Ισότητα των δύο φύλων στην αγορά εργασίας

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2006/54/EΚ για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Στόχος της παρούσας οδηγίας είναι η ενοποίηση αρκετών οδηγιών για την ισότητα των δύο φύλων μέσω της απλοποίησης, του εκσυγχρονισμού και της βελτίωσης της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στον τομέα της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα απασχόλησης.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η ισότητα των δύο φύλων αποτελεί θεμελιώδη αρχή του δικαίου της ΕΕ που εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, μέρος της οποίας είναι ο κόσμος της εργασίας.

Ισότητα στην απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας

Η παρούσα οδηγία απαγορεύει την άμεση* ή έμμεση διάκριση* μεταξύ ανδρών και γυναικών στις κάτωθι περιπτώσεις που αφορούν:

την πρόσληψη, την πρόσβαση στην απασχόληση ή σε ελεύθερο επάγγελμα·
τις συνθήκες εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των όρων αμοιβής και απόλυσης·
την επαγγελματική κατάρτιση και εξέλιξη·
την υπαγωγή σε οργανώσεις εργαζομένων ή εργοδοτών.

Επιπλέον, το άρθρο 157 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύει τη διακριτική μεταχείριση λόγω φύλου σε θέματα αμοιβής για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας. Η αρχή αυτή ισχύει επίσης στα συστήματα επαγγελματικής κατάταξης που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των αμοιβών.

Ωστόσο, κατ’ εξαίρεση, μπορεί να δικαιολογηθεί διαφορετική μεταχείριση των φύλων λόγω της φύσεως συγκεκριμένων επαγγελματικών δραστηριοτήτων, εφόσον τα μέτρα που λήφθηκαν είναι νόμιμα και αναλογικά.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να ενθαρρύνουν τους εργοδότες να λαμβάνουν μέτρα κατά των διακρίσεων λόγω φύλου (άμεσων και έμμεσων) και ιδίως κατά της παρενόχλησης* και της σεξουαλικής παρενόχλησης*.

Ισότητα στον τομέα της κοινωνικής προστασίας

Η μεταχείριση ανδρών και γυναικών είναι ίση στο πλαίσιο των επαγγελματικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ιδίως όσον αφορά:

το πεδίο εφαρμογής και τους όρους υπαγωγής στα συστήματα αυτά·
τις εισφορές·
τον υπολογισμό των παροχών, συμπεριλαμβανομένων των προσαυξήσεων, των προϋποθέσων διάρκειας και διατήρησης του δικαιώματος παροχών.

Η εν λόγω αρχή ισχύει για το σύνολο του ενεργού πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων:

των αυτοαπασχολουμένων (ωστόσο, στην εν λόγω κατηγορία, τα κράτη μέλη δύνανται να εφαρμόζουν προβλέψεις διαφορετικής μεταχείρισης όσον αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης)·
των εργαζομένων η δραστηριότητα των οποίων διακόπτεται λόγω ασθένειας, ατυχήματος ή μη ηθελημένης ανεργίας·
των προσώπων που αναζητούν εργασία, των συνταξιούχων ή αναπήρων εργαζομένων, καθώς και όσων έλκουν δικαιώματα εξ αυτών.

Άδεια μητρότητας, πατρότητας και υιοθεσίας

Κατά την εκπνοή της άδειας μητρότητας, πατρότητας και/ή υιοθεσίας, οι εργαζόμενοι δικαιούνται:

να επιστρέψουν στην ίδια ή σε ισοδύναμη θέση απασχόλησης, με συνθήκες όχι λιγότερο ευνοϊκές για αυτούς·
να επωφελούνται από τις βελτιώσεις των συνθηκών εργασίας τις οποίες θα δικαιούντο κατά τη διάρκεια της απουσίας τους.

Προάσπιση των δικαιωμάτων

Τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν ένδικα βοηθήματα για τους εργαζομένους που ζημιώθηκαν από διακρίσεις, όπως διαδικασίες συνδιαλλαγής και δικαστικές διαδικασίες. Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους κατά οποιασδήποτε δυσμενούς μεταχείρισης που θα συνιστούσε αντίδραση του εργοδότη σε καταγγελία εντός της εταιρείας ή σε κίνηση δικαστικής διαδικασίας.

Οφείλουν να θεσπίζουν συστήματα κυρώσεων, δυνατότητες αποζημίωσης ή αντιστάθμισης κατά τρόπο ανάλογο προς την υποσθείσα ζημία.

