21.2.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 50/30

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 23ης Φεβρουαρίου 2009, με τίτλο «Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών» (1) και την αντίστοιχη αξιολόγηση των επιπτώσεών της (2), καθώς και το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 14ης Δεκεμβρίου 2007, σχετικά με την ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης στην Ευρώπη (3),

—

έχοντας υπόψη τα ψηφίσματά του της 16ης Σεπτεμβρίου 2009 σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2009 (4), της 4ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με τις φυσικές καταστροφές (5), της 7ης Σεπτεμβρίου 2006 σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές και τις πλημμύρες (6), της 5ης Σεπτεμβρίου 2002 σχετικά με τις πλημμύρες στην Ευρώπη (7), της 14ης Απριλίου 2005 σχετικά με την ξηρασία στην Πορτογαλία (8), της 12ης Μαΐου 2005 σχετικά με την ξηρασία στην Ισπανία (9), της 8ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με τις φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές και πλημμύρες) στην Ευρώπη (10), τα ψηφίσματά του της 18ης Μαΐου 2006 σχετικά με τις φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, ξηρασία και πλημμύρες) – γεωργικές πτυχές (11), πτυχές περιφερειακής ανάπτυξης (12) και περιβαλλοντικές πτυχές (13), το ψήφισμά του της 11ης Μαρτίου 2010 σχετικά με τη μεγάλη φυσική καταστροφή στην αυτόνομη περιφέρεια της Μαδέρας και τις συνέπειες της καταιγίδας «Xynthia» στην Ευρώπη (14), καθώς και τη θέση του της 18ης Μαΐου 2006 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (15),

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 2008 σχετικά με την ενίσχυση της ικανότητας της Ένωσης στην αντιμετώπιση καταστροφών (16), καθώς και τα σημεία 12 έως 15 των συμπερασμάτων της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 15ης και 16ης Ιουνίου 2006 σχετικά με την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανταποκρίνεται στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, στις κρίσεις και στις καταστροφές (17),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση 2007/162/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου της 5ης Μαρτίου 2007 για τη θέσπιση χρηματοδοτικού μέσου πολιτικής προστασίας (18),

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου της 9ης Δεκεμβρίου 1996 για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (19) (οδηγία Seveso II),

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 2007/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2007 για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (20) (οδηγία για τις πλημμύρες),

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (21) (οδηγία ΕΠΕ),

—

έχοντας υπόψη το πλαίσιο δράσης του Hyogo 2005-2015: οικοδομώντας την προσαρμοστικότητα των εθνών και των κοινοτήτων σε καταστροφές, το οποίο εγκρίθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2005 στο Kobe, Hyogo (22),

—

έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα που υπεγράφη στις 5 Ιουνίου 1992, στο Ρίο ντε Τζανέιρο,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 196 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣλΕΕ),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης, της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A7-0227/2010),

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόληψη θα πρέπει να αποτελεί ένα όλο και σημαντικότερο στάδιο του κύκλου διαχείρισης καταστροφών, αποκτώντας αυξανόμενη κοινωνική σημασία,

B.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι φυσικές καταστροφές υπονομεύουν τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, επηρεάζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και διακυβεύουν την κοινωνική συνοχή,

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι παράγοντες όπως η εντατική χρήση της γης, η άναρχη βιομηχανική και πολεοδομική ανάπτυξη, η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η απερήμωση, η συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, μεταξύ άλλων, καθιστούν τα κράτη μέλη, και ειδικότερα τις περιφέρειες σύγκλισης, πιο ευάλωτα στις καταστροφές, τόσο τις φυσικές όσο και τις ανθρωπογενείς,

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή προκαλεί πιο συχνές φυσικές καταστροφές από ποτέ άλλοτε (πλημμύρες, ακραίες ξηρασίες και πυρκαγιές), προκαλώντας απώλειες ανθρώπινων ζωών και σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές ζημιές,

E.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταστροφές οφείλονται γενικώς σε πολλά αίτια και δεν προκαλούνται πάντα αποκλειστικά από ακραία φυσικά φαινόμενα αλλά συχνά εντείνονται από μια μη ικανοποιητική σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον,

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταστροφές μπορεί να οφείλονται σε τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα που μπορούν να συνεπάγονται την έκλυση επικίνδυνων χημικών, βιολογικών, ραδιενεργών ή πυρηνικών (ΧΒΡΠ) παραγόντων με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, τις καλλιέργειες, τις υποδομές ή το ζωικό κεφάλαιο,

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι συχνά σε μεγάλο βαθμό οι ζημίες που προκαλούνται από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί· λαμβάνοντας υπόψη επίσης ότι οι πολιτικές της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζουν συνεπή κίνητρα προκειμένου οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να αναπτύξουν, να χρηματοδοτήσουν και να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικές πολιτικές πρόληψης και προστασίας,

H.

