ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 30.5.2017

COM(2017) 249 final

2017/0100(NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την παρακολούθηση των αποφοίτων

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Η πρόταση σύστασης του Συμβουλίου αποσκοπεί στο να βελτιώσει τη διαθεσιμότητα ποιοτικών και ποσοτικών πληροφοριών σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) στην Ευρώπη μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους. Αυτού του είδους οι πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιούνται από τις υπηρεσίες που βοηθούν τους νέους φοιτητές να κάνουν τεκμηριωμένες επιλογές σχετικά με το τι θα σπουδάσουν, από το εκπαιδευτικό προσωπικό και τους θεσμικούς φορείς διαχείρισης ως στοιχείο για τον σχεδιασμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και από τις κυβερνητικές αρχές κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την εξέλιξη των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ΕΕΚ. Η πρόταση έχει ως στόχο να τονώσει περαιτέρω την ανάπτυξη και εκμετάλλευση των διαφόρων μηχανισμών για την παρακολούθηση των αποφοίτων σε επίπεδο εκπαιδευτικού συστήματος του εκάστοτε κράτους μέλους, και να ενθαρρύνει την ευρύτερη συνεργασία μεταξύ των εθνικών φορέων που εμπλέκονται στην παρακολούθηση, για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και, εν τέλει, να ενισχύσει τη συγκρισιμότητα των συλλεγόμενων στοιχείων παρακολούθησης.

Η απασχολησιμότητα των αποφοίτων αποτελεί ζήτημα για πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. Σε ορισμένα μέρη της ΕΕ, σημαντικό μερίδιο των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι άνεργοι ή απασχολούνται σε θέσεις εργασίας που απαιτούν χαμηλότερα τυπικά προσόντα από εκείνα που διαθέτουν. Για τους πρόσφατους αποφοίτους προγραμμάτων ΕΕΚ η εικόνα είναι πιο περίπλοκη. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Δανία, η Εσθονία και η Γερμανία, οι πρόσφατοι απόφοιτοι των ΕΕΚ εμφανίζουν υψηλά ποσοστά απασχόλησης που υπερβαίνουν ακόμη και εκείνα των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ωστόσο, σε πολλές άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, τα αντίστοιχα ποσοστά απασχόλησης των αποφοίτων ΕΕΚ είναι σημαντικά χαμηλότερα και υστερούν πολύ έναντι των ποσοστό των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 1 .

Οι ποιοτικές πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων μετά το πέρας των σπουδών και της κατάρτισής τους, και σχετικά με το πώς εκτιμούν τη γνώση, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που απέκτησαν στο σχολείο, τη σχολή ή το πανεπιστήμιο, έχουν ουσιαστική σημασία ώστε να γίνουν κατανοητά τόσο τα αίτια πίσω από τα προβλήματα απασχολησιμότητας που αντιμετωπίζουν οι απόφοιτοι όσο και οι παράγοντες επιτυχίας σε συγκεκριμένες περιοχές, οικονομικούς τομείς ή όσον αφορά αποφοίτους ορισμένων κλάδων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ΕΕΚ. Στη συνέχεια, οι πληροφορίες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξεύρεση λύσεων.

Η παρούσα πρόταση σύστασης του Συμβουλίου, και οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ που τη συνοδεύουν, στοχεύει τρία κύρια προβλήματα στην Ευρώπη:

·Έλλειψη λεπτομερών πληροφοριών. Οι βασικές πληροφορίες σχετικά με την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των αποφοίτων αποκομίζονται —και σε επίπεδο ΕΕ— από τις υφιστάμενες δραστηριότητες συλλογής στοιχείων, όπως η ευρωπαϊκή έρευνα εργατικού δυναμικού . Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη έχουν καθιερώσει τη διεξαγωγή ερευνών με αντικείμενο τους αποφοίτους ή έχουν καταρτίσει πρόσθετα συστήματα για την ανάλυση στοιχείων από τις βάσεις δεδομένων για την εκπαίδευση, τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση καθώς και από άλλα συστήματα καταγραφής (διοικητικά στοιχεία), με σκοπό την παρακολούθηση της μετέπειτα σταδιοδρομίας και των εισοδημάτων των αποφοίτων. Ωστόσο, σε πολλά μέρη της ΕΕ, τα συστήματα συλλογής, ανάλυσης και χρήσης των στοιχείων σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της ΕΕΚ δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συχνή έλλειψη ισχυρών αποδεικτικών στοιχείων.

·Έλλειψη συνεργειών. Παρότι πολλά κράτη μέλη σήμερα αναπτύσσουν συστήματα παρακολούθησης, ή προτίθενται να το πράξουν στο μέλλον, επί του παρόντος η ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τις ορθές πρακτικές και η αμοιβαία μάθηση ως προς τις αποτελεσματικότερες μεθόδους είναι περιορισμένες.

·Έλλειψη συγκρίσιμων στοιχείων. Τα υπάρχοντα συγκρίσιμα στοιχεία είναι περιορισμένου εύρους και τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί σε εθνικό επίπεδο δεν είναι συγκρίσιμα από τη μία χώρα στην άλλη, γεγονός που δυσχεραίνει την άντληση διδαγμάτων από τις διαφορές των τάσεων και των παρατηρούμενων αποτελεσμάτων μεταξύ χωρών και περιφερειών.

Για να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα αυτά, η πρόταση σύστασης του Συμβουλίου και οι συναφείς πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ έχουν τους ακόλουθους ειδικούς στόχους:

·Να ενθαρρύνουν τη δημιουργία ή την περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση των συστημάτων παρακολούθησης για πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ΕΕΚ σε εθνικό επίπεδο στην Ευρώπη. Για να διαμορφωθεί μια πληρέστερη εικόνα των αποτελεσμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της ΕΕΚ, τα κράτη μέλη προτρέπονται να περιλάβουν στα συστήματα παρακολούθησής τους τα άτομα που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση χωρίς να αποφοιτήσουν.

·Να ενθαρρύνουν και να διευκολύνουν την περαιτέρω συνεργασία και ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των εθνικών φορέων που συμμετέχουν στην παρακολούθηση των αποφοίτων όσον αφορά τη διενέργεια ερευνών και την καθιέρωση συστημάτων παρακολούθησης με τη χρήση διοικητικών στοιχείων, και την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων τους μέσω της δικτύωσης, της αμοιβαίας μάθησης και της παροχής συμβουλών σε επίπεδο ΕΕ.

