2.2.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 34/117

Εισηγήτρια:

η κ. Reine-Claude MADER

1.1.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της τόσο για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των καταναλωτών και των αποταμιευτών, όσο και για τη στήριξή της προς τις οργανώσεις τους. Θεωρεί ότι οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, λόγω του τεχνικού τους χαρακτήρα που τις καθιστά δυσνόητες στους μη επαΐοντες, καθώς και λόγω των αντίστοιχων προκλήσεων.

1.2.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρωτοβουλία που έχει αναληφθεί στο πλαίσιο του πιλοτικού έργου που προώθησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη του 2011 και το οποίο στοχεύει στη στήριξη της δημιουργίας ενός κέντρου χρηματοοικονομικής εμπειρογνωμοσύνης προς όφελος των καταναλωτών και των τελικών χρηστών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, έτσι ώστε αυτοί να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη διαμόρφωση της ενωσιακής πολιτικής σε θέματα χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και, κατ’ επέκταση, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.

1.3.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι οι δύο ΜΚΟ, η Better Finance και η Finance Watch, πληρούν τους όρους επιλεξιμότητας για τις επιχορηγήσεις λειτουργίας που χορηγεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω ανοικτών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων και επισημαίνει ότι οι ενέργειές τους αξιολογήθηκαν συνολικά θετικά το 2015.

1.4.

Εντούτοις, θεωρεί απαραίτητο να επιμείνει σε ορισμένους όρους που πρέπει να πληρούνται.

1.5.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η νομιμοποίηση των οργανώσεων αυτών πρέπει να βασίζεται στα μέλη τους, στον τρόπο λειτουργίας τους, αλλά και στις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν, για να καθίσταται κατανοητός στο ευρύ κοινό ο τεχνικός χαρακτήρας της χρηματοπιστωτικής νομοθεσίας και μέσων.

1.6.

Εν προκειμένω, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια για την ουσιαστική συμμετοχή των τελικών χρηστών στις εργασίες των εν λόγω οργανώσεων. Αυτό πρέπει να αποτυπώνεται στη σύνθεση και στον τρόπο λειτουργίας της Finance Watch και της Better Finance, καθώς και στις ειδικά προσαρμοσμένες νέες μεθόδους εργασίας.

1.7.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη διαφάνεια των οικονομικών της Finance Watch (1). Επίσης, κρίνει ότι τόσο αυτή όσο και Better Finance πρέπει να συνεχίσουν να καταβάλλουν προσπάθειες προκειμένου να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία —ακόμη και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή— διότι αυτό αφορά την αξιοπιστία του έργου τους και τη νομιμοποίησή τους στη συνείδηση του ευρέος κοινού.

1.8.

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι, σε περίπτωση παρατυπιών, πιθανόν να ζητηθεί από τις εν λόγω οργανώσεις να λογοδοτήσουν ως προς τη διαχείριση των πόρων που έλαβαν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ελεγκτικό Συνέδριο έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν, βάσει δικαιολογητικών καθώς και επιτόπιων ελέγχων, τους οικονομικούς φορείς που έχουν σχέση, άμεσα ή έμμεσα, με τις χορηγηθείσες επιδοτήσεις. Από την πλευρά της, η OLAF μπορεί να διενεργεί επιτόπιους ελέγχους και επιθεωρήσεις, με στόχο τη διαπίστωση τυχόν απάτης, διαφθοράς ή οποιασδήποτε άλλης παράνομης ενέργειας εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης (2).

1.9.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τον πολυετή χαρακτήρα του χρηματοδοτικού κονδυλίου που προορίζεται για την εφαρμογή του προγράμματος της ΕΕ με σκοπό την ενθάρρυνση της συμμετοχής των καταναλωτών και άλλων τελικών χρηστών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, διότι θα εξασφαλίζει μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στις οργανώσεις-δικαιούχους. Οι οργανώσεις αυτές θα μπορούν έτσι να οργανώνουν τη λειτουργία τους και να καθορίζουν το πρόγραμμά τους σε πιο μακροπρόθεσμη βάση.

