52002DC0551

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ - Διαρθρωτικοί δείκτες

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η ανακοίνωση αυτή παρουσιάζει την πρόταση της Επιτροπής για τον κατάλογο δεικτών που θα χρησιμοποιηθούν στην έκθεση της άνοιξης 2003. // Η ανακοίνωση αυτή παρουσιάζει την πρόταση της Επιτροπής για τον κατάλογο δεικτών στους οποίους θα στηριχθούν κυρίως τα βασικά μηνύματα της έκθεσης της άνοιξης 2003. Στην ανακοίνωση περιγράφεται επίσης η πρόοδος που επιτέλεσαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής κατά το τελευταίο έτος όσον αφορά την ανάπτυξη νέων διαρθρωτικών δεικτών, τη βελτίωση εκείνων που ήδη χρησιμοποιήθηκαν πέρυσι και την ενσωμάτωση των υποψηφίων προς ένταξη χωρών στην διαδικασία κατάρτισης των διαρθρωτικών δεικτών.

Ο νέος κατάλογος χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό σταθερότητας και παρέχει ορισμένη ευελιξία. // Εφέτος είναι το τρίτο κατά σειρά έτος που η Επιτροπή επιλέγει δέσμη διαρθρωτικών δεικτών. Στην προηγούμενη σειρά δεικτών έγιναν περιορισμένες μόνον αλλαγές ώστε να διατηρηθεί ο υψηλός βαθμός σταθερότητας του καταλόγου. Η σταθερότητα αυτή αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την αξιολόγηση της προόδου που επιτυγχάνεται από έτος σε έτος όσον αφορά την επίτευξη των στόχων, ενώ παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα να βελτιωθούν περαιτέρω η αξιοπιστία και η ποιότητα των δεικτών. Ωστόσο, κατά τη σύνταξη του καταλόγου δεικτών επιδείχθηκε ευελιξία προκειμένου να περιληφθούν στον εν λόγω κατάλογο δείκτες που αντικατοπτρίζουν νέες πολιτικές προτεραιότητες ή αποτελεσματικότεροι δείκτες που εν τω μεταξύ κατέστησαν διαθέσιμοι.

Ο κατάλογος παραμένει βραχύς και ισορροπημένος ως προς τους διάφορους τομείς που καλύπτει . // Ο κατάλογος δεικτών διατηρήθηκε επίσης βραχύς και ο αριθμός των δεικτών (42) παρέμεινε ο ίδιος σε σχέση με την έκθεση της άνοιξης του προηγούμενου έτους. Παρέχεται έτσι η δυνατότητα καλύτερης εστίασης των πολιτικών μηνυμάτων που εξάγονται από τους δείκτες. Η ισορροπία μεταξύ των διαφόρων τομέων διατηρήθηκε, με επτά δείκτες για κάθε τομέα.

//

Η κυριότερη αλλαγή είναι η προσθήκη των υποψηφίων χωρών. // Σε απάντηση στο αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Γκέτεμποργκ, στους διαρθρωτικούς δείκτες θα ενσωματωθούν εφέτος και οι 13 υποψήφιες χώρες ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγησή τους στο πλαίσιο της έκθεσης που παρουσιάζει η Επιτροπή την άνοιξη. Η ανακοίνωση περιλαμβάνει τα στοιχεία για τις υποψήφιες χώρες που αναμένεται να είναι διαθέσιμα κατά τη στιγμή της σύνταξης της επόμενης έκθεσης της άνοιξης.

Επιτελέστηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά την ανάπτυξη και την βελτίωση των δεικτών. // Οι υπηρεσίες της Επιτροπής επιτέλεσαν σημαντική πρόοδο όσον αφορά την ανάπτυξη νέων δεικτών και την βελτίωση της ποιότητας των ήδη υφισταμένων. Η πρόοδος αυτή αφορά την εκπόνηση δεικτών σε αρκετούς τομείς: σύνθετοι δείκτες, δυνητικό ΑΕΠ, οριακός (και μέσος) πραγματικός φορολογικός συντελεστής, εγκαταστάσεις παιδικής φροντίδας, ηλεκτρονικό εμπόριο, ηλεκτρονική διακυβέρνηση, δημογραφία των επιχειρήσεων, εγγραφή νέων εταιρειών, χρηματοπιστωτική ενοποίηση, δείκτης ανακύκλωσης επιλεγμένων υλικών και επικίνδυνων αποβλήτων. Ως αποτέλεσμα των εργασιών αυτών δύο νέοι δείκτες προστέθηκαν στον κατάλογο. Κατά το ερχόμενο έτος, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεχίσουν να εργάζονται για την ανάπτυξη δεικτών σε ευρύ φάσμα τομέων. Αναπτύχθηκαν δύο νέοι σύνθετοι δείκτες για την οικονομία της γνώσης, οι οποίοι και θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο συζητήσεων και ανακοινώσεων για την χάραξη πολιτικής στον τομέα αυτό. Η Επιτροπή συνεχίζει τον προβληματισμό της σχετικά με τη χρήση των σύνθετων δεικτών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών δεικτών.

ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

I. Ιστορικό

1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας ζήτησε (συμπεράσματα, παράγραφος 36) να θεσπιστεί, κατόπιν κοινής συμφωνίας, δέσμη διαρθρωτικών δεικτών που θα χρησιμοποιούνται για να στηρίζουν την ανάλυση που πραγματοποιεί η Επιτροπή στην ετήσια έκθεσή της που υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της άνοιξης. Οι διαρθρωτικοί δείκτες προσφέρουν τη δυνατότητα αντικειμενικής εκτίμησης της προόδου που επιτεύχθηκε όσον αφορά τους στόχους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας, οι οποίοι διευρύνθηκαν στο Γκέτεμποργκ και οριστικοποιήθηκαν στη Στοκχόλμη και στη Βαρκελώνη.

2. Τα δύο τελευταία έτη η Επιτροπή κατάρτισε κατάλογο διαρθρωτικών δεικτών, τη θέσπιση των οποίων συμφώνησε από κοινού με το Συμβούλιο. Οι δείκτες αυτοί καλύπτουν έξι τομείς: γενική οικονομική κατάσταση, απασχόληση, καινοτομία και έρευνα, οικονομική μεταρρύθμιση, κοινωνική συνοχή και περιβάλλον. Στο πλαίσιο της έκθεσης της άνοιξης, οι δείκτες αυτοί αποδείχθηκαν χρήσιμοι για τον προσδιορισμό των τομέων στους οποίους πρέπει να αναληφθούν περαιτέρω πρωτοβουλίες καθώς και για την μέτρηση της επιτελεσθείσας προόδου ως προς την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας.

3. Η ανακοίνωση αυτή παρουσιάζει τον κατάλογο διαρθρωτικών δεικτών που η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθούν ως βασικό στοιχείο για την σύνταξη της έκθεσης της άνοιξης 2003. Ο τελικός κατάλογος των διαρθρωτικών δεικτών, ο οποίος θα συμφωνηθεί από κοινού με το Συμβούλιο, θα εγκριθεί κατά τη σύνοδο κορυφής που θα συνέλθει τον Δεκέμβριο 2002 στην Κοπεγχάγη.

II. τρεχουσες εργασιεσ

4. Οι εργασίες κατάρτισης των διαρθρωτικών δεικτών που διεξήγαγαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής μετά την ανακοίνωση του προηγούμενου έτους εστιάσθηκαν σε τέσσερα βασικά ζητήματα:

(i) περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των δεικτών που χρησιμοποιήθηκαν στην έκθεση της άνοιξης 2002.

