52000DC0863

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ - Τελική έκθεση για την εφαρμογή του πρώτου σταδίου του κοινοτικού προγράμματος δράσης Leonardo da Vinci (1995-1999)

Πίνακας περιεχομένων

1. Το πρόγραμμα LEONARDO DA VINCI ως μέσο για την επίτευξη μιας νέας ευρωπαϊκής πολιτικής για την επαγγελματική κατάρτιση

1.1 Το πλαίσιο της πολιτικής

1.2 Αξιολόγηση του προγράμματος ως μέσου πολιτικής

1.3 Νέο ξεκίνημα σε δυσχερείς συνθήκες

1.4 Νέες προκλήσεις

2. Σχεδιασμός του προγράμματος

2.1 Πλαίσιο

2.2 Αξιολόγηση του σχεδιασμού του προγράμματος

2.3 Δράση

3. συμπληρωματικοτητα

3.1 Πλαίσιο

3.2 Αξιολόγηση του συμπληρωματικού χαρακτήρα του προγράμματος

3.3 Δράση

4. διαχειριση

4.1 Πλαίσιο

4.2 Αξιολόγηση της διαχείρισης του προγράμματος

4.3 Δράση

5. εισροεσ /εκροεσ και διαδοση

5.1 Πλαίσιο

5.2 Αξιολόγηση των εισροών /των εκροών και της διάδοσης

5.3 Δράση

6. αντικτυποσ

6.1 Πλαίσιο

6.2 Αξιολόγηση του αντίκτυπου

6.3 Δράση

7. Συμπέρασμα

Παραρτήματα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ - Τελική έκθεση για την εφαρμογή του πρώτου σταδίου του κοινοτικού προγράμματος δράσης Leonardo da Vinci (1995-1999)

Νομική βάση της παρούσας έκθεσης αποτελεί το άρθρο 10, παράγραφος 4 της απόφασης του Συμβουλίου του 1994 (94/819/ΕΚ της 6ης Δεκεμβρίου 1994, βλ. Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 340 της 29ης Δεκεμβρίου 1994) - στο εξής: η απόφαση. Στην παρούσα τελική έκθεση, η Επιτροπή παρουσιάζει πολιτική αξιολόγηση του προγράμματος, καθώς και των δράσεων που απαιτούνται για τη βελτίωση της εφαρμογής του που διαρθρώνεται γύρω από τις πιο εξέχουσες θεματικές πτυχές. Οι εκτιμήσεις βασίζονται α) στην εξωτερική έκθεση αξιολόγησης της συμβουλευτικής εταιρείας Deloitte & Touche, β) στις εθνικές εκθέσεις των κρατών μελών και των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, και γ) στις τελικές εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο (και τον κατάλογο των εκθέσεων βλ. παράρτημα I). Η παρούσα έκθεση παρουσιάζεται με καθυστέρηση έξι μηνών περίπου από την ημερομηνία που αναφέρεται στην απόφαση διότι και οι περισσότερες από τις εξωτερικές αυτές εκθέσεις υποβλήθηκαν καθυστερημένα.

1 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Leonardo da Vinci ΩΣ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

1.1 Το πλαίσιο της πολιτικής

Το πρόγραμμα Leonardo da Vinci θα πρέπει να αξιολογηθεί στο πλαίσιο της κοινοτικής πολιτικής για την επαγγελματική κατάρτιση. Στη δεκαετία του 1990, παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη αξιοποίηση της επαγγελματικής κατάρτισης ως μέσου θεμελιώδους σημασίας που μπορεί να ανταποκριθεί στην επιτάχυνση των οικονομικών και κοινωνικών μεταβολών, καθώς και στην προαγωγή της απασχόλησης, της κοινωνικής συνοχής και της ανταγωνιστικότητας. Η δυναμική εξέλιξη της πολιτικής για την κατάρτιση επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τα Λευκά Βιβλία της Επιτροπής για "την Ανάπτυξη, την Ανταγωνιστικότητα και την Απασχόληση" (1993) και "Διδασκαλία και Μάθηση - προς την κοινωνία της γνώσης" (1995). Επίσης, άρχισε σταδιακά να αναγνωρίζεται η σημασία της δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης όσο αφορά τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες (π.χ. 1996 ευρωπαϊκό έτος δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης), καθώς και του μείζονος ρόλου που διαδραματίζει η επαγγελματική κατάρτιση στη βελτίωση της ικανότητας επαγγελματικής ένταξης και της ικανότητας προσαρμογής, ως μέρους της ανάπτυξης μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση.

Διαδοχικές πολιτικές πρωτοβουλίες στήριξαν την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης σε κοινοτικό επίπεδο. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες ενθάρρυναν το διάλογο, τη συνεργασία και τις ανταλλαγές εμπειριών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος για τα κράτη μέλη, τα οποία λειτούργησαν ως σημαντικό σημείο αναφοράς της πολιτικής κάθε κράτους για την επαγγελματική κατάρτιση. Ωστόσο, για τη στήριξη της εξέλιξης αυτής χρειαζόταν μία πρακτική βάση διακρατικής συνεργασίας, καινοτομίας και ανταλλαγής. Το πρόγραμμα Leonardo da Vinci (1995-1999) εγκρίθηκε ως -και κατέστη- το βασικό μέσο για την εφαρμογή μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για την κατάρτιση.

1.2 Αξιολόγηση του προγράμματος ως πολιτικού μέσου

Το πρόγραμμα Leonardo da Vinci το οποίο απετέλεσε αμάλγαμα διαφόρων προγενέστερων προγραμμάτων ήταν το πρώτο ενοποιημένο κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την επαγγελματική κατάρτιση. Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από το Συμβούλιο δυνάμει του άρθρου 127 της συνθήκης του Μάαστριχτ, η οποία θέσπισε την εφαρμογή από την Κοινότητα μιας πολιτικής επαγγελματικής κατάρτισης αποκλείοντας παράλληλα κάθε εναρμόνιση των νόμων και των κανονισμών των κρατών μελών.

Συγκεκριμένα, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του προγράμματος υπήρξε ο διακρατικός χαρακτήρας του. Κάθε σχέδιο έπρεπε να περιλαμβάνει εταίρους από δύο τουλάχιστον διαφορετικά κράτη μέλη. Με τον τρόπο αυτόν, το πρόγραμμα άσκησε μείζονα επίδραση στις πρακτικές κατάρτισης στην Ευρώπη. Κατά το χρόνο εφαρμογής του, το πρόγραμμα έφερε σε επαφή άνω των 77.000 εταίρων οι οποίοι συνεργάστηκαν πάνω σε μια ιδέα κοινού σχεδίου. Οι συνεταιρισμοί αυτοί δημιούργησαν τη δυνατότητα σταθερών δικτύων διακρατικής συνεργασίας και ανταλλαγής ορθής πρακτικής.

Το πρόγραμμα απέκτησε ευρεία φήμη επειδή προήγαγε τη διακρατική κινητικότητα, πράγμα που επέτρεψε στους συμμετέχοντες να αποκτήσουν επαγγελματική εμπειρία, εκπαίδευση ή κατάρτιση στο εξωτερικό. Στήριξε ανταλλαγές και τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας για περίπου 127.000 άτομα στον τομέα της κατάρτισης. Οι εμπειρίες αυτές συνέδραμαν νέους ανθρώπους στην προσωπική τους εξέλιξη βοηθώντας τους να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους ικανότητες και να κατανοήσουν διαφορετικούς πολιτισμούς, εργασιακές τεχνικές και οργανώσεις. Έχει αποδειχθεί ότι η παραμονή τους στο εξωτερικό αύξησε και τις δυνατότητές τους για επαγγελματική ένταξη. Επίσης, η απόφαση του Συμβουλίου για το "Ευρωπαϊκό βιβλιάριο κατάρτισης" (Europass-κατάρτιση), πιστοποιητικό της επαγγελματικής εμπειρίας που αποκτήθηκε κατά την παραμονή στο εξωτερικό, βασίστηκε απευθείας στα αποτελέσματα των σχεδίων του προγράμματος Leonardo da Vinci. Ομοίως, το Πράσινο Βιβλίο για την κινητικότητα και άλλες πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη βελτίωση των ευκαιριών που παρέχονται σε σπουδαστές και άτομα που ακολουθούν επαγγελματική κατάρτιση στην Ευρώπη, προέκυψαν σε μεγάλο βαθμό από τις ανταλλαγές του προγράμματος Leonardo da Vinci.

Το πρόγραμμα κατέστη επίσης "εργαστήριο καινοτομίας και πειραματισμού", βασικά μέσα του οποίου απετέλεσαν δοκιμαστικά σχέδια, τα οποία βοήθησαν τους εταίρους να συνεργασθούν πέραν των συνόρων πάνω σε μία κοινή ιδέα και να τη δοκιμάσουν στην πράξη. Περισσότερα από 2.500 καινοτόμα διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια παρήγαγαν πλήθος διαφορετικών προϊόντων που προσέλαβαν τη μορφή νέων προγραμμάτων σπουδών, σειρών μαθημάτων κατάρτισης, πληροφοριακού υλικού, εγχειριδίων, μαθησιακών και εργασιακών μέσων. Μία από τις μεγαλύτερες μελλοντικές προκλήσεις είναι η διάδοση της καινοτομίας που εμπεριέχεται στα προϊόντα αυτά. Ωστόσο, σημαντικότερη ενδεχομένως επίδραση είχε η δυνατότητα των εταίρων των σχεδίων να αποκτήσουν γνώσεις μέσω διακρατικών διεργασιών. Αυτή η διαπολιτισμική εκμάθηση στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης αποτελεί μείζον βήμα για την εφαρμογή του πλαισίου "η Ευρώπη των πολιτών", όπου η ανταλλαγή εμπειριών και η εφαρμογή κοινών ιδεών θα αποτελούν κοινό τόπο.

Η μελλοντική διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέστη ακόμη ένα στοιχείο του προγράμματος. Από το 1997, μπορούσαν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα και οι υποψήφιες για ένταξη χώρες, σύμφωνα με τις αποφάσεις των αντίστοιχων συμβουλίων σύνδεσης. Μέχρι τα τέλη του 1999, συμμετείχαν στο πρόγραμμα 15 κράτη μέλη, 3 χώρες ΕΖΕΣ του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και 11 χώρες υποψήφιες για ένταξη, ήτοι συνολικά 29 χώρες. Μεγάλη ήταν η ζήτηση για το πρόγραμμα εκ μέρους των υποψήφιων για ένταξη χωρών και είναι σαφές ότι βοήθησε εξαιρετικά τις χώρες αυτές να προετοιμάσουν το επαγγελματικό τους σύστημα για την προσχώρηση.

Η εφαρμογή του προγράμματος προκάλεσε πολεμική και σημαντικές επικρίσεις. Χωρίς αμφιβολία, η πολυπλοκότητα των διαδικασιών λήψης αποφάσεων και διαχείρισης του προγράμματος που επιδεινώθηκε από τις δυσχέρειες που ανέκυψαν με την υπηρεσία τεχνικής βοήθειας (ΥΤΒ), παρεμπόδισε σε μεγάλο βαθμό την εφαρμογή του και την επίτευξη των στόχων του. Επιπλέον, η παρούσα έκθεση καταρτίστηκε ένα χρόνο μόνο μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου που δεν υπήρχαν ακόμη πλήρη αποτελέσματα των σχεδίων (ιδίως για τα έτη 1998 και 1999). Ωστόσο, παρά τα εμπόδια, υπάρχουν ήδη αποδείξεις ότι το πρόγραμμα είχε μεγάλη επίδραση στην επαγγελματική κατάρτιση σε ολόκληρη την Ένωση.

Επομένως συνολικά, το πρόγραμμα Leonardo da Vinci έχει ήδη συνεισφέρει σημαντικά στη συνολική ανάπτυξη της πολιτικής για την επαγγελματική κατάρτιση, καθώς και του καθορισμού των προτεραιοτήτων της, ιδίως όσον αφορά τα ζητήματα της κινητικότητας, της διαφάνειας των προσόντων, των περιόδων σπουδών και κατάρτισης, της προαγωγής των δυνατοτήτων επαγγελματικής ένταξης, καθώς και της χρήσης των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών. Η συνεισφορά αυτή θα εντατικοποιηθεί με τη συνεχή διάδοση και εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων των σχεδίων που έχουν ολοκληρωθεί.

1.3 Νέο ξεκίνημα σε δυσχερείς συνθήκες

Το πρώτο στάδιο του προγράμματος χαρακτηρίστηκε από την προσωρινή διακοπή της εφαρμογής του το 1999. Τούτο συνέβη επειδή η Επιτροπή δεν ανανέωσε τη σύμβασή της με την Υπηρεσία Τεχνικής Βοήθειας (ΥΤΒ) εξαιτίας της δυσαρέσκειάς της για τον τρόπο υλοποίησης της σύμβασης. Η λήψη της απόφασης αυτής ήταν δύσκολη για την Επιτροπή, αλλά επιβεβλημένη έτσι ώστε να προστατεύσει την αξιοπιστία ολόκληρου του προγράμματος. Ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα μέτρα που διασφάλιζαν την ολοκλήρωση των σχεδίων, και η Επιτροπή κατόρθωσε να πραγματοποιήσει τις διαδικασίες του προγράμματος που απαιτούνταν για το 1999.

Στο διάστημα αυτό, η νομοθετική αρχή αποφάσισε να θεσπίσει ένα δεύτερο στάδιο του προγράμματος. Οι συζητήσεις που διεξήχθησαν κατά τη νομική διαδικασία επιβεβαίωσαν την ιδιαίτερη σημασία που προσλαμβάνει το πρόγραμμα για την ανάπτυξη των πολιτικών επαγγελματικής κατάρτισης τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

Η θέσπιση του δεύτερου σταδίου παρέχει μία νέα μεγάλη ευκαιρία αξιοποίησης προηγούμενων εμπειριών. Η ενδεικτική χρηματοδότηση του προγράμματος αυξήθηκε από 620 εκατ. (για πέντε έτη) σε 1,15 δισεκατ. (για επτά έτη), ενώ μεγαλύτερη έμφαση δίδεται στην κινητικότητα. Για να βελτιωθούν τα αποτελέσματα του προγράμματος, η διάρκεια του επεκτάθηκε από 5 σε 7 έτη. Απλοποιήθηκε ο σχεδιασμός του μειώνοντας τον αριθμό των στόχων από 19 σε 3 και τα μέτρα υλοποίησής τους από 23 σε 5. Για τον εξορθολογισμό της διαχειριστικής λειτουργίας, επιδιώχθηκε μεγαλύτερη αποκέντρωση και σαφέστερος καθορισμός των ρόλων μεταξύ της Επιτροπής και των εθνικών υπηρεσιών. Ενισχύθηκαν έτσι οι αρμοδιότητες της Επιτροπής σε επίπεδο συντονισμού και περιεχομένου, ενώ η πραγματοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της διαχείρισης του σχεδίου θα προσλάβει αποκεντρωτικό χαρακτήρα. Ήδη οι διαχειριστικές διαδικασίες της Επιτροπής απλοποιούνται και επιδιώκουν να προσδώσουν μεγαλύτερη διαφάνεια στις διαδικασίες και τα έγγραφα και να καταστήσουν ευχερέστερη την πρόσβαση των ενδιαφερομένων σε αυτά.

