52006DC0862

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 22.12.2006

COM(2006) 862 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Πέντε έτη κυκλοφορίας των χαρτονομισμάτων και κερμάτων σε ευρώ {SEC(2006) 1786}

1. εισαγωγη

Το ευρώ εισήχθη ως ενιαίο νόμισμα έντεκα κρατών μελών της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 1999, ενώ η Ελλάδα το υιοθέτησε την 1η Ιανουαρίου 2001. Στην καθημερινή ζωή, το μείζον αυτό γεγονός πέρασε κάπως "απαρατήρητο" αφού οι καταναλωτές στις 12 συμμετέχουσες χώρες συνέχισαν να χρησιμοποιούν τα εθνικά χαρτονομίσματα και κέρματα για τις πληρωμές τους. Μέχρι τα τέλη του 2001, το ευρώ μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μόνο σε λογιστική μορφή, δηλαδή για επιταγές ή τραπεζικά εμβάσματα σε ευρώ, αν και λίγοι έκαναν αρχικά χρήση αυτής της δυνατότητας.

Από την 1η Ιανουαρίου 2002, κυκλοφόρησαν τα χαρτονομίσματα και κέρματα σε ευρώ, και το ευρώ έγινε απτή πραγματικότητα για πάνω από 300 εκατομμύρια κατοίκους της ζώνης ευρώ, οι οποίοι πραγματοποιούν συνολικά περίπου 300 δισεκατομμύρια συναλλαγές λιανικών πληρωμών το χρόνο, πάνω από το 80 % των οποίων γίνεται με μετρητά. Μετά από μια ομαλή και προσεκτικά προετοιμασμένη μετάβαση, η συνολική αξία των κυκλοφορούντων χαρτονομισμάτων σχεδόν τριπλασιάστηκε (από 221 δισεκατομμύρια ευρώ τον Ιανουάριο 2002 σε 595 δισεκατομμύρια ευρώ στα τέλη του 2006), ενώ για τα κέρματα η αύξηση ήταν πιο συγκρατημένη (από 13 δισεκατομμύρια ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2002 σε 17,6 δισεκατομμύρια).[1]

Οι πολίτες στις γειτονικές χώρες ή περιφέρειες, και κυρίως εκείνες όπου το ευρώ χρησιμοποιείται για πληρωμές και/ή για καταθέσεις, καθώς και σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν εξοικειωθεί με το ενιαίο νόμισμα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ποσοστό μεταξύ 10 και 20% της συνολικής αξίας των χαρτονομισμάτων ευρώ που κυκλοφορούν βρίσκεται εκτός της ζώνης ευρώ.

Το ευρώ έτυχε θετικής υποδοχής στις δώδεκα χώρες της ζώνης ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο πληθυσμός έπρεπε όχι μόνο να προσαρμοστεί στη νέα σειρά χαρτονομισμάτων και κερμάτων σε ευρώ, η διάρθρωση των οποίων συνήθως διέφερε σε σχέση με το προηγούμενο ιστορικό νόμισμα, αλλά και στη νέα κλίμακα τιμών και αξιών.

Η παρούσα ανακοίνωση συνοδεύεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, που παρέχει περισσότερο λεπτομερείς πληροφορίες για τα κυριότερα θέματα που θίγονται στην παρούσα ανακοίνωση.

2. ο ρολοσ της πληροφορησησ παραμενει ζωτικοσ

Σύμφωνα με στοιχεία[2] που συγκέντρωσε η Επιτροπή, εξακολουθεί να παρατηρείται έλλειψη ειδικών πληροφοριών για το ευρώ σε ορισμένους τομείς. Σε άλλους τομείς, παραμένουν ευρέως διαδεδομένες ορισμένες λανθασμένες αντιλήψεις. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να ανανεωθούν οι προσπάθειες προκειμένου να ενημερωθεί το ευρύ κοινό στην ΕΕ για το ευρώ.