1.10.

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν όσον αφορά την επικοινωνία και την προβολή —ιδίως με τη βοήθεια άρθρων που δημοσιεύτηκαν στον οικονομικό Τύπο και με τη διοργάνωση διαλέξεων—, η Finance Watch και η Better Finance παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες στο ευρύ κοινό και τις εθνικές ενώσεις καταναλωτών, οι οποίες θα έπρεπε, εξάλλου, να λαμβάνουν απευθείας τα ενημερωτικά τους δελτία.

1.11.

Λαμβάνει, επίσης, υπόψη της τα αποτελέσματα της εκ των υστέρων αξιολόγησης του πιλοτικού έργου για την υποστήριξη της δημιουργίας ενός κέντρου χρηματοοικονομικής εμπειρογνωμοσύνης προς όφελος των καταναλωτών και των τελικών χρηστών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, το οποίο προωθήθηκε στα τέλη του 2011 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (3). Καλεί τις εν λόγω ΜΚΟ να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να ενισχυθεί ο ρόλος, το ενδιαφέρον και η ενημέρωση των τελικών χρηστών και των καταναλωτών στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

1.12.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί τεχνική εμπειρογνωμοσύνη, έτσι ώστε οι χρήστες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών να μπορούν να συζητούν σε ισότιμη βάση με τους επαγγελματίες του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Η εμπειρογνωμοσύνη αυτή αποτελεί κλειδί για την αξιοπιστία της δράσης των σχετικών οργανώσεων έναντι του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος διαθέτει πιο ανεπτυγμένα μέσα.

1.13.

Συν τοις άλλοις, η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση να υπάρχει κατάλληλη ισορροπία χάρη στην οποία θα προάγεται η ιδέα ενός σταθερού, βιώσιμου και οικονομικά βιώσιμου χρηματοπιστωτικού τομέα.

2.1.

Η υπό εξέταση πρόταση κανονισμού αποτελεί συνέχεια των πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2007 για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση.

2.2.

Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα έτσι ώστε να λαμβάνονται περισσότερο υπόψη οι απόψεις των καταναλωτών. Τούτο οδήγησε, το 2010, στη σύσταση της ομάδας χρηστών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (FSUG/ΟΧΧΥ) και στη συστηματοποίηση της συμμετοχής των καταναλωτών και των εκπροσώπων της κοινωνίας πολιτών στις ομάδες εμπειρογνωμόνων που συγκροτήθηκαν και κατόπιν, το 2011, στην προώθηση ενός πιλοτικού έργου επιχορηγήσεων για τη στήριξη της ίδρυσης ενός κέντρου χρηματοοικονομικής εμπειρογνωμοσύνης.

2.3.

Μετά από πρόσκληση υποβολής προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επελέγησαν δύο μη κερδοσκοπικές οργανώσεις: η Finance Watch, η οποία συστάθηκε το 2011 ως διεθνής μη κερδοσκοπική ένωση βελγικού δικαίου με αποστολή να προασπίζεται τα συμφέροντα της κοινωνίας των πολιτών στον χρηματοπιστωτικό τομέα, και η Better Finance, η οποία προέκυψε από την αναδιοργάνωση ήδη υφιστάμενων, από το 2009, ευρωπαϊκών ενώσεων επενδυτών και μετόχων, με σκοπό να αποτελέσει ένα κέντρο χρηματοοικονομικής εμπειρογνωμοσύνης απαρτιζόμενο κυρίως από ιδιώτες επενδυτές, αποταμιευτές και άλλους τελικούς χρήστες.

2.4.

Οι εν λόγω οργανώσεις έλαβαν επιχορηγήσεις λειτουργίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ 2012 και 2015. Η μεν Finance Watch έλαβε 3,04 εκατ. ευρώ μεταξύ 2012 και 2014, η δε Better Finance επιχορηγήθηκε επί τρία έτη με 0,90 εκατ. ευρώ. Οι εν λόγω επιχορηγήσεις αντιστοιχούν σε ποσοστό 60 % των επιλέξιμων δαπανών τους.

