Υποχρεωτικός έλεγχος — εξασφάλιση της ακρίβειας των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2006/43/ΕΚ για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

• Για την αρχική της μορφή, η οδηγία συγχωνεύει δύο υπάρχουσες νομοθετικές πράξεις (την οδηγία 78/660/ΕΟΚ περί μεμονωμένης οικονομικής κατάστασης και την οδηγία 83/349/ΕΟΚ για τους ενοποιημένους λογαριασμούς) με σκοπό τη βελτίωση της αξιοπιστίας των οικονομικών καταστάσεων.
• Στην τροποποίησή της, θεσπίζει τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων ελάχιστων απαιτήσεων, για τον υποχρεωτικό έλεγχο * όσον αφορά τους ετήσιους και τους ενοποιημένους λογαριασμούς και τη διασφάλιση της ετήσιας και ενοποιημένης έκθεσης της βιωσιμότητας. Παράλληλα, καθορίζει τον ρόλο του υποχρεωτικού ελέγχου *.
• Επιδιώκει να διασφαλίσει ότι οι εταιρικοί οικονομικοί λογαριασμοί δίνουν την πραγματική και αξιόπιστη εικόνα του ενεργητικού και του παθητικού της εταιρίας, της οικονομικής θέσεως και των κερδών ή ζημιών της. Επιδιώκει επίσης να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση της έκθεσης διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής των εκθέσεων βιωσιμότητας, με τις εφαρμοστέες νομικές απαιτήσεις.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Δημοσίων μητρώο των ελεγκτών

• Οι υποχρεωτικοί έλεγχοι μπορούν να διενεργούνται μόνο από νόμιμους ελεγκτές ή από ελεγκτικά γραφεία εγκεκριμένα από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ.
• Τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν δημόσιο μητρώο των υποχρεωτικών ελέγχων.
• Το μητρώο καταγράφει επίσης εάν ο νόμιμος ελεγκτής είναι επίσης εγκεκριμένος για τη διενέργεια της διασφάλισης υποβολής των εκθέσεων βιωσιμότητας.

Αναγνώριση των ελεγκτικών γραφείων εκτός της χώρας καταγωγής τους

• Ένα ελεγκτικό γραφείο που επιθυμεί να διενεργεί υποχρεωτικούς ελέγχους σε ένα κράτος μέλος το οποίο δεν είναι το κράτος μέλος καταγωγής του πρέπει να καταχωρίζεται στην αρμόδια αρχή της χώρας υποδοχής.
• Η αρμόδια αρχή στη χώρα υποδοχής οφείλει να καταχωρίσει το ελεγκτικό γραφείο εφόσον αυτό έχει καταχωριστεί από την αρμόδια αρχή της χώρας καταγωγής.

Χορήγηση άδειας στους νόμιμους ελεγκτές άλλου κράτους μέλους

Οι ελεγκτές από άλλα κράτη μέλη ενδέχεται να πρέπει να περάσουν μια περίοδο προσαρμογής (όχι περισσότερο από 3 χρόνια) καθώς και/ή δοκιμασίες. Αυτό διασφαλίζει ότι έχουν επαρκείς γνώσεις σε θέματα όπως το εταιρικό, το φορολογικό και το κοινωνικό δίκαιο. Μετά την έγκρισή τους, πρέπει να καταχωρίζονται στο δημόσιο μητρώο.

Συνεχής εκπαίδευση

• Οι νόμιμοι ελεγκτές απαιτείται να συμμετέχουν σε προγράμματα συνεχούς εκπαίδευσης ώστε να διατηρούν και να εμπλουτίζουν τις θεωρητικές γνώσεις, τις δεξιότητες και τις αξίες τους.
• Εφόσον δεν καταφέρουν να συμμορφωθούν με αυτές τις απαιτήσεις συνεχούς εκπαίδευσης, θα υπόκεινται σε κυρώσεις.

Ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα

• Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, κάθε νόμιμος ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο, και οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο που είναι σε θέση να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα το αποτέλεσμα του υποχρεωτικού ελέγχου, είναι ανεξάρτητο από την ελεγχόμενη οντότητα και δεν εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων της ελεγχόμενης οντότητας.
• Απαιτείται ανεξαρτησία τόσο:
  • κατά την περίοδο που καλύπτεται από τις ελεγχόμενες οικονομικές καταστάσεις· και
  • κατά την περίοδο διενέργειας του υποχρεωτικού ελέγχου.

Οργάνωση των εργασιών

Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι, όταν ο υποχρεωτικός έλεγχος διενεργείται από ελεγκτικό γραφείο, το εν λόγω ελεγκτικό γραφείο ορίζει τουλάχιστον έναν κύριο ελεγκτικό εταίρο και ότι το γραφείο παρέχει στον ή στους κύριους ελεγκτικούς εταίρους επαρκείς πόρους και προσωπικό που διαθέτει τις απαραίτητες ικανότητες και δυνατότητες για την ορθή εκτέλεση των καθηκόντων του. Ένας παρόμοιος κανόνας ισχύει όταν μια εταιρεία διενεργεί τη διασφάλιση της υποβολής των εκθέσεων βιωσιμότητας.

