52012DC0528

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

1.           Εισαγωγή

Βασικός στόχος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2007, περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία[1] (εφεξής «ο κανονισμός») είναι η συλλογή και τήρηση ευρωπαϊκών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία.

Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη που οφείλει να υποβάλει η Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 862/2007.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού: «Η Επιτροπή, έως τις 20 Αυγούστου 2012 και στη συνέχεια ανά τριετία, υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τις στατιστικές που καταρτίζονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και την ποιότητά τους».

Στην παρούσα έκθεση καταγράφεται ο βαθμός προόδου που έχουν σημειώσει τα κράτη μέλη, καθώς επίσης και η Επιτροπή (Eurostat) σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του ανωτέρω κανονισμού.

2.           Στατιστικές που εμπιπτουν στον κανονισμό

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 862/2007 αφορά την τήρηση ευρωπαϊκών στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία (άσυλο). Οι βασικοί τομείς στατιστικών που διέπει ο κανονισμός είναι οι εξής:

· Διεθνείς μεταναστευτικές ροές κατά ομάδα υπηκοοτήτων, ομάδα χωρών γέννησης, ομάδα χωρών προηγούμενης/επόμενης διαμονής και κατά ηλικία και φύλο, πληθυσμιακά σύνολα κατά ομάδα υπηκοοτήτων, ομάδα χωρών γέννησης και κατά ηλικία και φύλο, απόκτηση υπηκοότητας κατά χώρα προηγούμενης υπηκοότητας (άρθρο 3)·

· αιτήσεις ασύλου, αποφάσεις της πρωτόδικης και της κατ' αναίρεση διαδικασίας με τις οποίες χορηγούνται ή ανακαλούνται διάφορες μορφές καθεστώτων διεθνούς προστασίας, αιτήσεις ασύλου από ασυνόδευτους ανηλίκους κατά υπηκοότητα και στατιστικά στοιχεία σχετικά τις διατάξεις του «Δουβλίνου» για τη μεταφορά αιτούντων άσυλο μεταξύ των κρατών μελών (άρθρο 4)·

· υπήκοοι τρίτων χωρών στους οποίους απαγορεύθηκε η είσοδος στο κράτος μέλος στα εξωτερικά σύνορα, υπήκοοι τρίτων χωρών που διατελούν παρανόμως στην επικράτεια βάσει της εθνικής νομοθεσίας περί μετανάστευσης με κατανομή ανά υπηκοότητα (άρθρο 5)·

· άδειες παραμονής χορηγηθείσες σε υπηκόους τρίτων χωρών κατά υπηκοότητα, διάρκεια ισχύος της άδειας και αιτιολογία (κατηγορία μετανάστευσης) έκδοσης της άδειας (άρθρο 6)·

· υπήκοοι τρίτων χωρών για τους οποίους έχει εκδοθεί εντολή που τους υποχρεώνει να εγκαταλείψουν την επικράτεια του κράτους μέλους βάσει της νομοθεσίας περί μετανάστευσης και υπήκοοι τρίτων χωρών καταγεγραμμένοι ως εγκαταλείποντες την επικράτεια μετά την έκδοση τέτοιας εντολής με κατανομή ανά υπηκοότητα (άρθρο 7).

Στο πλαίσιο της διαδικασίας εφαρμογής η Επιτροπή συνέχισε να αναπτύσσει και να διατηρεί στενή συνεργασία με τις διάφορες εθνικές αρχές που συμμετέχουν στην παραγωγή και την παροχή δεδομένων για τους σκοπούς του κανονισμού. Κατά γενικό κανόνα, τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές και τα πληθυσμιακά σύνολα διαβιβάζονται στην Επιτροπή (Eurostat) από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες (ΕΣΥ). Τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις άδειες παραμονής και το άσυλο συνήθως διαβιβάζονται απευθείας από τα Υπουργεία Εσωτερικών ή τις υπηρεσίες μετανάστευσης. Τα δε στατιστικά στοιχεία για τους μεθοριακούς ελέγχους και την απομάκρυνση των παράνομων μεταναστών μπορούν επίσης να παρέχονται από τα Υπουργεία Εσωτερικών, τις υπηρεσίες μετανάστευσης ή τις αστυνομικές αρχές.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των στατιστικών αυτών παρατίθενται κατωτέρω στον πίνακα 1.

Πίνακας 1: Βασικά χαρακτηριστικά των στατιστικών στοιχείων

|| Άρθρο 3 Μεταναστευτικές ροές, πληθυσμιακά σύνολα, απόκτηση υπηκοότητας || Άρθρο 4 Άσυλο || Άρθρα 5 και 7 Επιβολή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση || Άρθρο 6 Άδειες παραμονής

Γεωγραφικό πεδίο || 35 χώρες (31 χώρες της ΕΕ/ΕΖΕΣ + ME+HR+MK+TR) || 31 χώρες της ΕΕ/ΕΖΕΣ || 31 χώρες της ΕΕ/ΕΖΕΣ || 31 χώρες της ΕΕ/ΕΖΕΣ

Πρώτο έτος συλλογής δεδομένων || 2008 || 2008 || 2008 || 2008

Συχνότητα || Ετήσια || Μηνιαία/τριμηνιαία/ετήσια || Ετήσια || Ετήσια

Προθεσμία διαβίβασης δεδομένων || 12 μήνες μετά το τέλος του έτους αναφοράς || Δύο μήνες μετά την περίοδο αναφοράς (ΠΑ) για τα μηνιαία/τριμηνιαία δεδομένα 3 μήνες μετά την ΠΑ για τα ετήσια δεδομένα || 3 μήνες μετά το τέλος του έτους αναφοράς || 6 μήνες μετά το τέλος του έτους αναφοράς

Πάροχοι δεδομένων || Εθνικές Στατιστικές Υπηρεσίες || Υπουργεία Εσωτερικών (ή οικείες Υπηρεσίες Μετανάστευσης) || Υπουργεία Εσωτερικών, Υπηρεσίες Μετανάστευσης ή μεθοριακή αστυνομία. || Υπουργεία Εσωτερικών (ή οικείες Υπηρεσίες Μετανάστευσης)

3.           Εκτελεστική νομοθεσία

Ο κανονισμός (ΕΚ) 862/2007 θεσπίζει το κοινό πλαίσιο τήρησης στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία. Ωστόσο, για να παράγονται συγκρίσιμα και εναρμονισμένα δεδομένα μεταξύ των κρατών μελών, κατέστη απαραίτητο να συμπληρωθεί το πλαίσιο αυτό με δυο συνδεδεμένα εκτελεστικά μέτρα που θέσπισε η Επιτροπή:

· Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 216/2010[2] της Επιτροπής καθορίζει τις κατηγορίες αιτιολογήσεων για έκδοση άδειας παραμονής για τις παρεχόμενες δυνάμει του άρθρου 6 του κανονισμού στατιστικές. Οι αιτιολογίες έκδοσης αδείας σχετίζονται με τις κατηγορίες και τις υποκατηγορίες μετανάστευσης με βάση τις οποίες επιτρέπεται η παραμονή υπηκόων τριών χωρών (για παράδειγμα, άδεια παραμονής σε πρόσωπα για εργασιακούς λόγους με υποκατηγορία σχετική με τη χορήγηση αδειών στο πλαίσιο προγραμμάτων εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης).

· Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 351/2010[3] της Επιτροπής ορίζει τις ομάδες των χωρών γέννησης, τις ομάδες των χωρών προηγούμενης συνήθους διαμονής, τις ομάδες των χωρών επόμενης συνήθους διαμονής και τις ομάδες των υπηκοοτήτων για τις στατιστικές σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές και τα πληθυσμιακά σύνολα που παρέχονται βάσει του άρθρου 3 του κανονισμού.

4.           Ιστορικό

Πολλά από τα στατιστικά στοιχεία που εμπίπτουν στον κανονισμό συλλέγονταν σε προαιρετική βάση για κάποια έτη πριν τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός. Με την έκδοση του κανονισμού πραγματοποιήθηκαν σημαντικές αλλαγές στο περιεχόμενο και τους ορισμούς των στατιστικών αυτών με στόχο να εξασφαλιστεί η καλύτερη ικανοποίηση των εξελισσόμενων αναγκών των χρηστών.

Πριν την εφαρμογή του κανονισμού οι ευρωπαϊκές στατιστικές σχετικά με τη μετανάστευση χαρακτηρίζονταν από χαμηλή διαθεσιμότητα των δεδομένων και μικρό βαθμό εναρμόνισης. Σε πολλές περιπτώσεις δεν ήταν δυνατή η παραγωγή ουσιαστικών συγκεντρωτικών μεγεθών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς τα εθνικά δεδομένα που τα απαρτίζουν είτε δεν ήταν διαθέσιμα για κάποια κράτη μέλη είτε είχαν καταρτιστεί με βάση κατά πολύ διαφορετικούς στατιστικούς ορισμούς. Λόγω της έλλειψης εναρμόνισης οι αναλύσεις και οι συγκρίσεις των δεδομένων που αφορούσαν διαφορετικά κράτη μέλη αποδείχθηκαν αναξιόπιστες και δυνητικά παραπλανητικές. Ως εκ τούτου, ένας σημαντικός τομέας της ευρωπαϊκής δημόσιας πολιτικής στερείτο κατάλληλων στατιστικών για την εξυπηρέτηση της διαδικασίας λήψης τεκμηριωμένων αποφάσεων.

Η ανάγκη βελτίωσης της συλλογής και της ανάλυσης των στατιστικών δεδομένων σχετικά με τη μετανάστευση και το άσυλο επισημάνθηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Θεσσαλονίκης το 2003. Το ίδιο έτος το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τόνισε την ανάγκη θέσπισης ειδικής νομοθεσίας για τις ευρωπαϊκές στατιστικές προκειμένου να εξασφαλιστεί η παραγωγή των ολοκληρωμένων στατιστικών που απαιτούνται για την κατάρτιση δίκαιων και αποτελεσματικών ευρωπαϊκών πολιτικών στον τομέα της μετανάστευσης. Η κατάσταση αυτή οδήγησε στην κατάρτιση της νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής για τον εν λόγω κανονισμό.

5.           Ποιότητα των παραγόμενων στατιστικών

5.1.        Συνάφεια ως προς τους χρήστες

Στο εσωτερικό της Επιτροπής ο βασικός χρήστης των στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση και το άσυλο είναι η ΓΔ Εσωτερικών Υποθέσεων. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται συχνά και από άλλες γενικές διευθύνσεις και ειδικότερα από την ΓΔ Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης και την ΓΔ Δικαιοσύνης.

Μια σημαντική χρήση των στατιστικών αυτών αφορά την ετήσια κατανομή των πιστώσεων του προϋπολογισμού για κάθε κράτος μέλος για τα κονδύλια Αλληλεγγύη και διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Σύμφωνα με την νομοθεσία που θεσπίζει τα κονδύλια αυτά, η ετήσια κατανομή του προϋπολογισμού βασίζεται κυρίως στις στατιστικές που συλλέγει η Eurostat σχετικά με τη μετανάστευση και το άσυλο. Πλέον οι απαραίτητες για τα κονδύλια στατιστικές καλύπτονται σχεδόν πλήρως από τον κανονισμό. Ιδιαίτερο πλεονέκτημα αυτής της εξέλιξης αποτελεί η αύξηση της διαθεσιμότητας ολοκληρωμένων μεταδεδομένων για τις στατιστικές αυτές, που δίνει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να εξασφαλίσει με πιο άμεσο τρόπο ότι οι στατιστικές που χρησιμοποιούνται για την κατανομή είναι εναρμονισμένες με τις έννοιες και τις απαιτήσεις που καθορίζονται στη σχετική με τα κονδύλια νομοθεσία.

Οι στατιστικές χρησιμοποιούνται σε διάφορες δημοσιεύσεις της Επιτροπής, καθώς επίσης και για την κατάρτιση τακτικών εκθέσεων, προτάσεων πολιτικής και αναλύσεων. Για παράδειγμα, στην ετήσια έκθεση της Επιτροπής για τη μετανάστευση και το άσυλο[4] χρησιμοποιούνται οι στατιστικές αυτές ως μέσο για τον ποσοτικό προσδιορισμό της σημειωθείσας προόδου σχετικά με την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο του 2008 και για την επισήμανση των συστάσεων για την ανάληψη περαιτέρω δράσεων. Η ανακοίνωση της Επιτροπής για τη μετανάστευση, που εκδόθηκε το 2011 και εστιάζει ειδικότερα στην εισερχόμενη μετανάστευση[5], αξιοποιεί σε εκτεταμένο βαθμό τις στατιστικές αυτές τόσο στο ίδιο το σώμα του κειμένου όσο και σε χωριστά στατιστικά παραρτήματα. Παρομοίως, η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ενίσχυση της αλληλεγγύης[6] εντός της ΕΕ στον τομέα του ασύλου περιλαμβάνει λεπτομερή στατιστικά στοιχεία σχετικά με το άσυλο και άλλες μορφές διεθνούς προστασίας. Τα στοιχεία αυτά διαβιβάζονται στην Eurostat, η οποία τα δημοσιεύει. Οι στατιστικές της Eurostat σχετικά με τη μετανάστευση είναι επίσης μείζονος σημασίας για δημοσιεύσεις όπως η Έκθεση για τη δημογραφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής[7] και για εκθέσεις σχετικά με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των μεταναστών στην Ευρώπη.[8]