·Να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα των συγκρίσιμων πληροφοριών σχετικά με την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των αποφοίτων. Ο στόχος αυτός θα επιδιωχθεί με τις δραστηριότητες συνεργασίας που επισημαίνονται ανωτέρω, καθώς η βελτίωση της συγκρισιμότητας θα αποτελεί μία από τις παραμέτρους που θα ληφθούν υπόψη κατά την περαιτέρω ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων παρακολούθησης. Επιπλέον, εφέτος η Επιτροπή θα ξεκινήσει τη δοκιμαστική φάση μιας ευρωπαϊκής έρευνας αποφοίτων, ώστε να διερευνήσει κατά πόσο είναι εφικτή η συλλογή πληροφοριών για την εξέλιξη των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης σκοπιμότητας Eurograduate , και να συνεχίσει τις προσπάθειες για την εναρμόνιση των θεμάτων κοινωνικής έρευνας.

•Συνεκτικότητα με ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής

Στην πρωτοβουλία «Επένδυση στη νεολαία της Ευρώπης» , η οποία εγκρίθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2016, η Επιτροπή τονίζει τη σημασία που έχει η υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και κατάρτιση για τη στήριξη της προσωπικής ανάπτυξης των νέων και της μετάβασής τους στην απασχόληση υψηλής ποιότητας. Σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2017, στο πλαίσιο των εργασιών σε συνέχεια της πρωτοβουλίας για τους νέους και του νέου θεματολογίου δεξιοτήτων για την Ευρώπη που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2016, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να «συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα των στοιχείων σχετικά με την απασχόληση των αποφοίτων και με τα κοινωνικά αποτελέσματα (“παρακολούθηση της σταδιοδρομίας των αποφοίτων”) καλύπτοντας επίσης τον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης». Η δέσμευση αυτή αποτυπώνει την αποδοχή, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, σχετικά με τη σημασία που έχει η βελτίωση της γνώσης ως προς την πορεία των αποφοίτων, και, ως εκ τούτου, η βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής και την πρακτική στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Αυτού του είδους οι πληροφορίες τροφοδοτούν τον σχεδιασμό ενεργειών για τη βελτίωση της ποιότητας και της συνάφειας στην εκπαίδευση των σπουδαστών, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη διαχείριση των σημερινών και των μελλοντικών αναγκών σε δεξιότητες ή των αναντιστοιχιών των δεξιοτήτων.

Η κοινή έκθεση για το 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (EΚ 2020) προτείνει, ως αντικείμενο περαιτέρω συνεργασίας, να βελτιωθεί η συνάφεια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την κοινωνία, μεταξύ άλλων και μέσω της καλύτερης κατανόησης και πρόβλεψης των αναγκών και των επιδόσεων της αγοράς εργασίας, π.χ. με την παρακολούθηση της σταδιοδρομίας των αποφοίτων. Στον τομέα της ΕΕΚ, τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να εξασφαλίσουν τη συνεχή πληροφόρηση και ανάδραση με τα συμπεράσματα της Ρίγας του 2015, στα οποία καταγράφονται οι στόχοι προς επίτευξη στον τομέα της ΕΕΚ για το διάστημα 2015-20.

Η αντιμετώπιση των αναντιστοιχιών των δεξιοτήτων, η εκτίμηση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και η βελτίωση της αναδραστικής ενημέρωσης σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων θίγονται επίσης στα εξής έγγραφα:

· το ψήφισμα σχετικά με την προαγωγή της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και συμμετοχικότητας στην ΕΕ μέσω της εκπαίδευσης: η συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο Ευρωπαϊκό εξάμηνο 2016 , στο οποίο υπογραμμίζεται η σημασία που έχει η αντιμετώπιση των αναντιστοιχιών και των κενών στις δεξιότητες·

·τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση , του 2014, στα οποία τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες των συστημάτων παρακολούθησης, όπου αυτό είναι δυνατό, κατά την εκτίμηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης·

· τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την κοινωνική διάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης , του 2013, στα οποία τα κράτη μέλη συμφώνησαν να διευκολύνουν την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις ευκαιρίες και τα αποτελέσματα όσον αφορά την εκπαίδευση και την αγορά εργασίας· και

·τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την ικανότητα επαγγελματικής ένταξης των αποφοίτων μετά την εκπαίδευση και την κατάρτιση , του 2012, στα οποία τα κράτη μέλη συμφώνησαν να παρακολουθούν το ποσοστό των απασχολούμενων αποφοίτων, με σκοπό να βελτιώσουν τη βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής όσον αφορά τη διασύνδεση μεταξύ, αφενός, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και, αφετέρου, της απασχόλησης, ενώ παράλληλα τα κράτη μέλη και η Επιτροπή συμφώνησαν να συλλέγουν ποιοτικές πληροφορίες και παραδείγματα ορθών πρακτικών, με σκοπό να συμπληρωθεί η ποσοτική παρακολούθηση και να θεμελιωθεί η βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής.

Επιπλέον, τα πρότυπα και οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ESG) και το ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (EQAVET) υπογραμμίζουν την αξία των αντικειμενικών πληροφοριών υψηλής ποιότητας σχετικά με τις δραστηριότητες των αποφοίτων μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους.

•Συνεκτικότητα με άλλες πολιτικές της Ένωσης

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νομική βάση

Η πρωτοβουλία συμφωνεί με τα άρθρα 165 και 166 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Το άρθρο 165 ορίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συμβάλλει στην ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας και συμπληρώνοντας τη δράση τους, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο και την οργάνωση των εκπαιδευτικών συστημάτων τους. Το άρθρο 166 ορίζει ότι η Ένωση εφαρμόζει πολιτική επαγγελματικής εκπαίδευσης, η οποία στηρίζει και συμπληρώνει τις δράσεις των κρατών μελών, σεβόμενη ταυτόχρονα πλήρως την αρμοδιότητα των κρατών μελών για το περιεχόμενο και την οργάνωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Η πρωτοβουλία δεν προτείνει επέκταση της κανονιστικής εξουσίας της ΕΕ ή δεσμευτικές υποχρεώσεις στα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη θα αποφασίσουν, σύμφωνα με τις εθνικές τους περιστάσεις, τον τρόπο εφαρμογής της σύστασης του Συμβουλίου.

