ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 25.1.2017

COM(2017) 42 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την έναρξη επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής

1.ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΟΡΙΟΦΥΛΑΚΗ ΚΑΙ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗ — ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ

Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ άλλων μέσω της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση, για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι άμεσες, μεσοπρόθεσμες, αλλά και μακροπρόθεσμες ανάγκες που προσδιορίζονται στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευση 1 .

Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή ακολουθεί την έννοια και τις αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων και συνενώνει, σε πνεύμα κοινής ευθύνης, έναν ισχυρό ευρωπαϊκό οργανισμό για τα σύνορα με τις αρχές φύλαξης των συνόρων των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των μελών της ακτοφυλακής στον βαθμό που εκτελούν καθήκοντα ελέγχου των συνόρων. Ο πρωταρχικός ρόλος και η αρμοδιότητα των κρατών μελών για την ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, βάσει των δικών τους υφισταμένων δυνάμεων ήτοι περισσότερων από 100 000 μελών της συνοριοφυλακής και της ακτοφυλακής, έχει ουσιώδη σημασία για την επίτευξη αυτού του στόχου 2 .

Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων και των εργαλείων της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στις αρχές Ιανουαρίου — μόλις τρεις μήνες μετά την έναρξη ισχύος του νέου κανονισμού 3 — υπόσχεται πρόσθετες εγγυήσεις για την ενίσχυση της διαχείρισης και της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Η παρούσα έκθεση καταγράφει την πρόοδο που σημειώθηκε σε τρεις μήνες στους καθορισμένους τομείς προτεραιότητας και προσδιορίζει τα επόμενα βήματα για να εξασφαλιστεί ότι θα διαθέτουμε μια πλήρως επιχειρησιακή και εξοπλισμένη Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα κράτη μέλη της να αντιδρούν πλέον γρήγορα και αποτελεσματικά στις προκλήσεις της μετανάστευσης στα εξωτερικά σύνορα. Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη μιας σειράς τακτικών εκθέσεων που θα συμβάλουν στο να υπάρχουν τα σωστά εργαλεία και λύσεις για πολύ καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων.

Η προστασία των εξωτερικών συνόρων αποτελεί την προϋπόθεση για την κανονική λειτουργία του χώρου Σένγκεν χωρίς εσωτερικά σύνορα. Η κοινή επένδυση και δέσμευση για διασφάλιση της πλήρους επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής το συντομότερο δυνατόν αποτελεί έκφραση στην πράξη της δέσμευσης των κρατών μελών να μοιράζονται την ευθύνη και να επιδεικνύουν αλληλεγγύη προς το κοινό συμφέρον.

2.ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΠΡΩΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ

Αξιοποιώντας τις ικανότητες και τους πόρους του Frontex, η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή εξακολουθεί να παρέχει την ζητούμενη υποστήριξη επί τόπου στα κράτη μέλη της πρώτης γραμμής όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων 4 . Αυτό επιτυγχάνεται με τακτικές κοινές επιχειρήσεις που διεξάγονται σε διάφορα τμήματα των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ (ήτοι τις κοινές επιχειρήσεις «Τρίτων» στην κεντρική Μεσόγειο, «Ποσειδών» στην Ελλάδα και Ευέλικτες Δραστηριότητες και Εστιακά Σημεία σε σχέση με την οδό των Δυτικών Βαλκανίων) και με την υποστήριξη των επιστροφών στα κράτη μέλη.

Με βάση τις προϋπάρχουσες εφεδρείες των ομάδων Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και το απόθεμα Τεχνικού Εξοπλισμού 5 , ο Οργανισμός προσφέρει τη μεγαλύτερη δυνατή επιχειρησιακή στήριξη στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής που έχει παράσχει μέχρι σήμερα. Για να ενισχυθεί η δύναμη της αρμόδιας εθνικής συνοριοφυλακής, επί του παρόντος περισσότερα από 1550 μέλη των ομάδων Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής έχουν αναπτυχθεί σε τακτικές κοινές επιχειρήσεις του Οργανισμού στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών πρώτης γραμμής. Για παράδειγμα, αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των μελών που έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα προστίθεται στους περίπου 10 000 υπαλλήλους της ελληνικής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής 6 . Οι ομάδες αυτές υποστηρίζονται από 24 πλοία και σκάφη, 6 αεροσκάφη και ελικόπτερα, περισσότερα από 80 περιπολικά οχήματα και 13 οχήματα με ανιχνευτές θερμότητας (θερμοόραση).

Αυτή η συνδυασμένη ανάπτυξη αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πόρων των κρατών μελών της ΕΕ σε μη στρατιωτικές αποστολές, η οποία προστίθεται στους εθνικούς συνοριοφύλακες που έχουν αναπτυχθεί από το αρμόδιο κράτος μέλος:

760 υπάλληλοι τοποθετημένοι στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των εμπειρογνωμόνων που έχουν τοποθετηθεί στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα και στα νησιά του Αιγαίου και βοηθούν στον έλεγχο των συνόρων, την εφαρμογή της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspots) και της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας (το 2016 ο Οργανισμός βοήθησε την Ελλάδα για την επανεισδοχή 908 μεταναστών στην Τουρκία)·

600 υπάλληλοι τοποθετημένοι στην Ιταλία, καθώς και στις επιχειρήσεις στην Κεντρική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των μελών του πληρώματος των σκαφών που έχουν αναπτυχθεί και των εμπειρογνωμόνων που βοηθούν στην εφαρμογή της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης·

130 υπάλληλοι τοποθετημένοι στη Βουλγαρία που βοηθούν στον έλεγχο των χερσαίων συνόρων, με σκοπό επίσης την αποτροπή των παράτυπων δευτερογενών μετακινήσεων·

περίπου 70 υπάλληλοι τοποθετημένοι επί του παρόντος σε άλλα κράτη μέλη, προκειμένου να βοηθήσουν στη διαχείριση των συνόρων στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων.

