Σλοβακία

1) ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Γνώμη της Επιτροπής [COM(97) 2004 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(98) 703 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(1999) 511 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(2000) 711 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής [COM(2003) 675 τελικό - SEC(2003) 1209 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Συνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Επίσημη Εφημερίδα L 236 της 23.09.2003]

2) ΣΥΝΟΨΗ

Με τη γνώμη της του Ιουλίου 1997, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι, παρόλο που η Δημοκρατία της Σλοβακίας από το 1993 και μετά είχε λάβει ορισμένα σημαντικά μέτρα, οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις θα έπρεπε να εμβαθύνουν, ο κοινωνικός διάλογος να ενισχυθεί και το σύστημα υγείας να βελτιωθεί. Επιβεβαίωνε επίσης ότι η Σλοβακία έπρεπε να σημειώσει σημαντική πρόοδο στους τομείς της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία και της εργατικής νομοθεσίας προκειμένου να συμμορφωθεί με τους κοινοτικούς κανόνες και κατέληγε στο συμπέρασμα ότι εφόσον αυτή η χώρα εξακολουθήσει να καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες που θα συμπληρώσουν τη μέχρι σήμερα πρόοδο αναμενόταν ότι θα ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ένταξης στην Ένωση μεσοπρόθεσμα.

Με την έκθεση του Νοεμβρίου 1998 διαπιστωνόταν κάποια πρόοδος στους τομείς της εργατικής νομοθεσίας (συγκεκριμένα στο θέμα της ισότητας ευκαιριών), καθώς και της υγείας και της ασφάλειας στο χώρο εργασίας. Αντίθετα, η εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας δεν είχε σημειώσει καμία πρόοδο και ο κοινωνικός διάλογος είχε σταματήσει. Αυτός έκτοτε ξανάρχισε και βελτιώθηκε. Ένας τρίπτυχος νόμος σχετικά με την οικονομική και κοινωνική σύμπραξη τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 1999 και μια τρίπτυχη γενική συμφωνία υπογράφηκε το 2000.

Στην έκθεση του Νοεμβρίου 2000 αναφερόταν ότι η Σλοβακία εξακολουθούσε να προοδεύει, κυρίως στον τομέα της εργατικής νομοθεσίας.

Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι η Σλοβακία πληροί κατά το ουσιώδες τις προϋποθέσεις όσον αφορά τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις που προκύπτουν από τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης στον τομέα του εργατικού δικαίου, της ισότητας μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, του κοινωνικού διαλόγου, της πολιτικής για την απασχόληση, της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού και της κοινωνικής προστασίας. Θα έπρεπε να είναι ικανή να θέσει σε εφαρμογή το αντίστοιχο κεκτημένο ήδη από την προσχώρησή της.

Εξάλλου, η Σλοβακία ικανοποιεί εν μέρει τις απαιτήσεις που καθορίστηκαν για την προσχώρησή της όσον αφορά τη δημόσια υγεία, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την καταπολέμηση των διακρίσεων. Θα πρέπει να καταβάλλει επιπλέον προσπάθειες σ' αυτούς τους επιμέρους τομείς.

Η συνθήκη προσχώρησης υπογράφηκε στις 16 Απριλίου 2003 και η προσχώρηση πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 2004.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ

Στον κοινωνικό τομέα, πέραν από τα διάφορα ειδικά προγράμματα δράσης, ιδίως στον τομέα της δημόσιας υγείας, και πέραν από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το νομοθετικό κεκτημένο καλύπτει την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας, το εργατικό δίκαιο και τις συνθήκες εργασίας, την ισότητα ευκαιριών μεταξύ γυναικών και ανδρών, το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης για τους διακινούμενους εργαζομένους και τα προϊόντα καπνού.

Σε όλους αυτούς τους τομείς η κοινωνική νομοθεσία στην Ένωση χαρακτηρίζεται από τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων, τα οποία συνοδεύονται από ρήτρες διασφάλισης για τα πλέον προηγμένα κράτη μέλη.