1.4 Νέες προκλήσεις

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας το Μάρτιο του 2000 έδωσαν νέα ώθηση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Η ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης αναγνωρίζεται σήμερα ως το μέσο επίτευξης του στρατηγικού στόχου μιας οικονομίας ανταγωνιστικής και δυναμικής βασισμένης στη γνώση που συνδυάζει την απασχόληση, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.

Τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης καλούνται να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης, καθώς και στην ανάγκη μιας βελτιωμένης και πιο ποιοτικής απασχόλησης. Στα συμπεράσματα της Λισσαβώνας τίθενται ορισμένοι στόχοι και απευθύνεται πρόσκληση για ανάληψη δράσης σε διάφορα ζητήματα που αφορούν την ευρωπαϊκή πολιτική επαγγελματικής κατάρτισης, π.χ. σε σχέση με την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, με τα τοπικά κέντρα διδασκαλίας, τις νέες βασικές δεξιότητες, καθώς και τη διαφάνεια των προσόντων. Σε όλους αυτούς τους τομείς, σημαντικός είναι ο ρόλος που διαδραματίζει το πρόγραμμα Leonardo da Vinci. Οι στόχοι του δεύτερου σταδίου του προγράμματος συμφωνούν πλήρως με τα κεφάλαια της στρατηγικής για την απασχόληση και έτσι το πρόγραμμα μπορεί συγκεκριμένα να συμβάλει στην προώθηση των δυνατοτήτων επαγγελματικής ένταξης, της ικανότητας προσαρμογής, του επιχειρηματικού πνεύματος και των ίσων ευκαιριών. Το πρόγραμμα, εστιαζόμενο σε πρωταρχικά ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, θα συμπληρώσει τη νέα ανοικτή μέθοδο συντονισμού που προβλέπεται στα συμπεράσματα της Λισσαβώνας για να χρησιμοποιηθούν ως μέσα για ανταλλαγή των ορθών πρακτικών και υποστήριξη προς τα κράτη μέλη για να βελτιώσουν την πολιτική τους.

Με βάση τα συμπεράσματα της Λισσαβώνας, η μεγαλύτερη πρόκληση της ευρωπαϊκής πολιτικής για την επαγγελματική κατάρτιση είναι να συμβάλει στην εφαρμογή μιας συνολικής στρατηγικής δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης. έτσι η Επιτροπή καταρτίζει σήμερα ένα γενικό πλαίσιο για το μέλλον της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην Ευρώπη.

Χάρη στην κτηθείσα εμπειρία και τις μεθόδους που αναπτύχθηκαν κατά το πρώτο στάδιο του προγράμματος, το Leonardo da Vinci - σε συνεργασία με το πρόγραμμα Socrates, το πρόγραμμα Νεολαία για την Ευρώπη και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο - μπορεί να χρησιμεύσει ως σημαντικό μέσο για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση..

2. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

2.1 Πλαίσιο

Τα προγράμματα που προηγήθηκαν του πρώτου σταδίου του προγράμματος Leonardo da Vinci (1995-1999) και τα οποία διαμόρφωσαν το σχεδιασμό του είναι τα εξής:

-Comett I (1986-1989) και II (1990-1994) - για την προώθηση και τη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας,

-Eurotecnet (1990-1994) - για την προώθηση της καινοτομίας στην επαγγελματική κατάρτιση,

-Force (1991-1994) - για την ανάπτυξη της συνεχούς κατάρτισης,

-Petra I (1987-1991) και II (1990-1994) - για την επαγγελματική κατάρτιση των νέων,

-Lingua (1990-1994) - για τη βελτίωση των γλωσσικών ικανοτήτων.

Μία από τις προκλήσεις που εμφανίστηκε κατά τη σύλληψη του προγράμματος Leonardo da Vinci ήταν η ενσωμάτωση των διαφορετικών προγραμμάτων σε ένα συνεκτικό πλαίσιο για να επιδιωχθεί η καλύτερη ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για την κατάρτιση.

Το πρόγραμμα ακολούθησε ένα φάσμα 19 στόχων. Οι στόχοι περιλάμβαναν την ανάπτυξη της ποιότητας και της καινοτομίας στα εθνικά συστήματα επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και την προαγωγή της δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης, την επαγγελματική κατάρτιση ευπαθών ομάδων του πληθυσμσού, την πρόσβαση στην κατάρτιση, την εκμάθηση γλωσσών, τις ίσες ευκαιρίες στην κατάρτιση, τη διαφάνεια των προσόντων, την ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας.

Από το 1996 και εξής, η Επιτροπή προσδιόρισε πέντε πολιτικές προτεραιότητες στην ετήσια πρόσκληση υποβολής προσφορών. Έτσι απέβλεπε στη διάρθρωση και την εστίαση των υφιστάμενων 19 στόχων προς όφελος των χρηστών, καθώς και στον στρατηγικό προσανατολισμό του προγράμματος σε τομείς πολιτικής προτεραιότητας. Οι πέντε αυτές προτεραιότητες βασίζονταν στους πέντε βασικούς τομείς δράσεις που περιέχονται στο Λευκό Βιβλίο της Επιτροπής "Διδασκαλία και Μάθηση: προς την κοινωνία της γνώσης" (1995). Ωστόσο, η προσπάθεια αναδιάρθρωσης περιεπλάκη από το γεγονός ότι τα κράτη μέλη μπορούσαν, σύμφωνα με την απόφαση, να ορίσουν τις δικές τους εθνικές προτεραιότητες για τις αποκεντρωμένες δράσεις του προγράμματος, όπως συνέβη και με τις ενέργειες κινητικότητας.

Το πρόγραμμα προέβλεπε 4 δέσμες με 23 διαφορετικές δράσεις (βλ. παράρτημα II). Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος κατανεμήθηκε στις κυριότερες δράσεις ως εξής (για περισσότερες διευκρινίσεις βλ. παράρτημα III):

Είδη δράσεων // Συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος (τοις %)

Δοκιμαστικά σχέδια (δέσμες I και II) // 43

Κινητικότητα (δέσμες I, II και III) // 35

Άλλα (περιλαμβάνονται τα σχέδια της δέσμης III και η δέσμη IV) // 22

Το πρόγραμμα επεδίωξε μία "προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω" (bottom-up-aprroach) ενθαρρύνοντας επαγγελματίες του κλάδου να υποβάλουν τις ιδέες τους για σχέδια ανταποκρινόμενοι στις ετήσιες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων. Μόνη εξαίρεση από τη γενική αυτή πρακτική αποτέλεσε η δράση "ανταλλαγή συγκρίσιμων δεδομένων", κατά την οποία η Επιτροπή ακολούθησε μία "προσέγγιση εκ των άνω προς τα κάτω" (top-down approach) για την εφαρμογή ενός προγράμματος στατιστικών εργασιών. Υποψηφιότητα για χρηματοδότηση μπορούσαν να υποβάλουν ιδρύματα/οργανισμοί (ιδιώτες δεν γίνονταν δεκτοί), ενώ ο ορισμός τους ήταν πολύ ευρύς ώστε να περιλαμβάνει τους ποικίλους φορείς που ασχολούνται με την επαγγελματική κατάρτιση. Για τα διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια, η απόφαση προέβλεπε κοινοτική συνεισφορά υπό μορφή συγχρηματοδότησης ύψους 75% κατ' ανώτατο όριο του συνολικού επιλέξιμου κόστους για χρονικό διάστημα τριών ετών, μέγιστου ύψους 100.000 ευρώ ανά σχέδιο ετησίως. Για τα διακρατικά σχέδια κινητικότητας, η ανώτατη κοινοτική συνεισφορά περιορίστηκε στις 5.000 ευρώ ανά δικαιούχο και ανά ανταλλαγή/τοποθέτηση σε θέση εργασίας.

Η απόφαση προέβλεπε τρεις διαδικασίες επιλογής, οι δύο εκ των οποίων υπάγονταν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής. Στο πλαίσιο της διαδικασίας I, οι προτάσεις υποβάλλονταν στα μετέχοντα κράτη και η αξιολόγησή τους γινόταν από εθνικούς εμπειρογνώμονες και από την Επιτροπή. Στο πλαίσιο της διαδικασίας II, οι προτάσεις υποβάλλονταν στην Επιτροπή, ενώ η αξιολόγησή τους γινόταν με τη βοήθεια εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, και από το μετέχον κράτος. Η επιλογή των προτάσεων έγινε βάσει κριτηρίων που είχαν θεσπιστεί από κοινού. Εν συνεχεία, η Επιτροπή ενέκρινε τον τελικό κατάλογο επιλογής, κατόπιν διμερών συζητήσεων με κάθε κράτος μέλος και αφού έλαβε υπόψη τη γνώμη της επιτροπής Leonardo da Vinci. Οι διαδικασίες απαίτησαν επτά μήνες από την προθεσμία υποβολής των προτάσεων για σχέδια (κατά κανόνα τέλη Μαρτίου) μέχρι την κατάρτιση του τελικού καταλόγου επιλογής (κατά κανόνα Νοέμβριο). Η τρίτη διαδικασία εφαρμόστηκε στις αποκεντρωμένες ενέργειες κινητικότητας (I.1.2.α-γ), την αρμοδιότητα των οποίων είχαν τα μετέχοντα κράτη.

Για τις δύο πρώτες διαδικασίες, η διαδικασία σύναψης των συμβάσεων ξεκινούσε μετά την επιλογή. Σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως κατά τα πρώτα έτη εφαρμογής του προγράμματος, απαιτήθηκε προσαρμογή του αρχικού προγράμματος των σχεδίων επειδή τα κράτη μέλη επιθυμούσαν μεγαλύτερο αριθμό σχεδίων. Απαιτήθηκαν έτσι μειώσεις του προϋπολογισμού των επιμέρους σχεδίων πράγμα που οδήγησε σε χαμηλότερη κοινοτική συνεισφορά από εκείνη που ανέμεναν οι υποψήφιοι. Μετά το πέρας της διαδικασίας αυτής, υπογραφόταν απευθείας σύμβαση δυνάμει του ιδιωτικού βελγικού δικαίου μεταξύ κάθε αναδόχου/φορέα και της Επιτροπής. Η Επιτροπή κατέβαλε την πληρωμή για τα σχέδια αφού ενέκρινε τις ενδιάμεσες και τις τελικές "εκθέσεις αξιολόγησης" που υπέβαλαν οι ανάδοχοί τους. Για τις αποκεντρωμένες ενέργειες κινητικότητας, τη σύναψη των συμβάσεων, την πληρωμή και την παρακολούθηση των σχεδίων πραγματοποίησαν οι Εθνικές Μονάδες Συντονισμού (ΕΜΣ) με βάση κριτήρια που είχε θεσπίσει η Κοινότητα.

2.2 Αξιολόγηση του σχεδιασμού του προγράμματος

Από την αξιολόγηση των εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, καθώς και από τις εθνικές εκθέσεις και τις εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων προκύπτει ότι παρότι το εύρος του προγράμματος (από πλευράς στόχων) και η δυνατότητα πρόσβασης (για συμμετοχή των υποψηφίων) αποτελούν τα ισχυρά σημεία του, ο περίπλοκος σχεδιασμός του αποτελεί αναμφισβήτητα εμπόδιο στην ορθή εφαρμογή του σε επίπεδο σχεδίων. Για πολλές χώρες, οι στόχοι του προγράμματος προσαρμόστηκαν ιδιαίτερα σε εθνικές πολιτικές και στρατηγικές επαγγελματικής κατάρτισης καθώς και στις ανάγκες προσαρμογής της κατάρτισης σε εθνικό επίπεδο. Ορισμένοι αναφέρουν ότι οι προσκλήσεις υποβολής προσφορών παρείχαν σαφώς μεγαλύτερη δυνατότητα συμμετοχής σε σχέση με ανάλογα προγράμματα κατάρτισης. Εξηγούν ότι πολλοί εξέχοντες παράγοντες του κόσμου της κατάρτισης συμμετείχαν ως εταίροι του σχεδίου. Η προβολή του προγράμματος στον κόσμο της κατάρτισης θεωρείται εν γένει ικανοποιητική.

Πολλές εθνικές εκθέσεις θεωρούν επιτυχημένη την ενοποίηση πολλών προγενέστερων προγραμμάτων σε ένα ενιαίο πρόγραμμα. ισχυρίζονται, ωστόσο, ότι συνεπεία της ενοποίησης αυτής το πρόγραμμα κατέστη πιο περίπλοκο, πράγμα που έκανε δυσχερέστερη την εφαρμογή του. Οι εξωτερικοί αξιολογητές διαπίστωσαν ότι οι υποψήφιοι ανάδοχοι δυσκολεύονταν να εντοπίσουν τις κατάλληλες δράσεις, δέσμες ή διαδικασίες για τα σχέδιά τους, και συνήγαγαν το συμπέρασμα ότι ο σχεδιασμός του προγράμματος και η λογική παρέμβασης δεν είχε ως αφετηρία τη διευκόλυνση των υποψηφίων. Σε ορισμένες εκθέσεις, ιδίως στην εξωτερική έκθεση αξιολόγησης, υπογραμμίζεται η έλλειψη προσανατολισμού του προγράμματος και η ασαφής ιεράρχηση των στόχων και των προτεραιοτήτων, πράγμα που κατέστησε προβληματική την υλοποίηση.

