31.7.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 250/1

1.

Τη στρατηγική για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη για το διάστημα 2014-2018, η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο (Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις) στις 6 Δεκεμβρίου 2013 (1)·

2.

Την παράγραφο 59 της στρατηγικής για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη για το διάστημα 2014-2018, σύμφωνα με την οποία «εάν χρειάζεται, άτυπες ομάδες των κρατών μελών που συμμετέχουν σε συγκεκριμένα σχέδια μπορούν να συνεδριάζουν ώστε να σημειώνουν πρόοδο σε αυτούς τους τομείς εργασιών […]»·

3.

Το πολυετές σχέδιο δράσης 2014-2018 για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη, το οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο (Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις) στις 6 Ιουνίου 2014 (2)·

4.

Τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του πολυετούς σχεδίου δράσης 2014-2018 για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις) στις 4 Δεκεμβρίου 2014 (3), στις οποίες εκτίθενται συγκεκριμένα μέτρα για να δοθεί συνέχεια στο σχέδιο δράσης από την Ομάδα «Ηλεκτρονικό δίκαιο (Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη)», συμπεριλαμβανομένης της σύστασης της άτυπης ομάδας εργασίας σχετικά με τις διασυνοριακές εικονοτηλεδιασκέψεις·

5.

Τα αποτελέσματα της άτυπης ομάδας εργασίας σχετικά με τις διασυνοριακές εικονοτηλεδιασκέψεις ως έχουν στην τελική έκθεση (4) που παρουσιάστηκε στην Ομάδα «Ηλεκτρονικό δίκαιο (Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη)»·

6.

Η εικονοτηλεδιάσκεψη είναι χρήσιμο εργαλείο που παρέχει μεγάλες δυνατότητες, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά ιδίως σε διασυνοριακές καταστάσεις στις οποίες εμπλέκονται διάφορα κράτη μέλη, ακόμα και τρίτες χώρες. Στις διασυνοριακές υποθέσεις, έχει ζωτική σημασία η απρόσκοπτη επικοινωνία μεταξύ των δικαστικών αρχών των κρατών μελών. Η εικονοτηλεδιάσκεψη είναι ένας τρόπος απλούστευσης και προαγωγής αυτού του είδους της επικοινωνίας. Τα πλεονεκτήματα της εικονοτηλεδιάσκεψης αναγνωρίστηκαν από τη νομοθεσία της Ένωσης, η οποία προώθησε τη χρήση της, μεταξύ άλλων, στη διασυνοριακή διεξαγωγή αποδείξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (5) και στην ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών (6), ή ρύθμισε διαδικασίες προκειμένου να χρησιμοποιείται σε ποινικές διαδικασίες (7)·

7.

Η τεχνολογία των εικονοτηλεδιασκέψεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε είδος δικαστικής διαδικασίας (τόσο σε ποινικές όσο και σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις) και παρέχει στα δικαστήρια και τις εισαγγελίες μεγαλύτερη ευελιξία για τη λήψη καταθέσεων από θύματα και μάρτυρες, την ακρόαση γνωμών εμπειρογνωμόνων και τη λήψη δηλώσεων υπόπτων και κατηγορουμένων. Η εικονοτηλεδιάσκεψη μπορεί να συμβάλει στη μείωση της πίεσης για ευάλωτους μάρτυρες, όπως παιδιά. Διευκολύνει την αποφυγή μετακίνησης όταν καλούνται για λήψη κατάθεσης θύματα, μάρτυρες ή εμπειρογνώμονες από άλλα κράτη μέλη. Επιτρέπει επίσης την παροχή άμεσων και αποτελεσματικών διασφαλίσεων όπως το δικαίωμα διερμηνείας, το δικαίωμα ενημέρωσης ή το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο όταν ο ύποπτος συνελήφθη σε απομακρυσμένο σημείο (π.χ. σε περίπτωση σύλληψης στην ανοικτή θάλασσα). Η χρήση της εν λόγω τεχνολογίας μειώνει επίσης το κόστος των ακροάσεων για την εθνική διοίκηση. Επιτυγχάνονται σημαντικά πλεονεκτήματα από άποψη κόστους και ασφαλείας με την αποφυγή της μεταγωγής κρατουμένων·

8.

Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-Justice), τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη αρχίσει να συνεργάζονται για την προώθηση της χρήσης των εικονοτηλεδιασκέψεων και την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών. Η ανωτέρω συνεργασία γίνεται, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της Ομάδας «Ηλεκτρονικό δίκαιο» (ηλεκτρονική δικαιοσύνη) σε επίπεδο ΕΕ·

9.