Άγνοια ορισμένων πλεονεκτημάτων από την εισαγωγή του ευρώ

Η πλειονότητα των πολιτών της ζώνης ευρώ αγνοεί ορισμένα από τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα της εισαγωγής του ευρώ. Για παράδειγμα, μόνο το ένα τέταρτο περίπου ή και λιγότερο των πολιτών της ζώνης ευρώ (23 %) γνωρίζει ότι δεν εισπράττεται πρόσθετο κόστος ή προμήθεια κατά την ανάληψη μετρητών με τραπεζική κάρτα σε άλλη χώρα της ζώνης ευρώ ή κατά την πληρωμή με τραπεζική κάρτα (27 %) ή για τραπεζικό έμβασμα (16 %) στη ζώνη ευρώ.

Η αναγκαιότητα για πληροφόρηση είναι ακόμη μεγαλύτερη στα νέα κράτη μέλη, που θα προσχωρήσουν στη ζώνη ευρώ μελλοντικά και όπου η πλειονότητα του πληθυσμού θεωρεί ότι δεν είναι επαρκώς πληροφορημένη. Ταυτόχρονα, τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων δείχνουν συστηματικά ότι οι πολίτες που δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι τείνουν να είναι περισσότερο απρόθυμοι και να εκφράζουν τις μεγαλύτερες ανησυχίες για τη μελλοντική εισαγωγή του ευρώ.

Λανθασμένες αντιλήψεις που παραμένουν

Σε άλλους τομείς, παραμένουν ορισμένες λανθασμένες αντιλήψεις. Για παράδειγμα, μία μεγάλη πλειονότητα (93 %) των ερωτηθέντων στη ζώνη ευρώ πιστεύει ότι το ευρώ συνέβαλε στην αύξηση των τιμών. Η λανθασμένη αυτή αντίληψη μεταδόθηκε στα μελλοντικά μέλη της ζώνης ευρώ, όπου κατά μέσο όρο 45 % των ερωτηθέντων στα δέκα κράτη μέλη που προσχώρησαν πρόσφατα πιστεύουν ότι η μελλοντική εισαγωγή του ευρώ στη χώρα τους θα οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό. Ωστόσο, η αντίληψη αυτή διαψεύδεται από τα αποτελέσματα που κατέγραψε η ΕΚΤ, αφού ο ετήσιος πληθωρισμός στη ζώνη ευρώ παραμένει κάτω από το 2,4 % μετά την εισαγωγή του ευρώ το 1999.

Η διπλή αναγραφή των τιμών μπορεί να είναι αντιπαραγωγική

Τα στοιχεία της ίδιας έρευνας δείχνουν ότι η συνήθεια να σκέφτεται κανείς σε ευρώ αναπτύσσεται συνεχώς αν και με αργούς ρυθμούς. Για τις βασικές καθημερινές αγορές, μία σαφής πλειονότητα (57 %) του πληθυσμού στη ζώνη ευρώ υπολογίζει σε ευρώ, ενώ ένας στους πέντε συνεχίζει να υπολογίζει στο πρώην εθνικό νόμισμα. Για έκτακτες ακριβές αγορές, όπως αυτοκίνητο ή σπίτι, είναι περισσότεροι όσοι συνεχίζουν να υπολογίζουν στο πρώην εθνικό νόμισμα (40 % κατά μέσο όρο) έναντι μόλις 29 % που υπολογίζουν σε ευρώ.

Μετά από πέντε έτη νοερής προσαρμογής στο ευρώ, η Επιτροπή δεν μπορεί παρά να επαναλάβει τη σύσταση που είχε διατυπώσει προηγουμένως[3] ότι τυχόν συνεχιζόμενες πρακτικές διπλής αναγραφής των τιμών στη ζώνη ευρώ (εκτός της Σλοβενίας) πρέπει να διακοπούν το συντομότερο δυνατόν. Η διπλή αναγραφή βοηθά στους καταναλωτές στα πρώτα στάδια της μετάβασης, αλλά καθίσταται αντιπαραγωγική κάποια στιγμή αφού επιτρέπει στους καταναλωτές να συνεχίσουν να υπολογίζουν στο εθνικό νόμισμα, καθυστερώντας έτσι τη νοερή μετάβαση στη νέα κλίμακα τιμών και αξιών.