Στην ενδιάμεση έκθεση τον Ιούλιο του 1997 (COM(97) 399 τελικό) η Επιτροπή επεσήμανε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του σύνθετου σχεδιασμού του προγράμματος όπως αποτυπώνεται στην απόφαση του Συμβουλίου. Το θετικό σημείο ήταν ότι η απόφαση αντανακλούσε την ποικιλία των πολιτικών και των πρακτικών επαγγελματικής κατάρτισης στην Ευρώπη, δημιουργώντας έτσι μεγαλύτερο ενδιαφέρον και προβολή στον κόσμο της κατάρτισης. Ωστόσο, ο περίπλοκος χαρακτήρας των διαφορετικών προτεραιοτήτων, δεσμών, δράσεων και στόχων προκάλεσε δυσχέρειες στους υποψηφίους και μείωση της δυνατότητας του προγράμματος να ανταποκριθεί στις αρχικές προθέσεις του.

2.3 Δράση

Η απλοποίηση της υλοποίησης του προγράμματος είναι μία από τις βασικές αρχές που διέπουν τη λογική του νέου σταδίου (2000-2006). Οι στόχοι έχουν ήδη μειωθεί αριθμητικά από 19 σε 3. Τη βάση του προγράμματος εξακολουθούν να αποτελούν οι στόχοι και οι ανάγκες της επαγγελματικής κατάρτισης στην Ευρώπη, αλλά υπάρχει πλέον καλύτερος προσανατολισμός. Οι δράσεις του προγράμματος μειώθηκαν από 23 σε 5, πράγμα που επιτρέπει στους αναδόχους των σχεδίων να ανακαλύψουν πιο εύκολα τη δράση που ενδείκνυται για την υλοποίηση της ιδέας τους. Για να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στα δοκιμαστικά σχέδια, αυξάνεται η μέγιστη κοινοτική συνεισφορά από 100.000 ευρώ σε ποσό που κυμαίνεται μεταξύ 200.000 και 300.000 ευρώ ανά σχέδιο ετησίως. Ενισχύεται η ευελιξία με τη δυνατότητα χορήγησης κοινοτικής χρηματοδότησης που μπορεί να ανέρχεται σε ποσοστό 100% για ορισμένα είδη σχεδίων, πράγμα που επιτρέπει καλύτερη στοχοθέτηση της στήριξης. Επίσης, η απόφαση αναφέρει πλέον ρητά παραδείγματα των ειδών των φορέων που μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα παρέχοντας μεγαλύτερη σαφήνεια στους υποψήφιους αναδόχους. Έτσι το πρόγραμμα βελτιστοποιήθηκε κατά τρόπο που να διατηρούνται τα πλεονεκτήματα (εύρος και δυνατότητα πρόσβασης) και να περιορίζονται τα μειονεκτήματα (πολυπλοκότητα).

Στο μέλλον, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να βελτιώνει την ευχέρεια χρήσης του προγράμματος. Παρότι η Επιτροπή πρότεινε αρχικά δύο διαφορετικές διαδικασίες επιλογής για τη δεύτερη φάση, το Συμβούλιο αποφάσισε να διατηρήσει και τις τρεις διαδικασίες. Η Επιτροπή θα λάβει ωστόσο μέτρα, εντός των ορίων της απόφασης του Συμβουλίου, για να περιορίσει την πολυπλοκότητα των διαδικασιών επιλογής και σύναψης των συμβάσεων. Θα εξακολουθήσουν να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό των διοικητικών διατυπώσεων που βαρύνουν τους εταίρους των σχεδίων, απλουστεύοντας π.χ. τα έντυπα των αιτήσεων, τους οδηγούς, καθώς και τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων. Για να διευκολύνει τη συμμετοχή, η Επιτροπή θα εκπονήσει μελέτη που θα βασίζεται στη συστηματική ανάλυση των αναγκών ειδικών ομάδων στόχων, ιδίως των επιχειρήσεων των κοινωνικών εταίρων. Εξάλλου, θα εξακολουθήσει να θέτει πολιτικές προτεραιότητες με σκοπό να εστιάσει τους στόχους του προγράμματος στις εξελισσόμενες ανάγκες της ευρωπαϊκής πολιτικής για την κατάρτιση, καθώς και την κατάρτιση ενός συνολικού πλαισίου για τη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση.

3. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

3.1 Πλαίσιο

Το Leonardo da Vinci είναι το μόνο ενοποιημένο κοινοτικό πρόγραμμα που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στην επαγγελματική κατάρτιση, παρότι και άλλα κοινοτικά και εθνικά προγράμματα ασχολούνται από τη δική τους σκοπιά με τον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης. Παραδείγματος χάρη, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο από τη σκοπιά της απασχόλησης, και το πρόγραμμα Socrates από τη σκοπιά της εκπαίδευσης, παρέχουν δυνατότητες συνεργασίας με το πρόγραμμα Leonardo da Vinci. Κατά το πρώτο στάδιο του προγράμματος, η Γενική Διεύθυνση XXII (Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Νεολαία) διαβουλεύθηκε με τις Γενικές Διευθύνσεις που είναι αρμόδιες συναφών προγραμμάτων κατάρτισης επ' ευκαιρία της σύνταξης του καταλόγου της τελικής απόφασης του προγράμματος Leonardo da Vinci, με εξαίρεση τα αποκεντρωμένα σχέδια κινητικότητας. Σκοπός των διαβουλεύσεων ήταν να αποφευχθεί η διπλή χρηματοδότηση και να προωθηθούν συνεργίες μεταξύ των επιλεγέντων σχεδίων από διαφορετικά προγράμματα.

Ο υποχρεωτικός διακρατικός χαρακτήρας ήταν ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν το πρόγραμμα από τις περισσότερες δράσεις που πραγματοποιούνται στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο ήταν ότι το πρόγραμμα δεν στήριξε αυτή καθαυτή την παροχή κατάρτισης, εκτός από πειραματικές εφαρμογές για την εκπόνηση σχεδίων. Αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του προγράμματος ήταν επίσης η στήριξη της κινητικότητας και της καινοτομίας στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης

Η συμπληρωματικότητα ανάμεσα στα διαφορετικά προγράμματα που ασχολούνται με την κατάρτιση παρεμποδίστηκε εξαιτίας του διαφορετικού επιπέδου υλοποίησης των προγραμμάτων. Παραδείγματος χάρη, η διαχείριση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου γίνεται κυρίως σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ενώ η διαχείριση των σχεδίων κινητικότητας και των δοκιμαστικών σχεδίων της δέσμης ΙΙ του προγράμματος Leonardo da Vinci πραγματοποιείται σε κεντρικό επίπεδο. Σε ορισμένες χώρες, η κατάρτιση αποτελεί αρμοδιότητα που επιμερίζεται μεταξύ των Υπουργείων Εργασίας και Παιδείας. σε άλλες αποτελεί αρμοδιότητα που επιμερίζεται μεταξύ ομοσπονδιακής κυβέρνησης και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Επομένως απαιτείται στενή αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων επιπέδων για την επίτευξη επιτυχούς συμπληρωματικότητας.

3.2 Αξιολόγηση της συμπληρωματικότητας του προγράμματος

Ο εξωτερικός αξιολογητής επέκρινε την απουσία μιας καλά σχεδιασμένης και βαθυστόχαστης προσέγγισης για τη συμπληρωματική συνεισφορά ευρωπαϊκού επιπέδου στη χάραξη της πολιτικής. Συνήγαγε το συμπέρασμα ότι η εφαρμογή της συμπληρωματικότητας με άλλα κοινοτικά ή/και εθνικά προγράμματα κατάρτισης εμφάνισε δυσχέρειες και ότι χάθηκαν ευκαιρίες για συνεργίες. Διαπιστώθηκε ότι τα διάφορα κοινοτικά προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης έχουν μάλλον την τάση να λειτουργούν παράλληλα και όχι από κοινού. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσον αφορά τις στρατηγικές σχέσεις μεταξύ των προγραμμάτων ανάπτυξης ανθρώπινων πόρων, οι εσωτερικές δομές της Επιτροπής, οι χρονικές πιέσεις επί των υπαλλήλων, καθώς και το διοικητικό βάρος της διαχείρισης των προγραμμάτων μείωσαν τις δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών.

Εξάλλου, ο εξωτερικός αξιολογητής υπογράμμισε και την απουσία συμπληρωματικότητας σε εθνικό επίπεδο. Ορισμένες εθνικές εκθέσεις συνήγαγαν ότι ο βαθμός συμπληρωματικότητας με άλλες διατάξεις (κοινοτικές ή εθνικές) εμφανίζεται γενικά περιορισμένος και ότι χάθηκαν ενδεχομένως ευκαιρίες για την επίτευξη μεγαλύτερης σύνδεσης των προγραμμάτων.

Ωστόσο, πολλές εκθέσεις αναφέρουν ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις σημαντικών επικαλύψεων ανάμεσα στα επιμέρους σχέδια. Φαίνεται λοιπόν, ότι παρά τις ανεπαρκείς συνεργίες σε επίπεδο προγράμματος, οι ανάδοχοι των σχεδίων ήταν ιδιαίτερα ενημερωμένοι κατά την επιλογή των κατάλληλων μηχανισμών χρηματοδότησης για το σχέδιό τους. Τούτο συνάδει με τη διαπίστωση ορισμένων χωρών ότι σε επίπεδο σχεδίων αποφεύγεται σε μεγάλο βαθμό η διπλή χρηματοδότηση.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι παρά το ενδιαφέρον που επέδειξε για την ενίσχυση της συμπληρωματικότητας, δύσκολη παρέμεινε η εφαρμογή της αρχής αυτής. Τα διάφορα προγράμματα, οι δράσεις, οι πρωτοβουλίες, και ιδίως η επιλογή των σχεδίων, πραγματοποιούνται σε διαφορετικά επίπεδα με διαφορετικές αρμοδιότητες και μέσω μιας ποικιλίας μηχανισμών. Επομένως η απουσία συμπληρωματικότητας ως απόρροια της κατάστασης αυτής αντικατοπτρίζει τη δυσχέρεια αλληλεπίδρασης μεταξύ των επιπέδων αυτών. Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τις περιπτώσεις εκείνες που κατέστη δυνατή η πραγματοποίηση συνεργιών και σε εθνικό και σε κοινοτικό επίπεδο, παραδείγματος χάρη κατά τη σύνδεση των ενεργειών κινητικότητας του προγράμματος Leonardo da Vinci με το δανέζικο εθνικό πρόγραμμα κινητικότητας.

3.3 Δράση

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να επεξεργάζεται τους ενδεδειγμένους τρόπους και μέσα για τη βελτίωση της συμπληρωματικότητας τόσο σε επίπεδο πολιτικής καθώς και σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής. Από την άποψη της πολιτικής, η δεύτερη φάση του προγράμματος θα συμβάλει στην εξέλιξη της "Ευρώπης της γνώσης" με τη στενότερη συνεργασία με τα κοινοτικά προγράμματα εκπαίδευσης και νεολαίας, Socrates και Νεολαία για την Ευρώπη (Youth for Europe). Σε πρακτικό επίπεδο, οι κοινές ενέργειες ανάμεσα στα προγράμματα, όπως προβλέπονται στην απόφαση, θα συμβάλουν στην επίτευξη του εν λόγω στόχου. Σε πολιτικό επίπεδο πάλι, η συμπληρωματικότητα με το 5ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα θα επιδιώξει να αξιοποιήσει τις προσπάθειες του προγράμματος αυτού για τη βελτίωση των βασικών γνώσεων στην Ευρώπη. Επιπλέον, οι τρεις στόχοι της δεύτερης φάσης του Leonardo da Vinci εστιάζονται στη σχέση μεταξύ κατάρτισης και απασχόλησης, προβάλλοντας τη συνεργασία μεταξύ της ευρωπαϊκής πολιτικής για την κατάρτιση και της στρατηγικής για την απασχόληση. Πιο συγκεκριμένα, θα μπορούσαν να προβληθούν οι συνεργίες μεταξύ αφενός δοκιμαστικών σχεδίων και σχεδίων κινητικότητας του Leonardo da Vinci και αφετέρου των σχεδίων που χρηματοδοτούνται στα πλαίσια του νέου στόχου 3 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.

Η πολλαπλότητα των διαφόρων διατάξεων για την κατάρτιση σε πολλά κοινοτικά προγράμματα απαιτεί μια πιο στρατηγική προσέγγιση για την αποδοτικότερη χρήση των κρατικών κονδυλίων. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να καταρτίσει ένα συνολικό πλαίσιο που θα βασίζεται στη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση για τις κυριότερες κοινοτικές πρωτοβουλίες κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα. Επιπλέον, ο καθορισμός των προτεραιοτήτων, η επιλογή των σχεδίων και η διάδοση της καινοτομίας και της ορθής πρακτικής θα συντονίζονται με συγκεκριμένα μέσα έτσι ώστε να αποφεύγεται η επανάληψη των ενεργειών, να παρέχεται στους αναδόχους πλήρης κοινοτική στήριξη και, το σημαντικότερο, να υπάρχει δυνατότητα αποτελεσματικής σώρευσης των αποτελεσμάτων διαφόρων προγραμμάτων.

4. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

4.1 Πλαίσιο

Διαχείριση του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο

Η διαχείριση των αποκεντρωμένων μερών του προγράμματος πραγματοποιήθηκε σε εθνικό επίπεδο από τις Εθνικές Μονάδες Συντονισμού (ΕΜΣ). Οι Εθνικές Μονάδες Συντονισμού, πέρα από τη διαχείριση των σχεδίων στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης δράσης κινητικότητας (20% περίπου των δημοσιονομικών κονδυλίων), και από την οργάνωση της αξιολόγησης των προτάσεων για σχέδια που εμπίπτουν σε άλλα μέτρα, παρείχαν επίσης πληροφορίες στο ευρύ κοινό, καθώς και γνωμοδότηση για όλα τα επιλεγέντα σχέδια. Η συγκρότησή τους έγινε στις μετέχουσες χώρες από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, δηλαδή στις περισσότερες περιπτώσεις από τα Υπουργεία Παιδείας ή/και Εργασίας. Το καθεστώς τους ποικίλει από ιδιωτικούς ή ημι-ιδιωτικούς οργανισμούς μέχρι υπουργεία ή ενδοϋπουργικές μονάδες. Μόνο 7 κράτη μέλη και οι περισσότερες από τις χώρες στο στάδιο της προένταξης είχαν μόνο μία εθνική μονάδα συντονισμού, ενώ άλλες χώρες είχαν διάφορες ΕΜΣ: ορισμένες ανάλογα με τη λειτουργική αρμοδιότητα ανά δέσμη, άλλες ανάλογα με τις γεωγραφικές ζώνες. Ορισμένες ΕΜΣ διαχειρίστηκαν διάφορα κοινοτικά προγράμματα. Παρότι η επιλογή των ΕΜΣ έγινε από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, υπήρξε άμεση συμβατική σχέση μεταξύ των ΕΜΣ και της Επιτροπής. Η κοινοτική συγχρηματοδότηση για τις ΕΜΣ κυμάνθηκε αρχικά μεταξύ 30% και 60% ανάλογα με τη χώρα και στο τέλος συνέκλινε στο 50% περίπου. Οι ΕΜΣ (EUR-18) έλαβαν περίπου 47,5 εκατ. EUR κοινοτικής συνεισφοράς.