λαμβάνοντας υπόψη ότι μια ολιστική, προενεργητική, έξυπνη και αποτελεσματική προσέγγιση για την πρόληψη των καταστροφών θα πρέπει να περιλαμβάνει διάφορα επίπεδα συνεργασίας μεταξύ τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών και θα πρέπει επίσης να αφορά και άλλους παράγοντες με δεσμούς και επομένως με γνώση της γης,

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα πρόληψης των καταστροφών που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αποδειχτεί ανεπαρκή και οι προγενέστερες προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν έχουν έως σήμερα υλοποιηθεί πλήρως, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο στην εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης ενωσιακής στρατηγικής για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών σε επίπεδο ΕΕ,

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η επίμονη ξηρασία και οι πυρκαγιές επίσης επιταχύνουν τη διαδικασία της απερήμωσης, ειδικά στη νότια Ευρώπη, προπάντων πλήττοντας τις μεσογειακές δασικές εκτάσεις και εκτεταμένα δάση που περιλαμβάνουν ένα μοναδικό, μη αυτόχθον είδος το οποίο είναι εξαιρετικά ευάλωτο στη φωτιά, απειλώντας τις ζωές πολιτών και την ποιότητα ζωής των πληττόμενων πληθυσμών,

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ισορροπημένη κτήση/χρήση γης, η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη σε αρμονία με τη φύση, ο σεβασμός για την ενέργεια, τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον, η ενίσχυση της συνοχής στην ΕΕ, η καταπολέμηση της εγκατάλειψης της υπαίθρου, της απερήμωσης και της διάβρωσης του εδάφους και η διατήρηση γεωργικών δραστηριοτήτων που είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες είναι κάποια από τα θεμελιώδη στοιχεία για την πρόληψη των καταστροφών,

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα δάση διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος μέσω των ισορροπιών που δημιουργούν και στον κύκλο του διοξειδίου του άνθρακα και στον κύκλο του νερού,

1.

σημειώνει ότι οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των περιφερειών και των κρατών μελών· τονίζει ότι ο πρωταρχικός στόχος της πρόληψης καταστροφών είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής, η ασφάλεια και η σωματική ακεραιότητα των ανθρώπων, η προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος και των οικονομικών και κοινωνικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων βασικών αγαθών, κατοικιών, επικοινωνιών, μεταφορών καθώς και η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς·

2.

υπογραμμίζει ότι μια προορατική προσέγγιση είναι περισσότερο αποτελεσματική και λιγότερο δαπανηρή από μια προσέγγιση που βασίζεται απλώς σε αντίδραση στις καταστροφές· εκφράζει την άποψη ότι η γνώση του τοπικού γεωγραφικού, οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου είναι θεμελιώδους σημασίας για την πρόληψη των φυσικών και των ανθρωπογενών καταστροφών·

3.

χαιρετίζει τη δέσμευση που ανέλαβε η Επιτροπή να εξασφαλίσει να λαμβάνονται υπόψη ζητήματα σχετικά με την πρόληψη καταστροφών πιο συνεκτικά σε πολιτικές και προγράμματα της ΕΕ, και τονίζει την ανάγκη μιας ολιστικής προσέγγισης στην πρόληψη καταστροφών· υπενθυμίζει ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα είδη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και ότι αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων κινδύνων (23), τις πλημμύρες, τις θύελλες, την ξηρασία, το τσουνάμι, τους σεισμούς, τις δασικές πυρκαγιές, τις ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, τις εκρήξεις ηφαιστείων, τις χιονοστιβάδες, τις κατολισθήσεις, τα τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα, τη διάβρωση του εδάφους, τη μόλυνση του υπεδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα και τη ρύπανση των θαλασσών, των λιμνών και των ποταμών·

4.

καλεί από την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ κρατών μελών για την πρόληψη των ανθρωπογενών καταστροφών, και καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι περιφερειακές αρχές θα εκπαιδευτούν στον τομέα της διαχείρισης καταστροφών·

5.