Τα στατιστικά στοιχεία για τη μετανάστευση και το άσυλο χρησιμοποιούνται και από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μετανάστευσης (ΕΔΜ)[9] ως βάση για την κατάρτιση των ετήσιων στατιστικών και αναλυτικών εκθέσεων του σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, οι στατιστικές αυτές τροφοδοτούν τις μελέτες και τις εκθέσεις του ΕΔΜ που αφορούν συγκεκριμένα ζητήματα μείζονος σημασίας για την ισχύουσα πολιτική.

Οι στατιστικές αυτές χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να στηρίξουν τις εργασίες των φορέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν σχέση με τη μετανάστευση, όπως ο Οργανισμός Εξωτερικών Συνόρων (Frontex) και, πιο πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για θέματα Ασύλου (EASO).

Τα στατιστικά στοιχεία που συλλέγονται στο πλαίσιο του κανονισμού χρησιμοποιούνται ευρέως σε επίσημες δημοσιεύσεις και από μεγάλο αριθμό χρηστών. Εκτός από τη δημοσίευση στον δικτυακό τόπο της Eurostat και στη βάση διάδοσης δεδομένων με απευθείας σύνδεση, υπάρχουν τακτικές τριμηνιαίες και ετήσιες δημοσιεύσεις της Eurostat που παρέχουν επικαιροποιημένες στατιστικές και στατιστικά σχόλια. Οι στατιστικές που καταρτίζονται δυνάμει του κανονισμού χρησιμοποιούνται κατά κανόνα από εθνικές διοικήσεις, ακαδημαϊκούς ερευνητές και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που εξετάζουν ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης των μεταναστών, της ανάπτυξης και της παρακολούθησης των εθνικών διαδικασιών ασύλου και μετανάστευσης και της πρόβλεψης του μελλοντικού πληθυσμού και εργατικού δυναμικού.

Ορισμένες στατιστικές ανάγκες σχετικά με τη μετανάστευση και το άσυλο, που δεν ικανοποιούνται πλήρως από τα στατιστικά στοιχεία που συλλέγονται στο πλαίσιο του κανονισμού, καλύπτονται από τις ισχύουσες άτυπες συμφωνίες «συμφωνίες κυρίων» με τους εθνικούς παρόχους δεδομένων. Για παράδειγμα, η διευθέτηση αυτή ισχύει για στατιστικές σχετικά με τις νέες αιτήσεις ασύλου (σε αντίθεση με τις συνολικές αιτήσεις).

Η μέθοδος αυτή μπορεί να συνεχίσει να εφαρμόζεται στο μέλλον για την κάλυψη νέων αναγκών για στατιστικά στοιχεία που ενδέχεται να προκύψουν από τη νέα νομοθεσία και έως την έναρξη ισχύος της, π.χ. σχετικά με τους αιτούντες άσυλο και τα άτομα που τυγχάνουν διεθνούς προστασίας, τους εποχικούς εργαζομένους, τις ενδοεταιρικές μεταθέσεις, τους φοιτητές και τους ερευνητές, καθώς επίσης και για κατηγορίες δεδομένων που δεν εμπίπτουν στην ενωσιακή νομοθεσία, αλλά είναι απαραίτητα για τη χάραξη των ενωσιακών πολιτικών για τη μετανάστευση.

Οι ελλείψεις που αφορούν τα περιορισμένα στατιστικά δεδομένα σχετικά με τους ασυνόδευτους ανηλίκους εξετάστηκαν στο πλαίσιο της αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών για τη συλλογή δεδομένων βάσει του άρθρου 6 του κανονισμού περί στατιστικών για τη μετανάστευση. Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές, που οριστικοποιήθηκαν στις 11 Ιανουαρίου 2011, δίνουν στη Eurostat τη δυνατότητα να συλλέγει δεδομένα για τους ασυνόδευτους ανηλίκους εκτός από εκείνους που αιτούνται άσυλο.

Ο αριθμός των δεδομένων ή των δημοσιεύσεων που μεταφορτώθηκαν από τον δικτυακό τόπο της Eurostat έως το 2011 καταδεικνύει τη συνάφεια των δεδομένων σχετικά με τη μετανάστευση με τους χρήστες της Eurostat.

Από τα αριθμητικά δεδομένα που παρατίθενται στον πίνακα 2 προκύπτει ότι στα δεδομένα για τη μετανάστευση αντιστοιχεί το μεγαλύτερο ποσοστό πρόσβασης (ακολουθούμενα από τα δεδομένα για το άσυλο). Από τους αριθμούς αυτούς προκύπτει επίσης ότι από το 2010 έως το 2011 σημειώθηκε αύξηση στα δεδομένα που συμβουλεύονται οι χρήστες.

Πίνακας 2: Αριθμός προσβάσεων στις δημοσιεύσεις και τα σύνολα δεδομένων της Eurostat μέσω του δικτυακού τόπου της το 2010 και το 2011

Συλλογή δεδομένων || Άρθρο 3 Μετανάστευση, πληθυσμιακά σύνολα, απόκτηση υπηκοότητας || Άρθρο 4 Άσυλο || Άρθρα 5 και 7 Επιβολή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση || Άρθρο 6 Άδειες παραμονής || ΣΥΝΟΛΟ

2010 || 26753 || 12452 || 3518 || 4709 || 47432

2011 (Ιανουάριος - Οκτώβριος) || 48917 || 10862 || 3881 || 3862 || 67522

5.2.        Ακρίβεια των δεδομένων που διαβιβάζονται στη Eurostat

Τα άμεσα μέτρα για την ακρίβεια και την αξιοπιστία των στατιστικών που συλλέγονται βάσει του κανονισμού δεν είναι αυτονόητα. Ορισμένες ενδείξεις για την αξιοπιστία των δεδομένων σε σχέση με τη συμμόρφωσή τους με τους ορισμούς μπορούν να βασιστούν στη συγκρισιμότητα και τη συνέπεια των δεδομένων, όπως αναφέρεται παρακάτω στην παράγραφο 5.5.

