20.12.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 372/1

1.

το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Ιανουαρίου 2008 με τίτλο «Εκπαίδευση ενηλίκων: Ποτέ δεν είναι αργά για μάθηση», όπου τα κράτη μέλη παρακινούνται να προωθούν την απόκτηση γνώσεων και να αναπτύξουν μια νοοτροπία διά βίου μάθησης, κυρίως με την υλοποίηση πολιτικών ισότητας των φύλων, σχεδιασμένων έτσι ώστε η εκπαίδευση των ενηλίκων να καθίσταται πιο ελκυστική, προσιτή και αποτελεσματική.

2.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Μαΐου 2008 (2) για την εκπαίδευση των ενηλίκων, όπου ορίζεται για πρώτη φορά σειρά κοινών προτεραιοτήτων στον οικείο τομέα, δρομολογείται ενισχυμένη ευρωπαϊκή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερομένων φορέων και προτείνεται σειρά ειδικών μέτρων για την περίοδο 2008-2010 (στο εξής αποκαλούμενα «σχέδιο δράσης») με σκοπό την αύξηση της συμμετοχής των ενηλίκων στη μάθηση και τη βελτίωση της ποιότητάς της.

3.

Το ψήφισμα του Συμβουλίου και των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχόμενων στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 21ης Νοεμβρίου 2008, σχετικά με την καλύτερη ένταξη του διά βίου προσανατολισμού στις στρατηγικές της διά βίου μάθησης· στο ψήφισμα αυτό τονίζεται η σπουδαιότητα του προσανατολισμού ως διαρκούς διαδικασίας που επιτρέπει στους πολίτες, σε κάθε ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους - να προσδιορίζουν τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά τους, να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την απασχόλησή τους και να διαχειρίζονται την προσωπική τους πορεία στους τομείς της μάθησης και της εργασίας αλλά και σε άλλα πλαίσια.

4.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 (3), όπου θεσπίζεται στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης («ΕΚ 2020») το οποίο συνάδει πλήρως με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και του οποίου οι τέσσερις στόχοι - διά βίου μάθηση και κινητικότητα, ποιότητα και αποτελεσματικότητα, ισοτιμία, κοινωνική συνοχή και ενεργός συμμετοχή στα κοινά, δημιουργικότητα και καινοτομία - αφορούν επίσης τον τομέα της μάθησης των ενηλίκων.

5.

Την κοινή έκθεση προόδου του Συμβουλίου και της Επιτροπής του 2010 σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» (4) όπου τονίζεται ότι είναι επίσης σημαντικό η εκπαίδευση των ενηλίκων να καλύπτει το πλήρες φάσμα των βασικών ικανοτήτων, και σημειώνεται ότι αποτελεί μεγάλη πρόκληση η εξασφάλιση καινοτόμων μεθοδολογιών για όλους τους διδασκόμενους, περιλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την εκπαίδευση των ενηλίκων.

6.

Τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»:

7.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 11ης Μαΐου 2010 σχετικά με την κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (5), όπου σημειώνεται ότι η επέκταση της πρόσβασης στην εκπαίδευση των ενηλίκων μπορεί να δημιουργήσει νέες δυνατότητες ενεργού ένταξης και ενισχυμένης κοινωνικής συμμετοχής.

8.

Την απόφαση του Συμβουλίου της 21ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών (6), όπου επιζητείται η προαγωγή αποτελεσματικών κινήτρων για τη διά βίου μάθηση, για όλους, είτε έχουν επαγγελματική απασχόληση είτε όχι, «εξασφαλίζοντας σε κάθε ενήλικο τη δυνατότητα επαγγελματικού επαναπροσανατολισμού ή αναβάθμισης των προσόντων του».

9.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18-19 Νοεμβρίου 2010 σχετικά με την ενισχυμένη ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) (7), όπου ενθαρρύνεται ενεργά η μεγαλύτερη ατομική συμμετοχή στη συνεχή ΕΕΚ, η αύξηση των επενδύσεων στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, η παροχή κατάρτισης εντός της επιχείρησης και η μάθηση με βάση την εργασία, καθώς και η στενότερη συνεργασία μεταξύ ιδρυμάτων κατάρτισης και εργοδοτών, με κυριότερο σκοπό την κατάρτιση των εργαζομένων με λίγες δεξιότητες.

—

Βελτιώνεται διαρκώς η σύνδεση μεταξύ των μεταρρυθμίσεων της εκπαίδευσης ενηλίκων με τις γενικές εξελίξεις στην εκπαίδευση και κατάρτιση, ιδίως η ανάπτυξη των εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων και των στρατηγικών της διά βίου μάθησης.

—

Η εξασφάλιση της ποιότητας έχει αναχθεί σε σημαντικό ζήτημα της μάθησης ενηλίκων, και προχωρεί ταχέως η αναβάθμιση προσόντων και η κατάρτιση του προσωπικού των οικείων υπηρεσιών, η πιστοποίηση ιδρυμάτων που παρέχουν εκπαίδευση ενηλίκων και η βελτίωση των υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού στους ενηλίκους.