Οι μέχρι τούδε εργασίες στον τομέα της εικονοτηλεδιάσκεψης σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο στο πλαίσιο του πρώτου σχεδίου δράσης 2009-2013 για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη έχουν ήδη παραγάγει σημαντικά αποτελέσματα. Στη δικτυακή πύλη ηλεκτρονικής δικαιοσύνης παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τη χρήση δυνατοτήτων εικονοτηλεδιάσκεψης σε διασυνοριακές δικαστικές διαδικασίες σε όλες τις επίσημες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένου εγχειριδίου και, για τα περισσότερα κράτη μέλη, των σχετικών στοιχείων επικοινωνίας·

10.

Το δεύτερο πολυετές σχέδιο δράσης 2014-2018 για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη φιλοδοξεί να αξιοποιήσει τις ήδη αναληφθείσες εργασίες και να συνεχίσει τη θετική αυτή πορεία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι εργασίες αυτές θα πρέπει να εκληφθούν επίσης ως μέρος ευρύτερης διαδικασίας εκσυγχρονισμού της δικαιοσύνης στην ΕΕ, συνεκτιμώντας το ισχύον νομικό πλαίσιο στον συγκεκριμένο τομέα και την ανάγκη τήρησης των δικονομικών εγγυήσεων που ισχύουν σε επίπεδο κρατών μελών και ΕΕ·

11.

Όπως περιγράφεται στο πολυετές σχέδιο δράσης 2014-2018 για την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική δικαιοσύνη, η προσφυγή σε δικαστήριο και η έναρξη εξωδικαστικών διαδικασιών σε διασυνοριακές υποθέσεις πρέπει να διευκολύνεται με την παροχή δυνατότητας επικοινωνίας με ηλεκτρονικά μέσα μεταξύ δικαστηρίων και διαδίκων, μαρτύρων, θυμάτων, εμπειρογνωμόνων και άλλων συμμετεχόντων·

12.

Επιπλέον, η χρήση εικονοτηλεδιάσκεψης, τηλεδιάσκεψης ή άλλων κατάλληλων μέσων επικοινωνίας εξ αποστάσεως για τη διεξαγωγή προφορικής ακρόασης πρέπει, κατά περίπτωση, να γενικευθεί ώστε να μην είναι πλέον απαραίτητη η μετακίνηση προσώπου στο δικαστήριο προκειμένου να παραστεί σε δικαστική διαδικασία, ιδίως σε διασυνοριακές υποθέσεις, και να διευκολύνει συνεπώς, με τη μείωση του κόστους και των προσπαθειών, την αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη·

13.

Όπως αναφέρεται στο πολυετές σχέδιο δράσης 2014-2018 για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη, οι μελλοντικές εργασίες στον τομέα αυτόν θα πρέπει να διευρυνθούν ώστε να διευκολυνθεί περαιτέρω η διοργάνωση και διεξαγωγή διασυνοριακών εικονοτηλεδιασκέψεων σε όλα τα κράτη μέλη με την προώθηση της χρήσης εργαλείων ΤΠ για τη στήριξη και διοργάνωση εικονοτηλεδιασκέψεων και με την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας για τη διεξαγωγή τους. Οι ανωτέρω εργασίες θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό κοινού εντύπου αίτησης/επιβεβαίωσης διασυνοριακής εικονοτηλεδιάσκεψης. Θα πρέπει επίσης να εξετασθεί η δημιουργία δικτύου για την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τις εικονοτηλεδιασκέψεις, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης. Η συμμετοχή επαγγελματιών του νομικού κλάδου, όπως δικαστών, εισαγγελέων, δικηγόρων, μεσολαβητών καθώς και νομικών διερμηνέων στις εργασίες αυτές θα πρέπει να ληφθεί υπόψη·

14.

Τις εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις διασυνοριακές εικονοτηλεδιασκέψεις για τη βελτίωση της γενικής λειτουργίας των συστημάτων ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στα κράτη μέλη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων συστάθηκε τον Ιανουάριο του 2014 υπό αυστριακή ηγεσία, με σκοπό την προώθηση των διασυνοριακών εικονοτηλεδιασκέψεων στην πράξη και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και εμπειρογνωμοσύνης σχετικά με τις οργανωτικές, τεχνικές και νομικές πτυχές·

15.

Την τελική έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων, η οποία υποβλήθηκε τον Μάρτιο του 2015, με συγκεκριμένες συστάσεις για τις μελλοντικές εργασίες στον εν λόγω τομέα·

16.