(ii) ενσωμάτωση των υποψηφίων χωρών στους διαρθρωτικούς δείκτες, μετά από σχετικό αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Γκέτεμποργκ.

(iii) ακριβής διατύπωση ορισμών και συγκέντρωση κατάλληλων στοιχείων για τον συμφωνηθέντα κατάλογο των προς κατάρτιση δεικτών. και

(iv) εκτίμηση της σκοπιμότητας τροποποίησης του καταλόγου δεικτών, σε συνάρτηση με την πρόοδο που καταγράφεται στην κατάρτιση νέων δεικτών και τις πολιτικές προτεραιότητες που καθορίστηκαν στα πρόσφατα Ευρωπαϊκά Συμβούλια.

5. Η Eurostat, σε συνεργασία με τις άλλες υπηρεσίες της Επιτροπής και τις στατιστικές υπηρεσίες των κρατών μελών, καταβάλλει προσπάθειες για να βελτιωθεί η ποιότητα των δεικτών του καταλόγου. Κατά το προηγούμενο έτος η Eurostat βελτίωσε τη γεωγραφική κάλυψη (αριθμός καλυπτόμενων χωρών), τις χρονολογικές σειρές και την ποιότητα των στοιχείων για πολλούς από τους υπάρχοντες διαρθρωτικούς δείκτες. Ιδιαίτερα, σημαντική πρόοδος επιτεύχθηκε όσον αφορά την παροχή επίσημων στοιχείων για τους διαρθρωτικούς δείκτες, οι οποίοι προηγουμένως καταρτίζονταν με βάση στοιχεία από ανεπίσημες πηγές. Επιπλέον, η Eurostat συνέχισε να βελτιώνει την ιστοθέση της στο Διαδίκτυο [1] στην οποία μπορεί να έχει πρόσβαση κάθε ενδιαφερόμενος και η οποία περιέχει πλέον λεπτομερείς πληροφορίες όσον αφορά τη μεθοδολογία καθώς και τα στοιχεία για όλους τους διαρθρωτικούς δείκτες. Η καλύτερη ποιότητα των δεικτών βελτιώνει την αξιοπιστία των συμπερασμάτων που μπορούν να εξαχθούν από την επικείμενη έκθεση της άνοιξης.

[1] www.europa.eu.int/comm/eurostat/structuralindicators

6. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί τον καρπό των προσπαθειών που κατέβαλαν κατά το τελευταίο έτος οι υπηρεσίες της Επιτροπής για την κατάρτιση διαρθρωτικών δεικτών. Στο τμήμα III παρατίθενται οι κύριες αρχές στις οποίες στηρίζεται ο νέος κατάλογος δεικτών. Στο τμήμα IV παρουσιάζεται αυτός ο νέος κατάλογος και εξηγούνται οι λόγοι για τους οποίους ορισμένοι δείκτες περιλήφθηκαν στο φετινό κατάλογο ενώ άλλοι αφαιρέθηκαν. Στο τμήμα V περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο οι υποψήφιες χώρες ενσωματώνονται εφέτος στους διαρθρωτικούς δείκτες. Τέλος, στο τμήμα VI περιγράφεται η πρόοδος που επιτέλεσαν από το περασμένο έτος οι υπηρεσίες της Επιτροπής όσον αφορά την ανάπτυξη νέων δεικτών. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό καθώς και ο νέος κατάλογος των δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν παρουσιάζονται στο παράρτημα 1.

III. Αρχές που διεπουν το νεο καταλογο δεικτων

7. Εφέτος είναι το τρίτο κατά σειρά έτος που η Επιτροπή επιλέγει κατάλογο διαρθρωτικών δεικτών. στους δείκτες αυτούς θα στηριχθούν κυρίως τα βασικά μηνύματα της έκθεσης της άνοιξης 2003. Ο κατάλογος δεικτών παρουσιάζει υψηλό βαθμό σταθερότητας ώστε να παρέχεται η δυνατότητα διαχρονικής μέτρησης της επιτευχθείσας προόδου, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα του Συμβουλίου. Η σταθερότητα αυτή είναι εξάλλου απαραίτητη και λόγω του ότι πολλά διαρθρωτικά προβλήματα υφίστανται συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, αυτό παρέχει τη δυνατότητα συνεχούς βελτίωσης των δεικτών από άποψη αξιοπιστίας και ποιότητας. Η αλλαγή δεικτών κάθε έτος θα δυσχέραινε πολύ την προσπάθεια αυτή τόσο για την Eurostat όσο και για τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες.

8. Ένα άλλο επίσης στοιχείο που χαρακτηρίζει τον κατάλογο είναι η ευελιξία καθώς, εν τω μεταξύ, καθορίστηκαν νέες προτεραιότητες και παράλληλα αναπτύχθηκαν πιο βελτιωμένοι διαρθρωτικοί δείκτες. Η ευελιξία αυτή αντισταθμίστηκε ωστόσο από την ανάγκη να διατηρηθεί επαρκής βαθμός σταθερότητας ώστε η ετήσια έκθεση της άνοιξης να επιτρέπει την συνεκτική και τεκμηριωμένη αξιολόγηση της προόδου για την επίτευξη των στόχων που καθορίστηκαν στη Λισσαβώνα και στα επόμενα Ευρωπαϊκά Συμβούλια.

9. Ο κατάλογος των δεικτών πρέπει να παραμείνει βραχύς ώστε να εκπέμπει σαφή και καλά εστιασμένα πολιτικά μηνύματα αλλά θα πρέπει ταυτόχρονα να είναι ισορροπημένος ώστε να αντικατοπτρίζει την ίση σημασία που αποδίδεται από τη Λισσαβόνα και το Γκέτεμποργκ στους διάφορους τομείς δράσης που είναι (1) η απασχόληση, (2) η καινοτομία και η έρευνα, (3) η οικονομική μεταρρύθμιση, (4) η κοινωνική συνοχή και (5) το περιβάλλον. Επί πλέον, ο κατάλογος συμπεριλαμβάνει ορισμένους δείκτες για την γενική οικονομική κατάσταση ώστε να περιγραφεί το οικονομικό πλαίσιο εντός του οποίου λαμβάνουν χώρα οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Για το σκοπό αυτό η παρούσα ανακοίνωση περιλαμβάνει 42 δείκτες, δηλαδή τον ίδιο αριθμό δεικτών σε σχέση με την έκθεση της άνοιξης 2002. Κάθε τομέας περιλαμβάνει 7 δείκτες ώστε να υπάρχει ισοδύναμη κάλυψη όλων των τομέων.

10. Καταρχήν, όλοι οι νέοι δείκτες του καταλόγου αναπτύχθηκαν από τις υπηρεσίες της Επιτροπής μετά την ανακοίνωση του περασμένου έτους, ή αιτιολογούνται από ένα νέο βασικό στόχο που έχει θέσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Επιπλέον, οι νέοι αυτοί δείκτες θα προκύψουν από τις διάφορες διαδικασίες καθορισμού δεικτών και συγκριτικής αξιολόγησης που διεξάγονται σε τομεακό επίπεδο, όπου έχουν ήδη δοκιμαστεί. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η συνοχή όλων αυτών των τομεακών διαδικασιών με τους συνολικούς διαρθρωτικούς δείκτες.

