικόΣυνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Επίσημη Εφημερίδα L 236 της 23.09.2003]

2) ΣΥΝΟΨΗ

Στην γνωμοδότησής της του Ιουλίου 1997, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμούσε ότι, στο γεωργικό τομέα, η Λιθουανία έπρεπε να καταβάλει ακόμη σημαντικές προσπάθειες ώστε να ενσωματώσει στην εθνική της νομοθεσία το σύνολο του κοινοτικού κεκτημένου, αλλά ότι, ωστόσο, είχε επιτευχθεί πρόοδος στη θέσπιση των μέτρων που αναφέρονται στο λευκό βιβλίο για τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και την εσωτερική αγορά (1995).

Η Επιτροπή ζητούσε να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για:

• την εφαρμογή και έλεγχο της τήρησης των κανόνων στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα, συμβατότητα των εγκαταστάσεων με τα κοινοτικά πρότυπα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις διατάξεις που αφορούν την επιθεώρηση και τον έλεγχο προκειμένου να πρoστατεύονται τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
• την ενίσχυση των διοικητικών δομών προκειμένου να διασφαλιστεί το απαραίτητο δυναμικό για την εφαρμογή των μέσων της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ)·
• την επίτευξη της αναδιάρθρωσης του τομέα γεωργικών τροφίμων προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητά του.

Η Επιτροπή διαπίστωνε τότε ότι η Λιθουανία εφάρμοζε έναν μικρό μόνο αριθμό μηχανισμών της κοινής γεωργικής πολιτικής και ότι απαιτείτο η ουσιαστική μεταρρύθμιση της γεωργικής πολιτικής καθώς και σημαντικές προσπάθειες προκειμένου να αντιμετωπιστεί θετικά η προσχώρηση της στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεσοπρόθεσμα. Όσον αφορά τον τομέα της αλιείας, η Επιτροπή υπογράμμιζε ότι η ενσωμάτωσή της στη σχετική κοινή πολιτική δεν αναμένετο να δημιουργήσει ιδιαίτερες δυσκολίες, αλλά ότι απαιτούνταν προσπάθειες για να προσαρμοστεί αυτός ο τομέας ενόψει της ένταξης.

Η έκθεση του Νοεμβρίου του 1998 διαπιστώνει ότι ελήφθησαν σημαντικά μέτρα για να τηρηθούν οι βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης για την ένταξη. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την ευθυγράμμιση με την κοινή γεωργική πολιτική, αλλά απαιτούνται επιπλέον προσπάθειες για την αναδιάρθρωση του τομέα γεωργικών προϊόντων διατροφής και για να καθοριστούν οι πολιτικές στον τομέα του περιβάλλοντος και της αγροτικής ανάπτυξης. Το ίδιο ισχύει για την εφαρμογή των κοινοτικών κτηνιατρικών και φυτοϋγειονομικών προδιαγραφών και τη συμμόρφωση των εγκαταστάσεων με τα κοινοτικά πρότυπα. Αντίθετα, στον τομέα της αλιείας, δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος, και θα πρέπει να πραγματοποιηθούν νομοθετικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις για την εφαρμογή της κοινής αλιευτικής πολιτικής.

Η έκθεση του Οκτωβρίου 1999 διαπιστώνει ότι η Λιθουανία εξακολούθησε να καταβάλλει προσπάθειες ώστε να τηρήσει τις προτεραιότητες που έχουν καθορισθεί στην προενταξιακή εταιρική σχέση. Πρέπει όμως να βελτιωθεί η λήψη μέτρων υπέρ της αγροτικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης, του εκσυγχρονισμού του τομέα της γεωργίας και των τροφίμων, και της υλοποίησης των ουσιώδους σημασίας αποφάσεων. Στον τομέα της αλιείας, παρά την λήψη μέτρων που αφορούν τις στατιστικές και την ποιότητα των ιχθύων, είναι απαραίτητο να ενισχυθούν: ο κοινός έλεγχος της αλιείας, οι κανονιστικές ρυθμίσεις των αγορών και η διαχείριση των ικανοτήτων. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγονται οι συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων αρχών των υπουργείων που είναι επιφορτισμένα με την αλιεία.