Διαχείριση του προγράμματος σε κοινοτικό επίπεδο

Σε κοινοτικό επίπεδο, τη διαχείριση του προγράμματος ανέλαβε η Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση XXII: Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Νεολαία). Δεδομένου ότι η συμβατική παρακολούθηση των περισσότερων σχεδίων (80% περίπου των δημοσιονομικών πιστώσεων) έπρεπε να πραγματοποιείται σε κεντρικό επίπεδο, πολιτική της Επιτροπής ήταν να αναθέσει σε εξωτερικούς συνεργάτες ορισμένες λειτουργίες τεχνικής βοήθειας.

Η Υπηρεσία Τεχνικής Βοήθειας

Κατόπιν ανοικτής πρόσκλησης υποβολής προσφορών, η Επιτροπή επέλεξε την Agenor, μία ιδιωτική εταιρεία εγγεγραμμένη βάσει του βελγικού δικαίου, ως την "Υπηρεσία Τεχνικής Βοήθειας" (ΥΤΒ) του προγράμματος. Σημαντικότερος μέτοχος της Agenor ήταν ο γαλλικός οργανισμός CESI, τον οποίον αντιπροσώπευαν οι συνεργαζόμενες με αυτόν εταιρείες SECOF και RESOURCES SA. Οι άλλοι μέτοχοι ήταν: η DIHT (Deutscher Industrie- und Handelstag) από τη Γερμανία, η AIFPI (Διεπιχειρησιακή Ένωση για τη Βιομηχανική Επαγγελματική Κατάρτιση) από την Ελλάδα (μέχρι το 1997), η FPE (Fondo de promocion de empleo-sector construccion naval) από την Ισπανία, η Sistemi Formativi Confindustria από την Ιταλία και η LO Δανική Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων (από το 1997).

Η Επιτροπή και η ΥΤΒ συνήψαν πενταετή σύμβαση παροχής υπηρεσιών (01/06/1995 έως 31/05/2001) με δυνατότητα ετήσιας ανανέωσης. Το κόστος της σύμβασης ανήλθε σε 9,1 εκατ. ευρώ για το 1995/1996, και σημείωνε σταδιακή μείωση κάθε χρόνο για να φθάσει τα 5,9 εκατ. ευρώ την περίοδο 1998/1999. Συνολικά δαπανήθηκαν για την ΥΤΒ 30,3 εκατ. ευρώ από διοικητικές πιστώσεις (μέρος Α του κοινοτικού προϋπολογισμού). Στις αρχές του 1999, η Επιτροπή αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση λόγω της μη ικανοποιητικής διαχείρισης, οργάνωσης και ελέγχου της ΥΤΒ. Συνεπεία αυτού, η Επιτροπή ανέλαβε τα καθήκοντα στήριξης. Συγκροτήθηκε ο "πυρήνας Leonardo da Vinci (ΠLEO)" με προσωπικό 65 περίπου ατόμων, (κυρίως υπαλλήλους της πρώην ΥΤΒ και ορισμένους εκπροσώπους των κρατών μελών, συν ορισμένους νεοπροσληφθέντες) και προσαρτήθηκε οργανωτικά σε μία μονάδα της ΓΔ XXII.

Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης, οι εθνικές εκθέσεις και οι εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων περιείχαν σε γενικές γραμμές δυσμενή σχόλια σχετικά με την ΥΤΒ. Ορισμένοι από τους αναδόχους σχεδίου που ρωτήθηκαν θεώρησαν ότι η ΥΤΒ δεν παρείχε επαρκή στήριξη στην εφαρμογή των σχεδίων τους, αλλά δρούσε κυρίως ως ελεγκτικός φορέας. Άλλοι ανάδοχοι επέκριναν την ΥΤΒ για υπερβολική γραφειοκρατία και συγκεντρωτισμό, έλλειψη σαφήνειας στη διαχείριση, έλλειψη στήριξης των σχεδίων και έλλειψη σαφήνειας ως προς τα ποιοτικά κριτήρια ανάλυσης των προτάσεων. Κατά τον εξωτερικό αξιολογητή, μεγάλο μέρος των δυσλειτουργιών της ΥΤΒ προέκυψε από τους περιορισμούς που επέβαλε η γενική πολιτική της Επιτροπής όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων και την ανάθεση έργων σε εξωτερικούς συνεργάτες: "Εξαιτίας της ανάγκης να τηρηθούν αυστηρά τα αρχικά κριτήρια, τα οποία ορίστηκαν πριν να υπάρξει πλήρης γνώση της κατάστασης, οι εξωτερικοί εργολήπτες δεν διέθεταν την ευελιξία που απαιτείται για την εκτέλεση της σύμβασης. Η κατάσταση αυτή σε καμιά περίπτωση δεν συναντάται αποκλειστικά στην ΥΤΒ του προγράμματος Leonardo, αλλά απεικονίζει την αντίφαση που υπάρχει στην προσπάθεια να αποκτηθεί μεγαλύτερη ευελιξία μέσω της ανάθεσης έργων σε εξωτερικούς συνεργάτες και την επακόλουθη επιβολή περιορισμών τέτοιων που ακυρώνουν αυτό το επίτευγμα. Η αρχική εντολή της ΥΤΒ προδίδει επίσης κάποια έλλειψη σαφήνειας στην οροθέτηση των αρμοδιοτήτων μεταξύ Επιτροπής και ΥΤΒ, ιδίως όσον αφορά την εφαρμογή των πολιτικών του προγράμματος". Εξ άλλου, ο εξωτερικός αξιολογητής έκρινε χαμηλή τη συμβατική αμοιβή διαχείρισης της Agenor ύψους 100.000 ευρώ ετησίως και εξαιρετικά ασυνήθιστη στον κόσμο των ιδιωτικών επιχειρήσεων, εκτιμώντας ότι η ΥΤΒ έπρεπε να διαχειρίζεται περίπου 100 εκατ. ευρώ ετησίως.

Η διακοπή της συνεργασίας με την ΥΤΒ προκάλεσε καθυστερήσεις στην επεξεργασία των τρεχουσών συμβάσεων έργου. Από το Φεβρουάριο μέχρι τον Οκτώβριο του 1999, η Επιτροπή δεν διέθετε πληροφορίες ζωτικής σημασίας για τα σχέδια διότι ελέγχονταν από τις βελγικές δικαστικές αρχές. Ωστόσο, όσον αφορά τις καθυστερήσεις των πληρωμών, πρέπει να σημειωθεί ότι, σε γενικές γραμμές οι προκαταβολές καταβλήθηκαν ταχέως και ότι οι καθυστερήσεις αφορούσαν μόνο τη δεύτερη και τελευταία δόση των σχεδίων που επελέγησαν από το 1995 έως το 1997. Ωστόσο, η ΓΔ XXII έλαβε όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να διασφαλίσει τη συνέχιση των σχεδίων (ιδίως τη δημιουργία του ΠLEO) και να διασφαλίσει επίσης την ικανοποιητική ολοκλήρωση του προγράμματος.

Η απόφαση προέβλεπε τη σύσταση επιτροπής Leonardo da Vinci της οποίας θα προήδρευε η Επιτροπή και η οποία θα απαρτιζόταν από δύο εκπροσώπους ανά κράτος μέλος, συνήθως υπαλλήλους ομοσπονδιακών ή περιφερειακών υπουργείων. Ως παρατηρητές συμμετείχαν εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων. Έργο της επιτροπής ήταν να συνδράμει την Επιτροπή στην εφαρμογή του προγράμματος, ενίοτε με τη βοήθεια υποεπιτροπών. Η επιτροπή λειτουργούσε ως συμβουλευτικό όργανο που γνωμοδοτούσε για τα μέτρα που επρόκειτο να λάβει η Επιτροπή και, συγχρόνως, σύμφωνα με την απόφαση, ως επιτροπή διαχείρισης με δικαίωμα ψήφου.

4.2 Αξιολόγηση της διαχείρισης του προγράμματος

Διαχείριση του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο

Βάσει όλων σχεδόν των εθνικών εκθέσεων, οι εθνικές αρχές συντονισμού (ΕΑΣ) διαχειρίστηκαν ικανοποιητικά το πρόγραμμα. Οι εξωτερικοί αξιολογητές διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι από τους αναδόχους των σχεδίων που ρωτήθηκαν σχετικά δήλωσαν αρκετά ικανοποιημένοι από τη στήριξη που τους παρείχαν οι ΕΜΣ. Σε γενικές γραμμές, οι ανάδοχοι έκριναν την εθνική τους ΕΜΣ ως γρήγορη, αποτελεσματική και χρήσιμη. Ορισμένοι, ωστόσο, αποκάλυψαν διάφορες δυσχέρειες: στη Γερμανία, παρότι λειτούργησε ικανοποιητικά η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων εθνικών ΕΜΣ και των σχεδίων, θα ήταν πιο χρήσιμη η συγκέντρωση τριών ή τεσσάρων αντί για επτά ΕΜΣ. Η ισπανική υπηρεσία έλαβε ικανοποιητική αξιολόγηση από τους αναδόχους, αλλά επικρίνεται περισσότερο από τις εθνικές αρχές του προγράμματος και τους εθνικούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι εκτιμούν π.χ. ότι υπερέβη τα όρια της εντολής της.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι, σε γενικές γραμμές, η διαχείριση του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο υπήρξε αποτελεσματική. Οι ΕΜΣ, στο σύνολό τους, εκπλήρωσαν τα καθήκοντά τους έναντι των σχεδίων, καθώς και τις συμβατικές υποχρεώσεις τους έναντι της Επιτροπής. Στις θετικές αυτές επιδόσεις συνέβαλε η γειτνίαση των ΕΜΣ με τους αναδόχους. Ένα λιγότερο ευνοϊκό σημείο ήταν ότι οι εθνικές εκθέσεις δεν υποβάλλονταν πάντοτε εγκαίρως, όπως λόγου χάρη οι εθνικές εκθέσεις αξιολόγησης στις οποίες βασίζεται η παρούσα έκθεση της Επιτροπής. Επίσης ορισμένες ΕΜΣ, ιδίως κατά τα πρώτα έτη εφαρμογής του προγράμματος, συνάντησαν δυσκολίες κατά την εφαρμογή των ενεργειών κινητικότητας. Ωστόσο, συνοψίζοντας κρίνονται ικανοποιητικές οι σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των ΕΜΣ, των εθνικών αρχών και της Επιτροπής. Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, μετά τη διακοπή της λειτουργίας της ΥΤΒ, ορισμένες χώρες χρηματοδότησαν εκ των προτέρων σχέδια και προσέφεραν τη συνδρομή τους στην κεντρική διαχείριση.

Διαχείριση του προγράμματος σε κοινοτικό επίπεδο

Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης, καθώς και πολλές από τις εθνικές εκθέσεις και τις εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων επικρίνουν την ύπαρξη υπερβολικής γραφειοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα συνηθέστερα παράπονα των ατόμων που συμμετείχαν στα σχέδια αφορούσαν τον όγκο των απαιτούμενων διατυπώσεων. Ορισμένες εκθέσεις αναφέρουν τις συχνές αλλαγές των απαιτήσεων της Επιτροπής η οποία άλλοτε ανακοίνωνε τις αλλαγές με μεγάλες καθυστερήσεις, και άλλοτε δεν τις ανακοίνωνε καθόλου. Ο εξωτερικός αξιολογητής συνήγαγε το συμπέρασμα ότι χάθηκαν από το οπτικό πεδίο οι στόχοι του προγράμματος και υποκαταστάθηκαν από την υπερβολική έμφαση στις διαδικασίες και τις διοικητικές διατυπώσεις. Η σοβαρότερη ανησυχία για όλους τους παράγοντες του προγράμματος προερχόταν από τις καθυστερήσεις των πληρωμών για τα σχέδια. Τρεις χωριστοί φορείς ήταν αρμόδιοι για την επεξεργασία των αιτήσεων πληρωμής εκ μέρους των υπευθύνων των σχεδίων: πρώτον η ΥΤΒ (που αργότερα αντικαταστάθηκε από την ΠLEO), στη συνέχεια οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες της ΓΔ XXII και τέλος η ΓΔ δημοσιονομικού ελέγχου. Η διαδικασία αυτή, όπως συμπέρανε ο εξωτερικός αξιολογητής, ήταν εξαιρετικά μακρά, ακόμη και χωρίς τις πρόσθετες καθυστερήσεις που προκάλεσαν οι έρευνες στην ΥΤΒ.

Η Επιτροπή έχει επίγνωση των δυσχερειών που παρουσιάζει η διαχείριση του προγράμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι περίπλοκες εσωτερικές και εξωτερικές διαδικασίες, καθώς και οι διατυπώσεις που απαιτούνται πηγάζουν από το ρόλο που διαδραματίζει η Επιτροπή στη διαχείριση και τον έλεγχο των ευρωπαϊκών κεφαλαίων. Παρά τις προαναφερθείσες επικρίσεις περί γραφειοκρατίας, τα λοιπά ευρωπαϊκά όργανα (Κοινοβούλιο, Συμβούλιο, Ελεγκτικό Συνέδριο), τα κράτη μέλη (υπουργεία οικονομικών και ελεγκτικοί οργανισμοί) και, κυρίως, η κοινή γνώμη, καλούν την Επιτροπή να επιβάλει ακόμη αυστηρότερους ελέγχους για να μειωθεί κάθε κίνδυνος κατάχρησης του ευρωπαϊκού δημοσίου χρήματος. Οι εν λόγω λειτουργίες ελέγχου, αξιολόγησης και παρακολούθησης εκ μέρους της Επιτροπής απαιτούσαν έναν ορισμένο όγκο διοικητικών διατυπώσεων για τους υπεύθυνους των σχεδίων. Ωστόσο, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ορθή χρήση του δημοσίου χρήματος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο από πλευράς αυστηρών μηχανισμών ελέγχου, αλλά και από την πλευρά της επίτευξης των στόχων του προγράμματος. Ίσως κατά το πρώτο στάδιο δεν επιτεύχθηκε η ιδανική ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη άσκησης ελέγχου και στην αποτελεσματική επίτευξη των στόχων του προγράμματος.