Επιπλέον, συνεχίζεται η προετοιμασία με την Ελλάδα για την ανάπτυξη ομάδων Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στα χερσαία σύνορα με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και με την Αλβανία, προκειμένου να ενισχυθεί η επιτήρηση των συνόρων και να αποτραπούν παράτυπες δευτερογενείς μετακινήσεις, αλλά και να ενισχυθεί περισσότερο η ανταπόκριση της ΕΕ στις προκλήσεις στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων. Η επιχείρηση αναμένεται να αρχίσει στις αρχές Φεβρουαρίου.

Παρά τις εν λόγω τοποθετήσεις, οι τρέχουσες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν συνεχώς κενά, από πλευράς τόσο ανθρώπινων πόρων όσο και τεχνικού εξοπλισμού. Τα εν λόγω κενά πρέπει να καλυφθούν, ώστε να υπάρξει πολύ καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων.

Επόμενα βήματα:

Τα κράτη μέλη θα πρέπει

να διασφαλίσουν ότι οι συμφωνημένοι πόροι είναι πάντοτε στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για τις τρέχουσες επιχειρήσεις και τις υποχρεωτικές εφεδρείες.

να παράσχουν τους ακόλουθους πόρους, με βάση τα κενά που έχουν εντοπιστεί επί του παρόντος:

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

για να εξασφαλιστεί η ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία των υποχρεωτικών εφεδρειών, να ενημερώνει τα κράτη μέλη ανά μήνα σχετικά με τους αναγκαίους πόρους με βάση συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα.

3.ΠΡΟΟΔΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΣΤΟΥΣ ΒΑΣΙΚΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

Πέντε τομείς προτεραιότητας για την ταχεία έναρξη επιχειρησιακής λειτουργίας του Οργανισμού καθορίστηκαν και εγκρίθηκαν από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Απριλίου 2016:

1.δημιουργία της υποχρεωτικής συγκέντρωσης πόρων για την ενίσχυση της ικανότητας ταχείας αντίδρασης του Οργανισμού·

2.διενέργεια προληπτικών αξιολογήσεων τρωτότητας βάσει κοινής μεθοδολογίας·

3.αύξηση της στήριξης για δραστηριότητες επιστροφής·

4.συγκρότηση του μηχανισμού καταγγελιών και

5.προετοιμασία του εδάφους για καλύτερη επιχειρησιακή συνεργασία με τρίτες χώρες προτεραιότητας, με την κατάρτιση υποδείγματος συμφωνίας περί καθεστώτος για την ανάπτυξη επιχειρησιακών δραστηριοτήτων του Οργανισμού σε τρίτες χώρες.

3.1.    Ενίσχυση των δυνατοτήτων ταχείας αντίδρασης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής συγκέντρωσης πόρων

Για να δοθεί η δυνατότητα στην ΕΕ να αντιδρά γρήγορα, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή ήταν να ενισχύσει σημαντικά τη δυνατότητα ταχείας αντίδρασης του Οργανισμού για την διεξαγωγή ταχειών επεμβάσεων στα σύνορα 7 πέραν των εν εξελίξει κοινών επιχειρήσεων. Για τον σκοπό αυτό, προβλέφθηκε η υποχρεωτική συγκέντρωση ανθρώπινων και τεχνικών πόρων με δύο ειδικές εφεδρείες ταχείας αντίδρασης:

Η Εφεδρεία Ταχείας Αντίδρασης προορίζεται να αποτελεί μόνιμο σώμα 1500 συνοριοφυλάκων και λοιπού σχετικού προσωπικού, το οποίο τίθεται στην άμεση διάθεση του Οργανισμού και του επιτρέπει να εκτελεί ταχείες επεμβάσεις στα σύνορα. Οι συνοριοφύλακες από την εν λόγω εφεδρεία αναπτύσσονται από κάθε κράτος μέλος εντός πέντε εργασίμων ημερών μετά την έγκριση του επιχειρησιακού σχεδίου από τον εκτελεστικό διευθυντή και το κράτος μέλος υποδοχής. Η εφεδρεία είναι οργανωμένη με βάση 14 εξειδικευμένα προφίλ και θα πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, 467 υπαλλήλους επιτήρησης των συνόρων, 458 εμπειρογνώμονες καταγραφής και δακτυλοσκόπησης, 97 υπαλλήλους προηγμένων εγγράφων και 137 εμπειρογνώμονες εξακρίβωσης εθνικότητας.

Το Απόθεμα Εξοπλισμού Ταχείας Αντίδρασης θα αποτελείται από εξοπλισμό που θα αποστέλλεται εντός 10 εργάσιμων ημερών μετά την έγκριση του επιχειρησιακού σχεδίου από τον εκτελεστικό διευθυντή και το κράτος μέλος υποδοχής για την κάλυψη των αρχικών αναγκών στο πλαίσιο της ταχείας επέμβασης στα σύνορα.

