ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.9.2016

COM(2016) 601 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Ένωση Κεφαλαιαγορών - Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων

Εισαγωγή

Η Ένωση Κεφαλαιαγορών (CMU), μέρος του τρίτου πυλώνα του επενδυτικού σχεδίου της Επιτροπής για την Ευρώπη, έχει ζωτική σημασία για την υλοποίηση της προτεραιότητας της Επιτροπής Γιούνκερ για την τόνωση της απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της απασχόλησης των νέων, καθώς και της ανάπτυξης. Επιδιώκει να συνδέσει καλύτερα τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις και να ενισχύσει το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα με την προώθηση του επιμερισμού των κινδύνων με τον ιδιωτικό τομέα, την παροχή εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης και την αύξηση των επιλογών για μικροεπενδυτές και θεσμικούς επενδυτές. Η άρση των εμποδίων που παρακωλύουν την ελεύθερη ροή των κεφαλαίων μεταξύ των συνόρων θα ενισχύσει την Οικονομική και Νομισματική Ένωση με τη στήριξη της οικονομικής σύγκλισης και τη συμβολή στην απορρόφηση των οικονομικών κλυδωνισμών στη ζώνη του ευρώ και πέραν αυτής, καθιστώντας την ευρωπαϊκή οικονομία πιο ανθεκτική. Τούτο καθίσταται ακόμη σημαντικότερο στο τρέχον οικονομικό περιβάλλον.

Το σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών του Σεπτεμβρίου 2015 1 καθόρισε ένα συνολικό πρόγραμμα δράσεων για τη δημιουργία των θεμελίων συγκρότησης της Ένωσης Κεφαλαιαγορών έως το 2019, και το οποίο υποστηρίχθηκε σθεναρά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Παράλληλα με την στρατηγική για την ενιαία αγορά και την στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, βρίσκεται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού προγράμματος μεταρρυθμίσεων για μια βαθύτερη και δικαιότερη ενιαία αγορά 2 . Στο τρέχον πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, η ανάπτυξη ισχυρότερων κεφαλαιαγορών στην ΕΕ καθίσταται ακόμη πιο σημαντική.

Είναι επομένως απαραίτητο να ενισχυθεί η υλοποίηση και να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 28ης Ιουνίου 2016 κάλεσε για «ταχεία και αποφασιστική πρόοδο για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση και τη στήριξη των επενδύσεων στην πραγματική οικονομία, προωθώντας το θεματολόγιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.» 3 Ένα έτος μετά την έναρξη του σχεδίου δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών (CMU), είναι σημαντικό να ολοκληρωθεί ταχέως η πρώτη δέσμη πρωτοβουλιών CMU, ούτως ώστε να έχουν απτά αποτελέσματα επί τόπου το συντομότερο δυνατό. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ταχεία πρόοδος όσον αφορά την έγκριση των μελλοντικών νομοθετικών προτάσεων. Τέλος, οι οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας για αποτελεσματικότερες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (FinTech) ή η ανάγκη να οικοδομηθεί πιο βιώσιμη χρηματοδότηση, έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τις κεφαλαιαγορές της ΕΕ. Λαμβάνοντας υπόψη το μεταβαλλόμενο πολιτικό πλαίσιο, η Επιτροπή αναπτύσσει περαιτέρω τομείς προτεραιότητας που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και θα προβεί σε ενδιάμεση επισκόπηση το 2017.

1) Οριστικοποίηση των πρώτων μέτρων CMU

Η ολοκλήρωση των πρώτων μέτρων είναι ουσιώδους σημασίας προκειμένου η Ένωση Κεφαλαιαγορών να έχει απτά αποτελέσματα επί τόπου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 28ης Ιουνίου 2016 ζήτησε την επίτευξη συμφωνίας μέχρι το τέλος του 2016 σχετικά με τις προτάσεις για απλές, διαφανείς και τυποποιημένες τιτλοποιήσεις (STS) 4 , προκειμένου να απελευθερώσει πόρους στους ισολογισμούς των τραπεζών και να παρέχει επενδυτικές ευκαιρίες για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές, καθώς και σχετικά με την πρόταση για την απλούστευση των κανόνων για το ενημερωτικό δελτίο που θα διευκολύνει τις επιχειρήσεις στην αναζήτηση επενδύσεων από τις κεφαλαιαγορές.

