ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη................................... 3

I............ Η εταιρική σχέση για μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία...................................... 3

II........... Το πολιτικο και οικονομικο πλαισιο: κεντρικόσ ρόλοσ για τη βιομηχανία................... 5

III.......... Οι πυλώνες για μια ενισχυμένη βιομηχανική πολιτική: επενδύσεις στην καινοτομία, καλύτερες συνθήκες αγοράς, πρόσβαση σε κεφάλαια και ανθρώπινο δυναμικό και δεξιότητες................... 6

Α........... Διευκόλυνση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και καινοτομία............................ 7

1. Άξονες δράσης προτεραιότητας.............................................................................................. 9

i) Αγορές για προηγμένες τεχνολογίες μεταποίησης για καθαρή παραγωγή.............................. 9

ii) Αγορές για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής...................................................... 10

iii) Αγορές βιοπροϊόντων........................................................................................................... 11

iv) Βιώσιμη βιομηχανική πολιτική, κατασκευές και πρώτες ύλες............................................ 12

v) Καθαρά οχήματα και πλοία................................................................................................... 14

vi) Ευφυή δίκτυα........................................................................................................................ 15

2. Συνοδευτικά μέτρα................................................................................................................ 16

Β........... Πρόσβαση στις αγορές............................................................................................... 18

1. Βελτίωση της εσωτερικής αγοράς προϊόντων...................................................................... 18

2. Προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος για να καταστεί πιο δυναμική η εσωτερική αγορά    21

3. Η εσωτερική αγορά για την τεχνολογία, το ενιαίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.............................................................................................. 22

4. Διεθνείς αγορές..................................................................................................................... 25

Γ........... Πρόσβαση σε χρηματοδότηση και κεφαλαιαγορές.................................................... 27

1........... Υποστήριξη του δημόσιου τομέα για να διευκολυνθεί η πρόσβαση της βιομηχανίας σε κεφάλαια            28

2........... Πρόσβαση σε κεφαλαιαγορές..................................................................................... 29

Δ........... Ο ζωτικός ρόλος του ανθρώπινου κεφαλαίου............................................................ 31

IV......... Συμπέρασμα: Διακυβέρνηση και στόχοι..................................................................... 34

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη

Επικαιροποίηση της ανακοίνωσης για τη βιομηχανική πολιτική

I.            Η εταιρική σχέση για μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία

Σε μια περίοδο που εξακολουθούν να υπάρχουν οικονομικά προβλήματα, η Ευρώπη χρειάζεται την πραγματική οικονομία περισσότερο από ποτέ για να υποστηριχθεί η ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης. Η βιομηχανία μας έχει την ικανότητα να αναλάβει τον ρόλο αυτό: η Ευρώπη κατέχει ηγετική θέση σε πολλούς στρατηγικούς τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η αεροναυπηγική, η μηχανική, το διάστημα, τα χημικά και τα φαρμακευτικά προϊόντα. Η βιομηχανία εξακολουθεί να αντιστοιχεί στα 4/5 των ευρωπαϊκών εξαγωγών, ενώ το 80% των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ε&Α προέρχεται από τη βιομηχανική παραγωγή[1].

Ωστόσο, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση έθεσε τη βιομηχανία της Ευρώπης υπό πίεση: η παραγωγή είναι κατά 10% χαμηλότερη απ’ ό,τι πριν από την κρίση, ενώ χάθηκαν πάνω από 3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη βιομηχανία. Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων είναι χαμηλή. Τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Οι επενδύσεις περιορίζονται και τα εργοστάσια αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να κλείσουν.

Αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που η ταχύτητα της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης μας έχει φέρει στο μεταίχμιο μιας βιομηχανικής επανάστασης. Αρκετοί νέοι τομείς της τεχνολογίας συγκλίνουν για να θέσουν τα θεμέλια της νέας βιομηχανικής επανάστασης, που θα βασίζεται στην πράσινη ενέργεια, στις καθαρές μεταφορές, σε νέες μεθόδους παραγωγής, σε καινοτόμα υλικά και σε έξυπνα συστήματα επικοινωνίας. Αυτά θα αλλάξουν το παγκόσμιο βιομηχανικό τοπίο, ενώ και οι ανταγωνιστές μας στις ΗΠΑ και την Ασία κάνουν τεράστιες επενδύσεις σε αυτούς τους τομείς. Η Ευρώπη χρειάζεται νέες βιομηχανικές επενδύσεις σε μια εποχή που υπονομεύεται από την έλλειψη εμπιστοσύνης, την αβεβαιότητα της αγοράς, τα χρηματοδοτικά προβλήματα και τις ελλείψεις δεξιοτήτων.

Στον 21ο αιώνα η Ευρώπη πρέπει να αντιστρέψει τον φθίνοντα ρόλο της βιομηχανίας. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, τη δημιουργία υψηλής αξίας απασχόλησης και την επίλυση των κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο όραμα που θα επικεντρώνεται στις επενδύσεις και στην καινοτομία και θα κινητοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως την ενιαία αγορά, την πολιτική εμπορίου, την πολιτική για τις ΜΜΕ, την πολιτική ανταγωνισμού και την πολιτική περιβάλλοντος και έρευνας υπέρ της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Η παρούσα ανακοίνωση προτείνει μια εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΕ, των κρατών μελών και της βιομηχανίας της για να κλιμακωθούν δραστικά οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και για να αποκτήσει η Ευρώπη ανταγωνιστικό προβάδισμα στη νέα βιομηχανική επανάσταση. Ύστερα από εκτενή δημόσια διαβούλευση, η Επιτροπή προτείνει την από κοινού εστίαση των επενδύσεων και της καινοτομίας σε έξι άξονες δράσης προτεραιότητας: στις προηγμένες τεχνολογίες βιομηχανικής παραγωγής, τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, τα προϊόντα βιολογικής προέλευσης, τη βιώσιμη βιομηχανική και κατασκευαστική πολιτική και τις πρώτες ύλες, τα καθαρά οχήματα και τα ευφυή δίκτυα.

Η Επιτροπή περιγράφει την προσέγγιση που θα ακολουθήσει σε καθέναν από αυτούς τους τομείς, με τη δημιουργία ειδικών ομάδων δράσης (task forces) εταιρικής σχέσης. Δείχνει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ θα αξιοποιήσει μέσα πολιτικής δράσης για τη στήριξη της αναβιομηχάνισης της Ευρώπης, με την κινητοποίηση όλων των μηχανισμών που διαθέτει κατά τρόπο ολοκληρωμένο. Η βιομηχανία αναμένεται να διαδραματίσει τον ρόλο της, με την υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων και προϊόντων, ενώ τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να προσαρμόσουν αυτές τις προτεραιότητες στις εθνικές τους ανάγκες[2]. Η κοινή δράση βιομηχανίας και δημόσιων αρχών θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη μείωση των ανισοτήτων ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών της ΕΕ.

Δεύτερον, οι δράσεις που προτείνονται στο παρόν έγγραφο αποσκοπούν στο να δοθεί νέα δυναμική σε πολλά υποσχόμενους για την ανάπτυξη τομείς, ιδίως την ενιαία αγορά και τις διεθνείς αγορές. Δεν θα είναι δυνατόν να ενθαρρυνθούν νέες επενδύσεις αν υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα πώλησής τους ή ο φόβος παράνομης ιδιοποίησης της τεχνογνωσίας. Έχει ήδη συντελεστεί ουσιαστική πρόοδος στην απελευθέρωση του δυναμικού των εσωτερικών και εξωτερικών αγορών μέσω της βελτίωσης της πρόσβασης στην αγορά για τις εταιρείες. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επικεντρώνεται σε επιλεγμένα θέματα, όπου υπάρχει ακόμη σημαντικό περιθώριο βελτίωσης: μείωση του κόστους, αύξηση της εμπιστοσύνης, προώθηση της επιχειρηματικότητας και προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Τρίτον, η Επιτροπή εξετάζει δύο τομείς που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση και το ταχέως μεταβαλλόμενο βιομηχανικό τοπίο. Δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν καινοτόμες επενδύσεις χωρίς χρηματοδότηση. Η οικονομική κρίση και οι δυσκολίες στον τραπεζικό τομέα είχαν αρνητικές επιπτώσεις στη χορήγηση δανείων προς την πραγματική οικονομία και η παρούσα ανακοίνωση προτείνει μια σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής. Επιπλέον, οι νέες τεχνολογίες δεν μπορούν να αναπτυχθούν και να φτάσουν στην αγορά εάν το ευρωπαϊκό εργατικό δυναμικό δεν διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ενισχύει τη στρατηγική της, μέσω μιας σειράς μέτρων, για να αποκτήσουν οι Ευρωπαίοι τα απαραίτητα εφόδια για το μέλλον και για να διευκολυνθεί η βιομηχανική αναδιάρθρωση.

Με την ανανεωμένη βιομηχανική στρατηγική που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή επιδιώκει την αναστροφή του φθίνοντος ρόλου της βιομηχανίας στην Ευρώπη, στοχεύοντας στην αύξηση του μεριδίου της βιομηχανίας στο ΑΕγχΠ από το τρέχον 16%[3] fn σε 20% έως το 2020. Κινητήριες δυνάμεις για τον στόχο αυτό θα πρέπει να είναι η σημαντική ανάκαμψη των επιπέδων επενδύσεων (ακαθάριστες επενδύσεις και επενδύσεις σε εξοπλισμό), η επέκταση του εμπορίου αγαθών στην εσωτερική αγορά (να ανέλθει στο 25% του ΑΕγχΠ το 2020) και η σημαντική αύξηση του αριθμού των ΜΜΕ που πραγματοποιούν εξαγωγές προς τρίτες χώρες.

II.          Το πολιτικο και οικονομικο πλαισιο: κεντρικόσ ρόλοσ για τη βιομηχανία

Η παρούσα ανακοίνωση αξιοποιεί και επικαιροποιεί το έγγραφο «Ολοκληρωμένη βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης»[4], που εκδόθηκε από την Επιτροπή το 2010 στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Το εν λόγω έγγραφο επικεντρωνόταν στην ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας για την υποστήριξη της οικονομικής ανάκαμψης, καθώς και για να καταστεί δυνατή η μετάβαση προς μια οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτική χρήση των πόρων. Η στρατηγική προσέγγιση που προτάθηκε το 2010 εξακολουθεί να ισχύει για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων μας και έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στην εφαρμογή της[5]. Ωστόσο, οι έντονες επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε διάφορα κράτη μέλη, η επακόλουθη οικονομική στασιμότητα στην ΕΕ και οι επιδεινούμενες προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία κατέστησαν ακόμη επιτακτικότερη την παρούσα ενδιάμεση επανεξέταση της βιομηχανικής πολιτικής[6].

Η φετινή ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης υπογράμμισε την ανάγκη για αναπτυξιακά μέτρα, ώστε να ενισχυθεί η ανάκαμψη, να μπορούμε να συμβαδίζουμε με τους κυριότερους ανταγωνιστές μας και να κινηθούμε προς την κατεύθυνση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Σε διάφορες συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2011 και 2012 ζητήθηκε η ανάληψη δράσης σε τομείς που καλύπτει η παρούσα ανακοίνωση, η οποία αναγγέλθηκε κατά την ομιλία του Προέδρου κ. Μπαρόζο για την κατάσταση της Ένωσης στις 12 Σεπτεμβρίου 2012. Η παρούσα ανανεωμένη βιομηχανική στρατηγική αποτελεί μέρος της ανταπόκρισης στα εν λόγω αιτήματα, ιδίως το «Σύμφωνο ανάπτυξης και απασχόλησης» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2012.

Η πολιτική προσοχή που δίνεται στη βιομηχανία στηρίζεται στην αντίληψη ότι μια ισχυρή βιομηχανική βάση έχει ουσιαστική σημασία για την ευημερία και την οικονομική επιτυχία της Ευρώπης. Είναι ζωτικής σημασίας για την τόνωση της οικονομικής ανάκαμψης, την παροχή υψηλής ποιότητας θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητάς μας. Η βιομηχανία μπορεί να δημιουργήσει την υψηλή αύξηση της παραγωγικότητας που χρειάζεται για την επανεκκίνηση της βιώσιμης ανάπτυξης: από τη χειρότερη φάση της κρίσης, το 2009, και μετά, η βιομηχανική παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 35%. Επιπλέον, μόνο η βιομηχανία μπορεί να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση και την αποτελεσματικότητα στη χρήση των πόρων για το σύνολο της οικονομίας, εν όψει της έλλειψης πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο, και να συμβάλει στην παροχή λύσεων έναντι των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η κοινωνία.

Πλέον, απαιτούνται επειγόντως νέες επενδύσεις για την τόνωση της οικονομικής ανάκαμψης και για την επιστροφή της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών στα εργοστάσια. Αν η Ευρώπη δεν συνοδεύσει με επενδύσεις την ανάπτυξη και διάδοση αυτών των τεχνολογιών, η μελλοντική της ανταγωνιστικότητα θα εκτεθεί σε σοβαρό κίνδυνο. Ωστόσο, οι προοπτικές όσον αφορά τις επενδύσεις είναι δυσοίωνες[7]. Από το 2008 έως το 2011 οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 2,5 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕγχΠ, ενώ και οι τρέχουσες οικονομικές προβλέψεις δείχνουν αργή μόνο ανάκαμψη. Η αναζωογόνηση των επενδύσεων απαιτεί εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων, ζήτηση της αγοράς, χρηματοδότηση και δεξιότητες, που είναι οι τέσσερις πυλώνες της πολιτικής μας.

Η οικονομικά προσιτή και η αξιόπιστη πρόσβαση στην ενέργεια και τις πρώτες ύλες αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία, δεδομένου ότι αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος του κόστους σε πολλούς κλάδους. Οι τιμές της ενέργειας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία αυξήθηκαν κατά 27% σε πραγματικούς όρους, από το 2005 έως τις αρχές του 2012, ποσοστό υψηλότερο απ’ ό,τι στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες, ιδίως τις ΗΠΑ. Όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αντιμετωπίζει υψηλότερες τιμές απ’ ό,τι άλλες αναπτυγμένες οικονομίες, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κορέα, αυτή δε η διαφορά τιμής αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία[8]. Ο αντίκτυπος των τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη πρέπει να λαμβάνεται προσεκτικά υπόψη κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών ενεργειακών πολιτικών. Στο πλαίσιο αυτό, η αποτελεσματική υλοποίηση μιας πλήρως λειτουργικής εσωτερικής αγοράς ενέργειας, η αύξηση των επενδύσεων στις ενεργειακές υποδομές, η περαιτέρω διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας αποτελούν βασικά στοιχεία.

Στο μέλλον, η ανταγωνιστικότητα στη βιομηχανική παραγωγή θα εξαρτάται όλο και λιγότερο από τη μισθολογική διαφορά[9] και, επομένως, η βιομηχανία μας έχει μια καλή ευκαιρία να αποκαταστήσει την ελκυστικότητα της Ευρώπης ως τόπου παραγωγής, υπό τον όρο ότι θα μπορεί να κεφαλαιοποιήσει τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες και το μέγεθος της αγοράς της ΕΕ.

III.         Οι πυλώνες για μια ενισχυμένη βιομηχανική πολιτική: επενδύσεις στην καινοτομία, καλύτερες συνθήκες αγοράς, πρόσβαση σε κεφάλαια και ανθρώπινο δυναμικό και δεξιότητες

Η Επιτροπή προτείνει μια προδραστική προσέγγιση στον τομέα της βιομηχανικής πολιτικής, που να βασίζεται στις ακόλουθες τέσσερις βασικές συνιστώσες.

1.           Πρώτον, η ΕΕ πρέπει να διαμορφώσει το κατάλληλο πλαίσιο όρων για να ενθαρρύνει νέες επενδύσεις, να επιταχύνει την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και να αυξήσει την αποδοτικότητα των πόρων. Σε αυτά περιλαμβάνονται τεχνικοί κανονισμοί και κανόνες της εσωτερικής αγοράς, καθώς και συνοδευτικά μέτρα, όπως οι υποδομές και η Ε&Α και τα καινοτόμα σχέδια. Ως πρώτο βήμα, στην παρούσα ανακοίνωση προτείνονται έξι τομείς προτεραιότητας για ανάληψη άμεσης δράσης.

2.           Δεύτερον, χρειάζονται επείγουσες βελτιώσεις στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Παρουσιάζονται εδώ και στη Δεύτερη Πράξη για την Ενιαία Αγορά και αντικατοπτρίζονται στις ειδικές κατά χώρα συστάσεις που έγιναν προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι συστάσεις αυτές θα συμβάλουν στην αναζωογόνηση του εμπορίου στην εσωτερική αγορά. Το άνοιγμα των διεθνών αγορών θα επιταχύνει επίσης την ανάκαμψη. Οι ταχέως αναπτυσσόμενες αναδυόμενες οικονομίες στην υφήλιο προσφέρουν νέες εξαγωγικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις της ΕΕ, ιδίως τις ΜΜΕ.

3.           Δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν επενδύσεις και καινοτομία χωρίς την κατάλληλη πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Έχουν ήδη κινητοποιηθεί δημόσιοι πόροι για τη συνέχιση των επενδύσεων στην καινοτομία, ιδίως από τις ΜΜΕ. Ωστόσο, μόνο η απελευθέρωση ιδιωτικών πόρων μπορεί να εξασφαλίσει το επίπεδο και τη βιωσιμότητα που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση επενδύσεων από εταιρείες της ΕΕ. Επομένως, η βελτίωση της πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές είναι μια ακόμη κρίσιμης σημασίας πρόκληση για την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς μας.

4.           Τέλος, συνοδευτικά μέτρα για την αύξηση των επενδύσεων στο ανθρώπινο δυναμικό και στις δεξιότητες αποτελούν βασικό στοιχείο για την επιτυχία της βιομηχανικής πολιτικής. Οι πολιτικές που αποσκοπούν στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και εργαλείων για την πρόβλεψη των αναγκών σε δεξιότητες είναι αναγκαίες για να αποκτήσει το εργατικό δυναμικό τα εφόδια για τη βιομηχανική μετεξέλιξη.

Η προσέγγιση αυτή επικεντρώνεται στη βελτίωση των όρων πλαισίου που θα ενισχύσουν το δυναμικό ανάπτυξης της βιομηχανίας της ΕΕ. Λαμβάνει πλήρως υπόψη την ανάγκη να τονωθεί ο ανταγωνισμός για την αποτελεσματική κατανομή των πόρων και για μια δυναμική οικονομία. Η δημόσια παρέμβαση θα πρέπει να δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον στην αγορά και να λαμβάνει μέτρα αποκατάστασης των αδυναμιών της αγοράς. Η βιομηχανία πρέπει και η ίδια να αναπτύξει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και τα δυνατά της σημεία. Στόχος της βιομηχανικής πολιτικής είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, αλλά οι ίδιες οι επιχειρήσεις θα έχουν πάντοτε την τελική ευθύνη για την επιτυχία ή αποτυχία τους στην παγκόσμια αγορά.