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η εξωτερική αξιολόγηση έκρινε ελάχιστα ικανοποιητική την απόδοση της επιτροπής Leonardo da Vinci: "Διατυπώθηκαν πολλές επικρίσεις ότι η επιτροπή μάλλον εστιάστηκε στενά στο θέμα του καταμερισμού των πόρων του προγράμματος μεταξύ των κρατών μελών και δεν έπαιξε χρήσιμο ρόλο ως προς την καθοδήγηση του προγράμματος από άποψη θεματικού πεδίου, συνδέσεων με άλλες δραστηριότητες κ.τ.λ".

Η Επιτροπή εκτιμά ότι η επιτροπή έδωσε ενδεχομένως εξαιρετικό βάρος σε διοικητικά και χρηματοπιστωτικά ζητήματα. Η επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν οι εκπρόσωποι των κρατικών αρχών ως μέλη και οι κοινωνικοί εταίροι ως παρατηρητές, μπορεί να παίξει σημαντικότερο ρόλο, ιδίως συνεισφέροντας την εμπειρογνωμοσύνη της στην εφαρμογή του προγράμματος. Πραγματοποιήθηκαν ορισμένες συζητήσεις σχετικά με τους στόχους και τη στρατηγική εφαρμογής του προγράμματος, αλλά ήταν δύσκολο να εξευρεθεί χώρος στην ημερήσια διάταξη της επιτροπής λόγω της πληθώρας των διοικητικών και χρηματοπιστωτικών ζητημάτων που έπρεπε να συζητηθούν.

4.3 Δράση

Διαχείριση του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο

Με πρωτοβουλία της Επιτροπής, για το δεύτερο στάδιο του προγράμματος, πολλές από τις διαχειριστικές λειτουργίες αποκεντρώθηκαν και ανατέθηκαν στις εθνικές υπηρεσίες. Η Επιτροπή επιχειρεί να φέρει τις λειτουργίες αυτές πιο κοντά στους φορείς και τους επαγγελματίες του κλάδου της επαγγελματικής κατάρτισης. Οι εθνικές υπηρεσίες διαχειρίζονται σήμερα περίπου το 80% των κονδυλίων του προγράμματος. Οι διαφορετικές αρμοδιότητες των υπηρεσιών αυτών και της Επιτροπής καθορίζονται σε μία νέα τυποποιημένη σύμβαση. Στο εξής ενισχύεται η ευθύνη των εθνικών υπηρεσιών στον τομέα των διοικητικών διαδικασιών και της παρακολούθησης των σχεδίων, ενώ η Κοινότητα εξακολουθεί σαφώς να διατηρεί τη συνολική πολιτική ευθύνη. Επιπλέον, η Επιτροπή υπενθυμίζει στα κράτη μέλη να υποβάλλουν εγκαίρως τις απαραίτητες εκθέσεις αξιολόγησης.

Διαχείριση του προγράμματος σε κοινοτικό επίπεδο

Ως προς το δεύτερο στάδιο του προγράμματος, η Επιτροπή έχει λάβει διάφορα μέτρα για να βελτιώσει τη υλοποίησή του σε κεντρικό επίπεδο. Οι γενικές αρχές των βελτιώσεων αυτών είναι η απλοποίηση, η ευχέρεια χρήσης και η διαφάνεια. Βάσει των εμπειριών που αντλήθηκαν από το πρώτο στάδιο του προγράμματος, η Επιτροπή εκπόνησε ένα διοικητικό και οικονομικό εγχειρίδιο για να βοηθήσει τους αναδόχους των σχεδίων του Leonardo da Vinci να υποβάλουν την υποψηφιότητά τους και να τους καθοδηγήσει κατά την υλοποίηση του σχεδίου τους. Η διαφάνεια βελτιώθηκε με την παρουσίαση όλων των εγγράφων που είναι χρήσιμα για τους αναδόχους σε πολύγλωσση ιστοθέση της Επιτροπής, πριν από την έναρξη της δεύτερης φάσης.

Οι συνθήκες που περιέβαλαν τη διακοπή της συνεργασίας με την ΥΤΒ Leonardo da Vinci είχαν επίπτωση στην πολιτική της Επιτροπής όσον αφορά την εξωτερική ανάθεση βοηθητικών καθηκόντων. Κατατέθηκαν νέες κατευθυντήριες γραμμές για την εξωτερική ανάθεση αρμοδιοτήτων, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη το σαφέστερο προσδιορισμό των καθηκόντων και των αρμοδιοτήτων των εξωτερικών οργανισμών βοήθειας.

Κατά το δεύτερο στάδιο του προγράμματος, σε κεντρικό επίπεδο θα πραγματοποιείται η διαχείριση μόνον του 20% περίπου του συνολικού προϋπολογισμού, πράγμα που θα επιτρέψει στην Επιτροπή να χρησιμοποιήσει με καλύτερο τρόπο τους διαθέσιμους διαχειριστικούς πόρους. Παραδείγματος χάρη, για το δεύτερο στάδιο η Επιτροπή θα επινοήσει και θα εφαρμόσει μόνιμους μηχανισμούς παρακολούθησης. Για να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή ισορροπία ανάμεσα στον έλεγχο, τη διαχείριση και τις λειτουργίες που αφορούν το περιεχόμενο, η Επιτροπή επιχείρησε ένα σαφέστερο καθορισμό του ρόλου της και των αρμοδιοτήτων της έναντι των κρατών μελών και των εθνικών υπηρεσιών.

5. ΕΙΣΡΟΕΣ /ΕΚΡΟΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗ

5.1 Περιεχόμενο

Εισροές

Κοινοτικά κονδύλια: Οι συνολικές πιστώσεις για το πρόγραμμα δυνάμει του τμήματος Β του κοινοτικού προϋπολογισμού (γραμμή B3-1021) ανέρχονται συνολικά σε 727 εκατ. ευρώ για μία πενταετία, συμπεριλαμβανομένης της συνεισφοράς προς τις τρεις μετέχουσες χώρες ΕΖΕΣ-ΕΟΧ.

Στα 727 εκατ. ευρώ που προέρχονται από τη γραμμή του προϋπολογισμού B3-1021, πρέπει να προστεθούν τα ακόλουθα ποσά:

-30,3 εκατ. ευρώ για την ΥΤΒ (μέρος Α του κοινοτικού προϋπολογισμού),

-30,5 εκατ. ευρώ που προέρχονται από το πρόγραμμα Phare, ως λειτουργικές δαπάνες για τη συμμετοχή των υποψήφιων προς ένταξη χωρών (περιλαμβανομένης κοινοτικής συνεισφοράς ύψους 2,7 εκατ. EUR για τις ΕΜΣ των εν λόγω χωρών),

-6 εκατ. ευρώ για τις επισκέψεις μελέτης (δέσμη III.3.β, η οποία χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) μέσω των επιδοτήσεων που λαμβάνει από την Επιτροπή),

Συνολικά, λοιπόν, τα κοινοτικά κονδύλια που διατίθενται για το πρόγραμμα ανέρχονται σε 793,8 εκατ. EUR.

Τρία σημεία αξίζει να σημειωθούν σχετικά. Πρώτον, το πρόγραμμα έλαβε μεγαλύτερη επιχορήγηση από τα 620 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν στην απόφαση, διότι η δημοσιονομική αρχή χορήγησε υψηλότερες ετήσιες πιστώσεις για το πρόγραμμα από το ενδεικτικό αυτό ποσό, πράγμα που φανερώνει τη σημασία που προσδίδεται στην επαγγελματική κατάρτιση στην Ευρώπη. Δεύτερον, με το ποσό των 794 εκατ. ευρώ, το Leonardo da Vinci ήταν ένα κοινοτικό πρόγραμμα μεσαίου μεγέθους, συγκρινόμενο παραδείγματος χάρη με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (57.191 εκατ. ευρώ για το διάστημα 1994-1999). Τρίτον, η συνολική κοινοτική συνεισφορά στη διαχείριση, την ενημέρωση και τις υπηρεσίες δικτύωσης του προγράμματος που παρείχαν οι δομές διαχείρισης ανήλθαν σε 80,2 εκατ. EUR (47,2 εκατ. EUR για τις ΕΜΣ στην Ευρώπη των 18, 2,7 εκατ, EUR περίπου για τις ΕΜΣ στις υποψήφιες για ένταξη χώρες, και 30,3 εκατ. EUR για την υπηρεσία τεχνικής βοήθειας), ποσό που συγκρινόμενο με τη συνολική κοινοτική συνεισφορά των 793,8 εκατ. EUR αντιστοιχεί σε 10% περίπου.

Οικονομική ενίσχυση από τα κράτη μέλη και τους εταίρους όλων των σχεδίων: Για να σχηματισθεί πλήρης εικόνα των δημοσιονομικών πόρων, στην προαναφερθείσα κοινοτική συνεισφορά πρέπει να προστεθούν και ορισμένες άλλες πηγές χρηματοδότησης, συγκεκριμένα:

-ίδια κεφάλαια των κρατών μελών (EUR-18) που κατανέμονται στις ΕΜΣ, και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ανέρχονται σε 47,2 εκατ. ευρώ (λόγω συγχρηματοδότησης κατά 50%),

-λειτουργικές δαπάνες για τη συμμετοχή των υποψηφίων προς ένταξη χωρών, που προέρχονται από τον εθνικό προϋπολογισμό τους και αποδίδονται στην Κοινότητα, ήτοι 22,6 εκατ. ευρώ περίπου,

-ίδια συμβατικά κεφάλαια των εταίρων των σχεδίων από όλες τις μετέχουσες χώρες που ανέρχονται σε 283 εκατ. ευρώ (δεν περιλαμβάνονται οι δράσεις I.1.2.α-γ, III.3.β και η δέσμη IV).

Συνολικά τα εθνικά κεφάλαια και τα κεφάλαια των εθνικών εταίρων υπολογίζονται σε 353 εκατ. ευρώ.

Για περισσότερες διευκρινίσεις σχετικά με τους δημοσιονομικούς πόρους βλ. παραρτήματα III και IV.

Εκροές

Οι περισσότερες δημοσιονομικές πιστώσεις χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση διακρατικών σχεδίων κινητικότητας και διακρατικών δοκιμαστικών σχεδίων:

Διακρατική κινητικότητα:

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγή: υπολογισμοί της ΓΔ "Εκπαίδευση και Πολιτισμός" που βασίζονται στα αριθμητικά στοιχεία των συμβάσεων που έχουν συναφθεί με τους αναδόχους σχεδίων. * Για το 1995 και το 1996: βασίζονται στις τελικές εκθέσεις. Για το 1997 και το 1998: βασίζονται στις ενδιάμεσες εκθέσεις. Για το 1999: εκτιμήσεις που βασίζονται στα επιχειρησιακά σχέδια.

Διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια: Το πρόγραμμα στήριξε 2.569 διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια. Όλα τα σχέδια ήταν προσανατολισμένα στο προϊόν, δηλαδή αποσκοπούσαν στην παραγωγή απτών αποτελεσμάτων που θα προσλάμβαναν τη μορφή καινοτόμων και ποιοτικών προγραμμάτων σπουδών, κύκλων κατάρτισης, ιστοθέσεων στο Διαδίκτυο, CD-ROM, κ.λπ., έτσι ώστε να τίθεται στη διάθεση των ενδιαφερομένων είτε αμέσως είτε μετά την ολοκλήρωση των σχεδίων ίσος αριθμός συγκεκριμένων αποτελεσμάτων ή προϊόντων.

Άλλες εκροές: Επιπλέον το πρόγραμμα στήριξε:

-194 δοκιμαστικά σχέδια στον τομέα της γλωσσικής κατάρτισης (δέσμη III.1.α),

-175 έρευνες και αναλύσεις σχεδίων (δέσμη III.2.α),

-20 σχέδια στατιστικών που αποσκοπούσαν στην ανάπτυξη της ανταλλαγής συγκρίσιμων δεδομένων για την κατάρτιση (δέσμη III.2.β) και

-282 σχέδια με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα που προορίζονται ειδικά για τη διάδοση της καινοτομίας στην επαγγελματική κατάρτιση (δέσμη III.3.α).

Η Κοινότητα στήριξε επίσης μεγάλο αριθμό συνοδευτικών δράσεων που σχετίζονται με το πρόγραμμα (δέσμη IV). Πέραν της χρηματοδότησης των Εθνικών Μονάδων Συντονισμού, η Κοινότητα στήριξε τα Εθνικά Κέντρα Τεκμηρίωσης για τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό, ενημερωτικές δραστηριότητες (αρκετές εκατοντάδες διαλέξεις, σεμινάρια, εργαστήρια, προβολές βίντεο, δύο εκθέσεις προϊόντων, τις ετήσιες ημερίδες επαφών και πληροφόρησης με συμμετοχή άνω των χιλίων ατόμων, πολλά φυλλάδια σχετικά με το πρόγραμμα, επιτομές σχεδίων και βάσεις δεδομένων), καθώς και δραστηριότητες αξιολόγησης και παρακολούθησης (π.χ. μεσοπρόθεσμες και τελικές εκθέσεις αξιολόγησης του προγράμματος, δραστηριότητες αξιοποίησης και ενεργού παρακολούθησης).

Εάν συνυπολογισθούν όλες οι δέσμες, εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 77.000 οι οργανώσεις εταίροι που έχουν συμμετάσχει στα διάφορα διακρατικά σχέδια που στηρίζουν το πρόγραμμα. Το ποσοστό αποδοχής των προτάσεων, εάν ληφθούν υπόψη όλες οι δέσμες και τα έτη λειτουργίας του προγράμματος, ανέρχονται στο 30% περίπου των υποβληθέντων σχεδίων. Κατά την έννοια αυτή, η ζήτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα υπήρξε αισθητά μεγαλύτερη από την προσφορά.

Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλά σχέδια δεν είχαν ολοκληρωθεί, κατά το χρόνο έγκρισης της παρούσας έκθεσης από την Επιτροπή. Τούτο οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι πολλά από τα δοκιμαστικά σχέδια διάρκειας 18-24 μηνών που επελέγησαν το 1998 και το 1999 δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν πριν από τα μέσα ή τα τέλη του 2001. Συνεπώς, επί του παρόντος, δεν μπορεί να υποβληθεί τελική περιγραφή όλων των εκροών. (Για περισσότερες διευκρινίσεις σχετικά με τις εκροές ανά δέσμες και χώρες βλ. παραρτήματα V και VI.)