•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)

Η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ έγκειται στην ικανότητα της ΕΕ:

·να διευκολύνει την ανταλλαγή και τη διάδοση της εμπειρογνωμοσύνης και της γνώσης μεταξύ οργανισμών σε διάφορες χώρες, ώστε να βελτιωθεί η παρακολούθηση των αποφοίτων σε εθνικό επίπεδο· και

·να διαμορφώσει μια προσέγγιση η οποία θα παράσχει συγκρίσιμα στοιχεία για την εξέλιξη των αποφοίτων σε όλα τα κράτη μέλη της και θα αυξήσει τη συγκρισιμότητα των στοιχείων από υπάρχουσες δραστηριότητες συλλογής, όταν αυτό είναι εφικτό και σκόπιμο.

•Αναλογικότητα

•Επιλογή του νομικού μέσου

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Η απόφαση να προταθεί μια πρωτοβουλία ΕΕ για την παρακολούθηση των αποφοίτων στοιχειοθετήθηκε μέσω ευρείας δημόσιας διαβούλευσης για την επανεξέταση της ατζέντας εκσυγχρονισμού της ανώτατης εκπαίδευσης της ΕΕ, η οποία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2016. Ειδικότερα, η διαβούλευση αυτή κατέδειξε τις ανησυχίες σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων όσον αφορά την απασχόληση καθώς και την ευρεία υποστήριξη από τις αρχές των κρατών μελών και τα ενδιαφερόμενα μέρη για την ανάληψη περαιτέρω ενωσιακής δράσης ώστε να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα των στοιχείων για τη χάραξη και την υλοποίηση πολιτικών, ιδίως όσον αφορά τη διαφάνεια των εκροών και των αποτελεσμάτων. Τα πλήρη αποτελέσματα της διαβούλευσης παρατίθενται στο έγγραφο εργασίας (Παράρτημα II) που συνοδεύει το νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη.

Μεταξύ των σημαντικότερων απαντήσεων συγκαταλέγονται οι εξής:

·το 71 % των σπουδαστών ή πρόσφατα αποφοιτησάντων και το 61 % των εργαζομένων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση διαφώνησαν με τη δήλωση ότι «η προσφορά αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αντιστοιχεί επαρκώς στις γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζεται η οικονομία»·

·το 55 % όσων απάντησαν διαφώνησαν με τη δήλωση ότι «τα άτομα που σχεδιάζουν τα προγράμματα σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν επαρκή γνώση των πιθανών αναγκών σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας»·

·το 47 % όσων απάντησαν διαφώνησαν με τη δήλωση ότι «τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λειτουργούν καλά»· και

·μόνο το 29 % των σπουδαστών ή πρόσφατα αποφοιτησάντων συμφωνούσαν με τη δήλωση ότι «οι φοιτητές δέχονται σωστή υποστήριξη ώστε να κάνουν τεκμηριωμένες επιλογές σχετικά με το τι θα σπουδάσουν».

Μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, οι συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάληψη πρωτοβουλίας από την ΕΕ με σκοπό την παρακολούθηση των αποφοίτων συζητήθηκαν στη συνεδρίαση των Γενικών Διευθυντών για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση τον Οκτώβριο του 2016 στη Μπρατισλάβα, στη συνεδρίαση της ομάδας εργασίας «ΕΚ 2020» για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τον Νοέμβριο του 2016 και στο ευρωπαϊκό φόρουμ παιδείας και νεολαίας του 2016, όπου υποστηρίχθηκε ευρέως η συντονισμένη προσέγγιση στον τομέα αυτόν.

Μια πρόσφατη έρευνα της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης από τον CEDEFOP με αντικείμενο την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση υπογραμμίζει παρόμοιες προκλήσεις σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ όσον αφορά τους νέους που ολοκληρώνουν προγράμματα ΕΕΚ, καθώς σχεδόν το ένα τρίτο όσων απάντησαν δηλώνουν ότι έχουν αντιμετωπίσει περιστασιακές δυσκολίες στην εξεύρεση εργασίας. Σε μία άλλη έρευνα του CEDEFOP με τίτλο «Ευρωπαϊκές δεξιότητες και θέσεις εργασίας», η οποία βασίστηκε σε απαντήσεις 49 000 ενηλίκων εργαζομένων (ηλικίας 24–65), διαπιστώθηκε πως το 41 % των συμμετεχόντων πίστευαν ότι είχαν ελάχιστες ευκαιρίες να βρουν μια θέση εργασίας που να αντιστοιχεί στις δεξιότητες και τα προσόντα τους.

Η παρακολούθηση των αποφοίτων συζητήθηκε αρκετές φορές με τα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της ΕΕΚ και οι προτάσεις που προέκυψαν από τη συζήτηση ελήφθησαν υπόψη κατά την προετοιμασία της παρούσας πρότασης. Ειδικότερα, η ετήσια συνεδρίαση του δικτύου EQAVET τον Ιούνιο του 2016, η δραστηριότητα μάθησης από ομοτίμους EQAVET σχετικά με τους συναφείς δείκτες τον Σεπτέμβριο του 2016, και το φόρουμ EQAVET το 2016, όπου η παρακολούθηση των αποφοίτων αποτέλεσε σημαντικό ζήτημα, τροφοδότησαν τη συζήτηση από την οπτική γωνία των εμπλεκομένων στη διασφάλιση της ποιότητας της ΕΕΚ.

•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωμοσύνης

Η πρόταση βασίζεται σε εκτίμηση των δυνητικών οφελών, των κινδύνων και των επιπτώσεων μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την περαιτέρω ανάπτυξη μηχανισμών με σκοπό την παρακολούθηση των αποφοίτων σε εθνικό και σε ενωσιακό επίπεδο. Η προώθηση της απασχολησιμότητας των αποφοίτων και της παρακολούθησής τους αποτελούν τακτικά θέματα στις ανταλλαγές πολιτικής και πρακτικής στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2020» και της διαδικασίας της Μπολόνια, π.χ. κατά τις πρόσφατες δραστηριότητες μάθησης από ομοτίμους με θέμα την προώθηση της απασχολησιμότητας των αποφοίτων (Φεβρουάριος 2015) και την παρακολούθηση των αποφοίτων (Σεπτέμβριος 2015).