Α.           Διευκόλυνση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και καινοτομία

Η Ε&Α είναι μακράν η σημαντικότερη κινητήρια δύναμη για τις εταιρικές καινοτομίες. Η Επιτροπή θεωρεί τις πολιτικές Ε&Α προτεραιότητα, όπως αναφέρεται στην εμβληματική πρωτοβουλία «Ένωση καινοτομίας»[10]. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή έρευνα ήταν εξαιρετική και ότι σε αυτήν οφείλονται πολλές νέες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία παγκοσμίως, οι επιδόσεις μας στο παρελθόν δεν ήταν πάντα τόσο καλές όσον αφορά τη μετατροπή της επιστημονικής ηγετικής θέσης σε βιομηχανικό πλεονέκτημα. Η κατάσταση όσον αφορά τους συσσωρευτές λιθίου είναι ένα σαφές παράδειγμα, όπου οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κατέχουν πάνω από το 30% των σχετικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας αλλά στην ΕΕ δεν παράγονται καθόλου τέτοιοι συσσωρευτές.

Η επένδυση στα πρώτα στάδια της υιοθέτησης και διάδοσης νέων τεχνολογιών θα μας δώσει τεχνολογικό προβάδισμα, που θα διασφαλίζει ότι η Ευρώπη θα καρπώνεται την απόδοση των καινοτομιών της όσον αφορά την ανάπτυξη και την απασχόληση. Το «πλεονέκτημα της πρώτης κίνησης» μπορεί να δώσει ώθηση στην παραγωγικότητα και να αυξήσει την αποδοτικότητα των πόρων και τα μερίδια αγοράς. Δυστυχώς, από τη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη προκύπτει ότι οι αβεβαιότητες σχετικά με τη μελλοντική εξέλιξη των νέων αγορών συχνά επηρεάζει αρνητικά την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και αναστέλλει τις επενδύσεις. Έχει επομένως ουσιαστική σημασία να εξαλειφθούν οι αβεβαιότητες σχετικά με νέες αγορές, με τη δημιουργία ενός απλού, σταθερού και προβλέψιμου μακροπρόθεσμου πλαισίου τεχνικών κανόνων, προτύπων και άλλων νομικών μέσων για την εσωτερική αγορά.

Ύστερα από εκτενή δημόσια διαβούλευση και ανάλυση επιλέχθηκαν έξι ταχέως αναπτυσσόμενοι αρχικοί τομείς προτεραιότητας. Αυτοί οι τομείς προτεραιότητας μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική ανάκαμψη βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, αλλά και να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πιο μακροπρόθεσμη ανάπτυξή μας. Θα παράσχουν τη βιομηχανική υποδομή που απαιτεί αυτό που έχει χαρακτηριστεί ως «τρίτη βιομηχανική επανάσταση»[11]. Η δημιουργία αυτής της υποδομής έχει το δυναμικό να δημιουργήσει χιλιάδες νέες επιχειρήσεις και εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας και να θέσει τις βάσεις για μια βιώσιμη παγκόσμια οικονομία στον 21ο αιώνα. Οι άξονες δράσης προτεραιότητας περιλαμβάνουν τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται για μια νέα βιομηχανική κοινωνία, στην οποία οι νέες ενέργειες, πληροφορίες και τεχνολογίες παραγωγής θα μετασχηματίσουν τη βιομηχανική παραγωγή και τις αγορές. Πουθενά ο αντίκτυπος δεν θα είναι πιο ισχυρός απ’ ό,τι στους έξι τομείς προτεραιότητας που προσδιορίστηκαν. Οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες σε αυτούς τους τομείς θα συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για μια βιώσιμη οικονομία με υψηλό ποσοστό απασχόλησης.

Οι τομείς προτεραιότητας συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τους τομείς επένδυσης για την πολιτική συνοχής την περίοδο 2014-2020[12]. Πρόκειται για αγορές όπου οι νέες τεχνολογίες είναι ώριμες για την παραγωγή νέων προϊόντων ή την αύξηση της παραγωγικότητας. Αυτές οι νέες τεχνολογίες θα επιφέρουν επανάσταση στη μηχανική (π.χ. νοήμονα υλικά) και θα μετασχηματίσουν την παραγωγή αγαθών (π.χ. εκτύπωση 3D), ενώ θα προσφέρουν και εντελώς νέα θεμέλια για παραδοσιακές αγορές, όπως τα ευφυή δίκτυα, τα καθαρά οχήματα ή τα βιοπλαστικά. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη πρέπει να τις λαμβάνουν υπόψη στις βιομηχανικές πολιτικές τους, καθώς και στο πλαίσιο των στρατηγικών τους για την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη των περιφερειών τους.

Φυσικά, η επικέντρωση στις εν λόγω προτεραιότητες δεν συνεπάγεται παραμέληση άλλων τομεακών προσπαθειών που καταβάλλονται σήμερα στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας μας για τη βιομηχανική πολιτική που διαμορφώθηκε το 2010. Για παράδειγμα, η επανεξέταση της στρατηγικής «LeaderSHIP 2015» θα συμβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ναυπηγικής βιομηχανίας της ΕΕ, η οποία θα συμβάλλει στην επίτευξη βιώσιμων θαλάσσιων μεταφορών και υποδομής και στην πρόοδο όσον αφορά την παραγωγή ενέργειας από θαλάσσιους πόρους. Η στρογγυλή τράπεζα υψηλού επιπέδου σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής χαλυβουργίας θα εντοπίσει τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα του κλάδου και θα εκδώσει συγκεκριμένες συστάσεις για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς του. Αυτή η προδραστική προσέγγιση όσον αφορά τη βιομηχανική πολιτική θα επεκταθεί και σε άλλους καίριους τομείς, όπως οι βιομηχανίες της δημιουργίας, το διάστημα, οι τεχνολογίες για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, ιδίως για τον γηράσκοντα πληθυσμό, τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα και ο τουρισμός.

              1. Άξονες δράσης προτεραιότητας

              i) Αγορές για προηγμένες τεχνολογίες μεταποίησης για καθαρή παραγωγή

Προηγμένες τεχνολογίες μεταποίησης που επιτρέπουν την καθαρή παραγωγή αποτελούν βασικό μέρος της νέας βιομηχανικής επανάστασης. Για παράδειγμα, η τρισδιάστατη (3D) εκτύπωση επιτρέπει την παραγωγή σε πολύ μικρότερες ποσότητες απ’ ό, τι είναι επί του παρόντος οικονομικά εφικτό, επιτρέποντας χαμηλού κόστους παραγωγή ανάλογα με τις ανάγκες του πελάτη για νέα ειδικά προϊόντα και δημιουργώντας νέες εμπορικές ευκαιρίες για καινοτόμες ΜΜΕ. Τα εργοστάσια του μέλλοντος θα χρησιμοποιούν διαδικασίες ιδιαίτερα αποδοτικές από άποψη ενέργειας και υλικών, θα χρησιμοποιούν ανανεώσιμα και ανακυκλωμένα υλικά και θα υιοθετούν όλο και περισσότερο βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα, όπως η βιομηχανική συμβίωση, για την ανάκτηση υλικών και της διαχεόμενης θερμότητας και ενέργειας. Οι τεχνολογίες αυτές αποτελούν μια σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία, με μια παγκόσμια αγορά που αναμένεται να διπλασιαστεί και να ξεπεράσει τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2020. Η βιομηχανία της ΕΕ κατέχει ήδη ηγετική θέση στις τεχνολογίες αυτές, με παγκόσμιο μερίδιο αγοράς άνω του 35%[13] και μερίδιο σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας άνω του 50%[14].

Ο συντονισμός των πολιτικών της ΕΕ και των κρατών μελών και των προσπαθειών των ενδιαφερόμενων μερών θα μπορούσε να ενισχυθεί με τη σύσταση ειδικής ομάδας για προηγμένες τεχνολογίες μεταποίησης για καθαρή παραγωγή. Η σύμπραξη αυτή θα προσέφερε καθοδήγηση και συντονισμό και θα εξασφάλιζε την ευρύτερη διάδοση και εμπορευματοποίηση των αποτελεσμάτων των εταιρικών συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα. Θα μπορούσε επίσης να προωθήσει μέτρα καινοτομίας από την πλευρά της ζήτησης[15], συμπεριλαμβανομένης της έγκαιρης ρύθμισης της εσωτερικής αγοράς και της τυποποίησης, και καινοτόμες δημόσιες συμβάσεις.

Για τις επενδύσεις υψηλού κόστους και κινδύνου, σε σχέδια επίδειξης της εφαρμοσιμότητας και σε πιλοτικές γραμμές θα απαιτηθούν συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙ) με τη βιομηχανία σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η έγκαιρη διάθεση στο εμπόριο. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ορίζοντας 2020», οι συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μπορούν να παίξουν κύριο ρόλο, για παράδειγμα στους τομείς της ρομποτικής, των βιομηχανιών βιώσιμης διαδικασίας και στα έργα επίδειξης για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής. Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν επίσης το πρόγραμμα χρηματοδότησης NER300 για καινοτόμα σχέδια επίδειξης πηγών ενέργειας χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα και το καθεστώς επιχορηγήσεων του συστήματος βιώσιμης βιομηχανίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα (SILC), που υποστηρίζει την καινοτομία στον τομέα της απόδοσης ως προς τα αέρια του θερμοκηπίου.

Η Επιτροπή θα ηγηθεί ειδικής ομάδας για προηγμένες τεχνολογίες μεταποίησης για καθαρή παραγωγή, το 2013, για την προώθηση της ανάπτυξης και υιοθέτησης αυτών των τεχνολογιών από την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Ύστερα από διαβούλευση με τη βιομηχανία, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τις επιπτώσεις μιας πιθανής σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον τομέα των βιομηχανιών βιώσιμης διαδικασίας.

Τα κράτη μέλη καλούνται να προωθήσουν την εμπορευματοποίηση και την εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών παραγωγής και να αναπτύξουν τη διασυνοριακή συνεργασία, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές εξειδικεύσεις και τις ανάγκες τους. 

              ii) Αγορές για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής

Η παγκόσμια αγορά στις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής (ΒΤΓΕ), στις οποίες περιλαμβάνονται η μικροηλεκτρονική και η νανοηλεκτρονική, τα προηγμένα υλικά, η βιομηχανική βιοτεχνολογία, η φωτονική, η νανοτεχνολογία και τα προηγμένα συστήματα κατασκευής, προβλέπεται να αυξηθεί κατά περισσότερο από 50%, από 646 δισεκατομμύρια ευρώ σε πάνω από 1 τρισεκατομμύριο ευρώ έως το 2015, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 8% του ΑΕΠ της ΕΕ. Η Ευρώπη ηγείται σε παγκόσμια κλίμακα στον τομέα της Ε&Α για τις ΒΤΓΕ, με μερίδιο σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε παγκόσμια κλίμακα μεγαλύτερο του 30%. Ωστόσο, στο παρελθόν η ΕΕ συχνά καθυστερούσε περισσότερο απ’ ό, τι οι εμπορικοί μας εταίροι στην υλοποίηση της έρευνας σε εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες.

Σε ανακοίνωση[16] που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2012 περιγράφεται η στρατηγική της ΕΕ για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη και η βιομηχανική αξιοποίηση προϊόντων που βασίζονται στις ΒΤΓΕ. Η νέα αυτή στρατηγική βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: στην προσαρμογή και τον εξορθολογισμό των μέσων πολιτικής της ΕΕ· στον καλύτερο συντονισμό των πολιτικών της ΕΕ και των κρατών μελών για την επίτευξη συνεργειών και συμπληρωματικότητας· στην καθιέρωση κατάλληλων και ειδικών δομών διακυβέρνησης εντός και εκτός της Επιτροπής, για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής· και στην κινητοποίηση των υφιστάμενων εμπορικών μέσων για την εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού και ίσων όρων συμμετοχής σε διεθνές επίπεδο. Προσοχή θα πρέπει επίσης να δοθεί στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς για καινοτόμα προϊόντα, έτσι ώστε να προωθούνται δεξιότητες σχετικά με την επιστήμη και την τεχνολογία και να ενθαρρύνεται το επιχειρηματικό πνεύμα σε σχέση με τις ΒΤΓΕ[17]. Πρέπει να εξεταστεί ο καλύτερος δυνατός τρόπος για τη διατήρηση και την ανάπτυξη μιας ισχυρής ευρωπαϊκής βάσης εφοδιασμού για τις ΒΤΓΕ, π.χ. για τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται στις τηλεπικοινωνίες και στις τεχνολογίες επικοινωνίας.

Η Επιτροπή θα υλοποιήσει την ευρωπαϊκή στρατηγική για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής και θα εξασφαλίσει τον καλύτερο συντονισμό των πολιτικών της ΕΕ και των κρατών μελών στον τομέα της τεχνολογίας, τη χρηματοδότηση των αναγκαίων γραμμών επίδειξης και δοκιμής και οριζόντιων σχεδίων ΒΤΓΕ, καθώς και την έγκαιρη ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς για προϊόντα που βασίζονται στις ΒΤΓΕ. Η εξασφάλιση της βιομηχανικής αξιοποίησης των ΒΤΓΕ θα αποτελέσει βασική συνιστώσα των συναφών ευρωπαϊκών συμπράξεων καινοτομίας.

Τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες καλούνται να επεξεργαστούν στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση, να υποστηρίξουν την αναπτυξιακή έρευνα, συμπεριλαμβανομένων πιλοτικών γραμμών και σχεδίων επίδειξης, και να προωθήσουν τη συνεργασία κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας.

              iii) Αγορές βιοπροϊόντων

Οι βιομηχανίες βιοπροϊόντων χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή εφαρμόζουν βιοτεχνολογικές διεργασίες κατά τις οικείες διαδικασίες παραγωγής. Τα βιοπροϊόντα προσφέρουν διάφορα πλεονεκτήματα για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και το περιβάλλον. Σε σύγκριση με τις διαδικασίες με ορυκτά καύσιμα, οι περισσότερες βιοτεχνολογικές παραγωγικές διαδικασίες καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, εκπέμπουν λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα και πτητικές οργανικές ενώσεις και παράγουν λιγότερα τοξικά απόβλητα. Μπορούν να μειώσουν το κόστος παραγωγής και να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις. Η αύξηση του όγκου βιοτεχνολογικών χημικών προϊόντων στην ΕΕ έως το 2020, συμπεριλαμβανομένων των βιοπλαστικών, των βιολιπαντικών, των βιοδιαλυτών, των βιοεπιφανειοδραστικών ουσιών και των χημικών πρώτων υλών, εκτιμάται σε 5,3% ετησίως, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αγοράς αξίας 40 δισεκατομμυρίων ευρώ και περισσοτέρων από 90 000 θέσεις εργασίας, μόνο στο πλαίσιο της βιοχημικής βιομηχανίας[18].

Η δημιουργία μιας εσωτερικής αγοράς για τα βιοπροϊόντα απαιτεί την ανάπτυξη προτύπων και την επικαιροποίηση των κανονιστικών ρυθμίσεων[19]. Η CEN εργάζεται ήδη με βάση τις εντολές τυποποίησης για βιοκαύσιμα και βιοπροϊόντα εν γένει, καθώς και με βάση τις ειδικές εντολές για βιοπολυμερή, λιπαντικά, διαλύτες και τασιενεργές ουσίες[20].

Μια θεσμική σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με βάση την προσέγγιση της κοινής τεχνολογικής πρωτοβουλίας σχετικά με τις «βιομηχανίες βιοπροϊόντων για την ανάπτυξη» θα μπορούσε να μοχλεύσει επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, να διευκολύνει την αποτελεσματική και βιώσιμη κλιμάκωση του εφοδιασμού βιομάζας, να υποστηρίξει μεγάλης κλίμακας έργα επίδειξης βιοδιύλισης, να προωθήσει πράσινες δημόσιες συμβάσεις και να αναπτύξει νέα βιοπροϊόντα και υλικά. Καινοτόμες διεργασίες και τεχνολογίες μπορούν να διευκολύνουν την εκμετάλλευση υπολειμμάτων καλλιεργειών και θαλάσσιας βιομάζας που σήμερα μένουν αναξιοποίητα.

Η Επιτροπή θα εφαρμόσει τη στρατηγική βιοοικονομίας και θα προωθήσει τις αγορές για τα βιοπροϊόντα, επιταχύνοντας την ανάπτυξη προτύπων και τη διεθνή αναγνώρισή τους, προωθώντας την επισήμανση και τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις, και θα συνεργαστεί με τη βιομηχανία για να εκπονήσει λεπτομερείς προτάσεις για ΣΔΙΤ σχετικά με τη βιοοικονομία (2013-14 και μετά).

iv) Βιώσιμη βιομηχανική πολιτική, κατασκευές και πρώτες ύλες

Η μείωση του κόστους, η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της απόδοσης των πόρων και η μείωση των αποβλήτων θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα του κατασκευαστικού τομέα. Η ενέργεια που χρησιμοποιείται σε κατοικίες, εμπορικά και δημόσια κτίρια αντιστοιχεί στο 40% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας της ΕΕ και συμβάλλει στις εκπομπές CO2 και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι νέες επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση των κατοικιών και των δημόσιων κτιρίων και στις υποδομές έχουν μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης και αναμένεται να ανέλθουν σε περίπου 25-35 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μέχρι το 2020[21]. Επιπλέον, προτείνεται να διατεθεί ένα σημαντικό μερίδιο των διαρθρωτικών ταμείων και των ταμείων συνοχής για να υποστηριχθεί η μετάβαση προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Νέα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι απαραίτητα για βιώσιμα κατασκευαστικά προϊόντα, διαδικασίες και έργα, προκειμένου να διατηρηθεί η συνοχή της εσωτερικής αγοράς τόσο για τα προϊόντα όσο και για τις υπηρεσίες. Η διεθνής ανταγωνιστικότητα των κατασκευαστικών υπηρεσιών της ΕΕ μπορεί να ενισχυθεί, μεταξύ άλλων, με τη διασφάλιση της διεθνούς υιοθέτησης των ευρωκωδίκων ως κατασκευαστικών προτύπων. Η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τα ενεργειακά αποδοτικά κτήρια θα πρέπει να επιταχύνει τη μετάβαση από την έρευνα στην αγορά.

