52002DC0186

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ για τον καθορισμό κοινοτικού σχεδίου δράσης για την ενσωμάτωση απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή

2. Στοχοσ

3. Κατευθυντηριεσ αρχεσ

4. Μετρα προτεραιοτητασ

5. Συμπληρωματικα μετρα

6. Παρακολούθηση και αιτιολόγηση

7. Διαβουλευση

8. Στοχοι και χρονοδιαγραμματα (προγραμμα εργασιασ)

9. Αναθεωρηση

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1. Εισαγωγή

Η ενσωμάτωση των απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας στις κοινοτικές πολιτικές αποτελεί υποχρέωση βάσει του άρθρου 6 της συνθήκης. Το παρόν έγγραφο ανταποκρίνεται στην πρόσκληση της Επιτροπής, που απευθύνθηκε από το Συμβούλιο Αλιείας στο πλαίσιο των συμπερασμάτων του της 25ης Απριλίου 2001 όσον αφορά την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και της βιώσιμης ανάπτυξης στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική, για την παρουσίαση συγκεκριμένων προτάσεων για την περιβαλλοντική ενσωμάτωση στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Λαμβάνοντας ως βάση την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και τη διεθνή συζήτηση για την υπεύθυνη αλιεία [1], η Επιτροπή έχει ήδη παρουσιάσει τις ιδέες της σχετικά με την περιβαλλοντική ενσωμάτωση σε έναν αριθμό εγγράφων [2] όσον αφορά τις κοινοτικές πολιτικές. Σκοπός του εγγράφου αυτού είναι να μετατρέψει τις ιδέες αυτές σε ένα Σχέδιο Δράσης που να περιλαμβάνει κατευθύνσεις και αρχές, μέσα, στόχους καθώς και χρονοδιαγράμματα προκειμένου να μπορέσει η Κοινή Αλιευτική Πολιτική να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις περιβαλλοντικές προκλήσεις. Κατά την κατάρτιση του Σχεδίου αυτού Δράσης, η Επιτροπή έλαβε υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς επίσης και τη γνώμη της Συμβουλευτικής Επιτροπής για τη Διαχείριση της Αλιείας καθώς και της Επιστημονικής, Τεχνικής και Οικονομικής Επιτροπής για την Αλιεία όσον αφορά τα προαναφερόμενα έγγραφα κοινοτικής πολιτικής.

[1] Συζήτηση η οποία κατέληξε στην έκδοση του Κώδικα Συμπεριφοράς για μία Υπεύθυνη Αλιεία.

[2] COM(1999)363 (διατήρηση της φύσεως και διαχείριση της αλιείας), COM(2001)143 (στοιχεία για μία στρατηγική ενσωμάτωσης), COM(2001)162 (BAP)

2. Στοχοσ

Στόχος του παρόντος Σχεδίου Δράσης είναι η ενσωμάτωση απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική με τον καθορισμό κατευθυντήριων αρχών, μέτρων διαχείρισης και προγράμματος εργασίας με στόχο την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

3. Κατευθυντηριεσ αρχεσ

Η ενσωμάτωση του περιβάλλοντος στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική στηρίζεται στις ακόλουθες αρχές :

- η Κοινή Αλιευτική Πολιτική συμβάλλει στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων που καθορίζονται στο άρθρο 174 της Συνθήκης ΕΚ, υπό την επιφύλαξη των οικονομικών και κοινωνικών της στόχων.

- η Κοινή Αλιευτική Πολιτική στηρίζεται στις αρχές της πρόληψης, παρεμπόδισης, αποκατάστασης στην πηγή καθώς και στην αρχή που προβλέπει ότι «ο ρυπαίνων πληρώνει».

- η Κοινή Αλιευτική Πολιτική αποσκοπεί στην προοδευτική εφαρμογή μιας προσέγγισης που να στηρίζεται στο οικοσύστημα, στο βαθμό που επιτρέπεται από τις επιστημονικές γνώσεις.