11. Όλοι οι νέοι δείκτες πρέπει να ικανοποιούν επίσης τα κριτήρια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν και για την αρχική επιλογή δεικτών. Οι δείκτες αυτοί πρέπει να είναι: (1) ευανάγνωστοι και εύληπτοι . (2) προσαρμοσμένοι στις αντίστοιχες πολιτικές. (3) συνεκτικοί μεταξύ τους. (4) διαθέσιμοι έγκαιρα. (5) συγκρίσιμοι μεταξύ των κρατών μελών, των υποψηφίων χωρών και, στο μέτρο του δυνατού, με τρίτες χώρες. (6) επιλεγμένοι από αξιόπιστες πηγές. και (7) δεν πρέπει να επιβαρύνουν υπερβολικά τα κράτη μέλη και τους ερωτώμενους.

12. Η κυριότερη αλλαγή που επήλθε φέτος στους διαρθρωτικούς δείκτες είναι ότι οι δείκτες αυτοί θα καλύπτουν πλέον και τις 13 υποψήφιες χώρες, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Γκέτεμποργκ. Έτσι, οι υποψήφιες χώρες θα συμπεριληφθούν σταδιακά στη στρατηγική της Λισσαβώνας, αρχίζοντας από την έκθεση της άνοιξης 2003. Η Eurostat συνεργάζεται με τις στατιστικές υπηρεσίες των υποψηφίων χωρών προκειμένου να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των διαρθρωτικών τους δεικτών. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό περιλαμβάνονται στο τμήμα V.

IV. Ο νεοσ καταλογοσ δεικτων

13. Ο νέος κατάλογος δεικτών καταρτίστηκε σύμφωνα με τις προαναφερόμενες αρχές. Συνολικά, στον κατάλογο των 42 δεικτών προστέθηκαν τρεις νέοι δείκτες ενώ τρεις άλλοι αφαιρέθηκαν.

14. Ο κατάλογος περιλαμβάνει νέους δείκτες για τους οποίους επιτεύχθηκε επαρκής πρόοδος όσον αφορά τη συγκέντρωση στοιχείων, όπως ο δείκτης για την "μέση πραγματική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας", ο δείκτης για την "εγγραφή νέων εταιρειών" και οι δείκτης για την "χρηματοπιστωτική ενοποίηση". Στον κατάλογο επίσης αντικατοπτρίζονται και οι νέες πολιτικές προτεραιότητες. Παραδείγματος χάρη, ο δείκτης "δαπάνες για Ε&Α" επιμερίζεται πλέον σε "δαπάνες Ε&Α ανά πηγή χρηματοδότησης" και όχι σε "δαπάνες επιχειρήσεων για Ε&Α" προκειμένου ο δείκτης αυτός να αντικατοπτρίζει τον στόχο που τέθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης. Η προσθήκη του δείκτη για την "μέση πραγματική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας" αντικατοπτρίζει επίσης την σημασία που προσέδωσε στο ζήτημα αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης. Οι νέοι δείκτες που προστέθηκαν στον κατάλογο ικανοποιούν τα κριτήρια ποιότητας που περιγράφονται στο τμήμα III.

15. Λόγω της προσθήκης νέων δεικτών κρίθηκε απαραίτητο να αφαιρεθούν άλλοι δείκτες από τον κατάλογο του προηγούμενου έτους. Πρόκειται για μια ολοένα και δυσχερέστερη διαδικασία καθώς περισσότεροι και καλύτερης ποιότητας δείκτες καθίστανται διαθέσιμοι. Νέοι δείκτες προστέθηκαν όταν αποδείχθηκε ότι οι δείκτες αυτοί ήταν, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο προηγούμενο δείκτη, καταλληλότεροι από πολιτική άποψη, όταν η ποιότητα των στοιχείων για τους νέους δείκτες ήταν καλύτερη και όταν υπήρχε ορισμένου βαθμού επικάλυψη μεταξύ του προηγούμενου δείκτη και ενός άλλου δείκτη του καταλόγου.

16. Ο επιμερισμός ανά φύλο είναι μια γενική αρχή των διαρθρωτικών δεικτών. Ο επιμερισμός αυτός διευρύνθηκε εφέτος και εφαρμόσθηκε στις περιπτώσεις που υπήρχαν διαθέσιμα καλής ποιότητας στοιχεία και ο επιμερισμός ανά φύλο ήταν χρήσιμος. Αναμένεται ότι θα υπάρξουν στοιχεία διαθέσιμα ανά φύλο για τους δείκτες που αφορούν την "μέση πραγματική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας", την "δια βίου μάθηση", τα "εργατικά ατυχήματα (σοβαρά αλλά όχι θανατηφόρα)", τον "δείκτη κινδύνου φτώχειας", τον "δείκτη κινδύνου εμμονής της φτώχειας", την "διασπορά των περιφερειακών δεικτών απασχόλησης", την "μακροχρόνια ανεργία", τους "πτυχιούχους στους τομείς των επιστημών και της τεχνολογίας" και τα "άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο". Όλα αυτά τα στοιχεία αναμένεται ότι θα έχουν συγκεντρωθεί μέχρι τη δημοσίευση της έκθεσης της άνοιξης 2003.

Γενική οικονομική κατάσταση

17. Οι δείκτες για τη γενική οικονομική κατάσταση απεικονίζουν το συνολικό οικονομικό πλαίσιο στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Δεν επήλθαν αλλαγές στους δείκτες αυτού του τομέα. Αναπτύχθηκε νέος δείκτης για την μέτρηση της αύξησης του δυνητικού ΑΕΠ, η οποία αποτελεί τον απώτερο στόχο της διαρθρωτικής μεταρρύθμισης. Ωστόσο, αποφασίστηκε να μην περιληφθεί φέτος στον κατάλογο η αύξηση του δυνητικού ΑΕΠ προκειμένου να υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για την επίλυση των τυχόν προβλημάτων που ενδέχεται να ανακύψουν από τη χρησιμοποίηση αυτού του δείκτη.

Απασχόληση

18. Οι δείκτες για την απασχόληση αφορούν πολλούς από τους βασικούς στόχους που τέθηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας και συγκεκριμένα: την ενίσχυση της απασχόλησης στην Ένωση, την ισότητα ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών και τη συνέχιση μιας "ενεργητικής πολιτικής για την απασχόληση", δίδοντας π.χ. έμφαση στη δια βίου μάθηση. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης οριστικοποίησε τους στόχους της Λισσαβώνας σχετικά με την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή.

19. Στον κατάλογο των διαρθρωτικών δεικτών προστέθηκε δείκτης για την μέση πραγματική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας ώστε να παρακολουθείται η υλοποίηση του στόχου που τέθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης για προοδευτική, έως το 2010, αύξηση κατά 5 έτη της μέσης πραγματικής ηλικίας στην οποία τα άτομα παύουν να εργάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο δείκτης αυτός αντικαθιστά τον δείκτη απασχόλησης των μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένων ο οποίος πλέον θα ενσωματωθεί στον δείκτη για το ποσοστό απασχόλησης.

Καινοτομία και έρευνα

20. Οι δείκτες για την καινοτομία και την έρευνα αντικατοπτρίζουν τη σημασία που αποδίδει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας στη μετάβαση σε μια οικονομία της γνώσης, η οποία πρέπει να διευκολυνθεί με τη βελτίωση των πολιτικών για την Ε&Α, την εκπαίδευση και την κοινωνία της πληροφορίας. Δεν προτείνονται μεταβολές στους δείκτες αυτού του τομέα. Ωστόσο, ο δείκτης για τις δαπάνες Ε&Α θα επιμερίζεται πλέον ανά πηγή χρηματοδότησης και όχι ανά τομέα που πραγματοποιεί δαπάνες Ε&Α. Η μεταβολή αυτή αντικατοπτρίζει τον στόχο που τέθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης για αύξηση των συνολικών δαπανών της Ένωσης για Ε&Α ώστε οι δαπάνες αυτές να προσεγγίσουν μέχρι το 2010 το 3% του ΑΕΠ και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της Ε&Α. Τα δύο τρίτα των επενδύσεων αυτών πρέπει να προέλθουν από τον ιδιωτικό τομέα. Οι σύνθετοι δείκτες που αναπτύχθηκαν στον τομέα αυτό θα χρησιμοποιηθούν αρχικά στις διαδικασίες χάραξης των τομεακών πολιτικών.