Η τελική έκθεση της μελέτης σκοπιμότητας EUROGRADUATE , η οποία ολοκληρώθηκε το 2016 και διενεργήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής, επιβεβαιώνει ότι οι πρωτοβουλίες παρακολούθησης των αποφοίτων σε επίπεδο συστήματος είναι ευρέως διαδεδομένες στην Ευρώπη, παρότι οι προσεγγίσεις και τα επίπεδα δραστηριότητας διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών. Πρωτοβουλίες που βασίζονται σε τακτικές ή πρόσφατες έρευνες αποφοίτων, στην ανάλυση των διοικητικών στοιχείων ή σε συνδυασμό των ανωτέρω εντοπίστηκαν σε 25 από τις 31 χώρες που εξετάστηκαν. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι μόνο 11 χώρες διεξάγουν τακτικές έρευνες αποφοίτων (συνήθως σε ετήσια ή διετή βάση), ενώ 6 διαθέτουν μελέτες παρακολούθησης που ενσωματώνουν στοιχεία ερευνών και διοικητικά στοιχεία. Η έρευνα επιβεβαίωσε επίσης το αίτημα των ενδιαφερόμενων μερών για μια διαρκή, τακτική ευρωπαϊκή μελέτη για τους αποφοίτους.

Ακόμα, συγκεντρώθηκαν στοιχεία από τα πορίσματα των μελετών HEGESCO και REFLEX (2010), (με την υποστήριξη του 6ου προγράμματος-πλαισίου και του προγράμματος δια βίου μάθησης αντίστοιχα), οι οποίες πραγματοποίησαν μεγάλης κλίμακας διακρατικές έρευνες σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και από την μελέτη αντικτύπου για το Erasmus (2015), την έκθεση με αντικείμενο τα αποτελέσματα της ΚΕΕ στην αγορά εργασίας (CEDEFOP 2013) και την έρευνα για τις δεξιότητες και τις θέσεις εργασίας στην Ευρώπη (CEDEFOP 2015).

Η δραστηριότητα μάθησης από ομοτίμους EQAVET για τον δείκτη 5 του 2016 (ποσοστό εξεύρεσης εργασίας σε προγράμματα ΕΕΚ), η οποία βασίζεται επίσης σε εθνικές περιπτωσιολογικές μελέτες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παρακολούθηση των αποφοίτων ΕΕΚ παρέχει στις εθνικές αρχές και τους παρόχους ΕΕΚ καίριες πληροφορίες για την προσαρμογή της προσφοράς ΕΕΚ στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος ΕΕΚ. Το φόρουμ EQAVET του 2016 συζήτησε συγκεκριμένα την παρακολούθηση των αποφοίτων ΕΕΚ και πρότεινε στοιχεία για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των κατάλληλων συστημάτων.

•Εκτίμηση των επιπτώσεων

Λόγω της συμπληρωματικής προσέγγισης των δραστηριοτήτων αυτών ως προς τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών, του εθελοντικού χαρακτήρα των προτεινόμενων δραστηριοτήτων και του εύρους των αναμενόμενων επιπτώσεων, δεν διενεργήθηκε εκτίμηση των επιπτώσεων. Αντ’ αυτής, η πρόταση αναπτύχθηκε με τη βοήθεια προηγούμενων μελετών, μέσω της διαβούλευσης με τα κράτη μέλη και ειδικότερα εκείνα με καλά ανεπτυγμένα συστήματα παρακολούθησης των αποφοίτων, και μέσω της δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με την ατζέντα εκσυγχρονισμού της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

•Καταλληλότητα του κανονιστικού πλαισίου και απλούστευση

•Θεμελιώδη δικαιώματα

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

•Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)

•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης

Διατάξεις των κρατών μελών

Παράγραφοι 1-2

Η πρόταση συνιστά στα κράτη μέλη να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των πληροφοριών σχετικά με τις δραστηριότητες των αποφοίτων (άτομα που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς ένα συγκεκριμένο επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης), καθώς και, όπου αυτό αρμόζει, των ατόμων που εγκαταλείπουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση χωρίς να αποφοιτήσουν, καθιερώνοντας, έως το 2020, συστήματα παρακολούθησης των αποφοίτων, τα οποία θα περιλαμβάνουν:

·τη συλλογή των συναφών διοικητικών στοιχείων από τις βάσεις δεδομένων της εκπαίδευσης, της φορολογίας και της κοινωνικής ασφάλισης·

·την εκπόνηση διαχρονικών ερευνών των αποφοίτων· και

·τη δυνατότητα διασύνδεσης ανώνυμων δεδομένων από διαφορετικές πηγές.

Οι περισσότερες από τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες παρακολούθησης συλλέγουν πληροφορίες σχετικά με τους αποφοίτους από τους ίδιους, είτε μέσω ειδικών ερευνών ή συγκεντρώνοντας και διασταυρώνοντας διοικητικά στοιχεία διαφόρων ειδών από βάσεις δεδομένων της εκπαίδευσης, της φορολογίας και της κοινωνικής ασφάλισης. Γενικότερες δραστηριότητες συλλογής δεδομένων, όπως οι έρευνες για το εργατικό δυναμικό, επίσης συλλέγουν στοιχεία για την επαγγελματική εξέλιξη των αποφοίτων διαφόρων βαθμίδων της εκπαίδευσης, αλλά οι συγκεντρωθείσες πληροφορίες είναι πιο γενικές από εκείνες που συλλέγονται μέσα από ειδικές πρωτοβουλίες παρακολούθησης των αποφοίτων. Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 5, οι μετακινήσεις στην αγορά εργασίας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το οικονομικό πλαίσιο, το επίπεδο προσόντων και τον τομέα σπουδών. Επηρεάζονται επίσης από κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες, όπως το φύλο, η χώρα γέννησης, η ιθαγένεια, η εθνική καταγωγή και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο της οικογένειας. Επομένως, είναι σημαντικό τα συστήματα παρακολούθησης των αποφοίτων να συλλέγουν και αυτές τις πληροφορίες, παρουσιάζοντάς τις με τον κατάλληλο τρόπο, π.χ. με κατάτμηση ανά φύλο.