Και οι δύο εφεδρείες ταχείας αντίδρασης έχουν συσταθεί από τις 7 Δεκεμβρίου 2016, όπως απαιτείται από τον κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Ενώ για την εφεδρεία ταχείας αντίδρασης έχει επιβεβαιωθεί από τα κράτη μέλη η διαθεσιμότητα περισσότερων από 1 500 συνοριοφυλάκων και λοιπών υπαλλήλων, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά για τους περισσότερους τύπους εξοπλισμού για τους οποίους πρέπει να υπάρχουν δεσμεύσεις για διαθεσιμότητα στο απόθεμα εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης, ιδίως όσον αφορά περιπολικά σκάφη ανοικτής θαλάσσης και ελικόπτερα, σε σύγκριση με τους αριθμούς που αποφασίστηκαν από το διοικητικό συμβούλιο, το όργανο του Οργανισμού που είναι υπεύθυνο για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων και στο οποίο εκπροσωπείται κάθε κράτος μέλος από κοινού με την Επιτροπή. Ενώ ορισμένες ανάγκες θα μπορούσαν να καλυφθούν από τα μέσα του Οργανισμού, τα κράτη μέλη πρέπει να δεσμευθούν επειγόντως να καλύψουν τα κενά για να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη διαθεσιμότητα για όλους τους τύπους εξοπλισμού.

Επόμενα βήματα:

Τα κράτη μέλη θα πρέπει

να δεσμευθούν επειγόντως να καλύψουν τα κενά του αποθέματος εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης, ώστε να εξασφαλιστεί το πλήρες δυναμικό του καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους έως το τέλος Φεβρουαρίου.

3.2.    Διενέργεια προληπτικών αξιολογήσεων τρωτότητας βάσει κοινής μεθοδολογίας

Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή έχει εφοδιάσει τον Οργανισμό με νέο αποτελεσματικό μηχανισμό για την αξιολόγηση των τρωτών σημείων στις ικανότητες των κρατών μελών και, μέσω της συμπλήρωσης του μηχανισμού αξιολόγησης του Σένγκεν, για την περαιτέρω ενίσχυση του προληπτικού ελέγχου ποιότητας της λειτουργίας του χώρου Σένγκεν. Οι αξιολογήσεις τρωτότητας θα δώσουν τη δυνατότητα στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της να προετοιμαστούν καλύτερα για να αντιμετωπίζουν τις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα. Ειδικότερα, η ετήσια διαδικασία αξιολόγησης θα διασφαλίσει τη συλλογική ετοιμότητα για μια μεταναστευτική κρίση, με τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση εκ των προτέρων των αδυναμιών των κρατών μελών όσον αφορά τον εξοπλισμό, τη στελέχωση, το σύστημα ΤΠ, τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης και την υποδομή που απαιτούνται για τη διαχείριση των συνόρων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς τους να ανταπεξέλθουν στην ενδεχόμενη άφιξη μεγάλου αριθμού ατόμων στην επικράτειά τους, έτσι ώστε οι εν λόγω ελλείψεις που διαπιστώνονται να μην επηρεάσουν τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν.

Η κοινή μεθοδολογία για τις αξιολογήσεις τρωτότητας, που εγκρίθηκε στα τέλη του 2016, καθορίζει ενιαία συνολική διαδικασία αξιολόγησης. Μέσω βασικών αξιολογήσεων, ο Οργανισμός θα αξιολογεί σε ετήσια βάση την ικανότητα όλων των κρατών μελών να αντιμετωπίζουν τις τρέχουσες προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα εξετάζοντας τις υφιστάμενες δυνατότητες (δηλ. εξοπλισμό, υποδομή, προσωπικό, συστήματα, σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης) σε συνδυασμό με κατάλληλους δείκτες απειλών σε σχέση με ένα σύνολο αντικειμενικών κριτηρίων.

Αξιοποιώντας τις βασικές αξιολογήσεις, ο Οργανισμός θα πραγματοποιεί επίσης ασκήσεις προσομοίωσης σε ετήσια βάση, για να αξιολογεί την ετοιμότητα αντιμετώπισης επερχόμενων προκλήσεων από τα κράτη μέλη που έχουν επιλεγεί σύμφωνα με τη μεθοδολογία. Επιπλέον, ο Οργανισμός θα συστήσει μηχανισμό διαφαινόμενων απειλών ο οποίος θα επιτρέπει συνεχή έλεγχο της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα και ο οποίος θα μπορούσε να δρομολογήσει ειδική αξιολόγηση τρωτότητας.

Σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 13 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, όποτε είναι αναγκαίο, οι αξιολογήσεις που διενεργούνται από τον Οργανισμό θα έχουν ως αποτέλεσμα ο εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού, κατόπιν διαβούλευσης με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, να διατυπώσει σύσταση που καθορίζει τα αναγκαία μέτρα, ώστε το κράτος μέλος να εξαλείψει τα τρωτά σημεία που έχουν εντοπιστεί εντός προκαθορισμένου χρονοδιαγράμματος.

Ο προγραμματισμός για το 2017 εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο κατά τη συνεδρίασή του στις 23-24 Νοεμβρίου 2016. Ενώ ο φόρτος εργασίας του Οργανισμού για τη συλλογή και την ανάλυση των δεδομένων και τον εντοπισμό τυχόν τρωτών σημείων αποτελεί πρόκληση, είναι σημαντικό να διατηρηθεί το υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας για την εφαρμογή της διαδικασίας αξιολόγησης το 2017 σύμφωνα με τη συμφωνηθείσα κοινή μεθοδολογία. Ο Οργανισμός αναμένεται να διενεργήσει βασικές αξιολογήσεις σχετικά με τις τρέχουσες προκλήσεις και, κατά περίπτωση, ασκήσεις προσομοίωσης που αξιολογούν επίσης τις ικανότητες όλων των σχετικών κρατών μελών για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων. Η πλήρης δέσμευση και συμμετοχή των κρατών μελών, ιδίως για τη συλλογή των δεδομένων, θα είναι ουσιαστικής σημασίας.