Η ταχεία εφαρμογή της δέσμης μέτρων για τις τιτλοποιήσεις μπορεί να δημιουργήσει τάχιστα πρόσθετη χρηματοδότηση στην πραγματική οικονομία. Η καθιέρωση κεφαλαιακών απαιτήσεων περισσότερο ευαίσθητων στους κινδύνους για τις τιτλοποιήσεις STS θα συμβάλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης στην αγορά και θα απελευθερώσει τους ισολογισμούς των τραπεζών για την παροχή συμπληρωματικής χρηματοδότησης. Εάν ήταν δυνατό οι τιτλοποιήσεις της ΕΕ να επανέλθουν — με ασφάλεια — στα προ της κρίσης μέσα επίπεδα, αυτό θα μπορούσε να προσφέρει πρόσθετη χρηματοδότηση στην οικονομία ύψους άνω των 100 δισεκατ. EUR, ενώ ταυτόχρονα θα ενίσχυε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Το Συμβούλιο έχει ήδη καταλήξει σε μια γενική προσέγγιση, αλλά θα πρέπει τώρα να σημειωθεί επειγόντως πρόοδος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο εκσυγχρονισμός των κανόνων για το ενημερωτικό δελτίο 5 θα αυξήσει την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, ιδίως για τις μικρότερες επιχειρήσεις. Το ενημερωτικό δελτίο αποτελεί την πύλη εισόδου στις κεφαλαιαγορές της ΕΕ. Πρέπει να είναι απλό ως προς τη σύνταξή του, σαφές για τους επενδυτές και να εγκριθεί γρήγορα. Οι νέοι κανόνες για το ενημερωτικό δελτίο θα πρέπει να δημιουργήσουν περισσότερες και λιγότερο δαπανηρές δυνατότητες χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν. Η Επιτροπή θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να στηρίξει τους συννομοθέτες στην επίτευξη συμφωνίας πριν από το τέλος του έτους.

Τα μέτρα για την ενίσχυση των αγορών επιχειρηματικών κεφαλαίων θα καταστήσουν ευκολότερη τη λήψη χρηματοδότησης για τις μεσαίες καινοτόμες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο του τρίτου πυλώνα του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, η Επιτροπή πρότεινε αναθεωρημένους κανονισμούς για την ευρωπαϊκή εταιρεία επιχειρηματικού κεφαλαίου και τα ευρωπαϊκά ταμεία κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Οι προτάσεις θα τονώσουν τις επενδύσεις σε επιχειρηματικά κεφάλαια και κοινωνικά έργα και θα επιτρέψουν στους επενδυτές να επενδύουν ευκολότερα σε μικρές και μεσαίες καινοτόμες εταιρείες επεκτείνοντας το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού στους διαχειριστές κεφαλαίων όλων των μεγεθών και διευρύνοντας το φάσμα εταιρειών στις οποίες μπορούν να γίνονται επενδύσεις. Για να καταστεί η διασυνοριακή εμπορική προώθηση κεφαλαίων φθηνότερη και ευκολότερη, οι προτάσεις απαγορεύουν ρητά τα τέλη που επιβάλλονται από τα κράτη μέλη. Για να συνεχίσει να οικοδομείται εμπιστοσύνη στην αγορά επιχειρηματικών κεφαλαίων της ΕΕ, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να οριστικοποιήσουν την πρόταση αυτή έως το τέλος του 2016. Επιπλέον, η Επιτροπή θα προωθήσει τη δημιουργία ενός ή περισσότερων ταμείων επενδύσεων σε επενδυτικά ταμεία υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου για τη στήριξη των καινοτόμων επενδύσεων στην Ευρώπη και θα συνεχίσει τις εργασίες σχετικά με άλλα μέτρα για την υποστήριξη των επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Η Ένωση Κεφαλαιαγορών είναι εγχείρημα για όλα τα κράτη μέλη. Οι κεφαλαιαγορές βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης στα κράτη μέλη και οι μικρότερες επιχειρήσεις χρειάζονται πρόσβαση στη χρηματοδότηση μέσω αποτελεσματικών και προσβάσιμων τοπικών διαύλων. Για να υποστηρίξει την ανάπτυξη εθνικών και περιφερειακών κεφαλαιαγορών, η Επιτροπή έχει αναπτύξει ικανότητα παροχής τεχνικής συνδρομής στα κράτη μέλη κατόπιν σχετικού αιτήματος. Για να δρομολογήσουν τα πρώτα έργα στις αρχές του 2017, οι συννομοθέτες οφείλουν να ολοκληρώσουν γρήγορα τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής για τη θέσπιση του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (ΠΣΔΜ) για την περίοδο 2017-2020 6 .