Η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό[22] καθορίζει τις απαιτήσεις για μια σειρά προϊόντων που συνδέονται με την ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων κινητήρων, αντλιών, ανεμιστήρων και θαλάμων ψύξης. Σε εξέλιξη βρίσκεται η επεξεργασία μέτρων για άλλα οικιακά προϊόντα και βιομηχανικό εξοπλισμό. Μολονότι η ενέργεια είναι, έως τώρα, η κύρια στοχευόμενη πηγή, η οδηγία προβλέπει βελτιώσεις που αφορούν όλες τις περιβαλλοντικές πτυχές, μεταξύ άλλων και της αποδοτικότητας των υλικών. Πρόκειται να εφαρμοστεί σταδιακά σε ένα ευρύτερο φάσμα βιομηχανικών προϊόντων που έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Πρέπει επίσης να ληφθούν μέτρα προκειμένου να αναπτυχθούν περαιτέρω οι αγορές της ΕΕ για την ανακύκλωση των αποβλήτων και τη μετάβαση προς μια οικονομία κλειστού κύκλου. Νέα ευρωπαϊκά πρότυπα για τη διαβάθμιση της ποιότητας ανακυκλωμένων υλικών (π.χ. μέταλλα, ξύλο και υφάσματα) θα ενθαρρύνουν επίσης την ανάπτυξη της αγοράς. Υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη πρόσθετων έργων επίδειξης για τεχνολογίες ανακύκλωσης, αποσυναρμολόγησης και διαλογής για ειδικές εφαρμογές, όπως είναι το πιλοτικό έργο RECAP για την καλύτερη ανακύκλωση μεικτών πλαστικών. Καινοτόμες τεχνολογίες για τη διαχείριση των αποβλήτων και των πόρων, θα μπορούσαν επίσης να προωθηθούν μέσω της ανταλλαγής ορθών πρακτικών. Το Ταμείο Συνοχής και τα διαρθρωτικά ταμεία, όπως και άλλα συστήματα δημόσιας χρηματοδότησης, παροχής κινήτρων και διαμόρφωσης τάσεων στις τιμές θα μπορούσαν να εντείνουν την προώθηση της ανακύκλωσης, της ανακατεργασίας και της επαναχρησιμοποίησης, κατά προτίμηση σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης.

Οι μη ενεργειακές και μη γεωργικές πρώτες ύλες είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ. Η καινοτομία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των πιέσεων τροφοδοσίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, για παράδειγμα, με την ανάπτυξη προηγμένων μεθόδων εξόρυξης (συμπεριλαμβανομένης της εξόρυξης από το βυθό της θάλασσας) και κατεργασίας, με τον σχεδιασμό προϊόντων που διευκολύνουν την ανακύκλωση υψηλής ποιότητας και με την παροχή της δυνατότητας «αστικής εξόρυξης». Η ΕΕ πρέπει να βελτιώσει τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τις πρώτες ύλες, ώστε να επιτευχθεί η απαιτούμενη κρίσιμη μάζα για την ανάπτυξη λύσεων κλειστού συστήματος για αλυσίδες αξίας των υλικών. Η ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για τις πρώτες ύλες[23] θα φέρει σε επαφή όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για να επιταχυνθεί η διαθεσιμότητα τεχνολογικών και άλλων λύσεων στην αγορά. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα μετατρέψει το εν λόγω στρατηγικό σχέδιο εφαρμογής σε επιχειρησιακό πρόγραμμα.

Θα αναπτυχθούν νέα ευρωπαϊκά πρότυπα για κριτήρια βιωσιμότητας, όσον αφορά κατασκευαστικά προϊόντα και διαδικασίες, και θα προωθηθεί η διεθνής υιοθέτηση των ευρωκωδίκων ως μέρος της εφαρμογής του σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του κατασκευαστικού τομέα σε συνεργασία με το τριμερές στρατηγικό φόρουμ[24] (2013-14).

Για να επιταχυνθεί η μετάβαση από την έρευνα στην αγορά θα προταθούν συγκεκριμένες δράσεις, στο πλαίσιο της σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, μέσω ανακοίνωσης για τα βιώσιμα κτίρια (2013).

Η Επιτροπή θα εφαρμόσει συγκεκριμένους κανονισμούς περί οικολογικού σχεδιασμού σε βιομηχανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων ιδίως εκείνων που έχουν σημαντικό αντίκτυπο για το περιβάλλον κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους· θα υποστηρίξει την ταχύτερη και φθηνότερη επίτευξη των στόχων της πολιτικής οικολογικού σχεδιασμού μέσω τομεακών εθελοντικών συμφωνιών· θα προβεί σε κοινή επανεξέταση της οδηγίας για την ενεργειακή επισήμανση και ορισμένων πτυχών των οδηγιών για τον οικολογικό σχεδιασμό για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους· θα υποστηρίξει συμβουλευτικές υπηρεσίες οικολογικού σχεδιασμού μέσω του δικτύου «Enterprise Europe», έτσι ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των ΜΜΕ (από το 2012 και μετά).

Η Επιτροπή θα αναπτύξει περαιτέρω σταθερές αγορές ανακύκλωσης και θα αυξήσει τα ποσοστά συλλογής, μέσω της προγραμματισμένης αναθεώρησης συγκεκριμένων πτυχών της πολιτικής της ΕΕ για τα απόβλητα (το 2014) και αναλύοντας υφιστάμενα συστήματα διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών με στόχο τον προσδιορισμό των πιο αποτελεσματικών οικονομικά συστημάτων και προσδιορίζοντας βέλτιστες πρακτικές και κατευθυντήριες γραμμές (2013/14).

Μετά την έναρξη λειτουργίας της ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας για τις πρώτες ύλες, τον Νοέμβριο του 2012, η Επιτροπή θα αναπτύξει ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα για τις πρώτες ύλες με βάση το στρατηγικό σχέδιο εφαρμογής (Σεπτεμβρίος 2013).

Τα κράτη μέλη καλούνται να αναπτύξουν στρατηγικές προσαρμοσμένες στις εθνικές τους ιδιαιτερότητες για την προώθηση της ανακύκλωσης και την κατασκευή χαμηλής ενέργειας κτιρίων.

              v) Καθαρά οχήματα και πλοία

Οχήματα με εναλλακτικά συστήματα κίνησης και/ή οχήματα που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα είναι ένα βασικό στάδιο προς την βιώσιμη κινητικότητα. Τα οχήματα που συνδέονται με ηλεκτρικό ρεύμα και τα υβριδικά οχήματα αναμένεται να αντιπροσωπεύουν το 7% περίπου της αγοράς μέχρι το 2020. Οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης θα γίνονται επίσης όλο και περισσότερο ηλεκτροκίνητα. Παράλληλα με την τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, οι επενδύσεις σε καθαρή κινητικότητα μπορούν να αποφέρουν πρόσθετα οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της ποιότητας του αέρα και της μείωσης των επιπτώσεων στην υγεία.

Απαιτείται ευρύς συντονισμός για την ανάπτυξη αγορών για καθαρά οχήματα και πλοία. Ιδίως, η ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης θα απαιτήσει έντονες προσαρμογές των βιομηχανικών αλυσίδων αξίας, των επιχειρηματικών μοντέλων, των δεξιοτήτων και της στάσης των καταναλωτών, καθώς και τη δημιουργία υποδομών επαναφόρτισης. Οι σε εξέλιξη δραστηριότητες τυποποίησης για τη διαλειτουργικότητα και τη συνδετικότητα πρέπει να ολοκληρωθούν γρήγορα και θα πρέπει να ακολουθήσουν περαιτέρω πρότυπα για τα οχήματα και τις υποδομές. Οι απαιτήσεις ασφάλειας της ΟΕΕ/ΟΗΕ για όλα τα κατασκευαστικά στοιχεία και τα συστήματα (συμπεριλαμβανομένων των συσσωρευτών) και οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί της ΕΕ πρέπει να προσαρμοστούν. Οι διεθνείς συμφωνίες για τα πρότυπα και τους κανονισμούς, ιδίως στο πλαίσιο της ΟΕΕ/ΟΗΕ, θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση δαπανών και θα επιταχύνουν την ανάπτυξη της αγοράς. Η συνεργασία με τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους μας για τα πρότυπα, την έρευνα και τις ρυθμιστικές πτυχές, θα συμβάλλει επίσης στην πρόοδο, π.χ. το πρόγραμμα εργασίας ΕΕ-ΗΠΑ για την ηλε-κινητικότητα (eMobility) που εγκρίθηκε στο πλαίσιο του Διατλαντικού Οικονομικού Συμβουλίου.

Οι νομοθετικές προτάσεις για τα ευφυή δίκτυα, για το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών[25] και για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων θα πρέπει να διευκολύνουν την ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης/επανεφοδιασμού, ιδιαίτερα στις πόλεις. Οι περιφερειακές και τοπικές αρχές θα πρέπει να διαδραματίσουν επίσης σημαντικό ρόλο όσον αφορά την ενθάρρυνση για την υιοθέτηση από την αγορά, π.χ. μέσω της ανάπτυξης υποδομών, των δημόσιων συμβάσεων, και μη οικονομικών κινήτρων, όπως η προτεραιότητα πρόσβασης στα αστικά κέντρα. Σε συνέχεια του σχεδίου «Green eMotion», θα πρέπει να αναπτυχθούν σχέδια Ε&Α και επίδειξης, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ορίζοντας 2020», με τη χρήση των πόρων του Ταμείου Συνοχής και των διαρθρωτικών ταμείων, καθώς και από τα κράτη μέλη, σε συνδυασμό με δάνεια της ΕΤΕπ.

Σε συνέχεια της τελικής έκθεσης της ομάδας CARS21, η Επιτροπή θα συντονίζει όλες τις ενέργειες πολιτικής για την υποστήριξη της καθιέρωσης στην αγορά καθαρών οχημάτων, συμπεριλαμβανομένης της εξάπλωσης οχημάτων που συνδέονται με ηλεκτρικό ρεύμα και υβριδικών οχημάτων, με την εξασφάλιση της έγκαιρης θέσπισης κανονιστικών ρυθμίσεων και προτύπων, διευκολύνοντας την ανάπτυξη των υποδομών επαναφόρτισης και, ενδεχομένως, την παροχή αρχικής χρηματοδότησης σημαντικών έργων Ε&Α και έργων επίδειξης (ανακοίνωση CARS 2020, Νοέμβριος 2012).

Όπως ανακοινώθηκε στη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές το 2011[26], η Επιτροπή θα δημοσιεύσει μια στρατηγική εναλλακτικών καυσίμων, η οποία θα εξετάσει επίσης την κατάλληλη υποδομή επαναφόρτισης/επανεφοδιασμού.

Με βάση τις τρέχουσες διαβουλεύσεις με τη βιομηχανία, η Επιτροπή θα εξετάσει λεπτομερείς προτάσεις για να δοθεί συνέχεια στις εργασίες των ΣΔΙΤ «Υδρογόνο και κυψέλλες καυσίμου» και «Πράσινα αυτοκίνητα».

Λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες, τα κράτη μέλη καλούνται να υποστηρίξουν έργα επίδειξης και να αναπτύξουν κατάλληλες υποδομές για καθαρά οχήματα και πλοία προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους και βάσει των συστάσεων του ευρωπαϊκού εξαμήνου.

Τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες καλούνται να επεξεργαστούν στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση, να υποστηρίξουν την αναπτυξιακή έρευνα, συμπεριλαμβανομένων πιλοτικών γραμμών και σχεδίων επίδειξης, και να προωθήσουν τη συνεργασία κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας.

              vi) Ευφυή δίκτυα

Απαιτείται επαρκής υποδομή (συμπεριλαμβανομένων των ευφυών δικτύων και λύσεων αποθήκευσης και αντισταθμιστικής ικανότητας), ώστε να ενσωματωθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, να συμβάλουν στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και να καλύψουν νέες απαιτήσεις, π.χ. για τα ηλεκτρικά οχήματα. Το «Τρίτο πακέτο απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας» προβλέπει απαιτήσεις για την εγκατάσταση ευφυών συστημάτων μέτρησης σε τουλάχιστον 80% των νοικοκυριών έως το 2020, ως πρώτο βήμα για την ανάπτυξη των ευφυών δικτύων στην ΕΕ, ενώ η ανακοίνωση για τα ευφυή δίκτυα[27] καθορίζει το συνολικό πλαίσιο πολιτικής για την προώθηση της ανάπτυξής τους. Συνολικά, μέχρι το 2020, η ΕΕ θα πρέπει να επενδύσει περίπου 60 δισεκατομμύρια ευρώ στα εν λόγω δίκτυα και να φθάσει περίπου στα 480 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2035.

Είναι ουσιώδες να δημιουργθεί το κατάλληλο πλαίσιο συνθηκών που θα επιτρέψουν στη βιομηχανία να αναπτύξει τις τεχνολογίες και τις παραγωγικές ικανότητες που απαιτούνται για την υλοποίηση της εν λόγω επένδυσης[28]. Παράλληλα, η ΕΕ πρέπει να παρέχει τα πρότυπα που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα των ευφυών δικτύων σε διασυνοριακό επίπεδο, καθώς και ένα κοινό ελάχιστο σύνολο προτύπων για μετρητές και προηγμένες υποδομές μέτρησης. Ήδη το 2011 η Επιτροπή ανέθεσε την εντολή M/490 στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης για να αναπτύξουν, έως το τέλος του 2012, ένα πρώτο σύνολο προτύπων για τα ευφυή δίκτυα. Πραγματοποιείται τακτική ανταλλαγή πληροφοριών με διεθνείς φορείς, όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ, για την ανάπτυξη συμβατών προτύπων, όπου αυτό είναι δυνατόν. Πρέπει επίσης να δημιουργηθεί ένα γενικό πλαίσιο για την ευρύτερη καθιέρωση έξυπνων συσκευών, μεταξύ άλλων για την αποδοτικότερη χρήση των συσκευών χαμηλής τάσης. Με βάση την ανάλυση κόστους-οφέλους, θα πρέπει να καθορίζονται κύριοι δείκτες επιδόσεων για τις δημόσιες συμβάσεις, ώστε να εξασφαλίζεται η αναγνώριση δυνητικών οφελών. Το δυναμικό για ολοκληρωμένες, αποτελεσματικές και ευέλικτες εγκαταστάσεις καύσης μικρής κλίμακας θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της έγκαιρης θέσπισης κατάλληλων προτύπων εκπομπών. Τέλος, θα πρέπει να αναπτυχθούν κατάλληλα σχέδια Ε&Α και έργα επίδειξης καινοτομίας, μέσω των ευρωπαϊκών βιομηχανικών πρωτοβουλιών για τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, του σχεδίου SET και της ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας για τις ευφυείς πόλεις και κοινότητες[29].

Με βάση την επικείμενη έκθεση της ειδικής ομάδας για τα ευφυή δίκτυα, η Επιτροπή θα καθορίσει περαιτέρω στόχους για την ανάπτυξη κατασκευαστικών στοιχείων ευφυών δικτύων, θα αναθεωρήσει και θα διευρύνει τις εντολές τυποποίησης, θα επεξεργαστεί κατευθυντήριες γραμμές για βασικούς δείκτες απόδοσης και θα εντοπίσει πιθανά σχέδια κοινού ενδιαφέροντος[30] για διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές (στα τέλη του 2012).

2. Συνοδευτικά μέτρα

Οι συντονιστικοί φορείς που αναφέρθηκαν ανωτέρω - ή νέες ειδικές ομάδες εμπειρογνωμόνων – θα πρέπει να συντονίζουν στενά τις προσπάθειες με τη βιομηχανία και τα κράτη μέλη ώστε να διαμορφώνουν την πολιτική τους ατζέντα. Οι ομάδες αυτές θα έχουν διαφορετική δομή και διάρκεια, ανάλογα με τις ανάγκες του τομέα δραστηριότητας. Ωστόσο, σε όλες τις ομάδες θα συμμετέχουν συναφείς ενδιαφερόμενοι και δημόσιες αρχές για να καθορίζονται οι ενέργειες που απαιτούνται για να επιταχυνθεί η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και επενδύσεων[31].

· Πρώτον, θα πρέπει να συμφωνηθεί και να ανακοινωθεί το συντομότερο δυνατόν ένα απλοποιημένο, προβλέψιμο και σταθερό κανονιστικό πλαίσιο για την εσωτερική αγορά για νέα προϊόντα και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλων προτύπων και της πιστοποίησης. Οι κανονιστικές αρχές και οι οργανισμοί τυποποίησης της ΕΕ πρέπει να αναπτύξουν εγκαίρως κανονισμούς και πρότυπα για νέες τεχνολογίες πριν από την πρώτη εισαγωγή τους στην αγορά - οι εντολές τυποποίησης CEN για τα ηλεκτρικά οχήματα και τα βιοπροϊόντα αποτελούν καλά παραδείγματα. Οι ειδικές ομάδες θα προτείνουν απλοποιήσεις του κανονιστικού και διοικητικού περιβάλλοντος στους αντίστοιχους τομείς της αγοράς, ιδίως για να βοηθηθούν οι ΜΜΕ. Υπήρξε επίσης σύσταση προς τα κράτη μέλη για την απλούστευση του κανονιστικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.

· Η ανάπτυξη υποδομών πρέπει να συντονιστεί και να συγχρονιστεί με τις αυξήσεις στην παραγωγική ικανότητα. Για παράδειγμα, οι επενδύσεις σε βασικές ενεργειακές υποδομές της ΕΕ, όπως τα ευφυή δίκτυα και η αποθήκευση ενέργειας, είναι ουσιαστικής σημασίας για την ευρεία υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ΤΠΕ και για την εξάπλωση ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων. Η παροχή επαρκών και αποτελεσματικών υποδομών μεταφορών, διαλειτουργικής υλικοτεχνικής υποστήριξης και ευρυζωνικών δικτύων υψηλής ταχύτητας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιομηχανική ανάπτυξη. Ομοίως, πρέπει να αναπτυχθούν εγκαίρως νέες βιομηχανικές ικανότητες σε τεχνολογίες παραγωγής, με επενδύσεις σε οικονομικά από άποψη ενέργειας και αποδοτικά από άποψη πόρων μηχανήματα και εξοπλισμό.