Για να υποστηριχθεί ο Οργανισμός στην εκτέλεση αυτού του σημαντικού καθήκοντος και για να εξασφαλιστούν η ομαλή ανταλλαγή πληροφοριών και η συνεργασία με τα κράτη μέλη, δημιουργήθηκε το δίκτυο αξιολογήσεων τρωτότητας, το οποίο αποτελείται από εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και την Επιτροπή. Η πρώτη του συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στις 12-13 Δεκεμβρίου 2016 στη Βαρσοβία.

Στις 18 Ιανουαρίου 2017, για να αρχίσει τις βασικές αξιολογήσεις, ο Οργανισμός άρχισε τη συλλογή δεδομένων σχετικά με όλες τις υφιστάμενες ικανότητες των κρατών μελών που είναι αναγκαίες για τη διαχείριση των συνόρων, έργο που απαιτεί να παρασχεθούν από τα κράτη μέλη και να αναλυθούν από τον Οργανισμό περίπου 90 000 θέσεις δεδομένων. Τα δεδομένα που θα συλλεγούν θα χρησιμεύσουν ως βάση και βασικό στοιχείο αναφοράς για τη διενέργεια αξιολογήσεων τρωτότητας από το 2017 και εξής. Για να υποστηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών να συλλέξουν και να υποβάλουν εγκαίρως τα δεδομένα, ο Οργανισμός θα αποστείλει σε προσωρινή βάση αρκετούς υπαλλήλους σε επιλεγμένα κράτη μέλη για να τα υποστηρίξουν σε αυτό το δύσκολο εγχείρημα.

Στο πλαίσιο της διαδικασίας των αξιολογήσεων τρωτότητας, τα πρώτα αποτελέσματα των εργασιών αυτών πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη διόρθωση κατά προτεραιότητα των πλέον επειγόντων τρωτών σημείων που θα εντοπιστούν. Αυτό σημαίνει να είναι δυνατή η ανταπόκριση κατά τους προσεχείς μήνες στα τρωτά σημεία που συνδέονται με τις κύριες μεταναστευτικές προκλήσεις οι οποίες αντιμετωπίζονται επί του παρόντος.

Επόμενα βήματα:

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

να εφαρμόσει διαδικασία προτεραιότητας για τον εντοπισμό των πλέον επειγόντων τρωτών σημείων με βάση τα πρώτα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιολόγησης τρωτότητας και άλλες πληροφορίες.

να διενεργήσει βασικές αξιολογήσεις σχετικά με τις τρέχουσες προκλήσεις για όλα τα κράτη μέλη έως τον Απρίλιο 2017.

να διενεργήσει ασκήσεις προσομοίωσης σχετικά με τις μελλοντικές προκλήσεις για όλα τα κράτη μέλη, για τα οποία η μεθοδολογία θα το επιβάλλει, μεταξύ Απριλίου-Οκτωβρίου 2017.

να δημιουργήσει και να εφαρμόσει μηχανισμό για την αξιολόγηση των διαφαινόμενων απειλών από τον Απρίλιο 2017.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει

να δημιουργήσουν ικανότητα αξιολόγησης τρωτότητας σε εθνικό επίπεδο και να θέσουν σε εφαρμογή σύστημα συλλογής δεδομένων από όλες τις αρμόδιες αρχές έως το τέλος του Ιανουαρίου 2017.

να παράσχουν στον Οργανισμό όλα τα απαραίτητα στοιχεία σχετικά με τις υφιστάμενες ικανότητες, σύμφωνα με αίτημα του Οργανισμού, έως τις 17 Φεβρουαρίου 2017.

κατά περίπτωση, να συνεισφέρουν ενεργά και να συνεργαστούν πλήρως με τον Οργανισμό κατά την διεξαγωγή ασκήσεων προσομοίωσης με στόχο την αξιολόγηση των οικείων ικανοτήτων για την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων, οι οποίες πρόκειται να πραγματοποιηθούν σε όλα τα κράτη μέλη μεταξύ Απριλίου — Οκτωβρίου 2017.

3.3.    Παροχή στήριξης για την επιστροφή

Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή ανήγαγε την επιστροφή των παράτυπων μεταναστών σε τομέα εργασίας που έχει προτεραιότητα για τον Οργανισμό, δίνοντάς του τη δυνατότητα να αναβαθμίσει σημαντικά τη στήριξη που παρέχει στα κράτη μέλη, τα οποία είναι πρωτίστως υπεύθυνα για την επιστροφή των παράτυπων μεταναστών. Αυτό αποτελεί μέρος των φιλόδοξων προσπαθειών της Επιτροπής να δημιουργήσει ένα νομοθετικό και επιχειρησιακό πλαίσιο που θα καθιστά αποτελεσματικότερο το σύστημα επιστροφής της ΕΕ και να βελτιώσει τη συνεργασία στον τομέα της επανεισδοχής με τρίτες χώρες.