θεωρεί ότι, λόγω της έκτασης και/ή της διασυνοριακής φύσης που μπορεί να λάβουν οι καταστροφές, είναι σκόπιμο και αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία τόσο σε περιφερειακό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ, με βάση τη συμπληρωματικότητα των δράσεων, τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών και την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών·

6.

επισημαίνει την πρόταση για τη δημιουργία ενός δικτύου που να αποτελείται από εκπροσώπους των διαφόρων αρμόδιων εθνικών υπηρεσιών όλων των κρατών μελών· τονίζει ότι το εν λόγω δίκτυο θα πρέπει να λειτουργεί στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, με αρμοδιότητες όσον αφορά τον κύκλο διαχείρισης καταστροφών, τον χωροταξικό σχεδιασμό και τη χαρτογράφηση και τη διαχείριση των κινδύνων· τονίζει το ρόλο του εν λόγω δικτύου στην ανταλλαγή εμπειριών και μέτρων πρόληψης καθώς και στη θέσπιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μιας κοινής μεθοδολογίας και ελάχιστων απαιτήσεων για τη χαρτογράφηση της επικινδυνότητας και των κινδύνων· ζητεί να περιληφθούν σ’ αυτό το δίκτυο εκπρόσωποι από τον κλάδο της γεωργίας και να εξεταστεί επίσης το ενδεχόμενο ακρόασης του UNEP, κοινωνικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων που εργάζονται στον τομέα αυτόν και λοιπών παραγόντων με δεσμούς και επομένως με γνώση της γης·

7.

θεωρεί ουσιαστική τη συνεργασία για τη διάδοση πληροφοριών και εμπειρίας, τεχνικών και επιστημονικών εφαρμογών καθώς και το συντονισμό στρατηγικών για την ανάπτυξη δυνατοτήτων παρέμβασης·

8.

καλεί από τις περιφέρειες να αξιοποιήσουν τα ήδη υφιστάμενα δίκτυα τοπικού και διασυνοριακού συντονισμού προκειμένου να αναπτύξουν συνεργασία η οποία θα επικεντρώνεται, ειδικότερα, στην πρόληψη καταστροφών· πιστεύει ότι οι δομές διασυνοριακής συνεργασίας, όπως είναι οι μακροπεριφέρειες, με τη συνεργασία τους η οποία είναι προσανατολισμένη προς τη λειτουργικότητα, μπορούν να εξελιχθούν σε αποτελεσματικές πλατφόρμες συνεργασίας στον τομέα της πρόληψης καταστροφών· υποστηρίζει την αξιοποίηση της πολύτιμης εμπειρίας που έχει αποκτηθεί στον τομέα αυτό μέσα από έργα που έχουν υλοποιηθεί κατά το παρελθόν στο πλαίσιο της κοινοτικής πρωτοβουλίας INTERREG·

9.

είναι της γνώμης ότι οι συντονισμένες ενέργειες και στρατηγικές μεταξύ των κρατών μελών, των διαφορετικών κλάδων και των διαφορετικών παραγόντων που εμπλέκονται στον κύκλο διαχείρισης καταστροφών μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματική πρόοδο στον τομέα της πρόληψης καταστροφών· υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η εθελοντική εργασία στις στρατηγικές αυτές και καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συνεργασία προς την κατεύθυνση αυτή σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο· συνιστά να αξιολογηθεί το ενδεχόμενο οργάνωσης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους εθελοντισμού 2011, της συνεργασίας όσον αφορά την εθελοντική εργασία σε επίπεδο κρατών μελών με σκοπό την πρόληψη καταστροφών·

10.

ζητεί τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, των γειτονικών προς την ΕΕ χωρών, καθώς και των αναπτυσσόμενων χωρών, σε διασυνοριακά προγράμματα για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη διάδοση πρακτικών γνώσεων, μέσω προγραμμάτων πολιτικής γειτονίας της ΕΕ και αναπτυξιακών προγραμμάτων·

11.

τονίζει ότι η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης πρέπει να αποτελεί γνώρισμα της παροχής βοήθειας· σημειώνει ότι η βοήθεια θα πρέπει να χορηγείται με βάση τις υπάρχουσες ανάγκες και χωρίς διακρίσεις που βασίζονται στη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες απόψεις, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, την περιουσία, την καταγωγή ή άλλο χαρακτηριστικό των αποδεκτών·

12.