Διάδοση των αποτελεσμάτων

Η Επιτροπή εγκαινίασε διάφορες πρωτοβουλίες για τη διάδοση των αποτελεσμάτων, όπως, παραδείγματος χάρη, την ετήσια έκδοση επιτομής (καταλόγους σχεδίων) σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή για τα έτη 1995/96/97, τις δύο εκθέσεις προϊόντων "Κατάρτιση 2000" το 1996 και το 1998, τα 16 σεμινάρια ενεργού παρακολούθησης που διοργανώθηκαν μεταξύ των ετών 1997 και 1999, τη σύσταση ενός "κέντρου πολυμέσων" στην υπηρεσία τεχνικής βοήθειας και την άσκηση "κεφαλαιοποίησης". Επιπλέον, η Επιτροπή χορήγησε 32,3 εκατ. ευρώ σε 282 σχέδια με "πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα" της δέσμης III.3.α. με σκοπό τη μεταβίβαση των αποτελεσμάτων των αρχικών σχεδίων σε νέα προϊόντα. Το 1998, σε συνεργασία με τις Εθνικές Μονάδες Συντονισμού, η Επιτροπή ξεκίνησε την επεξεργασία μιας πιο στρατηγικής προσέγγισης.

5.2 Αξιολόγηση των εισροών/των εκροών και της διάδοσης

Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης, οι εθνικές εκθέσεις, καθώς και οι εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων θεωρούν πρωτεύον ζήτημα τη διάδοση των αποτελεσμάτων του προγράμματος. Σε επίπεδο προγράμματος, η διάδοση των αποτελεσμάτων εκτός των σχεδίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να διασφαλιστεί ότι το πρόγραμμα θα έχει απήχηση η οποία θα είναι μετρήσιμη. Σε επίπεδο σχεδίων, η διάδοση υποχρεώνει τους εταίρους να υπερβούν τα στενά πλαίσια των σχεδίων τους και να προβληματισθούν στο επίπεδο του ευρύτερου περιβάλλοντος της κατάρτισης.

Ωστόσο, γενικά επικρατεί η άποψη ότι η διάδοση θα έπρεπε να έχει ληφθεί περισσότερο υπόψη κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος σε διάφορα επίπεδα. Σε πολλές εκθέσεις υπογραμμίζεται ότι δυσχέρειες προκάλεσε η έλλειψη ανάπτυξης μιας συνεκτικής στρατηγικής σε κοινοτικό επίπεδο. Σε ορισμένες εκθέσεις, ωστόσο, αξιολογήθηκαν θετικά οι πρωτοβουλίες διάδοσης της Επιτροπής.

Σε εθνικό επίπεδο, η αξιολόγηση των δραστηριοτήτων διάδοσης εμφανίζει διαφορές. Στην Ισπανία, παραδείγματος χάρη, πέραν ορισμένων πρωτοβουλιών των ΕΜΣ, η διάδοση κρίνεται μη ικανοποιητική και μη αποτελεσματική λόγω έλλειψης τεχνικής ικανότητας, ενδιαφέροντος και εθνικής στρατηγικής. Από την άλλη πλευρά, τα δύο τρίτα των αυστριακών επιχειρηματιών που ρωτήθηκαν στην έρευνα θεωρούν τη διάδοση επιτυχημένη σε εθνικό επίπεδο. Για τη γερμανική ΕΜΣ εκτιμάται ότι προσδιόρισε τις ανάγκες, ξεκίνησε ορισμένες πρωτοβουλίες, αλλά ουδέποτε ανέπτυξε συστηματική προσέγγιση.

Σε επίπεδο σχεδίων, θεωρείται ότι η διάδοση υπήρξε περιορισμένη για διάφορους λόγους: δεν υπήρξε ενδιαφέρον να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα στους ανταγωνιστές, ήταν δύσκολο να δοθεί μία γενική μορφή στα αποτελέσματα, δεν υπήρχε προηγούμενη εμπειρία των ΜΜΕ, ο προϋπολογισμός που προβλεπόταν για τη διάδοση ήταν συχνά ανεπαρκής, δεν υπήρχαν κίνητρα μετά την περάτωση του σχεδίου.

Η Επιτροπή τονίζει τη σημασία της διάδοσης και αναγνωρίζει ότι πρέπει να ενισχυθούν οι προσπάθειες για διάδοση σε όλα τα επίπεδα. Εμμένει στους παράγοντες που παρεμπόδισαν τη διάδοση κατά το πρώτο στάδιο του προγράμματος. Παραδείγματος χάρη, τα τελικά αποτελέσματα των πολυάριθμων σχεδίων τριετούς διάρκειας που ξεκίνησαν στις αρχές του 1996 (πρόσκληση υποβολής προτάσεων το 1995) ήταν διαθέσιμα μόλις στις αρχές του 1999. Εξάλλου, θα μπορούσε να βελτιωθεί η πρόσβαση στα ενδιάμεσα αποτελέσματα των σχεδίων, ενώ σημειώνεται ότι η διακοπή της συνεργασίας με την ΥΤΒ παρεμπόδισε την πρόσβαση στα δεδομένα των προϊόντων για ορισμένο χρονικό διάστημα.

Όσον αφορά το εθνικό επίπεδο, η έλλειψη συνέχειας δεν επέτρεψε την πραγματική επιτυχία της διάδοσης. Η άσκηση "κεφαλαιοποίησης", την οποία εγκαινίασε η Επιτροπή το 1998 και η οποία έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το 2000, δεν απέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα δεδομένου ότι οι ΕΜΣ που ήταν αρμόδιες για την οργάνωσή της δεν άσκησαν τακτική εποπτεία. Σε επίπεδο σχεδίων, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η διάδοση θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική και να μην επαφίεται στην καλή θέληση των φορέων.

5.3 Δράση

Όσον αφορά το δεύτερο στάδιο, γίνεται ένα νέο ξεκίνημα. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τις εθνικές υπηρεσίες, παρουσίασε σχέδιο δράσης όσον αφορά τη διάδοση και την κεφαλαιοποίηση για το 2000, το οποίο ενέκρινε η επιτροπή Leonardo da Vinci. Στο μέλλον, η Επιτροπή θα καταστρώνει και θα εφαρμόζει μία συνεκτική στρατηγική σε συνεργασία με τα μετέχοντα κράτη. Βασικά στοιχεία της στρατηγικής αυτής θα είναι: η διαχείριση των γνώσεων, η ποιότητα των προϊόντων, κριτήρια προσδιορισμού της καινοτομίας και των βέλτιστων πρακτικών, καθώς και στήριξη των δικτύων διάδοσης. Στις δραστηριότητες διάδοσης θα ζητηθεί η συνδρομή του Cedefop και του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Κατάρτισης.

Επίσης η Επιτροπή, από κοινού με τις εθνικές υπηρεσίες, θα καταρτίσει όργανα για την παρακολούθηση της εξέλιξης των σχεδίων. Η παρακολούθηση αυτή θα αποτρέψει την επιβολή πρόσθετων γραφειοκρατικών υποχρεώσεων στα σχέδια. Σκοπός είναι να διασφαλισθεί η ποιότητα, να βελτιωθεί η διάδοση και να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του πρώτου σταδίου των σχεδίων.

Τέλος, η Επιτροπή θα καταρτίσει μία βάση δεδομένων των προϊόντων στο διαδίκτυο, λαμβάνοντας υπόψη τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες διαφόρων κατηγοριών χρηστών (εμπειρογνωμόνων, υπευθύνων υλοποίησης σχεδίων, δικαιούχων, κοινού). Θα καταρτίσει επίσης μία βάση δεδομένων ποιοτικών καινοτόμων προϊόντων για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, που προέρχονται από ανάλυση των επιπτώσεων του προγράμματος. Η εν λόγω βάση δεδομένων θα αποτελέσει το πρώτο βήμα προς μία συστηματικότερη παρατήρηση της καινοτομίας στην επαγγελματική κατάρτιση σε κοινοτικό επίπεδο.

6. ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ

6.1 Πλαίσιο

Ως αντίκτυπος νοούνται οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των αποτελεσμάτων σε διάφορες ομάδες και τομείς της επαγγελματικής κατάρτισης. Ποια ήταν τα επιτεύγματα του προγράμματος σε σχέση με τους γενικούς και ειδικούς τους στόχους; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση έτσι ώστε οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων και οι διαχειριστές του προγράμματος να μπορέσουν να βελτιστοποιήσουν την υλοποίηση και τη συνέχισή του.

Ωστόσο, είναι προφανή τα εμπόδια μιας ανάλυσης των επιπτώσεων. Όσον αφορά πολλά από τα μακροχρόνια αποτελέσματα, ίσως είναι πρόωρη η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος, ιδίως στον τομέα της κατάρτισης, όπου κατά τα τελευταία έτη παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη επιτάχυνση των εξελίξεων με την έλευση των νέων τεχνολογιών και της παγκοσμιοποίησης. Δύσκολος είναι επίσης ο υπολογισμός των επιτευγμάτων από την άποψη πραγματοποίησης των στόχων, δεδομένου ότι, όπως στο πρώτο στάδιο του Leonardo da Vinci, οι στόχοι είναι πολλοί, επικαλύπτονται ή δεν μπορούν να προσδιορισθούν ποσοτικά. Τέλος, το ζήτημα της επίτευξης των στόχων σχετίζεται με τους διαθέσιμους δημοσιονομικούς πόρους πράγμα, που όπως είναι φυσικό, περιορίζει τον αντίκτυπο.

6.2 Αξιολόγηση των επιπτώσεων

Αντίκτυπος στη Διεθνοποίηση των Ιδρυμάτων και των Πρακτικών Κατάρτισης

Σύμφωνα με την έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης, τις εθνικές εκθέσεις, καθώς και τις εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων, το πρώτο στάδιο του προγράμματος άσκησε τη μεγαλύτερη και πιο αξιοσημείωτη επίδραση σε συμμετέχοντες και φορείς που ασχολήθηκαν άμεσα με το πρόγραμμα, καθώς και στο άμεσο περιβάλλον των σχεδίων. Η επίδραση αυτή αφορά κυρίως τη διεθνοποίηση των ιδρυμάτων κατάρτισης, που συνέβαλε επίσης στην καλύτερη προβολή των ιδρυμάτων επαγγελματικής κατάρτισης. Πολλοί υπεύθυνοι υλοποίησης των σχεδίων με την έννοια της καινοτομίας αντιλαμβάνονται την ανάγκη να δοθεί ευρωπαϊκή διάσταση ή να επιδιωχθεί διακρατική συνεργασία στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης. Οι εκπρόσωποι συνδικαλιστικών οργανώσεων εκτίμησαν ότι το πρόγραμμα τους βοήθησε να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους σχετικά με άλλες χώρες στους τομείς της καινοτομίας και της ποιότητας. Πολλές εκθέσεις αναφέρουν ως ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο την εκμάθηση διαδικασιών, όπως λόγου χάρη το μετασχηματισμό της διακρατικής συνεργασίας σε δίκτυα και συνεταιρισμούς. Στο επίπεδο του περιεχομένου της επαγγελματικής κατάρτισης, το πρόγραμμα είχε αντίκτυπο στο σχεδιασμό κατά ενότητες, στην εκμάθηση γλωσσών και στη χρήση νέων τεχνολογιών στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις, οι δέσμες κινητικότητας είχαν το μεγαλύτερο αντίκτυπο από όλα τα μέτρα και φάνηκαν πολύ χρήσιμες στους δικαιούχους. Σε όλες σχεδόν τις εκθέσεις, εκτιμάται ότι ο αντίκτυπος της διακρατικής κινητικότητας έγκειται στη μετάδοση των νέων κοινωνικών και διαπολιτισμικών δεξιοτήτων, στην τόνωση της αυτοπεποίθησης, στην είσοδο στην αγορά εργασίας, καθώς και στην εξοικείωση με νέες εργασιακές μεθόδους. Πολλά είναι τα παραδείγματα των θετικών εμπειριών σε επίπεδο εργασίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης ατόμων που έλαβαν υποτροφία Leonardo da Vinci για παραμονή στο εξωτερικό. Ορισμένες εκθέσεις αναφέρουν ότι η κινητικότητα έχει πολύ χρήσιμη μακροχρόνια επίπτωση στην ποιότητα της κατάρτισης μέσω των εμπειριών που απέκτησαν όσοι συμμετείχαν. σ' αυτό οφείλεται και η αυξημένη ζήτηση για ενέργειες κινητικότητας

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της που αποδεικνύεται αναμφισβήτητα η σημαντική απήχηση του προγράμματος σε σχέδια, πρακτικές κατάρτισης και, ιδίως, σε άτομα που συμμετείχαν σε σχέδια κινητικότητας. Από την άποψη αυτή, το πρόγραμμα υπήρξε πράγματι επιτυχημένο. Είναι σαφές ότι δόθηκε η δυνατότητα να προστεθεί ευρωπαϊκή διάσταση σε εκείνους που ασχολήθηκαν άμεσα με τα σχέδια, καθώς και στο περιβάλλον των σχεδίων. Η συμμετοχή σε δοκιμαστικά σχέδια είχε αντίκτυπο στην εκπαίδευση και την κατάρτιση στα πλαίσια της διακρατικής συνεργασίας, ενώ η συμμετοχή σε σχέδια κινητικότητας προσέφερε στους νεαρούς ευρωπαίους διαπολιτισμικές εμπειρίες στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της εργασίας. Η επιτυχία αυτή πηγάζει από το διακρατικό χαρακτήρα της πολιτικής που ακολούθησε σταθερά το πρόγραμμα. Οι τομείς στους οποίους εντοπίζονται τα αποτελέσματα του προγράμματος φανερώνουν ότι το πρόγραμμα συνέβαλε στην εξέλιξη της ιδέας του ευρωπαίου πολίτη.