Ο κανονισμός διευρύνει την εντολή του Οργανισμού σημαντικά, ώστε να μπορεί να παρέχει σε όλους τους τομείς συνδρομή για την επιστροφή, η οποία θα καλύπτει τόσο την οικειοθελή αναχώρηση όσο και την αναγκαστική επιστροφή, με τη διοργάνωση επιχειρήσεων επιστροφής, για την παροχή συνδρομής σχετικά με την προξενική συνεργασία με τρίτες χώρες με σκοπό την ταυτοποίηση των παράτυπων μεταναστών. Από τις 7 Ιανουαρίου 2017, είναι διαθέσιμες για επιχειρήσεις τρεις νέες εφεδρείες παρατηρητών αναγκαστικής επιστροφής, συνοδών αναγκαστικής επιστροφής και ειδικών σε θέματα επιστροφής. Μπορούν πλέον να κινητοποιηθούν σχηματίζοντας ευρωπαϊκές ομάδες επέμβασης για επιστροφές. Κατόπιν αιτήσεως των κρατών μελών, αυτές οι ομάδες μπορούν να παρέχουν επιχειρησιακή στήριξη για την ενίσχυση των ικανοτήτων των κρατών μελών να πραγματοποιούν επιστροφές. 22 κράτη μέλη 8 έχουν συνεισφέρει στις εν λόγω εφεδρείες, παρέχοντας 395 από τους 690 εμπειρογνώμονες που χρειάζονται. Τα κράτη μέλη πρέπει να καλύψουν αυτό το κενό και να εξασφαλίσουν ότι όλα τα προφίλ εκπροσωπούνται επαρκώς στις εφεδρείες.

Ο Οργανισμός έχει κλιμακώσει ταχέως τις δραστηριότητές του για την επιστροφή — το 2016, οργάνωσε τον πρωτοφανή αριθμό των 232 επιχειρήσεων για την επιστροφή 10 700 παράτυπων μεταναστών — αριθμό τετραπλάσιο σε σύγκριση με το 2015, όταν 3565 μετανάστες επέστρεψαν με 66 επιχειρήσεις. Από την έναρξη ισχύος του κανονισμού έως τις 12 Ιανουαρίου, ο Οργανισμός διοργάνωσε 78 επιχειρήσεις επιστροφής — περισσότερες από ό,τι σε ολόκληρο το έτος 2015 — για την επιστροφή 3421 παράτυπων μεταναστών. Ο Οργανισμός θα πρέπει να διευρύνει περαιτέρω τη συνδρομή του με την παροχή στήριξης στις επιστροφές μέσω εμπορικών πτήσεων και με την ανάπτυξη κόμβων εντός της ΕΕ που θα προορίζονται ειδικά για επιχειρήσεις επιστροφής.

Ο Οργανισμός ενίσχυσε επίσης τη συνδρομή που παρέχει στα κράτη μέλη για τις λεγόμενες «προπαρασκευαστικές της επιστροφής» δραστηριότητες. Σε αυτό το πλαίσιο, διοργάνωσε αποστολές ταυτοποίησης από το Μάλι, τη Γκάμπια και τη Νιγηρία σε διάφορα κράτη μέλη με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητας παράτυπων μεταναστών. Ο Οργανισμός παρέχει επίσης συνδρομή στην Ελλάδα προωθώντας την προξενική συνεργασία για την εξασφάλιση των επιστροφών και διενεργώντας ανάλυση κινδύνου πριν από τις επιχειρήσεις επιστροφής.

Οι σημαντικές αυξήσεις των πόρων που διατίθενται στον Οργανισμό επέτρεψαν αυτή την αναβάθμιση του έργου του στον τομέα της επιστροφής. Τόσο το 2016 όσο και το 2017, διατέθηκαν 66,5 εκατ. EUR για τις δραστηριότητες επιστροφής, έναντι 9,5 εκατ. EUR το 2015· 52 μέλη του προσωπικού θα εργάζονται για δραστηριότητες που συνδέονται με την επιστροφή το 2017, και ο αριθμός αυτός αναμένεται να φθάσει σε 117 μέχρι το 2020.

Ένα από τα βασικά μέτρα που εξαγγέλθηκαν από την Επιτροπή ήταν η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης επιστροφών, ώστε να οικοδομηθούν επιχειρησιακές συνέργειες μεταξύ των εργασιών για την επιστροφή και την επανεισδοχή των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, της Επιτροπής και των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων ERIN (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επανένταξης), EURINT (Ευρωπαϊκή Ολοκληρωμένη Προσέγγιση για την Επιστροφή προς Τρίτες Χώρες) και EURLO (Ευρωπαίοι Αξιωματικοί-Σύνδεσμοι για θέματα Επιστροφής). Το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης επιστροφών έχει σκοπό να διευκολύνει την παροχή επιχειρησιακής στήριξης στα κράτη μέλη (για παράδειγμα, με την οργάνωση των αποστολών ταυτοποίησης) και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

Ως πρώτο βήμα, για να διευκολυνθεί ο προγραμματισμός των επιχειρήσεων επιστροφής και να βοηθηθούν τα κράτη μέλη και ο Οργανισμός στη συγκέντρωση και ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών, η Επιτροπή έχει αναπτύξει μια ασφαλή πλατφόρμα, την εφαρμογή ολοκληρωμένης διαχείρισης των επιστροφών (IRMA). Στο πλαίσιο του προγράμματος του δικτύου Ευρωπαίων Αξιωματικών-Συνδέσμων για θέματα Επιστροφής, εννέα Ευρωπαίοι Αξιωματικοί Επιστροφής τοποθετήθηκαν σε χώρες σημαντικές για την επανεισδοχή, για παράδειγμα στο Αφγανιστάν ή την Αιθιοπία, με σκοπό την παροχή στήριξης σε όλα τα κράτη μέλη σε θέματα επανεισδοχής, ενώ σχεδιάζονται νέες τοποθετήσεις. Ο Οργανισμός, σε συμφωνία με τα προγράμματα της ΕΕ και την Επιτροπή, έχει επίσης ξεκινήσει μια σταδιακή διαδικασία μεταβίβασης στον Οργανισμό των δραστηριοτήτων επιχειρησιακής στήριξης που εκτελούνται σήμερα από τα προγράμματα, όπως η στήριξη των κρατών μελών για την οργάνωση αποστολών ταυτοποίησης ή η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μέσω ειδικών ομάδων εργασίας για τρίτες χώρες.