Η ακρίβεια των δεδομένων που συλλέγονται βάσει των άρθρων 4-7 του κανονισμού (και σε πολλά κράτη μέλη βάσει του άρθρου 3) εξαρτάται από την ακρίβεια και την αποδοτικότητα των υποκείμενων διοικητικών συστημάτων. Συνεπώς, η εκτεταμένη αναδιάρθρωση των διοικητικών συστημάτων που αφορούν τους ελέγχους για το άσυλο και τη μετανάστευση, καθώς επίσης και την καταγραφή του πληθυσμού είχε ισχυρό θετικό αντίκτυπο στην ακρίβεια των στατιστικών δεδομένων. Πολλά κράτη μέλη δημιούργησαν πιο ολοκληρωμένα και συγκροτημένα διοικητικά συστήματα που αξιοποιούν σύγχρονες επικοινωνιακές μεθόδους και την τεχνολογία των πληροφοριών. Για παράδειγμα, οι μεθοριακοί έλεγχοι καλύπτουν από τη φύση τους μεγάλο γεωγραφικό πεδίο και συχνά εκτελούνται από αρκετές διαφορετικές αρχές. Η δημιουργία ολοκληρωμένων διοικητικών συστημάτων μείωσε τον κίνδυνο λανθασμένου υπολογισμού των ενεργειών και της μη συμπερίληψης τους στα συνολικά εθνικού επιπέδου δεδομένα (όπως η απόφαση απαγόρευσης εισόδου σε απομακρυσμένο σημείο συνοριακής διέλευσης). Η χρήση πιο πολύπλοκων συστημάτων μείωσε επίσης τον κίνδυνο των πολλαπλών υπολογισμών συμβάλλοντας για παράδειγμα στον εντοπισμό του σημείου όπου ένα άτομο έχει ήδη υποβάλει αίτηση ασύλου (και συνεπώς δεν θα πρέπει να καταμετρηθεί ξανά ως άτομο που αιτείται άσυλο για πρώτη φορά). Παρομοίως, η αναδιάρθρωση των συστημάτων καταχώρισης του πληθυσμού συνέβαλε στην εξασφάλιση της σωστής και ταχείας συμπερίληψης των στοιχείων των ατόμων (που συχνά παρέχουν στοιχεία σε τοπική ή περιφερειακή υπηρεσία) στα δεδομένα εθνικού επιπέδου. Επιπλέον, η σύνδεση των αρχείων μεταξύ των τοπικών συστημάτων σε ορισμένες περιπτώσεις συνέβαλε στην καλύτερη καταμέτρηση της εξερχόμενης μετανάστευσης.

Τα κράτη μέλη κρατούσαν τη Eurostat ενήμερη σχετικά με τις συνεχείς αλλαγές στα διοικητικά συστήματα και ζήτησαν συμβουλές και την επιβεβαίωση ότι τα δεδομένα επρόκειτο να πληρούν τις απαιτήσεις του κανονισμού.

Εξακολουθούν, ωστόσο, να υπάρχουν προβλήματα λόγω της απουσίας ή της έλλειψης δεδομένων. Τα προβλήματα αυτά ποικίλουν από την ολοκληρωτική απουσία παροχής οποιωνδήποτε δεδομένων που καλύπτει ο κανονισμός στις χειρότερες περιπτώσεις μέχρι τη μη διαθεσιμότητα ενός συγκεκριμένου πίνακα ή μιας συγκεκριμένης κατανομής. Οι ελλείψεις στις κατανομές οφείλονται συχνά στην έλλειψη καταχώρισης ορισμένων στοιχείων στα διοικητικά συστήματα που χρησιμοποιούνται συχνά ως πηγές δεδομένων. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στην περίπτωση μη διαθεσιμότητας (ή περιορισμένης διαθεσιμότητας) σε ορισμένα κράτη μέλη στοιχείων σχετικά με την ηλικία και το φύλο, τα οποία περιλαμβάνονταν σε διοικητικά αρχεία υποθέσεων μετανάστευσης και ασύλου. Μερικές εθνικές αρχές θέσπισαν βελτιωμένες διαδικασίες για να εξασφαλίσουν ότι τα απαραίτητα στοιχεία θα συλλέγονται στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας στον τομέα της μετανάστευσης, καθώς επίσης και βελτιωμένα συστήματα πληροφορικής, ώστε η πρόσβαση στα στοιχεία αυτά να πραγματοποιείται με ευχέρεια προκειμένου να συμπεριλαμβάνονται στα στατιστικά δεδομένα.

Η Επιτροπή έλαβε μέτρα παρακολούθησης για την έλλειψη συμμόρφωσης για να αντιμετωπίσει τις σοβαρότερες υποθέσεις απουσίας ή έλλειψης δεδομένων, για παράδειγμα σε περιπτώσεις όπου δεν παρασχέθηκε κανένα δεδομένο από κάποιο κράτος στα πλαίσια της διαδικασίας συλλογής δεδομένων.

Οι ανειλημμένες δράσεις απέδειξαν ότι τα περισσότερα κράτη μέλη καταβάλλουν σοβαρές προσπάθειες με στόχο τη συμμόρφωση. Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις οι δυσκολίες θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν χάρη στην αμοιβαία συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών και των υπηρεσιών της Επιτροπής.

Στον Πίνακα 3 επισημαίνεται ότι διαπιστώνονται προβλήματα με την πληρότητα των δεδομένων κυρίως σε ό,τι αφορά τα στοιχεία των αδειών παραμονής.

Πίνακας 3: Επισκόπηση της πληρότητας των δεδομένων για κάθε τομέα (δεδομένα του 2011)

Άρθρο 3 Μετανάστευση, πληθυσμιακά σύνολα, απόκτηση υπηκοότητας || Άρθρο 4 Άσυλο || Άρθρα 5 και 7 Επιβολή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση || Άρθρο 6 Άδειες παραμονής

- Πλήρη δεδομένα για 26 χώρες - Ελλιπή δεδομένα για 3 χώρες - Ανύπαρκτα δεδομένα για 2 χώρες || - Πλήρη δεδομένα για 24 χώρες - Ελλιπή δεδομένα για 6 χώρες - Ανύπαρκτα δεδομένα για 1 χώρα || - Πλήρη δεδομένα για 26 χώρες - Ελλιπή δεδομένα για 4 χώρες - Ανύπαρκτα δεδομένα για 1 χώρα || - Πλήρη δεδομένα για 22 χώρες - Ελλιπή δεδομένα για 5 χώρες - Ανύπαρκτα δεδομένα για 4 χώρες

5.3.        Επικαιρότητα

Ανάλογα με τον τύπο των σχετικών δεδομένων, τα δεδομένα που εμπίπτουν στον κανονισμό πρέπει να παρέχονται εντός 2 έως 12 μηνών μετά το τέλος της περιόδου αναφοράς.