· Τρίτον, είναι σημαντικό ότι οι προσπάθειες Ε&Α και καινοτομίας θα πρέπει να συντονίζονται σε όλη την ΕΕ, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η έγκαιρη εφαρμογή και εμπορευματοποίηση των τεχνολογιών. Ειδικότερα, η υλοποίηση έργων επίδειξης της εφαρμοστικότητας και πιλοτικών γραμμών κατασκευής αποτελούν προϋπόθεση για την εφαρμογή των τεχνολογιών σε βιομηχανική κλίμακα. Οι συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μπορούν να παρέχουν τη χρηματοδότηση για τις πρωτοβουλίες αυτές μέσω των διαρθρωτικών ταμείων ή στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ορίζοντας 2020», καθώς και μέσω άλλων κοινοτικών προγραμμάτων. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί επιχειρηματικό κεφάλαιο από δημόσιες αλλά και, κυρίως, ιδιωτικές πηγές.

· Επιπλέον, η Επιτροπή θα λάβει συμπληρωματικά μέτρα για να εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων δεξιοτήτων για την ανάπτυξη αυτών των αγορών και για την τόνωση της ζήτησης για την αξιοποίηση των νέων καινοτομιών.

Νέες πρακτικές εργασίας θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να απασχολήσουν ένα γηράσκον εργατικό δυναμικό και να προσελκύσουν ειδικευμένο δυναμικό στη βιομηχανία. Οι νέες τεχνολογίες μεταβάλλουν το μείγμα των θέσεων εργασίας και των δεξιοτήτων που απαιτούνται. Η Επιτροπή θα προωθήσει τον μετασχηματισμό χώρων εργασίας που ενθαρρύνουν νέες μορφές «ενεργητικών θέσεων εργασίας» και ενθαρρύνουν την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών.

Η ευρύτερη χρήση του σχεδιασμού, αλλά και άλλων μη τεχνολογικών καινοτομιών, είναι μια άλλη βασική κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη υψηλής αξίας προϊόντων, την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων. Για να ενισχύσει τον ρόλο του σχεδιασμού στον τομέα της καινοτομίας, το Ανώτατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Σχεδιασμού έχει αναπτύξει σειρά προτάσεων που περιλαμβάνουν: την καλύτερη πρόσβαση των επιχειρήσεων στο σχεδιασμό· την προώθηση της καινοτομίας που βασίζεται στο σχεδιασμό για συστήματα παραγωγής· την προώθηση ικανοτήτων σχεδιασμού· την ενίσχυση του προφίλ του σχεδιασμού στο συστήμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ· την ευρύτερη εφαρμογή του σχεδιασμού στον δημόσιο τομέα· και τη διαφοροποίηση του ευρωπαϊκού σχεδιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η πολιτική καινοτομίας μπορεί να αυξήσει τον αντίκτυπό της στην οικονομική ανάπτυξη με τον αδιάλειπτο συνδυασμό της εισαγωγής νέων τεχνολογιών και εργασιακών πρακτικών με μέτρα προσανατολισμένα στη ζήτηση, όπως η τυποποίηση, η προώθηση της αξιοποίησης καινοτομιών στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού ή η παροχή κανονιστικών κινήτρων. Η Ευρώπη διαθέτει πείρα σε πολιτικές που αφορούν τη ζήτηση, όπως η επιτυχημένη πρωτοβουλία για πρωτοπόρες αγορές που ανέπτυξε ειδικούς για την αγορά χάρτες πορείας και μέσα πολιτικής που αφορούν τη ζήτηση. Πρόσφατα ανακοινώθηκαν πέντε ευρωπαϊκές συμπράξεις καινοτομίας για τον συντονισμό της ζήτησης και των μέσων πολιτικής Ε&Α.

Σε συνέχεια του αιτήματος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Μάρτιο του 2012, είναι σημαντικό να προωθηθεί περαιτέρω η καινοτομία που στηρίζεται στη ζήτηση και να δημιουργηθεί το καλύτερο δυνατό περιβάλλον για τους επιχειρηματίες, ώστε να αξιοποιούν εμπορικά τις ιδέες τους. Ξεκινώντας στα τέλη του 2012, η Επιτροπή θα εφαρμόσει ένα οριζόντιο σχέδιο δράσης με τρεις διαδοχικές φάσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η ζήτηση για καινοτόμα ευρωπαϊκά αγαθά και υπηρεσίες. Η πρώτη φάση χρησιμεύει για τον εντοπισμό των αγορών, των μηχανισμών και μοντέλων με βάση τη ζήτηση. Στην επόμενη φάση, η Επιτροπή με τους ενδιαφερομένους θα αναπτύξει στρατηγικούς χάρτες πορείας για δράσεις από πλευράς ζήτησης στο πλαίσιο ευρύτερων πρωτοβουλιών. Στην τελική φάση θα υλοποιηθούν οι ενέργειες που περιλαμβάνονται στους στρατηγικούς χάρτες πορείας της δεύτερης φάσης. Παράλληλα, ένα νέο σύστημα παρακολούθησης θα μετρά τον αντίκτυπο των πολιτικών που αφορούν τη ζήτηση και την εφαρμογή των στρατηγικών χαρτών πορείας.

Η Επιτροπή θα αναπτύξει και θα εφαρμόσει ένα οριζόντιο σχέδιο δράσης για την τόνωση της ζήτησης για καινοτόμα ευρωπαϊκά αγαθά και υπηρεσίες (από το 2012 και μετά).

Η Επιτροπή θα συγκροτήσει ένα δίκτυο μάθησης για την καινοτομία στον χώρο εργασίας στην Ευρώπη για την προώθηση της παραγωγικότητας της εργασίας και της ποιότητας των θέσεων εργασίας (2013) και θα εφαρμόσει ένα σχέδιο δράσης για την επιτάχυνση της ενσωμάτωσης του σχεδιασμού στην πολιτική για την καινοτομία (από το 2012 και μετά).

Το 2013 η Επιτροπή θα διενεργήσει ανεξάρτητη επισκόπηση για να εκτιμήσει αν το ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης μπορεί να προσαρμοστεί στο ταχέως εξελισσόμενο περιβάλλον και να συμβάλει στην επίτευξη των στρατηγικών εσωτερικών και εξωτερικών στόχων της Ευρώπης.

Β.           Πρόσβαση στις αγορές

1. Βελτίωση της εσωτερικής αγοράς προϊόντων

Η εσωτερική αγορά προϊόντων αντιπροσωπεύει το 75% του εσωτερικού εμπορίου της ΕΕ και διαθέτει τεράστιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης της ΕΕ. Αποτελεί βασικό εργαλείο για να επιτευχθεί μια άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς. Ειδικότερα, η παγκοσμιοποίηση, η εξειδίκευση και η καινοτομία έχουν σημαντικές συνέπειες στις διαδικασίες παραγωγής, παρ’ όλο που η διάκριση μεταξύ «προϊόντων» και «υπηρεσιών» καθίσταται όλο και πιο δυσδιάκριτη. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή μπορεί να δημιουργήσει νέους φραγμούς και εμπόδια. Ως εκ τούτου, οι κανόνες και οι διαδικασίες της ενιαίας αγοράς πρέπει να παρακολουθούν τις εξελίξεις αυτές. Είκοσι χρόνια μετά τη στρατηγική του 1992, ένα ευρύ φάσμα προϊόντων εξακολουθεί να μην έχει εναρμονιστεί, ενώ οι ρήτρες αμοιβαίας αναγνώρισης δεν εφαρμόζονται πάντα σωστά στη νομοθεσία των κρατών μελών. Το επόμενο έτος, η Επιτροπή θα διενεργήσει κριτική αξιολόγηση του κεκτημένου για τα βιομηχανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης μελέτης και εκτενούς διαβούλευσης, και θα καταρτίσει έναν χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση της εσωτερικής αγοράς βιομηχανικών προϊόντων.

Πρέπει να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος προς την κατεύθυνση της πλήρους ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς σε ορισμένους τομείς, όπως η ασφάλεια και η άμυνα. Παρά την εφαρμογή της δέσμης στον τομέα της άμυνας, ο τομέας αυτός εξακολουθεί να διαθέτει έντονη εθνική διάσταση και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να επωφεληθεί από τις πιθανές οικονομίες κλίμακας που είναι αναγκαίες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την αποδοτικότητα. Περαιτέρω πρωτοβουλίες έρευνας και καινοτομίας σε επίπεδο ΕΕ βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας στον τομέα της πολιτικής ασφάλειας. Μια ειδική ομάδα για την άμυνα βοηθά ώστε να αναπτυχθεί μια διεξοδική στρατηγική για μια παγκοσμίως πρωτοπόρο αμυντική βιομηχανία που να είναι ανταγωνιστική τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης. Παρομοίως, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που βασίζονται σε δορυφορικά δεδομένα έχουν υψηλό δυναμικό για οικονομική ανάπτυξη και η ανάπτυξη της αγοράς τους θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να στηρίζεται.

Το 2010, ως μέρος της στρατηγικής «έξυπνη νομοθεσία»[32], η Επιτροπή ανέπτυξε ελέγχους καταλληλότητας για την αξιολόγηση του συνολικού ρυθμιστικού πλαισίου σε έναν συγκεκριμένο τομέα πολιτικής. Οι έλεγχοι αυτοί σχεδιάστηκαν για να εντοπιστεί ο υπερβολικός διοικητικός φόρτος, να εξεταστούν κανονιστικές επικαλύψεις, κενά και ασυνέπειες και να αξιολογηθεί η σωρευτική επίπτωση της νομοθεσίας. Τα πορίσματά τους χρησιμεύουν ως βάση για πολιτικές αποφάσεις σχετικά με το μέλλον του σχετικού κανονιστικού πλαισίου. Είναι σε εξέλιξη έλεγχοι της καταλληλότητας σε συγκεκριμένους τομείς της πολιτικής, όπως η ενημέρωση και η διαβούλευση των εργαζομένων, η έγκριση τύπου των μηχανοκίνητων οχημάτων και η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ για τα γλυκά νερά. Ωστόσο, η φιλοδοξία να ληφθεί μια επισκόπηση των κύριων πολιτικών που επηρεάζουν έναν μόνο οικονομικό τομέα δεν έχει ακόμα τεθεί σε εφαρμογή. Συνεπώς, η Επιτροπή θα πραγματοποιεί πιλοτικούς οριζόντιους τομεακούς ελέγχους καταλληλότητας. Οι δύο πρώτοι θα εξετάσουν τους τομείς της διύλισης πετρελαίου και του αλουμινίου. Και οι δύο τομείς είναι ζωτικοί για τη βιομηχανική αλυσίδα αξίας της ΕΕ, αλλά απαιτούν επειγόντως νέες επενδύσεις ενόψει του ισχυρού διεθνούς ανταγωνισμού. Οι έλεγχοι καταλληλότητας θα επικεντρωθούν στην υλοποίηση και την αλληλεπίδραση των εν λόγω πολιτικών, που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία για την ανταγωνιστικότητα των εν λόγω τομέων[33]. Θα ακολουθήσει μελλοντικός έλεγχος σε άλλα βιομηχανικά προϊόντα.

Εμπόδια διακυβέρνησης και ρυθμιστικά εμπόδια στην εσωτερική αγορά προκύπτουν επίσης και από τομείς της πολιτικής που ρυθμίζονται από τα κράτη μέλη, όπως π.χ. οι τεχνικοί κανόνες και οι αρνήσεις εφαρμογής της αμοιβαίας αναγνώρισης και των αναντιστοιχιών μεταξύ των 27 διαφορετικών συνόλων φορολογικών κανόνων. Ανάντη ανάλυση των σχεδίων τεχνικών κανόνων μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση ρυθμιστικών εμποδίων. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος της διαδικασίας κοινοποίησης της οδηγίας 98/34/ΕΚ[34], η οποία απαιτεί το σχέδιο νομοθεσίας με τους τεχνικούς κανόνες για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών να κοινοποιούνται στην Επιτροπή πριν από την έγκρισή τους. Λόγω του προληπτικού χαρακτήρα της διαδικασίας αυτής έχει αποφευχθεί ένας μεγάλος αριθμός παραβάσεων των κανόνων ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία κοινοποίησης μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να βελτιωθούν οι εθνικές νομοθεσίες σύμφωνα με τις αρχές της «καλύτερης νομοθεσίας» και μέσω της συγκριτικής αξιολόγησης. Οι δυνατότητές της μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω, συστήνοντας στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τη «θωράκιση της ανταγωνιστικότητας» στο πλαίσιο των εθνικών εκτιμήσεων των επιπτώσεων.

Τα «πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες» αντιπροσωπεύουν μια δυναμική, καινοτόμο και αναπτυσσόμενη αγορά. Ωστόσο, η παράλληλη ανάπτυξη διαφορετικών και συχνά αντιφατικών τεχνικών κανόνων και συστημάτων επισήμανσης στα κράτη μέλη και μέσω ιδιωτικών πρωτοβουλιών ενδέχεται να οδηγήσει σε σύγχυση των καταναλωτών και σε εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εν λόγω προϊόντων και υπηρεσιών σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά. Η Επιτροπή μελετά τον καλύτερο δυνατό τρόπο ενσωμάτωσης των «πράσινων προϊόντων και υπηρεσιών» στην εσωτερική αγορά, συμπεριλαμβανομένου του οικολογικού αποτυπώματος[35].

Η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις μεθοδολογίες και τα κριτήρια για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την τιμολόγηση/επιστροφή των εξόδων για φάρμακα προκαλεί ασυνέπειες και καθυστερήσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα. Μολονότι αυτό αντιμετωπίζεται εν μέρει μέσω της οδηγίας για τη διαφάνεια και του έργου για την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας, μια ευρύτερη ατζέντα πολιτικής στρατηγικής και ένας χάρτης πορείας είναι απαραίτητα για να εξασφαλιστούν η ανταγωνιστικότητα και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της φαρμακευτικής βιομηχανίας της ΕΕ.

Υπάρχει περιθώριο για βελτίωση του πλαισίου της ΕΕ για την εποπτεία της αγοράς. Η οδηγία για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (ΟΓΑΠ) εφαρμόζεται σε όλα τα καταναλωτικά προϊόντα, τόσο τα εναρμονισμένα όσο και τα μη εναρμονισμένα, ενώ οι διατάξεις για την εποπτεία της αγοράς, οι οποίες περιλαμβάνονται επί του παρόντος στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 765/2008 και στις ειδικές ανά τομέα νομοθεσίες, ισχύουν για τα εναρμονισμένα προϊόντα, είτε είναι καταναλωτικά είτε βιομηχανικά. Συνεπώς, υπάρχει το ενδεχόμενο σύγχυσης μεταξύ των εθνικών αρχών και των οικονομικών φορέων, ως προς το ποιο σύστημα ισχύει. Μια νέα πρόταση κανονισμού για την εποπτεία της αγοράς, που βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας, θα συνδυάσει όλες αυτές τις διατάξεις σχετικά με την εποπτεία της αγοράς και θα αντιμετωπίσει τις ελλείψεις του σημερινού νομοθετικού πλαισίου.

Η εποπτεία της αγοράς προστατεύει τους ευρωπαίους πολίτες από μη συμμορφούμενα προϊόντα (π.χ. κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια) και διασφαλίζει δίκαιες συνθήκες εμπορικών συναλλαγών. Η αστυνόμευση της εσωτερικής αγοράς γίνεται σε εθνικό επίπεδο, με τα κράτη μέλη να είναι αρμόδια τόσο για την εποπτεία όσο και για την επιβολή της νομοθεσίας. Η εποπτεία, ειδικότερα, αποτελεί τεράστιο έργο. Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για ανεπαρκή εποπτεία της αγοράς για ορισμένα προϊόντα, όπως κεφαλαιουχικά αγαθά που κατασκευάζονται από τον ευρωπαϊκό κλάδο της κατασκευής μηχανημάτων και του μηχανολογικού εξοπλισμού[36]. Ένα πολυετές σχέδιο δράσης για την εποπτεία της αγοράς είναι απαραίτητο για την ενεργοποίηση της πανευρωπαϊκής εποπτεία της αγοράς και για την ενίσχυση της συνεργασίας και της αμοιβαίας συνδρομής. Αυτό θα κάνει τη ζωή πολύ πιο δύσκολη για τους αδίστακτους εμπορευόμενους, ενώ θα συμβάλει και στην περαιτέρω ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς για τα νόμιμα και ασφαλή προϊόντα. Υπεύθυνοι οικονομικοί φορείς, επομένως, δεν θα έχουν πλέον ανταγωνιστικό μειονέκτημα.

Καθώς η οριακή γραμμή μεταξύ υπηρεσιών και εμπορευμάτων καθίσταται όλο και λιγότερο σαφής, τα εμπόδια για το εμπόριο στον τομέα των υπηρεσιών εμποδίζουν άμεσα το εμπόριο εμπορευμάτων σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό. Οι επιχειρηματικές υπηρεσίες, ειδικότερα, είναι ζωτικές για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και καινοτομία. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντικές για τις ΜΜΕ, που εξαρτώνται περισσότερο από την αγορά υπηρεσιών απ’ ό,τι οι μεγάλες εταιρείες.

Μέχρι το τέλος του 2012 η Επιτροπή θα εκδώσει μια δέσμη για την ασφάλεια των προϊόντων και την εποπτεία της αγοράς που θα περιλαμβάνει μια αναθεωρημένη οδηγία για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων, έναν νέο κανονισμό εποπτείας της αγοράς και μια ανακοίνωση με αντικείμενο ένα πολυετές σχέδιο δράσης για την εποπτεία της αγοράς για την περίοδο 2012-15.

Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την κατάσταση του κεκτημένου στον τομέα των βιομηχανικών προϊόντων στο σύνολό του, με σκοπό την κατάρτιση χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση της εσωτερικής αγοράς βιομηχανικών προϊόντων (2013).

Η Επιτροπή θα πραγματοποιήσει ελέγχους καταλληλότητας των τομέων αλουμινίου και διύλισης πετρελαίου που θα επικεντρώνονται στην εφαρμογή και την αλληλεπίδραση εκείνων των πολιτικών που είναι οι πιο σημαντικές για την ανταγωνιστικότητα.

Η Επιτροπή θα αναπτύξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική με σκοπό να υποστηρίξει την ανταγωνιστικότητα της αμυντικής βιομηχανίας και να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της αγοράς στον τομέα της άμυνας. Η ανακοίνωση αναμένεται έως τον Απρίλιο του 2013.

Η Επιτροπή θα υποβάλει συμπληρωματικές πρωτοβουλίες για την προώθηση της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς στους τομείς της ασφάλειας και του διαστήματος.