Σε περίπτωση ενδίκων διαδικασιών, βάρος αποδείξεως φέρει τόσο το πρόσωπο που υποβάλλει την καταγγελία για διάκριση όσο και το μέρος που κατηγορείται για διάκριση. Αν ο καταγγέλλων παρουσιάσει στο δικαστήριο γεγονότα που μπορούν να δημιουργήσουν το τεκμήριο της διάκρισης (π.χ. όλες οι γυναίκες στην εταιρεία έχουν χαμηλότερους μισθούς από τους άνδρες), τότε ο ενάγων πρέπει να αποδείξει ότι δεν υπήρξε παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης (π.χ. οι θέσεις εργασίας τους διαφέρουν ή εργάζονται με μερική απασχόληση).

Πρέπει να σημειωθεί ότι το κεφάλαιο III (Μέσα έννομης προστασίας και επιβολή) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/970 σχετικά με τους κανόνες για τη μισθολογική διαφάνεια σε σχέση με την ισότητα της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία (βλ. σύνοψη) εφαρμόζεται σε διαδικασίες που αφορούν κάποιο δικαίωμα ή υποχρέωση που σχετίζεται με την αρχή της ίσης αμοιβής που καθορίζεται στο άρθρο 4 της οδηγίας 2006/54/ΕΚ. Μέχρι σήμερα, παρόλο που το δικαίωμα όσον αφορά την ισότητα της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας κατοχυρώνεται στο άρθρο 157 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην οδηγία 2006/54/ΕΚ, η εφαρμογή και η επιβολή της αρχής έχει αποδειχθεί δύσκολη. Οι κανόνες που καθορίζονται στην οδηγία (ΕΕ) 2023/970 θα εφαρμόζονται από τις 7 Ιουνίου 2026.

Προώθηση της ίσης μεταχείρισης

Τα κράτη μέλη ορίζουν τους φορείς που έχουν ως ρόλο την προώθηση, την ανάλυση και την εποπτεία της αρχής της ίσης μεταχείρισης ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση της νομοθεσίας και να παρέχεται ανεξάρτητη υποστήριξη στα θύματα διακρίσεων.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ;

Η οδηγία έπρεπε να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως τις 15 Αυγούστου 2008.

Η οδηγία 2006/54/ΕΚ αναθεώρησε και αντικατέστησε αρκετές οδηγίες (75/117/ΕΟΚ, 76/207/ΕΟΚ, 2002/73/ΕΚ, 86/378/ΕΟΚ, 96/97/ΕΚ, 97/80/ΕΚ και 98/52/ΕΚ) και τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις τους.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

Ισότητα των φύλων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
Βάση στατιστικών δεδομένων για τα φύλα (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Άμεση διάκριση. Όταν ένα πρόσωπο υφίσταται, για λόγους φύλου, μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν που υφίσταται, υπέστη ή θα υφίστατο ένα άλλο πρόσωπο σε ανάλογη κατάσταση.

Έμμεση διάκριση. Όταν μια εκ πρώτης όψεως ουδέτερη διάταξη, κριτήριο ή πρακτική θέτει σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση πρόσωπα ενός φύλου σε σύγκριση με πρόσωπα άλλου φύλου (εκτός αν αυτή η διάταξη, το κριτήριο ή η πρακτική δικαιολογείται αντικειμενικώς από νόμιμο στόχο και τα μέσα για την επίτευξη του εν λόγω στόχου είναι πρόσφορα και αναγκαία).

Παρενόχληση. Όταν εκδηλώνεται ανεπιθύμητη συμπεριφορά συνδεόμενη με το φύλο ενός προσώπου με σκοπό ή αποτέλεσμα την παραβίαση της αξιοπρέπειας του προσώπου αυτού και τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος.

Σεξουαλική παρενόχληση. Όταν εκδηλώνεται οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα, με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός ατόμου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2006/54/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 204 της 26.7.2006, σ. 23-36).

ΣΥΝΑΦΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία (ΕΕ) 2023/970 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2023, για την ενίσχυση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας, μέσω της μισθολογικής διαφάνειας και μηχανισμών επιβολής (ΕΕ L 132 της 17.5.2023, σ. 21-44).

τελευταία ενημέρωση 26.05.2023

Top