Ορισμένα κράτη μέλη αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες σε ό,τι αφορά τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις επικαιρότητας, ιδιαίτερα στα πρώτα έτη αναφοράς του κανονισμού. Τα εν λόγω προβλήματα ξεπεράστηκαν σε μεγάλο βαθμό χάρη στη χρήση νέων στατιστικών μεθόδων και διαδικασιών σε εθνικό επίπεδο. Υπάρχουν ακόμη ορισμένα υπολειπόμενα προβλήματα επικαιρότητας, τα οποία όμως αποτελούν μεμονωμένες και μη επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις, που οφείλονται για παράδειγμα σε αλλαγές στο προσωπικό ή σε διαταραχές που προκαλούν οι αλλαγές στα συστήματα πληροφορικής. Διαπιστώνονται, επίσης, κάποια πιο συστηματικά προβλήματα επικαιρότητας σε συγκεκριμένα κράτη μέλη και κυρίως σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση και τη συλλογή δεδομένων για τις άδειες παραμονής. Ωστόσο, έχουν αρχίσει να διεξάγονται οι εργασίες για την επίλυση των προβλημάτων αυτών.

Πίνακας 4: Επισκόπηση του αριθμού των χωρών που δεν παρέχουν έγκαιρα δεδομένα για κάθε τομέα

Άρθρο 3 Μετανάστευση, πληθυσμιακά σύνολα, απόκτηση υπηκοότητας || Άρθρο 4 Άσυλο || Άρθρα 5 και 7 Επιβολή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση || Άρθρο 6 Άδειες παραμονής

Άρθρο 5 || Άρθρο 7

1 από 29 (Δεν παρασχέθηκαν δεδομένα από 2 χώρες) || 2 από 30 (Δεν παρασχέθηκαν δεδομένα από 1 χώρα) || 16 από 30 (καθυστέρηση από 1 έως 365 ημέρες) (Δεν παρασχέθηκαν δεδομένα από 1 χώρα) || 15 από 31 (καθυστέρηση από 1 έως 29 ημέρες) (Δεν παρασχέθηκαν δεδομένα από 2 χώρες) || 9 από 27 (καθυστέρηση από 1 έως 35 ημέρες) (Δεν παρασχέθηκαν δεδομένα από 4 χώρες)

5.4.        Προσβασιμότητα των κοινοποιηθέντων στοιχείων

Τα δεδομένα (και τα μεταδεδομένα) και των τεσσάρων σχετικών με τη μετανάστευση τομέων διατίθενται δωρεάν στον δικτυακό τόπο της Eurostat στον ενότητα «Πληθυσμός και κοινωνικές συνθήκες» ('Population and social conditions'). Τα δεδομένα συμπεριλαμβάνονται σε συνοπτικές δημοσιεύσεις, όπως η Επετηρίδα της Eurostat[10], καθώς επίσης και σε λεπτομερείς δημοσιεύσεις που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα ζητήματα που αφορούν τη μετανάστευση[11]. Το άρθρο με τίτλο «Migration and migrant population statistics»[12] («Στατιστικές για τη μετανάστευση και τους μετανάστες») του οδηγού «Statistics Explained» που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο της Eurostat εξακολουθεί να βρίσκεται ανάμεσα στα δέκα πιο δημοφιλή άρθρα.

Η έγκαιρη και πληρέστερη παροχή δεδομένων δυνάμει του κανονισμού βοήθησε με τη σειρά της τη Eurostat να βελτιώσει τον επίκαιρο χαρακτήρα της επεξεργασίας και της διάδοσης των δεδομένων της. Η χρονική καθυστέρηση μεταξύ της παραλαβής των δεδομένων από την Eurostat και της δημοσίευσης των επικυρωμένων δεδομένων στη δημόσια βάση δεδομένων της μειώθηκε σε σημαντικό βαθμό ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του κανονισμού. Για παράδειγμα, τα μηνιαία δεδομένα για τις αιτήσεις ασύλου κοινοποιούνται πλέον κατά γενικό κανόνα εντός 4 ημερών ή σε συντομότερο διάστημα.

Οι στατιστικές δημοσιεύονται επίσης σε εθνικό επίπεδο.

5.5.        Συγκρισιμότητα και συνέπεια

5.5.1.     Ορισμοί

Για να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα των παραγόμενων στατιστικών, ο κανονισμός θεσπίζει εναρμονισμένους ορισμούς με τους οποίους πρέπει να εφαρμόζονται τα δεδομένα που παρέχονται στην Επιτροπή (Eurostat). Οι ορισμοί αυτοί βασίζονται στις συστάσεις των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τις στατιστικές της διεθνούς μετανάστευσης, καθώς επίσης και την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ασύλου, αδειών παραμονής και ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα.

Ο κανονισμός επέτρεψε στις εθνικές αρχές να εφαρμόσουν τους υφιστάμενους εθνικούς ορισμούς στα δεδομένα που παρασχέθηκαν το πρώτο έτος εφαρμογής του κανονισμού (δεδομένα που αφορούσαν το 2008). Αυτό συνέβη για να δοθεί στις εθνικές αρχές επιπλέον χρονικό περιθώριο προκειμένου να επιφέρουν τις απαραίτητες αλλαγές στις διαδικασίες, ώστε να συμμορφωθούν με τους εναρμονισμένους ορισμούς.

Λόγω του ότι οι εθνικές αρχές τροποποίησαν τους στατιστικούς ορισμούς, διαπιστώθηκε βραχυπρόθεσμη μείωση της συγκρισιμότητας μεταξύ των δεδομένων διαφορετικών ετών, η οποία με τη σειρά της προκάλεσε ασυνέχειες στις στατιστικές χρονολογικές σειρές. Ωστόσο, σε μεσοπρόθεσμο έως και μακροπρόθεσμο επίπεδο, η συγκρισιμότητα θα ενισχυθεί σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση των πάγιων εναρμονισμένων ορισμών.

Η εφαρμογή εναρμονισμένων ορισμών και η προσαρμογή των δεδομένων από εθνικές πηγές κατά τρόπο ώστε να συμμορφώνονται με τους εν λόγω ορισμούς μπορεί να αποδειχθεί περίπλοκη διαδικασία. Συχνά οι εθνικοί ορισμοί συνάδουν με διοικητικές πρακτικές και διοικητικούς κανόνες.