Στην τελική της έκθεση, η ομάδα εμπειρογνωμόνων εντόπισε ορισμένα τεχνικά, οργανωτικά και νομικά προβλήματα που εμποδίζουν τη χρήση των δυνατοτήτων εικονοτηλεδιασκέψεων από τα κράτη μέλη σε διασυνοριακές καταστάσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, μολονότι είναι αληθές ότι οι ισχύουσες νομικές απαιτήσεις πρέπει να τηρούνται, η πλειονότητα των άμεσων προβλημάτων που προκύπτουν στις διασυνοριακές καταστάσεις είναι περισσότερο οργανωτικού και τεχνικού χαρακτήρα. Αυτά είναι τα θέματα που πρέπει να εξετασθούν κατά προτεραιότητα είτε βραχυπρόθεσμα είτε μεσοπρόθεσμα·

17.

Επιπλέον, οι πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες στην πύλη ηλεκτρονικής δικαιοσύνης θα πρέπει να επικαιροποιηθούν και να συμπληρωθούν. Πιο συγκεκριμένα, τα μελλοντικά σχέδια θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την προσθήκη: συνδέσμων προς τις διατάξεις της νομοθεσίας της ΕΕ και των κρατών μελών που ρυθμίζουν τη χρήση των εικονοτηλεδιασκέψεων· ενοποιημένων πληροφοριών ως προς όλα τα δικαστήρια που διαθέτουν δυνατότητες εικονοτηλεδιάσκεψης στα κράτη μέλη· εργαλείων για την πρακτική οργάνωση των εικονοτηλεδιασκέψεων (ηλεκτρονικά έντυπα, ενδεχομένως σύστημα κράτησης σε μακροπρόθεσμη βάση)· συνδέσμων προς εθνικές οδηγίες ή εγχειρίδια, όταν υπάρχουν· τμήματος με παραδείγματα εικονοτηλεδιασκέψεων σε διασυνοριακές διαδικασίες και συλλογής βέλτιστων πρακτικών· πληροφοριών για δυνατότητες εκπαίδευσης και για ενότητες εκπαίδευσης εντός διαδικτύου και συνδέσμου προς τις διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων των διερμηνέων, εφόσον υπάρχουν·

18.

Πιθανές συνέργειες με άλλα έργα, όπως τα έργα e-CODEX ή AVIDICUS (διερμηνεία κατά τη διάρκεια της εικονοτηλεδιάσκεψης) και με το ευρωπαϊκό δίκτυο κατάρτισης δικαστικών θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη. Εκτός από τις πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες στην πύλη για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη, πρέπει να χρησιμοποιούνται επίσης, κατά το δυνατόν, τυχόν χρήσιμα στοιχεία από άλλες πηγές, μεταξύ των οποίων τα κράτη μέλη και η Eurojust·

19.

Η εικονοτηλεδιάσκεψη έχει αναγνωριστεί νομικά μέσω διεθνών συμβάσεων και διάφορων νομοθετικών πράξεων της ΕΕ, όπως ο κανονισμός σχετικά με τη διεξαγωγή αποδείξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ο κανονισμός για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών και, πιο πρόσφατα, η οδηγία σχετικά με την ευρωπαϊκή εντολή έρευνας σε ποινικές υποθέσεις·

20.

Μολονότι παρέχει πρόσθετη προστασία στους υπόπτους, στα θύματα, στους μάρτυρες και στα ευάλωτα άτομα, θα πρέπει να εξασφαλισθεί ότι η εικονοτηλεδιάσκεψη δεν αποβαίνει εις βάρος των δικαιωμάτων της υπεράσπισης· απαιτείται επομένως ειδική μέριμνα για να διασφαλιστεί η τήρηση των αρχών της αμεσότητας, της ισότητας των όπλων και της κατ’ αντιμωλία διαδικασίας. Αυτό συνεπάγεται τη χρήση εξοπλισμού σύγχρονου, για την επίτευξη ικανοποιητικής ποιότητας εικόνας και ήχου, και ασφαλούς ανάλογα με την ευαισθησία της υπόθεσης·

21.

Θα πρέπει επομένως να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος των νομοθετικών εξελίξεων - ιδίως δε της ευρωπαϊκής εντολής έρευνας η οποία ορίζει λεπτομερή διαδικασία για τη χρήση της εικονοτηλεδιάσκεψης στις ποινικές υποθέσεις - στους διάφορους δικονομικούς κανόνες και εγγυήσεις που ισχύουν στο κράτος μέλος αίτησης και εκτέλεσης. Άλλα νομικά ζητήματα που συνδέονται με την εικονοτηλεδιάσκεψη περιλαμβάνουν επίσης τον προσδιορισμό των αρμόδιων αρχών·

22.