2) Επιτάχυνση της επόμενης φάσης δράσεων για την Ένωση Κεφαλαιαγορών

Οι ανεπάρκειες και οι διαφορές των εθνικών πλαισίων αφερεγγυότητας δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου, εμπόδια για την ανάκτηση της αξίας από τους πιστωτικούς φορείς και φραγμούς στην αποτελεσματική αναδιάρθρωση των βιώσιμων εταιρειών στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών ομίλων. Η Επιτροπή θα υποβάλει σύντομα πρόταση σχετικά με την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας, που αποτελούν βασικά στοιχεία ενός κατάλληλου πλαισίου αφερεγγυότητας. Για την εξασφάλιση ενός δυναμικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την προώθηση της καινοτομίας είναι ζωτικής σημασίας να δοθεί στους έντιμους επιχειρηματίες μια δεύτερη ευκαιρία μετά την επιβίωση από πτώχευση. Η Επιτροπή διεξάγει επίσης μια συγκριτική αξιολόγηση των καθεστώτων εξόφλησης δανείων (συμπεριλαμβανομένων επίσης των καθεστώτων αφερεγγυότητας) για να καταρτίσει λεπτομερή και αξιόπιστη εικόνα των καταστάσεων που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες σε περίπτωση υπερήμερων δανείων, από πλευράς καθυστερήσεων, κόστους και ανάκτησης αξίας. Η αξιολόγηση θα βοηθήσει τα κράτη μέλη που επιδιώκουν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και διαφάνεια των καθεστώτων τους.

Τα φορολογικά καθεστώτα μπορεί να ενέχουν εμπόδια για την ανάπτυξη διασυνοριακών κεφαλαιαγορών. Η Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διερευνήσουν διαδικασίες επιστροφής του παρακρατούμενου φόρου και να προωθήσουν τις βέλτιστες φορολογικές πρακτικές για την ενθάρρυνση επενδύσεων επιχειρηματικού κεφαλαίου και επιχειρηματικών αγγέλων σε νεοσύστατες και καινοτόμες επιχειρήσεις. Η αύξηση της χρηματοδότησης από ίδια κεφάλαια, η οποία είναι σχετικά περιορισμένη στην Ευρώπη, απαιτεί αλλαγές στα φορολογικά πλαίσια. Η αντιμετώπιση της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης του χρέους σε βάρος της χρηματοδότησης από ίδια κεφάλαια θα ενθαρρύνει την αύξηση των επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου και θα δημιουργήσει μια ισχυρότερη βάση μετοχικού κεφαλαίου στις εταιρείες. Θα παρέχει επίσης προφανή οφέλη από άποψη χρηματοοικονομικής σταθερότητας, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις με ισχυρότερη κεφαλαιακή βάση θα είναι λιγότερο ευάλωτες σε κλυδωνισμούς. Η Επιτροπή σκοπεύει να εκδώσει πρόταση, τον Νοέμβριο, σχετικά με τη μεροληψία χρέους-μετοχικού κεφαλαίου, στο πλαίσιο της πρότασής της για την ΚΒΦΕ 7 , και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει το εν λόγω μέτρο το συντομότερο δυνατόν.

Η πρόταση σχετικά με το ΕΤΣΕ 2.0 θα ενισχύσει σημαντικά το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη. Η Ευρώπη χρειάζεται μεγάλα ποσά συμπληρωματικών μακροπρόθεσμα βιώσιμων επενδύσεων για τη στήριξη της απασχόλησης, της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Η δημόσια στήριξη μέσω του ενισχυμένου επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη θα συμβάλει σε αυτό δεδομένου ότι εστιάζεται στην ανεπάρκεια της αγοράς και σε μη βέλτιστες επενδυτικές καταστάσεις, απαιτούνται όμως περαιτέρω μέτρα για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων σε πιο μακροπρόθεσμο επίπεδο. Για να διευκολυνθούν περαιτέρω οι επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία υποδομής από θεσμικούς επενδυτές, η Επιτροπή θα θεσπίσει μια τροποποίηση της κατ’ εξουσιοδότηση πράξης «Φερεγγυότητα II» για τη μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων οι οποίες συνδέονται με επενδύσεις που γίνονται από ασφαλιστικές εταιρείες στον τομέα των υποδομών επιχειρήσεων. Παράλληλα, η Επιτροπή προτίθεται, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του κανονισμού και της οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις πριν από το τέλος του έτους, να προτείνει την επέκταση της ευνοϊκής κεφαλαιακής αντιμετώπισης για δάνεια σε ΜΜΕ και τη μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων που συνδέονται με επενδύσεις σε υποδομές.