2.5.

Σύμφωνα με το πόρισμα της αξιολόγησης του πιλοτικού έργου που πραγματοποιήθηκε το 2015, μολονότι οι στρατηγικοί στόχοι που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν επιτευχθεί, απομένει να βελτιωθούν οι πτυχές της ενημέρωσης των καταναλωτών και της συνεκτίμησης των απόψεών τους.

2.6.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι, παρά τις προσπάθειές τους, οι συγκεκριμένες οργανώσεις δεν έχουν κατορθώσει να εξασφαλίσουν σταθερή και επαρκή χρηματοδότηση από χρηματοδότες ανεξάρτητους από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, γεγονός που καθιστά την ενωσιακή χρηματοδότηση απαραίτητη για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων τους.

2.7.

Ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει, για την περίοδο 2017-2020, ένα πρόγραμμα έρευνας και ευαισθητοποίησης —μεταξύ άλλων, ενός ευρύτερου κοινού μη ειδικών— καθώς και δραστηριοτήτων, για την αύξηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μελών των δικαιούχων οργανώσεων, αλλά και δραστηριοτήτων προβολής, για την προώθηση των θέσεων των εν λόγω οργανώσεων σε ενωσιακό επίπεδο.

2.8.

Με τους στόχους που έχουν τεθεί επιδιώκεται η περαιτέρω ενίσχυση της συμμετοχής των καταναλωτών και των τελικών χρηστών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα, και η βελτίωση της ενημέρωσής τους σχετικά με τις προκλήσεις που θέτει η ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα.

2.9.

Η μέγιστη χρηματοδότηση της Finance Watch και της Better Finance έχει οριστεί στα 6 εκατ. ευρώ για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2017 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020.

2.10.

Κάθε χρόνο, οι δικαιούχοι πρέπει να υποβάλλουν έκθεση των πεπραγμένων και των μελλοντικών ενεργειών τους.

3.1.

Με τη χρηματοπιστωτική κρίση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν συνειδητοποιήσει την υφιστάμενη ανισορροπία μεταξύ της εκπροσώπησης των επαγγελματιών του χρηματοπιστωτικού κλάδου στα διάφορα όργανα και της εκπροσώπησης των χρηστών των υπηρεσιών αυτών.

3.2.

Βάσει του άρθρου 169 παράγραφος 2 στοιχείο β) της ΣλΕΕ, το οποίο προβλέπει ότι η ΕΕ οφείλει να προωθεί τα συμφέροντα των καταναλωτών και να διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας του καταναλωτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει τη συγχρηματοδότηση του έργου των οργανώσεων που ειδικεύονται στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

3.3.

Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί παρά να ενστερνιστεί αυτόν τον στόχο τον οποίο υποστήριξε, εξάλλου, σε διάφορες γνωμοδοτήσεις της, στις οποίες υπογράμμιζε την ανάγκη να τεθεί ο καταναλωτής στο επίκεντρο όλων των πολιτικών, πράγμα που συνεπάγεται να δοθούν στους εκπροσώπους του τα σχετικά μέσα (5).

3.4.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει —λόγω κυρίως της πολυπλοκότητας των εξεταζόμενων θεμάτων της αποταμίευσης και των επενδύσεων— τη δημιουργία ενός, ανεξάρτητου από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, κέντρου χρηματοοικονομικής εμπειρογνωμοσύνης, το οποίο να εξυπηρετεί τις οργανώσεις που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των καταναλωτών, των αποταμιευτών και των τελικών χρηστών που δεν διαθέτουν εμπειρογνωμοσύνη στον χρηματοπιστωτικό τομέα, λόγω του τεχνικού του χαρακτήρα που τον καθιστά δυσνόητο για τους μη επαΐοντες και των σχετικών προκλήσεων.

3.5.