Η Επιτροπή θα αξιοποιήσει περαιτέρω τις δυνατότητες της διαδικασίας της οδηγίας 98/34, ως μέσου για τη βιομηχανική πολιτική καθώς και για να συμβάλει στον προσανατολισμό των μελλοντικών νομοθετικών προτεραιοτήτων της ΕΕ, ιδίως δε για να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εισαγάγουν εκτιμήσεις επιπτώσεων και «θωράκιση ανταγωνιστικότητας» στο στάδιο της κατάρτισης των εθνικών νομοθετικών διαδικασιών τους.

Η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια ατζέντα πολιτικής στρατηγικής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Έως το τέλος του 2012 θα δημιουργηθεί ομάδα υψηλού επιπέδου για τις επιχειρηματικές υπηρεσίες. Μετά την υποβολή έκθεσης από την εν λόγω ομάδα, η Επιτροπή θα εκπονήσει μελλοντικό πρόγραμμα εργασίας με συστάσεις πολιτικής έως το 2014.

2. Προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος για να καταστεί πιο δυναμική η εσωτερική αγορά

Αν και περισσότερο από το ένα τρίτο όλων των νέων θέσεων εργασίας προέρχονται από μικρές εταιρείες υψηλής ανάπτυξης, οι μικρές εταιρείες της ΕΕ δεν αυξάνονται τόσο γρήγορα όσο στις ΗΠΑ[37]. Με βάση το νόμο για τις μικρές επιχειρήσεις, το σχέδιο δράσης για την επιχειρηματικότητα θα προωθήσει την ανάπτυξη νεοσύστατων επιχειρήσεων, θα διευκολύνει τη μεταβίβαση επιχειρήσεων, θα παρέχει στήριξη σε επιχειρήσεις στο αρχικό στάδιο, και θα διαμορφώσει αποτελεσματικές διαδικασίες πτώχευσης, οι οποίες θα παρέχουν στους επιχειρηματίες μια δεύτερη ευκαιρία.

Οι επιχειρηματίες πρέπει να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό της ψηφιακής ενιαίας αγοράς της ΕΕ, η οποία αναμένεται να αυξηθεί κατά 10 % ετησίως έως το 2016[38]. Η Επιτροπή έχει θέσει την ανάπτυξη του διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών στον πυρήνα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» μέσω του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη[39] και των εμβληματικών πρωτοβουλιών βιομηχανικής πολιτικής. Η πολιτική της ΕΕ παρέχει το πλαίσιο συνθηκών για την ψηφιακή ενιαία αγορά, καθώς και τη νομοθετική βάση για το ηλεκτρονικό εμπόριο (οδηγία 2000/31/ΕΚ)[40]. Στο μέλλον, το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο των πωλήσεων θα παρέχει ομοιόμορφους κανόνες για τις διασυνοριακές πωλήσεις μέσω διαδικτύου, ενώ η ψηφιακή διάσταση αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής «Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τους καταναλωτές»[41].

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να συμβάλουν ώστε να επιταχυνθεί η πλήρης υλοποίηση της ενιαίας ψηφιακής αγοράς. Τα κράτη μέλη πρέπει να προβούν σε απλούστευση των διαδικασιών καταχώρισης του ΦΠΑ και να δημιουργήσουν υπηρεσίες ενιαίας ηλεκτρονικής καταχώρισης για τη διευκόλυνση των διασυνοριακών ψηφιακών εμπορικών συναλλαγών από τις μικρές επιχειρήσεις. Το δίκτυο «Enterprise Europe Network» θα παράσχει κατάρτιση και ενημέρωση σε εκείνες τις ΜΜΕ που επιθυμούν να αναπτύξουν επιγραμμικές (online) επιχειρήσεις σχετικά με τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο των διασυνοριακών πωλήσεων. Οι κατευθυντήριες γραμμές και τα σήματα ποιότητας για τις ηλεκτρονικές δεξιότητες (eSkills) θα μπορούσαν να παράσχουν ένα κοινώς αποδεκτό σύνολο δεξιοτήτων για τους φορείς παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κράτους μέλους. Πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές είναι ουσιώδη για την ψηφιακή διαλειτουργικότητα στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Ωστόσο, δεν αρκεί απλώς να αναπτυχθούν οι συνθήκες πλαισίου και να ενθαρρυνθούν οι επιχειρηματίες να αξιοποιήσουν την ψηφιακή ενιαία αγορά. Η Ευρώπη πρέπει, επίσης, να αξιοποιήσει την επιχειρηματικότητα στην ίδια την ψηφιακή οικονομία προκειμένου να επιτύχει.

H Eπιτροπή θα προτείνει ένα σχέδιο δράσης για την επιχειρηματικότητα με συστάσεις προς τα κράτη μέλη σχετικά με βελτιώσεις των συνθηκών πλαισίου και μέτρα υποστήριξης της επιχειρηματικότητας (Νοέμβριος 2012), λαμβάνοντας επίσης πρόσθετα μέτρα για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης των ψηφιακών τεχνολογιών και του ηλεκτρονικού εμπορίου. Η Επιτροπή θα προτείνει επίσης στοχοθετημένες ενέργειες το πρώτο τρίμηνο του 2013 για να υποστηρίξει τους επιχειρηματίες του διαδικτύου στην ΕΕ.

3. Η εσωτερική αγορά για την τεχνολογία, το ενιαίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

Τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) είναι ζωτικά για την καινοτομία και την ανάπτυξη, καθώς παρέχουν προστασία στις εν λόγω εταιρείες που επενδύουν σε Ε&Α. Τα ΔΔΙ βρίσκονται στον πυρήνα του συστήματος καινοτομίας και αποτελούν τη βάση όλων των μεταφορών τεχνολογίας, ανταμείβοντας τη δημιουργικότητα και την εφευρετικότητα και προστατεύοντας τις εταιρείες και την καινοτομία από την αθέμιτη οικειοποίηση και χρήση τεχνολογικών γνώσεων. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι το πλαίσιο ΔΙ εξυπηρετεί τις ανάγκες της νέας οικονομίας, ιδίως για την ανοικτή και συνεργατική καινοτομία

Η καθιέρωση του ενιαίου διπλώματος ευρεσιτεχνίας και η ανάπτυξη ενός ενοποιημένου συστήματος επίλυσης διαφορών σε θέματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην Ευρώπη θα μειώσει το κόστος[42] και τον κατακερματισμό της προστασίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην ενιαία αγορά, με αποτέλεσμα την εξάλειψη των περιττών δικαστικών εξόδων και την αύξηση της ασφάλειας δικαίου. Επιπλέον, ένα δωρεάν εργαλείο αυτόματης μετάφρασης[43] θα είναι διαθέσιμο για όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες μέχρι τα τέλη του 2014. Οι εφευρέτες που αναζητούν προστασία μέσω του διπλώματος ευρεσιτεχνίας διαθέτουν μέσα για την επιτάχυνση της διαδικασίας έως τη χορήγηση του διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Πρωτοβουλίες που βασίζονται στην αξιοποίηση των εργασιών άλλων γραφείων, καθώς και η διεθνής εναρμόνιση του ουσιαστικού δικαίου ευρεσιτεχνίας (που περιλαμβάνει μια παγκοσμίως εναρμονισμένη περίοδο χάριτος, η οποία θα πρέπει να εξεταστεί με όλα τα συνδεόμενα ζητήματά της), μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω ενίσχυση του συστήματος των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε μακροπρόθεσμη βάση και να συμβάλουν στην περαιτέρω μείωση του κόστους.

Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν άλλα μέσα για να συμπληρώσουν το σύστημα των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Η βελτιστοποίηση της χρήσης και της προστασίας των απόρρητων εμπορικών στοιχείων είναι ένα από αυτά. Δεν είναι όλα τα βήματα καινοτομίας επιδεκτικά κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, αλλά τα αποτελέσματά τους μπορεί να αξίζουν προστασία έναντι υπεξαίρεσης χρημάτων. Ενώ ορισμένες εφευρέσεις μπορεί να είναι επιδεκτικές κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, οι εταιρείες ενδέχεται να θεωρήσουν ότι προστατεύονται καλύτερα μέσω της τήρησης του απορρήτου. Οι καινοτόμοι μπορούν έτσι, ενίοτε, να επιλέγουν την προστασία των καινοτομιών (και τις αποδόσεις για την καινοτομία) τηρώντας απλώς τα εμπορικά μυστικά ακοινολόγητα. Δεν υπάρχει νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των απόρρητων εμπορικών στοιχείων και ο τομέας αυτός ρυθμίζεται σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών σχετικά με τη φύση και την εμβέλεια της προστασίας των απόρρητων εμπορικών στοιχείων, καθώς και σχετικά με τα μέσα προσφυγής και τα διορθωτικά μέτρα. Η Επιτροπή εξετάζει κατά πόσον οι υφιστάμενες διαφορές στις εθνικές προσεγγίσεις ενδέχεται να δημιουργήσουν εμπόδια και κόστος συναλλαγών για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται πέραν των συνόρων, κυρίως για τις ΜΜΕ.

Μη εισηγμένες επιχειρήσεις υπόκεινται σε εθνικούς λογιστικούς κανόνες που απορρέουν από τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της τέταρτης λογιστικής οδηγίας. Μολονότι η εν λόγω οδηγία δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να διαμορφώσουν κανόνες υπό την έννοια αυτή, δεν υπάρχει σήμερα ευρεία αναγνώριση της αξίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και των άλλων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, ιδίως στις οικονομικές καταστάσεις των ΜΜΕ. Θα ληφθούν μέτρα για τη διερεύνηση τρόπων που μπορούν να επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να λαμβάνουν αποτελεσματική αναγνώριση της αξίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας τους, καθώς και στις οικονομικές τους καταστάσεις, και να διερευνούν πιθανά οφέλη αυτής της μεγαλύτερης ενημέρωσηςς όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Επιπλέον, τα συστήματα ασφάλισης για διαφορές ΔΙ γίνονται όλο και πιο σημαντικά.     

Ένα αποτελεσματικό σύστημα ΔΔΙ πρέπει να περιλαμβάνει εκ των προτέρων διασφαλίσεις και εκ των υστέρων εφαρμογή έναντι εκείνων που δεν τηρούν τους κανόνες. Οι ενέδρες μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας («patent ambush»), οι ληστείες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, οι πόλεμοι για διπλώματα ευρεσιτεχνίας και οι παραβάσεις αυτών των δικαιωμάτων (όπως της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας) βλάπτουν τα θύματα άμεσα και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στο σύστημα ΔΔΙ.

Η ταχεία τεχνολογική πρόοδος σε βιομηχανίες που έχουν σημασία για το σύνολο της οικονομίας οδήγησε σε κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από «δέσμες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας» («patent thickets»)[44] και «ενέδρες μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας» («patent ambushes»)[45]. Μελέτες έχουν εντοπίσει «δέσμες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας» σε 9 από τους 30 τεχνολογικούς τομείς. Ένα αποτελεσματικό και αναλογικό σύστημα κανονιστικών ρυθμίσεων θα μπορούσε να προωθήσει μορφές αδειοδότησης λόγω αλληλεξάρτησης υπέρ του ανταγωνισμού ή ρυθμίσεις συγκέντρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ως αποτελεσματικά μέσα με γνώμονα την αγορά για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων. Ως μέρος του εν λόγω ρυθμιστικού συστήματος, η Επιτροπή θα επικαιροποιήσει τους κανόνες της για τις συμφωνίες μεταφοράς τεχνολογίας. Επιπλέον, οι εργασίες σχετικά με τις υφιστάμενες διασφαλίσεις, όπως οι δίκαιοι, εύλογοι και αμερόληπτοι όροι (FRAND) αδειοδότησης μπορούν να επεκταθούν περισσότερο. Συμπληρώνοντας τις διασφαλίσεις, η στενότερη συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των γραφείων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και των οργανισμών τυποποίησης θα μπορούσαν να επιφέρουν σημαντικές βελτιώσεις βραχυπρόθεσμα.

Τα ΔΔΙ αντιμετωπίζουν προκλήσεις από όλο και μεγαλύτερα επίπεδα παραποίησης/απομίμησης και πειρατείας προϊόντων. Εκθέσεις της Επιτροπής όσον αφορά τις τελωνειακές κατασχέσεις στα σύνορα της ΕΕ δείχνουν ότι ο αριθμός των κατασχέσεων και των υποθέσεων έχει αυξηθεί σημαντικά από το 2000 και μετά. Τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας που δεν μπορούν να ασκηθούν είναι άνευ αξίας. Συνεπώς, ένα ελάχιστο κοινό πλαίσιο που διέπει την αστική επιβολή των ΔΔΙ έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 2004 (οδηγία 2004/48/ΕΚ), το οποίο επιτρέπει όχι μόνο την ανάληψη δράσης κατά των άμεσων παραβατών αλλά και κατά (διαδικτυακών και συμβατικών) ενδιαμέσων, των οποίων οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται από τρίτους για παράβαση. Το πλαίσιο αυτό, το οποίο σήμερα τελεί υπό αναθεώρηση, επιτρέπει στους δικαιούχους να αναλάβουν δράση, αν τα δικαιώματά τους ΔΙ έχουν παραβιαστεί.

Συμπληρωματικά προς τα μέτρα, τα έννομα μέσα προστασίας και τις κυρώσεις που προβλέπονται από τον νόμο, οι εθελοντικές συνεργατικές προσεγγίσεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν κατά ιδιαίτερα πραγματιστικό τρόπο την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας, όπως το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Παραβίαση των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας[46]. Επίσης, το Μνημόνιο συμφωνίας για την πώληση προϊόντων παραποίησης μέσω του διαδικτύου[47] έχει αποδειχτεί επιτυχημένος τρόπος για τον περιορισμό της πώλησης προϊόντων απομίμησης μέσω του διαδικτύου.

-           Η Επιτροπή εξετάζει το πολύ κατακερματισμένο νομικό πλαίσιο για την προστασία των απόρρητων εμπορικών στοιχείων και επεξεργάζεται πιθανές επιλογές για να καταστεί αποτελεσματικό και λιγότερο δαπανηρό για τις επιχειρήσεις και τους ερευνητικούς οργανισμούς να επενδύουν, να αδειοδοτούν, να μεταβιβάζουν και να ανταλλάσσουν πολύτιμες γνώσεις και πληροφορίες σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά.

-           Η Επιτροπή θα εξετάσει τις πλέον κατάλληλες μεθόδους αποτίμησης, καθώς και τη σχέση μεταξύ της αγοράς για τα ΔΔΙ και της κατάλληλης αποτίμησης και γνωστοποίησης των ΔΔΙ σε λογιστική, σε συνέχεια των συμπερασμάτων της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τα θέματα αυτά το 2013.

-           Η Επιτροπή θα εξετάσει μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση της διαφάνειας και τη βελτίωση της μεταχείρισης των ΔΔΙ στην τυποποίηση.

-           Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των γραφείων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και των οργανισμών τυποποίησης, καθώς και πρωτοβουλιών, όπως εκείνες που αφορούν τη διαμόρφωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και τη σύνδεση των βάσεων δεδομένων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

-           Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει επειγόντως να εγκρίνουν την αναθεώρηση του κανονισμού (1383/2003/ΕΚ) σχετικά με την επιβολή της τελωνειακής νομοθεσίας.

4. Διεθνείς αγορές

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πρώτη εμπορική δύναμη παγκοσμίως, αλλά η παγκόσμια οικονομία μεταβάλλεται ταχύτατα και γίνεται ολοένα και πιο πολυπολική. Οι μείζονες αναδυόμενες οικονομίες (ιδίως η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα) εξακολουθούν να αναπτύσσονται ταχέως και οι περισσότερες από αυτές έχουν θέσει σε εφαρμογή φιλόδοξες βιομηχανικές πολιτικές με ιδιαίτερη έμφαση στις τεχνολογίες και τη βιομηχανική καινοτομία, προκειμένου να «αναρριχηθούν στην κλίμακα της ποιότητας» και να μεταβούν σε μια πιο «πράσινη» παραγωγή. Υπάρχει επίσης μια ανησυχητική τάση να καταφύγουν σε προστατευτικά μέτρα και σε πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις[48].

Η Επιτροπή εργάζεται για να ανοίξει τις αγορές και να συνδέσει την Ευρώπη με τις κύριες πηγές και περιφέρειες παγκόσμιας ανάπτυξης. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ασκεί πιέσεις για μια φιλόδοξη ατζέντα εμπορίου και επενδύσεων[49], με πνεύμα αμοιβαιότητας και εκατέρωθεν ωφέλειας, καθώς και για μια περιεκτική ατζέντα επιβολής της νομοθεσίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόσβαση στην αγορά, στην άρση εμποδίων, στο άνοιγμα των δημοσίων συμβάσεων στον ανταγωνισμό, στη διασφάλιση της αποτελεσματικής επιβολής των κανόνων εμπορίου (π.χ. σχετικά με τις επιδοτήσεις), τα βέλτιστα πρότυπα προστασίας για τις διεθνείς επενδύσεις και την πλήρη προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Η συνεπής εφαρμογή της «θωράκισης της ανταγωνιστικότητας» στις εκτιμήσεις επιπτώσεων κατά την έναρξη των εμπορικών και επενδυτικών διαπραγματεύσεων και η παροχή ολοκληρωμένης ανάλυσης για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις, θα βοηθήσει στη βελτιστοποίηση του αντικτύπου των ΣΕΣ στη βιομηχανία και την οικονομία της ΕΕ.

Η διαδικασία κοινοποίησης των τεχνικών εμποδίων στο εμπόριο (ΤΕΕ) του ΠΟΕ, αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά, αλλά οι ενδιαφερόμενοι φορείς, ιδίως οι ΜΜΕ, δεν τη χρησιμοποιούν επαρκώς. Η Επιτροπή θα εξασφαλίσει ότι οι πληροφορίες ΤΕΕ σχετικά με τους όρους πρόσβασης στην αγορά καθίστανται περισσότερο προσβάσιμες και θα καταστήσει τη διαδικασία πιο ορατή και προσβάσιμη στα ενδιαφερόμενα μέρη.

Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, αναπτύσσεται σφαιρική πολιτική διεθνών επενδύσεων[50] μέσω του συνδυασμού των διμερών διαπραγματεύσεων, του διαλόγου με τους βασικούς εταίρους και της ενεργού συμμετοχής σε διεθνή φόρα. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε βελτιωμένη πρόσβαση σε βασικές αγορές και σε υψηλά πρότυπα προστασίας των επενδύσεων της ΕΕ σε τρίτες χώρες, καθώς και να παρέχει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις της ΕΕ. Παράλληλα, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένα ανοικτό και χωρίς διακρίσεις περιβάλλον για την περαιτέρω αύξηση της ελκυστικότητας των επενδύσεων στην ΕΕ[51], ιδίως για «πράσινες» άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) που δημιουργούν ανάπτυξη και θέσεις εργασίας και βελτιώνουν, όπου απαιτείται, τη διαφάνεια των ΑΞΕ στην ΕΕ.