3. χαρτονομίσματα και κέρματα σε ευρώ – μελλοντικέσ προοπτικέσ

3.1. Γενικό πλαίσιο

Τα χαρτονομίσματα όπως και τα κέρματα σε ευρώ αποτελούν το νόμιμο νόμισμα σε όλες τις χώρες της ζώνης ευρώ. Η ευθύνη για την παραγωγή και την έκδοση των χαρτονομισμάτων σε ευρώ ανήκει αποκλειστικά στην ΕΚΤ. Η συνθήκη ΕΚ προβλέπει διαφορετικό πλαίσιο για τα κέρματα σε ευρώ αφού είναι τα κράτη μέλη, και όχι η ΕΚΤ που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή και την έκδοση των κερμάτων σε ευρώ, γεγονός που εξηγεί γιατί τα κέρματα σε ευρώ περιλαμβάνουν εθνικά σύμβολα. Τόσο τα χαρτονομίσματα όσο και τα κέρματα τίθενται σε κυκλοφορία από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης ευρώ.

Η παραγωγή κερμάτων σε ευρώ αποφασίζεται και οργανώνεται σε εθνική βάση, και συνήθως αποτελεί αρμοδιότητα του νομισματοκοπείου κάθε χώρας, εκτός από τις χώρες που δεν διαθέτουν νομισματοκοπείο και παραγγέλλουν τα κέρματα σε άλλους παραγωγούς.

Οι διαφορές μεταξύ των χαρτονομισμάτων και των κερμάτων σε ευρώ εκτείνονται και στα νομισματικά έσοδα που προέρχονται από την έκδοση μετρητών σε ευρώ (βλέπε 3.5 στη συνέχεια), που συγκεντρώνονται από το Ευρωσύστημα στην περίπτωση των χαρτονομισμάτων και τα κράτη μέλη στην περίπτωση των νομισμάτων.

3.2. Μελλοντικά χαρτονομίσματα και κέρματα σε ευρώ – μελλοντικές προσαρμογές και πιθανές βελτιώσεις

Τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα σε ευρώ είναι αποτέλεσμα συνεχούς προσπάθειας βελτίωσης, ιδίως στο επίπεδο της ποιότητας, της αξιοπιστίας και της ευκολίας χρήσης. Ο αριθμός των παραχαραγμένων χαρτονομισμάτων σε ευρώ που έχει ανιχνευθεί είναι εξαιρετικά χαμηλός σε σχέση με τις ποσότητες που κυκλοφορούν, και πολύ χαμηλότερος από τα χαρτονομίσματα σε δολάρια ΗΠΑ.

Χαρτονομίσματα σε ευρώ

Σε ότι αφορά τα χαρτονομίσματα σε ευρώ, η ΕΚΤ άρχισε να προετοιμάζει τις επόμενες σειρές χαρτονομισμάτων λίγο μετά την κυκλοφορία του ευρώ, ιδίως προκειμένου να διασφαλίσει σε συνεχή βάση την ύπαρξη των πιο σύγχρονων χαρακτηριστικών ασφαλείας έτσι ώστε τα χαρτονομίσματα να προσφέρουν πάντοτε ικανοποιητική προστασία έναντι της παραχάραξης. Το πρώτο από τη νέα σειρά χαρτονομισμάτων αναμένεται να εκδοθεί προς τα τέλη της παρούσας δεκαετίας ενώ τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν σε καθορισμένα διαστήματα.