επισημαίνει ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν προκληθεί και επιδεινωθεί από την κλιματική αλλαγή, είναι σήμερα υπεύθυνα για την αύξηση της αναγκαστικής μετανάστευσης και, ως εκ τούτου, επιθυμεί να υπογραμμίσει την αυξανόμενη σχέση ανάμεσα στους αιτούντες άσυλο και στις περιοχές που χαρακτηρίζονται από περιβαλλοντική υποβάθμιση· ζητεί μεγαλύτερη προστασία και επανεγκατάσταση των «προσφύγων λόγω της κλιματικής αλλαγής»·

13.

τονίζει ότι οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινότητες είναι εκείνες που υφίστανται περισσότερο τη σφοδρότητα των φυσικών καταστροφών και ότι, σε γενικές γραμμές, ούτε οι υλικοί και οι ανθρώπινοι πόροι, ούτε η τεχνογνωσία, αλλά ούτε και οι οικονομικοί πόροι τους επαρκούν για την αντιμετώπιση αυτών των καταστροφών βάσει μιας καθαρά εθνικής ή/και περιφερειακής προσέγγισης, και ότι οι καταστροφές αυτές χρήζουν αποτελεσματικής αντίδρασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη·

14.

επισημαίνει τη σημασία της μείωσης των υφιστάμενων ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και των κρατών μελών αναφορικά με την ικανότητά τους να προστατεύσουν τους πληθυσμούς τους, περιλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, υποστηρίζοντας τις προσπάθειές τους για βελτίωση της πρόληψης ιδίως στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στον κίνδυνο καταστροφών· εμμένει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις πλέον απομονωμένες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες, στις ορεινές και παραμεθόριες περιοχές και στις περισσότερο μειονεκτούσες από οικονομική άποψη περιφέρειες της Ευρώπης·

15.

τονίζει ότι πρέπει να αναγνωριστούν και να ληφθούν δεόντως υπόψη τα φυσικά χαρακτηριστικά και οι φυσικοί περιορισμοί των απομονωμένων περιοχών, των ορεινών περιοχών, των αραιοκατοικημένων περιοχών και εκείνων που υποφέρουν από μείωση του πληθυσμού, καθώς και των ακριτικών και των εξόχως απόκεντρων περιοχών, των νησιών, των εκ φύσεως μειονεκτουσών περιοχών καθώς και των περιοχών που αντιμετωπίζουν ένα συνδυασμό κινδύνων· εφιστά την προσοχή στις πρόσθετες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτές οι περιοχές στην αντιμετώπιση καταστροφών· ζητεί να δοθεί ειδική προσοχή σε αυτές τις περιοχές μέσω των διαφόρων διαθέσιμων χρηματοπιστωτικών μέσων και ζητεί οι συνθήκες κινητοποίησης του Ταμείου Αλληλεγγύης για αυτές τις περιοχές να καταστούν πιο ευέλικτες·

16.

τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης του κανονισμού του Ταμείου Αλληλεγγύης, προσαρμόζοντας τα κριτήρια επιλεξιμότητας στα χαρακτηριστικά κάθε περιφέρειας και καταστροφής, περιλαμβανομένων των αργά εξελισσόμενων καταστροφών όπως η ξηρασία, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στους παραγωγικούς τομείς και στις πλέον ευάλωτες περιοχές και στους πληθυσμούς που θίγονται και καθιστώντας δυνατή την πιο ευέλικτη και έγκαιρη κινητοποίηση του Ταμείου· θεωρεί ότι οι επιλέξιμες ενέργειες που απαριθμούνται στο άρθρο 4 του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) είναι υπερβολικά περιοριστικές· είναι της άποψης ότι έχει ζωτική σημασία να λαμβάνεται υπόψη η περιφερειακή διάσταση κατά τη θέσπιση των ορίων επιλεξιμότητας, καθότι, σε αντίθετη περίπτωση, οι περιφέρειες που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές καταστροφές ενδέχεται να βρεθούν αποκλεισμένες διότι δεν φτάνουν το όριο που έχει τεθεί για ολόκληρο το κράτος μέλος·

17.

τονίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός κατάλληλου χρηματοδοτικού πλαισίου για την πρόληψη καταστροφών, με επαρκείς δημοσιονομικούς πόρους για την πρόληψη και την καταπολέμηση των καταστροφών, το οποίο θα ενισχύει και θα συντονίζει υφιστάμενα μέσα όπως η πολιτική συνοχής, η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, η περιφερειακή πολιτική, το Ταμείο Αλληλεγγύης, το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο και τα προγράμματα Life+· ζητεί, σε αυτό το πλαίσιο, η πρόληψη να ληφθεί υπόψη στις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο 2014-2020· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει το ενδεχόμενο υποβολής πρότασης για μια συστηματικότερη συγκέντρωση υφιστάμενων πόρων προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των μηχανισμών πρόληψης στην ΕΕ·

18.

προτρέπει την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι τρέχουσες δημοσιονομικές πιέσεις που προκύπτουν από την κρίση δεν θα οδηγήσουν σε μείωση των πόρων που διατίθενται στις υφιστάμενες πολιτικές για την πρόληψη των καταστροφών και, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης του προϋπολογισμού, να αξιολογήσει προσεκτικά τυχόν κενά στον τομέα της πρόληψης και να εξετάσει κατά πόσον καλύπτεται κάθε είδος καταστροφής από τα διαθέσιμα μέσα·

19.

επισημαίνει ότι η πολιτική συνοχής αποτελεί μέσο κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη του κινδύνου φυσικών καταστροφών· θεωρεί ότι τα διάφορα ταμεία και μέσα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να δρουν με ευελιξία και συντονισμένο τρόπο προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα της εν λόγω πολιτικής· τονίζει ότι η πρόληψη του κινδύνου πρέπει επίσης να συνδέεται και με άλλες πολιτικές που ακολουθούνται στο πεδίο της πρόληψης, προκειμένου να προληφθεί ο κατακερματισμός των μέτρων και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η προστιθέμενη αξία τους·

20.

επαναλαμβάνει την ανάγκη να ελεγχθεί εάν οι πόροι της ΕΕ έχουν χρησιμοποιηθεί με ορθό τρόπο, και να επιστραφούν τυχόν καταχρασθέντες πόροι·

21.

τονίζει ότι η πρόληψη των καταστροφών εμπίπτει κατά κύριο λόγο στην ευθύνη των κρατών μελών, και ότι η αρχή της επικουρικότητας στον τομέα αυτό θα πρέπει να συνεχίσει να χρήζει προσοχής·

22.

καλεί τα κράτη μέλη που είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση της γης να θεσπίσουν κριτήρια και νομοθεσία προκειμένου να αποτρέψουν καταστροφές σε περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο πλημμυρών και κατολισθήσεων και λοιπούς γεωλογικούς κινδύνους, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που προκαλούνται από την αδιάκριτη αποψίλωση, και επιπλέον να αποτρέψουν την οικοδόμηση στις εν λόγω περιοχές·

23.

καλεί τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν τη δυνατότητα βελτίωσης της ενσωμάτωσης της πρόληψης καταστροφών στον εθνικό επιχειρησιακό προγραμματισμό των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ καθώς και στα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά επιχειρησιακά προγράμματα· θεωρεί ότι όλοι οι δημόσιοι φορείς που εμπλέκονται στην περιβαλλοντική προστασία θα πρέπει να δεσμευθούν και να συμμετέχουν αποτελεσματικά σ’ αυτή τη διαδικασία· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τις ανάγκες αναδιαμόρφωσης των επιχειρησιακών προγραμμάτων που καθορίζονται από τα κράτη μέλη στον εν λόγω τομέα· για να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή εμπειριών, καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από τα κράτη μέλη να παράσχουν λεπτομερή στοιχεία των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και ανθρωπογενών καταστροφών·

24.

θεωρεί ότι τα ακόλουθα μέτρα πρόληψης, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο προνομιακής στήριξης από την ΕΕ προς τα κράτη μέλη:

25.

καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην προώθηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και στην υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών, παρέχοντας συναφείς επικαιροποιημένες πληροφορίες και εκπαίδευση στο ευρύ κοινό μέσω διαύλων που είναι εύκολα προσβάσιμες σε όλους τους πολίτες για εντοπισμένους κινδύνους και τις διαδικασίες που πρέπει να εφαρμόζονται κατά την αντιμετώπιση καταστάσεων φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών· συνιστά στα συστήματα εκπαίδευσης των πληθυσμών, ιδιαίτερη προσοχή να δίνεται στους νέους από τη σχολική ηλικία κι έπειτα και στις αγροτικές κοινότητες· στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης του κοινού, τονίζει επίσης το ρόλο της ευρωπαϊκής ενιαίας τηλεφωνικής γραμμής έκτακτης ανάγκης «112» και την ανάγκη να καταστεί περισσότερο γνωστή·

26.