Για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε πρώτες ύλες και επίσης στις πρωτοβουλίες της στην εμπορική πολιτική[52], η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να αναπτύσσει τη «διπλωματία των πρώτων υλών»[53] και να βελτιώνει τη στοχοθέτηση της κανονιστικής συνεργασίας στον τομέα αυτό. Περιοχές και χώρες-στόχοι περιλαμβάνουν τη Γροιλανδία[54], τις μεσογειακές χώρες-εταίρους, τις χώρες του Νότιου Καυκάσου, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ασία.

Οι εταιρείες της ΕΕ πρέπει να υποστηρίζονται και να πλαισιώνονται καλύτερα στη διεργασία διεθνοποίησής τους, ώστε να αυξηθεί το μερίδιο των ΜΜΕ της ΕΕ που δραστηριοποιούνται διεθνώς (σήμερα εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 13%). Οι «Αποστολές για την ανάπτυξη» σε τρίτες χώρες που ανέλαβε η Επιτροπή με εκπροσώπους της βιομηχανίας της ΕΕ και των ΜΜΕ, που δεν θα πρέπει να συγχέονται με τις παραδοσιακές δραστηριότητες προαγωγής του εμπορίου, μπορούν να διαδραματίσουν θετικό ρόλο στην παροχή ενός κοινού πλαισίου για τη συνεργασία βιομηχανίας και πολιτικής για τις ΜΜΕ και να συμβάλουν στην προαγωγή των επιχειρηματικών σχέσεων.

Η ΕΕ εργάζεται για την επανεξέταση της στρατηγικής για την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε τρίτες χώρες ως σημαντικό στοιχείο των πρωτοβουλιών της για την παραχάραξη. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υποστηρίζει άμεσα τις ΜΜΕ στην προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας τους σε βασικές διεθνείς αγορές με τα γραφεία υποστήριξης για θέματα ΔΔΙ των ΜΜΕ και φιλικών προς το χρήστη εργαλείων βασιζόμενων στο διαδίκτυο, όπως η κοινή πύλη ΔΔΙ της ΕΕ και της TransAtlantic των ΗΠΑ. Η αποτελεσματικότητα των δομών στήριξης των επιχειρήσεων της ΕΕ σε τρίτες χώρες θα αναβαθμιστεί επίσης.

Τέλος, η Επιτροπή θα συνοδεύει τις εξωτερικές ενέργειες με εσωτερικές πρωτοβουλίες και θα επιδιώξει την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ πολιτικών και κανονιστικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς και εξωτερικών προτεραιοτήτων, αποφεύγοντας κανονιστικές προσεγγίσεις που στρεβλώνουν το εμπόριο.

Η Επιτροπή θα:

– λάβει μέτρα για την αύξηση της προβολής της διαδικασίας κοινοποίησης ΤΕΕ και να την καταστήσει πιο προσβάσιμη για τη βιομηχανία, ιδίως για τις ΜΜΕ.

– αναπτύξει περαιτέρω τη «διπλωματία πρώτων υλών» κατά στοχοθετημένο τρόπο και να εφαρμόσει τη στρατηγική διεθνοποίησης των ΜΜΕ[55].

– υποστηρίξει την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε τρίτες χώρες και θνα επεκτείνει τα μέσα για την εξασφάλιση των ΔΔΙ των ΜΜΕ στις διεθνείς αγορές, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοβουλιών του γραφείου υποστήριξης για θέματα ΔΔΙ των ΜΜΕ στις περιφέρειες ASEAN και Mercosur και θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των δομών στήριξης των επιχειρήσεων της ΕΕ σε τρίτες χώρες, με τη σύνδεσή τους με το δίκτυο «Enterprise Europe Network».

– προωθήσει περαιτέρω τη διεθνή κανονιστική συνεργασία και σύγκλιση, ιδίως έναντι των γειτονικών χωρών, προκειμένου να διευκολυνθεί η δημιουργία αγορών για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και τεχνολογιών και με σκοπό την εξασφάλιση της αμοιβαίας υποστήριξης μεταξύ των πρωτοβουλιών της ενιαίας αγοράς και των εξωτερικών προτεραιοτήτων.

Γ.           Πρόσβαση σε χρηματοδότηση και κεφαλαιαγορές

Η ανάκαμψη και η μελλοντική ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων για την πραγματοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και εξοπλισμού για την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς μας. Δυστυχώς, η διαβούλευσή μας με τους ενδιαφερομένους και οι έρευνες δείχνουν σαφώς ότι η πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων και πιστώσεων συνιστά μείζον πρόβλημα για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Η μικρή ζήτηση για πίστωση εξηγεί εν μέρει τα σημερινά χαμηλά επίπεδα τραπεζικού δανεισμού, αλλά οι περιορισμοί στην πλευρά της προσφοράς είναι επίσης πολύ σημαντικοί[56]. Η αναγκαία απομόχλευση και η αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα είναι πιθανόν να καθυστερήσουν την ανάκαμψη του τραπεζικού δανεισμού. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό για τις ΜΜΕ. Σύμφωνα με την «Έρευνα για την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση» του Απριλίου, που πραγματοποιήθηκε από την ΕΚΤ, οι ΜΜΕ ανέφεραν υψηλότερα ποσοστά απόρριψης όταν υπέβαλαν αίτηση για δάνειο (13 %, από 10 %).

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές βιομηχανικές επιχειρήσεις στηρίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε τραπεζικές πιστώσεις. Στις ΗΠΑ, τόσο τα χρεώγραφα όσο και η χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση υπερβαίνουν το συνολικό ύψος των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων. Το χρέος της κεφαλαιαγοράς για την εταιρική χρηματοδότηση είναι μόνο το 7 % του ΑΕγχΠ στην Ευρώπη σε σύγκριση με το 35 % στις ΗΠΑ[57]. Αυτό το διαρθρωτικό χαρακτηριστικό της οικονομίας της ΕΕ καθιστά τη βιομηχανία της ΕΕ πιο ευαίσθητη στον αντίκτυπο της κρίσης του τραπεζικού συστήματος, δεδομένης της περιορισμένης διαθεσιμότητας εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή προτείνει μια σειρά μέτρων για τη βελτίωση της πρόσβασης σε κεφάλαια για τη βιομηχανία. Μια πρώτη ομάδα μέτρων βασίζεται στην υποστήριξη του δημόσιου τομέα, ενώ η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στη διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίων.

1.           Υποστήριξη του δημόσιου τομέα για να διευκολυνθεί η πρόσβαση της βιομηχανίας σε κεφάλαια

Ο νέος προγραμματισμός για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-20 θα απλουστεύσει και θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των χρηματοδοτικών μέσων για την υποστήριξη καινοτόμων δραστηριοτήτων. Η δυνατότητα χρησιμοποίησης των πόρων που διατίθενται για το «Ορίζοντας 2020» σε συνδυασμό με το πρόγραμμα COSME θα διευκολύνει τη μετάβαση από την τεχνολογική ανάπτυξη στη βιομηχανική εκμετάλλευση και την εκμετάλλευση της αγοράς νέων τεχνολογιών. Η επέκταση της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού του κινδύνου θα συμβάλει στη μείωση των κινδύνων για τις επιχειρήσεις με μεγάλο αναπτυξιακό δυναμικό.

Η πολιτική συνοχής παρέχει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αντιμετώπιση των αναγκών των ΜΜΕ, που καλύπτει όλα τα στάδια της δημιουργίας και ανάπτυξης επιχειρήσεων και αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή της υποστήριξης που παρέχει η ΕΕ στις ΜΜΕ, με συνολικό όγκο 25 δισεκατομμύρια ευρώ αποκλειστικά για τις ΜΜΕ κατά την τρέχουσα χρηματοδοτική περίοδο (2007-13) από τα 55 δισεκατομμύρια ευρώ για την στήριξη των επιχειρήσεων από την περιφερειακή πολιτική. Η ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ αποτελεί, επίσης, σαφή προτεραιότητα στην οποία θα επικεντρωθεί η μελλοντική χρηματοδότηση της πολιτικής συνοχής. Τα μέτρα υποστήριξης συνδυάζουν άμεση χρηματοδοτική στήριξη, τόσο με τη μορφή επιχορηγήσεων όσο και ανανεούμενων χρηματοδοτικών μέσων, με συμβουλές και υπηρεσίες στήριξης, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης σε επαγγελματική κατάρτιση και επιχειρηματικότητα. Στόχος της είναι να βοηθήσει τις ΜΜΕ να επωφεληθούν από τη δικτύωση και δημιουργία συμπλεγμάτων φορέων και να αναπτύξει νέα επιχειρηματικά μοντέλα, καθώς και να εισαγάγει νέες ιδέες γρηγορότερα στις τοπικές και παγκόσμιες αγορές.

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με την ΕΤΕπ και το ΕΤΕ για να εξασφαλίσει την εφαρμογή πιο αποδοτικών και αποτελεσματικών χρηματοδοτικών μέσων για την επένδυση των πόρων που διατίθενται στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Ορίζοντας 2020» και COSME.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η αποτελεσματική χρήση των διαρθρωτικών ταμείων και των ταμείων συνοχής, ενισχυμένη από την έννοια της «έξυπνης εξειδίκευσης», θα συμβάλλει στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης μέσω της βελτίωσης της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας (2013).

Για να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε χρηματοδότηση[58], η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια ενιαία δικτυακή πύλη που θα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τους τρόπους πρόσβασης σε χρηματοδότηση από τα διάφορα προγράμματα της ΕΕ σε κάθε χώρα[59].

Εκτός από αυτά τα μέτρα που έχουν μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, η αύξηση κεφαλαίου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ύψους 10 δισ. ευρώ, εκτιμάται ότι θα αποφέρει 60 δισ. ευρώ επιπρόσθετης ικανότητας δανεισμού στο εγγύς μέλλον. Καταρχήν, κεφάλαια της τάξης των 10-15 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε ΜΜΕ, ένα ανάλογο ποσό στην καινοτομία και κεφάλαια 15-20 δισ. ευρώ στην αποδοτικότητα των πόρων[60].

Προκειμένου να επισπευθεί η ανάκαμψη και η ανάπτυξη:

– Η αυξημένη ικανότητα δανειοδότησης που απορρέει από την αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕπ θα διατίθεται ήδη από το 2013, με βάση τα τρέχοντα δανειοδοτικά μέσα της ΕΤΕπ. Μετά το 2014 θα τεθούν σε δράση τα νέα μέσα που αναπτύσσονται για το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο.

– Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν, στο πλαίσιο της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων 2007-2013, όλες τις δυνατότητες σε άμεσους υπολειπόμενους πόρους προς τις έξι γραμμές προτεραιότητας που καθορίζεται στην παρούσα ανακοίνωση και σε σχέδια που στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ ειδικότερα.

– Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει υψηλή προτεραιότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, επίσης, να λάβουν μέτρα για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

– Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα για τη διευκόλυνση του χρηματοδοτικού περιβάλλοντος σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, σε συμμόρφωση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.

2.           Πρόσβαση σε κεφαλαιαγορές

Η κρίση έχει μειώσει περαιτέρω τον ήδη περιορισμένο αριθμό επιλογών χρηματοδότησης που διατίθενται στις ΜΜΕ και σε εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η αγορά τιτλοποίησης δανείων προς ΜΜΕ παραμένει σταθερή. Η αναζωογόνηση αυτής της αγοράς σε ένα περιβάλλον περισσότερο αποτελεσματικής προληπτικής εποπτείας και ρύθμισης για τη διατήρηση της σταθερότητας των χρηματοπιστωτικών αγορών θα μπορούσε να συμβάλει στη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση έργων.

Η επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών είχε αρνητικό αντίκτυπο στη διαθεσιμότητα επιχειρηματικών κεφαλαίων. Πολλά ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων φροντίζουν το χαρτοφυλάκιό τους εταιρειών και αποφεύγουν νέες συμφωνίες. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου εξακολουθούν να είναι, σε μεγάλο βαθμό, εθνικά προσανατολισμένες και πολύ μικρές, ενώ συχνά δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν ροές συναλλαγών, καθώς το πλαίσιο συνθηκών δεν είναι ακόμη αρκετά ευνοϊκό.

Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίων για τις ΜΜΕ έχει καταστεί σημαντικός στόχος τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τον Δεκέμβριο του 2011 η Επιτροπή ενέκρινε σχέδιο δράσης για τη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση[61]. Μεταξύ άλλων μέτρων, αυτό το σχέδιο δράσης περλαμβάνει προτάσεις για τη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς για επιχειρηματικά κεφάλαια στην Ευρώπη και για ένα νέο καθεστώς ευρωπαϊκών ταμείων κοινωνικής επιχειρηματικότητας που υποβλήθηκε από την Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2011. Θα πρέπει να επιτευχθεί επειγόντως συμφωνία για τις προτάσεις αυτές με το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λόγω της σημασίας των μέτρων αυτών για τις ταχέως αναπτυσσόμενες ΜΜΕ.

Επιπλέον των ιδίων κεφαλαίων, θα πρέπει να εξεταστούν και άλλοι τύποι διαύλων χρηματοδότησης[62]. Οι πιο παραδοσιακοί τρόποι είναι το σύστημα ιδιωτικής τοποθέτησης – πολύ καθιερωμένο στις ΗΠΑ – που επιτρέπει στον τομέα των ταμείων ασφαλίσεων και συντάξεων να προμηθεύει κεφάλαια απευθείας στις επιχειρήσεις χωρίς μεσολάβηση τραπεζών. Άλλοι δίαυλοι χρηματοδότησης περιλαμβάνουν τη χρηματοδότηση αλυσίδας εφοδιασμού, τη χρηματοδότηση βάσει ενεργητικού, την ανάληψη απαιτήσεων τρίτων ή την προεξόφληση τιμολογίων, τη χρηματοδοτική μίσθωση, τους «επιχειρηματικούς αγγέλους» και τον διομότιμο δανεισμό.

Η πρόοδος στην ανάπτυξη των εν λόγω επιλογών χρηματοδότησης θα χρειαστεί χρόνο και θα απαιτήσει προληπτική εποπτεία από τη ρυθμιστική αρχή. Οι ετικέτες της αγοράς ΜΜΕ που προτάθηκαν πρόσφατα στην αναθεώρηση της οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την ενίσχυση της προστασίας των επενδυτών. Εν τω μεταξύ, ορισμένα δομικά στοιχεία για να ξεπεραστούν τα σημερινά εμπόδια ως προς τις διασυνοριακές δραστηριότητες είναι δυνατόν να παρέχονται σε βραχυπρόθεσμη βάση. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να παρέχονται κατευθυντήριες γραμμές για την εναρμόνιση της βαθμολόγησης των ΜΜΕ σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές θα διευκολύνουν τις διασυνοριακές δραστηριότητες των ΜΜΕ και των εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Στην Πράσινη Βίβλο που θα παρουσιαστεί κατά το τέλος του 2012, για τη χρηματοδότηση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων στην ΕΕ, η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω τον τρόπο διευκόλυνσης και διαφοροποίησης της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για τις ΜΜΕ και τις εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τους εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Χώρες όπου οι αγορές επιχειρηματικού κεφαλαίου εξακολουθούν να παρουσιάζουν σοβαρή υπανάπτυξη θα πρέπει να επανεξετάσουν το λειτουργικό περιβάλλον των ταμείων επιχειρηματικού κεφαλαίου για να αξιολογήσουν τις κατάλληλες ενέργειες που θα βελτιώσουν την πρόσβαση σε μετοχικά κεφάλαια επιχειρήσεων με υψηλό δυναμικό ανάπτυξης. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν επαρκή κίνητρα για τους «επιχειρηματικούς αγγέλους» ώστε να καταστήσουν ελκυστική την επένδυση των «αγγέλων».

Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υιοθετήσουν γρήγορα την πρόταση κανονισμού σχετικά με τις ευρωπαϊκές εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου[63].

Η Επιτροπή θα ολοκληρώσει το 2012 την εξέταση των φορολογικών εμποδίων για τις διασυνοριακές επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων και θα υποβάλει προτάσεις, εφόσον είναι αναγκαίο, για να διευκολύνει τις εν λόγω επενδύσεις, ενώ ταυτόχρονα θα αποτρέπει την φοροαποφυγή και την φοροδιαφυγή.

Δ.           Ο ζωτικός ρόλος του ανθρώπινου κεφαλαίου

1.         Η αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων: δημιουργία θέσεων απασχόλησης

Οι αναπροσαρμογές της αγοράς κατά τη διάρκεια της κρίσης και οι επακόλουθες συνέπειες της απαιτούν τη στενή συνεργασία των σχετικών πολιτικών της ΕΕ και κοινές προσπάθειες εκ μέρους της ΕΕ και των κρατών μελών. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη κλήθηκαν από την Επιτροπή[64] να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση σε πολιτικές για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, όπως υποδεικνύεται στη δέσμη μέτρων για την απασχόληση που προτάθηκε τον Απρίλιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν έμφαση στις πολιτικές για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως στην αξιοποίηση του δυναμικού των νέων τεχνολογιών και της πράσινης οικονομίας και την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Ο μετασχηματισμός της οικονομίας προς αυτές τις κατευθύνσεις θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και θα παρέχει σημαντικές πηγές δημιουργίας θέσεων εργασίας που είναι απαραίτητες για να επιτευχθεί ο στόχος του 75 % στην απασχόληση έως το 2020, με τη δημιουργία 17,6 εκατομμυρίων νέων θέσεων απασχόλησης.

Η ανταγωνιστική και αποτελεσματική βιομηχανική πολιτική βασίζεται επίσης σε δυναμικές αγορές εργασίας και η κινητικότητα των εργαζομένων αποτελεί βασική μεταβλητή προσαρμογής σε αυτή τη διαδικασία. Ο μετασχηματισμός του μέσου των ευρωπαϊκών υπηρεσιών απασχόλησης (EURES) σε ένα ευρωπαϊκό μέσο τοποθέτησης και πρόσληψης έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει την αντιστοίχηση, τοποθέτηση και πρόσληψη στην ΕΕ.