3) Επόμενα βήματα: ανάπτυξη περαιτέρω προτεραιοτήτων

Η Επιτροπή θα εξετάσει προτάσεις για ένα απλό, αποτελεσματικό και ανταγωνιστικό ενωσιακό ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν 8 . Οι ατομικές συντάξεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διασύνδεση των μακροπρόθεσμων αποταμιευτών με μακροπρόθεσμες επενδυτικές ευκαιρίες. Οι ατομικές συντάξεις μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων της γήρανσης του πληθυσμού, της εξέλιξης των προτύπων εργασίας για το εργατικό δυναμικό, καθώς και στην εξασφάλιση επαρκών ποσοστών αναπλήρωσης στο μέλλον ως συμπλήρωμα κρατικών ή επαγγελματικών συντάξεων. Ως συνέπεια του γεγονότος ότι θα υπάρχουν λιγότερα εμπόδια στην παροχή συνταξιοδοτικών υπηρεσιών μεταξύ των κρατών, ένα ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν της ΕΕ θα αυξήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των συνταξιοδοτικών φορέων, θα προσφέρει τη δυνατότητα να πωλούνται οι υπηρεσίες σε μεγαλύτερες αγορές και θα δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας που θα ωφελήσουν τους αποταμιευτές. Η Επιτροπή θα βασίσει την προσέγγισή της στα αποτελέσματα της εν εξελίξει δημόσιας διαβούλευσης, όταν αποφασίσει σχετικά με τον καλύτερο τρόπο υποστήριξης αυτών των αγορών 9 . Οι επιλογές που εξετάζονται περιλαμβάνουν πιθανή νομοθετική πρόταση που θα μπορούσε να υποβληθεί το 2017.

Η Ένωση Κεφαλαιαγορών αποσκοπεί στην καλύτερη χρήση της ευρωπαϊκής αποταμίευσης, με τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας μέσω της οποίας οι αποταμιευτές αντιστοιχίζονται με τους δανειολήπτες, καθώς και στην αύξηση των επιδόσεων της οικονομίας της ΕΕ. Η ενεργός συμμετοχή των μικροεπενδυτών αποτελεί βασική πρόκληση για την ανάπτυξη ισχυρότερης κεφαλαιαγοράς στην ΕΕ. Αυτό απαιτεί μεγαλύτερη εμπιστοσύνη μεταξύ μικροεπενδυτών και διαφάνεια, ώστε να μπορούν οι επενδυτές να λαμβάνουν τις σωστές επενδυτικές αποφάσεις. Η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο δράσης για τις λιανικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες ώστε να ενισχυθεί η συμμετοχή των μικροεπενδυτών στις κεφαλαιαγορές και να ανοίξει η ευρωπαϊκή αγορά λιανικών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών με σκοπό να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.

Οι μεταρρυθμίσεις για τη χρηματοδοτική διατηρησιμότητα είναι αναγκαίες για τη στήριξη των επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες και της εφαρμογή τους, διασφαλίζουν ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη με βιώσιμο τρόπο μακροπρόθεσμα και συμβάλλουν στη δημιουργία μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών του άνθρακα, ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή. Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες ώστε να υλοποιήσουμε τους στόχους μας για το κλίμα και το περιβάλλον, καθώς και τις διεθνείς δεσμεύσεις μας, μεταξύ άλλων, όσον αφορά την τήρηση των δεσμεύσεων της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή 10 και τους στόχους της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία του 2015 11 . Η Επιτροπή εργάζεται στο πλαίσιο της G20 για την επιδίωξη αυτών των στόχων 12 . Η Επιτροπή υποστηρίζει την προσαρμογή των ιδιωτικών επενδύσεων στις απαιτήσεις για το κλίμα, την αποδοτικότητα των πόρων και άλλους περιβαλλοντικούς στόχους, τόσο μέσω μέτρων πολιτικής όσο και δημόσιων επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, συνεχίζονται οι προσπάθειες για την αύξηση της διαθεσιμότητας «πράσινων» κεφαλαίων μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, με τη διάθεση τουλάχιστον του 20 % του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 στη δράση για το κλίμα και με τη δημιουργία πλατφόρμας για τη χρηματοδότηση της κυκλικής οικονομίας. Η ανάγκη να υποστηριχθούν τα πρότυπα πράσινων ομολόγων της ΕΕ τονίστηκε στο σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών. Η Επιτροπή θα συγκροτήσει μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή στρατηγική για την πράσινη χρηματοδότηση κατά τους προσεχείς μήνες. Γενικότερα, όσον αφορά περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα καθώς και θέματα διακυβέρνησης (ΠΚΔ), η ΕΕ έχει θεσπίσει υποχρεωτικές απαιτήσεις γνωστοποίησης για ορισμένες μεγάλες εταιρείες, θα εκδώσει δε μη δεσμευτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη μέθοδο διαβίβασης αυτών των πληροφοριών προς τους επενδυτές και τους καταναλωτές. Αξιολογεί επίσης τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί στην πρόσφατη διαβούλευση σχετικά με μακροπρόθεσμες και βιώσιμες επενδύσεις, η οποία τόνισε τη σημασία των ζητημάτων ΠΚΔ για τις πιο μακροπρόθεσμες επιδόσεις των εταιρειών και των επενδυτών.