υπενθυμίζει ότι το νερό εμπλέκεται συχνά σε φυσικές καταστροφές, όχι μόνον μέσω πλημμυρών - που συχνά συνδέονται με ακατάλληλο σχεδιασμό - πάγου, χαλαζιού και ρύπανσης των ποτάμιων λεκανών, αλλά και λόγω της σπανιότητάς του, η οποία μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές, όπως η μετατροπή μεγάλων εκτάσεων της νότιας και νοτιοανατολικής Ευρώπης σε έρημο·

27.

υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι μακράς διάρκειας ξηρασίες των τελευταίων ετών ευνόησαν την αύξηση των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη, επιδεινώνοντας ταυτόχρονα την απερήμωση πολλών περιφερειών·

28.

έχοντας υπόψη την αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην ξηρασία, τις δασικές πυρκαγιές και την απερήμωση, καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση οδηγίας, παρόμοια με την οδηγία για τις πλημμύρες, για να προωθήσει τη θέσπιση πολιτικής της ΕΕ σχετικά με τη λειψυδρία, την ξηρασία και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή·

29.

επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να προωθήσει την έναρξη λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία και την Απερήμωση ως κέντρου μελέτης, παρακολούθησης και ελέγχου των επιπτώσεων της ξηρασίας και της απερήμωσης, προκειμένου να ενισχυθεί η λήψη ορθών, στρατηγικών αποφάσεων και ο καλύτερος συντονισμός μεταξύ κρατών μελών· θεωρεί ότι η αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην ξηρασία, τις δασικές πυρκαγιές, την απερήμωση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και ότι θα πρέπει να τεθούν σοβαροί και βασισμένοι στην αλληλεγγύη στόχοι στο πλαίσιο της πολιτικής για την πρόληψη και τη διαχείριση των κινδύνων ξηρασίας·

30.

επειδή τα δάση είναι σημαντικά για την παραγωγή ξυλείας, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την πρόληψη των πλημμυρών, χιονοστιβάδων και διάβρωσης, τη διαχείριση υπόγειων υδάτινων πόρων και τη δέσμευση άνθρακα, το γεγονός ότι απειλούνται από πυρκαγιές θα πρέπει να αποτελέσει ζήτημα προβληματισμού για όλα τα κράτη μέλη· καλεί συνεπώς την Επιτροπή να υλοποιήσει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, νομοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες στον τομέα της προστασίας των δασών και της πρόληψης των πυρκαγιών· θεωρεί ότι θα πρέπει να ενισχυθούν τα σχέδια δάσωσης/αναδάσωσης, κατά προτίμηση στα αυτόχθονα είδη και στα μεικτά δάση, προς όφελος της βιοποικιλότητας και για περισσότερη αντοχή στις πυρκαγιές, τις καταιγίδες και τα παράσιτα, καθώς και η συνεχής συλλογή και χρήση υπολειμμάτων δασικής βιομάζας - ανανεώσιμη πηγή ενέργειας· θεωρεί ότι στο πλαίσιο μιας πραγματικής συνεργασίας σ’ αυτό τον τομέα, η τακτική συλλογή στοιχείων, η κατάρτιση χαρτών κινδύνων, η κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης κινδύνων πυρκαγιάς, ο προσδιορισμός των απαιτούμενων πόρων και εκείνων που διαθέτουν τα 27 κράτη μέλη και ο συντονισμός σε διάφορα επίπεδα θα πρέπει να συνεχισθούν·

31.

δεδομένου ότι το ξεκίνημα των πυρκαγιών και η αύξηση της συχνότητάς τους είναι εκ φύσεως περιβαλλοντικά αδικήματα, καλεί την Επιτροπή να μελετήσει και να προτείνει στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τρόπους υλοποίησης μέτρων καταναγκασμού τα οποία θα αποθαρρύνουν την αμέλεια και τις ηθελημένες ενέργειες που οδηγούν στο ξεκίνημα πυρκαγιών·

32.