Σε ό,τι αφορά τις στατιστικές περί μεταναστευτικών ροών και πληθυσμιακών συνόλων που καλύπτονται από το άρθρο 3 του κανονισμού, τα δυσκολότερα προς επίλυση προβλήματα ήταν εκείνα που αφορούσαν τους ορισμούς. Στις εν λόγω ομάδες δεδομένων εντοπίζονται οι μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των εθνικών συστημάτων σε ό,τι αφορά τις χρησιμοποιούμενες πηγές δεδομένων. Για ορισμένες χώρες υπήρξε δύσκολος ακόμα και ο εντοπισμός των κατάλληλων πηγών των συγκεκριμένων δεδομένων. Για παράδειγμα, επτά χώρες δεν κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν τα χρονικά κριτήρια των 12 μηνών για τον προσδιορισμό των εισερχόμενων/εξερχόμενων μεταναστευτικών ροών, επειδή ο εθνικός στατιστικός ορισμός της μετανάστευσης (σε αντιπαραβολή με την επίσκεψη) βασιζόταν σε κριτήρια 3 μηνών (με βάση τα οποία ο μετανάστης χρειαζόταν άδεια για παραμονή διάρκειας άνω των τριών μηνών).

Για τα άρθρα 5 και 7 περί εφαρμογής της νομοθεσίας για τη μετανάστευση, ενδέχεται 11 χώρες να έχουν παρεκκλίνει από τον βασικό ορισμό, καθώς δεν κατάφεραν να επιβεβαιώσουν ότι στα στατιστικά στοιχεία καταμετρώνται τα άτομα και όχι οι διοικητικές αποφάσεις ή/και ότι στην καταμέτρηση τα άτομα ελήφθησαν υπόψη άπαξ στην ίδια κατηγορία σε ένα δεδομένο έτος αναφοράς.

5.5.2.     Πηγές δεδομένων

Η συγκρισιμότητα μεταξύ των χωρών δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι υπάρχουν έντονες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών σε ό,τι αφορά τις χρησιμοποιούμενες πηγές δεδομένων για την κατάρτιση στατιστικών περί μετανάστευσης και διαμονής τόσο των πολιτών της ΕΕ όσο και των υπηκόων τρίτων χωρών. Ο κανονισμός δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να βασίζουν τα στατιστικά δεδομένα που παρέχουν σε οποιαδήποτε κατάλληλη πηγή δεδομένων σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα και την πρακτική που εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο. Οι στατιστικές που τηρούνται δυνάμει του κανονισμού βασίζονται σε δεδομένα που προέρχονται από μελέτες στα σύνορα και τα νοικοκυριά, μητρώα πληθυσμού και διοικητικά αρχεία που αφορούν τους μεθοριακούς ελέγχους, διαδικασίες παροχής ασύλου και τη χορήγηση αδειών παραμονής στην επικράτεια των κρατών μελών.

Στην πράξη, οι διαφορές αυτές των πηγών δεδομένων επηρεάζουν μόνον τις ετήσιες στατιστικές περί μεταναστευτικών ροών και πληθυσμιακών συνόλων που παρέχονται βάσει του άρθρου 3 του κανονισμού. Όπως επισημαίνεται παρακάτω στον Πίνακα 5, το σύνολο των στατιστικών που παρέχονται βάσει των υπόλοιπων άρθρων του κανονισμού βασίζονται σε διοικητικές πηγές δεδομένων. Ο αυξημένος βαθμός εναρμόνισης της διαχείρισης των συστημάτων μετανάστευσης και ασύλου στην ΕΕ (για παράδειγμα, μέσω της εφαρμογής του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου) συνέβαλε στη διασφάλιση της υψηλής συγκρισιμότητας των διοικητικών πηγών και των στατιστικών δεδομένων που προκύπτουν από αυτές.

Το άρθρο 9 παράγραφος 1 του κανονισμού επιτρέπει τη χρήση «καλώς τεκμηριωμένων και επιστημονικά βάσιμων μεθόδων στατιστικής εκτίμησης» στο πλαίσιο της διαδικασίας παραγωγής στατιστικών δεδομένων. Τέτοιου είδους εκτιμήσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν σε περιπτώσεις όπου τα άμεσα παρατηρηθέντα στοιχεία δεν είναι διαθέσιμα ή, π.χ. σε περιπτώσεις όπου τα δεδομένα από τις διαθέσιμες εθνικές πηγές πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να συμμορφωθούν με τους απαιτούμενους ορισμούς. Οι στατιστικές εκτιμήσεις χρησιμοποιούνται εδώ και καιρό σε ορισμένες χώρες στο πλαίσιο της διαδικασίας παραγωγής επίσημων στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο οι μελέτες ως πηγές δεδομένων. Στόχος αυτής της διάταξης ήταν να διασφαλιστεί ότι, στις περιπτώσεις όπου οι εθνικές αρχές εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν εκτιμήσεις, θα εφάρμοζαν σχετικές διαδικασίες με διαφάνεια και σαφή τεκμηρίωση. Κατά γενικό κανόνα, οι εκτιμήσεις χρησιμοποιούνται μόνο για την προετοιμασία των στατιστικών στοιχείων που συλλέγονται δυνάμει του άρθρου 3 του κανονισμού.

Πίνακας 5: Επισκόπηση των πηγών δεδομένων

Άρθρο 3 Μετανάστευση || Άρθρο 4 Άσυλο || Άρθρα 5 και 7 EIL (Εφαρμογή της νομοθεσίας για τη μετανάστευση) || Άρθρο 6 Άδειες παραμονής

Μητρώο πληθυσμού, μητρώο/βάση δεδομένων αλλοδαπών, μητρώο/βάση δεδομένων αδειών παραμονής, μητρώο/βάση δεδομένων αδειών εργασίας, δειγματοληπτική συνοριακή μελέτη, απογραφή, δειγματοληπτική μελέτη για τα νοικοκυριά, μέθοδος εκτίμησης, άλλο. || Διοικητικές πηγές || Διοικητικές πηγές || Διοικητικές πηγές