Επιπλέον, ο κοινωνικός διάλογος σε ευρωπαϊκό επίπεδο προβλέπεται ρητά στη συνθήκη (άρθρο 139, πρώην άρθρο 118Β), ενώ η συμφωνία για την κοινωνική πολιτική αναφέρεται στη διεξαγωγή διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Μετά την έκδοση της γνώμης του Ιουλίου 1997, η ανεργία αυξήθηκε αισθητά, από 11,8% το 1997 σε 16% και άνω το 1999. Στη συνέχεια έφθασε ένα ποσοστό 18,7% το 2000 και 19,4% το 2001. Η τάση φαίνεται να αντιστρέφεται: η ανεργία υποχωρεί όμως εξακολουθεί να είναι υψηλή, καθόσον μειώθηκε από 18,6% το 2002 σε 17,7% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2003.

Στην έκθεση του 2003 καθορίζεται ότι, στον τομέα της πολιτικής για την απασχόληση, πρέπει ακόμη να καταβληθούν προσπάθειες για να τεθούν πραγματικά σε εφαρμογή τα συμπεράσματα της κοινής αξιολόγησης των προτεραιοτήτων όσον αφορά την απασχόληση, με πιο συνεκτικό και πιο αποτελεσματικό τρόπο. Είναι σημαντικό να βελτιωθούν τα ποσοστά απασχόλησης, κυρίως εκείνα των γυναικών και των ηλικιωμένων εργαζομένων και να καταβληθεί προσπάθεια να μειωθούν οι περιφερειακές ανισότητες. Η μεταρρύθμιση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, συγκεκριμένα του συστήματος της δια βίου κατάρτισης πρέπει επίσης να επιταχυνθεί.

Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), στην έκθεση του 2003 υπενθυμίζεται ότι η ανάπτυξη των διοικητικών διαρθρώσεων των αναγκαίων για τη διαχείρισή του έχει καθυστερήσει και πρέπει ακόμη να αποτελέσει αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής. Γενικά, εξακολουθούν να υπάρχουν, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή εφαρμογή των προγραμμάτων του ΕΚΤ.

Σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στο χώρο εργασίας εκδόθηκε νόμος το 1997, όμως η εφαρμογή του δεν είναι ικανοποιητική. Στην έκθεση του Οκτωβρίου 1999 επισημαίνεται ότι η ανάγκη προόδου της νομοθεσίας στο συγκεκριμένο τομέα καθίσταται επείγουσα. Το Νοέμβριο 2000, με την έκθεσή της η Επιτροπή επαναλαμβάνει τη σύστασή της προς τη Σλοβακία να εντείνει τις προσπάθειές της σ' αυτό τον τομέα.

Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι το ουσιώδες της νομοθεσίας έχει εκδοθεί και θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ ήδη από την προσχώρηση. Ορισμένες προσαρμογές θα είναι εντούτοις απαραίτητες για να εξασφαλισθεί η σωστή μεταφορά του κεκτημένου, κυρίως της οδηγίας πλαισίου (υπηρεσίες προστασίας και πρόληψης, πληροφόρηση, κατάρτιση και διαβούλευση των εργαζομένων) και της οδηγίας σχετικά με τα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια.

Οι αρχές που είναι επιφορτισμένες με τη μέριμνα για την τήρηση της νομοθεσίας σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια έχουν συσταθεί, όμως πρέπει να ενισχυθούν, όσον αφορά τόσο το προσωπικό όσο και τα τεχνικά μέσα

Όσον αφορά την ισότητα μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών, η Σλοβακική Δημοκρατία είναι αρκετά προχωρημένη. Πραγματοποιήθηκε πρόοδος στο θέμα της ισότητας ευκαιριών, όπως για παράδειγμα η άρση της πλήρους απαγόρευσης της νυκτερινής εργασίας στις γυναίκες. Από τον Απρίλιο 1998 μια άλλη τροποποίηση ρυθμίζει την ισότητα των αμοιβών. Το 1997, η κυβέρνηση εξέδωσε πρόγραμμα εθνικής δράσης υπέρ των γυναικών ενώ ένα κέντρο για την ισότητα των φύλων ιδρύθηκε με σκοπό την ανάπτυξη της έρευνας και της πληροφόρησης. Τον Αύγουστο 1999, τέθηκε σε ισχύ μια τροποποίηση του νόμου σχετικά με τα επιδόματα, με την οποία καταργείται η καταβολή επιδομάτων αποκλειστικά στη μητέρα.