Με τη διασύνδεση στοιχείων από διάφορες πηγές και τον συνδυασμό ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων θα επιτευχθεί η διαμόρφωση μιας πληρέστερης εικόνας της εξέλιξης των αποφοίτων και θα προσδιοριστεί ο αντίκτυπος των προηγούμενων επιλογών σπουδών τους στις μετέπειτα επιλογές τους. Όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό κείμενο πριν από την παράγραφο 1, αυτό θα γίνει σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών και ευρωπαϊκών κανονισμών για την προστασία των δεδομένων, και σύμφωνα με τους διαθέσιμους πόρους και τις εθνικές περιστάσεις.

Παράγραφοι 3-4

Είναι σαφέστατα σημαντικό να εξασφαλιστεί η υψηλή, αντιπροσωπευτική και συνεχής ανταπόκριση σε διαχρονικές έρευνες των αποφοίτων. Ωστόσο, στη διάρκεια των διαβουλεύσεων, ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τις δυσκολίες παρακολούθησης των αποφοίτων που έχουν μεταναστεύσει, είτε για λόγους σπουδών ή για την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Τα κράτη μέλη θα κληθούν, συνεπώς, να καταβάλουν προσπάθειες ώστε τα μαθησιακά αποτελέσματα αυτών των αποφοίτων να περιλαμβάνονται στα συλλεγόμενα στοιχεία, και οι απόφοιτοι αυτοί να συνεργαστούν με άλλα κράτη μέλη όπως αρμόζει.

Ένας από τους στόχους της σύστασης του Συμβουλίου είναι η ανάπτυξη συγκρίσιμων στοιχείων σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων. Παρότι αναγνωρίζεται το δικαίωμα κάθε κράτους μέλους να αναπτύσσει συστήματα παρακολούθησης αποφοίτων ανάλογα με τις δικές του ανάγκες, ο σκοπός της συγκρότησης του δικτύου εμπειρογνωμόνων είναι να δημιουργήσει ένα φόρουμ ευρωπαϊκής κλίμακας ώστε να μπορούν οι εμπειρογνώμονες, οι οποίοι θα διοριστούν από τα κράτη μέλη, να βελτιώσουν τη συνεργασία και την αμοιβαία μάθηση, να διερευνήσουν δυνατότητες για την ανάπτυξη αμοιβαία συμβατών και συγκρίσιμων στοιχείων και να προσδιορίσουν τη βέλτιστη συχνότητα για τη διενέργεια διαχρονικών ερευνών.

Το δίκτυο εμπειρογνωμόνων θα οργανωθεί και θα χρηματοδοτηθεί σύμφωνα με τις ρυθμίσεις για τις ομάδες εργασίας του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020», με την επιφύλαξη τυχόν δομών που μπορεί να διαμορφωθούν για να αντικαταστήσουν τη διαδικασία «ΕΚ 2020». Υπάρχει η δυνατότητα τα διαδικτυακά σεμινάρια (webinars) να αντικαθιστούν τις συνεδριάσεις με φυσική παρουσία, κατά περίπτωση.

Παράγραφος 5

Η διάδοση και η χρήση των στοιχείων που αποκομίζονται από την παρακολούθηση των αποφοίτων έχουν σημασία τόσο για τα κράτη μέλη όσο και για την Επιτροπή. Το προτεινόμενο κείμενο παρουσιάζει τους σκοπούς για τους οποίους θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα στοιχεία αυτά: την ενίσχυση του επαγγελματικού προσανατολισμού, τον σχεδιασμό και την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών, τη βελτίωση της αντιστοίχισης δεξιοτήτων, τον σχεδιασμό για την εξελισσόμενη απασχόληση, τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες, και τη βελτίωση της χάραξης πολιτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Παράγραφος 6

Η εξασφάλιση επαρκούς και βιώσιμης χρηματοδότησης για τις πρωτοβουλίες παρακολούθησης των αποφοίτων θα έχει καίρια σημασία για την επιτυχία τους. Για τον λόγο αυτόν, η πρόταση σύστασης του Συμβουλίου αναφέρεται τόσο σε εθνικές όσο και σε ευρωπαϊκές πηγές χρηματοδότησης. Δεδομένου ότι σύμφωνα με τη μελέτη Eurograduate 25 από τις 31 χώρες που εξετάστηκαν διαθέτουν κάποιας μορφής παρακολούθηση των αποφοίτων, θεωρείται ότι τα κράτη μέλη έχουν ήδη αναγνωρίσει την αξία των συστημάτων παρακολούθησης των αποφοίτων.

Παράγραφος 7

Τα κράτη μέλη θα κληθούν να συμφωνήσουν ότι θα υποβάλλουν ετήσια έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή και την αξιολόγηση της σύστασης του Συμβουλίου, ξεκινώντας δύο έτη μετά την έκδοσή της. Αυτή η διαδικασία δεν προβλέπεται να είναι δαπανηρή: αντίθετα, θα ζητηθεί από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τον βαθμό ανάπτυξης πρωτοβουλιών για την παρακολούθηση των αποφοίτων, μαζί με συνοπτική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ή τυχόν προκλήσεων που αντιμετωπίζουν. Η τακτική υποβολή εκθέσεων θα επιτρέψει στο δίκτυο εμπειρογνωμόνων να προσαρμόσει το έργο του στις συγκεκριμένες ανάγκες.

Διατάξεις της Επιτροπής

Παράγραφος 8

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η Επιτροπή θα αναπτύξει τη δοκιμαστική φάση έρευνας των αποφοίτων, με την οποία θα βελτιωθεί η διαθεσιμότητα συγκρίσιμων πληροφοριών σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων και θα αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα της μελέτης σκοπιμότητας EUROGRADUATE . Η εν λόγω μελέτη είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι φορείς χάραξης πολιτικής και τα ενδιαφερόμενα μέρη υποστηρίζουν την ύπαρξη ευρωπαϊκών συστημάτων για την παραγωγή συγκρίσιμων στοιχείων σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων, και ότι μια ευρωπαϊκή έρευνα των αποφοίτων θα μπορούσε να αποτελέσει μέσο για να στηριχθεί η ανάπτυξη ερευνών για την παρακολούθηση των αποφοίτων σε χώρες όπου δεν υπάρχουν σήμερα τέτοιου είδους μελέτες ή στις οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη μεταρρυθμίσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη τη δυνητική προστιθέμενη αξία μιας τέτοιας έρευνας αλλά και τις συναφείς προκλήσεις, η Επιτροπή σκοπεύει να ακολουθήσει μια σταδιακή προσέγγιση: μια δοκιμαστική φάση, κατά την οποία θα αναπτυχθούν και θα δοκιμαστούν τα εργαλεία συλλογής στοιχείων σε περιορισμένο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών· ύστερα από την ολοκλήρωσή της, η Επιτροπή θα αποφασίσει εάν θα προβεί σε πλήρη ευρωπαϊκή έρευνα των αποφοίτων. Η έρευνα έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 2017, ενώ σχετική έκθεση θα υποβληθεί εντός δύο ετών.