5.5.3.     Συνοχή

Όπου μπορούν να πραγματοποιηθούν συγκρίσεις, τα αποτελέσματα παρουσιάζουν υψηλό βαθμό συνέπειας με τα συλλεχθέντα και δημοσιευθέντα σε άλλα εγχειρήματα και από άλλες αρχές δεδομένα. Τυχόν διαφορές μεταξύ των δεδομένων που παρέχονται στη Eurostat και των στατιστικών που δημοσιεύουν οι εθνικές αρχές μπορούν να εξηγηθούν από τις διαφορές στους ορισμούς στις περιπτώσεις όπου, για παράδειγμα, τα κράτη μέλη επέλεξαν να διατηρήσουν τους υφιστάμενους ορισμούς στις στατιστικές που δημοσιεύονται σε εθνικό επίπεδο. Οι στατιστικές σχετικά με τον διαμένοντα πληθυσμό που συλλέγονται δυνάμει του άρθρου 3 του κανονισμού συνάδουν με τα στατιστικά στοιχεία για τα πληθυσμιακά σύνολα που συλλέγονται ξεχωριστά από τη Eurostat στο πλαίσιο των δημογραφικών στατιστικών. Σε ό,τι αφορά τις στατιστικές για το άσυλο (άρθρο 4), λαμβανομένων υπόψη των συγκεκριμένων διαφορών των ορισμών, τα δεδομένα συνάδουν σε μεγάλο βαθμό με τα συγκρίσιμα δεδομένα που δημοσιεύει η στατιστική υπηρεσία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.

5.6.        Λήψη περαιτέρω μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας

Εκτός από τα απαιτούμενα δεδομένα βάσει του κανονισμού, τα κράτη μέλη πρέπει να παράσχουν και λεπτομερή μεταδεδομένα που θα επεξηγούν μεταξύ άλλων τις πηγές δεδομένων και τις διαδικασίες που ακολουθούνται, τυχόν διαδικασίες εκτίμησης ή κατάρτισης μοντέλων που εφαρμόζονται στα δεδομένα και τον πιθανό αντίκτυπο των διαδικασιών αυτών στο βαθμό συμμόρφωσης με τους ορισμούς του κανονισμού. Τα κράτη μέλη έχουν επιτύχει επαρκή συμμόρφωση με την εν λόγω απαίτηση παροχής λεπτομερών μεταδεδομένων.

Το άρθρο 10 παράγραφος 2 του κανονισμού επιτρέπει την έκδοση εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής για τον καθορισμό των κανόνων για τα πρότυπα ακρίβειας και ποιότητας. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για την κατάρτιση των στατιστικών που εμπίπτουν στον κανονισμό εξακολουθούν να εξελίσσονται και ότι τα επίπεδα ποιότητας και ακρίβειας εξακολουθούν να σημειώνουν βελτίωση, θα ήταν πρώιμο να υποβάλει η Επιτροπή σε αυτό το στάδιο πρόταση εκτελεστικού κανονισμού. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή σχεδιάζει να προχωρήσει σε άτυπη συμφωνία προκειμένου να εφαρμόσει συγκεκριμένα συμπεφωνημένα πρότυπα και δοκιμές για την περίοδο 2013-2015 για να αξιολογήσει κατά πόσο τα δεδομένα διαθέτουν επαρκή ποιότητα για να δημοσιευθούν. Στόχος της προσέγγισης αυτής είναι να διασφαλιστεί ότι ο επακόλουθος εκτελεστικός κανονισμός θα είναι τόσο ρεαλιστικός όσο και υλοποιήσιμος, καθώς επίσης και ότι θα εφαρμοστούν τα κατά το δυνατόν αυστηρότερα πρότυπα ποιότητας. Στην επόμενη έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (που θα υποβληθεί τον Αύγουστο του 2015) θα ενσωματωθούν συστάσεις για το περιεχόμενο και το πεδίο εφαρμογής ενός εκτελεστικού κανονισμού σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας και ακρίβειας. Οι εκθέσεις των κρατών μελών σχετικά με την ποιότητα των υποβληθέντων δεδομένων (όπως απαιτείται δυνάμει του άρθρου 12 παράγραφος 3 του κανονισμού περί ευρωπαϊκών στατιστικών (κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009)) θα παράσχουν περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με την κατάρτιση εκτελεστικού κανονισμού.

Η Επιτροπή έχει συστήσει επιχειρησιακή ομάδα αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες στον τομέα των στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση από έξι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες που θα την επικουρήσουν κατά την κατάρτιση των ειδικών προτύπων ποιότητας που πρέπει να εφαρμόζονται στα δεδομένα από τα διάφορα εγχειρήματα συλλογής δεδομένων που καλύπτει ο κανονισμός.

6.           Κόστος και φορτος των στατιστικών για τη μετανάστευση

Τα είδη των στατιστικών που απαιτούνται βάσει του κανονισμού χρειάζονται επίσης και για εθνικούς λόγους, όπως για τη διαχείριση του εθνικού συστήματος επεξεργασίας αιτήσεων ασύλου ή για την παρακολούθηση των πολιτικών σχετικά με τους μεθοριακούς ελέγχους. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των στατιστικών βασίζονται στα υφιστάμενα διοικητικά και στατιστικά συστήματα. Συνεπώς, ο συγκεκριμένος φόρτος με τον οποίο επιβαρύνει ο κανονισμός τις εθνικές αρχές συνδέεται με την ανάγκη συγκεκριμένων κατανομών ή πινάκων που διαφορετικά ενδέχεται να μην είχαν καταρτιστεί, καθώς επίσης και με την ανάγκη εφαρμογής των εναρμονισμένων στατιστικών ορισμών και εννοιών. Το γεγονός αυτό επιβάρυνε ορισμένες εθνικές αρχές με κατ' αποκοπή δαπάνες, οι οποίες αφορούσαν τις απαραίτητες προσαρμογές των μεθόδων, των διαδικασιών και των συστημάτων.

Η έκταση του συμπληρωματικού φόρτου διέφερε μεταξύ των κρατών μελών ανάλογα με το βαθμό ομοιότητας μεταξύ των υφιστάμενων εθνικών συστημάτων για τις στατιστικές σχετικά με τη μετανάστευση και των απαιτήσεων του κανονισμού. Ωστόσο, στα περισσότερα κράτη μέλη και για την πλειονότητα των στατιστικών που εμπίπτουν στον κανονισμό, το επιπλέον κόστος και το σχετικό άχθος θεωρούνται σχετικά περιορισμένα και ανάλογα με τα οφέλη που θα αποκομισθούν τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο από τις πληρέστερες και καλύτερα εναρμονισμένες στατιστικές σχετικά με τη μετανάστευση.