Εμπιστευτικότητα και επαγγελματικό απόρρητο

• Οι ελεγκτές δεσμεύονται από αυστηρούς κανόνες για τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής των πελατών τους, Ωστόσο, οι εν λόγω κανόνες δεν θα πρέπει να εμποδίζουν την ορθή εφαρμογή της οδηγίας.
• Αυτοί οι κανόνες εξακολουθούν να εφαρμόζονται σε ελεγκτικά γραφεία που έχουν πάψει να συμμετέχουν σε συγκεκριμένη ελεγκτική αποστολή.

Διεθνή πρότυπα

Όλοι οι υποχρεωτικοί έλεγχοι πρέπει να εκτελούνται με βάση διεθνή πρότυπα λογιστικού ελέγχου, εφόσον και όταν εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Επιτροπή έχει διακριτική ευχέρεια να εγκρίνει τα πρότυπα αυτά και μπορεί να τα εγκρίνει μόνο εάν τηρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Όσο η Επιτροπή δεν έχει εγκρίνει διεθνή πρότυπα, τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν εθνικά πρότυπα.

Διορισμός και παύση

• Ο νόμιμος ελεγκτής ή το ελεγκτικό γραφείο διορίζεται από τη γενική συνέλευση των μετόχων ή των μελών της ελεγχόμενης οντότητας, μολονότι τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν εναλλακτικές λύσεις, εφόσον διασφαλίζεται η ανεξαρτησία τού νόμιμου ελεγκτή ή του ελεγκτικού γραφείου της ελεγχόμενης εταιρείας.
• Οι ελεγκτές ή τα ελεγκτικά γραφεία μπορούν να παυθούν μόνο για βάσιμους λόγους. Η διάσταση απόψεων σχετικά με λογιστικούς χειρισμούς ή με ελεγκτικές διαδικασίες δεν αποτελεί βάσιμο λόγο παύσης.

Έλεγχος ενοποιημένων λογαριασμών

Στην περίπτωση των ενοποιημένων λογαριασμών (δηλαδή στην περίπτωση μιας μητρικής εταιρείας και των θυγατρικών της) επιμερίζονται σαφώς οι ευθύνες μεταξύ των νόμιμων ελεγκτών που διενεργούν τον έλεγχο των τμημάτων του ομίλου. Ο ελεγκτής του ομίλου (δηλαδή ο νόμιμος ελεγκτής ή το ελεγκτικό γραφείο των ενοποιημένων λογαριασμών) φέρει την πλήρη ευθύνη για την έκθεση ελέγχου.

Διασφάλιση ποιότητας

• Τα κράτη μέλη πρέπει να προβλέπουν ένα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας που να είναι ανεξάρτητο από τους επιθεωρούμενους ελεγκτές και να υπόκεινται σε δημόσια εποπτεία.
• Το σύστημα περιλαμβάνει την αξιολόγηση των ακολούθων:
  • της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις των ελεγκτικών προτύπων και της ανεξαρτησίας·
  • της ποσότητας και της ποιότητας των δαπανημένων πόρων·
  • των αμοιβών για τη διενέργεια ελέγχου, και, κατά περίπτωση, των αμοιβών που χρεώνονται για τη διασφάλιση υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας·
  • των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου ποιότητας των ελεγκτικών γραφείων.
• Η χρηματοδότηση του συστήματος διασφάλισης ποιότητας πρέπει να είναι εξασφαλισμένη και να μην επηρεάζεται από αθέμιτη επιρροή νόμιμων ελεγκτών και ελεγκτικών γραφείων.
• Οι ελεγκτές ποιότητας που είναι επιφορτισμένοι με ειδικές αποστολές ανασκόπησης της διασφάλισης ποιότητας πρέπει να επιλέγονται με αντικειμενική διαδικασία που έχει ως στόχο να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ των ελεγκτών ποιότητας και των νόμιμων ελεγκτών ή του ελεγκτικού γραφείου που υπόκεινται σε έλεγχο ποιότητας.

Πρότυπα διασφάλισης για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας

• Τα κράτη μέλη πρέπει να απαιτούν από τους νόμιμους ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία να διενεργούν τη διασφάλιση της υποβολής των εκθέσεων βιωσιμότητας σύμφωνα με τα πρότυπα διασφάλισης που θα εγκρίνει η Επιτροπή.
• Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν εθνικά πρότυπα, διαδικασίες ή απαιτήσεις διασφάλισης, εφόσον η Επιτροπή δεν έχει θεσπίσει πρότυπο διασφάλισης που να καλύπτει το ίδιο αντικείμενο.