Παράγραφος 9

Είναι γενικά αποδεκτό ότι τα συστήματα παρακολούθησης των αποφοίτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι, σε πολλές περιπτώσεις, λιγότερο ανεπτυγμένα από εκείνα που παρακολουθούν αποφοίτους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή θα επικεντρωθεί στη στήριξη για την ανάπτυξη ικανοτήτων με σκοπό τη δημιουργία συστημάτων παρακολούθησης αποφοίτων, τα οποία θα βασίζονται σε ορθές πρακτικές εντοπισμένες μέσω της χαρτογράφησης στα κράτη μέλη, και στη διευκόλυνση της συνεργασίας όσον αφορά τη χρήση των στοιχείων που αποκομίζονται από την παρακολούθηση των αποφοίτων.

Παράγραφοι 10-13

Στις τέσσερις τελευταίες παραγράφους δηλώνεται η πρόθεση της Επιτροπής να συγκροτήσει και να υποστηρίξει το δίκτυο εμπειρογνωμόνων, να εξασφαλίσει ότι τα στοιχεία και οι σχετικές αναλύσεις είναι διαθέσιμα και μέσω επιγραμμικών εργαλείων, να υποστηρίξει τη χρήση ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης, όπου αυτό είναι σκόπιμο και σύμφωνα με τη νομική τους βάση, και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου εντός πέντε ετών από την έκδοσή της.

2017/0100 (NLE)

Πρόταση

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για την παρακολούθηση των αποφοίτων

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 165 και 166,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)    Η απασχολησιμότητα των αποφοίτων και των σπουδαστών που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση απασχολεί πολλά κράτη μέλη, ιδιαίτερα επειδή το ποσοστό απασχόλησης των πρόσφατων αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ένωση δεν έχει ανακάμψει πλήρως μετά την οικονομική κρίση του 2008 2 , ενώ η κατάσταση των αποφοίτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης όσον αφορά την απασχόληση κυμαίνεται μεταξύ των κρατών μελών.

(2)    Συνεπώς, τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, παροτρύνθηκαν, με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών για το 2015 3 , να προωθήσουν την παραγωγικότητα και την απασχολησιμότητα με σωστή παροχή κατάλληλων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

(3)    Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, έχουν ουσιαστική σημασία οι πληροφορίες υψηλής ποιότητας σχετικά με τις δραστηριότητες των σπουδαστών, είτε μετά την απόκτηση του τίτλου σπουδών τους ή όταν εγκαταλείψουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση, ώστε να γίνουν κατανοητές οι αιτίες των προβλημάτων απασχολησιμότητας των αποφοίτων σε συγκεκριμένες περιφέρειες και οικονομικούς τομείς ή σε συγκεκριμένους κλάδους σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, και να βρεθούν λύσεις γι’ αυτά τα προβλήματα απασχολησιμότητας. Η αξία των πληροφοριών αυτών έχει υπογραμμιστεί τόσο στα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ESG) 4 όσο και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (EQAVET) 5 .

(4)    Ωστόσο, λόγω του ότι τα συστήματα για τη συλλογή, την ανάλυση και τη χρήση των στοιχείων σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένα σε πολλά μέρη της Ένωσης, οι πληροφορίες συχνά δεν επαρκούν για να μπορούν οι σπουδαστές να κάνουν τεκμηριωμένες επιλογές σχετικά με το τι θα σπουδάσουν ή για τον σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών ή τη χάραξη πολιτικής.

(5)    Επιπλέον, οι μετακινήσεις στην αγορά εργασίας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το οικονομικό πλαίσιο, το επίπεδο προσόντων και τον τομέα σπουδών. Επηρεάζονται επίσης από κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες, όπως το φύλο, η χώρα γέννησης, η ιθαγένεια, η εθνική καταγωγή και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο της οικογένειας 6 . Επομένως, η συλλογή στοιχείων σχετικά με τον αντίκτυπο των διαφόρων αυτών παραγόντων είναι ουσιαστικής σημασίας για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ζητήματος.

(6)    Παρότι πολλά κράτη μέλη αναπτύσσουν συστήματα παρακολούθησης, η ανταλλαγή γνώσεων και ορθών πρακτικών και αμοιβαίας μάθησης είναι περιορισμένη.

(7)    Εφόσον τα υπάρχοντα συγκρίσιμα στοιχεία είναι περιορισμένου εύρους και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται σε εθνικό επίπεδο δεν είναι συγκρίσιμα με εκείνα που συλλέγουν άλλα κράτη μέλη, δεν είναι εύκολο να συναχθούν συμπεράσματα από τις διαφορές των τάσεων και των παρατηρούμενων αποτελεσμάτων μεταξύ χωρών και περιφερειών.

(8)    Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης 7 σχετικά με την ατζέντα εκσυγχρονισμού της ανώτατης εκπαίδευσης της Ένωσης, υπάρχουν ανησυχίες ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν παρέχει στους αποφοίτους τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που χρειάζονται για να επιτύχουν σε ένα ταχέως εξελισσόμενο εκπαιδευτικό και εργασιακό περιβάλλον, και ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αναντιστοιχίες δεξιοτήτων σε ορισμένα κράτη μέλη.

(9)    Τα κράτη μέλη ζήτησαν την ανάληψη δράσης σε ενωσιακό επίπεδο, με σκοπό να βελτιωθεί η ροή των πληροφοριών σχετικά με την απασχολησιμότητα, τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η κοινή έκθεση για το 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (EΚ 2020) 8 προτείνει να βελτιωθεί η συνάφεια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την κοινωνία, μεταξύ άλλων και μέσω της καλύτερης κατανόησης και πρόβλεψης των αναγκών και των επιδόσεων της αγοράς εργασίας, π.χ. με την παρακολούθηση της σταδιοδρομίας των αποφοίτων.

