Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (ΣΠΕ)

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2001/42/ΕΚ — Οδηγία στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης (ΣΠΕ)

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

• Στόχος της παρούσας οδηγίας είναι να διασφαλιστεί ότι υπάρχει υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και ότι τα περιβαλλοντικά ζητήματα λαμβάνονται υπόψη κατά την εκπόνηση, την έγκριση και την εφαρμογή σχεδίων και προγραμμάτων.
• Προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη διασφαλίζοντας ότι διενεργείται περιβαλλοντική εκτίμηση για ορισμένα σχέδια και προγράμματα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Τα δημόσια σχέδια και προγράμματα που καλύπτονται από την οδηγία στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης (ΣΠΕ) υπόκεινται σε μια περιβαλλοντική εκτίμηση κατά την εκπόνησή τους και πριν από την έγκρισή τους.
• Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται για τα ακόλουθα δημόσια σχέδια και προγράμματα (καθώς και για τις τροποποιήσεις τους) τα οποία έχουν εκπονηθεί ή/και εγκριθεί από αρμόδια αρχή και τα οποία υπόκεινται σε νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις:
  • σχέδια και προγράμματα τα οποία εκπονούνται για συγκεκριμένους τομείς (γεωργία, δασοκομία, αλιεία, ενέργεια, βιομηχανία, μεταφορές, διαχείριση αποβλήτων, διαχείριση των υδάτων, τηλεπικοινωνίες, τουρισμός, πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός και χρήση γης) και τα οποία καθορίζουν το πλαίσιο για άδειες έργων δυνάμει της οδηγίας περί εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ)·
  • σχέδια και προγράμματα για τα οποία απαιτείται εκτίμηση βάσει των άρθρων 6 και 7 της «οδηγίας» περί οικοτόπων·
  • σχέδια και προγράμματα τα οποία καθορίζουν το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων εκτός αυτών που υπάγονται στην οδηγία ΕΠΕ (δεν περιορίζονται στους προαναφερθέντες τομείς) και τα οποία έχουν ταυτοποιηθεί από τις χώρες της ΕΕ ως έργα ή προγράμματα που δύνανται να επιφέρουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Αυτό αποφασίζεται από τις χώρες της ΕΕ είτε μέσω κατά περίπτωση εξέτασης, είτε καθορίζοντας τύπους σχεδίων και προγραμμάτων, είτε με συνδυασμό των δύο προσεγγίσεων.
• Η οδηγία προβλέπει μια διαδικασία και ένα σύνολο βημάτων που πρέπει να ακολουθούνται κατά την αξιολόγηση ενός σχεδίου ή προγράμματος στο οποίο εμπίπτει. Αυτά τα βήματα περιλαμβάνουν:
  • διερεύνηση·
  • εκπόνηση της περιβαλλοντικής μελέτης·
  • δημόσια διαβούλευση και συμμετοχή·
  • λήψη αποφάσεων και
  • έλεγχος.
• Η οδηγία υπόκειται επίσης σε μία διαδικασία παρακολούθησης:
  • σχέδια και προγράμματα διαφορετικά από εκείνα που απαριθμούνται στο άρθρο 3 παράγραφος (2), αλλά τα οποία καθορίζουν το καθεστώς μελλοντικής άδειας εκτέλεσης έργων, καθώς και
  • σχέδια και προγράμματα: τα οποία καθορίζουν τη χρήση μικρών περιοχών σε τοπικό επίπεδο και ήσσονες τροποποιήσεις σε σχέδια και προγράμματα, αλλά μόνο εάν θεωρείται πιθανό να έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
• Το περιθώριο διακριτικής ευχέρειας των χωρών της ΕΕ περιορίζεται από τα κριτήρια σπουδαιότητας του παραρτήματος ΙΙ, όταν πρόκειται για τον έλεγχο ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων. Περιορίζεται επίσης από τον γενικό στόχο της οδηγίας - δηλαδή την εξασφάλιση υψηλού βαθμού προστασίας του περιβάλλοντος.
• Τα σχέδια και τα προγράμματα που εξυπηρετούν αποκλειστικά σκοπούς εθνικής άμυνας ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και τα χρηματοδοτικά ή δημοσιονομικά σχέδια και προγράμματα δεν καλύπτονται από την παρούσα οδηγία.
• Ένα σύνολο ειδικών κανόνων εφαρμόζεται στα αρχικά στάδια της λήψης αποφάσεων, όταν τα σχέδια και τα προγράμματα βρίσκονται υπό ανάπτυξη, δηλ.:
  • κατά την εκπόνηση μιας έκθεσης σχετικά με τις ενδεχόμενες σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις·
  • κατά την ενημέρωση και τη διαβούλευση με το κοινό και τις περιβαλλοντικές αρχές·
  • κατά τη διεξαγωγή διασυνοριακών διαβουλεύσεων με τις πιθανώς επηρεαζόμενες χώρες της ΕΕ·
  • κατά τον προσδιορισμό μέτρων για την αντιμετώπιση και τον έλεγχο των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
• Η περιβαλλοντική μελέτη πρέπει να περιέχει, μεταξύ άλλων πληροφοριών, τα ακόλουθα:
