Προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ατόμων με αναπηρία σε διεθνές επίπεδο

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Απόφαση 2010/48/ΕΚ σχετικά με τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ;

Με την απόφαση, εγκρίνεται εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (νυν ΕΕ) η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η οποία περιλαμβάνεται στο παράρτημα της απόφασης.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο στόχος της εν λόγω διεθνούς σύμβασης είναι να διασφαλίζεται ότι τα άτομα με αναπηρία απολαμβάνουν πλήρως όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.

Για τον σκοπό αυτό, η σύμβαση βασίζεται σε μια σειρά αρχών, οι οποίες είναι οι εξής:

• ο σεβασμός της αξιοπρέπειας, της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας του ατόμου·
• η απαγόρευση των διακρίσεων·
• η συμμετοχή και η ένταξη στην κοινωνία·
• ο σεβασμός της διαφορετικότητας και η αποδοχή των ατόμων·
• η ισότητα ευκαιριών·
• η δυνατότητα πρόσβασης, ιδίως στα μέσα μεταφοράς, στην ενημέρωση και την επικοινωνία και σε δημόσιες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, σε αστικές και αγροτικές περιοχές·
• η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών·
• ο σεβασμός της ταυτότητας των παιδιών με αναπηρία και των αναπτυσσόμενων ικανοτήτων τους.

Οι χώρες που αποτελούν μέρη της σύμβασης πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση του σεβασμού στις εν λόγω αρχές σε διαρκή βάση. Δεσμεύονται επίσης να στηρίζουν τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.

Επιπλέον, θα πρέπει να ζητείται η γνώμη των ατόμων με αναπηρία κατά τη θέσπιση και την εφαρμογή νομοθεσιών και πολιτικών που τα αφορούν.

Προστασία έναντι των διακρίσεων

Απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω αναπηρίας και τα άτομα με αναπηρία χρήζουν ισότιμης και αποτελεσματικής νομικής προστασίας.

Η σύμβαση περιέχει ειδικούς κανόνες σχετικά με 2 πληθυσμιακές ομάδες:

• τις γυναίκες με αναπηρία που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις. Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για τη διασφάλιση της πλήρους ανάπτυξης και της αυτονομίας τους·
• τα παιδιά με αναπηρία που δικαιούνται προστασία των συμφερόντων τους στις αποφάσεις που τα αφορούν έχουν επίσης δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους και να τους παρέχεται η κατάλληλη βοήθεια.

Οι χώρες που αποτελούν μέρη της σύμβασης δεσμεύονται να καταπολεμούν τα στερεότυπα και να προωθούν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ικανότητες των ατόμων με αναπηρία.

Δικαιώματα που αναγνωρίζονται από τη σύμβαση

Η σύμβαση θεσπίζει σειρά δικαιωμάτων και ελευθεριών που έχουν τα άτομα με αναπηρία. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα εξής:

• το δικαίωμα στη ζωή·
• η προστασία σε καταστάσεις κινδύνου και ανθρωπιστικών κρίσεων·
• η αναγνώριση ως πρόσωπα ενώπιον του νόμου και με ικανότητα δικαίου, ιδίως με σκοπό την κατοχή περιουσίας και την εξασφάλιση της ελευθερίας να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους, με παράλληλη προστασία έναντι της καταστρατήγησης του δικαίου·
• η πρόσβαση στη δικαιοσύνη, χάρη σε διαδικαστικές διευκολύνσεις·
• η ελευθερία και η ασφάλεια·
• η απαγόρευση των βασανιστηρίων και της βάναυσης, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή ποινής·
• η απαγόρευση της εκμετάλλευσης, της άσκησης βίας και της κακοποίησης·
• η προστασία της σωματικής και ψυχονοητικής ακεραιότητας·
• το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, το δικαίωμα επιλογής τόπου κατοικίας και ιθαγένειας·
• η ανεξάρτητη διαβίωση και η ένταξη στην κοινότητα·
• η ατομική κινητικότητα, ιδίως μέσω συσκευών και τεχνολογιών κινητικότητας·
• η ελευθερία έκφρασης και η πρόσβαση στην ενημέρωση·
• ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής·
• ο σεβασμός της κατοικίας και της οικογένειας·
• το δικαίωμα στην εκπαίδευση·
• η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας·
• η προσαρμογή και αποκατάσταση, με επίτευξη πλήρους σωματικής, ψυχονοητικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ικανότητας·
• το δικαίωμα στην εργασία, χωρίς διακρίσεις και σε δίκαιες και ευνοϊκές συνθήκες·
• το δικαίωμα σε ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης και κοινωνική προστασία·
• η συμμετοχή στην πολιτική και τη δημόσια ζωή, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι·
• η συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, σε δραστηριότητες αναψυχής και στον αθλητισμό.

Εφαρμογή της σύμβασης

Κάθε δράση διεθνούς συνεργασίας που αναλαμβάνεται πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα άτομα με αναπηρία, ιδίως σε συνεργασία με τις αρμόδιες διεθνείς και περιφερειακές οργανώσεις.

Οι χώρες πρέπει να ορίζουν ένα ή περισσότερα σημεία επαφής σε εθνικό επίπεδο σχετικά με την εφαρμογή της σύμβασης και να ενημερώνουν το κοινό για τη σύμβαση. Πρέπει να θεσπιστεί ανεξάρτητος μηχανισμός για την παρακολούθηση της εφαρμογής της σύμβασης. Οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να συμμετέχουν πλήρως στη διαδικασία παρακολούθησης.

Τέλος, η κάθε χώρα οφείλει να υποβάλλει αναλυτική έκθεση σχετικά με τα μέτρα που έχει λάβει για την τήρηση των υποχρεώσεών της, εντός 2 ετών από την προσχώρησή της στη σύμβαση.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ;

Η απόφαση εφαρμόζεται από τις 26 Νοεμβρίου 2009. Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ στις 3 Μαΐου 2008 και εφαρμόζεται στην ΕΕ από τις 22 Ιανουαρίου 2011.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Άτομα με αναπηρία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Απόφαση 2010/48/ΕΚ του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ΕΕ L 23 της 27.1.2010, σ. 35-61)

τελευταία ενημέρωση 18.07.2018