Εσθονία

1) ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Γνώμη της Επιτροπής COM(1997) 2006 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(1998) 705 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(1999) 504 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2000) 704 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2001) 700 τελικό - SEC(2001)1747 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2002) 700 τελικό - SEC(2002)1403 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2003) 675 τελικό- SEC(2003) 1201 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Συνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Επίσημη Εφημερίδα L 236 της 23.09.2003]

2) ΣΥΝΟΨΗ

Στη γνώμη που δημοσίευσε τον Ιούλιο του 1997, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η μεταφορά του κοινοτικού κεκτημένου όσον αφορά την άμεση φορολογία δεν αναμενόταν ότι θα δημιουργούσε προβλήματα στην Εσθονία. Ωστόσο, όσον αφορά την έμμεση φορολογία (ΦΠΑ και ειδικοί φόροι κατανάλωσης), η Επιτροπή παρατηρεί πως, παρά το γεγονός ότι είχε γίνει μια καλή αρχή, σημαντικές προσπάθειες έπρεπε ακόμα να καταβληθούν ώστε η Εσθονία να μπορέσει να συμμορφωθεί μεσοπρόθεσμα με το κοινοτικό κεκτημένο.

Η έκθεση του Νοεμβρίου του 1998 υπογραμμίζει ότι η Εσθονία σημείωσε πρόοδο στη διαδικασία εναρμόνισης της νομοθεσίας της στον τομέα του ΦΠΑ, σύμφωνα με τις βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης για την προσχώρηση. Ωστόσο, έπρεπε να καταβληθούν επιπλέον προσπάθειες για να προετοιμαστεί το μεταβατικό καθεστώς του ΦΠΑ της Κοινότητας και να εναρμονιστεί η νομοθεσία στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης.

Στην έκθεση του Οκτωβρίου του 1999 αναφέρεται ότι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης καθώς και όσον αφορά την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας στον φορολογικό τομέα. Ωστόσο, περιορισμένη πρόοδος είχε σημειωθεί όσον αφορά τη νομοθεσία για τον ΦΠΑ.

Στην έκθεση του Νοεμβρίου του 2000 αναφέρεται ότι η Εσθονία συνέχισε την εναρμόνιση της νομοθεσίας της και ικανοποίησε εν μέρει τις κοινοτικές απαιτήσεις όσον αφορά την έμμεση φορολογία. Επίσης, θέσπισε τα πρώτα μέτρα για την ενίσχυση της διοικητικής συνεργασίας και αμοιβαίας συνδρομής. Στον τομέα της άμεσης φορολογίας, τον Ιανουάριο του 2000 τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος για τη φορολογία εισοδήματος. Επιπλέον, καθιερώθηκαν νέες διαδικασίες για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης και αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες για την ενθάρρυνση της χρησιμοποίησης της τεχνολογίας των πληροφοριών.

Η έκθεση του Νοεμβρίου 2001 έκρινε ότι η Εσθονία είχε σημειώσει κάποια πρόοδο ιδίως όσον αφορά τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (καθεστώς φορολογικής αποταμίευσης για το οινόπνευμα, σταδιακή αύξηση των συντελεστών εκτός για τα ορυκτέλαια, επέκταση των φόρων για τα καύσιμα και άλλα παρόμοια προϊόντα, καθιέρωση σωρευτικού συντελεστή για τα τσιγάρα). Δεν είχε σημειωθεί καμία εξέλιξη στον τομέα της άμεσης φορολογίας ή στον τομέα της διοικητικής συνεργασίας και αμοιβαίας συνδρομής. Όσον αφορά την διοικητική ικανότητα, η φορολογική υπηρεσία δημιούργησε μια φορολογική διοίκηση σε απευθείας σύνδεση η οποία λειτουργεί ικανοποιητικά.

Η έκθεση του Οκτωβρίου 2002 υπογραμμίζει ότι η Εσθονία σημείωσε πρόοδο όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας της για τον ΦΠΑ με το κεκτημένο. Στον τομέα της άμεσης φορολογίας, η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει την εναρμόνιση της νομοθεσίας της καταργώντας τις διατάξεις που εξακολουθούν να μην είναι συμβατές με τη συνθήκη ΕΚ σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων. Καμία νομοθετική πρόοδος δεν σημειώθηκε όσον αφορά τη διοικητική συνεργασία και αμοιβαία συνδρομή. Αντίθετα, νέα μέτρα έχουν ληφθεί για την ενίσχυση της εσθονικής φορολογικής διοίκησης.