Η κρίση έδειξε ότι, σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, η εσωτερική ευελιξία μπορεί να αποβεί πολύ αποτελεσματική ως μέσο για τη διατήρηση της απασχόλησης και τη μείωση του κόστους προσαρμογής, όπως επιβεβαιώθηκε κατά τη διαβούλευση για την Πράσινη Βίβλο για την αναδιάρθρωση[65], αλλά αυτό απαιτεί μέτρα ώστε να διευκολύνεται η ομαλή μετάβαση στην απασχόληση τόσο από τους κοινωνικούς εταίρους όσο και από τις δημόσιες αρχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν έμφαση σε εξατομικευμένες και ισόρροπες μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία για την προστασία της απασχόλησης, ώστε να διορθωθεί ο κατακερματισμός ή να σταματήσει η υπερβολική χρήση άτυπων συμβάσεων και η κατάχρηση της ψευδούς αυτοαπασχόλησης. Η βελτίωση της ποιότητας της πρακτικής άσκησης στην Ευρώπη θα συμβάλει στη διευκόλυνση της μετάβασης από την εκπαίδευση στην εργασία (education-to-work) και την αύξηση των δυνατοτήτων απασχόλησης των νέων.

Ένας ισχυρός κοινωνικός διάλογος αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό σε εκείνες τις χώρες στις οποίες οι αγορές εργασίας έχουν αποδειχθεί περισσότερο ανθεκτικές στην κρίση. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να συμμετέχουν οι ευρωπαίοι και οι εθνικοί κοινωνικοί εταίροι σε συνεκτικότερη ανταλλαγή απόψεων.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν μια φιλόδοξη προσέγγιση και πολιτικές για τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο πλαίσιο των εθνικών τους σχεδίων απασχόλησης.

Η μεταρρύθμιση του δικτύου των ευρωπαϊκών υπηρεσιών απασχόλησης στον ΕΟΧ, του EURES, θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των αναγκών σε δεξιότητες και της μετάβασης σε νέες θέσεις εργασίας.

Το πλαίσιο θα πρέπει να οριστικοποιηθεί το 2012 για να συμπεριληφθούν οι κοινωνικοί εταίροι στον σχεδιασμό των πολιτικών για την απασχόληση, συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων και της κατάρτισης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου συντονισμού των πολιτικών.

Η Επιτροπή εργάζεται για την κατάρτιση ενός ποιοτικού πλαισίου για τις περιόδους πρακτικής άσκησης, η οποία αναμένεται να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να παρέχουν πρακτική άσκηση καλής ποιότητας εκπαιδευτικού περιεχομένου, που θα προσφέρει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και καλές προοπτικές εισόδου στην αγορά εργασίας.

2. Επενδύσεις σε δεξιότητες και κατάρτιση για την πλαισίωση των διαρθρωτικών αλλαγών

Η επιτυχία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας θα εξαρτηθεί από την ικανότητά της να αξιοποιήσει καλύτερα τις υφιστάμενες και μελλοντικές δυνατότητες που προσφέρει το ανθρώπινο δυναμικό της Ευρώπης, με ιδιαίτερη έμφαση στους έξι άξονες δράσης προτεραιότητας, όπως ορίζεται στην παρούσα ανακοίνωση. Η διαβούλευσή μας τόνισε τη σημασία που η βιομηχανία αποδίδει στις δεξιότητες για την ανταγωνιστικότητα. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων σχετικά με τις νέες δεξιότητες για τις νέες θέσεις εργασίας[66] έδειξε σαφώς την ανάγκη συνεργασίας του τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με τη βιομηχανία για την καλύτερη πρόβλεψη των μελλοντικών αναγκών σε δεξιότητες.

Οι δεξιότητες αποτελούν βασική κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα: θέτουν τα θεμέλια για την παραγωγικότητα και την καινοτομία. Ωστόσο, η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις που συνδέονται με την προσφορά δεξιοτήτων. Ήδη σήμερα, οι αναντιστοιχίες – και σε ορισμένα κράτη μέλη, ακόμη και οι ελλείψεις σε δεξιότητες - δυσχεραίνουν την ανάπτυξη και την απασχόληση. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να παρέχει το σωστό σύνολο δεξιοτήτων για χρήση στη βιομηχανία, ιδιαίτερα για άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο και για αποφοίτους. Οι επενδύσεις σε κατάρτιση είναι επίσης επενδύσεις στην καινοτομία, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των τεχνικών αλλαγών προκύπτει από σταδιακές καινοτομίες μέσω ειδικευμένων εργαζομένων και μηχανικών στον χώρο του εργοστασίου[67]. Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση για την επένδυση σε νέες δεξιότητες και κατάρτιση είναι η ανάγκη για περαιτέρω ανάπτυξη εργαλείων για την παρακολούθηση και την πρόβλεψη των αναγκών και των αναντιστοιχιών στον τομέα των δεξιοτήτων. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναπτύσσονται σήμερα αρκετά εργαλεία για τον σκοπό αυτό.

3. Πρόβλεψη της απασχόλησης και των αναγκών σε δεξιότητες και διαχείριση της αναδιάρθρωσης εντός των επιχειρήσεων

Η πρόβλεψη της απασχόλησης και των αναγκών σε δεξιότητες αναγνωρίζεται ως ζωτικής σημασίας για την επιτυχία κάθε επιχείρησης· επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα και τη μακροπρόθεσμη προοπτική για τις επιχειρήσεις ανεξάρτητα από τον βιομηχανικό τομέα, στον οποίο δραστηριοποιούνται. Στο πλαίσιο αυτό, η χρηστή πρόβλεψη και η καλά προετοιμασμένή αναδιάρθρωση μπορούν όχι μόνο να έχουν θετικό αντίκτυπο στη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, αλλά και να παραγάγουν θετικά δευτερογενή αποτελέσματα σε άλλες αγορές και τομείς, ενώ αυξάνουν τη συνολική απασχολησιμότητα του εργατικού δυναμικού και διευκολύνουν τη μετάβαση σε νέες θέσεις εργασίας. Οι απαντήσεις στην Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής με τίτλο «Αναδιάρθρωση και πρόβλεψη της αλλαγής: τα διδάγματα από την πρόσφατη εμπειρία» επιβεβαιώνουν ότι η πρόβλεψη είναι ουσιώδης για τις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο, ενώ μία από τις κύριες προκλήσεις παραμένει ο καθορισμός των αναγκών απασχόλησης και δεξιοτήτων και η επένδυση αντίστοιχα. Ειδικότερα, η ικανότητα υψηλής ανάπτυξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων να προβλέπουν τις ανάγκες απασχόλησης και δεξιοτήτων είναι πολύ πιο περιορισμένη σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις· ως εκ τούτου είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχυθεί η ικανότητά τους να προβλέπουν και να προβαίνουν στις κατάλληλες επιλογές όσον αφορά τις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο, με σκοπό, επίσης, την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού τους για την προώθηση της καινοτομίας και της ανάπτυξης στην Ευρώπη.

Προκειμένου για την αντιστοίχιση δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας, η Επιτροπή θα:

1. αναπτύξει μια ευρωπαϊκή πολύγλωσση ταξινόμηση δεξιοτήτων, ικανοτήτων και επαγγελμάτων·

2. προωθήσει τη δημιουργία των ευρωπαϊκών τομεακών συμβουλίων δεξιοτήτων και γνώσεων και των συμμαχιών τομέων δεξιοτήτων και θα υποστηρίξει την ανάπτυξη πολυμερών εταιρικών σχέσεων όλων των ενδιαφερομένων στον τομέα των ΤΠΕ για να βελτιωθεί η έλλειψη δεξιοτήτων στον τομέα των ΤΠΕ.

Η Επιτροπή θα προωθήσει την εισαγωγή τυποποιημένων συστημάτων πιστοποίησης δεξιοτήτων μέσω του προγράμματος «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη» 2013/2014.

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην «επανεξέταση των δεξιοτήτων», παρέχοντάς τους τις κατευθύνσεις πολιτικής σε ανακοίνωση που θα εκδώσει τον Νοέμβριο σχετικά με την εφαρμογή αποτελεσματικών μεταρρυθμίσεων και την ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, η οποία θα οδηγήσει σε καλύτερη προσφορά δεξιοτήτων.

IV.         Συμπέρασμα: Διακυβέρνηση και στόχοι

Η βιομηχανία μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη δράση για την έξοδο της οικονομίας της ΕΕ από την κρίση. Στην παρούσα ανακοίνωση περιγράφεται μια προδραστική βιομηχανική πολιτική που μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά μας και να θέσει τις βάσεις για την αναβιομηχάνιση της Ευρώπης. Τα προτεινόμενα μέτρα χρησιμεύουν για να ενισχυθεί και να υποστηριχθεί η στρατηγική προσέγγιση για τη βιομηχανική πολιτική που προτάθηκε το 2010.

Για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των εν λόγω δράσεων, η Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά μια σειρά κύριων μεταβλητών.

1. Επενδύσεις

– Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν 18,6 % το 2011. Πριν από την κρίση, έφτασε το 21,25 % του ΑΕΠ το 2007. Οι επενδυτικές προσπάθειες που απαιτούνται για τη βελτίωση της παραγωγικότητάς μας θα απαιτούσαν την επίτευξη επενδύσεων σε προ της κρίσεως επίπεδα, το 2015, και μέσο όρο επιπέδων άνω του 23 % έως το 2020. Οι επενδύσεις σε εξοπλισμό κυμαίνονται επί του παρόντος μεταξύ 6% και 7 % του ΑΕΠ. Για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και την εισαγωγή νέων τεχνολογιών θα πρέπει να ανακτηθούν τα επίπεδα πριν από την κρίση και να αυξάνουν συνεχώς με ρυθμούς άνω του 9 % του ΑΕγχΠ έως το 2020.

2. Το εμπόριο στην εσωτερική αγορά

– Το εμπόριο αγαθών εντός της εσωτερικής αγοράς είναι σήμερα μόλις κάτω από το 21 % του ΑΕγχΠ[68]. Σε μία ενισχυμένη εσωτερική αγορά, η ισοτιμία αυτή θα πρέπει να είναι 25 % έως το 2020.

3. ΜΜΕ

– Σύμφωνα με τις προσδοκίες της Επιτροπής όσον αφορά την αγορά της εμβληματικής πρωτοβουλίας για το ψηφιακό θεματολόγιο, ο αριθμός των μικρών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου αναμένεται να αυξηθεί και να φθάσει στο 33 % έως το 2015. Το ποσοστό των ΜΜΕ που εξάγουν εντός της εσωτερικής αγοράς ήταν 25 % σύμφωνα με την έρευνα του 2009[69]. Ο μεσοπρόθεσμος στόχος είναι να συμμετέχουν οι ΜΜΕ εξίσου στην αγορά εκτός της ΕΕ, όπως εντός της εσωτερικής αγοράς.

Η επίτευξη των εν λόγω στόχων θα δώσει τη δυνατότητα στην Ένωση να προβεί σε αναβιομηχάνιση, αυξάνοντας το μερίδιο της βιομηχανίας στο ΑΕγχΠ από το τρέχον επίπεδο του περίπου 16 % έως και στο 20 % το 2020.

Η επιτυχία της βιομηχανικής πολιτικής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά μας να αξιοποιήσουμε τις συνέργειες. Οι κοινοτικές πολιτικές πρέπει να είναι κατάλληλα συντονισμένες και συγχρονισμένες. Οι δραστηριότητες της ΕΕ σε βασικούς τομείς που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», όπως οι επενδύσεις σε υποδομές, Ε&Α και καινοτομία, η ανάπτυξη του ψηφιακού θεματολογίου μας για την Ευρώπη, οι δράσεις πολιτικής για τις δεξιότητες και την απασχόληση, η εμπορική και επενδυτική πολιτική, οι πολιτικές για την εσωτερική αγορά, η πολιτική μας ανταγωνισμού, η πολιτική μεταφορών και θαλάσσιων υποθέσεων και οι πολιτικές για την ενέργεια, το περιβάλλον και το κλίμα, θα συντονίζονται στενά με τις εξελίξεις στη βιομηχανική πολιτική. Το μέτρο της επιτυχίας μας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά μας να ενεργούμε με τη μέγιστη μεικτή αποτελεσματικότητα σε όλους αυτούς τους τομείς.

Οι συνέργειες μεταξύ δράσεων υπό την ηγεσία της ΕΕ και βιομηχανικών πολιτικών των κρατών μελών πρέπει να βελτιωθεί. Τα νέα μέσα της πολιτικής για τη συνοχή για την περίοδο 2014-2020 θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Απαιτείται στρατηγική για έξυπνη εξειδίκευση ως προϋπόθεση για τη χρήση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης στο πλαίσιο του θεματικού στόχου ενίσχυσης της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας, ιδίως στις ΜΜΕ, η οποία καλύπτει τις περισσότερες από τις επενδυτικές προτεραιότητες που προτείνονται ως άξονες δράσης προτεραιότητας στην παρούσα ανακοίνωση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θέτουν σε εφαρμογή τις μεταρρυθμίσεις που έχουν προσδιοριστεί από τις ειδικές κατά χώρα συστάσεις που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.

Η εφαρμογή της βιομηχανικής πολιτικής απαιτεί επίσης μια πιο αποτελεσματική ευρωπαϊκή δομή διακυβέρνησης. Έχει ήδη σημειωθεί πρόοδος στο πλαίσιο αυτό, από την ανακοίνωση του 2010 και μετά:

· Έχει επιτευχθεί στενότερη συνεργασία με τα κράτη μέλη μέσω της ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της τακτικής παρακολούθησης των επιδόσεων και των πολιτικών ανταγωνιστικότητας σε επίπεδο ΕΕ και κράτους μέλους μέσω της διαδικασίας του άρθρου 173 της Συνθήκης της Λισαβόνας. Το πρώτο από μια νέα σειρά έργων για καλύτερες πρακτικές ολοκληρώθηκε στις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, και θα ακολουθήσει περαιτέρω έργο για τις άμεσες ξένες επενδύσεις.

· Η θωράκισης της ανταγωνιστικότητας των νέων προτάσεων της Επιτροπής έχει ενταχθεί επιτυχώς στη διαδικασία της εκτίμησης των επιπτώσεων.

Παρ’όλα αυτά, υπάρχει μεγάλο περιθώριο για περαιτέρω βελτιώσεις στη διακυβέρνηση.

· Επικουρούμενο από την ομάδα υψηλού επιπέδου για την ανταγωνιστικότητα και τη μεγέθυνση, το Συμβούλιο «Ανταγωνιστικότητας» θα αξιολογεί ετήσια την προόδο όσον αφορά την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, καθώς και σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μέτρων βιομηχανικής πολιτικής στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, διασφαλίζοντας ότι ταιριάζει με το ευρωπαϊκό εξάμηνο.

· Οι εκπρόσωποι των ΜΜΕ θα υποβάλλουν ετησίως έκθεση για την αποτελεσματικότητα των εθνικών μέτρων και των μέτρων της ΕΕ για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ στις χώρες τους και την τροφοδότηση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

· Οι διάφορες ειδικές ομάδες δράσης (task forces) για τους άξονες δράσης προτεραιότητας θα δημιουργηθούν το συντομότερο δυνατό. Θα υποβάλλουν σχετική έκθεση μία φορά το χρόνο στο Συμβούλιο «Ανταγωνιστικότητας». Θα συμπεριλάβουν στο έργο τους πληροφορίες που προκύπτουν από τον προγραμματισμό των διαρθρωτικών ταμείων.

· Η Επιτροπή καλεί τις περιφέρειες να αναπτύξουν στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση για να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της παρούσας ανακοίνωσης σε στενή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και τους παράγοντες έρευνας και καινοτομίας προκειμένου να προσδιορίσει τους στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας για επενδύσεις που βασίζονται στη γνώση.

· Χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ο συνδυασμός της χρήσης κοινοτικών μέσων, όπως το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» και COSME, με τα ίδια κεφάλαια των διαρθρωτικών ταμείων και των κρατών μελών, ιδίως για την υλοποίηση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων επίδειξης και των πιλοτικών γραμμών.

Παράρτημα: Κύρια μέτρα της ανακοίνωσης για τη βιομηχανική πολιτική

|| Μοχλός || Βασική δράση || Πρόταση της Επιτροπής

Διευκόλυνση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και την καινοτομία

1 || Άξονες δράσης προτεραιότητας || Λήψη, σε συνεργασία με τη βιομηχανία και τα κράτη μέλη, μέτρων για την ταχεία ανάπτυξη της παραγωγής και των αγορών. - αγορές για προηγμένες κατασκευαστικές τεχνολογίες για καθαρή παραγωγή - αγορές για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής - αγορές βιοτεχνολογικών προϊόντων - βιώσιμη βιομηχανική πολιτική, κατασκευές και πρώτες ύλες - καθαρά οχήματα - ευφυή δίκτυα || Θα δημιουργηθούν αποκλειστικές ειδικές ομάδες πριν από το τέλος του 2012 για να ορίσουν χάρτες πορείας για κάθε άξονα δράσης.

2 || Συνοδευτικά μέτρα || Εξασφάλιση απλουστευμένου, προβλέψιμου και σταθερού πλαισίου για νέα προϊόντα και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων κατάλληλων προτύπων και πιστοποίησης. || Θα γίνουν περαιτέρω ενέργειες στον τομέα της τυποποίησης, της ενίσχυσης των υποδομών και της ψηφιακής αγοράς το 2013

Πρόσβαση στις αγορές

3 || Βελτίωση της εσωτερικής αγοράς προϊόντων || Απλούστευση και καλύτερη διακυβέρνηση της νομοθεσίας της εσωτερικής αγοράς καθιστώντας την πιο σταθερή και προβλέψιμη. Καλύτερη προστασία των πολιτών από μη συμμορφούμενα προϊόντα και θεμιτές συνθήκες αγοράς. || Μέχρι το τέλος του 2012, έκδοση δέσμης για την ασφάλεια των προϊόντων και την εποπτεία της αγοράς που θα περιλαμβάνει μια αναθεωρημένη οδηγία για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων, έναν νέο κανονισμό εποπτείας της αγοράς και μια ανακοίνωση με αντικείμενο ένα πολυετές σχέδιο δράσης για την εποπτεία της αγοράς για την περίοδο 2012-15. Το 2013 θα καθοριστεί χάρτης πορείας για τη μεταρρύθμιση της εσωτερικής αγοράς προϊόντων

4 || Έλεγχοι καταλληλότητας || Βελτίωση της συνεκτικότητας στην εφαρμογή και την αλληλεπίδραση των πολιτικών εκείνων που είναι οι πιο σημαντικές για την ανταγωνιστικότητα. || Πραγματοποίηση ελέγχων καταλληλότητας και τομέων αλουμινίου και διύλισης πετρελαίου πριν από το τέλος του 2012.

5 || Επιχειρηματικότητα || Βελτιώσεις στις συνθήκες πλαισίου και στα μέτρα υποστήριξης για την επιχειρηματικότητα καθώς και ενέργειες για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης των ψηφιακών τεχνολογιών και του ηλεκτρονικού εμπορίου. || Πρόταση σχεδίου δράσης για την επιχειρηματικότητα που καθορίζει τις συστάσεις προς τα κράτη μέλη Νοέμβριος 2012.