—

Οι δραστηριότητες προβολής και οι ευκαιρίες μάθησης απευθύνονται ολοένα περισσότερο προς τα άτομα με το χαμηλότερο επίπεδο προσόντων, παρέχοντάς τους καλύτερες προοπτικές ένταξης στην εργασία και την κοινωνία.

—

Η ανεπίσημη και η άτυπη μάθηση, που αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος της μάθησης των ενηλίκων, αναγνωρίζεται και πιστοποιείται ολοένα περισσότερο, αλλά η αξιοποίηση των δυνατοτήτων πιστοποίησης παραμένει ακόμη χαμηλή.

—

Έχει δρομολογηθεί η βελτίωση της παρακολούθησης του τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων.

i)

να διευρυνθούν οι δυνατότητες των ενηλίκων, ανεξαρτήτως φύλου ή προσωπικών και οικογενειακών συνθηκών, ώστε να έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες για μάθηση υψηλής ποιότητας σε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή τους, με σκοπό την προαγωγή της προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης, της αυτεξουσιότητας, της προσαρμοστικότητας, της απασχολησιμότητας και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά,

ii)

να αναπτυχθεί μια νέα προσέγγιση στην εκπαίδευση και κατάρτιση των ενηλίκων που θα εστιάζεται στα αποτελέσματα της μάθησης και την προσωπική ευθύνη και την αυτονομία του μαθητή,

iii)

να συνειδητοποιήσουν σταδιακά οι ενήλικοι το ότι η μάθηση αποτελεί συνεχή προσπάθεια για ολόκληρη τη ζωή και ότι πρέπει να εκπαιδεύονται σε τακτικά διαστήματα στη ζωή τους, ιδίως σε περιόδους ανεργίας ή μεταβατικών φάσεων στη σταδιοδρομία τους,

iv)

να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη αποδοτικών συστημάτων επαγγελματικού προσανατολισμού για ολόκληρη τη ζωή, καθώς και ολοκληρωμένων συστημάτων πιστοποίησης της ανεπίσημης και της άτυπης μάθησης,

v)

να εξασφαλιστεί η συνεκτική παροχή υψηλής ποιότητας επίσημης και ανεπίσημης εκπαίδευσης και κατάρτισης για ενήλικους, που θα στοχεύει στην απόκτηση βασικών ικανοτήτων ή προσόντων όλων των επιπέδων του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων (ΕΠΕΠ), με υποστήριξη από την κοινωνία των πολιτών και τους κοινωνικούς εταίρους, καθώς και από τις τοπικές αρχές,

vi)

να ληφθεί μέριμνα για ευέλικτες ρυθμίσεις ανάλογα με τις διάφορες ανάγκες κατάρτισης των ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης στην επιχείρηση και τη μάθηση που βασίζεται στην εργασία,

vii)

να αυξηθεί μεταξύ των εργοδοτών η συναίσθηση ότι η εκπαίδευση των ενηλίκων συμβάλλει στην προαγωγή της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και του επιχειρηματικού πνεύματος, και ότι αποτελεί σημαντικό παράγοντα αναβάθμισης της απασχολησιμότητας των εργαζομένων τους και της κινητικότητάς τους στην αγορά εργασίας,

viii)

να ενθαρρυνθούν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να δέχονται ομάδες μαθητών πέραν των παραδοσιακών, επιδεικνύοντας πνεύμα κοινωνικής ευθύνης και ένα ευρύτερο άνοιγμα προς την κοινωνία εν γένει, ανταποκρινόμενα επίσης στις δημογραφικές προκλήσεις μιας κοινωνίας που γερνάει,

ix)

να προαχθεί ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών σε σχέση με τη διατύπωση των αναγκών κατάρτισης και με την ανάπτυξη δυνατοτήτων μάθησης για ενήλικους, και να βελτιστοποιηθεί η συμμετοχή των κεντρικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών στον τομέα αυτόν,

x)

να προαχθεί μια ισορροπημένη κατανομή των πόρων εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ολόκληρο τον κύκλο της ζωής, η οποία θα βασίζεται στην κοινή ευθύνη και σε ισχυρή δέσμευση του δημοσίου, ιδίως όσον αφορά τη λήψη μέτρων «δεύτερης ευκαιρίας» και την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων,

xi)

να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, οι οποίοι θα ευαισθητοποιούνται όσον αφορά τα οφέλη –μεταξύ άλλων για τους ίδιους– της μάθησης στον τόπο εργασίας και της απόκτησης βασικών δεξιοτήτων,

xii)

να αναπτυχθεί με το βέλτιστο τρόπο η παροχή μάθησης προς τους ηλικιωμένους, με σκοπό την προαγωγή ενεργού, αυτόνομης και υγιούς γήρανσης κατά την οποία θα μπορούν να αξιοποιούν τις γνώσεις τους και την εμπειρία τους και να αποτελούν κοινωνικό και πολιτιστικό κεφάλαιο προς όφελος της κοινωνίας ως συνόλου,

xiii)

να αναληφθεί ισχυρή δέσμευση για την προαγωγή της μάθησης των ενηλίκων ως μέσου καλλιέργειας της αλληλεγγύης μεταξύ ομάδων διαφόρων ηλικιών (λχ. μέσω ενός «συμφώνου μεταξύ γενεών»), καθώς και μεταξύ πολιτισμών και μεταξύ ατόμων πάσας προέλευσης.