Η έκθεση του 2003 επισημαίνει ότι η Εσθονία είναι συνεπής, ως επί το πλείστον, προς τις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις που απορρέουν από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις σχετικά με τον ΦΠΑ, τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, τη διοικητική συνεργασία και την αμοιβαία συνδρομή. Αναμένεται δε ότι θα είναι σε θέση να εφαρμόσει το αντίστοιχο κεκτημένο ήδη από την προσχώρησή της. Η Εσθονία πρέπει, σε ορισμένους τομείς, να θεσπίσει την αναγκαία νομοθεσία προκειμένου να ολοκληρώσει την εναρμόνισή της, καθώς και να ενισχύσει τη φορολογική της διοίκηση. Πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την εισαγωγή συστημάτων στον τομέα της τεχνολογίας των πληροφοριών, τα οποία επιτρέπουν την ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων με την Κοινότητα και τα κράτη μέλη της. Η Εσθονία είναι επίσης συνεπής προς τις περισσότερες απαιτήσεις και δεσμεύσεις που απορρέουν από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις στον τομέα της άμεσης φορολογίας. Της παραχωρήθηκε μεταβατική περίοδος για τη διατήρηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στις πωλήσεις καυσίμων θέρμανσης σε φυσικά πρόσωπα, φορείς κοινωνικής στέγης, ενώσεις συγκροτημάτων ακινήτων, εκκλησίες, θρησκευτικούς συλλόγους και ιδρύματα ή οργανισμούς χρηματοδοτούμενους από το κράτος ή από αγροτικές και αστικές κοινότητες, καθώς και στις πωλήσεις τύρφης, πλίνθων λιγνίτη, άνθρακα και καυσόξυλων σε φυσικά πρόσωπα (μέχρι τις 30 Ιουνίου 2007). Η Εσθονία επωφελείται επίσης μιας παρέκκλισης η οποία της επιτρέπει, αφενός, να εφαρμόζει κατώτατο όριο 16.000 ευρώ για την εγγραφή στα μητρώα ΦΠΑ και απαλλαγή για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και, αφετέρου, να χορηγεί απαλλαγή από τον ΦΠΑ στις διεθνείς μεταφορές επιβατών. Επιπλέον, για την Εσθονία προβλέπεται μεταβατική διάταξη που της επιτρέπει να καθυστερήσει την εφαρμογή του συνολικού ειδικού φόρου κατανάλωσης στον καπνό για κάπνισμα (μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2009). Τέλος, προβλέπεται ένα μεταβατικό μέτρο το οποίο της επιτρέπει, για όσο διάστημα υποβάλλει σε φόρο εισοδήματος τα διανεμόμενα κέρδη χωρίς να φορολογεί τα μη διανεμόμενα, και το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2008, να διατηρήσει τη φορολογία αυτή για τα κέρδη που καταβάλλουν οι εσθονικές θυγατρικές εταιρίες στις μητρικές τους τις εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη.

Η συνθήκη προσχώρησης υπογράφηκε στις 16 Απριλίου 2003 και η προσχώρηση πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 2004.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ

Στον τομέα της άμεσης φορολογίας, το κοινοτικό κεκτημένο αφορά κατά κύριο λόγο ορισμένες πλευρές της φορολογίας των εταιριών και της φορολογίας κεφαλαίων. Οι τέσσερις ελευθερίες που προβλέπονται στη Συνθήκη έχουν μεγαλύτερη επίπτωση στα εθνικά φορολογικά συστήματα.

Όσον αφορά την έμμεση φορολογία, το κεκτημένο περιλαμβάνει κυρίως την εναρμόνιση της νομοθεσίας στους τομείς του φόρου προστιθεμένης αξίας (ΦΠΑ) και των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Η εναρμόνιση αυτή συνεπάγεται την εφαρμογή ενός γενικού μη σωρευτικού φόρου στην κατανάλωση, που θα επιβάλλεται σε όλα τα στάδια της παραγωγής και της διανομής αγαθών και υπηρεσιών και προϋποθέτει ίση φορολογική μεταχείριση όλων των εσωτερικών συναλλαγών και των εισαγωγών.

Στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης, το κεκτημένο περιλαμβάνει εναρμονισμένες φορολογικές διαρθρώσεις και κατώτατους συντελεστές, καθώς και κοινούς κανόνες που αφορούν την κατοχή και την κυκλοφορία των αγαθών (ιδιαίτερα τη χρησιμοποίηση φορολογικής αποταμίευσης).