Επ’ αυτού, θεωρεί ότι είναι σκόπιμο να υπάρχει επαγρύπνηση προκειμένου να εντοπίζονται τυχόν οικονομικοί ή άλλοι δεσμοί που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τη δράση των οργανώσεων αυτών.

3.6.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η νομιμοποίηση των οργανώσεων αυτών πρέπει να βασίζεται στα μέλη τους, στον τρόπο λειτουργίας τους, αλλά και στις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν για να καθίσταται κατανοητός στο ευρύ κοινό ο τεχνικός χαρακτήρας της χρηματοπιστωτικής νομοθεσίας και μέσων.

3.7.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν όσον αφορά την επικοινωνία και την προβολή —ιδίως με τη βοήθεια άρθρων που δημοσιεύτηκαν στον οικονομικό Τύπο και με τη διοργάνωση διαλέξεων—, η Finance Watch και η Better Finance παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες στο ευρύ κοινό και τις εθνικές ενώσεις καταναλωτών, οι οποίες θα έπρεπε, εξάλλου, να λαμβάνουν απευθείας τα ενημερωτικά τους δελτία.

3.8.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι δεν είναι ο ρόλος των εμπειρογνωμόνων να υποκαθιστούν τους εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών, αλλά αντιθέτως, να τους παρέχουν τα μέσα για να εντοπίζουν τις προκλήσεις, να σταθμίζουν τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται και να υποβάλλουν προτάσεις.

3.9.

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι είναι αναγκαίο να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των καταναλωτών και άλλων τελικών χρηστών στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ και, παράλληλα, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη τους στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.

3.10.

Η ΕΟΚΕ λαμβάνει υπόψη της το πρόγραμμα της ΕΕ που προβλέπεται στην πρόταση κανονισμού, καθώς και τους στόχους του, και επιθυμεί να επισημάνει την εξαιρετική δυσκολία με την οποία τα θεσμικά όργανα και οι διάφοροι οργανισμοί επικοινωνούν διαδραστικά με το ευρύ κοινό.

3.11.

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι η δημιουργία της Finance Watch και της Better Finance συμπίπτει με την υλοποίηση του πιλοτικού έργου (6) και τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία του καθενός από τα μέλη τους από τους οικονομικούς, εμπορικούς ή βιομηχανικούς κύκλους.

3.12.

Η ΕΟΚΕ κρίνει κατάλληλες τη διάρκεια και τη μορφή της επιλεγμένης χρηματοδότησης. Επιπλέον, επιδοκιμάζει τον πολυετή χαρακτήρα του χρηματοδοτικού κονδυλίου που προορίζεται για την εφαρμογή του προγράμματος της ΕΕ με σκοπό την ενθάρρυνση της συμμετοχής των καταναλωτών και άλλων τελικών χρηστών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, διότι θα εξασφαλίζει μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στους οργανώσεις-δικαιούχους. Έτσι, αυτές οι οργανώσεις θα μπορούν να οργανώνουν τη λειτουργία τους και να καθορίζουν το πρόγραμμά τους σε πιο μακροπρόθεσμη βάση, ακόμα και αν το ποσό της επιχορήγησης είναι μικρό σε σύγκριση με τις εκπεφρασμένες φιλοδοξίες τους.

3.13.

Συν τοις άλλοις, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει οι εν λόγω οργανώσεις να βρουν συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης για να εξασφαλίσουν την ανάπτυξή τους, την ισοσκέλιση των λογαριασμών τους και την ανεξαρτησία τους, ιδίως έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

3.14.

Η ΕΟΚΕ εμμένει στην ανάγκη ταχείας έγκρισης του κανονισμού για να μην ανακοπεί η δυναμική που ξεκίνησε με το πιλοτικό σχέδιο.

3.15.

Τέλος, η ΕΟΚΕ θεωρεί τη διαδικασία αξιολόγησης απαραίτητη για να εκτιμηθεί κατά πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι και τηρούνται οι κανόνες διαφάνειας και οικονομικής λογοδοσίας που αναφέρονται στο άρθρο 8 της πρότασης κανονισμού (7).