επισημαίνει τη σημασία της αντιμετώπισης της πρόληψης με μια οριζόντια προσέγγιση, ενσωματώνοντάς την στις συναφείς τομεακές πολιτικές για την προώθηση μιας ισορροπημένης χρήσης γαιών και μιας συνεκτικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, σε αρμονία με τη φύση·

33.

αναγνωρίζει ότι ορισμένες τομεακές πολιτικές έχουν οδηγήσει ορισμένες περιοχές να είναι πιο εκτεθειμένες στον κίνδυνο ενθαρρύνοντας την εγκατάλειψη της υπαίθρου και την υπερβολική συγκέντρωση του πληθυσμού σε αστικές περιοχές·

34.

θεωρεί ότι η γεωργική και η δασική παραγωγή είναι ευάλωτες σε κλιματικά φαινόμενα όπως η ξηρασία, ο παγετός, ο πάγος, το χαλάζι, οι δασικές πυρκαγιές, οι θύελλες, οι πλημμύρες και οι ισχυρές βροχοπτώσεις, σε κινδύνους για την υγεία όπως τα παράσιτα, οι κάθε είδους ασθένειες, επιδημίες και επιζωοτίες, σε καταστροφές από άγρια ζώα, σε συνέπειες από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, η όξινη βροχή και η ακούσια και εκούσια γενετική μόλυνση, σε κατολισθήσεις λόγω προβλημάτων αστικού και χωροταξικού σχεδιασμού και λόγω τεχνολογικών και μεταφορικών κινδύνων, και απερήμωσης ορεινών περιοχών, σε δασικές πυρκαγιές κυρίως λόγω της έλλειψης συντήρησης των δασών και εγκληματικής συμπεριφοράς, και σε ρύπανση των ποταμών λόγω χημικών απορρίψεων από εργοστάσια, έκπλυσης των θρεπτικών ουσιών και απροσεξίας των επισκεπτών των δασών·

35.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τη χρησιμοποίηση ορθών γεωργικών πρακτικών που σε ορισμένα κράτη μέλη έχει ήδη οδηγήσει στον υποδιπλασιασμό της χρησιμοποιούμενης ποσότητας αζωτούχων λιπασμάτων χωρίς να μειωθεί από αυτό η απόδοση της γεωργίας·

36.

υποστηρίζει, ως βασικό στοιχείο στην αποτελεσματική πρόληψη των φυσικών καταστροφών, μια περιβαλλοντικά και κοινωνικά ισορροπημένη γεωργική πολιτική η οποία λαμβάνει υπόψη την ανάγκη υποστήριξης και τόνωσης της βιώσιμης γεωργικής παραγωγής και της αγροτικής ανάπτυξης στις διάφορες χώρες και περιοχές· υποστηρίζει αποτελεσματικά την ενίσχυση πρωτοβουλιών για γεωργο-περιβαλλοντικές και γεωργο-αγροτικές θέσεις εργασίας, παροτρύνοντας τους ανθρώπους να εγκατασταθούν σε αγροτικές περιοχές, ως καίριο παράγοντα για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων, αντιμετωπίζοντας την τρέχουσα τάση μείωσης του πληθυσμού και ενδημικής φτώχειας αυτών των περιοχών και ανακουφίζοντας τις πιέσεις που δέχονται οι αστικές περιοχές· επιπλέον υπογραμμίζει το ρόλο που διαδραματίζουν οι αγρότες ως φρουροί της υπαίθρου και εκφράζει λύπη για την ανεπάρκεια των βασικών στοιχείων του γεωργικού τομέα στην ανακοίνωση της Επιτροπής·

37.

υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δημόσιου γεωργικού συστήματος ασφάλισης· προτρέπει την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για ένα ευρωπαϊκό δημόσιο σύστημα ασφάλισης που να αντιμετωπίζει καλύτερα τον κίνδυνο και τα ασταθή εισοδήματα των γεωργών λόγω φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών· τονίζει ότι το σύστημα αυτό πρέπει να είναι πιο φιλόδοξο από το σημερινό μοντέλο, έτσι ώστε να αποφευχθεί η πληθώρα διαφορετικών ασφαλιστικών συστημάτων στην ΕΕ, η οποία δημιουργεί μεγάλες ανισότητες στα εισοδήματα των γεωργών· θεωρεί επιτακτική την ανάγκη δημιουργίας ενός συστήματος ελάχιστης αποζημίωσης για φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές στο οποίο θα έχουν ίση πρόσβαση οι αγρότες όλων των κρατών μελών·

38.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να περιλάβουν στον υπολογισμό των αγροπεριβαλλοντικών ενισχύσεων τις πρόσθετες δαπάνες που προκύπτουν για τους αγρότες εξαιτίας της επιβολής προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας (όπως διατήρηση των ζωνών πυροπροστασίας ελεύθερων, απομάκρυνση νεκρών δέντρων, καλλιέργεια του εδάφους κατά μήκος των ορίων των αγρών, κ.λπ.) και εξαιτίας μέτρων καθαρισμού των υδάτων (καθαρισμός των αποχετευτικών τάφρων και καναλιών)·

39.