  • το περιεχόμενο του σχεδίου ή του προγράμματος και τους βασικούς στόχους και συνδέσεις αυτού με άλλα σχετικά σχέδια και προγράμματα·
  • την υφιστάμενη περιβαλλοντική κατάσταση και την ενδεχόμενη εξέλιξή της εάν δεν εφαρμοστεί το σχέδιο ή το πρόγραμμα·
  • τα τυχόν υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα που σχετίζονται με το σχέδιο ή πρόγραμμα, ιδίως όσων αφορούν ζώνες στο δίκτυο Natura 2000·
  • τα προβλεπόμενα μέτρα για την πρόληψη, τον περιορισμό και την αντιστάθμιση τυχόν σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον·
  • μια περιγραφή του τρόπου διενέργειας της εκτίμησης·
  • τα προβλεπόμενα μέτρα ελέγχου·
  • μια μη τεχνική περίληψη των ανωτέρω πληροφοριών.
• Το προκαταρκτικό σχέδιο ή πρόγραμμα και η περιβαλλοντική μελέτη πρέπει να τίθενται στη διάθεση των αρμόδιων αρχών για περιβαλλοντικά ζητήματα και του κοινού. Οι αρχές και το κοινό πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με το προκαταρκτικό σχέδιο ή πρόγραμμα σε αρχικό στάδιο και εντός των κατάλληλων χρονικών πλαισίων πριν από την έγκριση ή την υποβολή του στη νομοθετική διαδικασία.
• Η χώρα της ΕΕ που είναι υπεύθυνη για την εκπόνηση του σχεδίου ή του προγράμματος οφείλει να αποστείλει ένα αντίγραφο του προκαταρκτικού σχεδίου ή προγράμματος, μαζί με αντίγραφο της περιβαλλοντικής μελέτης, στις άλλες χώρες της ΕΕ:
  • εάν κρίνει ότι το σχέδιο ή το πρόγραμμα δύναται να επιφέρει περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην επικράτεια αυτών των άλλων χωρών της ΕΕ·
  • κατόπιν αιτήματος αυτών των άλλων χωρών της ΕΕ.
• Η περιβαλλοντική μελέτη, οι απόψεις που εκφράζονται από τις σχετικές αρχές και το κοινό και τα αποτελέσματα τυχόν διασυνοριακών διαβουλεύσεων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από την αρμόδια αρχή κατά την εκπόνηση του σχεδίου ή του προγράμματος και πριν από την έγκρισή του.
• Όταν εγκρίνεται ένα σχέδιο ή πρόγραμμα, η υπεύθυνη χώρα της ΕΕ πρέπει να ενημερώσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με τα οποία διεξήχθησαν διαβουλεύσεις και να θέσει στη διάθεσή τους:
  • το σχέδιο ή το πρόγραμμα όπως εγκρίθηκε·
  • τη συνοπτική δήλωση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώθηκαν τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων·
  • τις απόψεις και τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων·
  • τους λόγους για την επιλογή του σχεδίου ή του προγράμματος όπως εγκρίθηκε·
  • τα μέτρα ελέγχου που θα ληφθούν.
• Η περιβαλλοντική εκτίμηση που διενεργείται δυνάμει της οδηγίας ΣΠΕ δεν αίρει την υποχρέωση διεξαγωγής της απαιτούμενης εκτίμησης δυνάμει της οδηγίας ΕΠΕ ή την υποχρέωση πλήρωσης τυχόν άλλων νομικών απαιτήσεων της ΕΕ.
• Οι χώρες της ΕΕ ενδέχεται να θεσπίσουν συντονισμένες ή κοινές διαδικασίες για να αποφευχθεί η επανάληψη της περιβαλλοντικής εκτίμησης όσον αφορά τα σχέδια και τα προγράμματα για τα οποία η υποχρέωση διενέργειας εκτιμήσεων προκύπτει τόσο από την παρούσα οδηγία όσο και από άλλη νομοθετική πράξη της ΕΕ.
• Από την 21η Ιουλίου 2006 και ακολούθως ανά 7 έτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να υποβάλλει εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η απόφαση εφαρμόζεται από την 21η Ιουλίου 2001. Έπρεπε να γίνει νόμος στις χώρες της ΕΕ μέχρι την 21η Ιουλίου 2004.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στο εξής:

• Στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση — ΣΠΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (ΕΕ L 197 της 21.7.2001, σ .30-37)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7-50)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Η παρούσα ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

Οδηγία2011/92/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (ΕΕ L 26 της 28.1.2012, σ. 1-21)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών —σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα της οδηγίας για τη στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (οδηγία 2001/42/ΕΚ) [COM(2009) 469 τελικό της 14.9.2009]

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 3 της οδηγίας 2001/42/ΕΚ σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων [COM(2017) 234 τελικό της 15.5.2017]

τελευταία ενημέρωση 11.10.2018