Κέρματα σε ευρώ – εθνικές όψεις

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή του ευρωπαϊκού συστήματος κερμάτων, το Συμβούλιο αποφάσισε το 2003 ότι η "τυποποιημένη" εθνική όψη των κερμάτων σε ευρώ που κυκλοφορούν θα παρέμενε αμετάβλητη ('moratorium') ως τα τέλη του 2008.[4] . Ωστόσο, επιτράπηκε στα κράτη μέλη να εκδώσουν αναμνηστικά κέρματα των 2 ευρώ για να εορτάσουν συγκεκριμένα γεγονότα, υπό ορισμένους περιορισμούς σχετικά με την ποσότητα και τη συχνότητα. Αυτά τα αναμνηστικά κέρματα κυκλοφορούν νόμιμα, αλλά έχουν διαφορετική εθνική όψη που αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο γεγονός. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εκδίδουν συλλεκτικά κέρματα, δηλαδή σε πολύτιμα μέταλλα, που είναι νόμιμα μόνο στη χώρα έκδοσης και τα οποία δεν προορίζονται γενικά για κυκλοφορία.

Η μελλοντική απόφαση του Συμβουλίου για τις εθνικές όψεις των κερμάτων σε ευρώ, που πρέπει να ληφθεί πριν από το τέλος του moratorium στα τέλη του 2008, είναι ιδιαίτερα σημαντική και πρέπει να προετοιμαστεί προσεκτικά. Η Επιτροπή θα πραγματοποιήσει έρευνα κατά τη διάρκεια του 2007 στον πληθυσμό της ζώνης ευρώ ώστε να συγκεντρώσει τις απόψεις και τις προτιμήσεις των πολιτών για το θέμα αυτό.

Κέρματα σε ευρώ – κοινές πλευρές

Τα 5 κέρματα με τη μεγαλύτερη αξία, η κοινή όψη των οποίων αποτύπωνε χάρτες της Ευρώπης με τις χώρες της πρώην ΕΕ-15, έχουν τροποποιηθεί. Η Σλοβενία θα είναι η πρώτη χώρα που θα εισαγάγει κέρματα με τις νέες κοινές όψεις την 1η Ιανουαρίου 2007. Η μετάβαση των δώδεκα χωρών του πρώτου κύματος της ζώνης ευρώ στη παραγωγή των νέων κερμάτων βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας. Οι περισσότερες θα μεταβούν στο νέο κοινό σχέδιο ήδη μέσα στο 2007 ενώ μερικές άλλες θα προστεθούν το 2008 το αργότερο.

3.3. Παραγωγή και αποθήκευση χαρτονομισμάτων και κερμάτων – βελτιωμένη αποτελεσματικότητα

Η παραγωγή των χαρτονομισμάτων σε ευρώ οργανώνεται σε αποκεντρωμένη και συλλογική βάση με συλλογική δράση, ώστε να αυξάνεται η αποτελεσματικότητα με την πραγματοποίηση οικονομιών κλίμακας. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ καθορίζει ποσοστώσεις παραγωγής σε ετήσια βάση για τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης ευρώ, έτσι ώστε κάθε αξία να παράγεται από περιορισμένο αριθμό νομισματοκοπείων και κάθε εθνική κεντρική τράπεζα να είναι υπεύθυνη για την προμήθεια ορισμένων μόνο χαρτονομισμάτων. Τα αποθέματα εφοδιασμού και ένα κοινό στρατηγικό απόθεμα χαρτονομισμάτων σε ευρώ, το στρατηγικό απόθεμα του Ευρωσυστήματος (ESS), διασφαλίζουν τη συνέχεια του ανεφοδιασμού σε χαρτονομίσματα ευρώ. Τα αποθέματα, μεταξύ άλλων, χρησιμοποιούνται για τον ανεφοδιασμό της αρχικής ποσότητας χαρτονομισμάτων σε ευρώ τα οποία είναι απαραίτητα για τη μετάβαση στα κράτη μέλη που προσχωρούν στη ζώνη ευρώ, όπως συμβαίνει με τη Σλοβενία από την 1η Ιανουαρίου 2007. Η ΕΚΤ ενέκρινε ακόμη κατευθυντήρια γραμμή σχετικά με μια ενιαία διαδικασία για την προμήθεια τραπεζογραμματίων που θα ξεκινήσει το αργότερο το 2012.