Οικονομική μεταρρύθμιση

21. Οι δείκτες οικονομικής μεταρρύθμισης αντικατοπτρίζουν την έμφαση που δόθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας στην μεταρρύθμιση των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων. Με τους δείκτες αυτούς μετράται ο βαθμός ολοκλήρωσης της αγοράς, η επιτευχθείσα πρόοδος για την ελευθέρωση των βιομηχανιών δικτύου και οι στρεβλώσεις που μπορεί να προκαλέσει η παρέμβαση του δημοσίου στη λειτουργία των αγορών προϊόντων.

22. Ο δείκτης για την σύγκλιση των επιτοκίων προστέθηκε στον κατάλογο των διαρθρωτικών δεικτών σε αντικατάσταση του δείκτη για τα κεφάλαια αντληθέντα από τα χρηματιστήρια. Ο νέος δείκτης παρέχει τη δυνατότητα για πιο ακριβή μέτρηση της προόδου όσον αφορά την ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών. Σε σύγκριση με τον δείκτη "κεφάλαια αντληθέντα από τα χρηματιστήρια", ο δείκτης "σύγκλιση επιτοκίων" είναι λιγότερο εστιασμένος σε ένα συγκεκριμένο μέγεθος καθώς καλύπτει πολυάριθμες κεφαλαιαγορές και δεν επηρεάζεται από τα προγράμματα ιδιωτικοποίησης ή τις κυκλικές διακυμάνσεις στα χρηματιστήρια. Επιπλέον, τα στοιχεία είναι σύντομα διαθέσιμα και η σύγκλιση των επιτοκίων είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενος και εύκολος στην ερμηνεία του δείκτης.

23. Στον κατάλογο των διαρθρωτικών δεικτών προστέθηκε δείκτης για την εγγραφή νέων εταιρειών, αντικατοπτρίζοντας έτσι το αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας για παρακολούθηση του χρόνου και του κόστους που απαιτείται για τη σύσταση νέας εταιρείας. Ο συνολικός αριθμός των απαιτούμενων διαδικασιών για την εγγραφή νέας εταιρείας και η μέση χρονική περίοδος που απαιτείται για την ολοκλήρωση όλων των σχετικών διατυπώσεων αποτελούν καλούς δείκτες της προόδου που πραγματοποιείται στον τομέα της οικονομικής μεταρρύθμισης. Ο δείκτης αυτός αντικαθιστά τον δείκτη για τις επενδύσεις των επιχειρήσεων ο οποίος μετρά με λιγότερη ακρίβεια την πρόοδο στον τομέα της οικονομικής μεταρρύθμισης.

Κοινωνική συνοχή

24. Οι δείκτες κοινωνικής συνοχής μετρούν τον βαθμό και την εμμονή του κινδύνου φτώχειας, τις εισοδηματικές διαφορές καθώς και τον επακόλουθο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού. Ικανοποιείται έτσι η επιθυμία που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας, το οποίο κατάταξε την κοινωνική συνοχή μεταξύ των στόχων υψηλής προτεραιότητας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάεκεν ενέκρινε την μέθοδο ανοικτού συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής συνοχής. Στον κατάλογο περιλήφθηκαν επτά από τους δέκα πρωταρχικούς δείκτες που συμφωνήθηκαν στο Λάεκεν για τον τομέα αυτό. Άλλοι δείκτες, όπως ο δείκτης για το "προσδόκιμο ζωής" κατά τη γέννηση, χρησιμοποιούνται σε τομεακό επίπεδο.

25. Στους δείκτες για την κοινωνική συνοχή επήλθαν ορισμένες αλλαγές στους ορισμούς για την "ανισοκατανομή εισοδήματος", τον "δείκτη κινδύνου φτώχειας", τον "δείκτη κινδύνου εμμονής της φτώχειας" και τα "άτομα - μέλη νοικοκυριών χωρίς απασχόληση". Η "περιφερειακή συνοχή" δεν ορίζεται πλέον ως η "μεταβολή στους δείκτες περιφερειακής ανεργίας" αλλά ως η "μεταβολή στους δείκτες περιφερειακής απασχόλησης" και ταυτόχρονα ο δείκτης αυτός μετονομάσθηκε σε "διασπορά των περιφερειακών δεικτών απασχόλησης".

Περιβάλλον

26. Η προσθήκη των δεικτών για το περιβάλλον είναι απόρροια της ενσωμάτωσης των ζητημάτων για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη διαδικασία της Λισσαβώνας. την ενσωμάτωση των θεμάτων αυτών είχε αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ. Οι δείκτες καλύπτουν τους τέσσερις τομείς που προσδιόρισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ: κλιματικές μεταβολές, βιώσιμες μεταφορές, απειλές στη δημόσια υγεία και διαχείριση φυσικών πόρων.

27. Εφέτος δεν προτείνονται αλλαγές στους δείκτες για το περιβάλλον. Πάντως, ο δείκτης για τις εκπομπές αερίων που συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου τροποποιήθηκε ώστε να ενσωματώσει τους πολιτικούς στόχους που θέτει το πρωτόκολλο του Κιότο και η "συμφωνία καταμερισμού των ευθυνών" της ΕΕ. Σύμφωνα με τους στόχους αυτούς, ορισμένα κράτη μέλη οφείλουν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων ενώ άλλα δύνανται να αυξήσουν τις εκπομπές στους σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η σύγκριση των διαφορών μεταξύ των σημερινών εκπομπών και των τιμών-στόχων για κάθε κράτος μέλος παρέχει τη δυνατότητα αποτελεσματικής αξιολόγησης των επιπτώσεων από την εφαρμογή πολιτικών για την καταπολέμηση των κλιματικών μεταβολών.

V. Ενσωμάτωση των υποψήφιων χωρών στους διαρθρωτικούς δείκτες

28. Σύμφωνα με το αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Γκέτεμποργκ, οι 13 υποψήφιες χώρες (Βουλγαρία, Κύπρος, Δημοκρατία της Τσεχίας, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία και Τουρκία) θα περιληφθούν σταδιακά στους διαρθρωτικούς δείκτες, αρχής γενομένης από το τρέχον έτος. Θα προτιμηθεί η ευρεία - ανά χώρα - γεωγραφική κάλυψη από ένα υποσύνολο διαρθρωτικών δεικτών, η οποία θα επιτρέψει την κατάλληλη σύγκριση με τις υποψήφιες χώρες και μεταξύ των χωρών αυτών. Οποιαδήποτε πρόταση για νέους διαρθρωτικούς δείκτες θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την διαθεσιμότητα στοιχείων για τις υποψήφιες χώρες.