Η τεχνολογία επιφέρει ραγδαίες αλλαγές στον χρηματοπιστωτικό τομέα και έχει τη δύναμη να αυξήσει τον ρόλο των κεφαλαιαγορών και να τις φέρει πιο κοντά στις εταιρείες και τους επενδυτές. Ωφελεί επίσης τους καταναλωτές παρέχοντας ευρύτερη επιλογή πιο εύχρηστων και πιο εύκολα προσβάσιμων υπηρεσιών. Αυτό το καινοτόμο δυναμικό θα πρέπει να αξιοποιηθεί. Οι εταιρείες FinTech (χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας), με την παροχή νέων υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών επιτυγχάνουν καλύτερα σε πολλούς χρηματοπιστωτικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των πληρωμών και του δανεισμού. Η τεχνολογία αποτελεί μοχλό του ανταγωνισμού και δημιουργεί πιο διαφοροποιημένο χρηματοπιστωτικό τοπίο. Ταυτόχρονα, η ραγδαία ανάπτυξη της χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας δημιουργεί νέες προκλήσεις για τη διαχείριση κινδύνων και διασφαλίζει επαρκείς πληροφορίες και εγγυήσεις για τους καταναλωτές. Σε αρκετά κράτη μέλη, οι ρυθμιστικές αρχές αναπτύσσουν νέες προσεγγίσεις για τη στήριξη της ανάπτυξης των εταιρειών χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας, μεταξύ των οποίων κέντρα παροχής ρυθμιστικής καθοδήγησης ή ομάδες που ασχολούνται με τις πολιτικές επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί την ανάπτυξη του τομέα χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας και να εργάζεται για να διασφαλίσει ότι το ρυθμιστικό περιβάλλον επιτυγχάνει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της οικοδόμησης εμπιστοσύνης όσον αφορά τις εταιρείες και τους επενδυτές, της προστασίας των καταναλωτών και της εξασφάλισης του κατάλληλου χώρου για την ανάπτυξη του κλάδου της χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές (ΕΕΑ), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, άλλους οργανισμούς τυποποίησης και τα κράτη μέλη για την ανάπτυξη συντονισμένης πολιτικής προσέγγισης που να στηρίζει την ανάπτυξη των εταιρειών χρηματοπιστωτικής τεχνολογίας στο κατάλληλο κανονιστικό περιβάλλον.