1.

Να εστιάσουν τις προσπάθειές τους κατά την περίοδο 2012-14 ιδίως στους τομείς προτεραιότητας που αναλύονται στο παράρτημα, ώστε να συμβάλουν στην εφαρμογή των τεσσάρων προτεραιοτήτων του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» ανάλογα με τις εθνικές συνθήκες και την εθνική νομοθεσία.

2.

Να εξασφαλίσουν αποδοτική σύνδεση με τα σχετικά υπουργεία, τους ενδιαφερόμενους φορείς, τους κοινωνικούς εταίρους, τις επιχειρήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις με σχετικά ενδιαφέροντα και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, με σκοπό τη βελτίωση της συνοχής μεταξύ πολιτικών για την εκπαίδευση των ενηλίκων και γενικότερων κοινωνικοοικονομικών πολιτικών.

3.

Να αναπτυχθεί ενεργός συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό τη στήριξη της επιτυχούς υλοποίησης των ανωτέρω τομέων προτεραιότητας, ιδίως με τα εξής μέσα:

i)

εξασφάλιση της συμπληρωματικότητας και της συνοχής μεταξύ των πρωτοβουλιών πολιτικής που εφαρμόζονται σύμφωνα με το παρόν ψήφισμα και εκείνων που αναπτύσσονται στα πλαίσια άλλων συναφών διαδικασιών πολιτικής στους κόλπους του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» όπως η διαδικασία της Κοπεγχάγης, η διαδικασία της Bologna, το θεματολόγιο της ΕΕ για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και πρωτοβουλίες όπως εκείνη που αφορά τη διδασκαλία της ανάγνωσης και γραφής και την αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου· όλα αυτά απαιτούν συντονισμένη προσέγγιση της σχολικής εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης ενηλίκων, καθώς και την προαγωγή της διάστασης της μάθησης των ενηλίκων στα πλαίσια των διαδικασιών αυτών,

ii)

καθιέρωση στενών και διαρκών δεσμών με τους εθνικούς συντονιστές που θα καθορίσουν τα κράτη μέλη και οι άλλες συμμετέχουσες χώρες,

iii)

παροχή στα κράτη μέλη, καθώς και στις οργανώσεις που στηρίζουν την εκπαίδευση των ενηλίκων, της δυνατότητας να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές και τις πρακτικές τους, ιδίως μέσω της οργάνωσης δραστηριοτήτων μάθησης από ομοτίμους, καθώς και επισκοπήσεων, διασκέψεων, εργαστηρίων και άλλων κατάλληλων εργαλείων, και - στα πλαίσια των διαθέσιμων πόρων- βελτίωση της συλλογής δεδομένων για την εκπαίδευση των ενηλίκων ως μέρος του επικαιροποιημένου συνεκτικού πλαισίου δεικτών και κριτηρίων που έχει προγραμματιστεί για το 2013,

iv)

βελτίωση της βάσης γνώσεων για την εκπαίδευση ενηλίκων στην Ευρώπη μέσω της παραγγελίας μελετών και της ενίσχυσης των ικανοτήτων των υφισταμένων ερευνητικών δομών που είναι ειδικευμένες στην ανάλυση θεμάτων εκπαίδευσης των ενηλίκων - συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με το Eurydice και το Cedefop και με άλλα σχετικά ιδρύματα και της πλήρους αξιοποίησης των δυνατοτήτων των οργανισμών αυτών για την παροχή πληροφοριών και την έρευνα,

v)

συνέχιση και ενίσχυση της συνεργασίας με σχετικές διεθνείς οργανώσεις όπως ο ΟΟΣΑ (ιδίως αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης των ικανοτήτων των ενηλίκων - PIAAC), ο ΟΗΕ (κυρίως η UNESCO) και το Συμβούλιο της Ευρώπης, καθώς και άλλες περιφερειακές ή παγκόσμιες πρωτοβουλίες όπως ο ευρωασιατικός κόμβος της διά βίου μάθησης (ASEM),

vi)

χρησιμοποίηση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την υποστήριξη του παρόντος θεματολογίου για την εκπαίδευση των ενηλίκων,

vii)

υποβολή εκθέσεων για την εφαρμογή του θεματολογίου ως μέρους της κοινής έκθεσης του «ΕΚ 2020».