Η παραγωγή των κερμάτων σε ευρώ είναι θέμα εθνικής αρμοδιότητας. Δεδομένου ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται σε αποκεντρωμένη βάση, δεν αξιοποιούνται ορισμένα από τα πλεονεκτήματα και τα κέρδη αποτελεσματικότητος τα οποία απορρέουν από την συλλογική δράση, ιδίως το συντονισμό της παραγωγής και/ή της αποθήκευσης. Για παράδειγμα, το παρόν πλαίσιο δεν αποκλείει ότι ορισμένες χώρες αποφασίζουν να παραγάγουν συμπληρωματικά κέρματα ενώ άλλες έχουν πλεονασματικά αποθέματα των ίδιων κερμάτων. Συνεπώς, μπορούν να εξεταστούν οι δυνατότητες βελτίωσης, ιδίως σε ότι αφορά τα τρία κέρματα μικρότερης αξίας (1, 2 και 5 λεπτά) που αντιπροσωπεύουν μαζί περίπου 80%, κατά μέσο όρο, της νέας παραγωγής κερμάτων. Αποφέρουν χαμηλά νομισματικά έσοδα και το κόστος παραγωγής καθώς και οι συναφείς δαπάνες (μεταφορά, συσκευασία, κλπ.) είναι υψηλά σε σχέση με την ονομαστική τους αξία. Δεδομένου ότι η ύπαρξη διαφορετικών εθνικών όψεων σε κάποιο βαθμό αποτελεί εμπόδιο για την ανταλλαγή ή τη μεταφορά αποθεμάτων κερμάτων μεταξύ χωρών, αλλά και πιθανόν για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της μαζικής παραγωγής, ορισμένα κράτη μέλη ίσως είναι έτοιμα να εξετάσουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης κερμάτων μικρής αξίας με "τυποποιημένη" εθνική όψη για να καλύψουν μέρος των αναγκών τους για τα τρία κέρματα με την μικρότερη αξία. Πρέπει ακόμη να εξεταστούν περαιτέρω οι δυνατότητες για τη δημιουργία και/ή την αξιοποίηση συνεργιών σε ότι αφορά την παραγωγή και την αποθήκευση των κερμάτων, ιδίως σε συνεργασία με την ΕΚΤ ώστε να αξιοποιηθεί η πείρα της στον τομέα.

3.4. Κοινές δαπάνες σε σχέση με το σύστημα κερμάτων ευρώ

Ορισμένα από τα στοιχεία του συστήματος κερμάτων ευρώ απαιτούν την κοινή και συντονισμένη δράση από την πλευρά όλων των κρατών μελών της ζώνης ευρώ, ιδίως στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης, της ανταλλαγής πληροφοριών κτλ. Για καθαρά πρακτικούς λόγους, φαίνεται ευκολότερο και αποτελεσματικό να χρηματοδοτούνται τέτοιες κοινές δραστηριότητες από έναν κοινό προϋπολογισμό (όπως συμβαίνει για παρόμοιες δραστηριότητες σχετικά με τα χαρτονομίσματα σε ευρώ που χρηματοδοτούνται από την ΕΚΤ) αντί να χρειάζεται να συγκεντρώνονται διάφορες εθνικές συνεισφορές ώστε να εφαρμοστούν ή και να εξεταστούν τα κοινά μέτρα. Συνεπώς, πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα δημιουργίας μιας ειδικής γραμμής στον προϋπολογισμό της ΕΕ για σχέδια και δραστηριότητες κοινού ενδιαφέροντος σχετικά με τα κέρματα σε ευρώ.