Οι αγορές καλυμμένων ομολόγων συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων αγορών ιδιωτικού χρέους στην Ευρώπη και αποτελούν σημαντικό δίαυλο για πιο μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση. Αποτελούν σημαντικό εργαλείο για τα πιστωτικά ιδρύματα ώστε να μπορούν να διοχετεύουν αποτελεσματικά χρηματοδοτήσεις στην αγορά ακινήτων, καθώς και για ορισμένα μέσα με δημόσια εγγύηση, όπως τα δάνεια σε ΜΜΕ. Βάσει των αποτελεσμάτων της πρόσφατης δημόσιας διαβούλευσης και της εν εξελίξει μελέτης, η Επιτροπή θα καθορίσει, στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, ποιες νομοθετικές αλλαγές ενδέχεται να χρειαστούν ώστε να στηριχθεί η ανάπτυξη των αγορών καλυμμένων ομολόγων σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η ΕΕ έχει προωθήσει με επιτυχία τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων, και θα εργαστεί για την άρση των εμποδίων που εξακολουθούν να τίθενται σε μια πλήρως ολοκληρωμένη αγορά, ούτως ώστε να μειωθεί το κόστος για τους παρόχους και να υπάρξουν οφέλη για τους μικροεπενδυτές. Η Επιτροπή δημοσίευσε μια λεπτομερή δημόσια διαβούλευση 13 προκειμένου να συγκεντρώσει στοιχεία που θα τη βοηθήσουν να καθορίσει εάν η εξάλειψη των αδικαιολόγητων εμποδίων θα ευνοούσε την καλύτερη διασυνοριακή εμπορική προώθηση κεφαλαίων, τον ανταγωνισμό, την επιλογή, και τη μείωση του κόστους για τους επενδυτές. Η Επιτροπή θα αναλάβει δράση για την άρση των εμποδίων που εξακολουθούν να υπάρχουν στον τομέα της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, μέσω νομοθετικών αλλαγών, εφόσον απαιτείται.

Η Επιτροπή θα επιταχύνει τις εργασίες της για την άρση των εμποδίων στο μετασυναλλακτικό περιβάλλον. Οι αποτελεσματικές και ασφαλείς μετασυναλλακτικές υποδομές αποτελούν βασικά στοιχεία των κεφαλαιαγορών με εύρυθμη λειτουργία. Έχει συσταθεί ομάδα εμπειρογνωμόνων για να αξιολογήσει την εξέλιξη του μετασυναλλακτικού τοπίου της ΕΕ μετά τις πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές, τις εξελίξεις της αγοράς και την εμφάνιση νέων τεχνολογιών. Η ομάδα θα αξιολογήσει επίσης κατά πόσον έχουν αρθεί οι φραγμοί Giovannini 14 και θα εντοπίσει τυχόν νέα ή αναδυόμενα εμπόδια. Το 2017, η Επιτροπή θα ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση με βάση τα αποτελέσματα της ομάδας εργασίας για να προσδιορίσει ποια είναι τα καταλληλότερα επόμενα βήματα στον τομέα αυτό. Παράλληλα, η Επιτροπή θα προτείνει μια μελλοντική νομοθετική πρωτοβουλία προκειμένου να καθορίσει, με ασφάλεια δικαίου, το εφαρμοστέο εθνικό δίκαιο στην ιδιοκτησία κινητών αξιών και στα αποτελέσματα σε τρίτους της εκχώρησης απαιτήσεων.

Η αποτελεσματική και συνεπής εποπτεία είναι ουσιαστική για την προστασία των επενδυτών, την προώθηση της ολοκλήρωσης των κεφαλαιαγορών και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Ο ρόλος των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών (ΕΕΑ) έχει θεμελιώδη σημασία για την οικοδόμηση βαθύτερης και πιο ολοκληρωμένης ενιαίας αγοράς. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) έχει ήδη αυξήσει την εστίαση των εργασιών της για την εποπτική σύγκλιση, ώστε να διασφαλίζονται η συνοχή στην εφαρμογή των κανόνων περί των κεφαλαιαγορών και η εποπτεία των συμμετεχόντων στην αγορά 15 . Ωστόσο, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή διάσταση της εποπτείας στους τομείς στους οποίους μπορεί να αποφέρει οφέλη. Για παράδειγμα, οι εργασίες συνεχίζονται στον τομέα της διακυβέρνησης και της χρηματοδότησης των ΕΕΑ, ενώ η Επιτροπή θα δημοσιεύσει λευκή βίβλο σχετικά με τα θέματα αυτά. Επιπλέον, τον Αύγουστο του 2016 ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση στο πλαίσιο της επανεξέτασης του μακροπροληπτικού πλαισίου της ΕΕ 16 . Με βάση τα αποτελέσματα της διαβούλευσης, η Επιτροπή θα εκδώσει νομοθετική πρόταση στον τομέα αυτό το 2017.

