Η διαχείριση κινδύνων και κρίσεων στη γεωργία

Το νέο καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης * παρέχει στους αγρότες τη δυνατότητα να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους σχετικά με την παραγωγή βάσει οικονομικών και αγρονομικών κριτηρίων. Ταυτόχρονα, τους υποχρεώνει να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους έναντι των κινδύνων και των κρίσεων, των οποίων οι επιπτώσεις εξουδετερώνονταν στο παρελθόν από τις πολιτικές στήριξης των αγορών και των τιμών. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ), επομένως, οι αγρότες χρειάζονται νέα μέσα για τη διαχείριση των κινδύνων και κρίσεων. Η Επιτροπή μελετά το συγκεκριμένο πρόβλημα και εξετάζει το ενδεχόμενο θέσπισης μέτρων που θα βοηθήσουν τους αγρότες στην αντιμετώπιση των καταστάσεων αυτών.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, της 9ης Μαρτίου 2005, σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων και κρίσεων στη γεωργία [COM (2005) 74 τελικό - Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή εξετάζει τη θέσπιση μέτρων συνδρομής των αγροτών στη διαχείριση των κινδύνων και στην καλύτερη αντιμετώπιση των κρίσεων. Προτείνει, συγκεκριμένα, τρεις κατηγορίες νέων μέτρων.

Νέες εναλλακτικές επιλογές για τα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων

Οι κίνδυνοι * (από τους οποίους προκύπτει αρνητικό αποτέλεσμα) και οι κρίσεις * ενδέχεται να έχουν σοβαρές οικονομικές συνέπειες, με επιπτώσεις στο εισόδημα των επιχειρήσεων. Η πλειονότητα των εργαλείων που αναπτύχθηκαν για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων βασίζονται σε δράσεις ah hoc.

Η Επιτροπή εξέτασε μία σειρά μέσων που μπορούν να συνοδεύσουν ή να αντικαταστήσουν μερικώς τα ad hoc μέτρα έκτακτης ανάγκης και προτείνει τις ακόλουθες τρεις εναλλακτικές επιλογές:

• ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών: πρόκειται για οικονομική συμμετοχή στα ασφάλιστρα που καταβάλλουν οι αγρότες για κάλυψη έναντι απωλειών εισοδήματος εξαιτίας φυσικών καταστροφών, κακών καιρικών συνθηκών ή ασθενειών. Το μέτρο αυτό αναμένεται να ενθαρρύνει τις ασφαλιστικές δραστηριότητες σε έναν τομέα όπου αυτές είναι περιορισμένες, κυρίως λόγω της συστημικής φύσης των κινδύνων. Λαμβάνεται επίσης υπόψη η αντασφάλιση·
• στήριξη ταμείων αλληλοβοηθείας: τα ταμεία αλληλοβοηθείας συνιστούν ένα καθεστώς επιμερισμού των κινδύνων στο πλαίσιο μίας ομάδας παραγωγών, το οποίο επιτρέπει την αποζημίωση των αγροτών που έχουν υποστεί ζημίες. Μέχρι σήμερα, τα ταμεία συγκροτούνταν κατά κανόνα με πρωτοβουλία ομάδων παραγωγών του ιδίου τομέα. Η Επιτροπή προτείνει να προωθηθεί η σύσταση ταμείων αλληλοβοηθείας στον γεωργικό τομέα μέσω της παροχής προσωρινών και σταδιακά μειούμενων ενισχύσεων για τη διαχείρισή τους·
• εξασφάλιση βασικής κάλυψης έναντι κρίσεων εισοδήματος: θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο θέσπισης νέων μέσων για την εξασφάλιση βασικής κάλυψης σε περίπτωση που προκύπτουν προβλήματα ρευστότητας και σοβαρές απώλειες εισοδήματος. Πράγματι, αν και θα προσφέρονται προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης για την υποβοήθηση σημαντικών επενδύσεων αναδιάρθρωσης, καθώς και για την στήριξη των διαρθρωτικών προσαρμογών, αυτά ενδέχεται να αποδειχθούν ανεπαρκή.

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης είναι δυνατόν να τεθούν σε εφαρμογή μέτρα κατάρτισης, με σκοπό την καλύτερη ευαισθητοποίηση όσον αφορά τους τρέχοντες κινδύνους και τη βελτίωση των στρατηγικών διαχείρισης κινδύνων.

Ασφάλεια σε περίπτωση κρίσης της αγοράς

Οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για να επηρεάσουν την κατάσταση της αγοράς και των τιμών και για την αντιμετώπιση των πιθανών κρίσεων ποικίλλουν ανάλογα με την οργάνωση της αγοράς. Μετά τη μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ), σε πολλούς τομείς που καλύπτονται από αυτήν εξακολουθούν να ισχύουν διατάξεις «δικτύου ασφαλείας». Σε άλλους τομείς, δεν υφίσταται σήμερα λόγος δημιουργίας πρόσθετου γενικού μηχανισμού ασφαλείας. Η Επιτροπή αποκλείει, επομένως, τη δυνατότητα εισαγωγής γενικής ρήτρας «δικτύου ασφαλείας» για κάθε κοινή οργάνωση αγοράς.

Χρηματοδότηση των μέτρων διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων

Η Επιτροπή σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει τα πρόσθετα αυτά μέτρα διαχείρισης των κινδύνων και κρίσεων στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης (άξονας «ανταγωνιστικότητα»), με μία ποσοστιαία μονάδα από τη διαφοροποίηση * των ενισχύσεων. Η χρήση της διαφοροποίησης δεν θα απαιτήσει πρόσθετες κοινοτικές δαπάνες και θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να καταναλώσουν, για το σκοπό αυτό, ένα περιορισμένο ποσό από τα κονδύλια αγροτικής ανάπτυξης. Για τα νέα κράτη μέλη, στα οποία δεν εφαρμόζεται η διαφοροποίηση, θα πρέπει να αναζητηθεί μέθοδος που να επιτρέπει, σε όσους το επιθυμούν, να διαθέτουν επίσης κονδύλια για τα μέτρα αυτά.

Η χρήση κρατικών ή συμπληρωματικών ενισχύσεων για τα μέτρα του τύπου αυτού πρέπει να υπόκειται στους αντίστοιχους κοινοτικούς κανόνες ανταγωνισμού.

Ιστορικό

Η Επιτροπή παρουσίασε την πρώτη ανάλυση των εργαλείων διαχείρισης κινδύνων τον Ιανουάριο του 2001. Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Λουξεμβούργου (Ιούνιος 2003) σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, συμπεριλαμβάνεται δήλωση της Επιτροπής για το θέμα αυτό, στην οποία εξαγγέλλει την πρόθεσή της να εξετάσει ειδικά μέτρα για την αντιμετώπιση κινδύνων και κρίσεων, πριν από το τέλος του 2004.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 24.01.2006