7.           Παρακολουθηση της συμμορφωσης

Η εφαρμογή του κανονισμού συντέλεσε στη βελτίωση της πληρότητας και του βαθμού εναρμόνισης των ευρωπαϊκών στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία. Ωστόσο, παρά τις βελτιώσεις αυτές εξακολουθούν να απαιτούνται περαιτέρω εργασίες για ορισμένες από τις συλλεγόμενες στατιστικές και για ορισμένα από τα κράτη μέλη. Ο κανονισμός καλύπτει τέσσερις βασικές κατηγορίες συλλογής δεδομένων, καθεμία από τις οποίες παρουσιάζει συγκεκριμένες δυσκολίες μεθοδολογικής φύσεως. Από τις συζητήσεις με τους παρόχους εθνικών δεδομένων κατά την κατάρτιση του κανονισμού προέκυψε ότι η διαδικασία εφαρμογής θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί κατ' επανάληψη, ώστε να συντελέσει σε συνεχείς βελτιώσεις σε διάστημα ορισμένων ετών. Παρόλα αυτά, πρέπει να καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή και η επίλυση των υπόλοιπων προβλημάτων συμμόρφωσης με τον κανονισμός.

8.           Συμπέρασμα

Ο κανονισμός (ΕΚ) 862/2007 συντέλεσε σε εξαιρετικά σημαντικές βελτιώσεις στις ευρωπαϊκές στατιστικές σχετικά με τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία. Τα δεδομένα που παρέχουν οι εθνικές αρχές στην Επιτροπή είναι πλέον πληρέστερα και στις περισσότερες περιπτώσεις βασίζονται σε συγκρίσιμους στατιστικούς ορισμούς. Διαπιστώθηκε αντίστοιχη αύξηση σε ό,τι αφορά τη χρήση των στατιστικών αυτών από τα επίσημα όργανα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, καθώς επίσης και από τους μη κυβερνητικούς φορείς και από τους πολίτες.

Δεδομένου του μεγάλου εύρους στατιστικών που συλλέγονται δυνάμει του κανονισμού και της εννοιολογικής και μεθοδολογικής πολυπλοκότητας των στατιστικών θεμάτων που εμπίπτουν σε αυτόν, ήταν αναμενόμενο ότι η διαδικασία εφαρμογής θα ήταν χρονοβόρα και ότι θα προέκυπταν ορισμένες δυσκολίες. Πολλά από τα προβλήματα που εντοπίστηκαν στα αρχικά στάδια της εφαρμογής του κανονισμού έχουν πλέον επιλυθεί. Ωστόσο, εξακολουθούν να διαπιστώνονται σοβαρές αδυναμίες στα δεδομένα που παρέχουν ορισμένα κράτη μέλη, οι οποίες αφορούν κυρίως τη μη διαθεσιμότητα ορισμένων βασικών στατιστικών, την παροχή επίκαιρων δεδομένων για κάποιους τομείς και την εσφαλμένη εφαρμογή των εναρμονισμένων στατιστικών ορισμών.

Τα απαιτούμενα δεδομένα δυνάμει του κανονισμού θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις εξελισσόμενες ανάγκες των χρηστών λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες των παρόχων δεδομένων. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μελλοντικές τροποποιήσεις του κανονισμού ώστε να προστεθούν νέες κατηγορίες δεδομένων ή ειδικές κατανομές και/ή να καταργηθούν απαιτήσεις δεδομένων στην περίπτωση που θεωρηθούν λιγότερο χρήσιμες.

Θα πρέπει να καταβληθούν νέες και συντονισμένες προσπάθειες για την υπέρβαση των προβλημάτων που εξακολουθούν να διαπιστώνονται σε σχέση με τις εν λόγω στατιστικές. Για την υλοποίηση του στόχου αυτού απαιτείται συνεχής επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των σχετικών εθνικών αρχών και της Επιτροπής.

[1]               ΕΕ L 199 της 31.7.2007, σ. 23.

[2]           Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 216/2010 της Επιτροπής, της 15ης Μαρτίου 2010, για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία, όσον αφορά τον ορισμό των κατηγοριών αιτιολογιών για τις άδειες παραμονής. (ΕΕ L 66 της 16.3.2010, σ. 1).

[3]           Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 351/2010 της Επιτροπής, της 23ης Απριλίου 2010, για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί κοινοτικών στατιστικών για τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία όσον αφορά τους ορισμούς των κατηγοριών των ομάδων χωρών γέννησης, των ομάδων χωρών προηγούμενης συνήθους διαμονής, των ομάδων χωρών επόμενης συνήθους διαμονής και των ομάδων υπηκοοτήτων. (ΕΕ L 104 της 24.4.2010, σ. 37).

[4]           Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο: Ετήσια έκθεση για τη μετανάστευση και το άσυλο (COM(2011) 291 τελικό)

            http://ec.europa.eu/home-affairs/news/intro/docs/110524/291/1_EN_ACT_part1_v8.pdf

[5]           Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Ανακοίνωση για τη μετανάστευση (COM(2011) 248 τελικό)

            http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0248:FIN:EL:PDF

[6]           Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Ανακοίνωση για την ενίσχυση της αλληλεγγύης εντός της ΕΕ στον τομέα του ασύλου (COM(2011) 835 τελικό)

            http://ec.europa.eu/homeaffairs/news/intro/docs/201112/1_EN_ACT_part1_v6.pdf

[7]               Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής: Έκθεση για τη δημογραφία (2010) - Μεγαλύτεροι σε ηλικία, περισσότεροι και πολυποίκιλοι Ευρωπαίοι

            http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KE-ET-10-001

[8]               Μετανάστες στην Ευρώπη: Στατιστικό πορτρέτο της πρώτης και της δεύτερης γενιάς

            http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KS-31-10-539

[9]               Απόφαση 2008/381/ΕΚ του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 2008, για τη δημιουργία ευρωπαϊκού δικτύου μετανάστευσης (ΕΕ L 131 της 21.5.2008, σ.7)

[10]             http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KS-CD-11-001

[11]             Για παράδειγμα, βλ. τις δημοσιεύσεις της Eurostat στην ενότητα Statistics in Focus, όπως η δημοσίευση με τίτλο Asylum applicants and first instance decisions on asylum applications: second quarter 2011 (Αιτούντες άσυλο και πρωτοβάθμιες αποφάσεις σχετικά με τις αιτήσεις ασύλου: δεύτερο τρίμηνο 2011) του τεύχους αριθ. 11/2012 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KS-SF-12-011 ή τη δημοσίευση με τίτλο Immigration to EU Member States down by 6 % and emigration up by 13 % in 2008 (Η εισερχόμενη μετανάστευση στα κράτη μέλη της ΕΕ μειώθηκε κατά 6% και η εξερχόμενη μετανάστευση αυξήθηκε κατά 13% το 2008) του τεύχους αριθ. 1/2011

[12]             http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/Migration_and_migrant_population_statistics/el