Η έκθεση του Νοεμβρίου 2000 επισημαίνει ότι η Λιθουανία συνεχίζει τη μεταρρύθμιση του γεωργικού της τομέα και την προσαρμογή της αλιευτικής της πολιτικής προκειμένου να μπορέσει να εφαρμόσει το κοινοτικό κεκτημένο.

Η έκθεση του Νοεμβρίου 2001 αναφέρει ότι στα γεωργικά θέματα, η Λιθουανία, συνεχίζει την προσαρμογή της προς το κοινοτικό κεκτημένο. Πάντως, πρέπει ακόμη να καταβληθούν ορισμένες σημαντικές προσπάθειες.

Σχετικά με την αλιεία, πραγματοποιήθηκαν ορισμένες νομοθετικές και διοικητικές προσαρμογές ιδίως όσον αφορά την αναδιάρθρωση της Διεύθυνσης Αλιείας του Υπουργείου Γεωργίας. Σημειώθηκε ορισμένη πρόοδος με τη θέσπιση ενός συστήματος επιτήρησης των αλιευτικών σκαφών στα πεδία της διαχείρισης, της επιθεώρησης και του ελέγχου των πόρων. Δημιουργήθηκε ένα νηολόγιο αλιευτικών σκαφών και το Υπουργείο Γεωργίας εξέδωσε την κανονιστική ρύθμιση για τις οργανώσεις παραγωγών. Από την άλλη πλευρά, έπαψε, από τον Απρίλιο, να εφαρμόζεται η διμερής συμφωνία με τις νήσους Φερόες (Δανίας).

Η συνθήκη προσχώρησης υπογράφηκε στις 16 Απριλίου 2003 και η προσχώρηση πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 2004.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ

Η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) αποσκοπεί στη διατήρηση και την ανάπτυξη ενός σύγχρονου γεωργικού συστήματος που θα εξασφαλίζει ένα δίκαιο βιοτικό επίπεδο στον γεωργικό πληθυσμό και τον εφοδιασμό σε τρόφιμα σε λογικές τιμές για τους καταναλωτές, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζει την ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Η ευρωπαϊκή συμφωνία, η οποία συνιστά το νομικό πλαίσιο για τις συναλλαγές γεωργικών προϊόντων ανάμεσα στην Λιθουανία και στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, αποσκοπεί στην προώθηση της συνεργασίας στον τομέα του εκσυγχρονισμού, της αναδιάρθρωσης και της ιδιωτικοποίησης του γεωργικού τομέα της Λιθουανίας και της βιομηχανίας γεωργικών προϊόντων διατροφής, καθώς και στον τομέα των φυτοϋγειονομικών προτύπων. Το Λευκό Βιβλίο για τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης και την εσωτερική αγορά (1995), καλύπτει τη νομοθεσία στον τομέα των κτηνιατρικών και φυτοϋγειονομικών ελέγχων και αφορά τη διατροφή των ζώων καθώς και τους όρους εμπορίας των προϊόντων. Στόχος της εν λόγω νομοθεσίας είναι η προστασία των καταναλωτών, η δημόσια υγεία καθώς και η υγεία των ζώων και των φυτών.

Η κοινή αλιευτική πολιτική περιλαμβάνει τις κοινές οργανώσεις αγοράς, τη διαρθρωτική πολιτική, τις συμφωνίες που συνήφθησαν με τις τρίτες χώρες, τη διαχείριση και τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων και την επιστημονική έρευνα που αφορά αυτές τις δραστηριότητες.

Η ευρωπαϊκή συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με το εμπόριο των αλιευτικών προϊόντων με την Κοινότητα. Το Λευκό Βιβλίο δεν προβλέπει μέτρα σ' αυτόν τον τομέα.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Γεωργία

Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της γεωργίας ανήλθε από το 7,6% του 1999 στο 8,4% το 2000, ενώ η απασχόληση στον τομέα μειώθηκε από το 20,2% του 1999 στο 18% της συνολικής απασχόλησης του 2000. Το θετικό για την Κοινότητα αποτέλεσμα του εμπορικού ισοζυγίου ανήλθε σε 130,9 εκατ. ευρώ έναντι των 151,8 εκατ. το 1999. Ο δημόσιος προϋπολογισμός στον τομέα αυτόν ήταν, το 2001, κοντά στα 180 εκατ. ευρώ.