29. Η Eurostat συνεργάζεται με τις στατιστικές υπηρεσίες των υποψηφίων χωρών προκειμένου να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των διαρθρωτικών τους δεικτών. Σημαντική πρόοδος έχει επιτελεστεί προς την κατεύθυνση αυτή. Η Eurostat προγραμμάτισε τις εργασίες της σε συνάρτηση με το χρονοδιάγραμμα της έκθεσης της άνοιξης, και προς το παρόν τα περισσότερα στοιχεία για τους διαρθρωτικούς δείκτες που αφορούν τις υποψήφιες χώρες βρίσκονται στο στάδιο της συλλογής και υποβάλλονται σε ποιοτική αξιολόγηση. Επομένως, τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται στο στατιστικό παράρτημα διαγραμμάτων που επισυνάπτεται στην ανακοίνωση αυτή.

30. Τα στοιχεία που αναμένεται να είναι διαθέσιμα για τις υποψήφιες χώρες αναφέρονται στον κατωτέρω πίνακα 1. Στο παρόν στάδιο είναι δύσκολο να δοθούν ακριβή στοιχεία για τις χώρες και τα έτη για τα οποία θα υπάρξουν διαθέσιμα στοιχεία που θα περιληφθούν στην έκθεση της άνοιξης 2003, διότι η Eurostat και οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες των υποψηφίων χωρών εργάζονται πυρετωδώς για να εξασφαλίσουν μια όσο το δυνατόν ευρύτερη κάλυψη χωρίς παράλληλα να παραμελείται η ανάγκη για καλής ποιότητας πληροφοριακά στοιχεία ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίζεται η απρόσκοπτη εφαρμογή των σχεδίων για την ανάπτυξη του στατιστικού συστήματος της εκάστοτε ενδιαφερόμενης χώρας. Η διαδικασία για την ενσωμάτωση των υποψηφίων χωρών στους διαρθρωτικούς δείκτες δεν θα πρέπει να επιβαρύνει υπερβολικά τις διοικήσεις των χωρών αυτών.

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

31. Από τον πίνακα προκύπτει ότι, γενικά, ορισμένα στοιχεία για τους περισσότερους δείκτες αναμένεται να είναι διαθέσιμα έγκαιρα για τη σύνταξη της έκθεσης της άνοιξης 2003, και αυτό τουλάχιστον για την πλειονότητα των υποψηφίων χωρών. πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι στον τομέα της οικονομικής μεταρρύθμισης η κάλυψη που προσφέρουν τα στοιχεία είναι πιο περιορισμένη σε σχέση με τους άλλους τομείς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ερμηνεία των διαθέσιμων στοιχείων πρέπει να γίνει με προσοχή διότι τα στοιχεία αυτά συγκεντρώθηκαν πρόσφατα και λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών των υποψηφίων χωρών. Για ορισμένους διαρθρωτικούς δείκτες θα χρειαστεί πιθανώς χρόνος για μια πληρέστερη κάλυψη των υποψηφίων χωρών, αλλά το έργο αυτό δεν παύει να είναι υψηλής προτεραιότητας.

32. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι χώρες ΕΟΧ/ΕΖΕΣ (Ισλανδία, Λίχτενσταϊν και Νορβηγία) θα περιληφθούν στο στατιστικό παράρτημα της έκθεσης της άνοιξης 2003, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τις χώρες αυτές.

VI. Δείκτες στο σταδιο τησ αναπτυξησ

33. Στην περυσινή ανακοίνωση της Επιτροπής για τους διαρθρωτικούς δείκτες παρουσιάστηκαν 21 προς ανάπτυξη δείκτες. Από τη δημοσίευση της περσινής ανακοίνωσης τον Οκτώβριο 2001, οι υπηρεσίες της Επιτροπής επιτέλεσαν σημαντική πρόοδο όσον αφορά την ανάπτυξη δεικτών. Ειδικότερα, επιτεύχθηκε πρόοδος ως προς τους ακόλουθους δείκτες: δυνητικό ΑΕΠ, οριακός (και μέσος) πραγματικός φορολογικός συντελεστής, εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας, ηλεκτρονικό εμπόριο, ηλεκτρονική διακυβέρνηση, δημογραφία των επιχειρήσεων, εγγραφή νέων εταιρειών, ενοποίηση χρηματοπιστωτικού τομέα, κατανάλωση τοξικών χημικών προϊόντων, παραγωγικότητα των πόρων, ποσοστό ανακύκλωσης επιλεγμένων υλικών και επικίνδυνα απόβλητα. Η επιτευχθείσα πρόοδος σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς συνοψίζεται στο παράρτημα 1.

34. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής επιτέλεσαν σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη σύνθετων δεικτών, ιδίως σε τομείς όπως η οικονομία της γνώσης, η επιχειρηματικότητα και η εσωτερική αγορά. Οι σύνθετοι δείκτες υπολογίζονται σταθμίζοντας μία δέσμη καλά επιλεγμένων επί μέρους δεικτών, ούτως ώστε να απεικονίζεται, σε συνοπτική μορφή, η πρόοδος που έχει επιτελέσει το κάθε κράτος μέλος σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Οι σύνθετοι δείκτες παρουσιάζουν το πλεονέκτημα ότι περιέχουν πληρέστερα πληροφοριακά στοιχεία σε σχέση με εκείνα που μπορούν να περιληφθούν στον τρέχοντα κατάλογο διαρθρωτικών δεικτών και ότι προσφέρουν τη δυνατότητα μείωσης του αριθμού των δεικτών του καταλόγου. Ωστόσο, επειδή από τους σύνθετους δείκτες μπορούν να εξαχθούν ισχυρά πολιτικά μηνύματα, οι δείκτες αυτοί πρέπει να είναι αξιόπιστοι και να βασίζονται σε ορθή μεθοδολογία.

35. Επομένως, η Επιτροπή εργάστηκε με βάση την αρχή ότι η εκτίμηση των σύνθετων δεικτών πρέπει να γίνει κατά περίπτωση και η προσθήκη τους στον κατάλογο πρέπει να ακολουθεί τα ακόλουθα ποιοτικά κριτήρια. Οι σύνθετοι δείκτες πρέπει να δημιουργούν προστιθέμενη αξία σε σχέση με τη χρησιμοποίηση απλούστερων δεικτών, να περιλαμβάνουν μόνο τους ενδεδειγμένους επιμέρους δείκτες για το προς μέτρηση μέγεθος, να βασίζονται σε ποιοτικά στοιχεία για όλους τους επιμέρους δείκτες. επίσης πρέπει να ελέγχεται η αλληλοσυσχέτιση μεταξύ των επιμέρους δεικτών, η μέθοδος για τη στάθμιση των επιμέρους δεικτών πρέπει να είναι διαφανής, απλή και στατιστικώς αξιόπιστη και οι σύνθετοι δείκτες να δοκιμάζονται για την αξιοπιστία και την ευαισθησία τους.

36. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους ολοκληρώθηκε η ανάπτυξη δύο σύνθετων δεικτών για τις "επενδύσεις στην οικονομία της γνώσης" και για "τις επιδόσεις όσον αφορά τη μετάβαση στην οικονομία της γνώσης". Οι σύνθετοι αυτοί δείκτες εκτιμήθηκαν από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και υποβλήθηκαν σε λεπτομερή εξέταση και ανάλυση ευαισθησίας [2]. Η Επιτροπή προτείνει πλέον την χρησιμοποίηση αυτών των σύνθετων δεικτών στο πλαίσιο των σχετικών συζητήσεων και ανακοινώσεων. Το ίδιο θα συμβεί και για τους άλλους σύνθετους δείκτες που καταρτίζονται την περίοδο αυτή από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Παραδείγματος χάρη, καταρτίζεται δείκτης για την μέτρηση της ετοιμότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στον τομέα του ηλεκτρονικού επιχειρείν, ενώ σύνθετοι δείκτες χρησιμοποιούνται ήδη για την μέτρηση της προόδου στους τομείς της εσωτερικής αγοράς και της καινοτομίας. Για να βελτιωθεί η ποιότητα της επικείμενης έκθεσης, η Επιτροπή ενδέχεται να εξετάσει το ενδεχόμενο προσθήκης σύνθετων δεικτών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών δεικτών με βάση τη σχετική αξιολόγηση από τη χρήση τους σε τομεακό επίπεδο.