- η Κοινότητα διατηρεί το ίδιο επίπεδο δέσμευσης προς τις αρχές αυτές τόσο σε επίπεδο αποφάσεων σχετικά με την διαχείριση της αλιείας της όσο και σε διεθνές επίπεδο.

4. Μετρα προτεραιοτητασ

Η διαχειριστική δράση στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής που έχει ως στόχο την ενσωμάτωση απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας θα πρέπει να δώσει το μεγαλύτερο βαθμό προτεραιότητας στην :

- μείωση σε βιώσιμα επίπεδα της αλιευτικής πίεσης στα αλιευτικά πεδία στο πλαίσιο πολυετών σχεδίων διαχείρισης. όπου είναι δυνατόν, και με βάση τις επιστημονικές συμβουλές, η μείωση θα πρέπει να έχει ως στόχο αλιευτικές δραστηριότητες που προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις τόσο στη βιωσιμότητα των ιχθυαποθεμάτων όσο και στην ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης μη εμπορικών ειδών και οικοτόπων.

- βελτίωση των αλιευτικών μεθόδων με σκοπό τη μείωση των απορρίψεων, των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων και της επίπτωσης επί των οικοτόπων. Τους προσεχείς μήνες, η Επιτροπή θα καταρτίσει σχέδιο δράσης για τις απορρίψεις καθώς και κατάλληλες προτάσεις για την προστασία των καρχαριών, των κητοειδών και των θαλάσσιων πτηνών από τις δυσμενείς επιπτώσεις της αλιείας.

- κατάργηση δημόσιων ενισχύσεων για τον εκσυγχρονισμό ή την ανανέωση του αλιευτικού στόλου, εκτός από ενισχύσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας ή της ποιότητας των προϊόντων που δεν παρουσιάζουν πιθανότητες αύξησης της αλιευτικής ικανότητας.

Επιπροσθέτως, η Κοινή Αλιευτική Πολιτική θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα εξής θέματα :

- τα μέτρα που καθορίζονται στο Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα στην Αλιεία [3] και τα οποία δεν αναφέρονται συγκεκριμένα στην παρούσα ανακοίνωση. Ειδική προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην κατάρτιση μακροπρόθεσμων σχεδίων διαχείρισης για τα σημαντικότερα και πλέον ευπαθή ιχθυαποθέματα, την ταυτοποίηση βασικών οικοτόπων και βιοτόπων, τον καθορισμό χρονικών και χωρικών περιορισμών της αλιείας, συμπεριλαμβανομένων των "ζωνών απαγόρευσης" και την ανάπτυξη των κατευθυντήριων γραμμών για μία Ορθότερη Αλιευτική Πρακτική.

[3] COM(2001)164, τομ. IV

- τα μέτρα για την ενθάρρυνση αλιευτικών πρακτικών που συμβάλουν στην περιβαλλοντική ενσωμάτωση, όπως ορίζεται στα άρθρα 13 έως 15 και 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 για καθορισμό των λεπτομερών κανόνων και ρυθμίσεων σχετικά με την κοινοτική διαρθρωτική βοήθεια στον τομέα της αλιείας. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργάζονται στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης που προβλέπεται στο άρθρο 8 του κανονισμού αριθ. 1260/99 για τη θέσπιση γενικών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

- τη βελτίωση της επιστημονικής αξιολόγησης για την κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων τόσο σε κοινοτικά όσο και σε μη κοινοτικά ύδατα.

- την ενσωμάτωση θεμάτων περιβαλλοντικής πολιτικής στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας.

- τη θέσπιση κοινοτικής στρατηγικής για την υπερπόντια αλιεία με στόχο την συμβολή στην επίτευξη βιώσιμης αλιείας εκτός των κοινοτικών υδάτων μέσω συνολικών και διμερών εταιρικών σχέσεων σε εθνικό ή/και περιφερειακό επίπεδο.

Συμπληρωματικά προς τις προαναφερόμενες διαχειριστικές δράσεις προτεραιότητας στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν να εκπληρώσουν, το συντομότερο δυνατό, τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τις οδηγίες προστασίας της φύσεως [4], ιδιαίτερα εκείνες που αφορούν τον καθορισμό και τη διαχείριση θαλάσσιων περιοχών που αποτελούν μέρος του πλαισίου "Φύση 2000". Στην περίπτωση που η εκπλήρωση των υποχρεώσεων αυτών απαιτεί μέτρα διαχείρισης της αλιείας, θα πρέπει να ενημερώνεται η Επιτροπή, η οποία, κατόπιν, θα εξετάζει εάν είναι σκόπιμο να υποβάλει προτάσεις στο Συμβούλιο.

[4] Οδηγία αριθ. 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών και οδηγία αριθ. 92/43/EΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.

5. Συμπληρωματικα μετρα

Για την ενίσχυση της διαδικασίας ενσωμάτωσης και για την επίσπευση της εφαρμογής της, θα πρέπει να αναληφθούν οι κάτωθι δράσεις :

- στο πλαίσιο του 6ου κοινοτικού ερευνητικού προγράμματος-πλαισίου, η Επιτροπή θα θέσει ως στόχο την ενθάρρυνση της καλύτερης κατανόησης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων με στόχο την προοδευτική εφαρμογή μιας προσέγγισης για τη διαχείριση της αλιείας που θα στηρίζεται στο οικοσύστημα.

- η Επιτροπή θα επεκτείνει τα μέτρα διαχείρισης για την προστασία των μη εμπορικών ειδών και οικοτόπων από τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και θα μελετήσει τις λειτουργικές απαιτήσεις της πλήρους εφαρμογής της αρχής της πρόληψης σε όλες τις πτυχές της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής που περικλείουν περιβαλλοντικούς κινδύνους.

- η Επιτροπή θα αναλύσει τις συνέπειες της εφαρμογής των αρχών της πρόληψης, της αποκατάστασης στην πηγή και της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει" στον τομέα της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.

- στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 10 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1543/2000 περί κοινοτικού πλαισίου συλλογής και διαχείρισης των αλιευτικών δεδομένων άσκησης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, και για την στήριξη των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις απαιτήσεις διατήρησης βάσει των οδηγιών αριθ. 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ, τα κράτη μέλη πρέπει να κινήσουν τη διαδικασία εκπόνησης μελετών και πειραματικών σχεδίων για τη συλλογή βασικών πληροφοριών όσον αφορά τις σχέσεις της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας με το περιβάλλον.

- η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργάζονται στενά για την προώθηση της εφαρμογής προγραμμάτων για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών ως μέσου για την αντιμετώπιση των περίπλοκων και ευαίσθητων πτυχών της βιώσιμης ανάπτυξης στις παράκτιες περιοχές.

- στο πλαίσιο των προγραμμάτων τους για τη διάδοση πληροφοριών και για την αύξηση της ενημέρωσης, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να ασκήσουν ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να τηρήσουν επαρκώς ενημερωμένους τους ενδιαφερομένους του τομέα της αλιείας και το ευρύ κοινό όσον αφορά την κατάσταση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στο θαλάσσιο οικοσύστημα και για τη λογική, την εφαρμογή και τα αποτελέσματα των κοινοτικών μέτρων στον τομέα της περιβαλλοντικής ενσωμάτωσης στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική.

- η Επιτροπή θα εξετάζει τη χρήση εμπορικών μέτρων που είναι συμβατά με τις κοινοτικές υποχρεώσεις στα πλαίσια του ΠΟΕ για την προώθηση βιώσιμων και υγιών από περιβαλλοντικής απόψεως αλιευτικών πρακτικών. Mέτρα που λαμβάνονται σε διεθνή βήματα, ανεξάρτητα του εάν είναι ή όχι δεσμευτικά για την ΕΕ, θα εξετάζονται με στόχο την εφαρμογή τους από την Κοινότητα.

- τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα εξετάζουν τη δυνατότητα χρήσης οικολογικών σημάτων για την ενθάρρυνση υγιών από περιβαλλοντικής απόψεως πρακτικών.

- στην περίπτωση που ανθρώπινες δραστηριότητες, οι οποίες δεν καλύπτονται από την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, αποδειχθούν ότι έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, οι οποίες μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα μειωμένη παραγωγικότητα και μειωμένα αλιεύματα, ή μειωμένη ποιότητα και καταλληλότητα των αλιευμάτων ή των προϊόντων της υδατοκαλλιέργειας, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να εφιστούν την προσοχή των αρμόδιων αρχών στο πρόβλημα με στόχο τη λήψη μέτρων θεραπείας.

6. Παρακολούθηση και αξιολόγηση

Η διαδικασία ενσωμάτωσης απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική θα πρέπει να παρακολουθείται μέσω ενός συστήματος που θα στηρίζεται σε δείκτες. Για την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος :

- σε πρώτη φάση η Επιτροπή θα διαβουλεύεται με την Επιστημονική, Τεχνική και Οικονομική Επιτροπή Αλιείας για τη δυνατότητα καθορισμού, σε πειραματική βάση, αρχικών δεικτών των περιβαλλοντικών επιδόσεων της διαχείρισης της αλιείας, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επιτεύχθηκε από τις αρμόδιες οργανώσεις. Με βάση τις συμβουλές της Επιστημονικής, Τεχνικής και Οικονομικής Επιτροπής Αλιείας, η Επιτροπή θα καταρτίσει ένα πειραματικό σύστημα παρακολούθησης που θα στηρίζεται σε τέτοιου είδους δείκτες, το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία κατά τη διάρκεια του 2003.

- με βάση το εν λόγω πειραματικό σύστημα παρακολούθησης η Επιτροπή θα υποβάλει στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πριν την 31η Δεκεμβρίου 2005, έκθεση για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

- στο πλαίσιο του 6ου ερευνητικού προγράμματος-πλαισίου, και σε στενή συνεργασία με ερευνητικούς και περιβαλλοντικούς οργανισμούς, τα κράτη μέλη καλούνται να ενθαρρύνουν τη μελέτη της απόδοσης του προαναφερόμενου συστήματος παρακολούθησης όσον αφορά την παροχή κατάλληλων πληροφοριών για την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, με στόχο την εξέλιξή του προς ένα πληρέστερο σύστημα παρακολούθησης που θα περιλαμβάνει δοκιμές και δείκτες των κινητήριων δυνάμεων, της αλιευτικής πίεσης, της κατάστασης, των επιπτώσεων και της ανταπόκρισης.

7. Διαβουλευση

Οποιεσδήποτε αποφάσεις λαμβάνονται στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής ενσωμάτωσης, θα πρέπει να περιλαμβάνουν την ευρύτερη δυνατή διαβούλευση με τους ενδιαφερομένους του κλάδου στα πλέον πρώιμα στάδια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της Συμβουλευτικής Επιτροπής Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΣΕΑΥ) και, κατά περίπτωση, των Περιφερειακών Γνωμοδοτικών Συμβουλίων.

8. Στοχοι και χρονοδιαγραμματα (προγραμμα εργασιασ)

Η εφαρμογή του Σχεδίου αυτού Δράσης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί όπως περιγράφεται στο παράρτημα.

9. Αναθεωρηση

Στις εκθέσεις της του 2005, η Επιτροπή θα εξετάσει εάν είναι αναγκαία η αναθεώρηση των δράσεων, στόχων και προθεσμιών που καθορίζονται ανωτέρω.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>