Να εξετάσουν τη θέση σε εφαρμογή, σε εθνικό επίπεδο των ακόλουθων μέτρων, με σκοπό τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των κρατών μελών:

α)

Να προβλέψουν εθνικό ή εθνικά σημεία επαφής για τις εικονοτηλεδιασκέψεις, κατά περίπτωση, σε κάθε κράτος μέλος. Να βελτιώνουν και να ενημερώνουν κατά συνέπεια, σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή εφόσον απαιτείται - τις πληροφορίες στην πύλη ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (μέσω της βάσης δεδομένων του Δικαστηρίου) που αφορούν τις εθνικές δυνατότητες διεξαγωγής εικονοτηλεδιασκέψεων, τα οικεία εθνικά σημεία επαφής και τα αρμόδια δικαστήρια. Να βελτιώσουν την οργάνωση των σημείων επαφής σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο δικαστηρίων·

β)

Για συγκεκριμένες εικονοτηλεδιασκέψεις, να συμφωνήσουν ως προς τη χρησιμοποίηση κοινής γλώσσας, εάν συντρέχει περίπτωση, μαζί με τις κατάλληλες υπηρεσίες μετάφρασης και διερμηνείας και ως προς την ωριαία άτρακτο που θα χρησιμοποιείται για τον καθορισμό της ώρας έναρξης της εικονοτηλεδιάσκεψης. Εάν απαιτείται διερμηνεία στην εικονοτηλεδιάσκεψη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν επίγνωση των συστάσεων που βασίζονται στα έργα AVIDICUS και, στο μέτρο του δυνατού, να τις ακολουθούν·

γ)

Με την επιφύλαξη της δικαστικής ανεξαρτησίας και των διαφορών στην οργάνωση του δικαστικού κλάδου στο σύνολο της Ένωσης, να παρέχουν αποτελεσματική εκπαίδευση για τους δυνητικούς χρήστες, μεταξύ άλλων δικαστές και εισαγγελείς, προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ικανότητα διεξαγωγής εικονοτηλεδιάσκεψης·

δ)

Να δημιουργήσουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς, όπως βελτιωμένο έντυπο για την αποτελεσματική ανταλλαγή μεταβλητών και/ή εμπιστευτικών παραμέτρων εικονοτηλεδιάσκεψης, σε συνδυασμό με δημόσιες και στατικές πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες εικονοτηλεδιάσκεψης κάθε κράτους μέλους, οι οποίες θα δημοσιευθούν στην ευρωπαϊκή πύλη για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη·

ε)

Να συντάξουν πρακτικές οδηγίες για τους χρήστες και το προσωπικό τεχνικού σχεδιασμού και υποστήριξης όσον αφορά τις συνιστώμενες τεχνικές προδιαγραφές·

στ)

Να βελτιώσουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των κρατών μελών με τη διενέργεια συστηματικών πρακτικών δοκιμών μεταξύ κρατών μελών ανά ζεύγη για την τεκμηρίωση παραμέτρων εργασίας. Οι παράμετροι αυτές μπορούν εν συνεχεία να επαναχρησιμοποιηθούν για τη διενέργεια πιο αξιόπιστων εικονοτηλεδιασκέψεων μεταξύ των κρατών μελών με ικανοποιητική ποιότητα ήχου και εικόνας·

ζ)

Να εφαρμόσουν τις ακόλουθες ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές για τη βελτίωση της ποιότητας των εικονοτηλεδιασκέψεων:

η)

Να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο πράξεων που έχουν εκδοθεί από την Ένωση, όπως της ευρωπαϊκής εντολής έρευνας σε σχέση με τους ισχύοντες δικονομικούς κανόνες·

23.

Να αρχίσει τη διερεύνηση πρακτικών δυνατοτήτων και λύσεων για μια συντονισμένη προσέγγιση ενόψει της έναρξης συνεργασίας στον τομέα της εικονοτηλεδιάσκεψης με τρίτες χώρες πέραν των διμερών επαφών που τα κράτη μέλη έχουν ήδη στον εν λόγω τομέα·

24.

Να συνεχίσει τις εργασίες που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις διασυνοριακές εικονοτηλεδιασκέψεις με τη δημιουργία δικτύου συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών εντός της Ομάδας «Ηλεκτρονικό δίκαιο (Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη)», με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τις εικονοτηλεδιασκέψεις, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης, βάσει πρότασης που θα υποβληθεί από την ομάδα εμπειρογνωμόνων. Το εν λόγω δίκτυο θα πρέπει:

25.

Να δημοσιεύσει την τελική έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με τις διασυνοριακές εικονοτηλεδιασκέψεις στην πύλη για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη με σκοπό την ευρύτερη διάδοσή της μεταξύ των επαγγελματιών του νομικού κλάδου και των λοιπών ενδιαφερομένων.

26.

Να υποστηρίξει οικονομικά την εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο των μέτρων της παραγράφου 22 με σκοπό τη διασφάλιση της συνοριακής διαλειτουργικότητας των δυνατοτήτων εικονοτηλεδιάσκεψης, στο μέτρο που παρέχεται ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, σύμφωνα με τα ισχύοντα χρηματοδοτικά μέσα.