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Φόρος προστιθεμένης αξίας

Το ισχύον καθεστώς του ΦΠΑ στην Εσθονία στηρίζεται στις βασικές αρχές της κοινοτικής νομοθεσίας. Από τον Ιούνιο του 1999, έχει καταργηθεί ο μηδενικός συντελεστής για τις πωλήσεις θερμικής ενέργειας, άνθρακα και ξύλου. Ωστόσο, παραμένουν αρκετές διαφορές μεταξύ της εσθονικής νομοθεσίας και του κοινοτικού κεκτημένου. Το 2000 η εσθονική νομοθεσία δεν ήταν απόλυτα σύμφωνη με το κεκτημένο, δεδομένου ότι είχε διαπιστωθεί ακόμα μεγάλος αριθμός μειωμένων ή μηδενικών συντελεστών καθώς και απαλλαγών, παρόλο που το καθεστώς ΦΠΑ βασίζεται στην έκτη οδηγία. Τον Ιανουάριο του 2002 άρχισε να ισχύει ένας νέος νόμος για τον ΦΠΑ με σκοπό την εναρμόνιση της νομοθεσίας με την 6η οδηγία. Ο νέος αυτός νόμος καταργεί τις απαλλαγές από τον ΦΠΑ για ορισμένες παραδόσεις εμπορευμάτων και παροχές υπηρεσιών, προκειμένου να τις αντικαταστήσει με μειωμένους συντελεστές. Στο τέλος της χρονιάς 2003, η Εσθονία πρέπει ακόμα να ολοκληρώσει την εναρμόνιση στον τομέα του ΦΠΑ καταργώντας τους μηδενικούς συντελεστές για ορισμένα εκπαιδευτικά περιοδικά και εγχειρίδια, εναρμονίζοντας τον ορισμό της για το καθεστώς υπαγωγής στο φόρο και προβλέποντας την επιστροφή του ΦΠΑ σε αλλοδαπούς φορολογούμενους μη εγκατεστημένους στην Εσθονία. Επίσης, πρέπει να εισαγάγει τα ειδικά καθεστώτα που εφαρμόζονται στα πρακτορεία ταξιδιών και στον επενδυτικό χρυσό, να εναρμονίσει το πεδίο εφαρμογής ορισμένων απαλλαγών από τον ΦΠΑ, εκτός από τους τομείς στους οποίους έχει λάβει μεταβατικές περιόδους, και να καθιερώσει το καθεστώς του ενδοκοινοτικού ΦΠΑ.

Ειδικοί φόροι κατανάλωσης

Τέθηκαν σε ισχύ οι νέοι νόμοι για τον καπνό και το αλκοόλ. Ο νόμος σχετικά με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τον καπνό προσεγγίζει τα ποσοστά ειδικών φόρων κατανάλωσης για τον κατεργασμένο καπνό με τα ελάχιστα κοινοτικά ποσοστά. Φαίνεται δύσκολο να μπορέσει η Εσθονία να ευθυγραμμίσει πλήρως τα ποσοστά της με εκείνα της Ένωσης πριν το 2008. Πρέπει επίσης να αρχίσει να προετοιμάζει νέο νόμο για τη συνέχιση της εναρμόνισης των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τον καπνό. Ο νόμος σχετικά με το αλκοόλ εναρμονίζει τα ποσοστά των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τη μπύρα με τα ποσοστά της Ένωσης. Το μειωμένο ποσοστό που εφαρμόζεται στις μικρές εθνικές επιχειρήσεις ζυθοποιίας καταργήθηκε. Ωστόσο, απαιτείται νέα νομοθεσία για το κρασί, τα ποτά που έχουν υποστεί ζύμωση και τα λοιπά ενδιάμεσα προϊόντα. Όσον αφορά τη θέση σε εφαρμογή της νομοθεσίας, η Εσθονία δεν έχει ούτε καθεστώς φορολογικής αποταμίευσης ούτε καθεστώς συγκεντρωτικής διεκπεραίωσης. Παρά τη συνεχή αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης, οι φόροι που εφαρμόζονται στο αλκοόλ, τον καπνό και τα καύσιμα εξακολουθούν να είναι χαμηλότεροι από το επίπεδο που απαιτείται από το κεκτημένο. Το καθεστώς φορολογικής αποταμίευσης για τα ορυκτέλαια και τα προϊόντα καπνού δεν έχει ακόμα καθιερωθεί. Το 2002 καμία πρόοδος δεν σημειώθηκε στον τομέα αυτόν. Στο τέλος του 2003 η Εσθονία πρέπει να εναρμονίσει τους συντελεστές των δασμών επί ορισμένων ορυκτελαίων, ορισμένων απαλλαγών και το σύστημα επιστροφής, καθώς και να επεκτείνει το καθεστώς αναστολής των δασμών στις ενδοκοινοτικές κινήσεις. Η σταδιακή αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τα τσιγάρα συνεχίζεται, προκειμένου να επιτευχθεί ο ελάχιστος συντελεστής στις 31 Δεκεμβρίου 2009 (όπως συμφωνήθηκε στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων).