Επιπτώσεις στα εθνικά συστήματα κατάρτισης

Στις εκθέσεις των κρατών μελών διαπιστώνεται γενικά ότι, στο μεγαλύτερο μέρος, είναι πρόωρη η αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος στα εθνικά συστήματα κατάρτισης. Διευκρινίζεται ότι ελάχιστη ή ανύπαρκτη εξακολουθεί να είναι η αναφορά επίσημων κρατικών δημοσιεύσεων στο πρόγραμμα, καθώς και ότι το πρόγραμμα είχε μικρή εμφανή και άμεση επίδραση επί των μέτρων, της πολιτικής και των δηλώσεων των κρατικών αρχών, επί της νομοθεσίας ή των κανονισμών. Αποδίδουν το φαινόμενο αυτό στο γεγονός ότι πολλά σχέδια δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί ή ότι δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστοί τα αποτελέσματά τους. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο εξωτερικός αξιολογητής, ο οποίος δεν διακρίνει ακόμη καμία επίπτωση σε επίπεδο συστημάτων. Για ορισμένες χώρες, η μικρή επίδραση του προγράμματος στο εγχώριο σύστημα κατάρτισης ερμηνεύεται βάσει του ισχνού προϋπολογισμού του προγράμματος, της υπερβολικής διόγκωσης των στόχων του, καθώς και της ελάχιστα ικανοποιητικής διάδοσης των αποτελεσμάτων του.

Όσον αφορά, ωστόσο, τις υποψήφιες για ένταξη χώρες, υπήρξε εμφανής ο αντίκτυπος στο επίπεδο των συστημάτων κατάρτισης. Οι χώρες αυτές εξηγούν στις εκθέσεις τους ότι το πρόγραμμα είχε γενικά επιπτώσεις ιδίως στον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κατάρτισης, ενώ αξιόλογη, θα λέγαμε θεμελιώδης, υπήρξε η συμβολή του στη διαδικασία ένταξής τους. Παραδείγματος χάρη στη Ρουμανία, το πρόγραμμα συνδέθηκε σαφώς με τη μεταρρύθμιση της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και με πρόσφατο σχέδιο νόμου για τη συνεχή κατάρτιση. Στο ίδιο πνεύμα, ο εξωτερικός αξιολογητής αποκάλεσε το πρόγραμμα "καταλύτη αλλαγής" για το μετασχηματισμό του οικονομικού συστήματος των χωρών αυτών.

Η Επιτροπή γνωρίζει ότι προς το παρόν δεν είναι δυνατή η πλήρης αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος στην εξέλιξη των συστημάτων κατάρτισης των κρατών μελών, διότι έχει παρέλθει μικρό χρονικό διάστημα μεταξύ του χρόνου περάτωσης του προγράμματος και σύνταξης της παρούσας τελικής έκθεσης. Επίσης, το γεγονός ότι η Κοινότητα είχε απλώς ρόλο στήριξης έναντι των συχνά εξαιρετικά περίπλοκων συστημάτων κατάρτισης των κρατών μελών δεν επέτρεψε να υπάρξει αντίκτυπος στο επίπεδο αυτό. Τέλος, θα μπορούσε να τεθεί το ερώτημα εάν ο στόχος μεταβολής των συστημάτων κατάρτισης δεν ήταν εξαιρετικά φιλόδοξος για τον προϋπολογισμό του προγράμματος. Η Επιτροπή εκφράζει, ωστόσο, την ικανοποίησή της για το σχετικά υψηλό αντίκτυπο του προγράμματος στα συστήματα κατάρτισης των υποψήφιων για ένταξη χωρών. Πέραν αυτών καθαυτών των δραστηριοτήτων του προγράμματος, η "έκθεση" των αρχών και των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων των εν λόγω χωρών στο πρόγραμμα, στο οποίο συνεισέφερε και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Κατάρτισης, επέδρασε επί των συστημάτων κατάρτισης τα οποία εξακολουθούν να βρίσκονται σε φάση μετασχηματισμού, ιδίως με την υπογράμμιση της σημασίας της ευρωπαϊκής διάστασης στην επαγγελματική κατάρτιση και με την εισαγωγή των στόχων του προγράμματος στα εθνικά προγράμματα.

Αντίκτυπος στη βελτίωση των ευκαιριών για απασχόληση

Ο τομέας αυτός αντιστοιχεί στην προτεραιότητα αριθ. 1 των ετήσιων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Πολλές από τις εκθέσεις (έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης, εθνικές εκθέσεις και εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων) αναφέρουν ότι ήταν αξιοσημείωτα τα αποτελέσματα του προγράμματος όσον αφορά την εν λόγω προτεραιότητα. Η γερμανική έκθεση κάνει αναφορά στις έρευνες που διενεργήθηκαν μεταξύ των ατόμων που συμμετείχαν στα προγράμματα κινητικότητας Leonardo που πραγματοποιήθηκαν στη Γερμανία το 1995. Η αναλογία ανέργων /απασχολούμενων πριν από την ανταλλαγή ήταν 31:69 και εξελίχθηκε σε 10:90 μετά την ανταλλαγή. Στη Δανία, το 70% των φορέων που οργανώνουν τοποθετήσεις νέων εργαζομένων σε θέσεις εργασίας ανέφεραν ότι οι προοπτικές απασχόλησης βελτιώθηκαν αισθητά.

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τον εμφανή αντίκτυπο του προγράμματος στην πραγματοποίηση των στόχων της προτεραιότητας αριθ. 1, ιδίως των ευνοϊκών αποτελεσμάτων στη βελτίωση των δυνατοτήτων απασχόλησης για τα άτομα που συμμετείχαν στα σχέδια κινητικότητας. Επιπλέον, η απόφαση του Συμβουλίου που θεσπίζει το όργανο "Europass" για παραμονή στο εξωτερικό βασίστηκε σε εμπειρίες που αντλήθηκαν από τα σχέδια Leonardo da Vinci. Από δοκιμαστικό σχέδιο του προγράμματος Leonardo da Vinci πηγάζει και η βάση δεδομένων για το ευρωπαϊκό δίκτυο των εθνικών κέντρων τεκμηρίωσης επαγγελματικού προσανατολισμού. Ο αντίκτυπος στον τομέα της βελτίωσης των δυνατοτήτων απασχόλησης είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για την ανάπτυξη περαιτέρω συνεργιών με τη Στρατηγική για την απασχόληση και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

Επιπτώσεις στη στενότερη σύνδεση κατάρτισης και επιχειρήσεων

Ο τομέας αυτός αντιστοιχεί στην προτεραιότητα αριθ. 2 των ετήσιων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Οι ευρωπαίοι εργοδότες συνάγουν το συμπέρασμα ότι, με εξαίρεση μία αρχική φάση, το πρόγραμμα απέτυχε ουσιαστικά να απευθυνθεί στις επιχειρήσεις, δημόσιες και ιδιωτικές. Τη συμμετοχή των επιχειρήσεων ιδίως των ΜΜΕ, απέτρεψε ο όγκος των διοικητικών διατυπώσεων και η πολυπλοκότητα του προγράμματος. Από την άλλη, οι ευρωπαίοι εργοδότες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα επέτρεψε τον πειραματισμό, ενίοτε σε διάφορες περιοχές, νέων μορφών συνεταιρισμών μεταξύ εργοδοτών και δομών κατάρτισης και ανακύκλωσης της κατάρτισης: "το αίτημα για καινοτομία παραμένει σημαντικό καθήκον και το πρόγραμμα είναι ουσιαστικά ο μοναδικός πρεσβευτής του".

H Επιτροπή αναγνωρίζει ότι υπάρχει ανάγκη βελτίωσης της συμμετοχής επιχειρήσεων, ιδίως ΜΜΕ, που βρίσκονται εκτός του κόσμου της κατάρτισης. Ωστόσο, η δράση κινητικότητας επιτρέπει ήδη σε πολλές επιχειρήσεις και οργανισμούς κατάρτισης να συνεργάζονται στενότερα στη διοργάνωση διακρατικών τοποθετήσεων.

Επιπτώσεις στην καταπολέμηση του αποκλεισμού, στην επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο, καθώς και στην πρόσβαση στη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση.

Οι τομείς αυτοί αντιστοιχούν στις προτεραιότητες 3, 4 και 5 της ετήσιας πρόσκλησης υποβολής προτάσεων. Ως ελάχιστη αποτιμάται στις εκθέσεις η επίδραση του προγράμματος στους τρεις αυτούς τομείς. Κατά τα έτη λειτουργίας του προγράμματος, ο αριθμός των σχεδίων που υποβλήθηκαν στα πλαίσια των προτεραιοτήτων αυτών υπήρξε σταθερά ο χαμηλότερος μεταξύ των πέντε συνολικά προτεραιοτήτων. Στις περιπτώσεις που υπήρξε κάποιος αντίκτυπος, οφειλόταν στην ποιότητα των επιμέρους σχεδίων.

Ένας από τους λόγους που ερμηνεύουν τον ισχνό αυτό αντίκτυπο υπήρξε ενδεχομένως ο ανταγωνισμός του προγράμματος με άλλα κοινοτικά και εθνικά προγράμματα ή πρωτοβουλίες, τα οποία άπτονταν πιο συγκεκριμένα των θεμάτων αυτών. Η Επιτροπή λυπάται που η έμφαση που δόθηκε στα θέματα της επένδυσης σε ανθρώπινους πόρους και της δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης, που υπήρξαν κεντρικά σημεία της ανάπτυξης της κατάρτισης στην Ευρώπη, δεν οδήγησε στον προβλεπόμενο αριθμό σχεδίων.

Αντίκτυπος επί του κοινωνικού διαλόγου

Οι ευρωπαϊκές συνδικαλιστικές οργανώσεις αναφέρουν ότι μόνο το ήμισυ των ερωτηθέντων εμπειρογνωμόνων και υπεύθυνων υλοποίησης σχεδίων που προέρχονταν από συνδικαλιστικές οργανώσεις, απάντησαν ότι τα αποτελέσματα, τα προϊόντα ή η έκβαση των σχεδίων αποτέλεσαν αντικείμενο διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων σε εθνικό επίπεδο. Εξάλλου, διαβεβαιώνουν ότι ο βαθμός και ο χαρακτήρας της συμμετοχής των συνδικαλιστικών οργανώσεων στις διαδικασίες του προγράμματος υπήρξε στο μεγαλύτερο βαθμό ανεπαρκής, διότι "στις περισσότερες ΕΜΣ, οι κοινωνικοί εταίροι δεν είχαν πλήρεις αρμοδιότητες συγδιαχείρισης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι αποφάσεις ελήφθησαν στα πλαίσια των δομών των εθνικών κυβερνήσεων, όπου υπήρχαν ελάχιστες δυνατότητες διαβουλεύσεων". Οι ευρωπαϊκές συνδικαλιστικές οργανώσεις θεωρούν το γεγονός αυτό ως απόδειξη του περιορισμένου γενικά αντίκτυπου του προγράμματος στον κοινωνικό διάλογο.

Ωστόσο, με την πολιτική και οικονομική της στήριξη στον κοινωνικό διάλογο, η Επιτροπή προσέφερε μία χρήσιμη βάση για την ανάπτυξη της συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων στο πρόγραμμα. Επίσης, η συμμετοχή παρατηρητών των κοινωνικών εταίρων στην επιτροπή Leonardo da Vinci υπήρξε θετική για όλους όσοι συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Η Επιτροπή θα επιθυμούσε, ωστόσο, μεγαλύτερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων κατά την υλοποίηση του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο.

Επιπτώσεις στην ισότητα των ευκαιριών

Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης αναφέρει ότι ήταν αδύνατο να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις στην ισότητα των ευκαιριών διότι ήταν πολύ μικρός ο αριθμός ειδικών δοκιμαστικών σχεδίων. Ωστόσο, σε ορισμένες εθνικές εκθέσεις αναφέρεται ότι η συμμετοχή των γυναικών στα σχέδια κινητικότητας ήταν λίγο μεγαλύτερη από 50%.

Επιπτώσεις στην εξέλιξη των γνώσεων στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης

Η έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης συνάγει το συμπέρασμα ότι τα αποτελέσματα της δέσμης "ανταλλαγή συγκρίσιμων δεδομένων" (III.2.β) είναι "εντυπωσιακά και χρήσιμα" για μία οικονομική επένδυση μεσαίου μεγέθους. Αναφέρει ένα σημαντικό παράγοντα του κλάδου των ευρωπαϊκών στατιστικών, ο οποίος δήλωσε ότι: "τα περισσότερα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα τα έχουμε στη διάθεσή μας χάρη στη συνεισφορά του προγράμματος Leonardo". Η διαχείριση της δράσης αυτής πραγματοποιήθηκε καθ' ολοκληρίαν σε κοινοτικό επίπεδο (κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφορών) βάσει αναλυτικού προγράμματος εργασίας που συμφωνήθηκε με την επιτροπή Leonardo da Vinci.

6.3 Δράση

Οι αξιολογήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις του προγράμματος απαιτούν μία διαφοροποιημένη προσέγγιση έτσι ώστε να εξαχθούν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη από τα επιτεύγματα και να μειωθούν οι αδυναμίες. Η απόφαση που αναφέρεται στη δεύτερη φάση του προγράμματος προβλέπει ενισχυμένο προϋπολογισμό για τα δοκιμαστικά σχέδια και την κινητικότητα, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι ευνοϊκές επιπτώσεις όσον αφορά τη διεθνοποίηση των οργανισμών και των πρακτικών κατάρτισης, καθώς και τα άτομα που συμμετείχαν στις ενέργειες κινητικότητας. Η απλοποίηση του σχεδιασμού και της υλοποίησης του προγράμματος θα συμβάλει στη συγκέντρωση και την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της διακρατικότητας. Πράγματι, για το δεύτερο στάδιο, έχει ενισχυθεί ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της διακρατικότητας κατά τρόπο ώστε στο εξής για την κατάρτιση δοκιμαστικού σχεδίου να απαιτείται ελάχιστος αριθμός τριών (αντί για δύο) αλλοδαπών εταίρων. Λόγω του ενισχυμένου διακρατικού χαρακτήρα απαιτείται μεγαλύτερη βοήθεια προς τα σχέδια, την οποία θα προσφέρουν οι εθνικές υπηρεσίες, οι οποίες βρίσκονται πλησιέστερα στο χώρο δράσης των υπεύθυνων υλοποίησης των σχεδίων, καθώς και η Επιτροπή, ο συντονιστικός ρόλος της οποίας θα ενισχυθεί.

Με στόχο τη βελτίωση των επιπτώσεων σε επίπεδο συστημάτων, η Επιτροπή άρχισε να αξιοποιεί τα αποτελέσματα του προγράμματος και να τα θέτει στη διάθεση των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο. Όσον αφορά το δεύτερο στάδιο του προγράμματος, η βελτίωση της επίδρασής του σε επίπεδο συστημάτων θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο δομημένων και στρατηγικών δραστηριοτήτων διάδοσης.