Η έκθεση των πέντε Προέδρων τόνισε την ανάγκη να ενισχυθεί το εποπτικό πλαίσιο, προκειμένου να διασφαλιστεί η ευρωστία όλων των οικονομικών παραγόντων, γεγονός το οποίο αναμένεται να οδηγήσει τελικά σε μια ενιαία ευρωπαϊκή αρχή εποπτείας των κεφαλαιαγορών. Η Επιτροπή θα εξετάσει, σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, περαιτέρω μέτρα όσον αφορά το εποπτικό πλαίσιο που είναι αναγκαίο για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

Η επιτυχία της Ένωσης Κεφαλαιαγορών μπορεί να διασφαλιστεί μόνον εάν τα κράτη μέλη είναι αποφασισμένα να εργαστούν για την εξάλειψη των αδικαιολόγητων εθνικών φραγμών στην ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων. Οι εθνικές διατάξεις συχνά προχωρούν πέρα από το δίκαιο της Ένωσης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι επιζήμιες για τις διασυνοριακές επενδύσεις. Ομάδα εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών συνέβαλε σημαντικά στη χαρτογράφηση των φραγμών και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Αξιοποιώντας αυτήν την εργασία, η Επιτροπή θα εκδώσει έκθεση, έως το τέλος του 2016, στην οποία θα παραθέσει τους φραγμούς που εντόπισε η ομάδα, θα επισημάνει τις βέλτιστες πρακτικές και θα καταρτίσει χάρτη πορείας για τις προτεινόμενες δράσεις που θα ενθαρρυνθούν να λάβουν τα κράτη μέλη έως το 2019 το αργότερο. Ένα σημαντικό μέρος της εν λόγω εργασίας εστιάζεται στις βέλτιστες πρακτικές και σ’ έναν κώδικα δεοντολογίας για αποτελεσματικότερες διαδικασίες παρακράτησης του φόρου στην πηγή, που αποτελεί μακροχρόνιο εμπόδιο για τις διασυνοριακές επενδύσεις. Η αύξηση της αποτελεσματικότητας των εν λόγω διαδικασιών σε εθνικό επίπεδο και η επίτευξη συμφωνίας για έναν κώδικα δεοντολογίας το 2017 θα απαιτήσει ισχυρή δέσμευση εκ μέρους των κρατών μελών.

Η βελτίωση της νομοθεσίας, η μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης για τους συμμετέχοντες στην αγορά και η απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας θα ευνοήσουν την ανάπτυξη του πλήρους δυναμικού της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Όλες οι αναγγελθείσες προτάσεις σχετικά με την Ένωση Κεφαλαιαγορών εκπονούνται σύμφωνα με τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας, τη διαβούλευση και την εκτίμηση των επιπτώσεων. Στο πλαίσιο του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας, η Επιτροπή εργάζεται για την υλοποίηση ενός φιλόδοξου προγράμματος για τον εντοπισμό και την άρση των περιττών κανονιστικών περιορισμών. Η πρόσκληση υποβολής στοιχείων της Επιτροπής καθόρισε τους τομείς καίριας σημασίας στο πλαίσιο της νομοθεσίας για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες όπου μπορούν να επέλθουν βελτιώσεις. Αυτές αφορούν την ανάγκη να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια στη ροή της χρηματοδότησης στην οικονομία, να ενισχυθεί η αναλογικότητα του κανονιστικού πλαισίου για καλύτερη ισορροπία μεταξύ της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και των αναπτυξιακών στόχων, να μειωθεί η περιττή κανονιστική επιβάρυνση και να εξαλειφθούν οι εναπομένοντες κίνδυνοι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τη συνέχεια που δόθηκε στην πρόσκληση υποβολής στοιχείων κατά τους προσεχείς μήνες.

Συμπέρασμα

Το σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών όρισε τις βασικές αλλαγές που απαιτούνται για την ενίσχυση των κεφαλαιαγορών της ΕΕ. Το σχέδιο αυτό είναι πιο σημαντικό από ποτέ και η υλοποίηση των δράσεων στο σχέδιο θα πρέπει να επιταχυνθεί. Είναι ζωτικής σημασίας όλοι οι σχετικοί φορείς να συνεργασθούν για την επίτευξη αυτού του στόχου. Είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλισθεί ότι οι προτεραιότητες της Ένωσης Κεφαλαιαγορών εξελίσσονται παράλληλα με το μεταβαλλόμενο πολιτικό, οικονομικό και τεχνολογικό τοπίο. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να προσδιορίζει περαιτέρω δράσεις που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους προκειμένου να εκδώσουν το σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών το συντομότερο δυνατόν και να στηρίξουν την απασχόληση και την ανάπτυξη στην Ευρώπη.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ

Η παρούσα ανασκόπηση παρέχει ενημέρωση σχετικά με την πρόοδο των δράσεων που περιέχονται στο σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών και ακολουθεί προγενέστερη επικαιροποίηση που δημοσιεύθηκε στις 25 Απριλίου 2016 17 .