3.5. Νομισματικά έσοδα από τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα σε ευρώ

Τα μετρητά που κυκλοφορούν αποτελούν πηγή εσόδων (νομισματικά έσοδα ή δημόσια έσοδα εκ της νομισματοκοπής) για την εκδίδουσα αρχή. Στην περίπτωση των χαρτονομισμάτων σε ευρώ, τα εν λόγω έσοδα συγκεντρώνονται και κατανέμονται στη συνέχεια μεταξύ των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ζώνης ευρώ ανάλογα με έναν ειδικό κλειδάριθμο που βασίζεται στο ΑΕΠ και τον πληθυσμό κάθε χώρας. Η κατάσταση διαφέρει για τα κέρματα σε ευρώ, αφού τα έσοδα (που αντιστοιχούν κατά προσέγγιση στην ονομαστική αξία του κέρματος μείον το κόστος παραγωγής και θέσης σε κυκλοφορία) συγκεντρώνονται από τη χώρα που εκδίδει το κέρμα. Η προσέγγιση αυτή θα έπρεπε να είναι εξίσου ικανοποιητική εφόσον δεν υπάρχουν σημαντικές "καθαρές" μεταναστευτικές ροές κερμάτων σε ευρώ μεταξύ κρατών μελών (π.χ. συστηματικές εισροές ή εκροές προς ή από ορισμένες χώρες), στην οποία περίπτωση θα πρέπει να εξεταστούν ορισμένες (ειδικές ή γενικές) προσαρμογές σε σχέση με το παρόν σύστημα.

3.6. Πλαίσιο για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη

Η εισαγωγή των χαρτονομισμάτων και κερμάτων σε ευρώ, που κυκλοφορούν σε δώδεκα κράτη μέλη και σε ορισμένες τρίτες χώρες, απαίτησε συντονισμένες προσπάθειες για την προστασία του νομίσματος από την παραχάραξη, που υπερβαίνουν την εθνική εμβέλεια.

Ενώ τα κράτη μέλη συνεχίζουν να είναι πρωταρχικά υπεύθυνα για τη διασφάλιση της προστασίας του ευρώ, θεσπίστηκε διεθνική συνεργασία για τη στήριξη των προσπαθειών αντιμετώπισης της παραχάραξης. Τις αρμοδιότητες μοιράζονται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή/Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF,) η ΕΚΤ, η Europol, η Eurojust και η Interpol.

Ως βάση, εγκρίθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο ένα αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο προκειμένου να αυξηθεί το γενικό επίπεδο προστασίας και να εναρμονιστούν οι εθνικές νομοθεσίες στον τομέα. Τα εθνικά κέντρα ανάλυσης (ΕΚΑ) για παραχαραγμένα χαρτονομίσματα και τα εθνικά κέντρα ανάλυσης κερμάτων (ΕΚΑΚ) συνεργάζονται στενά με το κέντρο ανάλυσης πλαστών τραπεζογραμματίων (ΚΑΠΤ) της ΕΚΤ και το ευρωπαϊκό τεχνικό και επιστημονικό κέντρο για την ανάλυση, ταξινόμηση και απόσυρση παραχαραγμένων χαρτονομισμάτων και κερμάτων σε ευρώ (ΕΤΕΚ) της Επιτροπής /OLAF, ενώ έχουν ληφθεί μέτρα για τη συμπλήρωση και την ολοκλήρωση κατάλληλου επιπέδου εναρμόνισης των ποινικών κυρώσεων.

[1] Βάσει στοιχείων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Τα τελευταία στοιχεία αναφέρονται στον Οκτώβριο 2006.

[2] Βλέπε έρευνα Ευρωβαρόμετρο Flash 193 που πραγματοποιήθηκε το 2006 για την "Ζώνη ευρώ, 5 έτη μετά την εισαγωγή του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος" καθώς και την έρευνα Ευρωβαρόμετρο Flash 191, "Εισαγωγή του ευρώ στα νέα κράτη μέλη" που πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο 2006.

[3] Βλέπε COM(2002) 747 τελικό της 19.12.2002: "Η εισαγωγή των χαρτονομισμάτων και κερμάτων ευρώ: ένας χρόνος μετά".

[4] Εκτός από την περίπτωση που αλλάζει ο αρχηγός κράτους που απεικονίζεται σε ένα νόμισμα.