Η γεωργική μεταρρύθμιση προοδεύει με ιδιαίτερα χαμηλούς ρυθμούς.

• Οριζόντια θέματαΟρισμένα μέτρα συνδεόμενα με το ΕΓΤΠΕ έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Ο οργανισμός πληρωμών του SAPARD έχει καταστρωθεί, αλλά θα πρέπει να ενισχυθεί.Το διοικητικό δυναμικό έχει βελτιωθεί ακόμη και αν θα πρέπει να συνεχιστούν ορισμένες δράσεις επαγγελματικής επιμόρφωσης.Σημειώθηκαν ορισμένες πρόοδοι στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου (SIGC) ιδίως στον τομέα της αναγνώρισης και της καταχώρησης των βοοειδών.Η καταχώρηση των αγροτεμαχίων θα πρέπει να διενεργηθεί προσεχώς.Οι κανόνες που αφορούν τις βιολογικές καλλιέργειες άρχισαν να ισχύουν τον Ιανουάριο του 2001. Εκκρεμεί ακόμη η εφαρμογή τους.Το μητρώο των γεωργικών εκμεταλλεύσεων θα πρέπει να βελτιωθεί.Η γεωργική απογραφή θα πραγματοποιηθεί εντός του 2002.
• Κοινές οργανώσεις αγορώνΘεσπίστηκε ένα νέο καθεστώς για τη ζάχαρη. Εγκρίθηκαν νέοι κανόνες σχετικά με την ποιότητα στους τομείς του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, των σιτηρών, των ξηρών ζωοτροφών, του κρέατος καθώς και των οπωροκηπευτικών και των μεταποιημένων γεωργικών προϊόντων.Συστάθηκε μία ρυθμιστική Υπηρεσία, προκειμένου να προετοιμαστούν οι διοικητικές διαρθρώσεις της ΚΓΠ. Το διοικητικό δυναμικό της θα πρέπει να ενισχυθεί.Τα εθνικά μέσα παροχής στήριξης διαφέρουν πολύ από τους μηχανισμούς του κοινοτικού κεκτημένου.
• Αγροτική ανάπτυξη και δασοκομίαΠρέπει να εκδοθούν ορισμένα περιβαλλοντικά μέτρα συναφή με τη γεωργία.Έχουν πραγματοποιηθεί πρόοδοι σε θέματα εγκαθίδρυσης των αναγκαίων διοικητικών διαρθρώσεων για το σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. Πρέπει να καταβληθούν ορισμένες συμπληρωματικές προσπάθειες για τη διευκόλυνση της εφαρμογής των διαδικασιών ελέγχου.Όσον αφορά τη δασοκομία, το θεσμικό πλαίσιο είναι έτοιμο για την εφαρμογή του κεκτημένου.
• Κτηνιατρικά, φυτοϋγειονομικά και μέτρα ασφάλειας των τροφίμωνΈχουν πραγματοποιηθεί πρόοδοι στον κτηνιατρικό τομέα. Το νομοθετικό πλαίσιο έχει θεσπιστεί και απομένει να ληφθούν τα εκτελεστικά μέτρα. Σε θέματα διοικητικής υποδομής, μια νέα δημόσια υπηρεσία κτηνιατρικής και τροφίμων καλύπτει όλο το διατροφικό κύκλο και το εθνικό κτηνιατρικό εργαστήριο έχει επιφορτιστεί με τους ελέγχους. Πάντως, ο εκσυγχρονισμός των εργαστηρίων και των δυνατοτήτων διενέργειας ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα πρέπει να υλοποιηθεί.Όσον αφορά τις ασθένειες και την υγεία των ζώων, θα πρέπει να τεθούν σε λειτουργία ορισμένα σχέδια παρέμβασης, καθώς και να δημιουργηθεί ένα αποθεματικό για τις περιπτώσεις επιζωοτιών. Η Λιθουανία κατατάσσεται στην κατηγορία III όσον αφορά τη γεωγραφική αξιολόγηση των κινδύνων ΣΕΒ.Στον φυτοϋγειονομικό τομέα έχουν πραγματοποιηθεί ορισμένες πρόοδοι. Έτσι, έχουν συνταχθεί νέοι κατάλογοι των επιβλαβών οργανισμών, έχουν εγκαθιδρυθεί προληπτικά μέτρα για τη μαύρη ψωρίωση των γεωμήλων και έχουν τεθεί ορισμένες ενιαίες αρχές αξιολόγησης των φυτοϋγειονομικών προϊόντων.Σχετικά με την ποιότητα των σπόρων για σπορά και των υλικών αναπαραγωγής έχουν θεσπιστεί ορισμένοι νέοι κανόνες.Σε θέματα ασφάλειας των τροφίμων, η συνολική στρατηγική που αποβλέπει στην επιτάχυνση της έγκρισης του κοινοτικού κεκτημένου και της εφαρμογής του, υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2001. Η διοίκηση θα πρέπει να είναι περισσότερο αποτελεσματική και να ενισχυθεί το εκτελεστικό δυναμικό. Σχετικά με τη βιομηχανία γεωργικών τροφίμων, είναι ακόμη αναγκαίες πολυάριθμες προσαρμογές, ιδίως όσον αφορά τις μονάδες παραγωγής ειδών τροφίμων.Στον τομέα της ΣΕΒ έχουν ληφθεί ορισμένα μέτρα πρόληψης και ελέγχου, ενώ θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την περίπτωση των ΜΣΕ (μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών).

Αλιεία

Η παραγωγή και το διεθνές εμπόριο της Λιθουανίας στον τομέα της αλιείας είναι χαμηλά σε σύγκριση με αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, επομένως, δεν αναμένεται να έχουν αξιοσημείωτες επιπτώσεις μεσοπρόθεσμα στο σύνολο της Κοινότητας.

Το λιθουανικό Κοινοβούλιο ψήφισε τον Ιούνιο του 2000 ένα νόμο σχετικά με την αλιεία για την προσαρμογή προς το κοινοτικό κεκτημένο στους τομείς της διαχείρισης, της επιθεώρησης και του ελέγχου των πόρων. Το Δεκέμβριο του 1999 το Υπουργείο Γεωργίας έθεσε σε εφαρμογή ένα σύστημα επιτήρησης των αλιευτικών πλοίων. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος είναι αρμόδιο από τον Απρίλιο του 2000 για την χρησιμοποίηση των πόρων της Βαλτικής και των εσωτερικών υδάτων. Στο πλαίσιο των διαρθρωτικών δράσεων η στρατηγική ενίσχυσης των γεωργών που εγκρίθηκε το Σεπτέμβριο του 1999 από την κυβέρνηση περιλαμβάνει μία στρατηγική ενσωμάτωσης της υδατοκαλλιέργειας, της μεταφοράς και της επεξεργασίας των ψαριών στον αλιευτικό τομέα της Κοινότητας. Πάντως, για να είναι πλήρως αποτελεσματική, αυτή η στρατηγική επιβάλλει τη δημιουργία ενός οργανισμού, επιφορτισμένου με τον προγραμματισμό, τη θέση σε εφαρμογή, τον οικονομικό έλεγχο και την αξιολόγηση των διαρθρωτικών μέτρων.

Αφετέρου, η Λιθουανία οφείλει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην αναδιάρθρωση και την ενίσχυση (από την άποψη της κατάρτισης και της πρόσληψης του αρμόδιου προσωπικού) του διοικητικού δυναμικού.

Οφείλει επίσης να επιταχύνει τη νομοθετική προσαρμογή, ιδίως στο επίπεδο της εφαρμογής των ενδεδειγμένων κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων. Είναι επίσης αναγκαία η καταβολή προσπαθειών για την τεχνική βελτίωση και για τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά τις ενέργειες επιθεώρησης και ελέγχου και, ειδικότερα, της δορυφορικής παρακολούθησης των αλιευτικών σκαφών. Η Λιθουανία οφείλει επίσης να αναλάβει τη διενέργεια νέου ελέγχου του εκτοπίσματος των αλιευτικών σκαφών και να ολοκληρώσει το σχετικό νηολόγιο σύμφωνα με τις επιταγές του κοινοτικού κεκτημένου. Όσον αφορά την πολιτική της αγοράς, το κυριότερο κενό που πρέπει να καλυφθεί είναι η θέση σε εφαρμογή ενός μηχανισμού παρέμβασης για τα προϊόντα της αλιείας. Σε διεθνές επίπεδο, η Λιθουανία έχει υπογράψει αλιευτικές συμφωνίες με τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 10.03.2002