(10)    Επίσης, τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν με τα συμπεράσματα της Ρίγας του 2015 να εξασφαλίσουν συνεχή πληροφόρηση και ανάδραση σχετικά με μια νέα σειρά μεσοπρόθεσμων στόχων στον τομέα της ΕΕΚ για το διάστημα 2015–2020, μέσα από ενέργειες όπως η χρήση των στοιχείων σχετικά με την απασχολησιμότητα των αποφοίτων ΕΕΚ και ο συνδυασμός των στοιχείων σχετικά με τη μάθηση, την είσοδο στην αγορά εργασίας και τη σταδιοδρομία, καθώς και η ανάπτυξη της ικανότητας των παραγόντων σε εθνικό επίπεδο να χρησιμοποιούν τα στοιχεία περί αποφοίτων για την προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών, των επαγγελματικών προφίλ και του περιεχομένου των τυπικών προσόντων που αποκτώνται από την ΕΕΚ στις νέες οικονομικές και τεχνικές απαιτήσεις.    

(11)    Στη συνέχεια, στο ψήφισμα σχετικά με την προαγωγή της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και συμμετοχικότητας στην ΕΕ μέσω της εκπαίδευσης: η συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο Ευρωπαϊκό εξάμηνο 2016 9 , τα κράτη μέλη υπογράμμισαν τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση των αναντιστοιχιών και των κενών στις δεξιότητες κατά προτεραιότητα.

(12)    Το εν λόγω ψήφισμα στηρίχθηκε σε προηγούμενες εργασίες. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση 10 του 2014, να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες των συστημάτων παρακολούθησης, όπου αυτό είναι δυνατό, κατά την εκτίμηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

(13)    Το 2013 τα κράτη μέλη συμφώνησαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την κοινωνική διάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 11 , να διευκολύνουν την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις εκπαιδευτικές και τις εργασιακές ευκαιρίες και αποτελέσματα.

(14)    Ακόμα, τα κράτη μέλη συμφώνησαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την ικανότητα επαγγελματικής ένταξης των αποφοίτων μετά την εκπαίδευση και την κατάρτιση 12 του 2012, να θέσουν ως στόχο ότι, έως το 2020, το 82 % των αποφοίτων ηλικίας 20–34 που έχουν βγει από την εκπαίδευση και την κατάρτιση το αργότερο τρία έτη πριν από το έτος αναφοράς θα πρέπει να είναι απασχολούμενοι· επίσης, συμφώνησαν να παρακολουθούν το ποσοστό των απασχολούμενων αποφοίτων της εκπαίδευσης και κατάρτισης, με σκοπό να ενισχύσουν τη βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής όσον αφορά τη διασύνδεση μεταξύ, αφενός, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και, αφετέρου, της απασχόλησης· παράλληλα, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή συμφώνησαν να συλλέγουν ποιοτικές πληροφορίες και παραδείγματα ορθών πρακτικών, με σκοπό να συμπληρωθεί η ποσοτική παρακολούθηση και να θεμελιωθεί η βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής.

(15)    Συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της με αντικείμενο ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη 13 , έδωσε προτεραιότητα στη βελτίωση των πληροφοριών και των γνώσεων για τις δεξιότητες ως μέσων για καλύτερες επιλογές σταδιοδρομίας, προτείνοντας μια πρωτοβουλία για την παρακολούθηση των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη για να βελτιώσουν τις πληροφορίες σχετικά με την μετάβαση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας.

ΣΥΝΙΣΤΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ:

Σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, και ιδιαίτερα με την οδηγία 95/46/ΕΚ για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα 14 , τους διαθέσιμους πόρους και τις εθνικές περιστάσεις, και σε στενή συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη:

1.    Να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των στοιχείων σχετικά με τις δραστηριότητες των αποφοίτων 15 και, όπου αυτό είναι σκόπιμο, των ατόμων που εγκαταλείπουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση χωρίς να αποφοιτήσουν, μεταξύ άλλων μέσω της καθιέρωσης, έως το 2020, συστημάτων παρακολούθησης των αποφοίτων, τα οποία να περιλαμβάνουν:

α)    τη συλλογή των συναφών διοικητικών στοιχείων από τις βάσεις δεδομένων της εκπαίδευσης, της φορολογίας και της κοινωνικής ασφάλισης·

β)    την ανάπτυξη διαχρονικών ερευνών των αποφοίτων σε επίπεδο εκπαιδευτικού συστήματος, ως αναγνώριση της σημασίας των ποιοτικών στοιχείων για τη μετάβαση των ατόμων στην αγορά εργασίας ή σε περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και στην μετέπειτα σταδιοδρομία τους· και

γ)    τη δυνατότητα για τις δημόσιες αρχές να συνδέουν, κατά τρόπο ανώνυμο, στοιχεία από διαφορετικές πηγές, ώστε να διαμορφώνουν σύνθετη εικόνα της εξέλιξης των αποφοίτων.

Περιεχόμενο των δεδομένων προς συλλογή

2.    Να συλλέγουν δεδομένα στα οποία να περιλαμβάνονται τα εξής:

α) τα ακόλουθα ποσοτικά στοιχεία

·i) κοινωνικο-βιογραφικές και κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες

·ii) εντατικότητα σπουδών

·iii) μέθοδος σπουδών

·iv) τυπικά προσόντα

·v) κατοχυρωμένες ακαδημαϊκές μονάδες

·vi) κλάδος σπουδών

·vii) μετάβαση στην απασχόληση ή σε περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση

·viii) εισοδήματα

·ix) είδος σύμβασης

·x) καθεστώς απασχόλησης

·xi) επάγγελμα, επαγγελματική κατάσταση και/ή δραστηριότητα

·xii) γεωγραφική και/ή τομεακή κινητικότητα

β) τα ακόλουθα ποιοτικά στοιχεία

·i) συνάφεια των σπουδών ως προς την απασχόληση

·ii) συμμετοχή στον εθελοντισμό ή σε δραστηριότητες συμμετοχής στη δημόσια ζωή

·iii) εξέλιξη της σταδιοδρομίας και προσωπική ικανοποίηση

·iv) αντιλήψεις σχετικά με την ποιότητα και τη συνάφεια της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους

Διαχρονικές έρευνες των αποφοίτων

3.    Να ενθαρρύνουν ένα υψηλό, αντιπροσωπευτικό και συνεχές ποσοστό απόκρισης στις διαχρονικές έρευνες αποφοίτων, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης των αποφοίτων που έχουν μεταναστεύσει, είτε για λόγους εκπαίδευσης και κατάρτισης ή ύστερα από την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους.