Άμεση φορολογία

Όσον αφορά την άμεση φορολογία, τον Οκτώβριο του 2001 ψηφίστηκαν τροπολογίες του εσθονικού νόμου για το φόρο εισοδήματος. Οι τροπολογίες αυτές προβλέπουν τη φορολόγηση των διανεμηθέντων κερδών, είτε τα μερίσματα έχουν καταβληθεί σε νομικά πρόσωπα με καθεστώς μόνιμης διαμονής είτε σε νομικά πρόσωπα με καθεστώς μη μόνιμης διαμονής. Θα τεθούν σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2003.

Εξάλλου, η Εσθονία πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για την εναρμόνιση της νομοθεσίας της, καταργώντας κυρίως τους φραγμούς που εξακολουθούν να εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων σε ό,τι αφορά την καταβολή μερισμάτων από τις εσθονικές εταιρίες σε φυσικά πρόσωπα μη μονίμους κατοίκους. Επίσης, πρέπει να μεταφέρει στο εθνικό της δίκαιο τις οδηγίες για τους τόκους και τα δικαιώματα εκμετάλλευσης καθώς και για τη φορολογία των εισοδημάτων από αποταμιεύσεις.

Διοικητική συνεργασία και αμοιβαία συνδρομή

Τον Ιούνιο του 1999, τέθηκε σε ισχύ συμφωνία μεταξύ των τριών βαλτικών χωρών σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα των ταυτόχρονων φορολογικών ελέγχων. Προβλέπεται η δυνατότητα ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ φορολογικών διοικήσεων για τον αποτελεσματικό έλεγχο των φορολογούμενων των βαλτικών χωρών. Η Εσθονία σημείωσε επίσης κάποια πρόοδο στον τομέα της διασύνδεσης των συστημάτων της με τα κοινοτικά συστήματα πληροφορικής, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε μια πλατφόρμα για το σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τον ΦΠΑ (VIES).

Το 2003 ιδρύθηκε το Κεντρικό Γραφείο Σύνδεσης. Αντίθετα, δεν έχει ακόμη ιδρυθεί το Γραφείο Σύνδεσης για τους Ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Έχουν αρχίσει και συνεχίζονται σύμφωνα με τις προβλέψεις οι προετοιμασίες για την εφαρμογή του συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τον ΦΠΑ και του συστήματος ανταλλαγής δεδομένων σχετικά με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης.

Διοικητικές ικανότητες

Το Νοέμβριο του 2000, η Εσθονία έπρεπε να συνεχίσει να καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση των ικανοτήτων της φορολογικής της διοίκησης προκειμένου να μπορέσει να καταπολεμήσει αποτελεσματικά τη φοροδιαφυγή. Για το σκοπό αυτό, ήταν απαραίτητη η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ φορέων, όπως της φορολογικής διοίκησης, της Διεύθυνσης Τελωνείων και της Διεύθυνσης Εθνικής Ασφάλειας. Το 2001 σημειώθηκε πρόοδος με τη δημιουργία του Κέντρου Έρευνας για τη Φοροδιαφυγή. Το κέντρο αυτό υπέγραψε συμφωνία με τη Διεύθυνση Εθνικής Ασφάλειας, η οποία θα επιτρέψει την άμεση ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών καθώς και μια πιο αποτελεσματική συνεργασία στο πλαίσιο της διενέργειας των ελέγχων.

Στο τέλος του 2003 οι αναγκαίες διοικητικές δομές στον τομέα του ΦΠΑ έχουν δημιουργηθεί, αλλά η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει τη λήψη μέτρων για τον εκσυγχρονισμό και την είσπραξη των φόρων καθώς και για τις διαδικασίες ελέγχου. Σε επίπεδο ειδικών φόρων κατανάλωσης, οι αναγκαίες διοικητικές δομές είναι ήδη έτοιμες, αλλά η Εσθονία πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο πρόβλημα της απάτης που εξακολουθεί να υφίσταται στον τομέα των ορυκτελαίων.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 12.01.2004