Οι προσπάθειες του Οργανισμού να εντείνει τη στήριξή του σε επιχειρήσεις επιστροφής θα ωφεληθούν και αναμένεται να ενισχυθούν με την ευρύτερη συζήτηση και εργασία για τη βελτίωση των επιστροφών και επανεισδοχών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λαμβάνοντας υπόψη τις νέες ανάγκες, η Επιτροπή θα ενημερώσει το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή εντός των προσεχών εβδομάδων, ώστε να διασφαλίζεται ταχεία και αποτελεσματική ανταπόκριση. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα προσδιορίσει, με βάση τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ, τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί καλύτερη εκτέλεση των αποφάσεων επιστροφής, με χρήση της ευελιξίας που περιλαμβάνεται στους εν λόγω κανόνες, και θα παράσχει σαφείς κατευθύνσεις σχετικά με το θέμα αυτό.

Επόμενα βήματα:

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

να εξασφαλίσει ότι οι σχετικές με την επιστροφή εφεδρείες είναι πλήρως εξοπλισμένες και σε επιχειρησιακή κατάσταση.

να αξιοποιήσει στο έπακρον τη νέα εντολή του, με την ανάπτυξη νέων τρόπων στήριξης των επιστροφών, ιδίως μέσω εμπορικών πτήσεων.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει

να καλύψουν επειγόντως τα κενά των εφεδρειών επιστροφής.

να συλλέγουν σε πραγματικό χρόνο ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις επιστροφές.

να παρέχουν στον Οργανισμό όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκτέλεση της εντολής του.

Η Επιτροπή προτίθεται

να υποβάλει αναθεωρημένο σχέδιο δράσης για την επιστροφή, εντός των προσεχών εβδομάδων.

3.4    Συγκρότηση του μηχανισμού καταγγελιών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής

Στις 6 Οκτωβρίου 2016, ο εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού, σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων, συγκρότησαν μηχανισμό καταγγελιών για να παρακολουθεί και να διασφαλίζει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις δραστηριότητες που διεξάγονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Έντυπο καταγγελίας διατίθεται στον δικτυακό τόπο του Οργανισμού σε έξι γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, αραβικά, παστού, ουρντού, τιγκρίνια), ωστόσο, καταγγελίες μπορούν να υποβληθούν σε οποιαδήποτε από τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου 2017, μόνο μία καταγγελία υποβλήθηκε στον Οργανισμό.

Επιπλέον, ο Οργανισμός σκοπεύει να δημιουργήσει ένα δίκτυο αρχών των κρατών μελών που έχουν εντολή να χειρίζονται τις καταγγελίες κατά προσωπικού των κρατών μελών, τις οποίες διαβιβάζει ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων του Οργανισμού. Το δίκτυο αυτό θα περιλαμβάνει επίσης τα εθνικά όργανα που είναι αρμόδια για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Μια πρώτη συνεδρίαση γνωριμίας μεταξύ του υπεύθυνου θεμελιωδών δικαιωμάτων και των εν λόγω σημείων επαφής διοργανώθηκε στις Βρυξέλλες τον Δεκέμβριο του 2016.

Για να στηριχθεί η υλοποίηση του μηχανισμού καταγγελιών και να ενσωματωθούν γενικότερα τα θεμελιώδη δικαιώματα σε όλες τις δραστηριότητες του Οργανισμού, η χρηματοδότηση της ΕΕ για τον Οργανισμό αυξήθηκε ειδικά κατά 500 000 EUR ετησίως. Επιπλέον, ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων θα λάβει πρόσθετο προσωπικό το 2017 για την υποστήριξη των καθηκόντων του.

Επόμενα βήματα:

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

να δώσει προτεραιότητα και να δρομολογήσει τη διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού που απαιτείται για την υποστήριξη του υπευθύνου θεμελιωδών δικαιωμάτων έως το τέλος Μαρτίου 2017.

3.5.    Προετοιμασία του εδάφους για καλύτερη επιχειρησιακή συνεργασία με τρίτες χώρες προτεραιότητας, με την κατάρτιση υποδείγματος συμφωνίας περί καθεστώτος

Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή ενίσχυσε επίσης τον ρόλο του Οργανισμού όσον αφορά τη συνεργασία με τρίτες χώρες. Ο Οργανισμός έχει ήδη συνάψει διμερείς συμφωνίες συνεργασίας στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων και της επιστροφής με 18 τρίτες χώρες προτεραιότητας, για παράδειγμα με όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία. Από τον Απρίλιο του 2016, ο Οργανισμός έχει επίσης τοποθετήσει έναν αξιωματικό-σύνδεσμο στην Τουρκία.

Ο Οργανισμός επανεξετάζει επί του παρόντος όλες τις υφιστάμενες συμφωνίες συνεργασίας σύμφωνα με τη νέα εντολή. Διατέθηκαν πρόσθετος προϋπολογισμός και θέσεις εργασίας, ώστε να μπορεί ο Οργανισμός να τοποθετήσει κατά τα επόμενα έτη έως και 10 επιπλέον αξιωματικούς-συνδέσμους σε χώρες προτεραιότητας, αρχίζοντας από τον Νίγηρα και τη Σερβία, από την οποία προβλέπεται να καλυφθεί ολόκληρη η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων.

