Διεθνείς συμφωνίες και εξωτερικές αρμοδιότητες της ΕΕ

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Άρθρο 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)

Άρθρο 4 της ΣΛΕΕ

Άρθρο 207 της ΣΛΕΕ

Άρθρο 216 της ΣΛΕΕ

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ;

Θεσπίζουν τις νομικές εξουσίες της ΕΕ να διαπραγματεύεται και να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες και την αρμοδιότητα της, αποκλειστική ή συντρέχουσα, να εισέρχεται σε τέτοιες συμφωνίες.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Διεθνείς συμφωνίες (συμβάσεις, συνθήκες)

• Οι διεθνείς συμφωνίες με τρίτες χώρες ή με διεθνείς οργανισμούς αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του δικαίου της ΕΕ. Οι εν λόγω συμφωνίες δεν εμπίπτουν ούτε στο πρωτογενές ούτε στο παράγωγο δίκαιο και αποτελούν μια κατηγορία sui generis. Σύμφωνα με ορισμένες αποφάσεις του ΔΕΕ, μπορεί να έχουν άμεση ισχύ και η νομική ισχύ τους να υπερισχύει του παράγωγου δικαίου, το οποίο, ως εκ τούτου, πρέπει να συμμορφώνεται με αυτές.
• Πρόκειται για συνθήκες που διέπονται από το δημόσιο διεθνές δίκαιο και από αυτές προκύπτουν δικαιώματα και υποχρεώσεις για τα συμβαλλόμενα μέρη.
• Σε αντίθεση με τις μονομερείς πράξεις, οι συμβάσεις και οι συμφωνίες δεν προκύπτουν από νομοθετική διαδικασία ή από τη βούληση ενός μόνο θεσμικού οργάνου.
• Το άρθρο 216 ΣΛΕΕ αναφέρει τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ΕΕ εξουσιοδοτείται να συνάπτει τέτοιες συμφωνίες.
• Αφού τεθούν σε διαπραγμάτευση και υπογραφούν, μπορεί να απαιτούν ανάλογα με το θέμα επικύρωση από πράξη παράγωγου δικαίου.
• Οι διεθνείς συμφωνίες πρέπει να εφαρμόζονται σε όλη την ΕΕ. Επομένως, έχουν νομική ισχύ μεγαλύτερη από τις μονομερείς πράξεις παράγωγου δικαίου, οι οποίες ως εκ τούτου οφείλουν να συμμορφώνονται με αυτές.
• Επιπλέον, το άρθρο 207 της ΣΛΕΕ διέπει την εμπορική πολιτική της ΕΕ — βασική εξωτερική αρμοδιότητα της ΕΕ και σημαντικό στοιχείο των σχέσεών της με τον υπόλοιπο κόσμο.

Εξωτερικές αρμοδιότητες ΕΕ

• Η ΕΕ είναι νομική προσωπικότητα και ως εκ τούτου υποκείμενο διεθνούς δικαίου ικανό να διαπραγματεύεται και να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες στο όνομά του, δηλαδή διαθέτει αρμοδιότητες (ή εξουσίες) σε αυτό τον τομέα οι οποίες της έχουν ανατεθεί με τις συνθήκες.
• Εάν το αντικείμενο μιας συμφωνίας δεν εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ, η συμφωνία πρέπει να υπογραφεί και από τις χώρες της ΕΕ. Αυτές είναι γνωστές ως «μεικτές συμφωνίες» .

Αποκλειστική αρμοδιότητα και συντρέχουσα αρμοδιότητα

• Η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της ΕΕ μεταφέρεται επίσης και σε διεθνές επίπεδο. Έτσι, όταν η ΕΕ διαπραγματεύεται και συνάπτει μια διεθνή συμφωνία, διαθέτει είτε αποκλειστική αρμοδιότητα, είτε συντρέχουσα αρμοδιότητα με τις χώρες της ΕΕ.
• Σε περίπτωση που έχει αποκλειστική αρμοδιότητα, η ΕΕ είναι η μόνη που μπορεί να διαπραγματεύεται και να συνάπτει συμφωνία. Το άρθρο 3 της ΣΛΕΕ διευκρινίζει τους τομείς στους οποίους η ΕΕ διαθέτει αποκλειστική αρμοδιότητα για τη σύναψη διεθνών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένων εμπορικών συμφωνιών.
• Σε περίπτωση που η αρμοδιότητά της είναι συντρέχουσα με τις χώρες της ΕΕ, η συμφωνία συνάπτεται ταυτόχρονα από την ΕΕ και από τις χώρες της ΕΕ. Πρόκειται για μεικτή συμφωνία, στην οποία οι χώρες της ΕΕ πρέπει να συναινέσουν. Οι μεικτές συμφωνίες μπορεί να απαιτούν τη θέσπιση εσωτερικής πράξης της ΕΕ, προκειμένου να κατανεμηθούν οι υποχρεώσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ και της ΕΕ. Το άρθρο 4 της ΣΛΕΕ καθορίζει ποιες αρμοδιότητες είναι συντρέχουσες.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Βάση δεδομένων του Treaties Office (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πρώτο — Οι αρχές — Τίτλος I — Κατηγορίες και τομείς αρμοδιοτήτων της Ένωσης — Άρθρο 3 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 51)

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πρώτο — Οι αρχές — Τίτλος I — Κατηγορίες και τομείς αρμοδιοτήτων της Ένωσης — Άρθρο 4 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 51-52)

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πέμπτο — Η εξωτερική δράση της Ένωσης — Τίτλος II — Κοινή εμπορική πολιτική — Άρθρο 207 (πρώην άρθρο 133 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 140-141)

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πέμπτο — Η εξωτερική δράση της Ένωσης — Τίτλος V — Διεθνείς συμφωνίες — Άρθρο 216 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 144)

τελευταία ενημέρωση 08.04.2020