Με σκοπό την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί, η Επιτροπή θα καταρτίσει έγγραφο με τίτλο "Αξιοποίηση και ανάπτυξη των προϊόντων του Leonardo da Vinci I". Στο έγγραφο αυτό, θα επισημαίνονται και θα αναλύονται τα καλύτερα προϊόντα σε σχέση με τις δυνατότητες που παρέχουν για ανάπτυξη και αξιοποίηση στα ευρύτερα και πιο ποικίλα δυνατά πλαίσια. Η Επιτροπή προτείνει ορισμένα εξ αυτών να ονομασθούν "πρότυπα προϊόντα", πράγμα που τους παρέχει εγγύηση ποιότητας. Το έγγραφο θα παρουσιάσει τις τάσεις και συγκεκριμένες προτάσεις για την υλοποίηση των εμπειριών που αντλούνται από τις εξελίξεις των διαφόρων συστημάτων επαγγελματικής κατάρτισης, από τις πρακτικές των επιχειρήσεων και λοιπών οργανισμών, και από την ευρύτερη κοινωνία.

Η Επιτροπή θα εξετάσει την κατάρτιση ποσοτικά προσδιορίσιμων στόχων του προγράμματος για την εφαρμογή της δεύτερης φάσης του, έτσι ώστε να διευκολύνει την ανάλυση της επίτευξης των στόχων. Η εξέλιξη αυτή θα πρέπει να λάβει υπόψη τον πειραματικό χαρακτήρα του προγράμματος.

Η αξιολόγηση των διαφόρων τομέων δραστηριότητας του προγράμματος κατέδειξε σαφώς την ανάγκη εστίασης του συνόλου του προγράμματος σε ένα σφαιρικό πλαίσιο. Με ένα τέτοιο πλαίσιο θα καταστρωθεί μία ευρωπαϊκή στρατηγική για τη διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση. Εν συνεχεία, στις μελλοντικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, η Επιτροπή θα ιεραρχήσει τους ειδικούς στόχους του προγράμματος, στο πλαίσιο της γενικής πολιτικής κατάρτισης που παρέχει η στρατηγική αυτή. Η στοχοθέτηση αυτή συμβάλλει επίσης στην αύξηση της συνολικής επίδρασης του προγράμματος.

7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ανεκτίμητη υπήρξε η αξία του προγράμματος Leonardo da Vinci για την προώθηση διακρατικών πρωτοβουλιών και τη διεθνοποίηση ορθότερων πρακτικών στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης, και ως προς την ποιότητα και ως προς το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, την καινοτομία, καθώς και την προσθήκη ευρωπαϊκής διάστασης. Ισχυρά σημεία υπήρξαν ιδίως η βελτίωση της κινητικότητας και των δυνατοτήτων επαγγελματικής ένταξης για τα άτομα που συμμετείχαν στα σχέδια. Έτσι δεν επωφελήθηκαν μόνον όσοι συμμετείχαν από τα κράτη μέλη και τις χώρες ΕΖΕΣ-ΕΟΧ, αλλά και τα άτομα που συμμετείχαν από τις υποψήφιες για ένταξη χώρες, όπου τα σχέδια Leonardo da Vinci συνέβαλαν στην προετοιμασία εθνικών συστημάτων κατάρτισης για την προσχώρηση. Τα επιτεύγματα αυτά είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομείται η δεύτερη φάση του προγράμματος.

Ωστόσο, για να είναι σταθερότερα τα θεμέλια της δεύτερης φάσης του προγράμματος, δεν πρέπει να αναφέρονται μόνο τα ισχυρά σημεία, αλλά και οι αδυναμίες της πρώτης φάσης. Τα προβλήματα που ανέκυψαν κατά την εφαρμογή της πρώτης φάσης δεν οφείλονταν μόνο στο μη ικανοποιητικό έργο της υπηρεσίας τεχνικής βοήθειας με την οποία είχε συναφθεί σύμβαση, αλλά και στην πολυπλοκότητα της διαχείρισης σε κεντρικό επίπεδο, καθώς και στην απουσία συμπληρωματικότητας με άλλα προγράμματα που έχουν επίσης ως αντικείμενο την κατάρτιση. Η Επιτροπή διασφάλισε ότι τα μαθήματα που αντλήθηκαν από τις εμπειρίες αυτές εφαρμόζονται έμπρακτα κατά το δεύτερο στάδιο με την απλοποίηση των διαδικασιών και την περαιτέρω αποκέντρωση της διαχείρισης του προγράμματος. Προβλέπει επίσης μία ξεκάθαρη στρατηγική διάδοσης των προϊόντων και των επιτευγμάτων των πολυάριθμων διακρατικών δοκιμαστικών σχεδίων της πρώτης φάσης.

Το πρόγραμμα Leonardo da Vinci φιλοδοξεί να καταστεί βασικό όργανο για την εφαρμογή της διά βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα προσφέρει συνεργίες ανάμεσα στις ευρωπαϊκές πολιτικές για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την απασχόληση. Εξάλλου, το δεύτερο στάαδιο θα επιδιώξει να συνδέσει κατά πληρέστερο τρόπο ορισμένους παράγοντες στη διακρατική επαγγελματική κατάρτιση, ιδίως τους κοινωνικούς εταίρους και τις ΜΜΕ. Η στρατηγική αυτή αντανακλά την πολιτική της Επιτροπής για προώθηση της συμπληρωματικότητας μεταξύ συναφών προγραμμάτων, στην οποία προσδίδεται ιδιαίτερη έμφαση κατά το δεύτερο στάδιο. Το πρόγραμμα Leonardo da Vinci αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της Επιτροπής για τη διαμόρφωση ενεργών πολιτών σε ολόκληρη την Ένωση και για την πραγματοποίηση του οράματος της «Ευρώπης των πολιτών».

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

Κατάλογος των πηγών που χρησιμοποιούνται στην παρούσα έκθεση

1. Εκθέσεις των χωρών/περιοχών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Leonardo da Vinci, ή "εθνικές εκθέσεις" (σύμφωνα με το άρθρο 10, παράγραφος 3 της απόφασης):

συντομογραφία - μετέχουσα χώρα/περιφέρεια - ημερομηνία υποβολής της έκθεσης "EUR-18":

B-vla - Belgiλ-Vlaanderen 21.02.00

B-wal - Belgique/Belgien-Wallonie μη διαθέσιμη έκθεση

DK - Danmark 13.04.00

D - Deutschland 08.05.00

EL - Ellas μη διαθέσιμη έκθεση

E - Espaρa 30.12.99

F - France Μάρτιος 2000

IRL - Ireland/Ιire Απρίλιος 00

I - Italia μη διαθέσιμη έκθεση

L - Luxembourg 04.02.00

NL - Nederland 30.03.00

A - Φsterreich 27.12.99

P - Portugal Δεκέμβριος 1999

FIN - Suomi/Finland 10.01.00

S - Sverige 22.12.99

UK - United Kingdom 23.12.99

IS - Νsland 10.04.00

FL - Liechtenstein 17.01.00

N - Norge Ιούλιος 2000 "Χώρες υποψήφιες για ένταξη":

BG - Blgarija (δεν ζητήθηκε η υποβολή έκθεσης, διότι η συμμετοχή ξεκίνησε το 1999)

CZ - eskα Republika 02.02.00

CY - Kypros Ιούλιος 2000

EE - Eesti μη διαθέσιμη έκθεση

LA - Latvija μη διαθέσιμη έκθεση

LT - Lietuva 16.6.00

HU - Magyarorszαg μη διαθέσιμη έκθεση

MT - Malta μη διαθέσιμη έκθεση

PL - Polska 10.03.00

RO - Romβnia 30.12.99

SI - Slovenija (δεν ζητήθηκε η υποβολή έκθεσης διότι η συμμετοχή ξεκίνησε το 1999)

SV - Slovenskα Republika μη διαθέσιμη έκθεση 2. : Εκθέσεις των κοινωνικών εταίρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο

συντομογραφία - οργανισμός - ημερομηνία υποβολής της έκθεσης EΣΣΟ: Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων - 31 Μαρτίου 2000

UNICE-UEAPME-CEEP: Ένωση Βιομηχανικών και Εργοδοτικών Συνομοσπονδιών Ευρώπης - 29 Ιουνίου 2000 3. Έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης δυνάμει του άρθρου 10, παράγραφος 2 της απόφασης:

συντομογραφία - οργανισμός

D&T: Deloitte & Touche (B-1831 Diegem Υπενθυμίζεται ότι οι εκθέσεις αυτές περιλαμβάνονται μαζί με την παρούσα έκθεση της Επιτροπής στην ιστοθέση του προγράμματος Leonardo da Vinci (http://europa.eu.int/comm/education/leonardo.html

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

Δέσμες και δράσεις του προγράμματος Leonardo da Vinci (1995-1999)

Δέσμη I. Στήριξη για τη βελτίωση των συστημάτων και των διατάξεων για την επαγγελματική κατάρτιση στα κράτη μέλη Δράσεις I.1.1 Διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια

I.1.1.α -βελτίωση της ποιότητας της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και της μετάβασης των νέων στον εργασιακό βίο

I.1.1.β - βελτίωση της ποιότητας των διατάξεων των κρατών μελών για τη συνεχή επαγγελματική κατάρτιση

I.1.1.γ - επαγγελματική ενημέρωση και προσανατολισμός

I.1.1.δ - προώθηση της ισότητας των ευκαιριών ανδρών και γυναικών στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης

I.1.1.ε - βελτίωση της ποιότητας των διατάξεων για την επαγγελματική κατάρτιση υπέρ των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην αγορά εργασίας I.1.2 Διακρατικά προγράμματα τοποθετήσεων και ανταλλαγών

I.1.2.α - διακρατικά προγράμματα τοποθέτησης νέων σε αρχική επαγγελματική κατάρτιση

I.1.2.β - διακρατικά προγράμματα τοποθέτησης νέων εργαζομένων

I.1.2.γ - διακρατικά προγράμματα ανταλλαγών διδασκόντων Δέσμη II. Στήριξη για τη βελτίωση των δράσεων επαγγελματικής κατάρτισης, περιλαμβανομένης της συνεργασίας πανεπιστημίων-βιομηχανίας, που αφορά τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους Δράσεις II.1.1 Διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια

II.1.1.α - καινοτομία στην κατάρτιση

II.1.1.β - επένδυση στη συνεχή επαγγελματική κατάρτιση των εργαζομένων

II.1.1.γ - μεταφορά τεχνολογικής καινοτομίας στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και πανεπιστημίων στο τομέα της συνεχούς κατάρτισης

II.1.1.δ - προώθηση της ισότητας των ευκαιριών ανδρών και γυναικών στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης μέσω της πραγματοποίησης σχεδίων II.1.2 Διακρατικά προγράμματα τοποθετήσεων και ανταλλαγών

II.1.2.α - διακρατικά προγράμματα τοποθετήσεων σε επιχειρήσεις για άτομα που παρακολουθούν πανεπιστημιακή κατάρτιση και για πτυχιούχους

II.1.2.β - διακρατικά προγράμματα ανταλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων και πανεπιστημίων ή/και φορέων κατάρτισης

II.1.2.γ - διακρατικά προγράμματα ανταλλαγών υπεύθυνων κατάρτισης Δέσμη III. Στήριξη για την ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων, γνώσεων καθώς και για τη διάδοση της καινοτομίας στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης Δράσεις III.1 Συνεργασία για τη βελτίωση των γλωσσικών ικανοτήτων

III.1.α - διακρατικά δοκιμαστικά σχέδια

III.1.β -διακρατικά προγράμματα ανταλλαγών III.2 Ανάπτυξη των γνώσεων στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης

III.2.α - έρευνες και αναλύσεις στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης

III.2.β - ανταλλαγή συγκρίσιμων δεδομένων στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης III.3 Ανάπτυξη της διάδοσης της καινοτομίας στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης

III.3.α - σχέδια με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα

III.3.β - διακρατικά προγράμματα ανταλλαγών (επισκέψεις μελέτης) Δέσμη IV. Συνοδευτικές δράσεις Δράσεις IV.1 Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών

IV.2 Δράσεις ενημέρωσης, παρακολούθησης και αξιολόγησης

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

EUR-18, Κοινοτικές δεσμεύσεις 1995-1999 στο πλαίσιο της γραμμής προϋπολογισμού B3-1021, σε εκατ. ευρώ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Ας σημειωθεί ότι οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν μόνο τα κράτη μέλη της Ευρώπης των 18.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

Leonardo da Vinci, Κατανομή κοινοτικών κεφαλαίων ανά χώρα (σε εκατ. EUR), 1995-1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγή: υπολογισμοί της ΓΔ Εκπαίδευση και Πολιτισμός

* EUR = σχέδια που υπέβαλαν ευρωπαϊκοί οργανισμοί, δηλαδή κοινωνικοί εταίροι σε κοινοτικό επίπεδο, ευρωπαϊκές ομοσπονδίες εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων σε ειδικούς τομείς, ή οργανισμοί και οργανώσεις με ευρωπαϊκό καθεστώς και πεδίο δράσης

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V

Αριθμός δοκιμαστικών σχεδίων που έχουν συναφθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Leonardo da Vinci για τις δέσμες I και II ανά χώρα, 1995-1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγή: υπολογισμοί της ΓΔ Εκπαίδευση και Πολιτισμός

* EUR = σχέδια που υπέβαλαν ευρωπαϊκές οργανώσεις, δηλαδή κοινωνικοί εταίροι σε κοινοτικό επίπεδο, ευρωπαϊκές ομοσπονδίες εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων σε ειδικούς τομείς, ή οργανισμοί και οργανώσεις με ευρωπαϊκό καθεστώς και πεδίο δράσης

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI

Αριθμός σχεδίων του προγράμματος Leonardo da Vinci στο πλαίσιο διαφόρων δράσεων ανά χώρα, 1995-1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγή: υπολογισμοί της ΓΔ Εκπαίδευση και Πολιτισμός

* EUR = σχέδια που υπέβαλαν ευρωπαϊκές οργανώσεις, δηλαδή κοινωνικοί εταίροι σε κοινοτικό επίπεδο, ευρωπαϊκές ομοσπονδίες εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων σε ειδικούς τομείς, ή οργανισμοί και οργανώσεις με ευρωπαϊκό καθεστώς και πεδίο δράσης