Στο παρελθόν, πάντως, ο Οργανισμός δεν μπορούσε νομίμως να αναπτύξει τις ομάδες του στο έδαφος τρίτων χωρών. Ο περιορισμός αυτός αποδείχθηκε ιδιαίτερα προβληματικός κατά τη διάρκεια του 2015 όσον αφορά την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών στην οδό των Δυτικών Βαλκανίων κατά τη διάρκεια του 2015. Για πρώτη φορά, ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή προβλέπει στο εξής τη δυνατότητα του Οργανισμού να υλοποιεί δράσεις με εκτελεστικές εξουσίες στο έδαφος γειτονικών τρίτων χωρών, υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης σύναψης συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της συγκεκριμένης τρίτης χώρας.

Η Επιτροπή ενέκρινε στις 22 Νοεμβρίου 2016 ένα υπόδειγμα συμφωνίας περί καθεστώτος που χρησιμεύει ως πρότυπο των εν λόγω συμφωνιών. Η Επιτροπή επέλεξε δύο τρίτες χώρες προτεραιότητας, τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, και τη στιγμή αυτή διεξάγει διερευνητικές συνομιλίες με σκοπό την επίτευξη αυτών των συμφωνιών. Στις 25 Ιανουαρίου 2017, η Επιτροπή εξέδωσε συστάσεις προς το Συμβούλιο για παροχή εξουσιοδότησης για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Επόμενα βήματα:

Το Συμβούλιο θα πρέπει

να παράσχει ταχέως εξουσιοδότηση για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σχετικά με τις αντίστοιχες συμφωνίες περί καθεστώτος.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

να ολοκληρώσει την πρόσληψη και στη συνέχεια την τοποθέτηση των αξιωματικών-συνδέσμων στον Νίγηρα και στη Σερβία, έως τον Απρίλιο και τον Ιούνιο 2017, αντιστοίχως.

3.6.    Συμφωνία για την έδρα

Επί διάστημα άνω των ένδεκα ετών, ο Οργανισμός λειτουργεί χωρίς συμφωνία για την έδρα με το κράτος μέλος υποδοχής. Σύμφωνα με το άρθρο 57 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, η εν λόγω συμφωνία πρέπει να συναφθεί έως τις 7 Απριλίου 2017 το αργότερο. Μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, ο Οργανισμός και η Πολωνία επανέλαβαν τις συζητήσεις με σκοπό την επίτευξη αυτού του στόχου. Οι τεχνικές διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν στις 23 Ιανουαρίου 2017.

Επόμενο βήμα:

Η Πολωνία και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

να συνάψουν τη συμφωνία για την έδρα σύμφωνα με τις αντίστοιχες διαδικασίες έως τις 7 Απριλίου 2017.

3.7.    Αύξηση του προϋπολογισμού και του προσωπικού

Η χρηματοδότηση της ΕΕ για τον Οργανισμό θα αυξηθεί σταδιακά από 250 εκατ. EUR το 2016 σε 320 εκατ. EUR το 2020 και το προσωπικό του Οργανισμού θα αυξηθεί από 400 το 2016 σε 1000 υπαλλήλους το 2020.

Αρχικά, προβλέπονταν για το 2017 σχεδόν 240 πρόσθετες θέσεις διαφόρων τύπων (έκτακτοι υπάλληλοι, συμβασιούχοι υπάλληλοι, αποσπασμένοι εθνικοί εμπειρογνώμονες), ως πρώτο βήμα για την επίτευξη του τελικού αριθμού 1000 μελών προσωπικού του Οργανισμού μέχρι το έτος 2020. Ωστόσο, για να στελεχωθεί ο Οργανισμός το ταχύτερο δυνατό με το αναγκαίο προσωπικό, η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή συμφώνησε, την 1η Δεκεμβρίου 2016, να τροποποιήσει τον πίνακα προσωπικού του Οργανισμού για το 2016, δίνοντάς του τη δυνατότητα να προσλάβει ήδη το 2016 50 έκτακτους υπαλλήλους από τους 130 που είχαν προβλεφθεί για το 2017. Στο μεταξύ, ο Οργανισμός έχει προνοήσει να δρομολογήσει τις σχετικές διαδικασίες πρόσληψης που αφορούν τις 50 θέσεις των οποίων επισπεύσθηκε η πλήρωση. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να απορροφηθούν επειγόντως οι διατιθέμενοι πόροι.

Επόμενα βήματα:

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει

να δρομολογήσει τις διαδικασίες πρόσληψης για το σύνολο των θέσεων που προβλέπονται στον συμφωνηθέντα πίνακα προσωπικού του 2017 έως το τέλος Μαρτίου 2017, ιδίως για την αντιμετώπιση αναγκών σε προσωπικό για τους τομείς προτεραιότητας.

να εξασφαλίσει την αποτελεσματική απορρόφηση πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων σύμφωνα με τις προτεραιότητες που εγκρίθηκαν από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή.

4.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι τρεις πρώτοι μήνες ανάπτυξης των δραστηριοτήτων και των εργαλείων που προβλέπει ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή κατέδειξαν ότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι καταβάλλουν προσπάθειες για να εξασφαλίσουν ενισχυμένη ικανότητα προστασίας των εξωτερικών συνόρων. Ειδικότερα, τα πρώτα βήματα έχουν ολοκληρωθεί με την δημιουργία των νέων υποχρεωτικών εφεδρειών.