(1)

     Σχέδιο Δράσης για την Οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών (COM(2015)468 final), 30.9.2015

(2)

     Ανακοίνωση της 1ης Ιουνίου 2016 με τίτλο «Υλοποίηση του προγράμματος της ενιαίας αγοράς για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις», COM(2016)361

(3)

     Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, EUCO 26/16, 28 Ιουνίου 2016

(4)

     Πρόταση κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση κοινών κανόνων για τιτλοποιήσεις και τη δημιουργία ευρωπαϊκού πλαισίου για απλές, διαφανείς και τυποποιημένες τιτλοποιήσεις, COM(2015)472 final, 30.9.2015· Πρόταση κανονισμού για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων, COM(2015)473 final, 30.9.2015

(5)

     Πρόταση κανονισμού σχετικά με το ενημερωτικό δελτίο που πρέπει να δημοσιεύεται κατά τη δημόσια προσφορά κινητών αξιών ή κατά την εισαγωγή κινητών αξιών προς διαπραγμάτευση, COM(2015)583 final, 30.11.2015

(6)

     Πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων για την περίοδο 2017 έως 2020, COM(2015)701 final, 26.11.2015

(7)

     Η πρόταση για την κοινή βάση φορολογίας εταιρειών θα προωθήσει τη σύγκλιση στον ορισμό των εθνικών φορολογικών βάσεων. Η εν λόγω πρόταση θα συνοδεύεται από ξεχωριστή πρόταση (ΚΕΦΒΕ), για την καθιέρωση μιας κοινής προσέγγισης στην «παγίωση» του φόρου εταιρειών που οφείλουν οι επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη.

(8)

     Τα ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα είναι αποταμιευτικά προϊόντα που σχετίζονται με ατομικές συντάξεις και τα οποία είναι συμπληρωματικά μεν, αλλά διαφορετικά από τα κρατικά ή επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα. Οι προσπάθειες για την ανάπτυξη των εν λόγω αγορών θα συμπληρώσουν τις συνταξιοδοτικές παροχές μέσω κρατικών ή επαγγελματικών συνταξιοδοτικών συστημάτων.

(9)

     Διαβούλευση για την Ένωση Κεφαλαιαγορών: Δράση της ΕΕ για ένα πιθανό πλαίσιο ατομικών συντάξεων, 27.7.2016

(10)

     Μαζί με τις δεσμεύσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και των στόχων για το κλίμα και την ενέργεια με ορίζοντα το 2030

(11)

     Ανακοίνωση με τίτλο «Το κλείσιμο του κύκλου - Ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία», COM(2015)614 final, 2.12.2015

(12)

     Το ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής G20 από τη σύνοδο κορυφής στο Hangzhou (4/5 Σεπτεμβρίου) επιδοκιμάζει την έκθεση της ομάδας μελέτης της G20 για τη χρηματοδότηση για το κλίμα με τίτλο «Προώθηση της αποτελεσματικής και διαφανούς παροχής και κινητοποίησης χρηματοδότησης για το κλίμα με σκοπό μεγαλύτερη φιλοδοξία για τις δράσεις μετριασμού και προσαρμογής».

(13)

     Διαβούλευση για την Ένωση Κεφαλαιαγορών στη διασυνοριακή διανομή κεφαλαίων (ΟΣΕΚΑ, ΟΕΕ, ΕΜΕΚ, ΕΕΕΚ και ΕΤΚΕ σε ολόκληρη την ΕΕ, 2.6.2016)

(14)

     Η πρώτη έκθεση της ομάδας Giovannini (2001): «Διασυνοριακά συστήματα εκκαθάρισης και διακανονισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση» εντόπισε 15 φραγμούς που εμπόδιζαν την αποτελεσματική διασυνοριακή εκκαθάριση και τον διακανονισμό κινητών αξιών στην ΕΕ.

(15)

     Πρόγραμμα εργασίας εποπτικής σύγκλισης της ΕΑΚΑΑ 2016, ESMA/2016/203, 11.02.2016

(16)

     Διαβούλευση σχετικά με την επανεξέταση του μακροπροληπτικού πλαισίου της ΕΕ, 1.8.2016

(17)

     Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Ένωση Κεφαλαιαγορών: Πρώτη έκθεση προόδου», SWD (2016) 147 final, 25.4.2016, που διατίθεται στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/finance/capital-markets-union/docs/cmu-first-status-report_en.pdf