[2] State-of-the-art Report on Current Methodologies and Practices for Composite Indicator Development, Joint Research Centre - Applied Statistics Group, Ispra, June 2002 (www.jrc.cec.eu.int/uasa/prj-comp-ind.asp)

Πίνακας 2: Οι 42 προτεινόμενοι διαρθρωτικοί δείκτες για την έκθεση της άνοιξης 2003

Γενική οικονομική κατάσταση

α. Κατά κεφαλήν ΑΕΠ (σε ΜΑΔ) και ρυθμός αύξησης πραγματικού ΑΕΠ

β. Παραγωγικότητα εργασίας

γ. Αύξηση της απασχόλησης*

δ. Ποσοστό πληθωρισμού

ε. Aύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος

στ. Δημοσιονομικό υπόλοιπο

ζ. Χρέος γενικής κυβέρνησης

I. Απασχόληση

1. Ποσοστό απασχόλησης*

2.Μέση πραγματική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας*

3. Διαφορές αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών

4. Φορολογικός συντελεστής χαμηλόμισθων

5. Δια βίου μάθηση

6. Εργατικά ατυχήματα*

7. Ποσοστό ανεργίας*

II. Καινοτομία και έρευνα

1. Δαπάνες σε ανθρώπινους πόρους (δημόσιες δαπάνες για εκπαίδευση)

2. Δαπάνες Ε&Α (ανά πηγή χρηματοδότησης)

3. Επίπεδο πρόσβασης στο Διαδίκτυο

4. Πτυχιούχοι στους τομείς των επιστημών και της τεχνολογίας*

5. Διπλώματα ευρεσιτεχνίας

6. Κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου

7. Δαπάνες ΤΠΕ

III. Οικονομική μεταρρύθμιση

1. Σχετικά επίπεδα τιμών και σύγκλιση τιμών

2. Τιμές στις βιομηχανίες δικτύου

3. Δομή της αγοράς στις βιομηχανίες δικτύου

4. Δημόσιες συμβάσεις

5. Τομεακές και ad hoc κρατικές ενισχύσεις

6. Σύγκλιση επιτοκίων

7. Εγγραφή νέων εταιρειών

IV. Κοινωνική συνοχή

1. Ανισότητα στην κατανομή εισοδήματος

2. Δείκτης κινδύνου φτώχειας*

3. Δείκτης κινδύνου εμμονής της φτώχειας*

4. Διασπορά των περιφερειακών δεικτών απασχόλησης*

5. Άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο και δεν παρακολουθούν περαιτέρω μαθήματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης*

6. Μακροχρόνια ανεργία*

7. Άτομα - μέλη νοικοκυριών χωρίς απασχόληση

V. Περιβάλλον

1. Εκπομπές αερίων που συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (σε σχέση με τους αντίστοιχους στόχους)

2. Ενεργειακή ένταση της οικονομίας

3. Μεταφερθέντες όγκοι (τόνοι εμπορευμάτων και αριθμός επιβατών ανά χιλιόμετρο) ως προς το ΑΕΠ

4. Κατανομή ανά μεταφορικό μέσο

5. Ποιότητα του αέρα σε αστικό περιβάλλον

6. Αστικά απόβλητα

7. Ποσοστό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Οι αλλαγές σημειώνονται με έντονους χαρακτήρες. * Δείκτες που επιμερίζονται ανά φύλο.

Πίνακας 3: Αλλαγές στον κατάλογο διαρθρωτικών δεικτών*

Γενική οικονομική κατάσταση

Καμία αλλαγή.

Ι. Απασχόληση

Ο δείκτης "μέση πραγματική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας" αντικαθιστά τον δείκτη "ποσοστό απασχόλησης ηλικιωμένων εργαζομένων". Ο τελευταίος αυτός δείκτης ενσωματώνεται πλέον στον δείκτη για το "ποσοστό απασχόλησης".

II. Καινοτομία και έρευνα

Ο δείκτης "δαπάνες για Ε&Α" επιμερίζεται πλέον ανά πηγή χρηματοδότησης και όχι ανά τομέα που πραγματοποιεί την Ε&Α

III. Οικονομική μεταρρύθμιση

Ο δείκτης "σύγκλιση επιτοκίων" αντικατέστησε τον δείκτη "κεφάλαια αντληθέντα από τα χρηματιστήρια"

Ο δείκτης "εγγραφή νέων εταιρειών" αντικατέστησε τον δείκτη "επενδύσεις των επιχειρήσεων".

IV. Κοινωνική συνοχή

Ο δείκτης "περιφερειακή συνοχή" ορίζεται πλέον ως η μεταβολή των περιφερειακών ποσοστών απασχόλησης, και όχι των ποσοστών ανεργίας ενώ ταυτόχρονα ο δείκτης αυτός μετονομάστηκε σε "διασπορά των περιφερειακών ποσοστών απασχόλησης".

Έγιναν αλλαγές στους ορισμούς των δεικτών για την "ανισοκατανομή εισοδήματος" και για τα "άτομα - μέλη νοικοκυριών χωρίς απασχόληση".

V. Περιβάλλον

Ο δείκτης για τις "εκπομπές αερίων που συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου" περιλαμβάνει πλέον τους συμφωνηθέντες στόχους.

* Σε σχέση με τον κατάλογο που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάεκεν

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 - ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

1. Από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης του προηγούμενου έτους για τους διαρθρωτικούς δείκτες (Οκτώβριος 2001), οι υπηρεσίες της Επιτροπής επιτέλεσαν σημαντική πρόοδο όσον αφορά την κατάρτιση δεικτών. Στο παράρτημα αυτό περιγράφεται η πραγματοποιηθείσα πρόοδος. Παρουσιάζεται επίσης ο νέος κατάλογος δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν.

Σύνθετοι δείκτες

2. Όπως προαναφέρθηκε [3], οι υπηρεσίες της Επιτροπής επιτέλεσαν από πέρυσι σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη δεικτών. Ειδικότερα, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες κατάρτισης δύο σύνθετων δεικτών για τις "επενδύσεις στην οικονομία της γνώσης" και για "τις επιδόσεις όσον αφορά τη μετάβαση στην οικονομία της γνώσης". Η Επιτροπή προτείνει πλέον τη χρησιμοποίηση αυτών των σύνθετων δεικτών στο πλαίσιο των σχετικών συζητήσεων και ανακοινώσεων. Με τον τρόπο αυτό θα ληφθούν πληρέστερα υπόψη οι διάφορες διαστάσεις του ζητήματος "οικονομία της γνώσης".

[3] Η εκτίμηση αυτών των σύνθετων δεικτών θα γίνει μέσω της χρήσης τους σε τομεακό επίπεδο.

3. Ο σύνθετος δείκτης "επενδύσεις στην οικονομία της γνώσης" περιλαμβάνει τις δύο βασικές πτυχές των επενδύσεων στη γνώση: δημιουργία και διάδοση. Ο σύνθετος δείκτης απαρτίζεται από επιμέρους δείκτες για τις δαπάνες Ε&Α, τα διδακτορικά διπλώματα στους τομείς των επιστημών και της τεχνολογίας, τους ερευνητές, τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τις δαπάνες για εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση.

4. Ο σύνθετος δείκτης "επιδόσεις όσον αφορά τη μετάβαση στην οικονομία της γνώσης" περιλαμβάνει τέσσερα σημαντικά στοιχεία επίδοσης: παραγωγικότητα της εργασίας, επιδόσεις στον επιστημονικό και τεχνολογικό τομέα, χρήση της υποδομής πληροφοριών και αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Ο σύνθετος δείκτης απαρτίζεται από επιμέρους δείκτες για την παραγωγικότητα της εργασίας, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τις δημοσιεύσεις, το ηλεκτρονικό εμπόριο και τον δείκτη σχολικής επιτυχίας.

Γενική οικονομική κατάσταση

5. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής, σε συνεργασία με το Συμβούλιο, ολοκλήρωσαν την κατάρτιση δείκτη για το δυνητικό ΑΕΠ χρησιμοποιώντας μέθοδο που βασίζεται σε συνάρτηση παραγωγής. Όπως προαναφέρθηκε, αποφασίστηκε να μην συμπεριληφθεί ο δείκτης αυτός στον φετινό κατάλογο ώστε να δοθεί χρόνος για την επίλυση των ζητημάτων που ενδέχεται να ανακύψουν από τη χρήση του δείκτη αυτού.

Απασχόληση

6. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής αναλύουν τους κυριότερους παράγοντες στους οποίους οφείλονται οι διαφορές αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών με σκοπό τη συγκέντρωση περισσότερων πληροφοριακών στοιχείων για την ανάλυση των διαφορών στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων. Η Επιτροπή εκπονεί την περίοδο αυτή σχετικό έγγραφο προσανατολισμού.

7. Η ανάπτυξη δεικτών για τον οριακό πραγματικό φορολογικό συντελεστή και τον μέσο πραγματικό φορολογικό συντελεστή συνεχίστηκαν σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ. Με τους δείκτες αυτούς μετρώνται οι παγίδες φτώχειας και ανεργίας αντίστοιχα. Ωστόσο, τα σχετικά στοιχεία δεν αναμένεται να είναι διαθέσιμα έγκαιρα για τη σύνταξη της έκθεσης της άνοιξης 2003.

8. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης καθόρισε στόχους για τις εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας. Ορισμένα στοιχεία είναι σήμερα διαθέσιμα από τα εθνικά σχέδια δράσης των κρατών μελών για την απασχόληση. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από 11 κράτη μέλη, αλλά τα στοιχεία αυτά δεν είναι πλήρως συμβιβάσιμα με τον συμφωνηθέντα ορισμό. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής συνεργάζονται με τη Eurostat και τα κράτη μέλη προκειμένου να βελτιωθεί η παρεχόμενη από τα στοιχεία κάλυψη. Δεδομένης της πολιτικής σημασίας που αποδίδεται στον δείκτη αυτό, τα κράτη μέλη οφείλουν να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να διαβιβάσουν στοιχεία για τις εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας.

Καινοτομία και έρευνα

9. Η Eurostat πραγματοποίησε πειραματική έρευνα για το ηλεκτρονικό εμπόριο το 2001 και το 2002. Προς το παρόν, η έρευνα δεν καλύπτει και τα 15 κράτη μέλη. Εν τω μεταξύ, οι υπηρεσίες της Επιτροπής συγκέντρωσαν στοιχεία από έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για τα ποσοστά εταιρειών που πραγματοποιούν πωλήσεις και αγορές on-line. Τα στοιχεία από την έρευνα του 2001 είναι ήδη διαθέσιμα ενώ τα στοιχεία από την έρευνα του 2002 αναμένονται το Νοέμβριο του 2002. Από το 2003 τα στοιχεία για το ηλεκτρονικό εμπόριο θα λαμβάνονται από την έρευνα της Eurostat. Δεδομένου ότι τα στοιχεία της Eurostat δεν καλύπτουν ακόμη όλα τα κράτη μέλη, ο δείκτης αυτός παραμένει στο στάδιο της ανάπτυξης.

10. Ο δείκτης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση καθορίζεται ως το μέσο ποσοστό χρήσης των 20 βασικών δημόσιων υπηρεσιών που είναι διαθέσιμες στο Διαδίκτυο. Τα πρώτα αποτελέσματα για τον δείκτη αυτό κατέστησαν διαθέσιμα το 2001 και χρησιμοποιήθηκαν επιτυχώς στη διαδικασία αξιολόγησης για την e-Europe. Παρότι τα στοιχεία είναι διαθέσιμα, η Επιτροπή αποφάσισε να μην συμπεριλάβει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στους διαρθρωτικούς δείκτες λόγω της ανάγκης να παραμείνει ο κατάλογος βραχύς. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση παραμένει στον κατάλογο των δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν καθώς ενδέχεται μελλοντικά να περιληφθεί στον κατάλογο των διαρθρωτικών δεικτών.

Οικονομική μεταρρύθμιση

11. Συνεχίστηκε η πρόοδος όσον αφορά τη συλλογή στοιχείων για τη δημογραφία των επιχειρήσεων. Εναρμονισμένα στοιχεία για τις "συστάσεις νέων επιχειρήσεων", τους "δείκτες επιβίωσης νεοσύστατων επιχειρήσεων" και τις "παύσεις λειτουργίας επιχειρήσεων" που καλύπτουν τα περισσότερα κράτη μέλη αναμένεται να είναι διαθέσιμα έως τα τέλη του 2002, ενώ στόχος είναι η κάλυψη όλων των κρατών μελών έως το 2003.

12. Οι δείκτες για τις εγγραφές νέων εταιρειών δημοσιεύθηκαν ως τμήμα της διαδικασίας BEST στο πλαίσιο του πολυετούς προγράμματος για τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα. Επομένως, τα στοιχεία για "τον απαιτούμενο χρόνο εγγραφής μιας ανώνυμης εταιρείας" και "το κόστος εγγραφής ανώνυμης εταιρείας" περιλήφθηκαν στους διαρθρωτικούς δείκτες (όπως εξηγείται ανωτέρω).

13. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής ανέπτυξαν τρεις δείκτες για τη χρηματοπιστωτική ενοποίηση μετά από σχετικό αίτημα του Συμβουλίου ECOFIN του Ιουλίου 2000. Ένας από τους δείκτες αυτούς, η σύγκλιση των επιτοκίων, περιλήφθηκε επομένως στον κατάλογο διαρθρωτικών δεικτών (όπως εξηγείται ανωτέρω). Οι εργασίες συνεχίζονται για άλλους δείκτες χρηματοπιστωτικής ενοποίησης όπως ο βαθμός προτίμησης για απόκτηση εγχώριων περιουσιακών στοιχείων κατά τη σύνθεση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών ή των συνταξιοδοτικών ταμείων.

Κοινωνική συνοχή

14. Το Συμβούλιο Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων ενέκρινε στις 3 Δεκεμβρίου 2001 την "Έκθεση για τους δείκτες στον τομέα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού" που συνέταξε η επιτροπή κοινωνικής προστασίας. Διεξάγονται εργασίες με σκοπό την κατάρτιση δεικτών για, π.χ., την υγεία και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, την κατοικία και τις συνθήκες διαβίωσης. Όσον αφορά την εκπόνηση της έκθεσης της άνοιξης 2003, αναμένεται ότι το ευρωπαϊκό πάνελ για τα νοικοκυριά θα έχει διαβιβάσει έγκαιρα στοιχεία για τους περισσότερους δείκτες κοινωνικής συνοχής. Στο μέλλον, οι δείκτες αυτού του είδους θα καταρτίζονται με βάση τις νέες "Στατιστικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης" (EU-SILC). τα στοιχεία από τις στατιστικές αυτές αναμένονται σε συντομότερο χρονικό διάστημα (δύο έτη) σε σχέση με το αρχικά προβλεπόμενο. Επιπλέον, η Eurostat θα μελετήσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης στοιχείων για το περιφερειακό κατά κεφαλή ΑΕΠ βάσει στοιχείων για τα περιφερειακά επίπεδα τιμών.

Περιβάλλον

15. Έξι προς ανάπτυξη δείκτες για το περιβάλλον περιλήφθηκαν στην ανακοίνωση του προηγούμενου έτους. Πιο λεπτομερή στοιχεία για τους δείκτες αυτούς και άλλους υπό ανάπτυξη δείκτες για το περιβάλλον περιλαμβάνονται στην επικείμενη έκθεση που υποβάλει η Eurostat στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος.

16. Όσον αφορά τον δείκτη για την κατανάλωση χημικών τοξικών ουσιών πρέπει να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες τόσο στο επίπεδο της μεθοδολογίας όσο και για την κατάρτιση του δείκτη αυτού. Η Eurostat εφαρμόζει σχέδιο για την ανάπτυξη δέσμης δεικτών στο πλαίσιο των οποίων λαμβάνονται υπόψη οι συνηθέστερες τοξικολογικές επιδράσεις στον άνθρωπο και οι επιδράσεις στο οικοσύστημα.

17 Υπάρχουν ήδη διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την παραγωγικότητα των πόρων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά τα στοιχεία που αφορούν την φαινομένη κατανάλωση μεταλλευμάτων πρέπει ακόμη να βελτιωθούν ώστε να καλυφθούν ορισμένα κενά και να αυξηθεί η ποιότητα και η επικαιρότητα των στοιχείων.

18. Όσον αφορά το ποσοστό ανακύκλωσης επιλεγμένων υλικών και την παραγωγή επικίνδυνων αποβλήτων, ο επικείμενος κανονισμός του Συμβουλίου για τις στατιστικές των αποβλήτων αναμένεται να προσφέρει εναρμονισμένα στατιστικά στοιχεία τα οποία θα είναι πιο επικαιροποιημένα, καλύτερης ποιότητας και θα καλύπτουν περισσότερο τις διάφορες χώρες.

Νέος κατάλογος δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν

19. Ο νέος κατάλογος δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν περιλαμβάνει δείκτες από τον κατάλογο του προηγούμενου έτους, των οποίων η κατάρτιση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί ή οι οποίοι μπορούσαν ακόμη να βελτιωθούν λόγω της χρήσης τους στο πλαίσιο των τομεακών πολιτικών. Αυτό αφορά τους σύνθετους δείκτες καθώς και τους δείκτες για το δυνητικό ΑΕΠ, τον οριακό (και μέσο) πραγματικό φορολογικό συντελεστή, τις εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας, το ηλεκτρονικό εμπόριο, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τη δημογραφία των επιχειρήσεων, τον δείκτη ανακύκλωσης επιλεγμένων υλικών και τα επικίνδυνα απόβλητα. Ορισμένοι άλλοι δείκτες παραμένουν από το προηγούμενο έτος λόγω της ανεπαρκούς προόδου που σημειώθηκε, καθότι οι υπηρεσίες της Επιτροπής έπρεπε να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στον καθορισμό ενός αριθμού δεικτών που η διαχείρισή του να είναι εύκολη. Στο ίδιο πλαίσιο, απαιτείται να εξεταστεί η σχέση μεταξύ του δείκτη "έτη υγιούς ζωής" που πρόκειται να αναπτυχθεί και του δείκτη "προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση".

20. Στον κατάλογο των δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν προστέθηκε ο δείκτης "κατά κεφαλή ΑΕΠ σε περιφερειακό επίπεδο". Ο δείκτης αυτός, ο οποίος διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στον καθορισμό της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής για την οικονομική συνοχή, είχε προταθεί τα προηγούμενα έτη από την Επιτροπή για προσθήκη στον κατάλογο των διαρθρωτικών δεικτών αλλά το Συμβούλιο απέρριψε την πρόταση αυτή. Έτσι, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για ανάπτυξη αυτού του δείκτη, επιχειρώντας ιδίως να εκφράσουν τον δείκτη αυτό χρησιμοποιώντας ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης μετρούμενες σε περιφερειακό επίπεδο.

21. Στον φετινό κατάλογο δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν δεν προστέθηκαν νέοι δείκτες. Η ανάπτυξη δεικτών είναι μια μακροχρόνια διαδικασία και επομένως η Επιτροπή αποφάσισε να εστιάσει την προσοχή της στους δείκτες που έχουν ήδη επιλεγεί για ανάπτυξη. Η μόνη άλλη μεταβολή σε σχέση με τον κατάλογο του προηγούμενου έτους είναι ότι ο δείκτης για την "εγγραφή νέων εταιρειών" μετακινήθηκε και πλέον περιλαμβάνεται στους διαρθρωτικούς δείκτες.

Πίνακας 4: Κατάλογος δεικτών που πρόκειται να αναπτυχθούν

Σύνθετοι δείκτες

Γενική οικονομική κατάσταση

1. Δυνητικό ΑΕΠ

2. Συνολική παραγωγικότητα συντελεστών

I. Απασχόληση

3. Κενές θέσεις εργασίας

4. Ποιότητα της εργασίας

5. Οριακός (και μέσος) πραγματικός φορολογικός συντελεστής

6. Εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας

II. Καινοτομία και έρευνα

7. Σύνθετοι δείκτες για την οικονομία της γνώσης

8. Δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες σε ανθρώπινο κεφάλαιο

9. Ηλεκτρονικό εμπόριο

10. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση

11. Επενδύσεις ΤΠΕ

III. Οικονομική μεταρρύθμιση

12. Δημογραφία επιχειρήσεων

13. Κόστος κεφαλαίου

14. Χρηματοπιστωτική ενοποίηση

IV. Κοινωνική συνοχή

15. Κατά κεφαλή περιφερειακό ΑΕΠ σε ΜΑΔ

Η ανάπτυξη των δεικτών θα συνεχισθεί από την Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας και από τις υπηρεσίες της Επιτροπής

Περιβάλλον

16. Κατανάλωση χημικών τοξικών ουσιών

17. Έτη υγιούς ζωής

18. Βιοποικιλότητα

19. Παραγωγικότητα των πόρων

20. Ποσοστό ανακύκλωσης ορισμένων υλικών

21. Παραγωγή επικίνδυνων αποβλήτων

Οι δείκτες για τους οποίους έχει ήδη σημειωθεί πρόοδος αναγράφονται με πλάγιους χαρακτήρες.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 - Ορισμός, πηγή, διαθεσιμότητα και στόχος των επιλεγμένων δεικτών

Δείκτες γενικής οικονομικής κατάστασης

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

* "Xρονολογικές σειρές" : έτη για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία στα περισσότερα κράτη μέλη.

(I) ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

(II) καινοτομια και ερευνα

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

(III) οικονομικη μεταρρυθμιση

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

(IV) κοινωνικη συνοχη

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

(V) Περιβάλλον

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>