επισημαίνει τη σημασία της εξέτασης μέτρων προσαρμογής, αγροτικών και αστικών, ενόψει της συχνότερης εμφάνισης και του μεγέθους των ακραίων καιρικών φαινομένων σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές· θεωρεί ότι οι προβλέψιμες αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα αποτελέσουν έναν επιπλέον περιορισμό για τις γεωργικές δραστηριότητες και την ασφάλεια και τον υπέρτατο χαρακτήρα των τροφίμων, και τονίζει την ανάγκη αντιμετώπισης αυτής και άλλων προκλήσεων στο πλαίσιο της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της μείωσης των αρνητικών επιπτώσεών της·

40.

τονίζει τη σημασία της δημόσιας έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) για την πρόληψη και τη διαχείριση καταστροφών και ζητεί την ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των φορέων Ε&Α των κρατών μελών, ειδικότερα εκείνων που αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους· ζητεί την ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης στα κράτη μέλη και τη δημιουργία και ενίσχυση δεσμών μεταξύ των διαφόρων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης· συνιστά στην Επιτροπή να λάβει δεόντως υπόψη τις ανάγκες αυτές και να εξασφαλίσει την επαρκή χρηματοδότησή τους·

41.

τονίζει την ανάγκη προετοιμασίας των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης των κρατών μελών από την οπτική γωνία της δομής του ανθρώπινου δυναμικού, των ορθών πρακτικών και της επίγνωσης των κινδύνων, ούτως ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε περιπτώσεις καταστροφών·

42.

υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να υπάρχει μια πλήρης συλλογή δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους και το κόστος των καταστροφών και να εξασφαλίζεται η ανταλλαγή αυτών των δεδομένων και πληροφοριών σε επίπεδο ΕΕ με στόχο να διεξαχθούν συγκριτικές μελέτες και να διαπιστωθούν οι πιθανές διασυνοριακές επιπτώσεις των καταστροφών, ούτως ώστε να μπορούν τα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν πληροφορίες σχετικά με τις εθνικές δυνατότητες πολιτικής προστασίας και τους εθνικούς ιατρικούς πόρους· θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν και να αναπτυχθούν οι ήδη υφιστάμενες δομές, όπως το Κέντρο Παρακολούθησης και Πληροφόρησης (ΚΠΠ), αντί της δημιουργίας νέων·

43.

εκφράζει λύπη για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμα διενεργήσει κάποια μελέτη για πρακτικές χαρτογράφησης της επικινδυνότητας και των κινδύνων στα κράτη μέλη, όπως προβλέπεται στην ανακοίνωση της 23ης Φεβρουαρίου 2009 για «Κοινοτική προσέγγιση για την πρόληψη φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών»· προτρέπει την Επιτροπή να τηρήσει το λόγο της σε αυτήν τη δέσμευση με αποτελεσματικό τρόπο μέσα στο πρώτο ήμισυ του 2010·

44.

θεωρεί ότι πρέπει να θεσπιστούν σε επίπεδο ΕΕ μια κοινή μεθοδολογία και ελάχιστες απαιτήσεις για τη χαρτογράφηση της επικινδυνότητας και των κινδύνων·

45.

υπογραμμίζει τη σημασία κατάρτισης προτύπων για την ανάλυση και έκφραση της κοινωνικο-οικονομικής επίδρασης των καταστροφών στις τοπικές κοινωνίες·

46.

συνιστά μια πιο ολοκληρωμένη ένταξη των ζητημάτων που αφορούν την πρόληψη καταστροφών στην αναθεώρηση της οδηγίας ΕΠΕ, κυρίως όσον αφορά την αξιολόγηση, την επικοινωνία και τη γνωστοποίηση των κινδύνων·

47.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών.