Είδη και τεχνολογίες διπλής χρήσης

Στόχος του εν λόγω κανονισμού είναι να υπόκεινται τα είδη διπλής χρήσης (συμπεριλαμβανομένων του λογισμικού και της τεχνολογίας) σε αποτελεσματικό έλεγχο κατά την εξαγωγή τους από την Κοινότητα, για να εξασφαλισθεί η τήρηση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει σε διεθνές επίπεδο η ΕΕ και τα κράτη μέλη της όσον αφορά τη μη διάδοση. Ο έλεγχος κατά την εξαγωγή επιτρέπει να εξασφαλισθεί η ελεύθερη κυκλοφορία ειδών διπλής χρήσης εντός της Κοινότητας.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1334/2000 του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 2000 περί κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Ο εν λόγω κανονισμός θεσπίζει κοινοτικό σύστημα ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης *.

Πεδίο εφαρμογής

Ως είδη διπλής χρήσης θεωρoύνται όλα τα είδη, συμπεριλαμβανομένου του λογισμικού και της τεχνολογίας, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτική όσο και για στρατιωτική χρήση.

Ο εν λόγω κανονισμός δεν εφαρμόζεται στην παροχή υπηρεσιών ούτε στη μεταφορά τεχνολογίας, εφόσον αυτές απαιτούν τη διασυνοριακή κυκλοφορία φυσικών προσώπων.

Εξαγωγή ειδών διπλής χρήσης

Η εξαγωγή των ειδών διπλής χρήσης τα οποία απαριθμούνται στον συνημμένο στον κανονισμό κατάλογο υπόκειται σε έκδοση άδειας, η οποία ισχύει σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ). Στον κατάλογο διαιρούνται τα είδη σε δέκα κατηγορίες.

Θεσμοθετείται γενική κοινοτική άδεια εξαγωγής για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων που απαριθμούνται στο παράρτημα του κανονισμού και προορίζονται για τις εξής χώρες: Αυστραλία, Καναδάς, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Ιαπωνία, Νορβηγία, Νέα Ζηλανδία και Ελβετία.

Για όλες τις άλλες εξαγωγές οι οποίες υπόκεινται σε έκδοση άδειας, η εν λόγω άδεια χορηγείται από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένος ο εξαγωγέας.

Προκειμένου να αποφασίσουν για τη χορήγηση της άδειας, τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν υπόψη τις δεσμεύσεις τους που απορρέουν από τα διεθνή συστήματα μη διάδοσης, τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΟΑΣΕ ή των Ηνωμένων Εθνών, τον κώδικα δεοντολογίας της Ένωσης στον τομέα της εξαγωγής όπλων, καθώς και τις εκτιμήσεις όσον αφορά την τελική χρήση και τον κίνδυνο εκτροπής.

Για την εξαγωγή ειδών διπλής χρήσης που δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο απαιτείται η έκδοση αδείας εξαγωγής, εφόσον ο εξαγωγέας έχει ενημερωθεί από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένος ότι τα εν λόγω είδη προορίζονται, εν όλω ή εν μέρει:

• για την ανάπτυξη, την παραγωγή, το χειρισμό, τη λειτουργία, τη συντήρηση, την αποθήκευση, την ανίχνευση, την αναγνώριση ή τη διάδοση χημικών, βιολογικών ή πυρηνικών όπλων·
• για την ανάπτυξη, την παραγωγή, τη διατήρηση ή την αποθήκευση πυραύλων ικανών να μεταφέρουν τέτοια όπλα.

Ουσιώδη συμφέροντα ασφαλείας

Σε περίπτωση που μια εξαγωγή ενδέχεται να θίξει ζωτικά συμφέροντά του, ένα κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει από άλλο κράτος μέλος να μη χορηγήσει άδεια εξαγωγής, ή, εάν η άδεια έχει ήδη χορηγηθεί, να ζητήσει την ακύρωση, την αναστολή, την τροποποίηση ή την ανάκλησή της. Στην περίπτωση αυτή αρχίζει αμέσως διαβούλευση μεταξύ των δύο κρατών μελών.

Ένα κράτος μπορεί να αναστείλει την εξαγωγή από το έδαφός του για μεταβατική περίοδο, αν υποπτεύεται ότι κατά τη χορήγηση της άδειας δεν είχαν ληφθεί υπόψη σημαντικές πληροφορίες ή ότι οι περιστάσεις έχουν αλλάξει σημαντικά.

Οι εξαγωγείς πρέπει να τηρούν αναλυτικά βιβλία των εξαγωγών τους με την περιγραφή και την ποσότητα των ειδών, καθώς και με την επωνυμία και διεύθυνση του εξαγωγέα και του παραλήπτη.

Πλαίσιο

Σκοπός του ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι να εξασφαλίσει την τήρηση των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει σε διεθνές επίπεδο η ΕΕ και τα κράτη μέλη της όσον αφορά τη μη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και το εμπόριο συμβατικών όπλων. Πρόκειται, για παράδειγμα, για την Ομάδα Προμηθευτών Πυρηνικών Υλικών (NSG) όσον αφορά τη διάδοση των πυρηνικών προϊόντων και τεχνολογιών, ή για την Ομάδα της Αυστραλίας κατά της διάδοσης των χημικών και βιολογικών προϊόντων και τεχνολογιών.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου της 18ης Ιουλίου 2007 για την τροποποίηση και την αναπροσαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1334/2000 περί κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης [COM(2007) 419 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Στο έγγραφο αυτό προτείνεται να τροποποιηθούν τα παραρτήματα του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1334/2000 σχετικά με τα είδη διπλής χρήσης.

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, περί κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης [COM(2006) 828 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 περί κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης [COM(2006) 829 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Επιτροπή προτείνει συνολική δέσμη μέτρων στον τομέα του ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης, και πιο συγκεκριμένα αναδιατύπωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1334/2000, που θα συνοδεύεται από σύνολο μέτρων για τη βελτίωση του κοινοτικού συστήματος ελέγχου των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης. Λόγω της σημασίας του για την αντιμετώπιση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ), ο έλεγχος των εξαγωγών ειδών και τεχνολογίας διπλής χρήσης αποτέλεσε ένα από τα κύρια πεδία όπου απαιτήθηκαν μέτρα ενίσχυσης μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2000. Έτσι, κλήθηκαν τα κράτη μέλη, με το σχέδιο δράσης της Θεσσαλονίκης και με τη στρατηγική της ΕΕ του 2003 κατά της διάδοσης των ΟΜΚ, να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα και να επανεξετάσουν τις διαδικασίες ελέγχου. Ύστερα από συζητήσεις στα κράτη μέλη, η Επιτροπή διαβουλεύθηκε επίσης επί του θέματος με την ευρωπαϊκή βιομηχανία, με προοπτική να τροποποιήσει και να βελτιώσει το κοινοτικό σύστημα. Ο έλεγχος των εξαγωγών ειδών και τεχνολογιών διπλής χρήσης πρέπει να συναρμόζει τις ανάγκες ασφαλείας με τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, που είναι στην πρωτοπορία στο πεδίο αυτό, ούτως ώστε να μην ζημιωθεί η ανταγωνιστικότητά τους.

Στο πλαίσιο αυτό, στόχος του παρόντος συνόλου προτάσεων είναι να αναβαθμιστεί η ασφάλεια με αποτελεσματικούς ελέγχους και ενισχυμένο συντονισμό των ελέγχων, επιδιώκοντας παράλληλα φιλικότερο κανονιστικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις, ώστε να προαχθεί η ανταγωνιστικότητά τους (σαφές σύστημα, μείωση των περιορισμών, συνεκτική και ομοιογενής εφαρμογή, διευκόλυνση του εμπορίου).

Οι τροποποιήσεις του καθεστώτος ελέγχου βασίζονται, εν μέρει, σε μελέτη αντικτύπου που εκπονήθηκε από την Επιτροπή το 2005, και, εν μέρει, σε πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Οι τροποποιήσεις αυτές προβλέπουν την ενίσχυση και την εναρμόνιση των ελέγχων, τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τους εθνικούς ελέγχους και σχετικά με τις αρνήσεις εξαγωγής. Έτσι, θα καθιερωθούν ορισμένοι έλεγχοι (διαμετακόμιση, διαμεσολάβηση), ενώ άλλοι θα αποσαφηνιστούν (άυλες μεταφορές τεχνολογίας, όπου συμπεριλαμβάνεται η παροχή τεχνικής βοήθειας). Από την άλλη πλευρά, οι εθνικοί έλεγχοι καθαυτοί που δεν αποτελούν αντικείμενο του εν λόγω κανονισμού θα καταστούν πιο διαφανείς. Εξάλλου, στις προτεινόμενες τροποποιήσεις προβλέπεται η θέσπιση ποινικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης του κανονισμού και μεγαλύτερη διαφάνεια. Οι προϋποθέσεις για τη χρήση των ειδικών αδειών θα πρέπει να εναρμονιστούν και για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων αδειών από τις εθνικές αρχές θα πρέπει να προβλέπονται προθεσμίες (όπως άλλωστε όσον αφορά τις αιτήσεις ενημέρωσης). Οι εξαγωγείς και οι προμηθευτές των πιο ευαίσθητων ειδών θα είναι υποχρεωμένοι να καταχωρίζονται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Εξάλλου, θα πρέπει να θεσπιστεί διαδικασία «επιτροπολογίας» για τις περιπτώσεις τροποποίησης του κανονισμού ή υιοθέτησης μέτρων εφαρμογής. Για να βελτιωθεί η ασφάλεια δικαίου, στον κανονισμό προβλέπεται επίσης η δημιουργία σφαιρικού νομικού πλαισίου σχετικά με τις εξαγωγές ειδών, τεχνολογιών και υπηρεσιών διπλής χρήσης. Σε αυτή τη συνολική δέσμη η Επιτροπή διατυπώνει επίσης προτάσεις που αποσκοπούν στην παγίωση του πλαισίου του κανονισμού, με τον καθορισμό κατευθυντηρίων γραμμών και των βέλτιστων πρακτικών που χρησιμεύουν ως πρότυπα αναφοράς για τους ελέγχους των εξαγωγών, τη δυνατότητα λήψης διοικητικών μέτρων σε ορισμένους τομείς, όπως η διαφάνεια, καθώς και προτάσεις που θα μπορούσαν να προβλεφθούν για το μέλλον. Τέλος, η Επιτροπή θέτει το ζήτημα των τομέων όπου απαιτείται αντιμετώπιση παρότι υπερβαίνουν το πεδίο εφαρμογής του ελέγχου των ειδών διπλής χρήσης.

Έναν από αυτούς τους τομείς αποτελούν τα διεθνή συστήματα ελέγχου των εξαγωγών και τα όριά τους, η ανάγκη να προσχωρήσουν τα νέα κράτη μέλη σε αυτή τη ρύθμιση, η συμμετοχή της ΕΕ σε αυτά τα συστήματα και ο συντονισμός των θέσεων της ΕΕ σε αυτό το πλαίσιο. Ένας άλλος τομέας αφορά την ανάγκη να ενισχυθεί η τεχνική βοήθεια σε τρίτες χώρες και η διεθνής συνεργασία. Ενδεχομένως, υπάρχουν ήδη ρήτρες μη διάδοσης που έχουν συμπεριληφθεί σε συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών ή περιφερειών, όπως η συμφωνία του Κοτονού. Το μέσο σταθερότητας για την περίοδο 2007-2013 αποτελεί επίσης πρόσφορο πλαίσιο για την τεχνική βοήθεια.

Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87 του Συμβουλίου της 23ης Ιουλίου 1987 για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο [Επίσημη Εφημερίδα L 256 της 07.09.1987].

Σκοπός του κανονισμού αυτού είναι να καθορισθεί συνδυασμένη ονοματολογία που να ανταποκρίνεται ταυτόχρονα στις δασμολογικές και στατιστικές απαιτήσεις της τελωνειακής ένωσης και να δημιουργηθεί ενιαίο δασμολόγιο των Κοινοτήτων, καλούμενο Taric.

Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2603/69 του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 1969 περί θεσπίσεως κοινού καθεστώτος εξαγωγών [Επίσημη Εφημερίδα L 324 της 27.12.1969].

Με τον κανονισμό αυτό θεσπίζεται κοινό δασμολόγιο για τις εξαγωγές της ΕΚ με βάση την αρχή της ελεύθερης εξαγωγής και ορίζονται οι διαδικασίες που παρέχουν τη δυνατότητα στην Κοινότητα να εφαρμόζει τα απαραίτητα μέτρα επιτήρησης και διασφάλισης.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 29.10.2007