Ευρωπαϊκή συνεργασία

4.    Να συμμετέχουν σε δίκτυο εμπειρογνωμόνων, το οποίο θα συγκροτηθεί σύμφωνα με τις υφιστάμενες δομές διακυβέρνησης για τη συνεργασία εντός του στρατηγικού πλαισίου «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2020», με την επιφύλαξη τυχόν δομών που μπορεί να το ακολουθήσουν, με στόχο να ενθαρρύνει τη συνεργασία και την αμοιβαία μάθηση, να διερευνήσει δυνατότητες για την ανάπτυξη αμοιβαία συμβατών και συγκρίσιμων στοιχείων και να προσδιορίσει τη βέλτιστη συχνότητα διενέργειας διαχρονικών ερευνών.

Διάδοση των στοιχείων και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων

5.    Να εξασφαλίσουν την έγκαιρη, τακτική και ευρεία διάδοση των στοιχείων και εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων, με στόχο τα εξής:

α) την ενίσχυση του επαγγελματικού προσανατολισμού για τους μελλοντικούς σπουδαστές, τους σπουδαστές και τους αποφοίτους·

β) τον σχεδιασμό και την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών ώστε να βελτιωθεί η απόκτηση των σχετικών δεξιοτήτων και η απασχολησιμότητα·

γ) τη βελτίωση της αντιστοίχισης δεξιοτήτων ώστε να υποστηριχθεί η ανταγωνιστικότητα και η καινοτομία σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο·

δ) τον προγραμματισμό για τις εξελισσόμενες εργασιακές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες· και

ε) τη συμβολή στη χάραξη πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο.

Χρηματοδότηση

6.    Να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των πρωτοβουλιών παρακολούθησης των αποφοίτων, με τη χορήγηση επαρκών και πολυετών πόρων, τη χρησιμοποίηση εθνικών ή ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ ή τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, όπου αυτό αρμόζει και σύμφωνα με τους οικείους υφιστάμενους πόρους, τη νομική βάση και τις προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί για την περίοδο 2014-2020, με την επιφύλαξη των διαπραγματεύσεων για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

Υποβολή εκθέσεων και αξιολόγηση

7.    Εντός δύο ετών από την έκδοση της παρούσας σύστασης, και στη συνέχεια ετησίως, να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή και την αξιολόγηση της παρούσας σύστασης.

ΣΥΝΙΣΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:

8.    Να αναπτύξει τη δοκιμαστική φάση έρευνας των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία θα αποσκοπεί στη βελτίωση της διαθεσιμότητας συγκρίσιμων πληροφοριών σχετικά με την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των αποφοίτων, και θα βασίζεται στα αποτελέσματα της μελέτης σκοπιμότητας Eurograduate 16 .

9.    Να παράσχει στήριξη για την ανάπτυξη ικανοτήτων στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, σύμφωνα με τις ανάγκες, για την καθιέρωση συστημάτων παρακολούθησης των αποφοίτων, τα οποία θα βασίζονται σε ορθές πρακτικές εντοπισμένες μέσω ενδελεχούς χαρτογράφησης στα κράτη μέλη, και να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των αρχών, των παρόχων επαγγελματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και καθοδήγησης, όσον αφορά τη χρήση των στοιχείων που αποκομίζονται από την παρακολούθηση των αποφοίτων.

10.    Να προωθήσει την αμοιβαία μάθηση και να ενισχύσει τη συνεργασία, με τη συγκρότηση και την υποστήριξη του δικτύου εμπειρογνωμόνων.

11.    Να εξασφαλίσει ότι τα συλλεγέντα στοιχεία και οι συναφείς αναλύσεις είναι διαθέσιμα προς χρήση από τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη, μεταξύ άλλων και μέσω των υπαρχόντων επιγραμμικών εργαλείων της ΕΕ.

12.    Να υποστηρίξει τη χρήση των ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ ή τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, όπου αυτό αρμόζει και σύμφωνα με την οικεία χρηματοδοτική ικανότητα, τη νομική βάση και τις προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί για την περίοδο 2014-2020, με την επιφύλαξη των διαπραγματεύσεων για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

13.    Να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας σύστασης εντός πέντε ετών από την έκδοσή της.

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:

Βρυξέλλες,

(1) Βλ. την έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για το 2016: http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/et-monitor_el  

(2) COM/2015/0690 final.

(3) Απόφαση (EE) 2015/1848 του Συμβουλίου, της 5ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών για το 2015 (ΕΕ L 268 της 15.10.2015, σ. 28).   

(4) ISBN 952-5539-04-0

(5) Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009, για τη δημιουργία ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕ C 155 της 8.07.2009, σ. 1).

(6) Σχετικά με την επίδραση του φύλου και των μεταναστευτικών καταβολών στη μετάβαση από το σχολείο στην αγορά εργασίας, βλ. ΟΟΣΑ/Ευρωπαϊκή Ένωση (2015), Indicators of Immigration Integration 2015 – Settling In (Δείκτες ενσωμάτωσης των μεταναστών 2015 —Εγκατάσταση σ’ έναν νέο τόπο), Κεφάλαιο 13.

(7) COM(2016) 381 final.

(8) ΕΕ C 417 της 15.12.2015, σ. 25.

(9) Σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με την προαγωγή της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και συμμετοχικότητας στην ΕΕ μέσω της εκπαίδευσης: η συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο του 2016, 5685/1/16 REV 1.

(10) ΕΕ C 17 της 20.1.2015, σ. 2-7

(11) ΕΕ C 168 της 14.6.2013, σ. 2.

(12) ΕΕ C 169/04, σ. 11.

(13) SWD/2016/0195 final

(14) Οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (ΕΕ L 281 της 23.11.1995, σ. 31).

(15) Για τους σκοπούς της παρούσας σύστασης του Συμβουλίου, ο όρος «απόφοιτος» αναφέρεται σε άτομο που έχει ολοκληρώσει οποιοδήποτε επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες για την παρακολούθηση και των ατόμων που εγκαταλείπουν το σχολείο πριν από την ολοκλήρωση των σπουδών τους.

(16) Η μελέτη σκοπιμότητας Eurograduate καλύπτει μόνο την τριτοβάθμια εκπαίδευση.