Την παραμονή της προσχώρησή της, η Σλοβακία μετέφερε όλη την απαραίτητη νομοθεσία στον τομέα της ισότητας μεταχείρισης γυναικών και ανδρών. Ορισμένες νομικές προσαρμογές εξακολουθούν να είναι ακόμα απαραίτητες για την τελειοποίηση της ευθυγράμμισης με το κεκτημένο.

Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι, στον τομέα του εργατικού δικαίου, το ουσιώδες της κοινοτικής νομοθεσίας έχει ήδη μεταφερθεί σωστά στο σλοβακικό δίκαιο, ιδιαίτερα με την έγκριση, το Μάιο του 2003, νέων τροποποιήσεων στον εργατικό κώδικα.

Αναμένονται ακόμα προσπάθειες μεταφοράς δικαίου όσον αφορά το χρόνο εργασίας των ναυτικών και του ιπτάμενου προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας. Η μεταφορά του νέου κεκτημένου σχετικά με τη συμμετοχή των εργαζομένων στην ευρωπαϊκή κοινωνία προβλέπεται να γίνει την προσχώρηση.

Όσον αφορά τον κοινωνικό διάλογο, την παραμονή της προσχώρησης, το διοικητικό πλαίσιο έχει ήδη συσταθεί όμως το σύστημα πρέπει εντούτοις να βελτιωθεί προοδευτικά. Θα ήταν σκόπιμο ιδίως να ενθαρρυνθεί ο αυτόνομος διμερής κοινωνικός διάλογος, έτσι να αυξηθεί ο αριθμός των εργαζομένων και των επιχειρήσεων που καλύπτονται από τις συλλογικές συμβάσεις.

Στον τομέα της δημόσιας υγείας, στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι η νομοθετική μεταφορά του κεκτημένου σχετικά με τον καπνό πρέπει να ολοκληρωθεί. Όσον αφορά την παρακολούθηση και τον έλεγχο των μεταδοτικών νόσων, η Σλοβακία πρέπει να λάβει επιπλέον μέτρα για να αποκτήσει τα απαραίτητα μέσα για την ικανοποίηση των απαιτήσεων της Ένωσης στον τομέα αυτό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της κατάστασης της υγείας του πληθυσμού και στις δαπάνες στον εν λόγω τομέα.

Στη διάρκεια του έτους 2004, η Επιτροπή και η Σλοβακία πρέπει να ολοκληρώσουν το κοινό μνημόνιο για την κοινωνική ένταξη, το οποίο προβλέπει τις σημαντικότερες προκλήσεις σχετικά με την προαγωγή της κοινωνικής ένταξης και τους πιθανούς προσανατολισμούς της πολιτικής σ' αυτόν τον τομέα. Θα πρέπει να εκπονηθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική, καθώς και ένα πλαίσιο δράσης σχετικά με την κοινωνική ένταξη, σε εθνικό επίπεδο, σ' αυτή τη βάση.

Στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, πρέπει ακόμη να καταβληθούν ενισχυμένες προσπάθειες για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που έχουν εγκριθεί, συγκεκριμένα της μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης και των συντάξεων.

Τέλος, στον τομέα της καταπολέμησης των διακρίσεων, το "κοινοτικό κεκτημένο" έχει μεταφερθεί μόνον εν μέρει, κυρίως όσον αφορά το σεξουαλικό προσανατολισμό, την αναπηρία και την εθνοτική και τη φυλετική καταγωγή. Πρέπει να προσαρμοσθεί εξ ολοκλήρου η σλοβακική νομοθεσία και να συσταθεί ο οργανισμός που θα είναι επιφορτισμένος με την προαγωγή της ισότητας της προβλεπόμενης στο κεκτημένο. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες, η κατάσταση της μειονότητας Ρομ εξακολουθεί να είναι δύσκολη (διακρίσεις όσον αφορά την εκπαίδευση και την πρόσβαση στην απασχόληση, στη δικαιοσύνη και στις δημόσιες υπηρεσίες). Πρέπει ακόμη να εξακολουθήσουν να καταβάλλονται και να ενισχυθούν σημαντικά οι προσπάθειες, έτσι ώστε να διορθωθεί η κατάσταση.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 16.01.2004