6 || Διανοητική ιδιοκτησία || Εξέταση μέτρων για την αύξηση της διαφάνειας και τη βελτίωση της μεταχείρισης των ΔΔΙ στην τυποποίηση. Υποστήριξη ΜΜΕ για την προστασία και την αποτελεσματική χρήση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των χωρών ASEAN και Mercosur. || Νέα γραφεία υποστήριξης των ΔΔΙ θα ιδρυθούν και θα καταστούν επιχειρησιακά το 2013 για την υποστήριξη των ΜΜΕ.

7 || Πρώτες ύλες || Περαιτέρω ανάπτυξη της «διπλωματίας πρώτων υλών» και προαγωγή ρυθμιστικής συνεργασίας και σύγκλισης, ιδίως έναντι των γειτονικών χωρών, ώστε να συνοδεύουν τη δημιουργία αγορών για νέα προϊόντα και τεχνολογίες. || Εφαρμογή και ανάπτυξη συμφωνιών που υπογράφηκαν σε προηγούμενες αποστολές και νέες αποστολές που αρχίζουν το Νοέμβριο του 2012 με το Μαρόκο και την Τυνησία·

Πρόσβαση σε χρηματοδότηση και κεφαλαιαγορές

8 || ΜΜΕ || Απλούστευση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των χρηματοοικονομικών μέσων για την υποστήριξη καινοτόμων δραστηριοτήτων από τις ΜΜΕ. Βελτίωση και διαφοροποίηση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για την πραγματική οικονομία. || Οι πρόσθετες διευκολύνσεις για την αύξηση της δανειοδοτικής ικανότητας θα προκύψουν από την αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕπ που θα καταστεί διαθέσιμο το 2013. Θα ακολουθήσουν προτάσεις με βάση τα συμπεράσματα της πράσινης βίβλου για τη χρηματοδότηση των μακροχρόνιων επενδύσεων στην ΕΕ που αναμένονται έως το τέλος του 2012.

9 || «Έξυπνη εξειδίκευση» || Τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να κάνουν αποτελεσματική χρήση των διαρθρωτικών ταμείων και των ταμείων συνοχής, ενισχυμένη με την έννοια της «έξυπνης εξειδίκευσης» για να συμβάλλει στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Στο πλαίσιο της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων 2007-2013, θα πρέπει να αξιοποιήσουν όλες τις ευκαιρίες για άμεσους υπολειπόμενους πόρους στις επενδύσεις στην καινοτομία. || Νέες διατάξεις για την πολιτική συνοχής για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-20120 και ανάπτυξη των προγραμμάτων COSME και «Ορίζοντας 2020».

Ο ζωτικός ρόλος του ανθρώπινου κεφαλαίου       

10 || Δεξιότητες και κατάρτιση || Αντιστοιχία δεξιοτήτων και θέσεων απασχόλησης με την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής πολύγλωσσης ταξινόμησης δεξιοτήτων, ικανοτήτων και επαγγελμάτων || Δημιουργία των ευρωπαϊκών τομεακών συμβουλίων δεξιοτήτων και γνώσεων και των συμμαχιών τομέων δεξιοτήτων και υποστήριξη της ανάπτυξης πολυμερών εταιρικών σχέσεων όλων των ενδιαφερομένων στον τομέα των ΤΠΕ για να βελτιωθεί η έλλειψη δεξιοτήτων στον τομέα των ΤΠΕ. (2013) Ανάπτυξη του EURES σε πανευρωπαϊκό εργαλείο τοποθέτησης και πρόσληψης. Δημιουργία ποιοτικού πλαισίου για πρακτικές ασκήσεις για την ενθάρρυνση των εταιρειών να προσφέρουν πρακτική άσκηση σε νέους.

[1]               Οι βιομηχανικές δραστηριότητες έχουν επίσης σημαντικά αποτελέσματα διάχυσης επί της παραγωγής και της απασχόλησης σε άλλους τομείς. Για κάθε 100 θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στη βιομηχανία, εκτιμάται ότι 60 έως 200 νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται στην υπόλοιπη οικονομία, ανάλογα με το βιομηχανικό κλάδο. Βλ. συνημμένο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής.

[2]               Βλ. τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που συνοδεύουν το έγγραφο «Δράση για τη σταθερότητα, την ανάπτυξη και την απασχόληση» COM (2012)299 της 30ης Μαΐου 2012.

[3]               Βιομηχανική παραγωγή ως % του ΑΕγχΠ σε τιμές κόστους συντελεστών παραγωγής, 2011: Eurostat (nama_nace_10_c)

[4]               COM (2010) 614.

[5]               Βλ. έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD)(2012) 297 για λεπτομερή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των δράσεων αυτών.

[6]               Την παρούσα ανακοίνωση συνοδεύει έγγραφο εργασίας το οποίο αναφέρεται στην υλοποίηση της ανακοίνωσης του 2010 και παρουσιάζει αποδεικτικά στοιχεία προς υποστήριξη των πολιτικών δράσεων που περιλαμβάνονται στην παρούσα ανακοίνωση. Περαιτέρω στήριξη παρέχεται από την έκθεση ανταγωνιστικότητας του 2012 και την «Έκθεση σχετικά με τις επιδόσεις και τις πολιτικές ανταγωνιστικότητας των κρατών μελών», με βάση το άρθρο 173 της ΣΛΕΕ. Η παρούσα ανακοίνωση έχει αξιοποιήσει εκτενείς συζητήσεις με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη καθώς και τα αποτελέσματα μιας δημόσιας διαβούλευσης. Η διάσκεψη για τη βιομηχανική καινοτομία με τίτλο «Στόχος μας η ανάπτυξη», που πραγματοποιήθηκε στις 29 Μαΐου 2012 στις Βρυξέλλες, συνέβαλε περαιτέρω.

[7]               Βλ. ECFIN εαρινές προβλέψεις του 2012 http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/european_economy/2012/ee1upd_en.htm

[8]               Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας: τιμές ενέργειας και φόροι, δεύτερο τρίμηνο 2012

[9]               Βλ. Boston Consulting Group: «US manufacturing nears the tipping point», Μάρτιος 2012.

[10]             Εμβληματική πρωτοβουλία «Ένωση καινοτομίας», COM (2010)546, της 6ης Οκτωβρίου 2010.

[11]             Βλ. Rifkin J. «The Third Industrial Revolution: How Lateral Power Is Transforming Energy, the Economy, and the World » Palgrave McMillan, Νέα Υόρκη 2011.

[12]             Πολιτική συνοχής 2014-2020: Επενδύοντας στην ανάπτυξη και την απασχόληση COM (2011)614 της 6ης Οκτωβρίου 2011.

[13]             Roland Berger «GreenTech Made in Germany: update 2012»

http://www.rolandberger.com/media/pdf/Roland_Berger_Umbau_Energiesystem_20120208.pdf

[14]             «Έκθεση για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα 2010» SEC(2010) 1972

[15]             Σχετικά με αυτή την έννοια, βλέπε «Τάσεις και προκλήσεις όσον αφορά τις πολιτικές για την καινοτομία στην Ευρώπη από την πλευρά της ζήτησης» στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=5532&lang=en&tpa_id=135

[16]             «Ευρωπαϊκή στρατηγική για βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής – γέφυρα για ανάπτυξη και απασχόληση» COM (2012) 341

[17]             Οι ΒΤΓΕ έχουν επίσης προσδιοριστεί ως τομέας προτεραιότητας για τη χορήγηση δανείων που θα καταστεί δυνατή με την αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ.

[18]             Έκθεση για την πρωτοβουλία Europe INNOVA, «Αξιολόγηση του δυναμικού της αγοράς βιοπροϊόντων για την καινοτομία» 2010

[19]             «Καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη: μια βιοοικονομία για την Ευρώπη», COM(2011) 60 της 13ης Φεβρουαρίου 2012.

[20]             http://www.cen.eu/cen/Sectors/Sectors/Biobased/Pages/default.aspx

[21]             «Εκτίμηση επιπτώσεων της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση» SEC(2011) 779 της 22ας Ιουνίου 2011.

[22]             http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/ecodesign/index_en.htm

[23]             «Εξασφάλιση πρώτων υλών για τη μελλοντική ευημερία της Ευρώπης – Πρόταση για μια ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας σχετικά με τις πρώτες ύλες» COM(2012) 82.

[24]             Ανακοινώθηκε στην ανακοίνωση «Στρατηγική για τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του κατασκευαστικού τομέα και των επιχειρήσεών του» COM(2012) 433.

[25]             Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ένωσης για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, COM(2011)650/3.

[26]             Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών – Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών. COM(2011) 144.

[27]             COM(2011)202 της 12ης Απριλίου 2011.

[28]             Βλ. ανακοίνωση της Επιτροπής COM(2011) 202 «Έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα: από την καινοτομία στην αξιοποίηση».

[29]             Οι επενδύσεις σε υποδομές είναι επίσης ένας τομέας προτεραιότητας για τη χορήγηση δανείων που θα καταστούν δυνατές με την αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ.

[30]             Πρόταση κανονισμού σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές, COM(2011) 658

[31]             Θα συσταθούν με πλήρη σεβασμό των κανόνων για τις ομάδες εμπειρογνωμόνων και άλλων φορέων που δημιουργούνται από την Επιτροπή [C(2010) 7649 και SEC(2010) 1360].

[32]             «Έξυπνη νομοθεσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση» COM(2010)543 της 8ης Οκτωβρίου 2010.

[33]             Π.χ., οι αξιολογήσεις από τα κράτη μέλη που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της στρογγυλής τραπέζης της Επιτροπής για τη διύλιση στην ΕΕ στις 15 Μαΐου 2012 σχετικά με τον συνδυασμό των επιπτώσεων που έχουν οι πολιτικές της ΕΕ για τη διύλιση.

[34]             Οδηγία 98/34/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Ιουνίου 1998, για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και κανονισμών και των κανόνων σχετικά με τις υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας.

[35]             Η πρόταση οικολογικού αποτυπώματος που ανακοινώθηκε στην Πράξη για την Ενιαία Αγορά θα ξεκινήσει το 2013 σε ανακοίνωση της Επιτροπής.

[36]             Συνέδριο της ΓΔ ENTR σχετικά με την εποπτεία της αγοράς και τον μηχανολογικό εξοπλισμό, 24 Νοεμβρίου 2011:.

http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/mechanical/machinery/market-surveillance/index_en.htm

[37]             Albert bravo-biosca «Η δυναμική της βιομηχανικής δομής της Ευρώπης και η ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων» διάσκεψη της Σεβίλλης του ΚΚΕρ, Οκτώβριος 2011.

[38]             Boston Consulting Group «The internet economy in the G-20», Μάρτιος 2012.

[39]             COM (2010) 245.

[40]             COM (2011) 942 «Ένα συνεκτικό πλαίσιο για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην ενιαία ψηφιακή αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου και διαδικτυακών υπηρεσιών». Βλέπε επίσης COM(2011) 942 τελικό «Ένα συνεκτικό πλαίσιο για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στην ενιαία ψηφιακή αγορά για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις επιγραμμικές υπηρεσίες».

[41]             COM(2012)225 «Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τους καταναλωτές - Προώθηση της εμπιστοσύνης και της ανάπτυξης».

[42]             Η καταχώριση και τα έξοδα μετάφρασης για την εξασφάλιση προστασίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην Ευρώπη θα μειωθεί έως και 80 %.

[43]             Βλέπε «Patent Translate», http://www.epo.org/searching/free/patent-translate.html.

[44]             «Δέσμες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας» υπάρχουν όταν σημαντικός αριθμός διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας αφορούν ένα συγκεκριμένο προϊόν και κατέχονται από διαφορετικούς κατόχους διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Η συσσώρευση δικαιωμάτων προκύπτει από ανεξάρτητη τιμολόγηση των εν λόγω συμπληρωματικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Οι δέσμες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είναι διαδεδομένες στην τεχνολογία των επικοινωνιών, στους ημιαγωγούς, στα οπτικά, στα ηλεκτρικά μηχανήματα και στην ιατρική τεχνολογία.

[45]             «Ενέδρες μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας» υπάρχουν όταν ο συμμετέχων σε διαδικασία καθορισμού προτύπων αποκαλύπτει ότι κατέχει διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σχετικά με τεχνολογία που περιλαμβάνεται στο πρότυπο μόνον αφού το πρότυπο εγκριθεί και, στη συνέχεια, αρνείται να χορηγήσει άδεια για τα εν λόγω διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή τη χορηγεί μόνο με αθέμιτους, παράλογους ή διακριτικούς όρους.

[46]             Κανονισμός (ΕΚ) 386/2012 της 19.4.2012· ΕΕ L 129 της 16.5.2012, σ. 1.

[47]             http://ec.europa.eu/internal_market/iprenforcement/stakeholders/index_en.htm#maincontentSec2

[48]             COM(2011) 70, «Έκθεση σχετικά με τους εμπορικούς και επενδυτικούς φραγμούς 2012».

[49]             COM(2010) 612, «Εμπόριο, ανάπτυξη και παγκόσμιες υποθέσεις». Βλέπε επίσης SWD(2012) 219.

[50]             COM(2010) 343, «Προς μια σφαιρική ευρωπαϊκή πολιτική διεθνών επενδύσεων».

[51]             Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 3ης Ιουλίου 2012 σχετικά με την ελκυστικότητα των επενδύσεων στην Ευρώπη.

[52]             ΓΔ Εμπορίου, «Εμπορική πολιτική της ΕΕ για τις πρώτες ύλες. Δεύτερη έκθεση δραστηριοτήτων».

[53]             Στον τομέα αυτό η Επιτροπή αναπτύσσει επίσης άλλες πρωτοβουλίες, όπως η υποβολή εκθέσεων ανά χώρα.

[54]             Επιστολή δήλωσης προθέσεων σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα των ορυκτών πόρων με τη Γροιλανδία υπογράφηκε τον Ιούνιο του 2012 – Ανάπτυξη πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την περιφέρεια της Αρκτικής, JOIN(2012) 19 τελικό.

[55]             COM(2011)702, «Μικρή επιχείρηση, μεγάλος κόσμος— μια νέα εταιρική σχέση που θα βοηθήσει τις ΜΜΕ να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες της παγκοσμιοποίησης».

[56]             Η έκθεση της ΕΚΤ για τη «Χρηματοπιστωτική ενοποίηση για το 2012» αναφέρει ότι «βλάβη και κατακερματισμός των διαύλων χρηματοδότησης των τραπεζών της ζώνης του ευρώ, επηρέασαν επίσης, μέσω του καναλιού μετάδοσης, τους όρους δανεισμού που είναι διαθέσιμοι στην πραγματική οικονομία». ΕΚΤ, Έκθεση χρηματοπιστωτικής ενοποίησης , Απρίλιος 2012, σελ. 57.

[57]             Standard & Poors, «The Credit Overhang», RatingsDirect, 31 Ιουλίου 2012, σελίδα 5.

[58]             COM(2011) 870 τελικό.

[59]             Για να έχετε πρόσβαση σε χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, επισκεφθείτε τον ακόλουθο διαδικτυακό τόπο για να εντοπίσετε τράπεζες ή εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων που παρέχουν χρηματοδότηση στη χώρα σας: http://access2finance.eu

[60]             Προτεραιότητες δανεισμού της ΕΤΕπ που συνδέονται με αύξηση κεφαλαίου: Η κοινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διατίθεται στη διεύθυνση: http://www.eib.org/attachments/lending-policy-associated-with-a-capital-increase-final.pdf

[61]             COM(2011) 870 τελικό.

[62]             Πολλά κράτη μέλη παρέχουν ήδη σε ΜΜΕ και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης καινοτόμα εναλλακτικά μέσα χρηματοδότησης. Στη Γερμανία, πέντε χρηματιστήρια πραγματοποίησαν 50 ομολογιακές εκδόσεις για εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης με ατομικούς όγκους που συνήθως κυμαίνονται μεταξύ 30 και 100 εκατομμυρίων ευρώ. Δύο νέες εναλλακτικές αγορές θα ξεκινήσουν το φθινόπωρο στη Γαλλία και τη Σουηδία. Στην Ιταλία, η αγορά τίτλων σταθερού εισοδήματος θα διευρύνει τις δυνατότητες για το εμπόριο, ώστε να περιλαμβάνει μη προηγουμένως εισηγμένους τίτλους στο χρηματιστήριο αξιών. Το Υπουργείο Επιχειρήσεων Καινοτομίας και Δεξιοτήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει ξεκινήσει μια διεξοδική επανεξέταση των εναλλακτικών χρηματοδοτικών διαύλων, συμπεριλαμβανομένων των αγορών σταθερού εισοδήματος.

[63]             COM(2011) 860 τελικό.

[64]             COM (2012) 173 τελικό, Στοχεύοντας σε μια ανάκαμψη με άφθονες θέσεις απασχόλησης, COM (2012) 299 τελικό, Δράση για τη σταθερότητα, την ανάπτυξη και την απασχόληση.

[65]             «Αναδιάρθρωση και πρόβλεψη της αλλαγής: τα διδάγματα από την πρόσφατη εμπειρία» COM(2012) 7.

[66]             Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας: άμεση ανάληψη δράσης». Έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με τις νέες δεξιότητες για τις νέες θέσεις εργασίας που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φεβρουάριος 2010, διαθέσιμη στη διεύθυνση:      http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=568&langId=en

[67]             Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT) διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη γαλούχηση του ταλέντου πέραν των συνόρων και στην ενίσχυση ανθρωπογενούς καινοτομίας μέσω της ολοκλήρωσης της έρευνας, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων – το τρίγωνο της γνώσης. Μέσω των Κοινοτήτων Γνώσης και Καινοτομίας (KIC), το EIT παρέχει νέους δρόμους σταδιοδρομίας μεταξύ της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και του ιδιωτικού τομέα, και των καινοτόμων συστημάτων για την επαγγελματική ανάπτυξη. Η επιχειρηματικότητα είναι βασική συνιστώσα των προγραμμάτων KIC του EIT, μέσω των οποίων ερευνητές και φοιτητές παγκόσμιας κλάσης εφοδιάζονται με τη γνώση και τη στάση για τη μετατροπή των ιδεών σε νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες.

[68]             Πηγή: Eurostat, οι στατιστικές εν συντομία 3/2012.

[69]             ΓΔ Επιχειρήσεις και βιομηχανία, «Έρευνα για τη διεθνοποίηση των ΜΜΕ», 2010.