Έκθεση ελέγχου και έκθεση διασφάλισης σχετικά με την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας

Η οδηγία καθορίζει λεπτομερώς συγκεκριμένους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο νόμιμος ελεγκτής παρουσιάζει τα αποτελέσματα του υποχρεωτικού ελέγχου και της διασφάλισης της υποβολής των εκθέσεων βιωσιμότητας. Επιπλέον, οι εκθέσεις αυτές πρέπει να καταρτίζονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις των προτύπων διασφάλισης που έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή ή/και τα κράτη μέλη.

Τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέψουν σε έναν ανεξάρτητο πάροχο υπηρεσιών διασφάλισης (IASP)* που είναι εγκατεστημένος στην επικράτειά τους να διενεργεί τη διασφάλιση της υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας, υπό την προϋπόθεση ότι ο πάροχος υπόκειται σε απαιτήσεις ισοδύναμες με εκείνες που ορίζονται για τους ελεγκτές από την οδηγία 2006/43/ΕΚ.

Έρευνες και κυρώσεις

• Τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν θεσπίσει αποτελεσματικά συστήματα ερευνών και κυρώσεων ώστε να εντοπίζουν, να διορθώνουν και να προλαμβάνουν τυχόν ανεπαρκή εκτέλεση του υποχρεωτικού ελέγχου.
• Τα μέτρα που λαμβάνονται και οι κυρώσεις που επιβάλλονται σε νόμιμους ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία πρέπει να δημοσιοποιούνται στο κοινό όπως αρμόζει. Οι κυρώσεις πρέπει να περιλαμβάνουν την πιθανότητα απόσυρσης της έγκρισης.

Μικρές επιχειρήσεις

• Δεν υπάρχει απαίτηση εκ μέρους της ΕΕ να διενεργούν οι μικρές επιχειρήσεις υποχρεωτικό έλεγχο.
• Όταν όμως τα κράτη μέλη απαιτούν τη διενέργεια υποχρεωτικών ελέγχων από μικρές επιχειρήσεις, αυτοί οι έλεγχοι θα πρέπει να διενεργούνται λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα και τις δραστηριότητες των εν λόγω εταιρειών.

Οντότητες δημόσιου συμφέροντος*

Ο υποχρεωτικός έλεγχος των οντοτήτων δημόσιου συμφέροντος —λόγω της ανάγκης για αξιόπιστες πληροφορίες και τη σημασία που έχουν αυτές για το κοινό και τους επενδυτές— υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται οι εξής πράξεις:

• μια πιο λεπτομερή έκθεση ελέγχου που να περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη διενέργεια του ελέγχου·
• ότι οι ελεγκτές / τα ελεγκτικά γραφεία πρέπει να εναλλάσσονται·
• ότι ένας κατάλογος μη ελεγκτικών υπηρεσιών, οι οποίες δεν μπορούν να παρέχονται στην ελεγχόμενη οντότητα από τον νόμιμο ελεγκτή ή το ελεγκτικό γραφείο, πρέπει να καταρτιστεί από τα κράτη μέλη·
• ότι πρέπει να τεθούν όρια στις αμοιβές για τις μη ελεγκτικές υπηρεσίες·
• ότι δημιουργείται επιτροπή ελέγχου η οποία διαδραματίζει καίριο ρόλο στον διορισμό του ελεγκτή και την παρακολούθηση του ελέγχου.

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 537/2014 περιλαμβάνει περισσότερους κανόνες, που εφαρμόζονται ειδικά για τις οντότητες δημόσιου συμφέροντος.

Εκτελεστικές και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις

Η οδηγία επιτρέπει στην Επιτροπή να εγκρίνει εκτελεστικές πράξεις και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σχετικά με τις διεθνείς πτυχές της οδηγίας. Οι εν λόγω πράξεις μπορούν να εξειδικεύσουν τον τρόπο με τον οποίο οι αρχές των κρατών μελών και οι διάφοροι συμμετέχοντες στην αγορά πρέπει να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που ορίζει η οδηγία σε αυτό το πλαίσιο.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ;

Η οδηγία έπρεπε να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως τις 29 Ιουνίου 2008.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Έλεγχος των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Μεταρρύθμιση της αγοράς υποχρεωτικών ελέγχων της ΕΕ — Συχνές ερωτήσεις (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2006/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2006, για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών, για την τροποποίηση των οδηγιών 78/660/ΕΟΚ και 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου και για την κατάργηση της οδηγίας 84/253/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 157 της 9.6.2006, σ. 87-107).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2006/43/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (EΕ) αριθ. 537/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, σχετικά με ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τον υποχρεωτικό έλεγχο οντοτήτων δημοσίου συμφέροντος και την κατάργηση της απόφασης 2005/909/ΕΚ της Επιτροπής (ΕΕ L 158 της 27.5.2014, σ. 77-112).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

τελευταία ενημέρωση 20.11.2023