Η διαδικασία για τον προληπτικό μηχανισμό εντοπισμού και αντιμετώπισης των τρωτών σημείων των κρατών μελών, ο οποίος αποτελεί ουσιαστικό μέρος αυτής της νέας προσέγγισης για πολύ καλύτερη προστασία των συνόρων, έχει πλέον αρχίσει. Τα πρώτα αποτελέσματα των εργασιών αυτών πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη διόρθωση κατά προτεραιότητα των πλέον επειγόντων τρωτών σημείων που θα εντοπιστούν. Αυτό σημαίνει να είναι δυνατή η ανταπόκριση κατά τους προσεχείς μήνες στα τρωτά σημεία που συνδέονται με τις κύριες μεταναστευτικές προκλήσεις οι οποίες αντιμετωπίζονται επί του παρόντος.

Η επίτευξη αποτελεσμάτων ως προς την επιστροφή παράτυπων μεταναστών — και ως μέσο αποτροπής και μείωσης της περαιτέρω παράτυπης μετανάστευσης — είναι μια άλλη προτεραιότητα για την οποία ο Οργανισμός πρέπει να ενισχύσει σημαντικά τη στήριξή του, παράλληλα με την ενίσχυση των προσπαθειών των κρατών μελών. Αξιοποιώντας τα καλά αποτελέσματα που έχουν ήδη επιτευχθεί, θα πρέπει να αναπτύξει νέα εργαλεία για να παράσχει ενισχυμένη στήριξη για την επιστροφή. Από την πλευρά της, η Επιτροπή κατά τις επόμενες εβδομάδες θα υποβάλει αναθεωρημένο σχέδιο δράσης για την επιστροφή.

Η Επιτροπή θα υποβάλει νέα έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων την 1η Μαρτίου 2017.

(1)

     COM(2015) 240 final.

(2)

     Ο αριθμός αυτός προκύπτει από εκτίμηση και βασίζεται σε δεδομένα που συγκεντρώθηκαν για τη μελέτη σκοπιμότητας του 2014 για τη δημιουργία ευρωπαϊκού συστήματος συνοριοφυλάκων. Ακριβή δεδομένα αυτού του είδους θα συλλεχθούν περαιτέρω και θα συμπληρωθούν από τον Οργανισμό στο πλαίσιο των αξιολογήσεων τρωτότητας κατά τους προσεχείς μήνες.

(3)

     Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή δημιουργήθηκε σε χρόνο ρεκόρ. Στις 15 Δεκεμβρίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση. Στις 22 Ιουνίου 2016 επιτεύχθηκε πολιτική συμφωνία, με την οριστική έγκριση του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 14 Σεπτεμβρίου 2016, ήτοι μόλις εννέα μήνες αφότου προτάθηκε. Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή άρχισε να ισχύει στις 6 Οκτωβρίου 2016 και οι εφεδρείες ταχείας αντίδρασης και επιστροφής κατέστησαν επιχειρησιακές στις 7 Δεκεμβρίου 2016 και στις 7 Ιανουαρίου 2017 αντιστοίχως.

(4)

     Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής ενισχύει επίσης τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, όσον αφορά καθήκοντα ακτοφυλακής.

(5)

     Σε αντίθεση με τις νέες εφεδρείες ταχείας αντίδρασης, οι προϋπάρχουσες εφεδρείες ήταν ήδη σε λειτουργία στο πλαίσιο της προηγούμενης εντολής του Οργανισμού για τη διεξαγωγή κοινών επιχειρήσεων. Οι συνεισφορές στις εφεδρείες παρέχονται από τα κράτη μέλη και η ανάπτυξή τους συμφωνείται εκ των προτέρων μεταξύ του Οργανισμού και των κρατών μελών. Οι τελευταίες συνεισφορές καθορίστηκαν τον Δεκέμβριο του 2016 για την κάλυψη των προβλεπόμενων επιχειρησιακών αναγκών του Οργανισμού το 2017.

(6)

     Ο αριθμός αυτός βασίζεται στη μελέτη του 2014 σχετικά με τη σκοπιμότητα του ευρωπαϊκού συστήματος συνοριοφυλάκων. 

(7)

     Σε αντίθεση με τις κοινές επιχειρήσεις που προγραμματίζονται εκ των προτέρων σε έναν ετήσιο κύκλο, ο μηχανισμός ταχείας επέμβασης στα σύνορα αποσκοπεί στο να ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτες προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα. Σύμφωνα με το άρθρο 20 παράγραφος 5 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, κατόπιν αιτήματος ενός κράτους μέλους που αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις, ο εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού θα πρέπει να αποφασίσει εντός δύο εργάσιμων ημερών για τη δρομολόγηση ταχείας επέμβασης στα σύνορα και, εντός τριών εργάσιμων ημερών από την απόφαση αυτή, να συμφωνήσει μαζί με το κράτος μέλος υποδοχής σχετικά με το επιχειρησιακό πρόγραμμα για την αποστολή. Επιπλέον, για να είναι σε θέση να καλύπτει τις αρχικές χρηματοδοτικές ανάγκες για μια τέτοια αποστολή ταχείας επέμβασης στα σύνορα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής υποχρεούται επίσης κάθε έτος να διατηρεί αποθεματικό ίσο με το 4% του επιχειρησιακού προϋπολογισμού του.

(8)

     Κατάσταση στις 12 Ιανουαρίου 2017.