EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52007DC0663
Communication from the Commission to the European Parliament and the Council - Enlargement strategy and main challenges 2007-2008 {SEC(2007) 1429} {SEC(2007) 1430} {SEC(2007) 1431} {SEC(2007) 1432} {SEC(2007) 1433} {SEC(2007) 1434} {SEC(2007) 1435} {SEC(2007) 1436}
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Συμβουλιο και Στρατηγικη για τη διευρυνση και κυριοτερες προκλησεις για την περιοδο 2007-2008 {SEC(2007) 1429} {SEC(2007) 1430} {SEC(2007) 1431} {SEC(2007) 1432} {SEC(2007) 1433} {SEC(2007) 1434} {SEC(2007) 1435} {SEC(2007) 1436}
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Συμβουλιο και Στρατηγικη για τη διευρυνση και κυριοτερες προκλησεις για την περιοδο 2007-2008 {SEC(2007) 1429} {SEC(2007) 1430} {SEC(2007) 1431} {SEC(2007) 1432} {SEC(2007) 1433} {SEC(2007) 1434} {SEC(2007) 1435} {SEC(2007) 1436}
/* COM/2007/0663 τελικό */
52007DC0663
[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ | Βρυξέλλες, 6.11.2007 COM(2007) 663 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ Στρατηγική για τη διεύρυνση και κυριότερες προκλήσεις για την περίοδο 2007-2008 {SEC(2007) 1429}{SEC(2007) 1430}{SEC(2007) 1431}{SEC(2007) 1432}{SEC(2007) 1433}{SEC(2007) 1434}{SEC(2007) 1435}{SEC(2007) 1436} ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ Στρατηγική για τη διεύρυνση και κυριότερες προκλήσεις για την περίοδο 2007-2008 1. Εισαγωγή Η διεύρυνση αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα μέσα πολιτικής της ΕΕ. Εξυπηρετεί τα στρατηγικά της συμφέροντά για τη σταθερότητα, την ασφάλειας και την πρόληψη των συγκρούσεων. Έχει συμβάλει στην αύξηση της ευημερίας και των ευκαιριών ανάπτυξης και στη διασφάλιση των ζωτικών οδών μεταφορών και ενεργειακού εφοδιασμού. Η σημερινή αντζέντα της διεύρυνσης καλύπτει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία, στις οποίες δόθηκε η προοπτική να γίνουν μέλη της ΕΕ, εφόσον εκπληρώσουν τους απαιτούμενους όρους. Το επόμενο έτος είναι κρίσιμο για την παγιοποίηση της μεταβατικής διαδικασίας στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι ίδιες οι χώρες θα πάρουν τη σκυτάλη από το Σύμφωνο Σταθερότητας για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας η οποία παίζει βασικό ρόλο στη συμφιλίωση και στην καθιέρωση σχέσεων καλής γειτονίας. Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Κροατία προχωρούν και εισέρχονται σε καθοριστική φάση. Αυτό αποδεικνύει στο σύνολο της περιοχής ότι η προοπτική ένταξης στην ΕΕ αποτελεί πραγματικότητα. Οι συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης, που συνδέουν στενότερα τους εταίρους της περιοχής με την ΕΕ, με στόχο την προσχώρηση, αναμένεται να προσεγγίσουν τη φάση ολοκλήρωσης μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες. Παράλληλα, η ίδια η περιοχή αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, με σημαντικότερο την ανάγκη διευθέτησης του καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου. Η ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας, η συγκρότηση του κρατικού μηχανισμού στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με ανάληψη των ευθυνών από τις τοπικές αρχές και η βελτίωση της διακυβέρνησης στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στην Αλβανία και στο Μαυροβούνιο κατέχουν σημαντική θέση στην αντζέντα. Ορισμένες από αυτές τις χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την διακυβέρνηση και την εφαρμογή των καθορισμένων προϋποθέσεων που συνδέονται με τη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης. Η ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμη να παρέχει τη στήριξή της κατά το επόμενο έτος και να αντιδρά στις εξελίξεις χρησιμοποιώντας πλήρως τα μέσα πολιτικής της. Ύστερα από τις κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές, είναι σημαντικό η Τουρκία να προωθήσει τις βασικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την παγιοποίηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Τουρκία πρέπει να συνεχιστούν με ρυθμό ο οποίος θα συντονίζεται με τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων στην ίδια τη χώρα όσο και την εφαρμογή των σχετικών προϋποθέσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η συνεπής εφαρμογή της ανανεωμένης συναίνεσης που καθορίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2006, είναι σημαντικότερη από ποτέ. Αυτή η συναίνεση στηρίζεται στις αρχές της παγίωσης των δεσμεύσεων, της εφαρμογής ισότιμων και αυστηρών προϋποθέσεων και της καλύτερης επικοινωνίας με το κοινό, σε συνδυασμό με την ικανότητα της ΕΕ να ενσωματώσει νέα μέλη. Ο ρυθμός με τον οποίο μια υποψήφια ή δυνάμει υποψήφια χώρα προσεγγίζει την ΕΕ αντικατοπτρίζει το ρυθμό των πολιτικών και οικονομικών της μεταρρυθμίσεων, καθώς και την ικανότητά της να ασκεί πλήρως τα δικαιώματα και να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του μέλους. Η Επιτροπή βελτιώνει την ποιότητα της διαδικασίας διεύρυνσης αντιμετωπίζοντας το ζήτημα της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού συστήματος και της καταπολέμησης της διαφθοράς στα αρχικά στάδια, εφαρμόζοντας στο ακέραιο τη συγκριτική ανάλυση και εισάγοντας μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία. Η Επιτροπή εκπονεί τις πρώτες μελέτες επιπτώσεων οι οποίες αναλύουν τις συνέπειες της προσχώρησης μιας υποψήφιας χώρας σε συγκεκριμένους τομείς πολιτικής. Η νομική βάση για τη διεύρυνση είναι το άρθρο 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση[1], το οποίο έχει ως εξής: « Κάθε ευρωπαϊκό κράτος το οποίο σέβεται τις αρχές που καθορίζονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 μπορεί να ζητήσει να γίνει μέλος της Ένωσης (…)» [2] . Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου του 2006 κατέληγε ότι «η διεύρυνση στέφθηκε με επιτυχία για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για την Ευρώπη ως σύνολο. Συνέβαλε στο να ξεπεραστεί η διαίρεση της Ευρώπης και να επιτευχθεί ειρήνη και σταθερότητα σε ολόκληρη την ήπειρο. Η διεύρυνση ενέπνευσε μεταρρυθμίσεις και παγίωσε τις κοινές αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών καθώς και την οικονομία της αγοράς. Η ευρύτερη εσωτερική αγορά και η οικονομική συνεργασία αύξησαν την ευημερία και την ανταγωνιστικότητα, παρέχοντας στην διευρυμένη Ένωση τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται καλύτερα στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Η διεύρυνση ενίσχυσε επίσης το ειδικό βάρος της Ευρώπης στον κόσμο, καθιστώντας την ισχυρότερο διεθνή παράγοντα.» Τα δώδεκα κράτη μέλη που προσχώρησαν με την πέμπτη διεύρυνση παρουσιάζουν ένα εξαιρετικό επίπεδο συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της ΕΕ. Αυτό αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα των σοβαρών προσπαθειών για μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με την πίεση που ασκούν τα άλλα κράτη μέλη και την απαιτούμενη πειθαρχία. Χάρη στην κατάλληλη προετοιμασία, η ΕΕ εξακολουθεί να λειτουργεί ομαλά μετά τη διεύρυνση. Τα κράτη μέλη σε όλη την ΕΕ παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης. Η Σλοβενία υιοθέτησε το ευρώ τον Ιανουάριο του 2007, η Κύπρος και η Μάλτα θα το υιοθετήσουν το 2008. Οι προσεκτικές προετοιμασίες εκ μέρους των εν λόγω χωρών και της Επιτροπής, σε συνδυασμό με την αύξηση των συναλλαγών και των επενδυτικών ροών, βοήθησαν τα νέα κράτη μέλη να συγκλίνουν προοδευτικά με το μέσο βιοτικό επίπεδο της ΕΕ. Μεταξύ του 1998 και του 2006, το ΑΕΠ των δώδεκα νέων κρατών μελών που προσχώρησαν κατά την πέμπτη διεύρυνση, αυξήθηκε κατά ετήσιο μέσο όρο 4,3% σε σύγκριση με το 2,2% που σημειώθηκε στα 15 παλαιά κράτη μέλη[3]. Οι συναλλαγές μεταξύ των παλαιών και των νέων μελών αυξήθηκαν σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές μεταξύ των δέκα νέων κρατών μελών που προσχώρησαν το 2004 και των 15 παλαιών κρατών μελών τετραπλασιάστηκαν μεταξύ του 1995 και του 2006, ενώ οι συνολικές συναλλαγές στο εσωτερικό της ΕΕ-25 διπλασιάστηκαν κατά την ίδια περίοδο. Η ένταξη στην εσωτερική αγορά δώδεκα δυναμικών οικονομιών με πάνω από 100 εκατομμύρια καταναλωτές και με αυξανόμενη αγοραστική δύναμη, ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης και το ειδικό βάρος της στην παγκόσμια οικονομία. Δέκα μήνες μετά την προσχώρηση, η Βουλγαρία και η Ρουμανία εξακολουθούν να αυξάνουν τα οικονομικά τους μεγέθη και να προσελκύουν τις επενδύσεις. Οι προβλέψεις ανάπτυξης το 2007 για τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία είναι πολύ υψηλότερες από τον αναμενόμενο μέσο ρυθμό ανάπτυξης στην ΕΕ. Στα τέλη του 2006, η Επιτροπή θέσπισε μέτρα διασφάλισης για να καλύψει ορισμένες ανεπάρκειες που διαπιστώθηκαν στις δύο χώρες. Τον Ιούνιο, η Επιτροπή εξέδωσε τις πρώτες της εκθέσεις για το μηχανισμό συνεργασίας και ελέγχου στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων καθώς και για τις διασφαλίσεις[4]. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει την πρόοδο σ’αυτόν τον τομέα και θα υποβάλει έκθεση στις αρχές του 2008. Σε ό,τι αφορά το θέμα της Κύπρου, οι αρχηγοί της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια συνολική διευθέτηση υπό την αιγίδα των ΗΕ. Η Επιτροπή εφαρμόζει το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, διευκολύνοντας τη μελλοντική επανένωση της νήσου. Η ευρύτερη εφαρμογή του κανονισμού για την «πράσινη γραμμή», που επιτρέπει την κυκλοφορία προσώπων και εμπορευμάτων σε ολόκληρη την Κύπρο, θα είναι προς το συμφέρον και των δύο κοινοτήτων. Αναμένεται το Συμβούλιο να εγκρίνει τον κανονισμό σχετικά με τις απ’ευθείας συναλλαγές με το βόρειο τμήμα της Κύπρου, που πρότεινε η Επιτροπή για να περιορίσει την απομόνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Στις χώρες τις οποίες αφορά το σημερινό πρόγραμμα της διεύρυνσης, δηλαδή τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, η έλξη που ασκεί η ΕΕ συμβάλλει στη σταθερότητα και ενθαρρύνει σημαντικές πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Εντούτοις, αυτές οι χώρες αντιμετωπίζουν ακόμη σημαντικά προβλήματα. Έχει καθοριστική σημασία να διατηρηθούν ζωντανές και αξιόπιστες οι προοπτικές προσχώρησης αυτών των χωρών, και να εξασφαλιστεί η υποστήριξη των κρατών μελών για τη διεύρυνση. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να βελτιώνει συνεχώς την ποιότητα της διαδικασίας διεύρυνσης. Η πολιτική διεύρυνσης θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στα θεμελιώδη θέματα της συγκρότησης του κρατικού μηχανισμού, της χρηστής διακυβέρνησης, της διοικητικής και δικαστικής μεταρρύθμισης, του κράτους δικαίου, της συμφιλίωσης, της συμμόρφωσης με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) και της ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών. Οι επαφές μεταξύ των λαών πρέπει να ενθαρρυνθούν: είναι πλέον καιρός να αρχίσει ο διάλογος σχετικά με την απελευθέρωση του καθεστώτος έκδοσης θεωρήσεων εισόδου για τους πολίτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Η ανάπτυξη της περιφερειακής συνεργασίας στα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να συνεχιστεί, ιδίως με την ανάληψη των πρωτοβουλιών από τις τοπικές αρχές σ’αυτόν τον τομέα. Σε όλες τις χώρες τις οποίες αφορά η διεύρυνση, η ΕΕ θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί πλήρως τα προενταξιακά της μέσα για να αντιμετωπίσει τις βασικές προκλήσεις. Η πρόοδος που σημειώνεται σε σχέση με την εκπλήρωση των δεσμεύσεων, ιδίως στο πλαίσιο των συμφωνιών σύνδεσης, έχει ιδιαίτερη σημασία για τη μετάβαση από το ένα στάδιο στο επόμενο της πορείας προς την ένταξη στην ΕΕ και αποτελεί αντικείμενο αυστηρού ελέγχου. Η Επιτροπή καθορίζει στο παρόν έγγραφο ορισμένα μέτρα που θα επιτρέψουν στις υπό προσχώρηση χώρες να εξοικειωθούν με τη νομοθεσία και τις πολιτικές της ΕΕ και να προετοιμαστούν για τα επόμενα στάδια της διαδικασίας διεύρυνσης. Η Επιτροπή προσαρμόζει τα μέσα προενταξιακής πολιτικής στις σημερινές προκλήσεις της πολιτικής της διεύρυνσης. Από τον Ιανουάριο του 2007, χρησιμοποιεί ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο, τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ). Κατά τον προγραμματισμό της βοήθειας ΜΠΒ, ο ακριβέστερος καθορισμός των προτεραιοτήτων των μεταρρυθμίσεων θα λαμβάνει υπόψη το στάδιο της διαδικασίας μετάβασης στο οποίο βρίσκεται κάθε εταίρος. Η Επιτροπή προτείνει τώρα την αναθεώρηση των εταιρικών σχέσεων για την προσχώρηση και των ευρωπαϊκών εταιρικών σχέσεων, που θα αποτελέσουν τα βασικά σημεία αναφοράς για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων. Προτείνει επίσης ένα αναθεωρημένο πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο για το ΜΠΒ, που θα καλύπτει την περίοδο 2009-2011. Θα θεσπίσει μια διευκόλυνση που θα προωθήσει την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως με την ενίσχυση του δυναμικού και με προγράμματα ανταλλαγών. Θα δώσει επίσης μεγαλύτερη έμφαση σε προγράμματα τα οποία υποστηρίζουν τη συγκρότηση κρατικού μηχανισμού, τη χρηστή διακυβέρνηση, τη θεσμική μεταρρύθμιση και τη διοικητική υποδομή. Θα επιδιωχθεί η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των ενισχύσεων στην ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και για επενδύσεις υποδομής μέσω της εντατικής συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ), καθώς και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) και άλλα Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα. Η Επιτροπή θα εξασφαλίσει το στενότερο συντονισμό με άλλους χορηγούς βοήθειας για όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους και θα τους ενθαρρύνει να παρεμβαίνουν σε τομείς προτεραιότητας που επισημαίνονται στην παρούσα ανακοίνωση. Η εφαρμογή θα εξορθολογισθεί με τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ανασυγκρότησης στις αντιπροσωπείες και τα γραφεία της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη είναι οι πλέον κατάλληλοι φορείς για να εξηγήσουν στο κοινό ότι η διεύρυνση είναι προς το συμφέρον της ΕΕ. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παίζει το ρόλο της, προωθώντας την καλύτερη ροή τεκμηριωμένων πληροφοριών σχετικά με τα θέματα της διεύρυνσης. Στηριζόμενη στην υπάρχουσα στρατηγική της ΕΕ, η παρούσα ανακοίνωση αναλύει τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν διάφορες χώρες στην πορεία ένταξής τους στην ΕΕ. Προτείνει μια προσέγγιση για την προσαρμογή των μέσων της πολιτικής διεύρυνσης και την καλύτερη στόχευση τομέων στους οποίους η ανάγκη να σημειωθεί πρόοδος είναι επιτακτική, λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία από τις προηγούμενες διευρύνσεις. 2. Σημερινεσ προκλησεισ στις χωρες που αφορα η διευρυνση Στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και στην Τουρκία δόθηκε η δυνατότητα να γίνουν μέλη της ΕΕ εφόσον εκπληρώσουν ορισμένα κριτήρια. Με βάση τη σημερινή πρόοδο των προετοιμασιών σ’αυτές τις χώρες, η προσχώρησή τους αναμένεται να πραγματοποιηθεί μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα. Οι χώρες που έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία της διεύρυνσης πρέπει τώρα να εστιάσουν στη διεξοδική προετοιμασία τους ώστε να αντιμετωπίσουν σημαντικά ζητήματα χρηστής διακυβέρνησης, οικονομικής πολιτικής, καθώς και εκείνα που συνδέονται με τη νομοθεσία και τις πολιτικές της ΕΕ. 2.1. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων Η δέσμευση που ανέλαβε η ΕΕ έναντι των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων μέσω της διαδικασίας σταθεροποίησης και σύνδεσης, συνέβαλε καθοριστικά στην πρόοδο που σημείωσαν οι χώρες της περιοχής τα τελευταία χρόνια. Η σταθερότητα διασφαλίστηκε και οι εργασίες ανοικοδόμησης μετά τους πολέμους της δεκαετίας του 90 έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Σ’όλη την περιοχή υπάρχουν δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις. Η οικονομική ανάκαμψη επιταχύνθηκε, βελτιώθηκε η μακροοικονομική σταθερότητα και αυξήθηκε το βιοτικό επίπεδο. Εφαρμόζονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα ενισχύσουν το κράτος δικαίου και θα εκσυγχρονίσουν τις οικονομικές και κοινωνικές δομές. Η περιφερειακή συνεργασία έχει βελτιωθεί, καλύπτοντας επίσης τους τομείς του εμπορίου, της ενέργειας, των μεταφορών και του περιβάλλοντος. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αναλαμβάνουν όλο και περισσότερο περιφερειακές πρωτοβουλίες. Όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συνεχίζουν την πορεία τους προς την ΕΕ, αν και σε διαφορετικούς ρυθμούς. Η Κροατία άρχισε διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την ΕΕ, και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας έλαβε την ιδιότητα της δυνάμει υποψήφιας χώρας. Επί του παρόντος η ΕΕ ολοκληρώνει τις συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης με τις χώρες της περιοχής και η οικονομική ολοκλήρωση με την ΕΕ βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν υπογράψει τις συμφωνίες επανεισδοχής και απλούστευσης της έκδοσης θεωρήσεων με την ΕΕ. Αυτά τα επιτεύγματα πρέπει τώρα να παγιοποιηθούν και να οριστικοποιηθούν, ενώ πρέπει να επιλυθούν άλλα σημαντικά προβλήματα. Σε ορισμένες χώρες, η συνολική διαδικασία των μεταρρυθμίσεων έχει επιβραδυνθεί. Η συγκρότηση κρατικού μηχανισμού, καθώς και η καλύτερη διακυβέρνηση αποτελούν πρώτες προτεραιότητες στα Δυτικά Βαλκάνια. Η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο[5] απαιτεί ακόμη σημαντική διεθνή παρουσία. Το σημερινό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου δεν είναι βιώσιμο. Πρέπει να ρυθμιστεί το ταχύτερο δυνατό, για την πολιτική και οικονομική ανάπτυξη του Κοσσυφοπεδίου και τη διασφάλιση περιφερειακής σταθερότητας. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η εθνικιστική ρητορική σημαντικών πολιτικών ηγετών υπονομεύει τις συμφωνίες ειρήνης Παρισίων/Ντέιτον και καθυστερεί τις μεταρρυθμίσεις. Οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις της αστυνομίας και του συνταγματικού πλαισίου δεν σημείωσαν καμία πρόοδο. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρέπει ακόμη να αναλάβει την πλήρη ευθύνη της διακυβέρνησής της, για την οποία, επί του παρόντος, απαιτείται σημαντική διεθνή παρουσία. Σε ορισμένες άλλες χώρες το συνταγματικό πλαίσιο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί ούτε εφαρμοστεί πλήρως. Σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια απαιτούνται περισσότερος διάλογος και μεγαλύτερο πνεύμα ανεκτικότητας, κυρίως για θέματα που αφορούν τις εθνικές μειονότητες. Στο Κοσσυφοπέδιο, οι σχέσεις μεταξύ Αλβανών και Σέρβων εξακολουθούν να είναι τεταμένες. Επιπλέον, οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου δεν έχουν καμία συμμετοχή στα θεσμικά όργανα και στη διοίκηση. Η λειτουργία των κρατικών θεσμών στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη υπονομεύεται από τις εθνικές διαιρέσεις. Στη Σερβία, παρά τη νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων στις βουλευτικές εκλογές και το σχηματισμό κυβέρνησης αποφασισμένης να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, τα ισχυρά εξτρεμιστικά κόμματα και η έντονη εθνικιστική ρητορική επηρεάζουν αρνητικά το γενικό πολιτικό κλίμα. Οι δημοκρατικές δυνάμεις είναι ευάλωτες. Στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, συνεχείς εντάσεις και ανεπαρκής συνεργασία μεταξύ των πολιτικών φορέων έχουν επηρεάσει την ομαλή λειτουργία των θεσμών και επιβραδύνει τις μεταρρυθμίσεις. Η διαμάχη ανάμεσα στην κυβέρνηση και σε κόμμα της αντιπολίτευσης για ένα συνταγματικό ζήτημα είχε ως συνέπεια αυτό το κόμμα να απέχει από τις εργασίες του κοινοβουλίου. Άλλα προβλήματα που συνδέονται με την οικοδόμηση σύγχρονων δημοκρατιών είναι το πολιτικό κλίμα στην Αλβανία που χαρακτηρίζεται από έντονες αντιπαραθέσεις, καθώς και η χρονοβόρα διαδικασία υιοθέτησης συντάγματος στο Μαυροβούνιο. Η Κροατία πρέπει να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για να προωθήσει την ανεκτικότητα έναντι των μειονοτήτων. Σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), που αποτελεί βασική προϋπόθεση της διαδικασίας σταθεροποίησης και σύνδεσης. Η Κροατία και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας διατηρούν πλήρη συνεργασία με το Δικαστήριο. Η συνεργασία του Μαυροβουνίου με το Δικαστήριο είναι ικανοποιητική. Η πρόοδος που σημείωσε η Σερβία σ’αυτόν τον τομέα οδήγησε στην επανάληψη και στην τεχνική ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ). Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε επίσης πρόοδο στη συνεργασία της με το ICTY. Εντούτοις, η Σερβία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν έχουν ακόμη επιτύχει πλήρη συνεργασία με το Δικαστήριο που θα βοηθήσει τη σύλληψη των υπόλοιπων κατηγορουμένων. Το Κοσσυφοπέδιο σημείωσε κάποια πρόοδο στη συνεργασία του με το ICTY, αλλά ο εκφοβισμός των μαρτύρων σ’αυτή τη χώρα εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στην επιστροφή των προσφύγων. Πολλοί πρόσφυγες και εκτοπισθέντες στο εσωτερικό της χώρας διαβιώνουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Καταγράφηκε επίσης κάποια πρόοδος στη βελτίωση της εκπροσώπησης των μειονοτικών ομάδων στις δημόσιες υπηρεσίες. Εντούτοις, οι Ρομ εξακολουθούν να είναι η πιο ευάλωτη μειονότητα στην περιοχή. Όλες οι χώρες πρέπει να ενθαρρύνουν το πνεύμα ανεκτικότητας έναντι των μειονοτήτων και να θεσπίσουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των ατόμων που είναι θύματα διακρίσεων, εχθρικότατης ή βίας. Αυτό αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για τη συμφιλίωση και τη διαρκή σταθερότητα. Η επιβολή του κράτους δικαίου, ιδίως με τη μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα, και η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος είναι οι πρώτες προτεραιότητες. Οι περισσότερες χώρες έλαβαν μέτρα για να βελτιώσουν την οργάνωση και τη λειτουργία των συστημάτων απονομής της δικαιοσύνης. Καταβάλλονται προσπάθειες για να ενταθεί η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος οι οποίες απέφεραν ήδη τα πρώτα αποτελέσματα. Θεσπίζεται νομοθεσία και αναπτύσσονται οι θεσμοί για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Σε πολλές χώρες διεξάγονται έρευνες και ασκήθηκαν αρκετές διώξεις. Εντούτοις, τα συστήματα απονομής της δικαιοσύνης πρέπει ακόμη να βελτιωθούν σημαντικά σε όλη την περιοχή. Πρέπει να εφαρμοστούν ευρείες και βιώσιμες μεταρρυθμίσεις για να διασφαλιστούν η ανεξαρτησία, η αποτελεσματικότητα και η λογοδοσία του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης. Η διαφθορά είναι εκτεταμένη και βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία. Σε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων τα μέτρα που εφαρμόζονται δεν είναι ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος. Απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση για να εξαλειφθεί η διαφθορά και να διωχθούν ποινικά οι παραβάτες ακόμη και στα υψηλότερα κλιμάκια. Το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί πάντα σοβαρό πρόβλημα. Τα εγκληματικά δίκτυα παρεισφρέουν σε διάφορους κοινωνικο-οικονομικούς τομείς, καθώς και στην πολιτική, επωφελούμενα συχνά από την έλλειψη διαφάνειας στους τομείς των δημόσιων συμβάσεων, του προγραμματισμού των επενδύσεων και των ιδιωτικοποιήσεων. Η περιοχή αποτελεί τον τόπο προέλευσης και διέλευσης δικτύων εμπορίας ανθρώπων, καθώς και λαθρεμπορίου ναρκωτικών. Σ’αυτόν τον τομέα απαιτούνται σημαντικές και συνεχείς προσπάθειες. Η διοικητική υποδομή αποτελεί τη βασική πτυχή για την εκπλήρωση του κριτηρίου της Κοπεγχάγης σχετικά με την ικανότητα των χωρών να αναλάβουν τις υποχρεώσεις του μέλους, όπως αναφέρθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Μαδρίτης το 1995. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης συνεχίζεται σε όλη την περιοχή με ορισμένα θετικά αποτελέσματα, όπως η θέσπιση στρατηγικών πλαισίων και νομοθεσίας. Η Κροατία απέδειξε ότι διαθέτει μεγάλη διοικητική υποδομή για την εφαρμογή της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ). Η Σερβία διαθέτει επίσης σημαντική διοικητική υποδομή για την εφαρμογή της ΣΣΣ. Αυτές οι χώρες πρέπει τώρα να στηριχθούν σ’αυτήν την ικανότητα και να την εκσυγχρονίσουν για να εναρμονισθούν με τη νομοθεσία και τις πολιτικές της ΕΕ. Η διοικητική υποδομή στις άλλες χώρες παραμένει ανεπαρκής και επηρεάζει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και την εναρμόνιση με την ΕΕ· σ’αυτόν τον τομέα πρέπει να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες. Απαιτείται μεγαλύτερη αποφασιστικότητα σε κάθε χώρα για να εγκαθιδρυθεί μια δημόσια διοίκηση αποτελεσματική, σταθερή και υπόλογη, τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Σε πολλές χώρες η πρόσληψη, η προαγωγή και η απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων δεν στηρίζονται σε αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια. Οι κώδικες δεοντολογίας στη δημόσια διοίκηση πρέπει να ενισχυθούν. Οι μεταρρυθμίσεις της αστυνομίας και των υπηρεσιών ασφαλείας δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και σε άλλες χώρες. Η κοινωνία των πολιτών αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο του ευρωπαϊκού δημόσιου βίου. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων κατέβαλαν προσπάθειες για να προσαρμόσουν τη νομοθεσία και τις στρατηγικές που ευνοούν περισσότερο την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών. Έχουν ληφθεί τα πρώτα μέτρα προς μια πιο συμμετοχική δημοκρατία. Εντούτοις, η κοινωνία των πολιτών είναι ακόμη αδύναμη στην περιοχή. Οι πόλεμοι και οι εθνικές συγκρούσεις έχουν τραυματίσει σοβαρά τον κοινωνικό ιστό της περιοχής. Οι τοπικές ΜΚΟ χρειάζονται κατάρτιση για να προσαρμοστούν στις σημερινές συνθήκες. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να διασφαλιστεί η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, να καθοριστούν τα ρυθμιστικά πλαίσια και να δοθούν δημόσια κίνητρα για την ανάπτυξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Γενικά, η οικονομική ανάπτυξη παρέμεινε σε σχετικά υψηλά επίπεδα στην περιοχή και οι μέσοι μισθοί αυξήθηκαν. Τα ποσοστά του πληθωρισμού είναι χαμηλά και σταθερά. Στις περισσότερες χώρες της περιοχής εφαρμόστηκαν συνετές φορολογικές και νομισματικές πολιτικές. Τα χρηματοοικονομικά συστήματα αναπτύχθηκαν περαιτέρω. Τα συστήματα διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών βελτιώθηκαν. Λήφθηκαν μέτρα για να βελτιωθεί το επιχειρηματικό κλίμα. Όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων προβαίνουν σε περαιτέρω αναδιάρθρωση και άνοιγμα των οικονομιών τους. Ο βαθμός οικονομικής ολοκλήρωσης με την ΕΕ είναι ήδη υψηλός και συνεχώς αυξάνεται. Οι συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης και η νέα Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) δημιουργούν από κοινού ένα ευνοϊκό πλαίσιο για τις συναλλαγές και τις επενδύσεις στα Βαλκάνια, όπως είχε συμβεί στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη τη δεκαετία του ’90. Πολλές χώρες έχουν φιλόδοξα σχέδια για να αναβαθμίσουν τις υλικές υποδομές τους και να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, η μείωση των υψηλών επιπέδων ανεργίας και η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και των υποδομών είναι σημαντικές προκλήσεις σε όλη την περιοχή. Ελλοχεύουν πάντα σοβαροί δημοσιονομικοί κίνδυνοι και τα εξωτερικά ελλείμματα είναι υψηλά σε ορισμένες χώρες. Η πρόοδος που σημειώνεται στον τομέα της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης είναι άνιση, ενώ ορισμένες χώρες στην περιοχή καταγράφουν συντελεστές ανεργίας άνω του 35% και οι αποκλίσεις ανάμεσα στις διαθέσιμες και στις αναγκαίες επαγγελματικές ειδικότητες αυξάνονται. Οι αγορές εργασίας δεν έχουν ακόμη τους κατάλληλους συνδυασμούς ευελιξίας και ασφάλειας για τους εργαζομένους και τους εργοδότες και οι φόροι επί των μισθών των καταχωρημένων εταιρειών είναι σχετικά υψηλοί. Οι αγροτικές οικονομίες πρέπει να διαφοροποιηθούν περαιτέρω. Η δημοσιονομική εξυγίανση και η αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων πρέπει να συνεχιστούν. Τα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων των χωρών πρέπει να εφαρμοστούν. Οι επενδύσεις και η ανάπτυξη των ΜΜΕ πρέπει να τονωθούν περαιτέρω και να εξασφαλιστεί καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Οι κυβερνήσεις πρέπει να βελτιώσουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και να ενθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, να περιορίσουν τη γραφειοκρατία, να ενισχύσουν το κράτος δικαίου, να διασφαλίσουν αξιόπιστη κτηματογράφηση και διαφανείς διαδικασίες για τις ιδιωτικοποιήσεις. Σε ορισμένες χώρες, το νομικό πλαίσιο για την εύρυθμη λειτουργία των αγορών πρέπει να ολοκληρωθεί και να ενισχυθεί. Τα φορολογικά καθεστώτα πρέπει να απλοποιηθούν. πράγμα που θα τονώσει τις οικονομικές δραστηριότητες και θα μειώσει τα υψηλά επίπεδα της παραοικονομίας. Επιπλέον, απαιτείται η θέσπιση μέτρων που θα διευκολύνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τη χρήση της τεχνολογίας. Τουρκία Από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου του 1999, οπότε χορηγήθηκε στην Τουρκία το καθεστώς της υποψήφιας για ένταξη χώρας, σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές σ’αυτή τη χώρα. Η ευρωπαϊκή προοπτική αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα κίνητρα για μεταρρυθμίσεις στο πολιτικό και νομικό σύστημα καθώς και στην οικονομία της Τουρκίας. Η θανατική ποινή καταργήθηκε, οι αρμοδιότητες και η σύνθεση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας άλλαξαν με την αύξηση του ελέγχου της στρατιωτικής από την πολιτική εξουσία, και σειρά συνταγματικών τροποποιήσεων προώθησαν τις δημοκρατικές ελευθερίες. Σημειώθηκε πρόοδος σε τομείς όπως τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών, και η αντιμετώπιση των βασανιστηρίων, με μείωση γενικά των περιπτώσεων που έχουν αναφερθεί βασανιστήρια και κακή μεταχείριση. Στον τομέα της οικονομίας, μετά τη σοβαρή οικονομική κρίση του 2001, υγιείς μακροοικονομικές πολιτικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που σχεδιάστηκαν για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα στην οικονομία, επέτρεψαν την ταχεία ανάκαμψη και βελτίωσαν το κλίμα των επενδύσεων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ, που ανήλθε σε 6,1% το 2006. Ο πληθωρισμός μειώθηκε από το 2001 και η τουρκική λίρα παρέμεινε σταθερή. Εντούτοις, η ανάπτυξη της Τουρκίας επηρεάζεται ακόμη σημαντικά από τις διεθνείς χρηματοοικονομικές τάσεις. Από την καθιέρωση της τελωνειακής ένωσης το 1995, η αξία των συναλλαγών με την Ευρωπαϊκή Ένωση τριπλασιάστηκε σε τρέχουσες τιμές, πράγμα που αντικατοπτρίζει την υψηλή ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών της ΕΕ σε συνδυασμό με τις καλές εξαγωγικές επιδόσεις της Τουρκίας. Επιπλέον, το επίπεδο των άμεσων ξένων επενδύσεων προερχόμενων κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε νέο ρεκόρ 16 δις ευρώ το 2006, ήτοι 4,9% του τουρκικού ΑΕΠ. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις και η στρατηγική σημασία της σχέσης της ΕΕ με την Τουρκία οδηγήσαν στη έναρξη των διαπραγματεύσεων τον Οκτώβριο του 2005. Κεντρική αρχή αυτής της διαδικασίας είναι ότι ο ρυθμός των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία. Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ήταν άνιση και επιβραδύνθηκε από το 2005. Το περασμένο έτος, η Τουρκία διήλθε συνταγματική κρίση όσον αφορά την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία οδήγησε σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Οι στρατιωτικοί έκαναν δηλώσεις εκτός των αρμοδιοτήτων τους. Εντούτοις, κατά την προεκλογική περίοδο πραγματοποιήθηκαν δημόσιες συζητήσεις για διάφορα κατά παράδοση ευαίσθητα θέματα και μια δραστήρια κοινωνία των πολιτών διακήρυξε την προσήλωσή της στη δημοκρατία και στο κοσμικό κράτος. Οι εκλογές για τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση διεξήχθησαν με πλήρη σεβασμό των δημοκρατικών κανόνων και του κράτους δικαίου. Η νέα βουλή είναι αντιπροσωπευτική του πολιτικού φάσματος της χώρας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξελέγη σύμφωνα με τους συνταγματικούς κανόνες και η δημοκρατία επικράτησε στις σχέσεις πολιτείας-στρατού. Η κυβέρνηση άρχισε να επεξεργάζεται το νέο σύνταγμα. Η Τουρκία πρέπει τώρα να δώσει νέα ώθηση στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες, ειδικότερα όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης και τα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών θρησκευτικών κοινοτήτων. Πρέπει να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος κυρίως στην καταπολέμηση της διαφθοράς, τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών και να ενισχυθεί η υποχρέωση λογοδοσίας της δημόσιας διοίκησης . Στο νοτιοανατολικό τμήμα, η Τουρκία οφείλει επίσης να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε ο κουρδικός πληθυσμός που αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της περιοχής, να απολαμβάνει πλήρη δικαιώματα και ελευθερίες. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά τη διαδικασία των πολιτικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της εποπτείας των ενόπλων δυνάμεων από τις πολιτικές αρχές. Αντιδρώντας σε σειρά ενόπλων επιθέσεων του ΡΚΚ που προκάλεσαν πολλαπλές απώλειες, το Κοινοβούλιο εξέδωσε τον Οκτώβριο του 2007 απόφαση που επιτρέπει στην κυβέρνηση να παρέμβει στρατιωτικώς στο βόρειο τμήμα του Ιράκ. Η Προεδρία της ΕΕ επανέλαβε στις 22 Οκτωβρίου ότι η Ένωση καταδικάζει απερίφραστα τις τρομοκρατικές πράξεις βίας του ΡΚΚ στην Τουρκία. Δήλωσε επίσης ότι «η διεθνής κοινότητα, ειδικότερα όλοι οι κύριοι παράγοντες της περιοχής, υποστηρίζουν πλήρως τις προσπάθειες της Τουρκίας να προστατεύσει τον πληθυσμό της και να καταπολεμήσει την τρομοκρατία, σεβόμενη το κράτος δικαίου, διατηρώντας τη διεθνή και περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα και απέχουσα από τη λήψη δυσανάλογης στρατιωτικής δράσης». Απαιτούνται περαιτέρω διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική εξυγίανση για να αντιμετωπιστούν οι εναπομείναντες κίνδυνοι που απειλούν την μακροοικονομική σταθερότητα. Τα κυριότερα προβλήματα συνίστανται σε διαρθρωτικές αδυναμίες και δυσκαμψία της αγοράς εργασίας, στην ποιότητα των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, σε χαμηλούς συντελεστές ανεργίας ειδικότερα των γυναικών, σε έναν μεγάλο τομέα παραοικονομίας και σε ανάγκη μεταρρυθμίσεων στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και στον ενεργειακό τομέα. Η διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας εξακολουθεί να είναι περιορισμένη. Η επισφαλής κατάσταση των Ρομ πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η Τουρκία πρέπει ακόμη να αναπτύξει περαιτέρω μια σφαιρική προσέγγιση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης του νοτιοανατολικού τμήματός της. Οι σχέσεις καλής γειτονίας αποτελούν βασική προϋπόθεση. Η Τουρκία αναμένεται επίσης να εξασφαλίσει την πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης. 3. Η στρατηγικη της διευρυνσης: εξεταση της σημερινησ ατζεντασ 3.1. Η ανανεωμένη συναίνεση για τη διεύρυνση Η διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ συμβάλλει στην ειρήνη και στη σταθερότητα, στις μεταρρυθμίσεις και στην προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών. Η αποτελεσματικότητα της επιβολής προϋποθέσεων, ως κινητήρια δύναμη για την πραγματοποίηση των μεταρρυθμίσεων, εξαρτάται από τη διατήρηση αξιόπιστων προοπτικών ένταξης στην Ένωση Αυτό πρέπει να γίνει ακόμη πιο σαφές στους λαούς των εν λόγω χωρών. Η προοπτική της προσχώρησης είναι τώρα πιο σημαντική από ποτέ, δεδομένου ότι θα βοηθήσει τις χώρες να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις, τις κρατικές αδυναμίες και τις προκλήσεις της δημοκρατίας. Η επιβολή αυστηρών προϋποθέσεων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας διεύρυνσης, συμβάλλει στην παγιοποίηση των μεταρρυθμίσεων σε όλες τις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες και προετοιμάζει τα μελλοντικά κράτη μέλη να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους αμέσως μετά την προσχώρηση. Η πρόοδος κάθε χώρας στην πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από τις ατομικές προσπάθειές της να συμμορφωθεί με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και, για τα Δυτικά Βαλκάνια, με τους όρους της διαδικασίας σταθεροποίησης και σύνδεσης. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ικανότητα ενσωμάτωσης της ΕΕ στα βασικά στάδια της διαδικασίας προσχώρησης. Η βελτίωση της ποιότητας της διαδικασίας διεύρυνσης, που αποφασίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2006, συνδέει την πρόοδο των υποψήφιων και δυνάμει υποψήφιων χωρών με την επιτυχία που θα σημειώσουν στην εκπλήρωση των βασικών απαιτήσεων. Τα κριτήρια αναφοράς για το άνοιγμα και το κλείσιμο των κεφαλαίων διαπραγμάτευσης, οι μελέτες επιπτώσεων στα κυριότερα στάδια της διαδικασίας διεύρυνσης όσον αφορά τις βασικές πολιτικές της ΕΕ και η σύνδεση με τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις παίζουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο σ’αυτή τη διαδικασία. 3.2. Εστίαση σε κεντρικά θέματα Λόγω των προβλημάτων που επισημάνθηκαν ανωτέρω, απαιτείται μεγαλύτερη εστίαση σε βασικές προτεραιότητες μεταρρυθμίσεων που συνίστανται στη συγκρότηση κρατικού μηχανισμού, στη διακυβέρνηση και σε κοινωνικό-οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η Επιτροπή προτείνει τώρα ανανεωμένες εταιρικές σχέσεις προσχώρησης και ευρωπαϊκές εταιρικές σχέσεις που αντανακλούν αυτές τις προτεραιότητες. Οι εταιρικές σχέσεις καθοδηγούν τις χώρες στην ευρωπαϊκή πορεία τους και καθορίζουν προτεραιότητες για την προενταξιακή χρηματοδοτική στήριξη. Δίνεται μεγαλύτερη προτεραιότητα από τα αρχικά στάδια σε βασικά ζητήματα διακυβέρνησης, όπως η ενίσχυση των θεσμών, η δικαστική και διοικητική μεταρρύθμιση και η πρόληψη του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σ’αυτά τα δύσκολα ζητήματα, ειδικότερα στο πλαίσιο του πολιτικού και οικονομικού διαλόγου. Απαιτείται μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, των οργάνων και οργανισμών της ΕΕ και των κρατών μελών για την αντιμετώπιση του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος. Τα θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών της ΕΕ πρέπει να δρομολογηθούν ανάλογα με τις ικανότητες κάθε χώρας και την πρόοδό της στην εκτέλεση των βασικών μεταρρυθμίσεων. Ο μηχανισμός προενταξιακής δημοσιονομικής εποπτείας, ο οποίος, από το 2006, απευθύνεται και στις δυνάμει υποψήφιες χώρες, θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις σε όλες τις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες. Η περιφερειακή συνεργασία και οι σχέσεις καλής γειτονίας είναι βασική προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η πρόοδος σ’αυτούς τους τομείς ενισχύει την εμπιστοσύνη και προσφέρει συγκεκριμένα οφέλη μέσω της περιφερειακής σταθερότητας, των καλύτερων διασυνοριακών δεσμών και των βελτιωμένων υποδομών, με αποτέλεσμα να υπάρχουν επίσης οικονομικά οφέλη λόγω της ταχύτερης ανάπτυξης και της αύξησης των άμεσων ξένων επενδύσεων. Η αμοιβαία γνώση και κατανόηση προϋποθέτουν μεγαλύτερη ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και του διαλόγου μεταξύ των πολιτών των κρατών μελών της ΕΕ και των χωρών της διεύρυνσης. Από το 2005, η Επιτροπή στήριξε οικονομικά τα σχέδια διαλόγου με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και μεταξύ αυτών των χωρών, καθώς και με την Τουρκία. Η στήριξη της κοινωνίας των πολιτών είναι βασική προϋπόθεση για την αμοιβαία κατανόηση και για την ενίσχυση του δημοκρατικού ιστού στην κοινωνία. Η Επιτροπή θα λάβει τώρα συμπληρωματικά μέτρα για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και την προώθηση του διαλόγου χρησιμοποιώντας το Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ). 3.3. Προώθηση των διαπραγματεύσεων προσχώρησης Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Κροατία και την Τουρκία άρχισαν τον Οκτώβριο του 2005, με ομόφωνη απόφαση των κρατών μελών, μετά από σειρά σημαντικών πολιτικών και νομικών μεταρρυθμίσεων. Η διαδικασία των διαπραγματεύσεων φέρνει τις χώρες κοντά στην ΕΕ και εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντά της. Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται βάσει των αυστηρών πλαισίων που έχουν συμφωνηθεί από το Συμβούλιο και προχωρούν παράλληλα με την πρόοδο των πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων καθώς και με την πρόοδο που σημειώνεται στη μεταφορά και στην εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου του 2006 έλαβε αποφάσεις όσον αφορά τη διεξαγωγή και την ποιότητα των διαπραγματεύσεων προσχώρησης. Θεσπίστηκαν σημαντικά μέτρα για την εφαρμογή των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η Επιτροπή εκμεταλλεύτηκε πλήρως τη δυνατότητα να προτείνει κριτήρια αναφοράς για τον καθορισμό των όρων ανοίγματος και κλεισίματος των κεφαλαίων των διαπραγματεύσεων με βάση την πρόοδο που σημειώνεται. Δημοσιεύει τις πρώτες της μελέτες επιπτώσεων, καθώς τα βασικά κεφάλαια έρχονται στο προσκήνιο των διαπραγματεύσεων. Το φθινόπωρο, η Επιτροπή θα εκδώσει μελέτη επιπτώσεων σχετικά με τη μελλοντική είσοδο της Κροατίας στον τομέα οδικών ενδομεταφορών της ΕΕ. Ανάλογα με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων, θα υποβληθούν και άλλες μελέτες επιπτώσεων το επόμενο έτος, που θα καλύπτουν την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων σε σχέση με την Κροατία, και τον ενεργειακό εφοδιασμό σε σχέση με την Τουρκία. Η Ένωση διεξάγει εντατικούς πολιτικούς και οικονομικούς διαλόγους, τα αποτελέσματα των οποίων τροφοδοτούν τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Σ’αυτό το πλαίσιο, δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη ρύθμιση διμερών ζητημάτων που εκκρεμούν μεταξύ των υποψηφίων χωρών και των κρατών μελών, καθώς και στην ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας. Τα ζητήματα που αφορούν τη δικαιοσύνη και τα θεμελιώδη δικαιώματα εξετάζονται λεπτομερώς σε ειδικό κεφάλαιο των διαπραγματεύσεων. Πρέπει να υπομνησθεί ότι οι διαπραγματεύσεις μπορούν να ανασταλούν στην περίπτωση σοβαρής και συνεχούς παραβίασης των αρχών της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, στις οποίες βασίζεται η Ένωση. Η πρόοδος της Κροατίας προς την προσχώρηση αποτελεί ισχυρό μήνυμα για τις άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σχετικά με τις δικές τους προοπτικές προσχώρησης, εφόσον εκπληρώσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις. Η διαδικασία προσχώρησης της Κροατίας συμβάλλει στην αντιμετώπιση των διμερών και περιφερειακών ζητημάτων και προωθεί τη συμφιλίωση. Εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της πρόληψης των συγκρούσεων σε μια περιοχή που συνορεύει με κράτη μέλη. Στο στάδιο στο οποίο βρίσκονται σήμερα οι διαπραγματεύσεις για τα ειδικά κεφάλαια πολιτικής της ΕΕ, πρέπει να επιλυθούν ορισμένα τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την εναρμόνιση. Η Επιτροπή υπέβαλε στο Συμβούλιο όλες τις αναλυτικές εκθέσεις για την Κροατία. Η προσοχή στρέφεται τώρα στην εκπλήρωση των κριτηρίων αναφοράς από την Κροατία ώστε να ανοίξουν τα σχετικά κεφάλαια. Εφόσον εκπληρωθούν τα κριτήρια, είναι πιθανό οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Κροατία να σημειώσουν σημαντική πρόοδο μέσα στο επόμενο έτος. Η Κροατία πρέπει να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις του δικαστικού και διοικητικού τομέα, στον τομέα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και της επιστροφής των προσφύγων, καθώς και στην αναδιάρθρωση της βαρειάς βιομηχανίας. Η σταθερή προσήλωση της Τουρκίας στις μεταρρυθμίσεις έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ίδιας της Ένωσης. Η Τουρκία αποτελεί ένα μοναδικό σημείο επαφής μεταξύ του δυτικού και του μουσουλμανικού κόσμου. Αυτό προβάλλεται καθαρά στην πρωτοβουλία «Συμμαχία των Πολιτισμών» για την προώθηση του διαλόγου υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Η προσχώρηση της Τουρκίας στην ΕΕ, που εξαρτάται από μια βαθειά δημοκρατική μετεξέλιξη, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των χωρών της Μέσης Ανατολής και του ευρύτερου μουσουλμανικού κόσμου. Η Τουρκία υποστηρίζει επίσης τη διαδικασία ειρήνης της Μέσης Ανατολής, καθώς και τον διάλογο με το Ιράν για το πυρηνικό ζήτημα. Διαθέτει σημαντικά μέσα όσον αφορά την ασφάλεια, τα οποία προσέφερε σε αρκετές αποστολές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ από τα Δυτικά Βαλκάνια ως τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και από το Νταρφούρ ως το Αφγανιστάν. Η Τουρκία διαθέτει το δυναμικό για να αποτελέσει σημαντικό ενεργειακό δίαυλο μεταξύ της ΕΕ και των μεγαλύτερων πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου του πλανήτη, και να γίνει έτσι βασικός παράγοντας για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης. Η εναρμόνισή της με τις πολιτικές της ΕΕ θα αποφέρει ιδιαίτερα οφέλη σε τομείς όπως ο έλεγχος της μετανάστευσης και το περιβάλλον. Η Τουρκία σημειώνει συνεχώς υψηλή και σταθερή οικονομική ανάπτυξη και κατέχει ηγετική θέση μεταξύ των εμπορικών και επενδυτικών εταίρων της ΕΕ. Αυτές οι στρατηγικές εκτιμήσεις ίσχυαν από την έναρξη των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, το 1959. Οι προοπτικές ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ ανάγονται στο 1963, όταν υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Αυτή η συμφωνία προβλέπει ρητά την προσχώρηση, τόσο στο προοίμιο όσο και στο άρθρο 28, πράγμα που αντανακλά το σημαντικό στρατηγικό ρόλο που είχε η Τουρκία ήδη από τα πρώτα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία είναι τώρα η μοναδική χώρα με την οποία η ΕΕ έχει καθιερώσει τελωνειακή ένωση, που συμφωνήθηκε το 1995. Της αναγνωρίσθηκε το καθεστώς της υποψήφιας χώρας το 1999. Ο κοινός στόχος των διαπραγματεύσεων είναι η προσχώρηση, όπως συμφωνήθηκε από όλα τα κράτη μέλη τον Οκτώβριο του 2005. Οι διαπραγματεύσεις με την Τουρκία είναι μια ανοικτή διαδικασία το αποτέλεσμα της οποίας δεν είναι εξασφαλισμένο εκ των προτέρων. Η πρόοδος των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από την πρόοδο που σημειώνεται στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και στην εναρμόνιση με τη νομοθεσία και τις πολιτικές της ΕΕ. Έχει ουσιαστική σημασία η Ευρωπαϊκή Ένωση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να διατηρήσει το ρυθμό της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων και να ανοίγονται τα κεφάλαια αμέσως μόλις πληρούνται οι τεχνικές προϋποθέσεις, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο του Οκτωβρίου του 2005 και την απόφαση του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2006. Η αναλυτική διαδικασία ελέγχου όσον αφορά την Τουρκία έχει φθάσει στην τελική φάση της, και η Επιτροπή θα υποβάλει τις περισσότερες εκθέσεις στο Συμβούλιο μέχρι το τέλος του έτους. Η Τουρκία πρέπει να καταβάλει τις αναγκαίες προσπάθειες για να υλοποιηθούν οι στόχοι που καθορίστηκαν από το Συμβούλιο για το άνοιγμα των περισσότερων κεφαλαίων. Η νέα ώθηση στη διαδικασία των πολιτικών μεταρρυθμίσεων εκ μέρους της Τουρκίας θα έχει άμεση επίπτωση στο ρυθμό των διαπραγματεύσεων προσχώρησης. Εφόσον εκπληρωθούν τα κριτήρια, είναι πιθανό οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Τουρκία να σημειώσουν πρόοδο το επόμενο έτος. Οι σχέσεις καλής γειτονίας παραμένουν βασικό στοιχείο. Σύμφωνα με τη Δήλωση της ΕΕ της 21ης Σεπτεμβρίου 2005 και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2006, η Τουρκία πρέπει να τηρήσει την υποχρέωση πλήρους εφαρμογής, χωρίς διακρίσεις, του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας της Άγκυρας και να άρει όλα τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, καθώς και τους περιορισμούς των μεταφορικών μέσων έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Τουρκία αναμένεται επίσης να σημειώσει πρόοδο στην ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. 3.4. Ενίσχυση της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων και προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας Σε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχει δοθεί η προοπτική ενδεχόμενης προσχώρησης στην ΕΕ. Το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης και το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του 2003 εξακολουθούν να αποτελούν το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ έναντι της περιοχής αυτής. Η περιφερειακή συνεργασία αποφέρει απτά οφέλη στους πολίτες των Δυτικών Βαλκανίων και συμβάλλει στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων και της συμφιλίωσης. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να θέτει αυστηρούς όρους για την πρόοδο των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην πορεία τους προς την ΕΕ. Η καταγραφή ικανοποιητικών αποτελεσμάτων, ειδικότερα στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων στο πλαίσιο των συμφωνιών σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ), περιλαμβανομένων των διατάξεων για το εμπόριο, είναι ουσιαστικό στοιχείο της πορείας προς την ενδεχόμενη προσχώρηση. Οι ισχυροί θεσμοί αποτελούν καθοριστική προϋπόθεση για την εφαρμογή των διατάξεων των ΣΣΣ και για την ομαλή λειτουργία των διαφόρων κοινών οργάνων. Η Επιτροπή εξακολουθεί να υποστηρίζει όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή προοπτική τους, εφόσον σημειώνουν πρόοδο στο χάρτη πορείας τους που καταρτίστηκε το 2005. Θα δώσει απόλυτη προτεραιότητα στη σταθερότητα και στην ευρωπαϊκή προοπτική του Κοσσυφοπεδίου. Η Διάσκεψη Κορυφής της Διαδικασίας για τη Συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP) που έλαβε χώρα τον Μάιο του 2007 στο Ζάγκρεμπ, σηματοδότησε μια εξέλιξη με την ανάληψη της ευθύνης για τη διαδικασία περιφερειακής συνεργασίας από τις περιφερειακές αρχές. Το Σύμφωνο Σταθερότητας εξετέλεσε την αποστολή του και θα αντικατασταθεί από ένα νέο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας (ΣΠΣ) που συνδέεται με τη SEECP. Διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του ΣΠΣ και ως έδρα της Γραμματείας του ορίστηκε το Σεράγιεβο. Υπό τη βουλγαρική Προεδρία, υπογράφηκε η συμφωνία της χώρας υποδοχής με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και συγκροτείται η Γραμματεία. Αναμένεται ότι η τελευταία συνεδρίαση της περιφερειακής ομάδας εργασίας του Συμφώνου Σταθερότητας και η πρώτη συνεδρίαση του ΣΠΣ θα πραγματοποιηθούν στη Σόφια στις αρχές του 2008, όταν ο Ειδικός Συντονιστής του Συμφώνου Σταθερότητας θα μεταβιβάσει τις αρμοδιότητές του στον Γενικό Γραμματέα του ΣΠΣ. Η λειτουργία των νέων φορέων πρέπει να αρχίσει με ομαλό τρόπο, ειδικότερα της γραμματείας και του γραφείου συνδέσμου της στις Βρυξέλλες. Η SEECP και το ΣΠΣ θα αναλάβουν τη γενική κάλυψη της περιφερειακής συνεργασίας. Η Επιτροπή θα συμμετέχει στο ΣΠΣ και ενθαρρύνει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο. Με βάση την αντίστοιχη εμπειρία του Συμφώνου Σταθερότητας, η Επιτροπή προτίθεται να συνεργαστεί με τη SEECP και το ΣΠΣ για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας της ΕΚ για τη μείωση των κινδύνων καταστροφών, καθώς και της πρωτοβουλίας για την προστασία και την πρόληψη καταστροφών στη Βαλκανική που εγκαινιάστηκαν με το Σύμφωνο Σταθερότητας. Η Επιτροπή προτίθεται επίσης να προωθήσει περισσότερο τη συνεργασία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στις εργασίες που σχετίζονται με τον κοινοτικό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, όπως πλημμυρών, δασικών πυρκαγιών ή σεισμών. Τον Ιούλιο τέθηκε σε ισχύ η νέα Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Η επικύρωση από όλα τα υπογράφοντα μέρη ολοκληρώθηκε και η περιφερειακή αυτή ζώνη ελεύθερων συναλλαγών καλύπτει πλέον όλη την περιοχή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να στηρίξει τη CEFTA με την παροχή τεχνικής βοήθειας και με την αρχική τριετή χρηματοδότηση της γραμματείας της. Όλες οι χώρες συνεργάζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις μικρές επιχειρήσεις. Η εφαρμογή της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα έχει σημειώσει πρόοδο. Η επικύρωση της συμφωνίας Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα υπόλοιπα υπογράφοντα μέρη πρέπει τώρα να προχωρήσουν στην επικύρωση αυτών των πράξεων. Αυτές οι συμφωνίες επιτρέπουν την έγκαιρη ένταξη των χωρών στην εσωτερική αγορά της ΕΕ για την ενέργεια και την αεροπορία. Έχουν καταρτιστεί λεπτομερείς χάρτες πορείας και σχέδια δράσης για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο. Για να δοθεί μεγαλύτερη δημοσιότητα στη νομοθεσία και στις πολιτικές της ΕΕ, η υπηρεσία TAIEX[6] της Επιτροπής θα οργανώσει εκδηλώσεις τεχνικής ενημέρωσης στις δυνάμει υποψήφιες χώρες για τους κυβερνητικούς, τους επιχειρηματικούς και τους κοινωνικούς παράγοντες. Η περιφερειακή σχολή δημόσιας διοίκησης θα συμβάλει στην ενίσχυση της διοικητικής υποδομής στα Δυτικά Βαλκάνια. Η ΕΕ συγκέντρωσε πόρους με στόχο τη μετατροπή του υπάρχοντος δικτύου σε μια σχολή με έδρα την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Οι πολίτες των Δυτικών Βαλκανίων χρειάζονται αισθητές βελτιώσεις για να αντιληφθούν ότι οι χώρες τους συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Τούτο είναι καθοριστικό για να ενστερνισθούν τη διαδικασία της συμφιλίωσης και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Οι διαπροσωπικές επαφές πρέπει να μεγιστοποιηθούν μεταξύ των κρατών μελών και των χωρών της περιοχής, καθώς και στην ίδια την περιοχή. Η δυνατότητα να ταξιδεύουν ευκολότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τεράστια σημασία για τους λαούς και τις κυβερνήσεις των Δυτικών Βαλκανίων. Στη Θεσσαλονίκη, η ΕΕ αναγνώρισε αυτό το γεγονός και δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Τα μέτρα για την απλούστευση των όρων εισόδου πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα της ΕΕ όσον αφορά την εσωτερική ασφάλεια και τη μετανάστευση. Επί σειρά ετών εφαρμόζεται ένα καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου για την Κροατία. Η Επιτροπή διαπραγματεύτηκε προσφάτως συμφωνίες απλούστευσης της έκδοσης θεωρήσεων εισόδου και συμφωνίες επανεισδοχής με τις άλλες χώρες της περιοχής. Οι εν λόγω συμφωνίες υπογράφηκαν το Σεπτέμβριο και αναμένεται να εγκριθούν από το Συμβούλιο προσεχώς, ώστε να τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2008. Οι συμφωνίες θα βελτιώσουν σημαντικά τους όρους απόκτησης θεωρήσεων εισόδου στην ΕΕ. Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή τους. Οι συμφωνίες διευκόλυνσης της εισόδου αποτελούν σημαντικό βήμα προς την πλήρη ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων. Η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι πλέον καιρός να υπάρξει προοδευτική κατάργηση των θεωρήσεων με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων με τη λήψη περαιτέρω συγκεκριμένων μέτρων. Για τον σκοπό αυτό η Επιτροπή προτείνει την έναρξη διαλόγου με καθεμία από τις εν λόγω χώρες, με στόχο την κατάρτιση ενός χάρτη πορείας όσον αφορά την τήρηση ορισμένων όρων. Οι όροι αυτοί θα καλύπτουν την ορθή εφαρμογή των συμφωνιών επανεισδοχής, καθώς και την πρόοδο σε βασικούς τομείς, όπως η διαχείριση των συνόρων, η ασφάλεια των εγγράφων ή η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Αυτοί οι χάρτες πορείας θα επιτρέψουν στις εν λόγω χώρες να στοχοθετήσουν καλύτερα τις προσπάθειες μεταρρύθμισής τους, ενώ παράλληλα θα καταστήσουν σαφέστερη τη δέσμευση που ανέλαβε η ΕΕ έναντι των λαών της περιοχής. Τα μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση των επαφών μεταξύ των λαών περιλαμβάνουν επίσης τη διεύρυνση της συνεργασίας στην εκπαίδευση και των ευκαιριών κινητικότητας των προπτυχιακών φοιτητών και των πτυχιούχων στο πλαίσιο των προγραμμάτων Tempus και Erasmus-Mundus. 100 επιπλέον φοιτητές της περιοχής μπορούν να ξεκινήσουν μεταπτυχιακές σπουδές στην ΕΕ το 2007/2008. Από το 2008, πάνω από 500 προπτυχιακοί φοιτητές θα επωφελούνται ετησίως από προγράμματα ανταλλαγών μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ και των χωρών της περιοχής. Η Επιτροπή θα εξετάσει, μαζί με τα κράτη μέλη και άλλους διμερείς χορηγούς, τις δυνατότητες για περαιτέρω χορήγηση υποτροφιών. Θα χορηγηθεί επίσης προενταξιακή χρηματοδοτική ενίσχυση για τη συμμετοχή νέων, οργανώσεων νεολαίας, πολιτιστικών φορέων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και ερευνητών από χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σε προγράμματα της ΕΕ. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες και τα σχέδια που σχετίζονται με το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008. Στο νέο πλαίσιο της Επιτροπής για την κοινωνία των πολιτών, θα ληφθούν μέτρα για να ενισχυθούν η ανάπτυξη δικτύων και ανταλλαγών μεταξύ διαφόρων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών και των ομολόγων τους στην περιοχή και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ενεργός συμμετοχή των κοινοβουλίων είναι η βασική προϋπόθεση για την πρόοδο των χωρών στην πορεία τους προς την ΕΕ. Η κοινοβουλευτική συνεργασία έχει αναπτυχθεί περαιτέρω τόσο στο εσωτερικό των Δυτικών Βαλκανίων όσο και με την ΕΕ. Σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τις δραστηριότητες που εστιάζονται στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. 3.5. Ενίσχυση της στήριξης για μεταρρυθμίσεις Την 1η Ιανουαρίου, εισήχθη ο Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ). Στόχος είναι να αποτελέσει ένα συνεκτικό πλαίσιο για την παροχή βοήθειας στις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες. Η Κοινότητα θα εξακολουθήσει να στηρίζει αυτές τις χώρες στις προσπάθειές τους να ενισχύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου, να μεταρρυθμίσουν τη δημόσια διοίκηση και να εγκαθιδρύσουν λειτουργικές οικονομίες αγοράς. Η στήριξη θα λάβει τη μορφή σχεδίων για την ενίσχυση των θεσμών και τη διασυνοριακή συνεργασία, καθώς και, ανάλογα με το επίπεδο προετοιμασίας των χωρών, μέτρων περιφερειακής στήριξης, ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων και αγροτικής ανάπτυξης. Σημειώθηκε πρόοδος στην προετοιμασία της ομαλής μεταβίβασης των αρμοδιοτήτων παροχής της βοήθειας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ανασυγκρότησης (EAR) προς τις αντιπροσωπείες και τα γραφεία της Επιτροπής στο Βελιγράδι, στην Ποντγκόριτσα, στην Πρίστινα και στα Σκόπια. Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2008. Ο Οργανισμός έπαιξε καίριο ρόλο στην παροχή βοήθειας ανασυγκρότησης στις χώρες μετά τον πόλεμο. Με την εισαγωγή του ΜΠΒ, οι δικαιούχες αρχές ανέλαβαν μεγαλύτερο ρόλο στον προγραμματισμό της προενταξιακής βοήθειας και τώρα οφείλουν να προετοιμαστούν για να αναλάβουν την ευθύνη της διαχείρισης των πόρων της ΕΕ. Το Κοσσυφοπέδιο χρήζει μεγαλύτερης προσοχής. Οι χορηγοί βοήθειας πρέπει να καλύψουν μεγάλο μέρος των σημαντικών αναγκών του σε εξωτερική χρηματοδότηση. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα χρειαστεί να ηγηθούν της διεθνούς κοινότητας δεδομένου του κρίσιμου ρόλου που πρέπει να διαδραματίσει η Ένωση μετά τη διευθέτηση του καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου. Ο Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ) θα βοηθήσει τους δικαιούχους να ενισχύσουν το δυναμικό τους με την ενίσχυση των θεσμών, τη χρηστή διακυβέρνηση και την ανάπτυξη των ΜΜΕ. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη μεταρρύθμιση της διοίκησης και της δικαιοσύνης και στο κράτος δικαίου. Θα καταβληθούν επίσης προσπάθειες για την βελτίωση της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών των εταίρων καθώς και της ικανότητάς τους να αξιοποιούν πλήρως την προενταξιακή ενίσχυση. Η υπηρεσία TAIEX προσφέρει ταχεία βοήθεια από τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα στους δημόσιους οργανισμούς των χωρών που αφορά η διεύρυνση. Με βάση τα αποτελέσματα του προγράμματος SIGMA[7] και της TAIEX, η αδελφοποίηση μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων θα παρέχει μεσοπρόθεσμη ενίσχυση σε θέματα διακυβέρνησης, εκτός από τα παραδοσιακά σχέδια αδελφοποίησης σε σχέση με τη νομοθεσία ή τις πολιτικές της ΕΕ. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια νέα χρηματοδοτική διευκόλυνση στο πλαίσιο του ΜΠΒ για να προωθήσει την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και του διαλόγου. Εθνικά σχέδια και σχέδια που απευθύνονται σε πολλούς δικαιούχους, θα προγραμματιστούν κατά συντονισμένο τρόπο ώστε να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών σε κάθε χώρα. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών και ο ρόλος τους στην πολιτική διαδικασία, να αυξηθεί η ικανότητα των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών να αναπτύσσουν διασυνοριακά σχέδια και δίκτυα, και να εξοικειωθούν οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και των παραγόντων διαμόρφωσης της κοινής γνώμης με τις υποθέσεις της ΕΕ. Η διευκόλυνση αυτή θα βελτιώσει την ικανότητα των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών να κινητοποιούνται, να ευαισθητοποιούνται και να αναπτύσσουν και διαχειρίζονται σχέδια που ενθαρρύνουν τη δικτύωση και θα συμβάλει στο διάλογό τους με τους αντίστοιχους φορείς στην ΕΕ. Οι τομείς που καλύπτονται συμπεριλαμβάνουν τα δικαιώματα του ανθρώπου, την ισότητα των φύλων, την κοινωνική ένταξη, την υγεία, το περιβάλλον, τη στήριξη και την εκπροσώπηση των επιχειρήσεων, και την προστασία των καταναλωτών. Η διευκόλυνση θα προωθήσει τη συνεργασία και τη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των επιχειρήσεων, των συνδικάτων και των επαγγελματικών οργανώσεων στις χώρες εταίρους, αφενός, και των αντίστοιχων οργανώσεων της ΕΕ, αφετέρου. Θα καταρτιστεί ένα πρόγραμμα επισκέψεων για τους βασικούς παράγοντες διαμόρφωσης της κοινής γνώμης που δραστηριοποιούνται στους τομείς της πολιτικής σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, της θρησκείας, της δημοσιογραφίας, των συνδικάτων, των επιχειρηματικών ενώσεων, ώστε να εξοικειωθούν με τις υποθέσεις της ΕΕ και να έλθουν σε επαφή με τους ομολόγους τους στην ΕΕ. Ο στενότερος συντονισμός των χορηγών βοήθειας αποτελεί σημαντικό στοιχείο του νέου κανονισμού για το Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ), ιδίως λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών. Η Επιτροπή θα συντονίζει καλύτερα την ενίσχυση που χορηγείται από τον ΜΠΒ με εκείνη των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων και άλλων χορηγών ώστε να αντιμετωπιστούν οι βασικές ανάγκες σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Η Επιτροπή εργάζεται για τη δημιουργία ενός μέσου για έργα υποδομής, που θα χρηματοδοτείται από τον ΜΠΒ από το 2008 και το οποίο θα συμβάλει στην προετοιμασία έργων υποδομής. Οι τομείς που θα καλύπτονται είναι οι μεταφορές, η ενέργεια και οι περιβαλλοντικές υποδομές, αλλά και οι επενδύσεις στον κοινωνικό τομέα, όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η στέγαση και οι πρόσφυγες. Άλλες πρωτοβουλίες συμπεριλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (EFSE), το οποίο προορίζεται για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, και τη χρηματοδοτική διευκόλυνση για την ενεργειακή απόδοση. Με αυτόν τον τρόπο, η ενίσχυση από τον ΜΠΒ επιδιώκει να επιτύχει τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό επιχορηγήσεων και δανείων. Αυτή η συντονισμένη προσπάθεια καταβάλλεται ιδίως από κοινού από την ΕΤΕ, καθώς και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) και άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως την Παγκόσμια Τράπεζα και την Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης. 3.6. Εξασφάλιση της στήριξης της κοινής γνώμης για τη διεύρυνση Η επικοινωνία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής της διεύρυνσης της ΕΕ. Το κοινό πρέπει να ενημερώνεται καλύτερα για τα οφέλη και τις προκλήσεις της διεύρυνσης. Η κοινή γνώμη της ΕΕ επηρεάζεται, όσον αφορά τη μελλοντική διεύρυνση, από τις αντιλήψεις που διαμορφώθηκαν από τις προηγούμενες διευρύνσεις. Είναι σημαντικό να ακούγονται οι πολίτες, να δίνονται απαντήσεις στους προβληματισμούς τους και να παρέχονται περισσότερες πληροφορίες. Η ΕΕ πρέπει να παρέχει περισσότερες εμπεριστατωμένες πληροφορίες για τη διεύρυνση ώστε το κοινό να μπορεί να διακρίνει τα οφέλη και τις προκλήσεις της. Η ΕΕ έχει καθήκον να ενημερώνει σχετικά με τη διεύρυνση τόσο τα κράτη μέλη όσο και τις υποψήφιες και τις δυνάμει υποψήφιες χώρες. Στα κράτη μέλη, η κυριότερη πρόκληση συνίσταται στην παρουσίαση των πραγματικών δεδομένων της πέμπτης διεύρυνσης, ειδικότερα της συμβολής της από πλευράς οικονομικής επιτυχίας και ενίσχυσης του σφαιρικού ρόλου της ΕΕ, καθώς και στην επισήμανση των θετικών πτυχών και των προκλήσεων της σημερινής διαδικασίας της διεύρυνσης. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη οφείλουν να ενημερώνουν τους πολίτες της Ένωσης σχετικά με τις υποψήφιες και τις δυνάμει υποψήφιες χώρες και να τους εξηγούν ότι η διεύρυνση είναι μια σταδιακή και προσεκτικά διεξαγόμενη διαδικασία. Οφείλουμε να προωθούμε την ανοιχτή συζήτηση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας για θέματα που σχετίζονται με τη διεύρυνση. Στις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες, η κυριότερη πρόκληση είναι να δοθεί έμφαση στη στήριξη της Ένωσης προς την ευρωπαϊκή προοπτική τους και να εξηγηθούν οι προϋποθέσεις για την επίτευξη προόδου από κάθε χώρα στην πορεία της προς την ΕΕ, αν και κάθε υποψήφια χώρα θα κρίνεται σύμφωνα με τις δικές της επιδόσεις. Οι πολίτες πρέπει να αντιληφθούν ότι η πρόοδος στην πορεία προς την ΕΕ εξαρτάται από το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων σε κάθε χώρα. Όσο πιο ταχεία και αποτελεσματική είναι η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων σ’αυτές τις χώρες, τόσο πιο μεγάλη θα είναι και η πρόοδος στην πορεία τους προς την προσχώρηση και στα οφέλη που συνεπάγεται. Η ΕΕ οφείλει να υποστηρίξει τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών στις προσπάθειές τους να εξηγήσουν τη φύση της ΕΕ και να αποδείξουν στους πολίτες τους τον τρόπο με τον οποίο θα επωφεληθούν από τις στενότερες σχέσεις με την ΕΕ κατά την προετοιμασία τους για την προσχώρηση. Οι πολίτες χρειάζεται να ενημερώνονται καλύτερα για τα οφέλη που απορρέουν, ιδίως, από την προενταξιακή χρηματοδοτική βοήθεια και την παροχή τεχνικών συμβουλών, τη διευκόλυνση των θεωρήσεων και τις υποτροφίες. Για να διευκολυνθεί η επικοινωνία σε θέματα διεύρυνσης, η Επιτροπή καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και των υποψηφίων και δυνάμει υποψηφίων χωρών να καταρτίσουν προγράμματα επικοινωνίας. Αυτά τα προγράμματα πρέπει να απευθύνονται κυρίως στους διαμορφωτές γνώμης στον τομέα της πολιτικής, στα μέσα ενημέρωσης, στους ακαδημαϊκούς, στην επιχειρηματική κοινότητα, στους κοινωνικούς εταίρους, στη νεολαία. Η νέα διευκόλυνση της Επιτροπής για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και του διαλόγου θα συμβάλει επίσης σ’αυτήν την προσπάθεια. Τα κράτη μέλη πρέπει να αναλάβουν ηγετικό ρόλο εξηγώντας και υπερασπιζόμενα τις πολιτικές για τις οποίες έχουν συμφωνήσει, προωθώντας το διάλογο και περιγράφοντας τα οφέλη της διεύρυνσης. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των εθνικών κοινοβουλίων, καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές αρχές και η κοινωνία των πολιτών μπορούν επίσης να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Αυτοί οι φορείς οι οποίοι βρίσκονται πιο κοντά στο κοινό μπορούν να παίξουν βασικό ρόλο προκαλώντας τεκμηριωμένη δημόσια συζήτηση σχετικά με τη διεύρυνση. Η Επιτροπή θα συμπληρώσει αυτές τις προσπάθειες ανακοινώνοντας την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της προενταξιακής ενίσχυσης. Θα καταρρίψει τους μύθους παραθέτοντας στοιχεία. Θα αξιοποιήσει πλήρως τις αντιπροσωπείες της στα κράτη μέλη και στις χώρες της διεύρυνσης. Η Επιτροπή θα επιδιώξει το διάλογο σχετικά με τη διεύρυνση με τους βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και θα στηριχθεί στην εμπειρία που απέκτησε το 2007 από διάφορα επιτυχημένα προγράμματα επικοινωνίας, ειδικότερα με τα εμπορικά επιμελητήρια και με τις φοιτητικές οργανώσεις 4. Συμπερασματα και συστασεισ Με βάση την ανωτέρω ανάλυση, η Επιτροπή καταλήγει στα ακόλουθα συμπεράσματα: 1) Η διεύρυνση συνέβαλε στην ειρήνη, στη δημοκρατία και στη σταθερότητα σε όλη την ήπειρο και απέφερε συγκεκριμένα οφέλη με την αύξηση του εμπορίου και των επενδύσεων και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης. Η Ένωση είναι τώρα πιο ανταγωνιστική και σε καλύτερη θέση να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Η διεύρυνση ενίσχυσε το ειδικό βάρος της ΕΕ παγκοσμίως. 2) Η διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ παρακολουθείται στενά σύμφωνα με την ανανεωμένη συναίνεση που επιτεύχθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2006. Αυτή η συναίνεση στηρίζεται στις αρχές της παγίωσης των δεσμεύσεων, της εφαρμογής δίκαιων και αυστηρών προϋποθέσεων και της καλύτερης επικοινωνίας με το κοινό, σε συνδυασμό με την ικανότητα της ΕΕ να ενσωματώνει νέα μέλη. Το παρόν πρόγραμμα της διεύρυνσης καλύπτει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία, στις οποίες δόθηκε η προοπτική να γίνουν μέλη της ΕΕ εφόσον εκπληρώσουν τα κριτήρια. 3) Η Επιτροπή έλαβε μέτρα για να βελτιώσει την ποιότητα της διαδικασίας διεύρυνσης. Τα προβλήματα των μεταρρυθμίσεων αντιμετωπίζονται τώρα σε αρχικό στάδιο, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα του πολιτικού και οικονομικού διαλόγου. Κατά τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης, εφαρμόζονται πλέον πλήρως τα κριτήρια αναφοράς για το άνοιγμα και το κλείσιμο των κεφαλαίων. Η Επιτροπή προωθεί μεγαλύτερη διαφάνεια, για παράδειγμα με τη δημοσίευση των αναλυτικών εκθέσεων, και ετοιμάζει τις πρώτες μελέτες επιπτώσεων. Κάθε χώρα προχωρά από το ένα στάδιο στο επόμενο στην πορεία της προς την ΕΕ, όταν πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις, σύμφωνα με το χάρτη πορείας του 2005 για τα Δυτικά Βαλκάνια. 4) Οι χώρες που αφορά η διεύρυνση αντιμετωπίζουν ακόμη σοβαρές προκλήσεις. Έχει καθοριστική σημασία να διατηρηθούν ζωντανές και αξιόπιστες οι προοπτικές προσχώρησης αυτών των χωρών. Κάθε χώρα αξιολογείται με βάση τις επιδόσεις της. Πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά για να αντιμετωπιστούν θεμελιώδη ζητήματα, όπως η ενίσχυση των θεσμών, το κράτος δικαίου, η συμφιλίωση, η μεταρρύθμιση της διοίκησης και της δικαιοσύνης και η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Οι σχέσεις καλής γειτονίας είναι βασικές. 5) Οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Κροατία εξελίσσονται ομαλά και εισέρχονται σε καθοριστική φάση. Αυτό αποδεικνύει στο σύνολο της περιοχής ότι η προοπτική ένταξης στην ΕΕ αποτελεί πραγματικότητα. Η Κροατία πρέπει ακόμα να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο στη μεταρρύθμιση της διοίκησης και της δικαιοσύνης, στον τομέα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και της επιστροφής των προσφύγων, καθώς και στην αναδιάρθρωση της βιομηχανίας χάλυβα και της ναυπηγικής. 6) Η Τουρκία προέβη σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις αφότου απέκτησε την ιδιότητα της υποψήφιας χώρας το 1999. Το περασμένο έτος, η Τουρκία διήλθε μια συνταγματική κρίση η οποία οδήγησε σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Οι εκλογές αυτές ήταν ελεύθερες και αδιάβλητες, και η νέα εθνοσυνέλευση αντικατοπτρίζει το πολιτικό φάσμα της χώρας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξελέγη σύμφωνα με τους συνταγματικούς κανόνες και η δημοκρατία επικράτησε στις σχέσεις πολιτείας-στρατού. Η Τουρκία πρέπει τώρα να δώσει νέα ώθηση στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις και να καταβάλει, χωρίς καθυστέρηση, σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες ειδικότερα όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης (άρθρο 301 του Ποινικού Κώδικα και άλλη σχετική νομοθεσία) και τα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών θρησκευτικών κοινοτήτων. Απαιτούνται επίσης περαιτέρω βελτιώσεις ειδικότερα στη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών, των παιδιών και των συνδικαλιστικών ενώσεων, των πολιτιστικών δικαιωμάτων, καθώς και την εποπτεία των δυνάμεων ασφαλείας από την πολιτική εξουσία. Η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή της για πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης ούτε για ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να εξετάζει την κατάσταση στις επόμενες ετήσιες εκθέσεις της, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2006 που έχουν εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. 7) Το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να διευκρινιστεί το ταχύτερο δυνατό. Η ενότητα της ΕΕ είναι ουσιώδης ως προς αυτό. Η Επιτροπή υποστηρίζει πλήρως τις εργασίες της Τρόικας. Είναι αναγκαίο να εξευρεθεί βιώσιμη λύση που θα εξασφαλίζει την ύπαρξη ενός δημοκρατικού και πολυεθνικού Κοσσυφοπεδίου και θα συμβάλλει στην σταθερότητα της περιοχής. 8) Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σημείωσε πρόοδο, αλλά πρέπει ακόμη να επιταχύνει το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων σε βασικούς τομείς. Η Αλβανία και το Μαυροβούνιο σημείωσαν πρόοδο σε ορισμένους τομείς, παρ’όλο που αντιμετωπίζουν ακόμη σημαντικά προβλήματα. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν έχει αναλάβει ακόμη πλήρως την ευθύνη της διακυβέρνησής της και πρέπει να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, ειδικότερα της αστυνομίας. Η Σερβία απέδειξε ότι διαθέτει τη διοικητική ικανότητα να σημειώσει σημαντική πρόοδο για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής προοπτικής της, με την αποτελεσματική διεξαγωγή των τεχνικών διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης. Εντούτοις, η υπογραφή της ΣΣΣ εξαρτάται από την πλήρη συνεργασία της Σερβίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία. Η περιοχή ως σύνολο πρέπει να σημειώσει πρόοδο στην οικοδόμηση σύγχρονων δημοκρατιών και στην ανάπτυξη μιας πολιτικής παιδείας διαλόγου και ανεκτικότητας. Κατά συνέπεια: (α) Η Επιτροπή αναμένει σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Κροατία κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, που θα οδηγήσει στο άνοιγμα μεγάλου αριθμού κεφαλαίων και στο προσωρινό κλείσιμο αρκετών κεφαλαίων, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα διατηρήσει τον αναγκαίο ρυθμό των μεταρρυθμίσεων και θα εκπληρώσει τα κριτήρια αναφοράς. (β) Η Επιτροπή αναμένει πρόοδο στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Τουρκία κατά τη διάρκεια του έτους. Τα κεφάλαια για τα οποία έχουν ολοκληρωθεί οι τεχνικές προετοιμασίες, θα ανοιχθούν σύμφωνα με τις καθιερωμένες διαδικασίες. Ο ρυθμός των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία. Η πρόοδος της Τουρκίας μπορεί να επιταχυνθεί εάν κατορθώσει να εκπληρώσει τα αρχικά κριτήρια. Η Επιτροπή πρότεινε στο Συμβούλιο η αναθεώρηση των διατάξεων για την ελευθερία της έκφρασης στον τουρκικό ποινικό κώδικα (άρθρο 301 και άλλα σχετικά άρθρα) να αποτελέσει κριτήριο αναφοράς για το άνοιγμα των κεφαλαίων σχετικά με το δικαστικό σύστημα και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η Τουρκία πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της που αφορούν την πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου στης συμφωνίας σύνδεσης, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2006, και έως ότου η Τουρκία συμμορφωθεί, δεν θα ανοιχτούν οκτώ κεφάλαια. (γ) Η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει περαιτέρω στήριξη για τη σταθερότητα στο Κοσσυφοπέδιο και στην περιοχή, και να αντιδρά στις εξελίξεις χρησιμοποιώντας πλήρως τα μέσα πολιτικής της. (δ) Υπό την προϋπόθεση ότι θα πληρούνται οι όροι, μπορούν να ολοκληρωθούν οι συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης με όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων το 2008, ορισμένες εκ των οποίων θα υπογραφούν και άλλες θα τεθούν σε ισχύ. (ε) Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θα αναλάβουν την ευθύνη για την περιφερειακή συνεργασία με τη μετάβαση από το Σύμφωνο Σταθερότητας προς το νέο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας μέσα στο πλαίσιο της διαδικασίας Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να ενισχύει την ανάληψη τοπικών πρωτοβουλιών σε θέματα περιφερειακής συνεργασίας. (στ) Θα δοθεί προτεραιότητα στην προώθηση των επαφών μεταξύ των λαών των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ. Η Επιτροπή θα αρχίσει διάλογο σχετικά με την απελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων εισόδου για τους πολίτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, ως επόμενο βήμα μετά τις συμφωνίες διευκόλυνσης της έκδοσης θεωρήσεων και επανεισδοχής. (ζ) Στις αρχές του 2008, η Επιτροπή θα εκδώσει ανακοίνωση στην οποία θα προβεί σε καταγραφή των εξελίξεων και θα υποδείξει την κατεύθυνση που θα δοθεί στο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης και της ανακοίνωσης του Σάλτσμπουργκ για την προώθηση της πορείας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων προς την ΕΕ. (η) Η Επιτροπή προτείνει τώρα ανανεωμένες εταιρικές σχέσεις προσχώρησης και ευρωπαϊκές εταιρικές σχέσεις με καθορισμό νέων προτεραιοτήτων μεταρρυθμίσεων. Τα σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με την ενίσχυση των θεσμών, τη διακυβέρνηση και τη μεταρρύθμιση της διοίκησης και της δικαιοσύνης πρέπει να αντιμετωπίζονται σε αρχικό στάδιο. (θ) Αυτές οι προτεραιότητες θα λαμβάνονται υπόψη στον προγραμματισμό της χρηματοδοτικής βοήθειας στο πλαίσιο του νέου Μέσου Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ). Η Επιτροπή θα καθιερώσει επίσης, στο πλαίσιο του ΜΠΒ, μια χρηματοδοτική διευκόλυνση για να προωθήσει το διάλογο και την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως με την ενίσχυση του δυναμικού και με προγράμματα ανταλλαγών. Θα εξασφαλίσει το στενότερο συντονισμό με άλλους χορηγούς βοήθειας, και θα εντείνει τη συνεργασία με την ΕΤΕ, καθώς και με την ΕΤΑΑ και άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. (ι) Η υποστήριξη της διεύρυνσης από την κοινή γνώμη είναι ζωτικής σημασίας. Είναι σημαντικό να ακούγονται οι πολίτες και να δίνονται απαντήσεις στους προβληματισμούς τους με την παροχή σαφών και τεκμηριωμένων πληροφοριών. Η επικοινωνία με τους πολίτες για την πολιτική διεύρυνσης είναι κοινή ευθύνη. Προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των κρατών μελών. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παίζει το ρόλο της από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα σχετικά με την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Κροατία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο [8], την Τουρκία Αλβανία Όσον αφορά τα πολιτικά κριτήρια, η Αλβανία σημείωσε πρόοδο στον τομέα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Η Αλβανία εξακολούθησε να διαδραματίζει θετικό ρόλο στη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή. Εντούτοις, πρέπει να αναπτυχθούν η δημοκρατική παιδεία και ειδικότερα ο εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ των μερών προκειμένου το πολιτικό σύστημα να λειτουργεί αποτελεσματικά και με διαφάνεια. Το Κοινοβούλιο πρέπει να σημειώσει σημαντική περαιτέρω πρόοδο στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων. Η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος συνιστά μείζονα πρόκληση. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου . Το Κοινοβούλιο της Αλβανίας εκπλήρωσε τον συνταγματικό του ρόλο στην εκλογή νέου προέδρου. Εντούτοις, η άρνηση των πολιτικών κομμάτων να συνεργαστούν καθυστερεί τις μεταρρυθμίσεις, ειδικότερα στον εκλογικό και δικαστικό τομέα. Η Αλβανία σημείωσε κάποια πρόοδο στην ενίσχυση των κυβερνητικών δομών για την τήρηση των δεσμεύσεών της έναντι της ΕΕ και την αντιμετώπιση των αναπτυξιακών αναγκών της. Ο συντονισμός και η ικανότητα είναι ανεπαρκείς και ο στρατηγικός προγραμματισμός πρέπει να βελτιωθεί. Παρ’όλο που δεν υπήρξαν σημαντικές μετακινήσεις στη δημόσια διοίκηση της Αλβανίας, απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες ώστε να διασφαλίζονται αποτελεσματικότητα και αμεροληψία, κυρίως με την πλήρη εφαρμογή του νόμου περί των δημοσίων υπηρεσιών. Η εξουσία του υπουργείου Δημόσιας Διοίκησης πρέπει να ενισχυθεί. Εξακολουθούν να υπάρχουν εκτεταμένες αδυναμίες στη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων στη δημόσια διοίκηση. Περιορισμένη ήταν η πρόοδος που επιτεύχθηκε στη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος . Οι διαδικασίες αξιολόγησης των δικαστών βελτιώθηκαν, η διαχείριση του συστήματος των δικαστηρίων έγινε πιο ορθολογική και η εκτέλεση των αποφάσεων επιταχύνθηκε κατά κάποιο τρόπο. Εντούτοις, το δικαστικό σύστημα υπολειτουργεί λόγω της διαφθοράς και της έλλειψης ανεξαρτησίας, διαφάνειας και αποτελεσματικότητας. Η θέσπιση της σχεδιαζόμενης νομοθεσίας για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων καθυστερεί. Η κυβέρνηση εφαρμόζει καλύτερη στρατηγική προσέγγιση για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία αποτελεί και βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Η νομοθεσία βελτιώθηκε στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Οι έρευνες για την εξάρθρωση της διαφθοράς οδήγησαν στη σύλληψη ορισμένων ανώτερων δημόσιων αξιωματούχων. Ωστόσο, η διαφθορά είναι εκτεταμένη και συνιστά σοβαρό πρόβλημα. Πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά για όλες τις πτυχές του ζητήματος, κυρίως σε ό,τι αφορά τη δικαστική ευθύνη και τη διαφάνεια στον τομέα της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων. Σημειώθηκε πρόοδος σε σχέση με τα δικαιώματα του ανθρώπου και την προστασία των μειονοτήτων . Η Αλβανία κατήργησε τη θανατική ποινή σε όλες τις περιπτώσεις. Θεσπίστηκε νέος νόμος που στοχεύει τους ηθικούς αυτουργούς πράξεων «βεντέτας». Με επίσημες εντολές προς τους εισαγγελείς και τη δικαστική αστυνομία έχει υπογραμμισθεί η ανάγκη σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις ποινικές διαδικασίες. Οι συνθήκες κράτησης παραμένουν ακατάλληλες. Οι συνθήκες στις εγκαταστάσεις των φυλακών βελτιώθηκαν κάπως και οι περισσότεροι προσωρινά κρατούμενοι μεταφέρθηκαν σε νέα ειδικά τμήματα των φυλακών. Εντούτοις, οι φυλακές εξακολουθούν να είναι υπερπλήρεις. Δεν έχουν ακόμη επιβληθεί επαρκώς οι κανόνες σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και οι παραβάτες δεν διώκονται συστηματικά. Η νομοθεσία για την παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας παραμένει ελλιπής. Η Αλβανία έχει σημειώσει πρόοδο στην ελευθερία της έκφρασης, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Συμφωνήθηκε ένα σχέδιο δράσης για τη θέσπιση νέας νομοθεσίας για τις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές. Η διοικούσα επιτροπή του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού περιλαμβάνει τώρα εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Ενισχύθηκε το πλαίσιο ανταγωνισμού σ’αυτόν τον τομέα. Εντούτοις, οι αποφάσεις της κυβέρνησης για την αδειοδότηση των μέσων ενημέρωσης και την είσπραξη των φόρων επικρίθηκαν για μεροληψία. Απαιτούνται συναινετικές και συντονισμένες μεταρρυθμίσεις, ειδικότερα στον τομέα των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και της διαφάνειας της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης. Η υπάρχουσα νομοθεσία πρέπει να εφαρμόζεται καλύτερα. Υπάρχει ευνοϊκό νομικό πλαίσιο για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών οι οποίες, εντούτοις, εξακολουθούν να είναι ανίσχυρες. Δεν συμμετέχουν επαρκώς στη χάραξη πολιτικής και στερούνται πόρων, οργανωτικής ικανότητας, προώθησης και περιφερειακών δεσμών. Σημειώθηκε πρόοδος στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών. Η νέα νομοθεσία καλύπτει την ενδοοικογενειακή βία και προβλέπει τη δημιουργία υπουργικής υπηρεσίας που θα ασχολείται αποκλειστικά με θέματα ισότητας των φύλων. Εντούτοις, η προστασία των γυναικών από όλες τις μορφές βίας παραμένει ανεπαρκής. Η νομοθεσία πρέπει να ενισχυθεί και να εφαρμοστεί πλήρως. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τα δικαιώματα των παιδιών. Τα δικαστήρια ανηλίκων, ο έλεγχος του σεβασμού των δικαιωμάτων των παιδιών και η πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχουν βελτιωθεί. Δεν σημειώνεται περαιτέρω πρόοδος λόγω των καθυστερήσεων στη θέσπιση βασικής νομοθεσίας, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη ληξιαρχική καταχώριση των γεννήσεων, και λόγω της έλλειψης πόρων. Οι κοινωνικές υπηρεσίες έχουν βελτιωθεί αρκετά και προσφέρουν περισσότερα μέσα στον κόσμο. Εντούτοις, τα μέτρα ενίσχυσης των κοινωνικά ευπαθών ατόμων και των ατόμων με αναπηρίες εξακολουθούν να είναι περιορισμένα. Ο καλύτερος συντονισμός των κρατικών υπηρεσιών μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Επιτεύχθηκε πρόοδος στην ενίσχυση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Η κυβέρνηση υιοθέτησε μια στρατηγική η οποία συνδέει τις διαδικασίες πρώτης καταχώρισης ακινήτων, απόδοσης, αποζημίωσης και νομιμοποίησης αυθαίρετων κτιρίων. Η καλύτερη διαχείριση απόδοσης και αποζημίωσης έχει επιταχύνει κάπως την εξέταση των απαιτήσεων, αλλά παραμένει βραδεία. Είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί ο ορθός συντονισμός της καταχώρισης, απόδοσης, αποζημίωσης και νομιμοποίησης και να επιταχυνθεί η διεκπεραίωση των αντίστοιχων απαιτήσεων. Η Αλβανία έλαβε ορισμένα μέτρα για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σχετικά με την προστασία των μειονοτήτων, ιδίως για να ενθαρρύνεται η χρήση των μειονοτικών γλωσσών και της παραδοσιακής ονομασίας των τοποθεσιών. Η περαιτέρω πρόοδος παρεμποδίζεται από την έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων για το μέγεθος και την κατάσταση των μειονοτήτων. Λήφθηκαν ορισμένα μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης των Ρομ, αλλά τα αποτελέσματα αυτών των μέτρων είναι περιορισμένα. Η μειονότητα των Ρομ διαβιώνει ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελεί αντικείμενο διακρίσεων, ειδικότερα στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Όσον αφορά τα περιφερειακά θέματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Αλβανία εξακολούθησε να επιδιώκει καλές σχέσεις με τις άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τις γειτονικές χώρες της ΕΕ, τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο. Η χώρα συμμετέχει ενεργά στην περιφερειακή συνεργασία μέσω της Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP) και του Περιφερειακού Συμβουλίου Συνεργασίας (ΣΠΣ), καθώς και της τροποποιηθείσας Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Η Αλβανία διατήρησε την εποικοδομητική στάση της στη διαδικασία για το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Τούτο συνέβαλε στη σταθερότητα της περιοχής. Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνάδει με τη σχετική κοινή θέση και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Η οικονομία της Αλβανίας εξακολουθεί να σημειώνει ισχυρή ανάκαμψη. Η γενική μακροοικονομική σταθερότητα διατηρήθηκε, αλλά τα εξωτερικά ελλείμματα διογκώθηκαν κυρίως λόγω της κρίσης στον ενεργειακό τομέα. Το ανεπαρκές κράτος δικαίου εξακολουθεί να μην επιτρέπει την ομαλή λειτουργία της οικονομίας της αγοράς και επηρεάζει το επιχειρηματικό κλίμα. Οι ελλιπείς υποδομές και ο αναξιόπιστος ενεργειακός εφοδιασμός δυσχεραίνουν την οικονομική ανάπτυξη. Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Αλβανία σημείωσε πρόοδο στη δημιουργία μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Απαιτούνται ακόμη σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να μπορεί η χώρα να αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης. Η πολιτική συναίνεση σχετικά με τους βασικούς άξονες της οικονομικής πολιτικής έχει γενικά διατηρηθεί. Η μακροοικονομική σταθερότητα διατηρήθηκε σε γενικές γραμμές. Η οικονομική ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι ισχυρή παρά τις ενεργειακές ελλείψεις. Η νομισματική πολιτική είναι αξιόπιστη διατηρώντας τον πληθωρισμό σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το επίπεδο της επίσημης ανεργίας, αν και ακόμη υψηλό, εξακολούθησε να μειώνεται. Τα φορολογικά έσοδα ήταν σύμφωνα με τους στόχους και η εκτέλεση του προϋπολογισμού βελτιώθηκε. Οι μεταρρυθμίσεις των δημόσιων οικονομικών συνεχίστηκαν αλλά οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι παραμένουν. Γενικά, ο συνδυασμός των μέτρων μακροοικονομικής πολιτικής ήταν ο κατάλληλος. Μετά τις σημαντικές καθυστερήσεις που σημειώθηκαν το 2006, ο ρυθμός των ιδιωτικοποιήσεων αυξήθηκε το 2007. Ο ιδιωτικός τραπεζικός τομέας αναπτύσσεται και είναι γενικά υγιής. Η ανάπτυξη της πίστης παρέμεινε ισχυρή. Το κανονιστικό πλαίσιο για την εποπτεία των τραπεζών έχει αναπτυχθεί καλά. Η ολοκλήρωση των εμπορικών συναλλαγών με την ΕΕ παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Εντούτοις, τα εξωτερικά ελλείμματα διογκώθηκαν, κυρίως, λόγω των δυσχερειών του ενεργειακού τομέα. Σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, αλλά οι ελλείψεις του δικαστικού συστήματος και της εφαρμογής του νόμου επηρεάζουν το επιχειρηματικό κλίμα. Παρ’όλο που οι διαδικασίες καταχώρισης των εταιρειών στα μητρώα άρχισαν να βελτιώνονται, η διοικητική αναποτελεσματικότητα εμποδίζει την είσοδο και την έξοδο από την αγορά. Επιτεύχθηκε πρόοδος στον τομέα της εποπτείας των χρηματοπιστωτικών φορέων εκτός των τραπεζών, αλλά υπάρχει ακόμη περιθώριο περαιτέρω βελτίωσης, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον συνταξιοδοτικό τομέα. Η διαρθρωτική ανεργία επιμένει. Οι ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό και οι ακατάλληλες υποδομές καθυστέρησαν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα που μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της χώρας. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας που τροφοδοτείται από τις μόνιμες αδυναμίες στην επιβολή του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, μειώνει τη φορολογική βάση, περιορίζει τις δυνατότητες της κυβέρνησης στην εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η Αλβανία σημείωσε πρόοδο στην εναρμόνιση της νομοθεσίας, των πολιτικών και του δυναμικού της με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τηρεί τις εμπορικές υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της ενδιάμεσης συμφωνίας. Σε ορισμένους τομείς, όπως ο τελωνειακός, ο ανταγωνισμός και η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, διατηρήθηκε η πρόοδος που είχε σημειωθεί τα προηγούμενα έτη. Σε άλλους τομείς, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η πρόοδος είναι περιορισμένη. Η προώθηση των μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως ο κτηνιατρικός και φυτοϋγειονομικός έλεγχος, είναι ζωτικής σημασίας για την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ). Η διοικητική ικανότητα για την εφαρμογή των διατάξεων της ΣΣΣ που δεν αφορούν το εμπόριο και η αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση ώστε η εφαρμογή της ΣΣΣ να έχει θετικά αποτελέσματα. Σημειώθηκε πρόοδος σε ορισμένους τομείς της εσωτερικής αγοράς, αλλά απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Αλβανίας στο πλαίσιο της ΣΣΣ. Η πρόοδος στην υιοθέτηση των προτύπων και στη διαπίστευση ήταν ικανοποιητική. Ενισχύεται η ικανότητα όσον αφορά τη μετρολογία και την εποπτεία της αγοράς, αλλά πρέπει να γίνουν ορισμένες νομοθετικές βελτιώσεις. Απαιτούνται επίσης βελτιώσεις στη νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών όσον αφορά την εξέταση των καταγγελιών και την επίλυση των διαφορών. Οι αβεβαιότητες σε σχέση με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας αποθαρρύνουν την εγκατάσταση των επιχειρήσεων . Υπάρχουν ακόμη ορισμένοι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων. Σημειώθηκε πρόοδος στη μηχανοργάνωση των τελωνείων. Αυτό βοήθησε την Αλβανία να εφαρμόσει πιο αποτελεσματικά τις συναφείς με το εμπόριο διατάξεις της ΣΣΣ. Τα τελωνειακά έσοδα εξακολούθησαν να αυξάνονται. Η Αλβανία εφήρμοσε τις δασμολογικές μειώσεις που προβλέπονται στην ενδιάμεση συμφωνία. Εντούτοις, απαιτούνται βελτιώσεις στις υποδομές και στην εναρμόνιση με τις πρακτικές της ΕΕ. Οι φορολογικές υπηρεσίες εξορθολογίστηκαν και σημειώθηκε πρόοδος στη μηχανοργάνωση και στη διεκπεραίωση των προσφυγών των φορολογουμένων. Εντούτοις, η είσπραξη των φόρων είναι ανεπαρκής. Χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη εναρμόνιση με την κοινοτική νομοθεσία και μια σφαιρική στρατηγική είσπραξης και ελέγχου των φόρων. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα του ανταγωνισμού. Η Αρχή Ανταγωνισμού (ACA) ενισχύθηκε. Εξέτασε πολλές κοινοποιήσεις συγχωνεύσεων και επέβαλε πρόστιμα για παραβίαση των κανόνων του ανταγωνισμού. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την κατάρτιση του προσωπικού της Αρχής του Ανταγωνισμού. Η Αλβανία σημείωσε πρόοδο στην τήρηση των υποχρεώσεών της στο πλαίσιο της ΣΣΣ όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις. Η υπηρεσία κρατικών ενισχύσεων ενεργεί πλέον ανεξάρτητα από το υπουργείο Οικονομικών σε ό,τι αφορά τη σύνταξη εκθέσεων, και εξακολουθεί να αναλύει και να ενημερώνει τον πίνακα καταγραφής των καθεστώτων κρατικών ενισχύσεων. Εγκρίθηκε νέα νομοθεσία δημοσίων συμβάσεων που συνάδει περισσότερο με τα πρότυπα της ΕΕ. Η υπηρεσία δημοσίων συμβάσεων ενισχύεται και η διοικητική ικανότητά της πρέπει να αναβαθμιστεί ώστε να μπορεί να εφαρμόζει ορθά τη νέα νομοθεσία. Πρέπει να εξασφαλιστεί η αμεροληψία κατά τις διαδικασίες προσφυγής. Όσον αφορά τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η υπηρεσία πνευματικής ιδιοκτησίας άρχισε να λειτουργεί, και η Αλβανία επικύρωσε τις διεθνείς πράξεις για την καταχώριση των βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων. Εντούτοις, δεν προστατεύονται ακόμη επαρκώς τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Τόσο η Γενική Διεύθυνση Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων όσο και η υπηρεσία πνευματικής ιδιοκτησίας στερούνται των κατάλληλων πόρων και εμπειρογνωμοσύνης. Απαιτείται η θέσπιση νέας νομοθεσίας βιομηχανικής ιδιοκτησίας σύμφωνης με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και πρέπει να καταβληθούν ακόμη σημαντικές προσπάθειες για την τήρηση των υποχρεώσεων της ενδιάμεσης συμφωνίας σχετικά με τα δικαιώματα αυτά. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά τα ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα της πολιτικής απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής. Καταρτίστηκαν προγράμματα για την προώθηση της απασχόλησης των ευάλωτων ομάδων και βελτιώθηκε το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο με την ψήφιση του νόμου για την επιθεώρηση της εργασίας. Εντούτοις, το δυναμικό της Επιθεώρησης Εργασίας είναι περιορισμένο και υπάρχουν ακόμη προβλήματα όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Ελλιπή διοικητικά συστήματα και συστήματα πληροφοριών δυσχεραίνουν τη διαπίστωση της κοινωνικής ανάπτυξης και της κατάστασης της απασχόλησης, καθώς και την ανάπτυξη των κατάλληλων στρατηγικών απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης. Σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την εκπαίδευση. Οι δημοσιονομικοί πόροι για την εκπαίδευση αυξήθηκαν σημαντικά. Οι εθνικές στρατηγικές για την προπανεπιστημιακή εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση τέθηκαν σε εφαρμογή και ψηφίσθηκε νέος νόμος για την ανωτέρα εκπαίδευση. Καταγράφεται πρόοδος σε ορισμένες τομεακές πολιτικές. Όσον αφορά τη βιομηχανία και τις ΜΜΕ, δημιουργήθηκε ένα Εθνικό Κέντρο Καταχώρισης για να διευκολυνθεί η καταχώριση των επιχειρήσεων. Εγκρίθηκε στρατηγική για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ. Έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα αναπροσαρμοσμένο σχέδιο δράσης για να αντιμετωπιστεί η παραοικονομία και να αρθούν οι διοικητικοί φραγμοί. Δημιουργήθηκε ένα ταμείο εγγύησης των εξαγωγών και εφαρμόζεται ένα αναπροσαρμοσμένο σχέδιο δράσης για την άρση των διοικητικών φραγμών στις επενδύσεις. Εντούτοις, πρέπει να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στην αντιμετώπιση της παραοικονομίας και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η πρόοδος στον τομέα της γεωργίας είναι περιορισμένη. Χορηγήθηκαν ορισμένα κίνητρα για την αύξηση της παραγωγής, αλλά η ανταγωνιστικότητα του αγροτικού τομέα είναι χαμηλή. Η συμμόρφωση με τα κτηνιατρικά και φυτοϋγειονομικά πρότυπα της ΕΕ δεν έχει εξασφαλιστεί, αν και είναι απαραίτητη προϋπόθεση των εμπορικών παραχωρήσεων στο πλαίσιο της ΣΣΣ και της ενδιάμεσης συμφωνίας. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος στον τομέα του ελέγχου και της επιθεώρησης της αλιείας, παρ’όλο που συνεχίζονται η υπερβολική εκμετάλλευση και οι παράνομες αλιευτικές δραστηριότητες. Όσον αφορά το περιβάλλον, σημειώθηκε πρόοδος στην οριζόντια νομοθεσία, αλλά αυτή δεν εφαρμόζεται επαρκώς. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες στους τομείς διαχείρισης των αποβλήτων και ποιότητας του ύδατος. Η διοικητική ικανότητα πρέπει να ενισχυθεί για να εφαρμοστεί η νομοθεσία που έχει ήδη μεταφερθεί στο εσωτερικό δίκαιο. Η πρόοδος στον τομέα των μεταφορών είναι περιορισμένη. Η Αλβανία έχει επικυρώσει την συμφωνία Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου και εργάζεται για την υλοποίηση της πρώτης μεταβατικής της φάσης. Η Αλβανία συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και του Παρατηρητηρίου Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, εγκρίνοντας ειδικότερα το δεύτερο κυλιόμενο πενταετές πρόγραμμα 2007-2011 (MAP). Απαιτούνται σημαντικές βελτιώσεις όσον αφορά την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών. Στον τομέα της ενέργειας, η Αλβανία δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την ασφάλεια του ανεφοδιασμού σε ηλεκτρική ενέργεια. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να εκπληρωθούν οι απαιτήσεις της συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα. Ως συμβαλλόμενο μέρος της συνθήκης αυτής, η Αλβανία είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει την αντίστοιχη νομοθεσία της ΕΕ, ειδικότερα στον τομέα της ενέργειας, από τον Ιούλιο του 2007. Παρ’όλο που σημειώθηκε πρόοδος, όπως η θέσπιση νέας νομοθεσίας για τις παραχωρήσεις υδροηλεκτρικής παραγωγής, και μικρή βελτίωση στην είσπραξη των τιμολογίων, ο ενεργειακός τομέας παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση. Τούτο εμποδίζει την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Τα μέτρα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Αλβανίας σχετικά με την κοινωνία της πληροφορίας και τα μέσα ενημέρωσης, στο πλαίσιο της ΣΣΣ, καθυστερούν. Η ελευθέρωση της αγοράς στους τομείς των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και των τεχνολογιών των πληροφοριών βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Το κανονιστικό πλαίσιο δεν έχει ακόμη εναρμονιστεί με το κεκτημένο και η αρμόδια ρυθμιστική αρχή για τις τηλεπικοινωνίες πρέπει να ενισχύσει το δυναμικό της. Όσον αφορά τον δημοσιονομικό έλεγχο, ψηφίσθηκε νέος νόμος για τον εσωτερικό έλεγχο. Πρέπει να αναπτυχθεί ακόμη μια κατάλληλη υπηρεσία επιθεώρησης. Σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα των στατιστικών. Οι περισσότερες από τις βασικές στατιστικές ταξινομήσεις έχουν γίνει και είναι σύμφωνες με τα πρότυπα της ΕΕ. Στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας σημειώθηκε πρόοδος, αλλά γενικά απαιτείται περαιτέρω βελτίωση. Η τεχνολογία για την έκδοση θεωρήσεων και για την ασφάλεια των διπλωματικών και υπηρεσιακών διαβατηρίων βελτιώθηκε. Υπογράφηκε συμφωνία ΕΕ-Αλβανίας για τη διευκόλυνση της έκδοσης θεωρήσεων. Πρέπει να εκδοθούν διαβατήρια με βιομετρικά στοιχεία σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Για να συμμορφωθεί με τα πρότυπα της ΕΕ, η Αλβανία πρέπει να προβεί σε περαιτέρω τροποποιήσεις του νόμου για τους αλλοδαπούς. Χάρη στις νέες υποδομές, την επέκταση των ηλεκτρονικών συνδέσεων και την καλύτερη διϋπηρεσιακή και διασυνοριακή συνεργασία της αστυνομίας βελτιώθηκαν οι έλεγχοι στα σύνορα. Η κυβέρνηση υιοθέτησε μια ολοκληρωμένη στρατηγική ελέγχου των συνόρων. Παρ’όλα αυτά οι υποδομές στα σημεία διέλευσης των συνόρων υπολείπονται ακόμη σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η νομοθεσία περί ασύλου συνάδει με τα διεθνή πρότυπα, αλλά δεν υπάρχει ακόμη συνεκτική στρατηγική παροχής ασύλου και η εφαρμογή παρουσιάζει αδυναμίες. Δημιουργήθηκε μια μονάδα για την παρακολούθηση της εθνικής στρατηγικής μετανάστευσης. Οι έλεγχοι στα σύνορα είναι τώρα κάπως πιο αποτελεσματικοί, αλλά υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο βελτιώσεων. Η Αλβανία έχει υπογράψει το πρωτόκολλο επανεισδοχής με την Αυστρία στο πλαίσιο της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Αλβανίας του 2006. Εντούτοις, η διαχείριση των στοιχείων πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματική και να βελτιωθεί η συνεργασία με τις γειτονικές χώρες. Το προσωπικό της αστυνομίας συνόρων πρέπει να γίνει πιο σταθερό, ειδικότερα για να εφαρμοστεί ορθά η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Αλβανίας. Γίνεται καλύτερη χρήση του τραπεζικού συστήματος για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες: οι περισσότεροι μισθοί της δημόσιας διοίκησης πληρώνονται τώρα μέσω τραπεζών. Η διακίνηση κλοπιμαίων αποτελεί πλέον ποινικό αδίκημα. Μια κοινή μονάδα ερευνών συνδέει τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομίας, τη Γενική Εισαγγελία και την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Εντούτοις, δεν υπάρχουν ακόμη συγκεκριμένα αποτελέσματα όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η νομοθεσία, τα μέσα έρευνας και εμπειρογνωμοσύνης, η τεχνολογική στήριξη και η διοργανική συνεργασία πρέπει να βελτιωθούν. Γίνεται μεγαλύτερη χρήση των ειδικών διυπηρεσιακών ομάδων δράσης κατά των ναρκωτικών . Η συνεργασία με ξένους εταίρους βελτιώνεται. Κατασκευάζεται η κατάλληλη υποδομή αποθήκευσης των κατασχεθέντων ναρκωτικών. Εντούτοις, η διακίνηση ναρκωτικών παραμένει σοβαρό πρόβλημα. Κατασχέθηκαν σημαντικές ποσότητες ναρκωτικών αλλά αυτές ήταν ακόμη μικρές σε σύγκριση με τις ποσότητες που υπολογίζεται ότι διακινούνται μέσω της Αλβανίας. Απαιτούνται μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και καλύτερος συντονισμός μεταξύ της αστυνομίας και της δικαιοσύνης για να διώκονται οι φερόμενοι ως έμποροι ναρκωτικών, καθώς και οι ύποπτοι για διαφθορά με απαγγελία των κατάλληλων κατηγοριών. Τα μέτρα πρόληψης και ο εξοπλισμός στα σύνορα πρέπει να βελτιωθούν. Θεσπίστηκε νέος νόμος για την κρατική αστυνομία ο οποίος θα συμβάλει στην αποπολιτικοποίηση της αστυνομίας. Η Σύμβαση Αστυνομικής Συνεργασίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει τώρα επικυρωθεί και μια στρατηγική συμφωνία με την Europol προβλέπει εντατική διεθνή συνεργασία. Εντούτοις, το προσωπικό της αστυνομίας έχει μειωθεί χωρίς να δοθεί η δέουσα προσοχή στη διατήρηση του δυναμικού και τη συνέχεια των βασικών μονάδων. Η επιτυχία της έρευνας και της ποινικής δίωξης εξακολουθεί να προσκρούει στην ανεπαρκή επικοινωνία μεταξύ της αστυνομίας και των εισαγγελέων. Η διοίκηση της αστυνομίας και οι δομές εσωτερικού ελέγχου πρέπει να ενισχυθούν. Το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί πάντα σοβαρό πρόβλημα. Έγιναν ορισμένες σημαντικές συλλήψεις στον τομέα του οργανωμένου εγκλήματος και η αντίδραση της αστυνομίας σε σοβαρά εγκλήματα βελτιώθηκε. Εισήχθη νέος τακτικός και ερευνητικός εξοπλισμός. Η συνεργασία με την Interpol βελτιώθηκε συμβάλλοντας στην εκτέλεση αριθμού διεθνών ενταλμάτων σύλληψης. Εντούτοις, πολλές διεθνείς αιτήσεις σύλληψης δεν έχουν ακόμη ικανοποιηθεί. Οι προσπάθειες καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος δυσχεραίνονται από τη διαφθορά και την ελλιπή προστασία των μαρτύρων. Προβλήματα που άπτονται της τεχνολογίας των πληροφοριών εμποδίζουν τη χρήση των υπηρεσιών πληροφοριών. Παρ’όλο που βελτιώθηκε η συνεργασία με τις γειτονικές χώρες σχετικά με τις κλοπές οχημάτων, η εγχώρια διυπηρεσιακή συνεργασία είναι ανεπαρκής, πράγμα που μειώνει την αποτελεσματικότητα. Η Αλβανία εξακολούθησε να διεξάγει έρευνες και να διώκει αυστηρά την εμπορία ανθρώπων. Οι έλεγχοι στα σύνορα έγιναν κάπως πιο αποτελεσματικοί και η διεθνής συνεργασία βελτιώθηκε. Εντούτοις, η Αλβανία παραμένει μια σημαντική χώρα διέλευσης και η σωματεμπορία στο εσωτερικό της χώρας έχει αυξηθεί. Ελάχιστα είναι τα θύματα που δέχονται να καταθέσουν κατά των σωματεμπόρων, λόγω της ανεπαρκούς προστασίας των μαρτύρων. Η έλλειψη συντονισμού δυσχεραίνει την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής κατά της σωματεμπορίας. Οι μονάδες καταπολέμησης της τρομοκρατίας στην αστυνομία και στην υπηρεσία πληροφοριών συνεργάζονται τώρα καλύτερα. Η συνεργασία με τους διεθνείς παράγοντες ήταν καλή. Η Αλβανία ψήφισε ένα νόμο ελέγχου των εξαγωγών στρατιωτικού εξοπλισμού που συνάδει με το κεκτημένο. Εντούτοις, ο εξοπλισμός και η κατάρτιση των εμπειρογνωμόνων και επιθεωρητών που ασχολούνται με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, δεν επαρκούν. Ο νόμος για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αποτελεί αντικείμενο αναθεώρησης ώστε να εναρμονιστεί με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Εντούτοις, δεν έχει ακόμη συγκροτηθεί μια ανεξάρτητη εποπτεύουσα αρχή προστασίας των δεδομένων με επαρκείς αρμοδιότητες. Βοσνία-Ερζεγοβίνη Όσον αφορά τα πολιτικά κριτήρια, η πρόοδος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης επιβραδύνθηκε. Περίπλοκες θεσμικές ρυθμίσεις, μη τήρηση της συμφωνίας ειρήνης Παρισίων/Ντέιτον και εθνικιστική ρητορική υπονόμευσαν το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της χώρας. Ακόμη δεν έχουν εκπληρωθεί οι βασικές προτεραιότητες της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Οι πολιτικοί ηγέτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν πολιτική μεταρρύθμιση. Η έλλειψη προόδου σ’αυτό και σε άλλα σημαντικά ζητήματα καθυστερεί τη σύναψη συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ). Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στον τομέα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Το σύστημα διακυβέρνησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης απαιτεί ακόμη σημαντική διεθνή παρουσία. Το Γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου/Ειδικού Εντεταλμένου της ΕΕ (OHR) συνεργάζεται στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προσέγγιση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην ΕΕ. Εντούτοις, οι αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δεν απέδειξαν την ικανότητά τους για περαιτέρω πολιτική συμμετοχή και ανάληψη ευθυνών. Απαιτείται να ληφθούν επειγόντως μέτρα για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών σε κρατικό επίπεδο. Το Συμβούλιο για την εφαρμογή της ειρήνης αποφάσισε να αναβάλει το κλείσιμο του Γραφείου του Ύπατου Εκπροσώπου για τις 30 Ιουνίου 2008 και να επανεξετάσει την κατάσταση τον Φεβρουάριο του 2008. Οι εκλογές του Οκτωβρίου του 2006 διεξήχθησαν γενικά σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες. Η κυβέρνηση της Δημοκρατίας των Σερβοβοσνίων (Republika Srpska) σχηματίστηκε το Νοέμβριο, αλλά η κεντρική κυβέρνηση καθώς και η κυβέρνηση της Ομοσπονδίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης χρειάστηκαν πάνω από τέσσερεις μήνες για να σχηματισθούν. Σημειώθηκε πρόοδος στη βελτίωση των τεχνικών και ανθρώπινων πόρων του εθνικού κοινοβουλευτικού σώματος , αλλά σημαντικές επιτροπές όπως η επιτροπή ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, πρέπει ακόμα να ενισχυθούν. Ο συντονισμός μεταξύ του κεντρικού κράτους και των οντοτήτων δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο. Οι γενικές επιδόσεις των εκτελεστικών και νομοθετικών οργάνων δεν ήταν καλές. Οι συζητήσεις για τη συνταγματική μεταρρύθμιση σταμάτησαν. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της δημόσιας διοίκησης, αλλά πρέπει να καταβληθούν ακόμη σημαντικές προσπάθειες. Το γραφείο του συντονιστή των μεταρρυθμίσεων της δημόσιας διοίκησης ενισχύθηκε και λήφθηκαν αρχικά μέτρα για την εφαρμογή της στρατηγικής για την μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, πράγμα που αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Συστάθηκε ένα ταμείο ενίσχυσης των μεταρρυθμίσεων της δημόσιας διοίκησης που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. Οι δημόσιες υπηρεσίες βελτίωσαν την αποτελεσματικότητά τους και λήφθηκαν ορισμένα μέτρα εξοπλισμού των υπουργείων και οργανισμών σε κρατικό επίπεδο, ειδικότερα σε προσωπικό και γραφεία. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής για την προοδευτική συγκρότηση μιας αποτελεσματικής, επαγγελματικής, σταθερής, διαφανούς και υπόλογης δημόσιας διοίκησης. Όσον αφορά το δικαστικό σύστημα, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε πρόοδο μειώνοντας την εξάρτησή της από τη διεθνή κοινότητα με την αντικατάσταση των διεθνών δικαστών και εισαγγελέων από τοπικούς. Εντούτοις, ο κατακερματισμός του δικαστικού συστήματος και η ανομοιογένεια του νομικού πλαισίου εμποδίζουν ακόμη την λειτουργία της δικαιοσύνης. Η ανεξαρτησία και η αποτελεσματικότητα της δικαστικής εξουσίας πρέπει να ενισχυθούν περισσότερο. Το δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου συνέχισε να λειτουργεί κανονικά. Εντούτοις, οι εγκληματίες πρέπει να διώκονται πιο αποφασιστικά σε επίπεδο οντοτήτων. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε ελάχιστη πρόοδο στην καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία είναι εκτεταμένη και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Η εθνική στρατηγική καταπολέμησης της διαφθοράς δεν έχει εφαρμοστεί ορθά. Απαιτείται πιο αποφασιστική δράση κατά της διαφθοράς. Ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα του ανθρώπου και την προστασία των μειονοτήτων. Πρέπει να βελτιωθεί η γενική εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου· δεν έχει ακόμη επιτευχθεί η πλήρης συμμόρφωση της νομοθεσίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτιώσεων σε ό,τι αφορά την πρόληψη της κακής μεταχείρισης από τις δυνάμεις της τάξεως, για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας, καθώς και για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να βελτιωθεί η λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος γενικά, περιλαμβανομένων των κακών συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων. Η θρησκευτική μισαλλοδοξία παραμένει πρόβλημα. Στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, δεν ψηφίστηκε ο ομοσπονδιακός νόμος για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την εκπλήρωση μιας από τις βασικές προτεραιότητες της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε πρόοδο όσον αφορά την εκδίκαση μεγάλου όγκου εκκρεμών υποθέσεων που συνδέονται με τα δικαιώματα του ανθρώπου, αλλά οι αποφάσεις των δικαστηρίων δεν εκτελέστηκαν πάντα ορθά. Το νομικό πλαίσιο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης περιλαμβάνει διατάξεις για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών , των παιδιών και των κοινωνικά ευάλωτων ατόμων, αλλά η εφαρμογή τους δεν είναι ικανοποιητική. Δεν υπάρχει ένας γενικός νόμος κατά των διακρίσεων. Δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στην καταχώριση της συνομοσπονδίας συνδικάτων. Το περίπλοκο σύστημα διακυβέρνησης και ο κατακερματισμός της νομοθεσίας σ’όλη τη χώρα δυσχεραίνουν τον κοινωνικό διάλογο. Η στήριξη που παρέχουν οι αρχές για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών βελτιώθηκε κάπως, παρ’όλο που ο τομέας παρουσιάζει γενικά αδυναμίες. Στον τομέα της προστασίας των μειονοτήτων , απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να καταπολεμηθούν η μισαλλοδοξία και οι εθνικές διακρίσεις, καθώς και για να βελτιωθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας όσον αφορά τις μειονότητες. Το Συμβούλιο Εθνικών Μειονοτήτων σε κρατικό επίπεδο και οι αντίστοιχοι φορείς σε επίπεδο των οντοτήτων δεν λειτουργούν. Πολλοί πρόσφυγες και εκτοπισθέντες στο εσωτερικό της χώρας δεν έχουν βασική σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη. Η κοινωνικοοικονομική ένταξη των ατόμων που επιστρέφουν, παραμένει προβληματική. Η μειονότητα των Ρομ διαβιώνει ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελεί αντικείμενο διακρίσεων, ειδικότερα στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες για να εφαρμοστεί η εθνική στρατηγική για τους Ρομ. Επιτεύχθηκε κάποια πρόοδος σε σχέση με περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συμμετέχει ενεργά στην περιφερειακή συνεργασία και προσέφερε τη στήριξή της στη διαδικασία Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP) και στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας (ΣΠΣ). Συνήψε σειρά περιφερειακών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της τροποποιηθείσας Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA), η οποία τώρα πρέπει να εφαρμοστεί ορθά. Η συνεργασία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) βελτιώθηκε και βρίσκεται πλέον σε γενικά ικανοποιητικό επίπεδο. Εντούτοις, είναι αναγκαία η πλήρης συνεργασία με το ICTY για την υπογραφή της ΣΣΣ και για να τηρηθεί μια βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Ενώ η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει ικανοποιήσει τις περισσότερες απαιτήσεις που απορρέουν από την ένταξή της στο Συμβούλιο της Ευρώπης, η εφαρμογή τους καθυστερεί. Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνάδει με τη σχετική κοινή θέση και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Γενικά οι σχέσεις της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τις γειτονικές χώρες είναι καλές, παρ’όλο που υπήρξαν ορισμένες εντάσεις, ειδικότερα λόγω της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου επί της άσκησης προσφυγής εκ μέρους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης κατά της Σερβίας και του Μαυροβουνίου για γενοκτονία. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στην επίλυση εκκρεμών υποθέσεων σχετικών με το εμπόριο και τα σύνορα. Η οικονομία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εξακολουθεί να σημειώνει ισχυρή ανάκαμψη. Διατηρήθηκε γενικά η μακροοικονομική σταθερότητα, παρ’όλο που αυτή είναι ακόμη επισφαλής. Η διατήρηση πολύ υψηλού ποσοστού ανεργίας αποτελεί μόνιμη πηγή ανησυχιών. Η επιδείνωση του γενικού πολιτικού κλίματος της χώρας αντικατοπτρίζεται στην επιβράδυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Η οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ των οντοτήτων δεν έχει ακόμη επιτευχθεί πλήρως σε όλη τη χώρα. Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε ελάχιστη πρόοδο στη δημιουργία μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Απαιτούνται ακόμη σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να μπορεί η χώρα να αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης. Η οικονομική ανάπτυξη παραμένει υψηλή και σημειώνει ταχείς ρυθμούς, ενώ το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών βελτιώθηκε θεαματικά το 2006. Το Καθεστώς Νομισματικού Συμβουλίου (Currency Board Arrangement) εξακολούθησε να ενισχύει τη μακροοικονομική σταθερότητα και ο πληθωρισμός υποχώρησε στα χαμηλά επίπεδα που είχαν καταγραφεί πριν από την εισαγωγή του ΦΠΑ τον Ιανουάριο 2006. Η εισαγωγή του ΦΠΑ αύξησε τα δημοσιονομικά έσοδα το 2006. Η Ομοσπονδία έλαβε μέτρα για τη μεταρρύθμιση της άμεσης φορολογίας που είχε θεσπίσει ήδη τον Ιανουάριο του 2007 η Δημοκρατία των Σερβοβοσνίων (Republika Srpska), με την οποία απλοποιήθηκε το φορολογικό σύστημα και μειώθηκε η φορολογική επιβάρυνση. Οι ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν στη Δημοκρατία των Σερβοβοσνίων, αρχής γενομένης με σημαντικές πωλήσεις στους τομείς των τηλεπικοινωνιών και του πετρελαίου. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν σημαντικά το 2007 και χρηματοδότησαν το εξωτερικό έλλειμμα. Ο δημοσιονομικός τομέας αναπτύχθηκε ταχέως, ενώ διατηρήθηκε σε μεγάλο βαθμό η ανταγωνιστικότητα των τιμών. Εντούτοις, το γενικό πολιτικό κλίμα και η ασθενής συναίνεση στο εσωτερικό σχετικά με τους βασικούς άξονες της οικονομικής πολιτικής οδήγησαν σε επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων τόσο σε επίπεδο οντοτήτων όσο και σε άλλα επίπεδα της κυβερνήσεως. Η έλλειψη συνοχής και συναίνεσης στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ήταν έκδηλη ειδικότερα στην Ομοσπονδία όπου η ιδιωτικοποίηση και η αναδιάρθρωση των υπό κρατικό έλεγχο επιχειρήσεων επιβραδύνθηκαν. Παρά την σταθερή οικονομική ανάκαμψη, η ανεργία παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι δημόσιες δαπάνες, και ειδικότερα οι κοινωνικές δαπάνες, αυξήθηκαν σημαντικά, εξασθενίζοντας τη δημοσιονομική εξυγίανση και αυξάνοντας τους δημοσιονομικούς κινδύνους. Σοβαρές διαρθρωτικές δυσκαμψίες δυσχεραίνουν τη λειτουργία της αγοράς εργασίας. Η αναδιάρθρωση των υπό κρατικό έλεγχο επιχειρήσεων ήταν βραδεία και η πρόοδος της ελευθέρωσης των κλάδων δικτύου ήταν περιορισμένη. Το επιχειρηματικό περιβάλλον επηρεάζεται ακόμη από τις σοβαρές διοικητικές δυσλειτουργίες, τις αδυναμίες στην ικανοποίηση των δικαιωμάτων των πιστωτών και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και τη μεγάλη παρέμβαση του κράτους στον παραγωγικό τομέα. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας, που τροφοδοτείται από τις αδυναμίες της εφαρμογής του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, περιορίζει τη φορολογική βάση και τις δυνατότητες της κυβέρνησης να εφαρμόζει τις οικονομικές πολιτικές της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Γενικά η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε περιορισμένη πρόοδο στην εναρμόνιση της νομοθεσίας και των πολιτικών της με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Σε τομείς όπως ο ανταγωνισμός, οι μεταφορές, η ενέργεια, η διαχείριση των θεωρήσεων και η παροχή ασύλου, σημειώθηκε αρκετή πρόοδος. Σε άλλους τομείς, όπως οι κοινωνικές πολιτικές και η απασχόληση, η πρόοδος ήταν ελάχιστη. Οι δημόσιες αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης διεξήγαγαν τις διαπραγματεύσεις για τη ΣΣΣ με επαγγελματισμό και αποτελεσματικότητα· εντούτοις, η γενική διοικητική ικανότητα της χώρας πρέπει να ενισχυθεί. Όσον αφορά την εσωτερική αγορά , επισημαίνονται ορισμένες βελτιώσεις στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Οι προετοιμασίες στον τομέα της τυποποίησης, της πιστοποίησης και της εποπτείας της αγοράς προχώρησαν αν και με βραδύ ρυθμό. Η έλλειψη φορέων και διαδικασιών εκτίμησης της συμμόρφωσης εξακολουθεί να αποτελεί τροχοπέδη για τις εξαγωγές. Εκκρεμεί ακόμη η δημιουργία ενός φορέα εποπτείας της αγοράς βασιζόμενου σε κατάλληλη νομοθεσία σχετικά με τα προϊόντα και τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων πριν από τη διάθεση στην αγορά. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος όσον αφορά τις υπηρεσίες, το δικαίωμα εγκατάστασης και το εταιρικό δίκαιο. Η καταχώριση των επιχειρήσεων στα μητρώα και η έκδοση αδειών είναι επαχθείς διαδικασίες. Η εποπτεία των τραπεζών δεν γίνεται ακόμη σε κεντρικό κρατικό επίπεδο και παραμένει υπό την αρμοδιότητα των οντοτήτων. Δεν σημειώθηκε ακόμη καμία σημαντική εξέλιξη στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, αλλά οι προετοιμασίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης σ’αυτόν τον τομέα συνεχίζονται. Όσον αφορά την τελωνειακή νομοθεσία, η πρόοδος ήταν μικρή. Τα ζητήματα που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή είναι οι κανόνες καταγωγής, η δασμολογητέα αξία και οι ελεύθερες ζώνες. Σχετικά με την φορολογία, η είσπραξη του ΦΠΑ ήταν μεγαλύτερη από την αναμενόμενη, αλλά δεν έχει συμφωνηθεί κανένα σύστημα για την ανακατανομή των εισπραχθέντων εσόδων στις Οντότητες και στην Περιφέρεια Brčko. Λήφθηκαν ορισμένα μέτρα όσον αφορά την εναρμόνιση της άμεσης φορολογίας. Όσον αφορά τον ανταγωνισμό, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημειώνει σταθερή πρόοδο στον έλεγχο των μονοπωλίων. Σημειώθηκε επίσης πρόοδος σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, με μια πρώτη απογραφή των κρατικών ενισχύσεων. Εντούτοις, λείπει ακόμη το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις. Υπήρξαν ορισμένες εξελίξεις στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, ειδικότερα με τη βελτίωση της λειτουργίας της υπηρεσίας δημοσίων συμβάσεων και του οργανισμού ελέγχου των δημόσιων συμβάσεων. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος όσον αφορά την ευθυγράμμιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τις κοινωνικές πολιτικές, ενώ ελάχιστη ήταν η βελτίωση στην τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων για τις πολιτικές απασχόλησης. Η νομοθεσία και οι πολιτικές στον κοινωνικό τομέα και στον τομέα της απασχόλησης είναι εξαιρετικά αποσπασματικές. Η θεσμική συγκρότηση της χώρας εξακολουθεί να αποτελεί ένα σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη των αναγκαίων συντονισμένων μεθόδων. Σημειώθηκε πρόοδος στην εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα της εκπαίδευσης, ιδίως με την ψήφιση ενός νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση που υποστηρίζει τη συμμετοχή στη διαδικασία της Μπολόνιας. Απαιτούνται προσπάθειες για την βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των αρχών που ασχολούνται με την εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης. Ο διαχωρισμός των παιδιών στα σχολεία με εθνικά κριτήρια παραμένει ένα πρόβλημα. Δεν επιτεύχθηκε περαιτέρω πρόοδος προς την εξασφάλιση μιας πραγματικής εσωτερικής αγοράς στο εσωτερικό της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Σ’αυτό το πλαίσιο, δεν έχει ψηφιστεί εθνική νομοθεσία για το ενοχικό δίκαιο, τη χρηματοδοτική μίσθωση και τα φαρμακευτικά προϊόντα. Σε ό,τι αφορά τις τομεακές πολιτικές, δεν μπορεί να καταγραφεί καμία σημαντική εξέλιξη στον τομέα της βιομηχανίας και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Δεν έχει υιοθετηθεί η στρατηγική βιομηχανικής πολιτικής και στρατηγική ανάπτυξης των ΜΜΕ. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στον τομέα της γεωργίας. Η πολιτική χαράσσεται ακόμη σε επίπεδο οντότητας και ο συντονισμός είναι ανεπαρκής. Η ανάπτυξη μιας σφαιρικής γεωργικής στρατηγικής καθυστερεί, παρ’όλο που λήφθηκαν ορισμένα μέτρα για τη δημιουργία του αναγκαίου νομικού πλαισίου σε κεντρικό κρατικό επίπεδο. Η εφαρμογή της νομοθεσίας για την ασφάλεια των τροφίμων και τον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα παρουσιάζει αδυναμίες, κυρίως λόγω των ακατάλληλων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων και του ανεπαρκούς συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών του κράτους και των οντοτήτων. Οι προετοιμασίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στον τομέα του περιβάλλοντος βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Δεν έχει ψηφιστεί περιβαλλοντικός νόμος σε κεντρικό κρατικό επίπεδο που θα δημιουργεί το πλαίσιο για εναρμονισμένη περιβαλλοντική προστασία σε εθνικό επίπεδο και δεν έχει συσταθεί εθνική υπηρεσία περιβάλλοντος. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εξακολουθεί να σημειώνει συνεχή, αν και βραδεία, πρόοδο όσον αφορά τη δέσμευσή της για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, δεδομένου ότι συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και στο Παρατηρητήριο Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη εργάζεται για την εφαρμογή της πρώτης μεταβατικής φάσης της συμφωνίας Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου (ECAA). Δεν σημειώθηκαν νέες εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας. Ως συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη οφείλει να εφαρμόσει την αντίστοιχη ενεργειακή νομοθεσία της ΕΕ, ειδικότερα εκείνη που σχετίζεται με τον τομέα του φυσικού αερίου. Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, έχει γίνει διαχωρισμός των δραστηριοτήτων διανομής, και έχουν δημιουργηθεί ανεξάρτητος φορέας διαχείρισης του συστήματος (ISO) και επιχείρηση διανομής (Transco). Ορισμένα προβλήματα παραμένουν όσον αφορά τη μεταβίβαση υποχρεώσεων μεταξύ του ISO και της Transco, πράγμα που έχει δυσμενείς συνέπειες για τη λειτουργία του συστήματος. Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα του φυσικού αερίου καθυστερούν ιδιαίτερα. Δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί μια ενεργειακή στρατηγική σε εθνικό επίπεδο. Όσον αφορά την κοινωνία της πληροφορίας και τα μέσα ενημέρωσης, η ρυθμιστική αρχή έλαβε ορισμένα μέτρα για την ελευθέρωση του τομέα των τηλεπικοινωνιών και την εναρμόνιση της νομοθεσίας στον οπτικοακουστικό τομέα με το κοινοτικό κεκτημένο. Δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στη δημόσια ραδιοτηλεόραση και στη δημιουργία ενός φορέα πληροφοριών σε κεντρικό κρατικό επίπεδο. Ο τομέας του δημοσιονομικού ελέγχου σημείωσε μικρή πρόοδο. Στον τομέα των στατιστικών, η συμφωνία συνεργασίας μεταξύ των στατιστικών οργάνων της χώρας σε επίπεδο κεντρικού κράτους και οντοτήτων δεν έχει εφαρμοστεί ορθά. Πρέπει να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό σύστημα στατιστικών στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, υπήρξε κάποια πρόοδος στον τομέα διαχείρισης των θεωρήσεων, των συνόρων, του ασύλου και της μετανάστευσης. Η άρση των υποχρεώσεων θεώρησης για όλους τους πολίτες της ΕΕ έχει οριστικοποιηθεί. Οι συμφωνίες επανεισδοχής και διευκόλυνσης της έκδοσης θεωρήσεων σε επίπεδο ΕΕ έχουν υπογραφεί. Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος παροχής ασύλου. Επιτεύχθηκαν καλύτερα αποτελέσματα στην πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης, παρ’όλο που υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο βελτιώσεων όσον αφορά τη γενική διαχείριση των συνόρων. Πρέπει να εκδοθούν διαβατήρια με βιομετρικά στοιχεία σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Σημειώθηκε πρόοδος στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες . Η μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών έχει στελεχωθεί καλύτερα και η εφαρμογή των μέτρων έχει βελτιωθεί. Η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες παραμένει σοβαρό πρόβλημα που απαιτεί συνεχείς προσπάθειες. Λήφθηκαν ορισμένα μέτρα σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση των ναρκωτικών με τη δημιουργία μιας υπηρεσίας για την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών. Δεν έχει όμως ακόμη αναπτυχθεί πολιτική σε κρατικό επίπεδο σύμφωνη με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Επιτεύχθηκε πρόοδος στη λειτουργία της αστυνομίας. Η εφαρμογή μέσων όπως έρευνες μέσω υπολογιστή, συστήματα εγκληματολογικής ανάλυσης και έρευνας, συνεχίστηκε. Συνήφθη στρατηγική συμφωνία με την Europol. Εντούτοις, η έλλειψη προόδου στη μεταρρύθμιση της αστυνομίας υπονομεύει τις προοπτικές για μια ενοποιημένη και αποτελεσματικότερη αστυνομία. Ελάχιστη ήταν η πρόοδος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της εμπορίας ανθρώπων, που παραμένουν ανησυχητικά. Η εφαρμογή της στρατηγικής για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος ήταν ανεπαρκής. Το νομικό πλαίσιο για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος έχει δημιουργηθεί αλλά πρέπει να βελτιωθεί η εφαρμογή του. Η Κρατική Υπηρεσία Ερευνών και Προστασίας διεξήγαγε περισσότερες έρευνες και έκανε περισσότερες συλλήψεις. Πρέπει τώρα να αναπτύξει όλο το δυναμικό της, ιδίως σε επίπεδο προσωπικού. Το εθνικό σχέδιο δράσης 2005-2007 για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων έχει εφαρμοστεί, αλλά δεν προβλέπεται καμία στρατηγική παρακολούθησης και ελέγχου. Οι αντιφατικές νομοθεσίες σε επίπεδο κεντρικού κράτους και οντοτήτων εξακολουθούν να εμποδίζουν τη δίωξη σοβαρών εγκληματικών πράξεων. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συνέχισε τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, αλλά δεν διαθέτει επαρκή μέσα. Η κρατική υπηρεσία για την προστασία των δεδομένων δεν έχει συσταθεί ακόμη. Κροατία Η Κροατία εξακολουθεί να πληρεί τα πολιτικά κριτήρια. Σημειώθηκε γενικά πρόοδος, αλλά απαιτούνται περαιτέρω εντατικές προσπάθειες σε πολλούς τομείς, όπως η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης και της διοίκησης, η καταπολέμηση της διαφθοράς, τα δικαιώματα των μειονοτήτων και η επιστροφή των προσφύγων. Οι βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης για την προσχώρηση έχουν εκπληρωθεί εν μέρει. Η δημοκρατία και το κράτος δικαίου ενισχύθηκαν περαιτέρω. Τόσο η κυβέρνηση όσο και το Κοινοβούλιο λειτούργησαν χωρίς σοβαρές δυσκολίες. Εντούτοις, υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο για περαιτέρω βελτιώσεις στον τομέα της δικαιοσύνης, στη δημόσια διοίκηση και στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Σημαντικές βελτιώσεις σ’αυτούς τους τομείς είναι απαραίτητες για τη δημιουργία μιας σταθερής βάσης για την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου. Η πρόοδος στον τομέα της δημόσιας διοίκησης είναι περιορισμένη. Εγκρίθηκε ένα έγγραφο πολιτικής που καλύπτει τις βασικές αρχές για την αναθεώρηση του νόμου περί γενικών διοικητικών διαδικασιών, όπως και δύο νέοι κανονισμοί εφαρμογής του νόμου περί δημοσίων υπηρεσιών. Έγιναν ορισμένες βελτιώσεις στην κατάρτιση των δημόσιων υπαλλήλων και στη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων. Εντούτοις, καθυστερεί ακόμη η δημιουργία ενός σφαιρικού στρατηγικού πλαισίου μεταρρυθμίσεων, καθώς και η θέσπιση των αναγκαίων κανονισμών για την εφαρμογή του νόμου περί δημοσίων υπηρεσιών. Το διοικητικό σύστημα παραμένει ανεπαρκές. Οι μεγάλες αδυναμίες στη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων εμμένουν. Οι δημόσιες υπηρεσίες εξακολουθούν να πάσχουν από τις συχνές μετακινήσεις προσωπικού και από έλλειψη εξειδικευμένων υπαλλήλων καθώς και από αδικαιολόγητες πολιτικές παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα. Απαιτούνται περαιτέρω συνεχείς προσπάθειες. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στην εφαρμογή της στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος. Λήφθηκαν νομοθετικά και οργανωτικά μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας της δικαιοσύνης. Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στη μείωση του φόρτου των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων. Εντούτοις, αυτές οι βελτιώσεις είναι ακόμη ανεπαρκείς. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της υποχρέωσης λογοδοσίας, αμεροληψίας, επαγγελματισμού και αρμοδιότητας του δικαστικού τομέα. Η συσσώρευση εκκρεμών υποθέσεων είναι μεγάλη. Η ορθολογική διαχείριση των δικαστηρίων δεν σημείωσε μεγάλη πρόοδο. Όσον αφορά τις διαδικασίες για την εκδίκαση εγκλημάτων πολέμου στην Κροατία, υπήρξαν κάποιες βελτιώσεις, οι οποίες πρέπει ακόμη να συνεχισθούν. Πρέπει ακόμη να αντιμετωπιστούν κατάλληλα η μεροληπτική στάση κατά των Σέρβων κατηγορουμένων, καθώς και η προστασία των μαρτύρων. Οι μεταρρυθμίσεις προχωρούν, αλλά απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες για να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες του δικαστικού συστήματος. Έχουν αρχίσει να εμφανίζονται τα πρώτα αποτελέσματα των προσπαθειών καταπολέμησης της διαφθοράς. Το πρόγραμμα 2006-2008 για την καταπολέμηση της διαφθοράς έχει τεθεί σε εφαρμογή. Το νομικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς έχει βελτιωθεί περαιτέρω. Η υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος (USKOK) δραστηριοποιήθηκε και συμμετέχει στις έρευνες με αντικείμενο ορισμένες σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς. Εντούτοις, η διαφθορά εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη. Είναι αναγκαίο να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την πρόληψη, την ανίχνευση και την δίωξη της διαφθοράς. Δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες ούτε εκδόθηκαν αποφάσεις σε καμία υπόθεση διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο. Η έννοια της σύγκρουσης συμφερόντων γίνεται ελάχιστα κατανοητή. Η εφαρμογή του προγράμματος για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στερείται στενού συντονισμού και αποτελεσματικής και αμερόληπτης παρακολούθησης. Σημειώθηκε πρόοδος σε σχέση με τα δικαιώματα του ανθρώπου και την προστασία των μειονοτήτων . Οι νομικές διατάξεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι γενικά κατάλληλες, αλλά υπάρχουν ακόμη ορισμένα σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την εφαρμογή τους. Επιτεύχθηκε πρόοδος στην εφαρμογή του συνταγματικού νόμου περί εθνικών μειονοτήτων (CLNM). Εγκρίθηκε στην κρατική διοίκηση για το 2007 ένα πρόγραμμα προσλήψεων για τις μειονότητες και αυξήθηκε περαιτέρω η χρηματοδότησή τους. Υποβλήθηκαν λιγότερες καταγγελίες για επιθέσεις εθνοτικού χαρακτήρα κατά της σερβικής μειονότητας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας και δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στη μειονότητα των Ρομ. Εντούτοις, οι μειονότητες αντιμετωπίζουν ακόμη σοβαρά προβλήματα. Η Κροατία πρέπει να ενθαρρύνει το πνεύμα ανεκτικότητας έναντι της σερβικής μειονότητας και να θεσπίσει κατάλληλα μέτρα για την προστασία των ατόμων που είναι θύματα απειλών ή διακρίσεων, πράξεων εχθρικότητας ή βίας. Οι Σέρβοι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στον τομέα της απασχόλησης. Η μειονότητα των Ρομ διαβιώνει ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελεί αντικείμενο διακρίσεων, ειδικότερα στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Πρέπει να εφαρμοστούν οι νομικές διατάξεις και τα προγράμματα με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, ειδικότερα στον τομέα της απασχόλησης. Δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί μια σφαιρική στρατηγική και ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση όλων των μορφών διακρίσεων. Η πρόοδος στον τομέα της επιστροφής των προσφύγων είναι περιορισμένη. Τα έργα ανοικοδόμησης συνεχίστηκαν. Εντούτοις, η εφαρμογή προγραμμάτων στέγασης των πρώην κατόχων δικαιωμάτων μίσθωσης προχωρά με πολύ βραδύ ρυθμό και στις αστικές περιοχές η κατάσταση δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου, με διευθέτηση μόνο του 2% των υποθέσεων. Επιπλέον, δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος σε ό,τι αφορά την επικύρωση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Οι προσπάθειες για τη δημιουργία των αναγκαίων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών για την επιστροφή των προσφύγων πρέπει να επιταχυνθούν. Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη προσκρούει ακόμη στους περιορισμούς του ισχύοντος συστήματος παροχής νομικής βοήθειας, καθώς και στις υψηλές αμοιβές των δικηγόρων και τις αδυναμίες του δικαστικού συστήματος. Υπάρχει ακόμη περιθώριο για βελτιώσεις στις συνθήκες των φυλακών, οι οποίες δεν διαθέτουν αρκετό προσωπικό και χωρητικότητα και εξακολουθούν να είναι υπερπλήρεις. Η ελευθερία της έκφρασης καθώς και η ελευθερία και ο πλουραλισμός των μέσων ενημέρωσης εξακολουθούν να τηρούνται στην Κροατία. Εντούτοις, περιστασιακά ασκούνται πολιτικές πιέσεις επί των μέσων ενημέρωσης. Τα προγράμματα για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών έχουν συμβάλει στην ευαισθητοποίηση του κόσμου. Εντούτοις, πρέπει να βελτιωθεί ακόμη η εφαρμογή τους. Πρέπει επίσης να βελτιωθεί η προστασία των γυναικών από κάθε μορφής βία. Η εφαρμογή των μέτρων για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών πρέπει να επιταχυνθεί. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, συνεχίστηκε η πλήρης συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) και εξασφαλίστηκε η γενική συμμόρφωση με τις συμφωνίες Ντέιτον/Παρισίων και Erdut. Πρέπει να εξασφαλιστούν η αμερόληπτη εκδίκαση των υποθέσεων που διαβιβάζονται από το ICTY στην κροατική δικαιοσύνη καθώς και των διώξεων που ασκούνται σε εθνικό επίπεδο. Σημειώθηκε σταθερή πρόοδος στον τομέα της περιφερειακής συνεργασίας. Η Προεδρία που άσκησε η Κροατία στη διαδικασία Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP) ήταν επιτυχής, συμβάλλοντας στην προοδευτική μετάβαση από το Σύμφωνο Σταθερότητας σε ένα πλαίσιο με μεγαλύτερη ανάληψη ευθυνών σε περιφερειακό επίπεδο χάρη σε μια ενισχυμένη διαδικασία συνεργασίας SEECP και το νέο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας. Η Κροατία έχει επικυρώσει τη νέα Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Μικρή πρόοδος σημειώθηκε γενικότερα προς την εξεύρεση οριστικών λύσεων σε διάφορα εκκρεμή διμερή ζητήματα μεταξύ της Κροατίας και των γειτονικών χωρών, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα σύνορα. Η ανεπίσημη συμφωνία μεταξύ των Πρωθυπουργών της Κροατίας και της Σλοβενίας να ζητήσουν τη συμμετοχή τρίτου μέρους για την επίλυση εκκρεμών συνοριακών ζητημάτων αποτελεί πρόοδο και πρέπει να έχει συνέχεια. Το Δεκέμβριο 2006 το κροατικό Κοινοβούλιο αποφάσισε την εφαρμογή της αλιευτικής και οικολογικής ζώνης προστασίας της Κροατίας έναντι των κρατών μελών της ΕΕ από 1ης Ιανουαρίου 2008. Αυτή η απόφαση παρεκκλίνει από την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των εν λόγω χωρών τον Ιούνιο 2004 και αναφέρεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 16-17 Ιουνίου 2004. Αυτό το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί. Απαιτούνται προσπάθειες για να αναπτυχθούν περαιτέρω η συνεργασία και οι καλές γειτονικές σχέσεις. Η οικονομία της Κροατίας σημείωσε ισχυρή και επιταχυνόμενη ανάπτυξη. Η μακροοικονομική σταθερότητα και ο χαμηλός πληθωρισμός διατηρήθηκαν. Εντούτοις, οι εξωτερικές ανισορροπίες μπορούν να επηρεάσουν τη μακροοικονομική σταθερότητα. Η δημοσιονομική εξυγίανση συνεχίστηκε και πρέπει να εξακολουθήσει. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθώς και οι ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν με βραδύ ρυθμό. Το γενικό επιχειρηματικό κλίμα βελτιώθηκε, αλλά οι αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης και της δικαιοσύνης εξακολουθούν να δυσχεραίνουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Κροατία είναι μια λειτουργική οικονομία αγοράς. Αναμένεται να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ένωσης μεσοπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόσει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεών της με αποφασιστικότητα για να μειώσει τις διαρθρωτικές αδυναμίες της. Η ευρεία πολιτική συναίνεση σχετικά με τους βασικούς άξονες μιας οικονομίας της αγοράς διατηρήθηκε. Οι μακροοικονομικές πολιτικές που στοχεύουν στη σταθερότητα συνέβαλαν στην επίτευξη χαμηλού πληθωρισμού, σε σταθερότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών και σε σημαντική μείωση του γενικού δημόσιου ελλείμματος. Οι οικονομικές επιδόσεις ήταν καλές και οι ιδιωτικές επενδύσεις αυξήθηκαν περαιτέρω. Η απασχόληση αυξήθηκε και η ανεργία μειώθηκε, αν και βρίσκεται ακόμη σε υψηλά επίπεδα. Το επιχειρηματικό περιβάλλον βελτιώθηκε και ετοιμάστηκαν ή υπογράφησαν ορισμένες σημαντικές συμφωνίες ιδιωτικοποιήσεων. Η ικανότητα της κυβέρνησης να σχεδιάζει μεσοπρόθεσμα πλαίσια οικονομικής πολιτικής ενισχύθηκε περαιτέρω. Νέοι κανονισμοί προληπτικής εποπτείας οδήγησαν σε μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση των τραπεζών με αποτέλεσμα τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα. Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στην προώθηση του ανταγωνισμού στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Οι μεταρρυθμίσεις του ζημιογόνου σιδηροδρομικού δικτύου συνεχίστηκαν. Η οικονομία της Κροατίας παρουσιάζει ικανοποιητική ολοκλήρωση στην ΕΕ. Εντούτοις, ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών δεν είναι επαρκής. Η αύξηση των εξωτερικών ανισορροπιών ενέχει πιθανούς κινδύνους για τη μακροοικονομική σταθερότητα και καθιστά αναγκαία μια μεγαλύτερη δημοσιονομική εξυγίανση. Το ευνοϊκό οικονομικό περιβάλλον και τα μεγάλα έσοδα δεν αξιοποιήθηκαν πλήρως για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων αλλά, αντιθέτως, είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των δαπανών. Οι επιχορηγήσεις σε ζημιογόνες επιχειρήσεις και τα υψηλά επίπεδα τρεχουσών δαπανών επιβράδυναν τις διαρθρωτικές αλλαγές και άσκησαν πιέσεις στα δημόσια οικονομικά. Η πρόοδος στην αναδιάρθρωση του τομέα των επιχειρήσεων ήταν άνιση και η κρατική παρέμβαση παρέμεινε σημαντική. Οι πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα αντιμετώπισαν εμπόδια από τις αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης και της δικαιοσύνης, υπονομεύοντας εν μέρει τις διαδικασίες εξόδου και εισόδου στην αγορά και την προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων των πιστωτών. Η κινητικότητα της εργασίας ήταν περιορισμένη. Για να βελτιωθούν οι προοπτικές διατηρήσιμης ανάπτυξης και πραγματικής σύγκλισης, η Κροατία οφείλει να ενισχύσει και να εμβαθύνει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η Κροατία βελτίωσε την ικανότητα ανάληψης των υποχρεώσεων του μέλους. Οι προετοιμασίες για την τήρηση των απαιτήσεων της ΕΕ προχωρούν με σταθερό ρυθμό και η εναρμόνιση με τους κανόνες της ΕΕ είναι υψηλή σε πολλούς τομείς. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν ακόμη περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθεί πλήρης εναρμόνιση. Στους περισσότερους τομείς σημειώθηκε πρόοδος, κυρίως σε ό,τι αφορά τη νομοθετική εναρμόνιση και τη δημιουργία διοικητικής υποδομής. Σε ορισμένα κεφάλαια, όπως οι μεταφορές και το περιβάλλον, διατηρήθηκε η πρόοδος που είχε σημειωθεί τα τελευταία χρόνια. Σε άλλα κεφάλαια, όπως οι δημόσιες συμβάσεις και η φορολογία, η πρόοδος είναι περιορισμένη. Όσον αφορά το γενικό επίπεδο της εναρμόνισης και της διοικητικής υποδομής, πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Μικρή πρόοδο σημείωσε η εναρμόνιση της νομοθεσίας στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Εντούτοις, πολλά στοιχεία του κεκτημένου δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες για την εναρμόνιση της νομοθεσίας και την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή της. Σε ό,τι αφορά τους κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων σημειώθηκε πρόοδος, αλλά πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την εναρμόνιση της νομοθεσίας και την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή της. Επιτεύχθηκε πρόοδος όσον αφορά το δικαίωμα εγκατάστασης και την ελευθερία παροχής υπηρεσιών. Γενικά η εναρμόνιση είναι ικανοποιητική, αν και απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες σε αρκετούς τομείς. Η Κροατία σημείωσε πρόοδο στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων. Γενικά, η εναρμόνιση είναι ικανοποιητική. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, ειδικότερα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τις διαδικασίες απόκτησης ακινήτων από υπηκόους της ΕΕ. Η Κροατία σημείωσε περιορισμένη πρόοδο στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Εντούτοις, η διοικητική υποδομή δεν επαρκεί σε όλα τα επίπεδα του συστήματος δημοσίων συμβάσεων. Πρέπει να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για το σχεδιασμό ολοκληρωμένης στρατηγικής εναρμόνισης και για να ενισχυθεί το θεσμικό πλαίσιο. Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο καταγράφεται μικρή πρόοδος. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο προχωρά και έχουν καθοριστεί ένα εύλογο χρονοδιάγραμμα και ένα λεπτομερές πρόγραμμα εργασίας. Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, τόσο σε επίπεδο μεταφοράς της νομοθεσίας όσο και εφαρμογής της. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο προχωρά με ικανοποιητικό ρυθμό, αλλά απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες, ιδίως σε επίπεδο εφαρμογής. Στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού, η Κροατία εξακολούθησε να σημειώνει πρόοδο. Εντούτοις, υπάρχει ανάγκη μεγαλύτερης νομοθετικής εναρμόνισης και ενίσχυσης της διοικητικής υποδομής, ειδικότερα όσον αφορά την αρχή του ανταγωνισμού. Η εναρμόνιση με το κεκτημένο σ’αυτό το κεφάλαιο προχωρά, αλλά απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες, ιδίως για την αναδιάρθρωση του τομέα του χάλυβα και των ναυπηγείων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Η Κροατία σημείωσε πρόοδο στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και η εναρμόνιση με το κεκτημένο προχωρά. Εντούτοις, απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες, ειδικότερα για την ενίσχυση της εποπτείας των τραπεζών και της εποπτικής αρχής στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για την πραγματική ελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών, καθώς και την εισαγωγή νέου πρωτογενούς δικαίου και την περαιτέρω ενίσχυση του οργανισμού. Γενικά, η Κροατία έχει επιτύχει ένα ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης με το κεκτημένο σ’αυτό το κεφάλαιο. Η Κροατία εξακολούθησε να σημειώνει πρόοδο στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης. Οι προετοιμασίες έχουν προχωρήσει σε ό,τι αφορά την πολιτική ποιότητας και τις βιολογικές καλλιέργειες. Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος της αγροτικής ανάπτυξης, παρ’όλο που πρέπει να ενταθούν οι προετοιμασίες για το Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας στην αγροτική ανάπτυξη (IPARD). Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για τη δημιουργία των διοικητικών δομών που θα εξασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή της κοινής γεωργικής πολιτικής. Σχετικά με την αλιεία, η Κροατία σημείωσε πρόοδο. Υπάρχουν κενά στους τομείς της διαχείρισης, της επιθεώρησης και ελέγχου των εμπορικών στόλων, των διαρθρωτικών μέτρων και των κρατικών ενισχύσεων. Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος που επιτεύχθηκε σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, την κτηνιατρική και φυτοϋγειονομική πολιτική, ειδικότερα στην υιοθέτηση ενός νόμου-πλαισίου και διατάξεων παράγωγου δικαίου. Εντούτοις απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες για να ενισχυθεί η διοικητική υποδομή και να θεσπιστεί και να εφαρμοστεί μια στρατηγική ασφάλειας των τροφίμων. Σε ό,τι αφορά τις μεταφορές, η Κροατία προχώρησε στην εναρμόνιση, ειδικότερα στους τομείς των σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών. Εργάζεται για την εφαρμογή της πρώτης μεταβατικής φάσης της συμφωνίας Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου. Συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και του Παρατηρητηρίου Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Όμως απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η κατάλληλη διοικητική υποδομή στους περισσότερους τομείς μεταφορών. Επιτεύχθηκε ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα της ενέργειας. Παρ’όλα αυτά, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για την εναρμόνιση με το κεκτημένο, ειδικότερα στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και της δημιουργίας μέσων εφαρμογής. Ως συμβαλλόμενο μέρος της συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, η Κροατία οφείλει να εφαρμόζει τη σχετική ενεργειακή νομοθεσία της ΕΕ από τον Ιούλιο του 2007. Ο τομέας της φορολογίας σημείωσε ελάχιστη πρόοδο. Η εναρμόνιση της φορολογικής νομοθεσίας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και οι de facto διακρίσεις όσον αφορά τον ειδικό φόρο κατανάλωσης επί των τσιγάρων δεν έχουν διευθετηθεί. Πρέπει να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για να ενισχυθεί η διοικητική υποδομή, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση των συστημάτων πληροφορικής. Επιτεύχθηκε σημαντική πρόοδος στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής. Γενικά η εναρμόνιση με το κεκτημένο έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες, κυρίως για να εξασφαλιστεί η πλήρης ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας. Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος στον τομέα των στατιστικών και το βασικό νομικό πλαίσιο έχει εναρμονιστεί σε μεγάλο βαθμό, αλλά απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για την ενίσχυση κυρίως της διοικητικής υποδομής. Σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά το κεκτημένο σε θέματα κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης. Απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες για να ολοκληρωθεί η εναρμόνιση και για να ενισχυθούν ιδίως η διοικητική υποδομή και τα μέσα εφαρμογής. Στον τομέα των επιχειρήσεων και της βιομηχανικής πολιτικής, η Κροατία σημείωσε ικανοποιητική αλλά άνιση πρόοδο. Επιτεύχθηκε εύλογο επίπεδο εναρμόνισης. Σε τομείς όπως η ναυπηγική, η πρόοδος ήταν περιορισμένη, ενώ είναι ικανοποιητική σε άλλους τομείς, όπως η εναρμόνιση με το κεκτημένο στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων . Επιτεύχθηκε επίσης κάποια πρόοδος στην περιφερειακή πολιτική και στο συντονισμό των διαρθρωτικών μέσων, αλλά πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για τη δημιουργία των διοικητικών δομών που απαιτούνται για τη διαχείριση των πόρων της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τη δικαιοσύνη και τα θεμελιώδη δικαιώματα σημειώθηκε μικρή πρόοδος. Η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος προχωρά, αλλά υπάρχουν ακόμη σημαντικές προκλήσεις, όπως η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης. Σημειώθηκε πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς με την περαιτέρω βελτίωση της νομοθεσίας και άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα αποτελέσματα σε ορισμένες σημαντικές υποθέσεις που διεκπεραίωσε το Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος (USKOK). Εντούτοις, η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη και οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν. Γενικά έχουν θεσπιστεί μέτρα που εξασφαλίζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, ειδικότερα σε ό,τι αφορά το σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, και την επιστροφή των προσφύγων. Στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, η Κροατία σημείωσε πρόοδο, ιδίως στη διαχείριση των συνόρων, στη μετανάστευση και στην παροχή ασύλου. Παρ’όλα αυτά, δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί το σχέδιο δράσης για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, και ο εξοπλισμός δεν έχει εκσυγχρονισθεί. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η ικανότητα διαχείρισης και εφαρμογής της νομοθεσίας, ιδίως σε επίπεδο διϋπηρεσιακής συνεργασίας, καθώς και για την πρόληψη της διαφθοράς και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Θετική ήταν η πρόοδος που σημειώθηκε στα κεφάλαια επιστήμη και έρευνα και εκπαίδευση και πολιτισμός. Και στις δύο περιπτώσεις, επιτεύχθηκε ικανοποιητικό γενικό επίπεδο εναρμόνισης. Όσον αφορά το περιβάλλον, σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος, ειδικότερα στους τομείς της οριζόντιας νομοθεσίας, της ποιότητας του αέρα, της διαχείρισης των αποβλήτων και των χημικών ουσιών. Η διοικητική υποδομή απαιτεί περαιτέρω ενίσχυση, ιδίως σε τοπικό επίπεδο. Ως προς αυτό, πρέπει να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο και να διατεθούν οι χρηματοδοτικοί πόροι για την εφαρμογή και τον έλεγχο της τήρησης του κεκτημένου. Σημειώθηκε αρκετή πρόοδος στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας, όπου έχει ήδη επιτευχθεί ικανοποιητικό επίπεδο νομικής εναρμόνισης. Εντούτοις, πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την εναρμόνιση της νομοθεσίας σε αρκετούς τομείς και για την πραγματική εφαρμογή και έλεγχο της τήρησής της. Η Κροατία σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στον τομέα της τελωνειακής ένωσης, και η νομοθεσία εναρμονίστηκε με το κεκτημένο. Εντούτοις, οι προετοιμασίες για τη βελτίωση της διοικητικής υποδομής και την ανάπτυξη πληροφορικών συστημάτων βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση των συστημάτων. Η πρόοδος συνεχίστηκε στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων. Η πρόοδος συνεχίστηκε επίσης σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και άμυνας, και επιτεύχθηκε ικανοποιητικό επίπεδο εναρμόνισης. Εντούτοις, πρέπει να ενισχυθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας για τον έλεγχο των όπλων. Ο δημοσιονομικός έλεγχος σημείωσε πρόοδο, ιδίως σε ό,τι αφορά τον δημόσιο εσωτερικό οικονομικό έλεγχο. Παρ’όλα αυτά απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες. Στην περίπτωση της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, η υπηρεσία συντονισμού της καταπολέμησης της απάτης δεν λειτουργεί ακόμη πλήρως. Σημειώθηκε επίσης πρόοδος στον τομέα των δημοσιονομικών και χρηματοοικονομικών διατάξεων. Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σημείωσε πρόοδο στην εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων . Εντούτοις, οι συχνές εντάσεις και τα προβλήματα στην επίτευξη εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των κυριότερων πολιτικών φορέων υπονόμευσαν την αποτελεσματική λειτουργία των πολιτικών θεσμών και επιβράδυναν τις μεταρρυθμίσεις. Οι βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης έχουν εκπληρωθεί εν μέρει. Η εφαρμογή της Συμφωνίας της Οχρίδας συμβάλλει στην παγιοποίηση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας και για την εδραίωση της εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούν τις διάφορες εθνικές κοινότητες. Μια συναινετική προσέγγιση και η βούληση συμβιβασμού είναι αναγκαίες, και το πνεύμα της συμφωνίας πρέπει να τηρηθεί με μεγαλύτερη συνέπεια. Η αποχή από τις εργασίες του Κοινοβουλίου ενός από τα σημαντικότερα κόμματα της αντιπολίτευσης, καθώς και η ανεπαρκής συνεργασία μεταξύ του Προέδρου και του Πρωθυπουργού εμπόδισαν την αποτελεσματική λειτουργία των πολιτικών θεσμών. Η πρόσφατη σύγκρουση στο Κοινοβούλιο και η επίθεση κατά δημοσιογράφων αποτελούν σοβαρή πηγή ανησυχιών και πρέπει να εξεταστούν διεξοδικά. Σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, ο νόμος περί δημοσίων υπαλλήλων εφαρμόζεται σταδιακά. Η αποκέντρωση συνεχίστηκε με σταθερό ρυθμό και άρχισε η δεύτερη φάση η οποία αφορά τη δημοσιονομική αποκέντρωση. Οι δημόσιοι φορείς συνεργάζονται καλύτερα με τον Διαμεσολαβητή. Οι προετοιμασίες συνεχίζονται για την εφαρμογή του νόμου περί αστυνομίας. Ωστόσο, η πλήρης και αποτελεσματική μεταρρύθμιση της αστυνομίας – που αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης – παραμένει σοβαρή πρόκληση. Η δημόσια διοίκηση είναι αδύναμη και αναποτελεσματική και η νομοθεσία για τη δημόσια διοίκηση εφαρμόζεται ελάχιστα. Αυθαίρετες και αδιαφανείς απολύσεις υπαλλήλων σε όλα τα επίπεδα διατάραξαν τη λειτουργία της διοίκησης. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για τη δημιουργία μιας σταθερής και επαγγελματικής δημόσιας διοίκησης. Σημειώθηκε πρόοδος στην εφαρμογή της στρατηγικής για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Μια από τις πέντε νεοσυσταθείσες εξειδικευμένες δικαστικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος άρχισε να λειτουργεί κανονικά, όπως και η Ακαδημία για την κατάρτιση των δικαστών και των εισαγγελέων και εισάγονται νέα συστήματα πληροφορικής. Επιπλέον, η εφαρμογή των νόμων περί πολιτικής δικονομίας και εκτέλεσης των αποφάσεων αρχίζει να βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος. Εντούτοις, οι μεταρρυθμίσεις είχαν περιορισμένα αποτελέσματα μέχρι σήμερα. Το πολιτικό αδιέξοδο που προκλήθηκε στους υπόλοιπους διορισμούς του Δικαστικού Συμβουλίου περιόρισε την ικανότητα του τελευταίου να ενισχύσει την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του δικαστικού σώματος. Καθυστέρησε επίσης βασικές πτυχές της μεταρρύθμισης, όπως τη δημιουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου. Ο νόμος περί Εισαγγελίας δεν έχει ακόμη ψηφισθεί και οι προϋπολογισμοί των δικαστηρίων είναι ανεπαρκείς. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστούν η πλήρης ανεξαρτησία, η αποτελεσματικότητα και η υποχρέωση λογοδοσίας της δικαστικής εξουσίας. Πρέπει να γίνει καταγραφή της πορείας εφαρμογής των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων. Η εφαρμογή του νέου νομικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς άρχισε να έχει τα πρώτα αποτελέσματα. Ασκήθηκαν αρκετές διώξεις και απαγγέλθηκαν καταδίκες σε υψηλά επίπεδα της διοίκησης. Η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών καταστολής βελτιώνεται. Ωστόσο, η διαφθορά είναι εκτεταμένη και συνιστά σοβαρό πρόβλημα. Απαιτείται μια σφαιρική προσέγγιση όλων των τομέων και η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Γενικά, τα δικαιώματα του ανθρώπου και η προστασία των μειονοτήτων, καθώς και οι σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων, έχουν βελτιωθεί. Λήφθηκαν περαιτέρω μέτρα για την εφαρμογή της Συμφωνίας της Οχρίδας, όπως η υιοθέτηση μιας στρατηγικής για τη δίκαιη εκπροσώπηση των εθνικών μειονοτήτων στη διοίκηση. Εντούτοις, η εμπιστοσύνη μεταξύ των εθνικών μειονοτήτων δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί πλήρως, και γι’αυτό το σκοπό πρέπει να επιλυθούν τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι μειονότητες. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος όσον αφορά την κατάσταση της μειονότητας των Ρομ που διαβιώνουν ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελούν αντικείμενο διακρίσεων, ειδικότερα στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Θεσπίστηκαν μέτρα για να αντιμετωπιστεί η κακή μεταχείριση των κρατουμένων, ιδίως σε συνεργασία μεταξύ του Διαμεσολαβητή και του υπουργείου Εσωτερικών. Η παρακολούθηση των επικοινωνιών ρυθμίζεται τώρα βάσει νομοθετικού πλαισίου. Σε ό,τι αφορά την θρησκευτική ελευθερία, ψηφίστηκε νέος νόμος που επιτρέπει τη σύσταση θρησκευτικών ιδρυμάτων. Σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών, έγιναν ορισμένα βήματα προς τη δημιουργία ίσων ευκαιριών. Εντούτοις, η προστασία των γυναικών από όλες τις μορφές βίας πρέπει να ενισχυθεί. Η εφαρμογή των μέτρων για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών πρέπει να επιταχυνθεί και να αναπτυχθεί ο κοινωνικός διάλογος που θα περιλαμβάνει όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας εξακολούθησε να συμμετέχει ενεργά στην περιφερειακή συνεργασία και προσέφερε τη στήριξή της στη διαδικασία Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας και στη τροποποιηθείσα Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Η χώρα συνέχισε την πλήρη συνεργασία της με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), για την οποία θεσπίστηκε ειδικός νόμος. Η καλύτερη λειτουργία των δικαστικών θεσμών αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την διεκπεραίωση των υποθέσεων που θα διαβιβαστούν από το ICTY στην εθνική δικαιοδοσία Η χώρα διατήρησε την εποικοδομητική στάση της στη διαδικασία για το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Όσον αφορά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνάδει με τη σχετική κοινή θέση και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας επεδίωξε καλές σχέσεις με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Απαιτούνται νέες προσπάθειες, με εποικοδομητική προσέγγιση, για να εξευρεθεί κατόπιν διαπραγματεύσεων μια αμοιβαία αποδεκτή λύση με την Ελλάδα σχετικά με το ζήτημα ονομασίας, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στο πλαίσιο των ψηφισμάτων 817/93 και 845/93 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, πράγμα που θα συμβάλει στην περιφερειακή συνεργασία και στις σχέσεις καλής γειτονίας. Πρέπει να αποτραπούν οι ενέργειες που θα επηρεάσουν αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η οικονομία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας σημείωσε σημαντικά επιταχυνόμενη ανάπτυξη. Η μακροοικονομική σταθερότητα διατηρήθηκε και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σημείωσαν περαιτέρω πρόοδο, αλλά τα υψηλά επίπεδα ανεργίας παραμένουν σοβαρή πηγή ανησυχιών. Οι θεσμικές αδυναμίες και ανεπάρκειες στο κράτος δικαίου εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία της οικονομίας της αγοράς και επηρεάζουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο και προχώρησε περαιτέρω προς τη δημιουργία μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Αναμένεται να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ΄Ενωσης μεσοπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόσει αυστηρά το διεξοδικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για να μειώσει τις σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες. Η χώρα διατήρησε μια ευρεία συναίνεση σχετικά με τους βασικούς άξονες της οικονομικής πολιτικής. Ως αποτέλεσμα του κατάλληλου συνδυασμού πολιτικών, η μακροοικονομική σταθερότητα και η προβλεψιμότητα διατηρήθηκαν. Οι αναπτυξιακές επιδόσεις της χώρας βελτιώθηκαν, παρ’όλο που υπάρχει ακόμη περιθώριο για πιο υγιή ανάπτυξη. Ο πληθωρισμός παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι σχεδόν ισοσκελισμένο. Εντούτοις, η ανεργία παρέμεινε σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν σχετικά χαμηλές, μετά από σημαντικές εισροές από ιδιωτικοποιήσεις το 2006. Οι αρχές παρενέβησαν πιο δραστικά στην οικονομία, μειώνοντας τη φορολογική επιβάρυνση, βελτιώνοντας την είσπραξη των εσόδων και αυξάνοντας τις δαπάνες. Ωστόσο, γενικά, οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί διατηρήθηκαν σχεδόν ισοσκελισμένοι. Τα ποσοστά είσπραξης των φόρων αυξήθηκαν λόγω των υψηλότερων εσόδων και της βελτίωσης της είσπραξης. Το σχετικά χαμηλό επίπεδο του χρέους του δημόσιου τομέα μειώθηκε περαιτέρω, πράγμα που κατέστησε την οικονομία της χώρας λιγότερο ευάλωτη σε σχέση με τους εξωτερικούς δείκτες. Η ελευθέρωση των τιμών και των συναλλαγών έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και συνεχίστηκε η ιδιωτικοποίηση της κρατικής περιουσίας. Οι πτωχευτικές διαδικασίες έγιναν πιο βραχείες και η καταγραφή της ακίνητης περιουσίας επιταχύνθηκε. Η χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση αυξήθηκε και η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα ενισχύθηκε. Επιπλέον, θεσπίστηκαν μέτρα για να βελτιωθεί η ποιότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου και για να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές της χώρας. Η εναρμόνιση της οικονομίας με την ΕΕ έχει προχωρήσει ικανοποιητικά. Εντούτοις, η λειτουργία της οικονομίας της αγοράς δυσχεραίνεται ακόμη από τις θεσμικές αδυναμίες. Το δικαστικό σύστημα εξακολουθεί να επιβραδύνει τις εξελίξεις και οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές στερούνται συχνά της αναγκαίας ανεξαρτησίας και των αναγκαίων πόρων για να εκπληρώσουν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους. Ο βαθμός ασφάλειας του δικαίου είναι ακόμη χαμηλός και οι διοικητικές ανεπάρκειες εμποδίζουν την ορθή λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και επιδεινώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι αγορές εργασίας δεν λειτουργούν ακόμη ορθά. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας, που τροφοδοτείται από τις μόνιμες αδυναμίες στην εφαρμογή του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, μειώνει τη φορολογική βάση, περιορίζει την κυβέρνηση όσον αφορά την εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κατέβαλε περισσότερες προσπάθειες για να βελτιώσει την ικανότητά της να αναλάβει τις υποχρεώσεις του μέλους . Σημειώθηκε πρόοδος στην τήρηση των βραχυπρόθεσμων προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Η χώρα παρουσιάζει ακόμη σοβαρές ελλείψεις στην εφαρμογή και στον έλεγχο της τήρησης της νομοθεσίας. Δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι για την πλήρη εφαρμογή της ΣΣΣ. Η αντικατάσταση εξειδικευμένου προσωπικού σε ευρεία κλίμακα μετά τις πολιτικές αλλαγές δυσχέρανε τις προσπάθειες βελτίωσης της διοικητικής υποδομής. Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την ενίσχυση της διοικητικής υποδομής και την εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο, που βρίσκονται όμως ακόμη σε αρχικό στάδιο. Το ίδιο ισχύει στους τομείς της ελεύθερης κυκλοφορίας εργαζομένων και του δικαιώματος εγκατάστασης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Η πρόοδος στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων ήταν πολύ περιορισμένη. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας καθυστερεί και η διοικητική υποδομή για την εφαρμογή της νομοθεσίας κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες δεν είναι η κατάλληλη. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, όπου προχωρά η εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο. Εντούτοις, οι αναθέτουσες αρχές δεν έχουν ακόμη αναπτύξει επαρκώς τη διοικητική υποδομή. Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του εταιρικού δικαίου, όπου η εναρμόνιση έχει προχωρήσει αρκετά. Σχετικά με τη νομοθεσία περί πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, σημειώθηκε πρόοδος ειδικότερα σε ό,τι αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας στον τομέα των δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας και κατάσχεσης στα σύνορα των εμπορευμάτων που αποτελούν αντικείμενο παραποίησης. Εντούτοις, η διοικητική υποδομή δεν επαρκεί ακόμη για την κατάλληλη προστασία και απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση για την καταπολέμηση της πειρατείας. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα του ανταγωνισμού καθώς και στην πολιτική κρατικών ενισχύσεων. Η νομοθεσία είναι τώρα σε γενικές γραμμές σύμφωνη με το κεκτημένο, ενώ η υποδομή και η ανεξαρτησία της αρχής του ανταγωνισμού έχουν ενισχυθεί. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα οφέλη της πολιτικής ανταγωνισμού και για να γίνει περισσότερο κατανοητό το σύστημα ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων μεταξύ των φορέων που χορηγούν κρατικές ενισχύσεις. Ο νόμος για τις ζώνες τεχνολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να εναρμονιστεί με το κεκτημένο. Μικρή ήταν η πρόοδος στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Η νομοθεσία πρέπει να βελτιωθεί περισσότερο, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον τομέα της ασφάλισης και των κινητών αξιών. Το πρόβλημα των ανασφάλιστων οχημάτων απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή. Η διοικητική υποδομή και οι εγγυήσεις λειτουργικής ανεξαρτησίας των αρχών εποπτείας του μη χρηματοπιστωτικού τομέα είναι ελλιπείς. Σημειώθηκε πρόοδος στην εναρμόνιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο και στην ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης. Ωστόσο, στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, η χώρα δεν τηρεί ακόμη τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης. Σε όλους τους τομείς, η εφαρμογή και ο έλεγχος τήρησης της νομοθεσίας παρουσιάζουν αδυναμίες, ενώ η ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών δεν έχει εξασφαλιστεί επαρκώς. Στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης σημειώθηκε πρόοδος στην ανάπτυξη πολιτικής, αλλά η εναρμόνιση βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Μέτρια ήταν η πρόοδος στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων, και της κτηνιατρικής και φυτοϋγειονομικής πολιτικής. Η διοικητική υποδομή, από πλευράς αριθμού και αρμοδιοτήτων του προσωπικού, δεν είναι η κατάλληλη για να εξασφαλίσει την ορθή εφαρμογή του κεκτημένου. Σημειώθηκε πρόοδος στην εναρμόνιση με την πολιτική μεταφορών. Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας επικύρωσε την συμφωνία Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου. Συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και του Παρατηρητηρίου Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Εντούτοις, η διοικητική υποδομή σε όλους τους τομείς παρουσιάζει ακόμη αδυναμίες. Σημειώθηκε πρόοδος στην εναρμόνιση της νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ως συμβαλλόμενο μέρος της συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, η χώρα πρέπει να εφαρμόσει τη σχετική ενεργειακή νομοθεσία της ΕΕ. Η διοικητική υποδομή για την εφαρμογή των κανονισμών ενεργειακής απόδοσης και προστασίας από τις ακτινοβολίες δεν είναι αρκετή. Η ανεξαρτησία της Ρυθμιστικής Αρχής ενέργειας πρέπει να ενισχυθεί. Στον τομέα της φορολογίας, η νομοθεσία για τους έμμεσους φόρους έχει ευθυγραμμιστεί αλλά υπάρχουν ακόμη σοβαρές ελλείψεις όσον αφορά την άμεση φορολογία. Σημειώθηκε πρόοδος στην ενίσχυση της διοικητικής υποδομής. Εντούτοις, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή και ο έλεγχος τήρησης της νομοθεσίας. Η πρόοδος στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής ήταν μικρή. Εντούτοις, οι προετοιμασίες σ’αυτόν τον τομέα έχουν δρομολογηθεί. Στον τομέα των στατιστικών, πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα στους τομείς προτεραιότητας. Ωστόσο, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να ενισχυθεί η διοικητική υποδομή. Σε ό,τι αφορά το κεκτημένο στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης, σημειώθηκε μικρή πρόοδος στην ανάπτυξη στρατηγικών, αλλά, λόγω της ανεπαρκούς πολιτικής βούλησης και της έλλειψης διοικητικής υποδομής, δεν επιτεύχθηκε αρκετή πρόοδος στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών. Ορισμένοι τομείς των επιχειρήσεων και της βιομηχανικής πολιτικής σημείωσαν πρόοδο, ιδίως σε ό,τι αφορά την ενίσχυση των μικρών επιχειρήσεων. Σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα, η χώρα συμμετέχει στις περιφερειακές πρωτοβουλίες και η εναρμόνιση έχει δρομολογηθεί. Η αναβάθμιση των υποδομών είναι πάντα μεγάλη πρόκληση. Πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής και του συντονισμού των διαρθρωτικών μέσων. Εντούτοις, απαιτούνται ακόμη σημαντικές προσπάθειες για να δημιουργηθεί η αναγκαία θεσμική και διοικητική υποδομή σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του δικαστικού συστήματος και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Οι αρχές κατέβαλαν περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς, οι οποίες άρχισαν να έχουν αποτελέσματα. Ωστόσο, προβληματική είναι ακόμη η εξασφάλιση της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης. Η προσέγγιση για την αντιμετώπιση της διαφθοράς δεν είναι ακόμη ολοκληρωμένη. Σ’αυτόν τον τομέα, η θέσπιση νομοθεσίας είναι ικανοποιητική, αλλά απαιτείται περαιτέρω εφαρμογή και εξειδικευμένη κατανομή των πόρων, πράγμα που επιβάλλει σταθερή πολιτική δέσμευση. Στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, έχει θεσπιστεί η βασική νομοθεσία και σε μεγάλο βαθμό η εκτελεστική νομοθεσία. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί μια ενεργός πολιτική επιστροφής των προσφύγων και να εναρμονιστούν οι διαδικασίες παροχής ασύλου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Άνιση ήταν η πρόοδος στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, που παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα. Καταγράφηκαν κατασχέσεις μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών. Ανεπαρκής ήταν η πρόοδος στον τομέα της εμπορίας ανθρώπων . Δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών πρέπει να ενισχυθεί στοχεύοντας επίσης στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Σε πολλούς τομείς, οι αρχές ενίσχυσαν την επιχειρησιακή ικανότητά τους, αν και κυρίως σε κεντρικό επίπεδο. Σε τοπικό επίπεδο, η διοικητική υποδομή είναι γενικά αδύναμη. Στον τομέα διαχείρισης των συνόρων και του Σένγκεν, υπάρχει ανάγκη δικτύων επικοινωνίας, τεχνικού εξοπλισμού και κατάρτισης. Επιτεύχθηκε αρκετή πρόοδος στην εισαγωγή διαβατηρίων με βιομετρικά στοιχεία. Γενικά, πρέπει να επιταχυνθεί ακόμη ο ρυθμός εφαρμογής και ελέγχου τήρησης της νομοθεσίας, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, που εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρά προβλήματα. Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν έχει ακόμη προετοιμαστεί επαρκώς για την εφαρμογή του κεκτημένου στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Στον τομέα της επιστήμης και της έρευνας σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στην εναρμόνιση, και η υποδομή των επιστημονικών ιδρυμάτων είναι ανεπαρκής. Η χώρα θέσπισε μέτρα τα οποία προώθησαν την εναρμόνιση στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Εντούτοις, δεν είναι αρκετοί οι πόροι για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Η χώρα πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της με στόχο τη μελλοντική συμμετοχή στα κοινοτικά προγράμματα «Δια βίου μάθηση» και «Νεολαία σε δράση». Σημειώθηκε πρόοδος στη δημιουργία του νομοθετικού πλαισίου στον τομέα του περιβάλλοντος, αλλά η εφαρμογή της νομοθεσίας βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, ειδικότερα στους τομείς όπου απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις. Η διοικητική υποδομή και οι χρηματοδοτικοί πόροι είναι ακόμη ανεπαρκείς. Σχετικά με την προστασία των καταναλωτών και της υγείας, σημειώθηκε μικρή πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση της νομοθεσίας και τη δημιουργία θεσμικής υποδομής για την προστασία και την υγεία των καταναλωτών. Απαιτούνται περισσότεροι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι για την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας, των στρατηγικών και των σχεδίων δράσης. Σημαντική ήταν η πρόοδος στον τομέα της τελωνειακής ένωσης. Όσον αφορά τη διοικητική υποδομή, σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και της διαφθοράς και στην είσπραξη των εσόδων. Γενικά, η διοίκηση των τελωνείων πρέπει να συνεχίσει τις εκσυγχρονιστικές προσπάθειές της. Σημειώθηκε πρόοδος στους τομείς των εξωτερικών σχέσεων και της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας και άμυνας. Εντούτοις, η ανεπαρκής θεσμική και διοικητική υποδομή δεν επιτρέπουν ακόμη στη χώρα να συμμετέχει πλήρως στις πολιτικές της ΕΕ σ’αυτούς τους τομείς. Η πρόοδος στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου περιορίστηκε στον δημόσιο εσωτερικό οικονομικό έλεγχο. Η διοικητική υποδομή των αρμόδιων οργάνων είναι ακόμη ακατάλληλη για την τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το κεκτημένο. Δεν σημειώθηκε ιδιαίτερη πρόοδος στον τομέα των χρηματοδοτικών και δημοσιονομικών διατάξεων. Πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συντονιστικές δομές, να θεσπιστούν οι κανόνες εφαρμογής και να ενισχυθεί η διοικητική υποδομή σε εύθετο χρόνο. Μαυροβούνιο Όσον αφορά τα πολιτικά κριτήρια, το Μαυροβούνιο σημείωσε κάποια πρόοδο στην εκπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης, αλλά δεν έχουν ακόμη επιτευχτεί σημαντικά αποτελέσματα, ιδίως σε σχέση με τη διοικητική υποδομή και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το Μαυροβούνιο σημείωσε θετική πρόοδο στη δημιουργία αναγκαίου νομικού πλαισίου και θεσμών μετά την ανεξαρτησία του. Τον Οκτώβριο του 2007, το Κοινοβούλιο θέσπισε σύνταγμα το οποίο συνάδει στο σύνολό του με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι προσπάθειες για μια ευρύτερη συναίνεση επί των βασικών χαρακτηριστικών της συγκρότησης κρατικού μηχανισμού πρέπει να συνεχιστούν. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Το Μαυροβούνιο προχώρησε σε διοικητικές και νομικές μεταρρυθμίσεις, στην εκπλήρωση των βασικών προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης καθώς και στην ενίσχυση της διοικητικής υποδομής. Εντούτοις, τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα ήταν ελάχιστα και το Μαυροβούνιο δεν έχει ακόμη επιτύχει ένα σταθερό ρυθμό μεταρρυθμίσεων. Η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης βρίσκεται στα αρχικά στάδια. Το Κοινοβούλιο και η Κυβέρνηση προσαρμόστηκαν στις απαιτήσεις της ανεξαρτησίας. Εξακολούθησαν να βελτιώνουν την αποτελεσματικότητά τους. Το Κοινοβούλιο άρχισε την εφαρμογή του εσωτερικού κανονισμού του που υιοθέτησε το 2006, τον εξορθολογισμό των εργασιών του και την ενίσχυση της διοικητικής του υποδομής. Τα ελεγκτικά καθήκοντα του Κοινοβουλίου βελτιώθηκαν. Η κοινοβουλευτική επιτροπή για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ενισχύθηκε αλλά στερείται ακόμη αποτελεσματικότητας και σαφών στόχων. Η συνολική ικανότητα του Κοινοβουλίου πρέπει να βελτιωθεί. Η κυβέρνηση αναδιοργανώθηκε και η ενίσχυση των νέων θεσμικών οργάνων συνεχίστηκε, με κεντρικό στόχο την μεταρρύθμιση του τομέα της άμυνας, των εξωτερικών υποθέσεων, της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων. Εντούτοις, η αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας, πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης συνεχίστηκε, αλλά η δημόσια διοίκηση εξακολουθεί να παρουσιάζει αδυναμίες και είναι ανεπαρκής. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η αμεροληψία της και να ενισχυθεί η υποδομή της. Ο συντονισμός για τα ευρωπαϊκά θέματα βελτιώθηκε. Οι προετοιμασίες για την εφαρμογή της ΣΣΣ συνεχίστηκαν. Το προσωπικό, περιλαμβανομένου του νέου προσωπικού των βασικών κρατικών φορέων και άλλων υπηρεσιών, πρέπει να είναι καλά καταρτισμένο ώστε να εκτελεί όχι μόνο καθήκοντα συντονισμού, αλλά και να συμβάλει στην εκπλήρωση όλων των προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης και των υποχρεώσεων της ΣΣΣ. Επιτεύχθηκε πρόοδος στο δικαστικό σύστημα. Το σύνταγμα προβλέπει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης με τη δημιουργία ενός νέου φορέα, του Δικαστικού Συμβουλίου, που είναι επιφορτισμένο με το διορισμό και την παύση δικαστών. Η κυβέρνηση ενέκρινε μια στρατηγική για τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης για την περίοδο 2007-2012. Η κατάρτιση των δικαστών και των εισαγγελέων ενισχύθηκε. Εντούτοις, πρέπει τώρα να θεσπιστεί νομοθεσία που θα εξασφαλίζει την ανεξαρτησία και την υποχρέωση λογοδοσίας των δικαστών και των εισαγγελέων. Το Κοινοβούλιο ασκεί ακόμη αδικαιολόγητες παρεμβάσεις στο διορισμό και στην προαγωγή των εισαγγελέων. Η προδικαστική διαδικασία όσον αφορά την απέλαση και την εξαφάνιση πάνω από 80 Βοσνίων το 1992 δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, πράγμα που προκαλεί ανησυχίες σχετικά με τη διάρκεια διεκπεραίωσης της υπόθεσης. Η αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης δεν είναι ικανοποιητική, με σημαντικό φόρτο εκκρεμών αστικών και ποινικών υποθέσεων. Η διαφθορά είναι εκτεταμένη και συνιστά σοβαρό πρόβλημα. Η υιοθέτηση της πρώτης έκθεσης της εθνικής επιτροπής που συστάθηκε για να αντιμετωπίσει τη διαφθορά, μπορεί να θεωρηθεί ένα βήμα, αλλά η εφαρμογή των νόμων εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και των εκλογικών εκστρατειών στερείται διαφάνειας. Υπάρχουν πάντα κενά στη νομοθεσία για τη σύγκρουση συμφερόντων όσον αφορά τους δημόσιους υπαλλήλους. Στους τομείς των κατασκευαστικών έργων και της χωροταξίας, των ιδιωτικοποιήσεων, των παραχωρήσεων και των δημόσιων συμβάσεων υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διαφθοράς. Η κατάσταση απαιτεί επείγοντα μέτρα για να επιτευχθούν απτά αποτελέσματα στην καταπολέμηση της διαφθοράς, ειδικότερα, στα υψηλότερα επίπεδα της διοίκησης. Η διεθνής δικαστική και αστυνομική συνεργασία πρέπει να ενισχυθεί. Όσον αφορά τα δικαιώματα του ανθρώπου και την προστασία των μειονοτήτων , σημειώθηκε πρόοδος στη δημιουργία του αναγκαίου πλαισίου μετά την ανεξαρτησία. Το Μάιο 2007, το Μαυροβούνιο έγινε δεκτό στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Στο σύνταγμά του αναγνωρίζει την υπεροχή του διεθνούς δικαίου για τα δικαιώματα του ανθρώπου. Έχουν αναληφθεί δεσμεύσεις για την αναδρομική εφαρμογή της νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί το ακριβές νομικό καθεστώς τους. Η νομοθεσία και η πρακτική στον τομέα των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι σύμφωνα σε μεγάλο βαθμό με τις διατάξεις του αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Επιτεύχθηκε πρόοδος στη βελτίωση των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών. Εντούτοις, η προστασία των γυναικών από όλες τις μορφές βίας πρέπει να ενισχυθεί. Η απόδοση των κρατικοποιημένων περιουσιακών στοιχείων συνεχίστηκε, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλές καταγγελίες για τον τρόπο εφαρμογής. Ο ρόλος του Διαμεσολαβητή όσον αφορά την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την άσκηση ελέγχου έναντι της δημόσιας διοίκησης πρέπει να ενισχυθεί. Το Μάιο του 2007 το Μαυροβούνιο προσχώρησε στη σύμβαση πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων καθώς και στον ευρωπαϊκό χάρτη για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες. Το περίπλοκο ζήτημα του ορισμού και της προστασίας των μειονοτήτων καλύπτεται μόνο εν μέρει από το νόμο περί των δικαιωμάτων των εθνικών μειονοτήτων του 2006. Το σύνταγμα προβλέπει μια σταθερή νομική βάση για την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Οι όροι διαβίωσης των προσφύγων και των εκτοπισθέντων, περιλαμβανομένων των Ρομ, προκαλούν σοβαρές ανησυχίες. Ειδικότερα η μειονότητα των Ρομ διαβιώνει ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελεί αντικείμενο διακρίσεων, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Η κοινωνία των πολιτών είναι ευάλωτη και υπάρχουν πάντα εντάσεις μεταξύ κυβερνητικών φορέων και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η χώρα εξακολουθεί να συμμετέχει ενεργά στην περιφερειακή συνεργασία. Η συνεργασία με το ICTY συνεχίζεται σε ικανοποιητικό βαθμό. Το Μαυροβούνιο συνέχισε να τηρεί τις διεθνείς υποχρεώσεις του μετά την ανεξαρτησία. Από τον Ιανουάριο του 2007 έγινε μέλος σημαντικών διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών. Οι διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου προχωρούν ομαλά. Το Μαυροβούνιο δεσμεύτηκε υπέρ της περιφερειακής συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, έγινε μέλος της Διαδικασίας για τη Συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP) το Μάιο του 2007 και συμμετέχει στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας (ΣΠΣ). Έχει επικυρώσει την τροποποιηθείσα Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) και διατηρεί καλές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Τα περισσότερα ζητήματα που προέκυψαν με τη Σερβία μετά την ανεξαρτησία διευθετήθηκαν. Τον Οκτώβριο του 2006, το Μαυροβούνιο κοινοποίησε την επικύρωση του καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Εντούτοις, η διμερής συμφωνία περί ασυλίας που υπεγράφη τον Απρίλιο με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνάδει με τη σχετική κοινή θέση και τις κατευθυντήριες αρχές της ΕΕ. Η οικονομία του Μαυροβουνίου εξακολούθησε να αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς και η μακροοικονομική σταθερότητα βελτιώθηκε, αν και υπάρχουν ακόμη κίνδυνοι, ιδίως λόγω του μεγάλου ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που, επί του παρόντος, αντισταθμίζεται από σημαντικές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων. Αν και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις συνεχίστηκαν, οι ελλιπείς θεσμικές υποδομές και οι ανεπάρκειες στο κράτος δικαίου εμποδίζουν την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς. Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, το Μαυροβούνιο σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στην εγκαθίδρυση μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Απαιτούνται ακόμη σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να μπορεί η χώρα να αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης. Η μακροοικονομική σταθερότητα βελτιώθηκε γενικά. Η ταχεία οικονομική ανάπτυξη συνέβαλε στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, ενώ ο πληθωρισμός είναι συγκρατημένος. Μεγάλες εισροές ξένων επενδύσεων ενίσχυσαν την οικονομική δραστηριότητα. Η συνετή πολιτική δημοσιονομικής εξυγίανσης συνεχίστηκε με αποτέλεσμα να υπάρχει συνεχές δημοσιονομικό πλεόνασμα. Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος συνεχίστηκε. Οι δραστηριότητες των χρηματοοικονομικών διαμεσολαβητών σημείωσαν ταχεία ανάπτυξη. Δημιουργήθηκαν νέοι μηχανισμοί για την προώθηση της διαφάνειας στη διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων. Η νέα νομοθεσία για την πτώχευση των εταιρειών διευκόλυνε την έξοδο από την αγορά. Περιορισμένες ήταν οι επιχορηγήσεις σε ορισμένα σχέδια μετά από ιδιωτικοποιήσεις. Η μεταρρύθμιση των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας συνεχίστηκε. Το άνοιγμα των συναλλαγών και η διαδικασία εναρμόνισης με τους κανόνες του ΠΟΕ ευνόησαν την περαιτέρω οικονομική ολοκλήρωση με την ΕΕ. Εντούτοις, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι για τη μακροοικονομική σταθερότητα, ειδικότερα λόγω του μεγάλου εξωτερικού ελλείμματος. Οι αυξήσεις των ενεργειακών τιμών προκάλεσαν δημόσια συζήτηση στη χώρα, όπως και στην κυβέρνηση, σχετικά με την ενεργειακή πολιτική του Μαυροβουνίου και την προγραμματιζόμενη ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων προμήθειας ενέργειας. Η ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής ήταν πολύ μέτρια. Η απόκτηση επιχειρηματικών αδειών και η εκτέλεση των συμβάσεων είναι ακόμη οικονομικά επαχθείς και χρονοβόρες διαδικασίες. Πρέπει να γίνουν περισσότερα για να βελτιωθεί ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ιδίως η αναθεώρηση και η εφαρμογή της τραπεζικής νομοθεσίας, η δημιουργία μιας εποπτεύουσας αρχής για τις ασφαλίσεις και η εποπτεία των εταιρειών χρηματοδοτικής μίσθωσης. Επιπλέον, η πολύ μεγάλη αύξηση της καταναλωτικής πίστης και των τιμών των περιουσιακών στοιχείων υποδηλώνει τη διόγκωση των μακροοικονομικών και οικονομικών ανισορροπιών. Αν και η ανεργία μειώθηκε, βρίσκεται ακόμη σε υψηλά επίπεδα. Παράλληλα, η αύξηση του κόστους εργασίας εξακολουθεί να υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας, που τροφοδοτείται από τις μόνιμες αδυναμίες στην εφαρμογή του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, μειώνει τη φορολογική βάση, περιορίζει την κυβέρνηση κατά την εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η χώρα σημείωσε πρόοδο στην εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και στην ενίσχυση της διοικητικής υποδομής της, με αποτέλεσμα την υπογραφή της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης με την ΕΕ. Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος που σημειώθηκε σε τομείς όπως ο τελωνειακός και ο φορολογικός, ο ανταγωνισμός, οι δημόσιες συμβάσεις, η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και η γεωργία, ενώ ήταν περιορισμένη στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης, της ενέργειας, του περιβάλλοντος καθώς και της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Η διαδικασία προσέγγισης της νομοθεσίας και ελέγχου της συμβατότητας της νέας νομοθεσίας με τη νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να ενισχυθεί. Η γενική διοικητική υποδομή της χώρας παρουσιάζει αδυναμίες. Όσον αφορά την εσωτερική αγορά, το θεσμικό πλαίσιο για την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων βελτιώθηκε, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Οι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι δεν έχουν φθάσει ακόμη τα ευρωπαϊκά πρότυπα και η εναρμόνιση της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Το Μαυροβούνιο ακολουθεί φιλελεύθερη πολιτική για την κυκλοφορία των υπηρεσιών, αλλά η δημοσιονομική εποπτεία πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά. Το νομικό πλαίσιο του χρηματοοικονομικού τομέα παρουσιάζει ελλείψεις στην εταιρική διακυβέρνηση και στη διαχείριση των κινδύνων. Μικρή ήταν η πρόοδος όσον αφορά τα δικαιώματα εγκατάστασης. Υπάρχουν ακόμη υπερβολικοί διοικητικοί φραγμοί στη σύσταση επιχειρήσεων και στο σύστημα αδειοδότησης είναι περιοριστικό. Οι προετοιμασίες για την εφαρμογή της ΣΣΣ προχωρούν στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων. Η τελωνειακή νομοθεσία ευθυγραμμίζεται τώρα πλήρως με τις δεσμεύσεις της ΣΣΣ. Απαιτείται περαιτέρω εναρμόνιση των κανόνων καταγωγής, των διαδικασιών διαμετακόμισης, της δασμολογητέας αξίας και της καταπολέμησης της διαφθοράς και του λαθρεμπορίου. Το Μαυροβούνιο έχει θεσπίσει νομοθεσία για το κλείσιμο των καταστημάτων αφορολόγητων ειδών στα χερσαία σύνορα μέχρι το τέλος του 2007. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου πρέπει να τύχει στενής παρακολούθησης. Οι τελωνειακοί δασμοί έχουν μειωθεί σε επίπεδα που συμφωνούν με τις απαιτήσεις του ΠΟΕ. Καταγράφηκε πρόοδος στον τομέα της άμεσης φορολογίας, αλλά η εναρμόνιση καθυστερεί στη φορολογία των εταιρειών και στην έμμεση φορολογία. Υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο βελτίωσης της διοικητικής υποδομής. Γενικά οι προπαρασκευαστικές εργασίες στον τομέα του ανταγωνισμού προχωρούν. Το Μαυροβούνιο πρέπει να βελτιώσει ακόμη το νομοθετικό του πλαίσιο και να συστήσει ανεξάρτητες αρχές ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων. Σημειώθηκε πρόοδος στο σύστημα των δημοσίων συμβάσεων, αλλά η υποδομή και η οργάνωση πρέπει να ενισχυθούν, για την αποτελεσματική πλαισίωση και τον έλεγχο του τομέα. Γενικά, πρέπει να σημειωθεί ακόμη πρόοδος στην προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, ειδικότερα λόγω της ανεπαρκούς θεσμικής υποδομής, της ελλιπούς εφαρμογής της νομοθεσίας, των πολλών περιπτώσεων πειρατείας και παραποίησης και της έλλειψης ενημέρωσης των δημόσιων φορέων και των ενδιαφερόμενων μερών. Όσον αφορά τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τις κοινωνικές πολιτικές, απαιτείται η θέσπιση νομοθεσίας και στρατηγικών για την προστασία των ευάλωτων ομάδων. Η συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τις πολιτικές απασχόλησης πρέπει να επιταχυνθεί, ιδίως σε ό,τι αφορά το εργατικό δίκαιο και την επαγγελματική κατάρτιση. Επιτεύχθηκε πρόοδος σε σχέση με τον τριμερή κοινωνικό διάλογο στο πλαίσιο του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου, αλλά η εντολή του και το κανονιστικό πλαίσιο της εκπροσώπησης πρέπει να διευκρινιστούν. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της εκπαίδευσης, ιδίως σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο, και έγιναν οι πρώτες προσπάθειες μεταβίβασης αρμοδιοτήτων του κεντρικά ελεγχόμενου εκπαιδευτικού συστήματος. Απαιτούνται προσπάθειες για την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και τη δημιουργία περισσότερων ευκαιριών κατάρτισης. Όσον αφορά τις τομεακές πολιτικές, το Μαυροβούνιο σημείωσε ελάχιστη πρόοδο στην εφαρμογή των προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης στον τομέα της βιομηχανίας και των ΜΜΕ. Είναι αναγκαίο να γίνει μια στρατηγική εκτίμηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και των αναγκών αναδιάρθρωσης καθώς και των βελτιώσεων που απαιτούνται στο εργατικό δίκαιο, στην ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική, στη διοικητική απλούστευση και διαφάνεια. Η πρόοδος στον τομέα της γεωργίας και της ασφάλειας των τροφίμων καθώς και των κτηνιατρικών και φυτοϋγειονομικών ζητημάτων πρέπει να επιταχυνθεί. Στον τομέα της αλιείας, η υποδομή εποπτείας και ελέγχου πρέπει να ενισχυθεί. Επιτεύχθηκε πρόοδος όσον αφορά την εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά περιβαλλοντικά πρότυπα, ενώ η διαδικασία εναρμόνισης συνεχίζεται. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να βελτιωθούν η εφαρμογή και ο έλεγχος τήρησης της νομοθεσίας. Η ενίσχυση της διοικητικής υποδομής απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Το Μαυροβούνιο σημείωσε πρόοδο στον τομέα των μεταφορών. Ετοιμάζεται για την εφαρμογή της πρώτης μεταβατικής φάσης της συμφωνίας Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου. Συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και του Παρατηρητηρίου Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Εντούτοις, η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη υιοθετήσει νέα εθνική στρατηγική ανάπτυξης των μεταφορών. Επίσης, η διοικητική υποδομή σ’αυτόν τον τομέα πρέπει να ενισχυθεί. Η πρόοδος που σημειώθηκε στον τομέα της ενέργειας είναι άνιση. Υπάρχουν ακόμη σημαντικές ελλείψεις στις ενεργειακές υποδομές και μεγάλα κενά στο νομικό και θεσμικό πλαίσιο. Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα. Θα πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να οριστικοποιηθεί και να εγκριθεί η ενεργειακή στρατηγική και να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις σ’αυτόν τον τομέα. Ως συμβαλλόμενο μέρος της συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, το Μαυροβούνιο πρέπει να εφαρμόσει τη σχετική ενεργειακή νομοθεσία της ΕΕ. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης. Απαιτούνται νομοθετικά μέτρα για να ελευθερωθεί πραγματικά η αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών και να εναρμονιστεί με το κεκτημένο στον τομέα των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας. Ενώ ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός λειτουργεί κανονικά και έχει ανεξάρτητο καθεστώς, η υποδομή του πρέπει να ενισχυθεί. Το Μαυροβούνιο δεν έχει ακόμη επικυρώσει τη Σύμβαση της UNESCO για την προστασία και την προώθηση της πολιτιστικής πολυφωνίας και δεν έχει υπογράψει ούτε κυρώσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τη διασυνοριακή τηλεόραση. Οι προετοιμασίες σ’αυτόν τον τομέα βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Όσον αφορά το δημοσιονομικό έλεγχο, ο δημόσιος εσωτερικός οικονομικός έλεγχος και ο εξωτερικός έλεγχος βρίσκονται σε αρχικά στάδια ανάπτυξης και η ανεξαρτησία του κρατικού ελεγκτικού οργανισμού πρέπει να ενισχυθεί με τα κατάλληλα μέσα. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στον τομέα των στατιστικών. Το δυναμικό παραμένει ανεπαρκές και υπάρχουν ακόμη σοβαρές ελλείψεις στο συντονισμό και στους πόρους της στατιστικής υποδομής. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη αξιόπιστων επίσημων στατιστικών. Στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας, το Μαυροβούνιο άρχισε να δημιουργεί το αναγκαίο νομικό και θεσμικό πλαίσιο, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Έχουν υπογραφεί οι συμφωνίες για τη διευκόλυνση της έκδοσης θεωρήσεων και την επανεισδοχή μεταξύ του Μαυροβουνίου και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Το Μαυροβούνιο πρέπει ακόμη να βελτιώσει την υποδομή του εφαρμογής του δικού του συστήματος έκδοσης θεωρήσεων μετά την ανεξαρτησία και να εισαγάγει σταδιακά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Πρέπει να εκδοθούν διαβατήρια με βιομετρικά στοιχεία σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ. Ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε στους τομείς της αστυνομίας συνόρων, παροχής ασύλου και μετανάστευσης, όπου απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες είναι ένας τομέας που προκαλεί σοβαρές ανησυχίες. Η υποδομή της αστυνομίας είναι περιορισμένη και δεν υπάρχει ακόμη κατάλληλη εποπτεία των χρηματοοικονομικών συναλλαγών πέραν του τραπεζικού συστήματος, ειδικότερα σε σχέση με τα ακίνητα και τις ξένες επενδύσεις. Υπήρξε κάποια πρόοδος στην καταπολέμηση των ναρκωτικών, τα οποία όμως εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της αναδιοργάνωσης της αστυνομίας. Εντούτοις, είναι αναγκαίο να ενισχυθούν περαιτέρω η επαγγελματική επάρκεια της αστυνομίας, η εξειδικευμένη εκπαίδευση και η ανάπτυξη συστημάτων πληροφοριών και μέσων ανάλυσης κινδύνου. Το Μαυροβούνιο παρουσιάζει καθυστέρηση στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, που αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και απαιτεί σημαντικές προσπάθειες. Οι νομοθετικές μεταρρυθμίσεις προχωρούν όσον αφορά την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Το Μαυροβούνιο εξακολουθεί να είναι χώρα προορισμού και διαμετακόμισης. Η κατάσταση στον τομέα της προστασίας των δεδομένων προκαλεί σοβαρές ανησυχίες. Ο νόμος περί προστασίας προσωπικών δεδομένων δεν έχει ακόμη ψηφισθεί. Η σημερινή νομοθεσία δεν ανταποκρίνεται στη σχετική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης και δεν έχει ακόμη συγκροτηθεί ανεξάρτητη εποπτική αρχή. Σερβία Η Σερβία σημείωσε πρόοδο στην τήρηση των πολιτικών κριτηρίων σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εταιρική σχέση. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές έλαβαν χώρα τον Ιανουάριο του 2007 και διεξήχθησαν σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες. Εντούτοις, κατά την περίοδο που ακολούθησε ήλθαν στην επιφάνεια οι βαθειές διαφορές μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, που επιβράδυναν τον γενικό ρυθμό των μεταρρυθμίσεων. Το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου εξακολουθεί να κυριαρχεί στην πολιτική ημερήσια διάταξη. Η εθνικιστική ρητορική είναι ισχυρή και έχει επηρεάσει αρνητικά το πολιτικό κλίμα. Μετά από πολλούς μήνες αβεβαιότητας σχηματίστηκε, το Μάιο του 2007, νέα κυβέρνηση με προσανατολισμό τις μεταρρυθμίσεις. Η συνεργασία της με το ICTY έφερε τα πρώτα θετικά αποτελέσματα, πράγμα που έδωσε τη δυνατότητα στην Επιτροπή να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ). Για την υπογραφή της εν λόγω συμφωνίας, η Σερβία πρέπει ακόμη να εκπληρώσει τη διεθνή υποχρέωσή της για πλήρη συνεργασία με το ICTY. Η δημοκρατία και το κράτος δικαίου στη Σερβία πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Σημειώθηκε πρόοδος στην εφαρμογή του νέου συντάγματος το οποίο τέθηκε σε ισχύ το Νοέμβριο του 2006. Εκδόθηκε συνταγματικός νόμος, αλλά πολλές διατάξεις, ειδικότερα εκείνες που αφορούν τη δικαιοσύνη, πρέπει να εφαρμοστούν σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Οι εργασίες του Κοινοβουλίου κατέστησαν δυσχερείς λόγω της πολιτικής κατάστασης. Η πρώτη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου μετά την ορκωμοσία του αναβλήθηκε για σχεδόν τρεις μήνες εξαιτίας των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Οι καθυστερήσεις σχηματισμού κυβέρνησης και οι βαθειές πολιτικές διαφορές είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις εργασίες του Κοινοβουλίου. Τους μήνες που ακολούθησαν τις βουλευτικές εκλογές, η προσωρινή κυβέρνηση ανέπτυξε ελάχιστες δραστηριότητες. Η νέα κυβέρνηση έδωσε έμφαση στο πρόγραμμά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά τα αποτελέσματα ήταν ανάμεικτα. Τον Αύγουστο του 2007 η κυβέρνηση ενέκρινε ένα σχέδιο δράσης για την εναρμόνιση με το κεκτημένο σε μια προσπάθεια επιτάχυνσης της διαδικασίας των μεταρρυθμίσεων. Η σερβική διοίκηση επέδειξε επαγγελματισμό κατά τη συμμετοχή της στις διαπραγματεύσεις για την ΣΣΣ και τούτο συνέβαλε στη βελτίωση της συνοχής μεταξύ των διαφόρων υπουργείων και υπηρεσιών. Ο πολιτικός συντονισμός όμως πρέπει ακόμη να βελτιωθεί. Σε ό,τι αφορά την τοπική διακυβέρνηση, το νομικό πλαίσιο δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως. Η υποδομή της δημόσιας διοίκησης είναι γενικά καλή. Διορίστηκε ο κρατικός Διαμεσολαβητής και τώρα η κυβέρνηση πρέπει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει την πλήρη λειτουργία της υπηρεσίας του. Οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να ενισχυθούν ώστε να εξασφαλισθεί η απαιτούμενη εποπτεία και η εκτέλεση των νομικών υποχρεώσεων. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχιστούν για να δημιουργηθεί, σε κυβερνητικό και σε κατώτερα του εθνικού επίπεδα, μια ανεξάρτητη, υπόλογη και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση που θα στηρίζεται σε κριτήρια επαγγελματικής εξέλιξης. Ο έλεγχος του στρατού από τις πολιτικές αρχές, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της εταιρικής σχέσης, έχει βελτιωθεί, ενώ πρέπει να δοθεί έμφαση στην εξασφάλιση του κοινοβουλευτικού ελέγχου και της οικονομικής εποπτείας σ’αυτόν τον τομέα. Γενικότερα, εκκρεμεί ακόμη η υιοθέτηση νέου αναθεωρημένου νομοθετικού πλαισίου στον τομέα της άμυνας, όπως απαιτείται από το σύνταγμα, και πρέπει να ψηφιστεί σειρά νόμων. Η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης , που αποτελεί επίσης βασική προτεραιότητα της εταιρικής σχέσης, καθυστερεί και εκκρεμεί η υιοθέτηση νέου νομικού πλαισίου. Επί του παρόντος, το σύνταγμα και η συνταγματική νομοθεσία αφήνουν περιθώριο για άσκηση πολιτικής επιρροής στις δικαστικές αποφάσεις. Τα δευτεροβάθμια και τα διοικητικά δικαστήρια δεν έχουν ακόμη συσταθεί και το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν έχει λειτουργήσει από τον Οκτώβριο του 2006. Πρέπει να θεσπιστούν περαιτέρω νομικά και διοικητικά μέτρα για να εξασφαλιστούν η ανεξαρτησία και η αποτελεσματικότητα του δικαστικού τομέα. Τα μέτρα που λήφθηκαν για την καταπολέμηση της διαφθοράς περιλαμβάνουν την έγκριση ενός σχεδίου δράσης για την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής κατά της διαφθοράς. Ασκήθηκαν ορισμένες επιτυχείς διώξεις για αδικήματα που σχετίζονται με τη διαφθορά. Ωστόσο, η διαφθορά είναι εκτεταμένη και συνιστά σοβαρό πρόβλημα. Πρέπει να δημιουργηθεί μια υπηρεσία για την καταπολέμηση της διαφθοράς ενώ το σχέδιο κατά της διαφθοράς δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί πλήρως. Απαιτείται πιο συστηματική αντιμετώπιση της διαφθοράς, που θα περιλαμβάνει δημοσιονομικό έλεγχο, διαφανείς διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων και αποτελεσματικό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Οι γενικές συνθήκες όσον αφορά το σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της προστασίας των μειονοτήτων βελτιώθηκαν και η Σερβία έχει τηρήσει σε μεγάλο βαθμό τις υποχρεώσεις της. Το νέο σύνταγμα περιλαμβάνει πολλές διατάξεις για τα δικαιώματα του ανθρώπου και των μειονοτήτων, αλλά πρέπει να υπάρξουν αποτελέσματα στην εκτέλεση των σχετικών δικαστικών αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης προσφυγής στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Το νέο σύνταγμα απαγορεύει τις διακρίσεις, αλλά δεν έχει ακόμη ψηφιστεί διεξοδικός νόμος κατά των διακρίσεων. Επιτεύχθηκε πρόοδος στη βελτίωση των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών. Εντούτοις, η προστασία τους από όλες τις μορφές βίας πρέπει να ενισχυθεί και δεν έχει ακόμη θεσπιστεί νόμος για την ισότητα των φύλων. Τα προβλήματα που συνδέονται με την απόδοση περιουσιών δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Η εκπροσώπηση των μειονοτήτων στις δημόσιες υπηρεσίες και η χρήση των μειονοτικών γλωσσών βελτιώθηκαν, αλλά η αναγκαία νομοθεσία για την εκλογή εθνικών συμβουλίων και τον καθορισμό των καθηκόντων τους δεν έχει ακόμη θεσπιστεί. Η κατάσταση μεταξύ των εθνοτικών ομάδων στη Vojvodina σημειώνει συνεχή βελτίωση. Η κατάσταση στη Νότια Σερβία είναι σταθερή, αλλά υπάρχουν ακόμη εντάσεις. Υπήρξαν ορισμένες βελτιώσεις στο έργο της πολυεθνικής αστυνομικής δύναμης. Εντούτοις οι εντάσεις παραμένουν στο εσωτερικό της εθνικής αλβανικής κοινότητας και στις σχέσεις της με το σερβικό πληθυσμό. Η κατάσταση στο Sandžak έχει επιδεινωθεί και οι θρησκευτικές διαιρέσεις στη μουσουλμανική κοινότητα έχουν αυξηθεί οδηγώντας σε εκδηλώσεις βίας. Λήφθηκαν μέτρα για να ενισχυθεί ο συντονισμός των δραστηριοτήτων με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης του πληθυσμού των Ρομ. Ειδικότερα οι Ρομ διαβιώνουν ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελούν αντικείμενο διακρίσεων, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Πολλοί Ρομ αντιμετωπίζουν ακόμη δυσκολίες στη χορήγηση προσωπικών εγγράφων, πράγμα που εμποδίζει την πρόσβασή τους σε βασικές υπηρεσίες. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Σερβία έπαιξε θετικό ρόλο στη βελτίωση της περιφερειακής συνεργασίας, ιδίως της διαδικασίας Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (SEECP), στο Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας και στη τροποποιηθείσα Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA). Εντούτοις, η Σερβία πρέπει να αναπτύξει μια πιο εποικοδομητική προσέγγιση για τη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου στην περιφερειακή συνεργασία και σε άλλα φόρουμ βάσει του ψηφίσματος 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Γενικά οι διμερείς σχέσεις με τις γειτονικές χώρες είναι καλές. Η νέα κυβέρνηση ανέλαβε, στο πρόγραμμά της, σαφή δέσμευση για την εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεών της. Οι σερβικές αρχές βελτίωσαν ως εκ τούτου τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICTY), και αυτό οδήγησε στη σύλληψη δύο κατηγορουμένων και στη μεταφορά τους στη Χάγη. Συστάθηκε Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, στο οποίο προεδρεύει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και το οποίο είναι αρμόδιο για τον συντονισμό των εργασιών των στρατιωτικών και πολιτικών υπηρεσιών ασφαλείας. Επανέλαβε επίσης τις δραστηριότητές του το Εθνικό Συμβούλιο Συνεργασίας με το ICTY. Εντούτοις, η Σερβία δεν συνεργάζεται ακόμη πλήρως με το ICTY για τη προσαγωγή όλων εκείνων εναντίον των οποίων έχουν απαγγελθεί κατηγορίες και διαφεύγουν ακόμη. Η πλήρης συνεργασία αποτελεί προϋπόθεση για την υπογραφή της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης. Το Φεβρουάριο του 2007, το Διεθνές Δικαστήριο διαπίστωσε ότι είχαν τελεσθεί πράξεις γενοκτονίας στη Srebrenica. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε, στην υπόθεση μεταξύ Βοσνίας-Ερζεγοβίνης κατά Σερβίας και Μαυροβουνίου, ότι η Σερβία δεν είχε διαπράξει γενοκτονία κατά παράβαση των υποχρεώσεών της στο πλαίσιο της σχετικής σύμβασης. Εντούτοις, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η Σερβία παρέλειψε να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψει τη γενοκτονία της Srebrenica και να προσαγάγει τους αυτουργούς ενώπιον της δικαιοσύνης. Η Σερβία συμμετείχε στις συζητήσεις υπό την αιγίδα του απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα των ΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο, σχετικά με το μελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία ωστόσο απέρριψε τις συστάσεις του και διατήρησε την άποψή της ότι το Κοσσυφοπέδιο έπρεπε να παραμείνει αναπόσπαστο τμήμα της χώρας, με σημαντική όμως αυτονομία. Οι σερβικές αρχές συμμετέχουν επί του παρόντος σε πολιτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα της διεθνούς Τρόικας της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ρωσίας, για το μελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία εξακολουθεί να αποθαρρύνει τη συμμετοχή των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου στα Προσωρινά Όργανα Αυτοδιοίκησης και στις εκλογές στο Κοσσυφοπέδιο και τους κάλεσε να μη συμμετέχουν στις εκλογές της προσωρινής Συνέλευσης και των δημοτικών αρχών του Κοσσυφοπεδίου. Η οικονομία της Σερβίας σημειώνει συνεχώς σημαντική ανάπτυξη, αλλά η μετάβαση στη μακροοικονομική σταθερότητα δεν είναι σταθερή. Η αντιστροφή της πορείας της δημοσιονομικής εξυγίανσης δημιούργησε πρόσθετους δημοσιονομικούς και μακροοικονομικούς κινδύνους. Οι απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις συνεχίστηκαν με βραδύ ρυθμό και τα υψηλά επίπεδα της ανεργίας εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχίες. Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Σερβία προχώρησε στη δημιουργία μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες ώστε να μπορεί η Σερβία να αντιμετωπίζει μεσοπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ΄Ενωσης. Οι αρχές διατήρησαν τους βασικούς άξονες μιας υγειούς οικονομικής πολιτικής. Η οικονομία σημείωσε σημαντική ανάπτυξη. Οι εισροές ξένων κεφαλαίων διατηρήθηκαν σε υψηλά επίπεδα. Η μείωση του πληθωρισμού συνέβαλε στη δημιουργία σταθερού περιβάλλοντος για τους οικονομικούς φορείς. Ο προϋπολογισμός ήταν πλεονασματικός και οι επενδυτικές δραστηριότητες βελτιώθηκαν σημαντικά. Η ιδιωτικοποίηση των υπό κρατικό έλεγχο τραπεζών έχει προχωρήσει αρκετά και ο ανταγωνισμός μεταξύ τραπεζών είναι ισχυρός. Η νέα κυβέρνηση δεν επέδειξε ικανή βούληση να αναθερμάνει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των υπό κρατικό έλεγχο εταιρειών. Ο τομέας των ΜΜΕ αναπτύχθηκε αρκετά. Το εξωτερικό εμπόριο και οι επενδύσεις αυξήθηκαν και η οικονομική ολοκλήρωση με την ΕΕ σημείωσε πρόοδο. Ωστόσο, παρά τις καλές οικονομικές επιδόσεις, η ανεργία παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Απαιτείται περαιτέρω πρόοδος στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων, ενώ δεν έχει ακόμη πλήρως συγκροτηθεί ένας δυναμικός ιδιωτικός τομέας. Η δημοσιονομική πολιτική είχε επεκτατικές τάσεις κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2006 και το 2007. Οι μισθοί του δημόσιου τομέα σημείωσαν σημαντική αύξηση. Τούτο συνέβαλε στην αξιοσημείωτη αύξηση των δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2007, επιδείνωσε τις ανισορροπίες του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών και αύξησε τις πληθωριστικές πιέσεις. Η δυσκαμψία της αγοράς εργασίας και οι υψηλές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αποτελούν τροχοπέδη για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Οι επενδύσεις δυσχεραίνονται από τις υπερβολικές γραφειοκρατικές απαιτήσεις και την πολύπλοκη νομοθεσία. Τα εμπορικά δικαστήρια δεν διαθέτουν ικανή υποδομή και εμπειρογνωμοσύνη. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας, που τροφοδοτείται από τις αδυναμίες εφαρμογής του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, μειώνει τη φορολογική βάση, εμποδίζει την κυβέρνηση να εφαρμόσει τις οικονομικές πολιτικές της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Όσον αφορά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, οι διαπραγματεύσεις για τη ΣΣΣ έδειξαν ότι η Σερβία διαθέτει τη διοικητική υποδομή ώστε να σημειώσει πρόοδο στην πορεία της προς την ΕΕ. Η Σερβία θα είναι σε θέση να εφαρμόσει μια μελλοντική ΣΣΣ, εάν χρησιμοποιήσει σωστά αυτήν την υποδομή. Η Σερβία σημείωσε πρόοδο σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των προτεραιοτήτων της εταιρικής σχέσης στον τομέα της εσωτερικής αγοράς. Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων, η Σερβία δημιούργησε ένα νέο οργανισμό πιστοποίησης και προχώρησε στη δημοσίευση εθνικών προτύπων, αλλά η διοικητική υποδομή και το νομοθετικό πλαίσιο πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω. Η Σερβία σημείωσε πρόοδο προς την εκπλήρωση του στόχου να γίνει μέλος του ΠΟΕ. Στους τομείς της τελωνειακής και φορολογικής πολιτικής υπήρξαν ορισμένες διοικητικές και νομοθετικές βελτιώσεις. Η Σερβία τροποποίησε τη νομοθεσία για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και εναρμόνισε το νόμο για τους τελωνειακούς δασμούς με τη Συνδυασμένη Ονοματολογία της ΕΕ. Εντούτοις, η υποδομή για την εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής είναι ακόμη περιορισμένη. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του ανταγωνισμού μετά τη σύσταση της επιτροπής για την προστασία του ανταγωνισμού. Πρέπει να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία της επιτροπής. Εντούτοις ελάχιστη ήταν η πρόοδος στον τομέα ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων και δεν έχει ακόμη συσταθεί μια ανεξάρτητη αρχή κρατικών ενισχύσεων. Ο τομέας των δημοσίων συμβάσεων σημείωσε επίσης ελάχιστη πρόοδο και απαιτούνται ακόμη προσπάθειες τόσο για την τροποποίηση της νομοθεσίας όσο και για την ενίσχυση της διοικητικής υποδομής. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, ειδικότερα, λόγω της διασαφήνισης του καθεστώτος του Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας, μετά το θεσμικό αδιέξοδο που διήρκησε ένα έτος. Μικρή ήταν η πρόοδος και στον τομέα της απασχόλησης, ενώ συνεχίστηκαν οι εργασίες στον τομέα των κοινωνικών πολιτικών με την ανάπτυξη του νομικού πλαισίου για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Στον τομέα της εκπαίδευσης έγιναν ορισμένα βήματα, αλλά απαιτούνται προσπάθειες για να αυξηθεί η διοικητική υποδομή, να βελτιωθεί ο συντονισμός μεταξύ των αρμόδιων ιδρυμάτων και η σύνδεση με την αγορά εργασίας. Η Σερβία σημείωσε πρόοδο στην εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε αρκετές τομεακές πολιτικές. Στον τομέα της βιομηχανίας και των ΜΜΕ, η Σερβία ακολουθεί πλήρως τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Χάρτη για τις Μικρές Επιχειρήσεις. Οι προετοιμασίες της Σερβίας στον τομέα της γεωργίας προχωρούν. Εντούτοις, οι προσπάθειες πρέπει να διατηρηθούν και να ενταθούν σε ορισμένους πιο εξειδικευμένους τομείς, όπως τα κτηνιατρικά και φυτοϋγειονομικά θέματα και η ασφάλεια των τροφίμων. Η ποιότητα και η αξιοπιστία των στατιστικών για την αγορά εργασίας και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες βελτιώθηκαν, ενώ απαιτείται μεγαλύτερη πρόοδος στον τομέα των γεωργικών στατιστικών και στην ενίσχυση της διοικητικής υποδομής. Πρόοδος σημειώθηκε και στην εκπλήρωση των προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης στον τομέα των μεταφορών. Η Σερβία προετοιμάζεται για την εφαρμογή της πρώτης μεταβατικής φάσης της συμφωνίας Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου. Εντούτοις, στην πράξη δεν εφαρμόζει αυτή τη συμφωνία. Συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και του Παρατηρητηρίου Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες στους τομείς των οδικών, σιδηροδρομικών και των συνδυασμένων μεταφορών και μια εθνική στρατηγική για το σύνολο του τομέα των μεταφορών. Έγιναν ορισμένες βελτιώσεις στον τομέα της ενέργειας, ιδίως με την ελευθέρωση της εσωτερικής ενεργειακής αγοράς. Η ενεργειακή πολιτική βρίσκεται, ωστόσο, σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης και πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και στην προστασία από τις ακτινοβολίες. Ως συμβαλλόμενο μέρος της συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα, η Σερβία πρέπει να εφαρμόσει τη σχετική ενεργειακή νομοθεσία της ΕΕ. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης. Ο εθνικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός πρέπει να γίνει γενικά περισσότερο διαφανής και υπόλογος. Η θέσπιση νομοθεσίας για το περιβάλλον σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εταιρική σχέση δεν έχει προχωρήσει αρκετά. Καταβλήθηκαν προσπάθειες για να αναπτυχθούν τα όργανα εποπτείας, αλλά δεν διαθέτουν ακόμη επαρκή υποδομή ώστε να εξασφαλίζουν την εφαρμογή της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Η Σερβία δεν έχει σημειώσει αρκετή πρόοδο στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου με ελάχιστες εξελίξεις κατά την περίοδο αναφοράς. Πρέπει να ληφθούν ορισμένα μέτρα για να δημιουργηθεί ένα διεξοδικό και αποτελεσματικό σύστημα δημόσιου εσωτερικού οικονομικού ελέγχου. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. Οι συμφωνίες για τη διευκόλυνση της έκδοσης θεωρήσεων και την επανεισδοχή έχουν συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σερβίας και εκδόθηκε ο νόμος περί ταξιδιωτικών εγγράφων. Εντούτοις, το σημερινό καθεστώς έκδοσης θεωρήσεων δεν συνάδει πλήρως με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Επιπλέον, πρέπει να εκδοθούν διαβατήρια με βιομετρικά στοιχεία σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ. Ο νόμος για τους αλλοδαπούς δεν έχει ακόμη ψηφισθεί. Διαπιστώθηκαν ορισμένες βελτιώσεις στον τομέα του ελέγχου στα σύνορα, ειδικότερα με τη μεταβίβαση του ελέγχου των εθνικών συνόρων από τον σερβικό στρατό στο Υπουργείο Εσωτερικών. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των συνόρων. Τα αποτελέσματα για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης βελτιώθηκαν, αλλά η παροχή ασύλου δεν σημείωσε πρόοδο. Η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στη Σερβία. Η εφαρμογή του νέου νομοθετικού πλαισίου είναι βραδεία, ενώ δεν έχουν ακόμη θεσπιστεί η νομοθεσία και μια στρατηγική για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Δεν έχουν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα για την επιβολή και των έλεγχο των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Η συνεργασία μεταξύ των σχετικών κρατικών αρχών πρέπει να βελτιωθεί. Η νομοθεσία στον τομέα της καταπολέμησης των ναρκωτικών συνάδει με τις διεθνείς συμβάσεις και οι σερβικές αρχές καταστολής σημείωσαν πρόοδο στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών με τους περιορισμένους πόρους που διαθέτουν. Γεωγραφικά τοποθετημένη σε βαλκανική διαδρομή διέλευσης, η Σερβία αποτελεί την οδό διακίνησης διαφόρων ειδών ναρκωτικών. Σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στην επίλυση του προβλήματος της χρήσης ναρκωτικών στη χώρα και στην υιοθέτηση μιας εθνικής στρατηγικής. Ο νόμος περί αστυνομίας βρίσκεται στο στάδιο εφαρμογής και έχουν ήδη εγκριθεί οι περισσότεροι κανονισμοί. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να ενισχυθεί η γενική διοικητική και επαγγελματική επάρκεια της αστυνομικής δύναμης, καθώς και για να αυξηθεί η διαφάνεια. Πρόοδος σημειώθηκε στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και διεκπεραιώθηκαν σημαντικές υποθέσεις, όπως στην περίπτωση της καταδίκης των ενόχων για τη δολοφονία του πρώην Πρωθυπουργού Djindjic. Εντούτοις, το οργανωμένο έγκλημα εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στη Σερβία και απαιτούνται πιο συντονισμένες προσπάθειες. Το σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής κατά του οργανωμένου εγκλήματος δεν έχει ακόμη εγκριθεί και οι εξειδικευμένες υπηρεσίες αστυνομίας στερούνται της αναγκαίας υποδομής για να εκτελέσουν ορθά τα καθήκοντά τους. Οι διατάξεις για τη δήμευση των προϊόντων του εγκλήματος δεν έχουν εφαρμοστεί σωστά και απαιτείται νέα νομοθεσία για την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων. Σημειώθηκε πρόοδος στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων με τη βελτίωση της περιφερειακής συνεργασίας και την υιοθέτηση εθνικής στρατηγικής. Η Σερβία έχει αναγνωρισθεί ως χώρα προέλευσης, διέλευσης και προορισμού. Η χάραξη σφαιρικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Δημιουργήθηκε ειδική διεύθυνση στην αστυνομία δίωξης του εγκλήματος. Η επικύρωση ορισμένων διεθνών συμβάσεων ακόμη εκκρεμεί. Μικρή ήταν η πρόοδος στον τομέα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και η σημερινή νομοθεσία δεν συνάδει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Tο Κοσσυφοπέδιο σύμφωνα με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών Όσον αφορά τα πολιτικά κριτήρια, το Κοσσυφοπέδιο σημείωσε πρόοδο στην υλοποίηση ορισμένων βασικών προτεραιοτήτων της εταιρικής σχέσης. Τα Προσωρινά Όργανα Αυτοδιοίκησης έχουν εκπληρώσει το βασικό ρόλο τους στους τομείς των αρμοδιοτήτων τους. Εντούτοις, η Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για προσωρινή διοίκηση στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK) φέρει ακόμη την τελική νομοθετική και εκτελεστική ευθύνη. Οι σχέσεις μεταξύ των Αλβανών και των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου εξακολουθούν να είναι τεταμένες. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου, η πολιτική κατά της διαφθοράς, η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και η προώθηση του διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων αποτελούν τις κυριότερες πολιτικές προκλήσεις του Κοσσυφοπεδίου. Όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η γενική σταθερότητα διατηρήθηκε παρά τις καθυστερήσεις της διαδικασίας διευθέτησης του καθεστώτος και ορισμένα επεισόδια. Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος στη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στα Προσωρινά Όργανα Αυτοδιοίκησης. Εντούτοις, το πρόβλημα του καθεστώτος εξακολουθεί να κυριαρχεί στα πολιτικά ζητήματα του Κοσσυφοπεδίου. Οι πολιτικοί αρχηγοί του Κοσσυφοπεδίου συμμετείχαν στη διαδικασία διευθέτησης του καθεστώτος του και συνεργάστηκαν με τη διεθνή κοινότητα και τις ομάδες προγραμματισμού της ΕΕ κατά τις προετοιμασίες για την εφαρμογή του καθεστώτος σύμφωνα με τη δέσμη μέτρων του ειδικού εντεταλμένου του Γενικού Γραμματέα των ΗΕ[9]. Συμμετέχουν επί του παρόντος στις πολιτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα της διεθνούς Τρόικας της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ρωσίας, για το μελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Γενικά, οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου δεν συμμετέχουν στα Προσωρινά Όργανα της Αυτοδιοίκησης. Οι αρχές ασκούν περιορισμένο έλεγχο σε ορισμένους τομείς όπου εξακολουθούν να λειτουργούν παράλληλα όργανα, όπως παράλληλα δικαστήρια που εφαρμόζουν τη σερβική νομοθεσία. Αυτό συμβαίνει ιδίως στους βόρειους δήμους. Τα θεσμικά όργανα του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να ενισχυθούν σε όλα τα επίπεδα. Η συνέλευση συμμετείχε πιο ενεργά στη νομοθετική διαδικασία με βελτιωμένη θεσμική και νομοθετική ικανότητα. Για πρώτη φορά, η συνέλευση στήριξε τις εργασίες της σε ένα ετήσιο πρόγραμμα εργασίας. Εντούτοις, η νομοθετική και η διοικητική ικανότητα της συνέλευσης πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Η κυβέρνηση συνασπισμού παρέμεινε σταθερή. Η ικανότητα κεντρικού συντονισμού του γραφείου του πρωθυπουργού βελτιώθηκε. Η κυβέρνηση δίνει μεγάλη προτεραιότητα στα θέματα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Συμμετείχε ενεργά σε συνεδριάσεις στο πλαίσιο του Μηχανισμού Παρακολούθησης της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΜΠΣ). Οι δραστηριότητες της κυβέρνησης έχουν επεκταθεί για να καλύψουν τις εθνικές μειονότητες και ειδικότερα τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου. Ένας Σέρβος του Κοσσυφοπεδίου διορίσθηκε υπουργός. Οι δήμοι τήρησαν καλύτερα τους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Εντούτοις, η συνεργασία μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών και μεταξύ των κεντρικών και δημοτικών αρχών ήταν δυσχερής. Ο στόχος της κυβέρνησης να υπάρξει εκπροσώπηση των μειονοτήτων στη διοίκηση δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί. Η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης βελτιώθηκε. Η κυβέρνηση έχει εγκρίνει ένα σχέδιο δράσης για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Η ανεξάρτητη επιτροπή εποπτείας εργάζεται τώρα για να εξασφαλίσει μια επαγγελματική, αμερόληπτη και υπόλογη δημόσια διοίκηση. Εντούτοις, η κεντρική και η τοπική δημόσια διοίκηση του Κοσσυφοπεδίου είναι αδύναμες και αναποτελεσματικές. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι συχνά ευάλωτοι σε πολιτική επιρροή. Η μεταρρύθμιση πρέπει να εφαρμοστεί στην πράξη. Το δικαστικό σύστημα είναι ανεπαρκές και ασταθές, αλλά έχουν ληφθεί τα πρώτα νομοθετικά μέτρα προς τη δημιουργία των αναγκαίων δομών. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και το Δικαστικό Συμβούλιο του Κοσσυφοπεδίου οικοδομούν την υποδομή για την άσκηση των αρμοδιοτήτων που τους έχουν μεταβιβασθεί από την UNMIK, με την υιοθέτηση μεταρρυθμιστικών στρατηγικών. Το υπουργείο ενέκρινε ένα επιχειρησιακό σχέδιο για το 2007. Η υπηρεσία του ειδικού εισαγγελέα άρχισε να λειτουργεί. Ωστόσο, το δικαστικό σύστημα εξακολουθεί να έχει αδυναμίες, είναι ευάλωτο και λειτουργεί σ’ένα περίπλοκο νομικό περιβάλλον στο οποίο επικρατούν σοβαρές αβεβαιότητες. Υπάρχει σημαντική συσσώρευση υποθέσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι υποθέσεις που σχετίζονται με τις ταραχές του Μαρτίου του 2004. Ο οργανισμός για την καταπολέμηση της διαφθοράς άρχισε να λειτουργεί τον Φεβρουάριο του 2007. Βάσει του νόμου και του σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς, οι πολιτικοί παράγοντες και οι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι δήλωσαν τα περιουσιακά στοιχεία τους. Ωστόσο, η διαφθορά είναι εκτεταμένη και συνιστά πολύ σοβαρό πρόβλημα. Στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της προστασίας των μειονοτήτων σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος. Ενώ βελτιώθηκε το θεσμικό και νομικό πλαίσιο για την προστασία της ελευθερίας έκφρασης, εξακολουθούν ακόμη να ασκούνται αθέμιτες πιέσεις επί των μέσων ενημέρωσης περιορίζοντας σοβαρά τον ανοιχτό δημόσιο διάλογο. Οι μειονότητες και άλλες ευάλωτες ομάδες υφίστανται περιορισμούς στην άσκηση της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι. Δεν υπάρχει ακόμη πλήρης σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας, οι επιθέσεις κατά θρησκευτικών χώρων συνεχίζονται και οι έρευνες δεν ολοκληρώνονται πάντα. Το σύστημα παροχής νομικής βοήθειας δεν είναι ακόμη πλήρως λειτουργικό. Σημειώθηκε πρόοδος στη βελτίωση του σωφρονιστικού συστήματος, αλλά οι υποδομές και τα πρότυπα ασφαλείας πρέπει να αναβαθμιστούν περαιτέρω. Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε θέματα δικαιωμάτων των γυναικών είναι πολύ χαμηλή. Η νομοθεσία για την ισότητα των φύλων πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω και να επιταχυνθεί η εφαρμογή της. Οι γυναίκες πρέπει να προστατεύονται περισσότερο από όλες τις μορφές βίας. Δεν υπάρχει επαρκής σεβασμός των δικαιωμάτων των παιδιών και οι μηχανισμοί προστασίας είναι ακατάλληλοι. Το ποσοστό θνησιμότητας των παιδιών στο Κοσσυφοπέδιο είναι ακόμη υψηλό. Η ένταξη και η προστασία των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων δεν είναι πλήρως εξασφαλισμένες. Η νομοθεσία κατά των διακρίσεων έχει θεσπιστεί σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, αλλά η εφαρμογή της σημείωσε ελάχιστη πρόοδο. Δεν υπάρχουν πάντοτε εγγυήσεις για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, τα οποία αποτελούν αντικείμενο ασάφειας και νομικής αβεβαιότητας. Η εκτέλεση των αποφάσεων και των δικαστικών διατάξεων παρουσιάζει αδυναμίες. Ελάχιστη ήταν η πρόοδος που επιτεύχθηκε σε σχέση με τους πρόσφυγες, τους επαναπατριζόμενους και τους εκτοπισθέντες στο εσωτερικό της χώρας, η κοινωνική ένταξη και η προστασία οποίων δεν είναι πλήρως εγγυημένες. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων στο Κοσσυφοπέδιο είναι κατοχυρωμένα από το νόμο, αλλά περιορίζονται στην πράξη λόγω των προβλημάτων ασφαλείας. Οι κυβερνητικοί υπεύθυνοι κατέβαλαν προσπάθειες για να συμπαρασταθούν στις μειονοτικές κοινότητες, αλλά αυτές οι προσπάθειες πρέπει να ενισχυθούν και να καταλήξουν σε συγκεκριμένα μέτρα. Οι μειονότητες επιδεικνύουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο θεσμό του Διαμεσολαβητή. Εντούτοις, η άσκηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων περιορίζεται από τη γενική κατάσταση. Οι κοινότητες των Ρομ, των Ashkali και η αιγυπτιακή μειονότητα διαβιώνουν ακόμη σε πολύ δυσχερείς συνθήκες και αποτελούν θύματα διακρίσεων, ειδικότερα στους τομείς της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης και της απασχόλησης. Δεν έχει θεσπιστεί ακόμη μια σφαιρική στρατηγική κοινωνικής ένταξης των Ρομ, των Ashkali και της αιγυπτιακής κοινότητας. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, το Κοσσυφοπέδιο συμμετέχει ενεργά και εποικοδομητικά, στο βαθμό που το επιτρέπει το σημερινό καθεστώς του, στις πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας. Η Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) έχει υπογραφεί. Το Κοσσυφοπέδιο συμμετέχει στο Παρατηρητήριο Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO) και εξακολουθεί να εφαρμόζει τις διατάξεις που απορρέουν από τη Συνθήκη για την Ενεργειακή Κοινότητα και την συμφωνία Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου. Όσον αφορά τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), επιτεύχθηκε πρόοδος, αλλά ο εκφοβισμός των μαρτύρων αποτελεί πάντα πρόβλημα. Η οικονομική ανάπτυξη του Κοσσυφοπεδίου παρακωλύεται σοβαρά από τις πολιτικές αβεβαιότητες, την ανεπάρκεια του κράτους δικαίου, την περιορισμένη παραγωγική ικανότητα και τις ασθενείς υποδομές. Η πολύ υψηλή ανεργία αποτελεί μόνιμη πηγή ανησυχιών. Οι οικονομικές πολιτικές ήταν αρκετά υγιείς και ορισμένες μεταρρυθμίσεις συνεχίστηκαν, αλλά η οικονομική ανάπτυξη ήταν μέτρια και τα εξωτερικά ισοζύγια επισφαλή. Όσον αφορά τα οικονομικά κριτήρια, το Κοσσυφοπέδιο σημείωσε ελάχιστη πρόοδο στη δημιουργία μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Απαιτούνται περαιτέρω σημαντικές προσπάθειες ώστε να μπορεί το Κοσσυφοπέδιο να αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ΄Ενωσης. Γενικά, οι οικονομικές πολιτικές παρέμειναν υγιείς με βάση τις αρχές της οικονομίας της αγοράς. Ο πληθωρισμός ήταν χαμηλός και το επίπεδο των τιμών των εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού κατά το 2006 και το πρώτο εξάμηνο του 2007 οδήγησε σε σημαντικό πλεόνασμα. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο σε εξαιρετική και μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση των εσόδων, καθώς και στο γεγονός οι δαπάνες δημοσίων επενδύσεων ήταν χαμηλότερες από τα εγγεγραμμένα ποσά στον προϋπολογισμό. Το Κοσσυφοπέδιο δεν δημιούργησε δημόσιο εξωτερικό χρέος. Η ιδιωτικοποίηση των υπό κρατικό έλεγχο επιχειρήσεων επιταχύνθηκε σημαντικά, παρ’όλο που πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Η σύσταση ιδιωτικών εταιρειών από δημόσιες επιχειρήσεις ολοκληρώνεται, αλλά πρέπει να συνεχιστεί η αναδιάρθρωση. Ο χρηματοοικονομικός τομέας αναπτύχθηκε και παγιώθηκε η συμμετοχή ξένων κεφαλαίων. Εντούτοις, η ανάπτυξη ήταν σχετικά μέτρια και η ανεργία παρέμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η ανεπαρκής εφαρμογή του κράτους δικαίου, οι αβεβαιότητες σχετικά με το καθεστώς και οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι επηρεάζουν τη λειτουργία των μηχανισμών της αγοράς και το επιχειρηματικό κλίμα. Ο συντονισμός της οικονομικής πολιτικής παρέμεινε χαλαρός και δυσχεραίνει την εξασφάλιση πολιτικής συναίνεσης και την τήρηση των πολιτικών δεσμεύσεων. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί παρέμειναν επισφαλείς στο βαθμό που διευρύνθηκε το εμπορικό έλλειμμα. Το Κοσσυφοπέδιο στερείται ακόμη εξαγωγικής ικανότητας και ανταγωνιστικότητας. Η ανάπτυξη ενός βιώσιμου ιδιωτικού τομέα κατέστη δυσχερής λόγω της περιορισμένης πρόσβασης στη χρηματοδότηση, της νομικής αβεβαιότητας, των ανεπαρκειών σε δεξιότητες και κατάρτιση, της αδύναμης τεχνολογικής βάσης και της κακής κατάστασης των υποδομών στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των επικοινωνιών. Η χρηματοδοτική διαμεσολάβηση περιορίζεται από τις σημαντικές αποκλίσεις των επιτοκίων. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας, που τροφοδοτείται από τις μόνιμες αδυναμίες στην επιβολή του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, μειώνει τη φορολογική βάση, εμποδίζει την κυβέρνηση να εφαρμόσει τις οικονομικές πολιτικές της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Το Κοσσυφοπέδιο σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στην εναρμόνιση της νομοθεσίας και των πολιτικών του με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Σε ορισμένους τομείς, όπως ο τελωνειακός και η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, διατηρήθηκε η πρόοδος που είχε σημειωθεί τα προηγούμενα έτη. Εντούτοις, όσον αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή και τον έλεγχο τήρησης της νομοθεσίας υπήρξε ελάχιστη πρόοδος. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να οικοδομηθεί η διοικητική υποδομή που θα εξασφαλίζει την καλύτερη εναρμόνιση και την εφαρμογή των ευρωπαϊκών προτύπων, ιδίως σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, την προστασία των εξωτερικών συνόρων και ορίων, τη φορολογία και την ενέργεια. Επιτεύχθηκε πρόοδος στην εφαρμογή των προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης στον τομέα της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, αλλά το Κοσσυφοπέδιο βρίσκεται ακόμη σε πολύ αρχικό στάδιο συμμόρφωσης με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Σημειώθηκε πρόοδος σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, ιδίως στη θέσπιση της αναγκαίας νομοθεσίας και των οριζόντιων υποδομών. Όσον αφορά τα οριζόντια μέτρα και την τυποποίηση, η πρόοδος ήταν μικρή. Το νομικό πλαίσιο για την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και το δικαίωμα της εγκατάστασης είναι ακόμη κατακερματισμένο. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, η μεταφορά σερβικών δηναρίων στις περιοχές που κατοικούνται κατ’εξοχήν από Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να καταστεί πιο διαφανής. Καταγράφεται θετική πρόοδος στον τελωνειακό τομέα . Η υπηρεσία των τελωνείων έχει βελτιώσει τις υποδομές της, ενώ έχουν ενισχυθεί και είναι τώρα λειτουργικές η μονάδα ελέγχου τελωνειακής συμμόρφωσης, η μονάδα πληροφοριών και ο τομέας των ερευνών. Μικρή ήταν η πρόοδος στον τομέα της φορολογίας. Η φορολογική διοίκηση είναι αναποτελεσματική και δεν επαρκεί ακόμη για τον έλεγχο της τήρησης της φορολογικής νομοθεσίας. Σχετικά με τον τομέα του ανταγωνισμού , αναφέρονται ελάχιστες εξελίξεις. Στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων , θεσπίστηκε νόμος για την τροποποίηση του νόμου του 2004 περί δημοσίων συμβάσεων. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να βελτιωθεί η συμμόρφωση των διαδικασιών δημοσίων συμβάσεων του Κοσσυφοπεδίου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Μικρή ήταν η πρόοδος που καταγράφηκε στον τομέα της νομοθεσίας για την πνευματική και βιομηχανική ιδιοκτησία. Η παραποίηση και η πειρατεία είναι ευρέως διαδεδομένες. Δεν υπήρξε καμία ιδιαίτερη αλλαγή όσον αφορά την εφαρμογή των ευρωπαϊκών προτύπων στην κοινωνική πολιτική και στην πολιτική απασχόλησης. Δεν υπάρχει σφαιρική στρατηγική για την απασχόληση και η Επιθεώρηση Εργασίας δεν διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για τον έλεγχο της εφαρμογής της ουσιαστικής εργατικής νομοθεσίας. Σχετικά με τα ευρωπαϊκά πρότυπα στην εκπαίδευση και έρευνα , σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της εκπαίδευσης, αλλά οι υποδομές του συστήματος εκπαίδευσης και της κατάρτισης είναι ακόμη στοιχειώδεις και απαιτούνται προσπάθειες για να καθοριστούν πρότυπα και να ενοποιηθεί το σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης. Όσον αφορά την ανάπτυξη τομεακών πολιτικών, σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα της βιομηχανίας και των ΜΜΕ που επιτρέπει την ταχύτερη και φθηνότερη έναρξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, οι προετοιμασίες σ’αυτόν τον τομέα βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της γεωργίας, στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα και στον τομέα της αλιείας. Μικρή ήταν η πρόοδος στον τομέα του περιβάλλοντος. Εκδόθηκε σειρά σημαντικών νόμων, ενώ συγχωνεύθηκαν και συστάθηκαν ως ιδιωτικές εταιρείες οι υπηρεσίες κοινής ωφελείας για την παροχή ύδατος και τη διάθεση των αποβλήτων, οι οποίες, ωστόσο, αντιμετωπίζουν προβλήματα είσπραξης των εσόδων. Οι περισσότερες διοικητικές δομές είναι ακόμη ασθενείς και πρέπει να ενισχυθούν για να μπορεί το Κοσσυφοπέδιο να αντιμετωπίζει τις περιβαλλοντικές προκλήσεις. Το κοινό δεν έχει ακόμη ευαισθητοποιηθεί αρκετά σε θέματα περιβάλλοντος. Σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των μεταφορών γενικά . Η UNMIK υπέγραψε τη συμφωνία Κοινού Εναέριου Χώρου εξ ονόματος του Κοσσυφοπεδίου, το οποίο συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη του κύριου δικτύου περιφερειακών μεταφορών και στο Παρατηρητήριο Μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEETO). Εντούτοις στον τομέα των σιδηροδρόμων η πρόοδος ήταν περιορισμένη. Στον τομέα της ενέργειας, το Κοσσυφοπέδιο έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει την αντίστοιχη ενεργειακή νομοθεσία της ΕΕ ως συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα. Τα υπόλοιπα προβλήματα σ’αυτόν τον τομέα είναι, ωστόσο, πολύ σοβαρά. Η θεσμική και νομοθετική επάρκεια των σχετικών διοικητικών φορέων εξακολουθεί να είναι μικρή. Δεν έχει εξασφαλιστεί αξιόπιστη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Τούτο επηρεάζει ιδίως τις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές. Η είσπραξη των εσόδων είναι προβληματική. Ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα της κοινωνίας της πληροφορίας και των μέσων ενημέρωσης. Η πραγματική ελευθέρωση και η προώθηση του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Η μεταρρύθμιση των μέσων ενημέρωσης έχει προχωρήσει, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα όσον αφορά τη σταθερή και βιώσιμη χρηματοδότηση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, της ανεξάρτητης επιτροπής μέσων ενημέρωσης και του ταμείου μέσων ενημέρωσης των μειονοτήτων. Μικρή πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα του δημοσιονομικού ελέγχου. Καταγράφεται ελάχιστη πρόοδος στον τομέα των στατιστικών. Η στατιστική υποδομή και η διοικητική επάρκεια της στατιστικής υπηρεσίας παρουσιάζουν ελλείψεις. Όσον αφορά τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, σημειώθηκε άνιση πρόοδος στην προσέγγιση της νομοθεσίας και των πρακτικών του Κοσσυφοπεδίου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Το Κοσσυφοπέδιο δεν διαθέτει καθεστώς έκδοσης θεωρήσεων. Δεν έχουν αρχίσει ακόμη οι εργασίες για την εισαγωγή διαβατηρίων με βιομετρικά στοιχεία σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ. Ενώ η UNMIK διατηρεί την τελική ευθύνη για τη διαχείριση των συνόρων και των ορίων και η KFOR (Διεθνής Δύναμη Ασφαλείας) είναι πάντα επιφορτισμένη με τα «πράσινα σύνορα», το τμήμα συνόρων της αστυνομικής υπηρεσίας του Κοσσυφοπεδίου διαχειρίζεται την κυκλοφορία των προσώπων που διέρχονται μέσω του Κοσσυφοπεδίου. Έχουν υπογραφεί συμφωνίες συνεργασίας και αμοιβαίας στήριξης μεταξύ της αστυνομίας συνόρων, της τελωνειακής υπηρεσίας, του οργανισμού τροφίμων και της κτηνιατρικής υπηρεσίας, καθώς και του Υπουργείου Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού. Εντούτοις, οι έλεγχοι της κυκλοφορίας των προσώπων προς και από το Κοσσυφοπέδιο δεν συμφωνούν πάντα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Δεν υπάρχει κανένας νόμος περί ασύλου.. Δεν υπάρχουν καταλύματα και στεγαστικές διευκολύνσεις για τη διαμονή των αιτούντων άσυλο. Πολύ λίγα πρόσωπα ζητούν άσυλο στο Κοσσυφοπέδιο. Όσον αφορά την επανεισδοχή, τα Προσωρινά Όργανα Αυτοδιοίκησης οφείλουν να εντείνουν τις προετοιμασίες ενόψει της αύξησης του αριθμού των επιστρεφόντων, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Δεν υπάρχουν ακόμη ειδικοί νόμοι, στρατηγικές ή σχέδια δράσης, και καμία δημοσιονομική διάταξη. Οι αρμοδιότητες στον τομέα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες έχουν μεταβιβασθεί μόλις τώρα στα Προσωρινά Όργανα Αυτοδιοίκησης. Άνιση είναι η πρόοδος που σημειώθηκε όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Διεξήχθησαν έρευνες σε αρκετές υποθέσεις αλλά δεν εκδόθηκε ακόμη καμία δικαστική απόφαση. Το ευρύ φάσμα φορέων που ασχολούνται με το θέμα αυτό και η έλλειψη σαφούς κατανομής αρμοδιοτήτων δυσχεραίνουν τις έρευνες και τη δίωξη των αδικημάτων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η έλλειψη εξειδικευμένων εισαγγελέων που να μπορούν να αντιμετωπίζουν το ξέπλυμα του χρήματος και οικονομικά εγκλήματα παραμένει σοβαρό πρόβλημα. Το Κοσσυφοπέδιο είναι μια από τις κυριότερες οδούς διακίνησης ναρκωτικών προς τη Δυτική Ευρώπη. Σημειώθηκε πρόοδος στη θέσπιση νέας νομοθεσίας και στην ενίσχυση των αντίστοιχων διοικητικών δομών. Η κατάσχεση ναρκωτικών έχει αυξηθεί. Εντούτοις, δεν υπάρχει καμία στρατηγική για την πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης μεταφοράς και χρήσης ναρκωτικών. Η διακίνηση ναρκωτικών εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Καταγράφεται ελάχιστη πρόοδος στον αστυνομικό τομέα . Η αστυνομική υπηρεσία του Κοσσυφοπεδίου εκτελεί γενικά τα καθήκοντά της με επαγγελματισμό και επάρκεια, ειδικότερα σε ό,τι αφορά ήσσονος σημασίας εγκληματικές πράξεις. Οι έρευνες σε περιπτώσεις σοβαρών εγκλημάτων, ωστόσο, είναι ακόμη αναποτελεσματικές. Η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών και σε διεθνές επίπεδο δεν είναι πάντα ικανοποιητική. Δεν υπάρχει κανένας νόμος για την αστυνομία . Οι χώροι κράτησης από τις αστυνομικές αρχές δεν τηρούν τα διεθνή πρότυπα. Δεν υπάρχουν ενιαίες διαδικασίες κράτησης από την αστυνομία. Το Κοσσυφοπέδιο δεν εφαρμόζει ακόμη στρατηγική για τη μείωση της εγκληματικότητας σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και η αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Ο αριθμός υποθέσεων οργανωμένου εγκλήματος που ερευνήθηκαν, αυξήθηκε σημαντικά το πρώτο εξάμηνο του 2007. Οι σχετικές διοικητικές δομές ενισχύθηκαν, αλλά δεν είναι ακόμη αποτελεσματικές λόγω της έλλειψης δεξιοτήτων και εξοπλισμού. Το νομοθετικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος δεν είναι ακόμη πλήρες, ειδικότερα στον τομέα της προστασίας των μαρτύρων, των μυστικών πρακτόρων, της κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων, της νομοθεσίας κατά της μαφίας και της ίδιας της νομοθεσίας για το οργανωμένο έγκλημα. Δεν υπάρχει καμία στρατηγική για την κατάσχεση των όπλων. Το Κοσσυφοπέδιο είναι ακόμη χώρος προορισμού και διακίνησης θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων. Δεν υπάρχει καμία ειδική νομοθεσία για την εμπορία ανθρώπων. Δεν σημειώθηκαν εξελίξεις σε ό,τι αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Δεν υπάρχει ακόμη καμία γενική νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων και δεν έχει συσταθεί ανεξάρτητη εποπτική αρχή προστασίας των δεδομένων. Τουρκία Η Τουρκία εξακολουθεί να εκπληρώνει τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης σε ικανοποιητικό βαθμό. Μετά τη συνταγματική κρίση, την άνοιξη, οι πρόωρες εκλογές διεξήχθησαν με απόλυτη τήρηση των δημοκρατικών κανόνων και του κράτους δικαίου. Εντούτοις, οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις δεν σημείωσαν αρκετή πρόοδο το 2007. Απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες, ειδικότερα όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης, τον έλεγχο της στρατιωτικής από την πολιτική εξουσία και τα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών θρησκευτικών κοινοτήτων. Πρέπει να σημειωθεί επίσης περαιτέρω πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς, τη μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών. Όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, οι κοινοβουλευτικές εκλογές ήταν ελεύθερες και αδιάβλητες, η συμμετοχή ήταν υψηλή και το νέο Κοινοβούλιο είναι τώρα πιο αντιπροσωπευτικό του πολιτικού φάσματος της χώρας. Η εκλογή Προέδρου από το Κοινοβούλιο τον Αύγουστο διεξήχθη σύμφωνα με το σύνταγμα. Σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση η οποία παρουσίασε το νέο πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων με άξονα την ΕΕ. Σημειώθηκε μικρή πρόοδος στη νομοθετική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και των δημοσίων υπηρεσιών. Όσον αφορά τον έλεγχο των δυνάμεων ασφαλείας από την πολιτική εξουσία, η έκβαση της συνταγματικής κρίσης την άνοιξη του 2007 επιβεβαίωσε την επικράτηση της δημοκρατικής διαδικασίας. Εν πάση περιπτώσει, ο στρατός έλαβε δημόσια θέση σε θέματα που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του και πρέπει να εξασφαλιστεί πλήρης έλεγχος του στρατού από τις πολιτικές αρχές και εποπτεία των αμυντικών δαπανών από το Κοινοβούλιο. Επιτεύχθηκε πρόοδος στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης. Η κατάρτιση των δικαστών, των εισαγγελέων και του προσωπικού των δικαστηρίων, καθώς και ο εκσυγχρονισμός τους συνεχίστηκαν. Εκφράζονται ακόμη ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της δικαστικής εξουσίας. Μικρή ήταν η πρόοδος που σημειώθηκε στην καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη. Η μόνιμη έλλειψη σφαιρικής στρατηγικής, σχεδίου δράσης και μηχανισμού κατά της διαφθοράς αποτελεί πάντα πηγή ανησυχιών. Όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία των μειονοτήτων, η Τουρκία προέβη στην επικύρωση των διεθνών πράξεων προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και στην εκτέλεση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες. Το θεσμικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να αναβαθμιστεί. Το τουρκικό νομικό πλαίσιο περιλαμβάνει μια πλήρη σειρά διασφαλίσεων έναντι των βασανιστηρίων και της κακής μεταχείρισης. Ο αριθμός των αναφερόμενων περιπτώσεων βασανιστηρίων και κακής μεταχείρισης μειώνεται συνεχώς, παρ’όλο που αναφέρονται ακόμη ορισμένες περιπτώσεις κακής μεταχείρισης ιδίως πριν την έναρξη της κράτησης. Η Τουρκία πρέπει να ερευνά πιο εμπεριστατωμένα τις καταγγελίες παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου από τα μέλη των δυνάμεων ασφαλείας. Όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης, το 2007 αυξήθηκαν οι διώξεις δημοσιογράφων, διανοουμένων και ακτιβιστών στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επειδή εξέφρασαν ειρηνικά τη γνώμη τους. Τούτο οδηγεί σε περιπτώσεις αυτολογοκρισίας. Το άρθρο 301 και άλλες διατάξεις του τουρκικού ποινικού κώδικα που περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης πρέπει να εναρμονιστούν με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όσον αφορά τη θρησκευτική ελευθερία, δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη νομικό πλαίσιο σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ώστε να μπορούν να λειτουργούν όλες οι θρησκευτικές κοινότητες χωρίς αδικαιολόγητους περιορισμούς. Δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος όσον αφορά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μη μουσουλμανικές θρησκευτικές κοινότητες και οι Αλεβίτες. Οι αρχές πρέπει να καταβάλουν πιο εντατικές προσπάθειες για την πρόληψη των διακρίσεων, της μισαλλοδοξίας και συναφών πράξεων βίας. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα ισότητας των φύλων συνεχίσθηκε και πρέπει να ληφθούν περισσότερα μέτρα για τα δικαιώματα των γυναικών. Ειδικότερα, επιτεύχθηκε πρόοδος στην προστασία των γυναικών από πράξεις βίας. Εντούτοις αυτές οι προσπάθειες πρέπει να ενισχυθούν. Έχει δημιουργηθεί το νομικό πλαίσιο, αλλά δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί πλήρως. Τα δικαιώματα των παιδιών βελτιώθηκαν σε αρκετούς τομείς, ιδίως σε ό,τι αφορά τις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης και την εκπαίδευση. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες σ’αυτούς τους τομείς, για την πρόληψη κυρίως της βίας κατά των παιδιών και για να βελτιωθεί η γενική εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας. Σχετικά με τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, η Τουρκία δεν έχει εξασφαλίσει τον πλήρη σεβασμό των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ και τις σχετικές συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, ιδίως όσον αφορά το δικαίωμα συνδικαλιστικής οργάνωσης, απεργίας και συλλογικής διαπραγμάτευσης. Απαιτείται νέα νομοθεσία για να ενισχυθούν τα συνδικαλιστικά δικαιώματα. Η κατάσταση στην Τουρκία όσον αφορά τα δικαιώματα των μειονοτήτων δεν έχει μεταβληθεί. Δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στην εναρμόνιση των τουρκικών πρακτικών με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι περιορισμοί στην άσκηση των πολιτιστικών δικαιωμάτων συνεχίζονται, ιδίως σε ό,τι αφορά τη χρήση γλωσσών άλλων εκτός της τουρκικής στις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, στην πολιτική ζωή και στις δημόσιες υπηρεσίες. Δεν υπάρχει η δυνατότητα εκμάθησης της κουρδικής γλώσσας σε δημόσια ή ιδιωτικά σχολικά ιδρύματα. Η μειονότητα των Ρομ υφίσταται διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση στην κατάλληλη στέγαση, στην εκπαίδευση, στην κοινωνική πρόνοια, στην υγεία και στην απασχόληση. Οι αναγκαστικές εξώσεις αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Σε ό,τι αφορά το ανατολικό και νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, απαιτείται σφαιρική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών δυσκολιών της περιοχής, και για τη δημιουργία των συνθηκών ώστε ο κατά κύριο λόγο κουρδικός πληθυσμός να απολαύει όλων των δικαιωμάτων και ελευθεριών του. Η αποζημίωση των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας συνεχίστηκε με τη λήψη μέτρων για να βελτιωθεί η εφαρμογή της αντίστοιχης νομοθεσίας. Εντούτοις, η κυβέρνηση δεν έχει σφαιρική εθνική στρατηγική για το ζήτημα των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας καθώς και για την επιστροφή τους. Σημειώθηκαν νέες τρομοκρατικές επιθέσεις του ΡΚΚ, που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο τρομοκρατικών οργανώσεων της ΕΕ. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις, η Τουρκία δήλωσε ότι συνεχίζει να στηρίζει τις προσπάθειες των ΗΕ για εξεύρεση συνολικής λύσης του κυπριακού προβλήματος. Εντούτοις, δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στην ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Τουρκία δεν προχώρησε στην πλήρη εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης ούτε στην εξάλειψη όλων των φραγμών για την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, ιδίως των περιορισμών που επιβάλλονται στην άμεση μεταφορική σύνδεση με την Κύπρο. Οι σχέσεις με την Ελλάδα εξελίσσονται θετικά. Έγιναν περαιτέρω βήματα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, αλλά δεν επιτεύχθηκε καμία συμφωνία σχετικά με την επίλυση των διασυνοριακών διαφορών. Η Τουρκία εξακολούθησε να διαδραματίζει θετικό ρόλο στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων . Οι σχέσεις καλής γειτονίας παρέμειναν βασικές. Η τουρκική οικονομία σημείωσε ταχεία ανάπτυξη, με μεγάλες εισροές ξένων επενδύσεων. Γενικά, ο συνδυασμός νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε, ήταν ο κατάλληλος. Οι πληθωριστικές πιέσεις, η αύξηση του ελλείμματος των εξωτερικών συναλλαγών και η εξασθένιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας το 2007 θα επηρεάσουν πιθανόν τη μακροοικονομική σταθερότητα. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις επιβραδύνθηκαν και η δημιουργία θέσεων εργασίας προσκρούει στη δυσκαμψία της αγοράς εργασίας. Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί λειτουργική οικονομία αγοράς. Αναμένεται ότι θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της ΄Ενωσης μεσοπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόσει το συνολικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για να μειώσει τις σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες της. Η οικονομική ανάπτυξη παρέμεινε σθεναρή κατά κύριο λόγο χάρη στην αύξηση των εξαγωγών και στην ισχυρή εμπιστοσύνη των επιχειρηματιών. Η νέα κυβέρνηση εξέφρασε τη δέσμευσή της για δημοσιονομική εξυγίανση και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Χάρη στην ισχυρή τουρκική λίρα και τη δημοσιονομική πειθαρχία μειώθηκε το δημόσιο χρέος, παρά το υψηλό κόστος δανεισμού και τις αναταραχές της χρηματαγοράς. Η κεντρική τράπεζα εφάρμοσε μια προσεκτική και υπεύθυνη νομισματική πολιτική. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν κατακόρυφα, ιδίως με την εξαγορά τουρκικών εταιρειών από ξένους ομίλους, και συνέβαλαν στη μείωση των κινδύνων που συνδέονται με τις μακροοικονομικές ανισορροπίες. Εντούτοις, οι φορολογικές ελαφρύνσεις και οι μεγαλύτερες δαπάνες υποδομών οδήγησαν σε δημοσιονομική χαλάρωση το 2007. Απαιτούνται διορθωτικά μέτρα για να υλοποιηθεί ο στόχος του προϋπολογισμού το 2007. Οι πληθωριστικές πιέσεις αυξήθηκαν – ειδικότερα λόγω της αύξησης των τιμών των τροφίμων και των υπηρεσιών και των μισθών – και ενδέχεται να μην υλοποιηθεί ο στόχος που έθεσαν για τον πληθωρισμό για το τέλος του 2007 η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα, εάν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές πολιτικής. Ένα μεγάλο τμήμα του διευρυνόμενου ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών χρηματοδοτείται ακόμη από τις βραχυπρόθεσμες εισροές κεφαλαίων. Η δημοσιονομική πίεση στην εργασία παραμένει πολύ υψηλή και αποθαρρύνει τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην επίσημη οικονομία. Οι διαρθρωτικές δυσκαμψίες της αγοράς εργασίας δυσχεραίνουν τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την αύξηση της απασχόλησης για τις γυναίκες. Ο ρυθμός των ιδιωτικοποιήσεων επιβραδύνθηκε. Το ανθρώπινο δυναμικό δεν έχει γενικά προσαρμοστεί στις ανάγκες μιας ταχέως αναπτυσσόμενης οικονομίας, ειδικότερα στους τομείς που είναι προσανατολισμένοι προς τις εξαγωγές. Οι περιφερειακές ανισότητες παραμένουν υψηλές. Η έλλειψη διαφάνειας των κρατικών ενισχύσεων δυσχεραίνει τη θέσπιση αποτελεσματικής οικονομικής πολιτικής. Οι προγραμματιζόμενες μεταρρυθμίσεις του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και στον τομέα της ενέργειας έχουν αναβληθεί. Ο ευρύς τομέας της παραοικονομίας, που τροφοδοτείται από τις αδυναμίες της εφαρμογής του νόμου και του κανονιστικού πλαισίου, μειώνει τη φορολογική βάση, εμποδίζει την κυβέρνηση να εφαρμόσει τις οικονομικές πολιτικές της και επηρεάζει αρνητικά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η Τουρκία βελτίωσε την ικανότητά της για ανάληψη των υποχρεώσεων του μέλους. Σημειώθηκε πρόοδος στους περισσότερους τομείς, και ειδικότερα στα κεφάλαια που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τα διευρωπαϊκά δίκτυα, την επιστήμη και την έρευνα. Η εναρμόνιση προχωρά σε ορισμένους τομείς, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η αντιμονοπωλιακή πολιτική, η ενέργεια, οι στατιστικές, οι επιχειρήσεις και η βιομηχανική πολιτική, η προστασία των καταναλωτών και της υγείας, η επιστήμη και η έρευνα. Εντούτοις, πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες εναρμόνισης, ιδίως σε τομείς όπως η ελεύθερη κυκλοφορία υπηρεσιών, οι κρατικές ενισχύσεις, η γεωργία, η αλιεία, η ασφάλεια τροφίμων, η κτηνιατρική και φυτοϋγειονομική πολιτική, και το περιβάλλον. Η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει ορισμένες υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης με την ΕΕ. Η διοικητική υποδομή της Τουρκίας για την εφαρμογή του κεκτημένου πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, έχει προχωρήσει γενικά το επίπεδο της εναρμόνισης, με εξαίρεση τις διαδικασίες κοινοποίησης και την αμοιβαία αναγνώριση. Η Τουρκία σημείωσε πρόοδο στους περισσότερους τομείς όπως η πιστοποίηση, η τυποποίηση, η αξιολόγηση της συμμόρφωσης και η εποπτεία της αγοράς. Εντούτοις, υπάρχουν ακόμη ορισμένοι τεχνικοί φραγμοί στο εμπόριο. Η πρόοδος στον τομέα του δικαιώματος εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής υπηρεσιών ήταν πολύ περιορισμένη. Το επίπεδο της εναρμόνισης παρέμεινε χαμηλό. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, η Τουρκία σημείωσε πρόοδο στις κινήσεις κεφαλαίων και στην αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ικανοποιητική ήταν η πρόοδος στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ιδίως των τραπεζών, των ασφαλίσεων και των επαγγελματικών συντάξεων, καθώς και στις αγορές κινητών αξιών και στις επενδυτικές υπηρεσίες. Στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, η πρόοδος ήταν περιορισμένη. Η διοικητική υποδομή βελτιώθηκε, αλλά οι αρμοδιότητες για την χάραξη πολιτικής και εφαρμογής της νομοθεσίας είναι κατακερματισμένες. Σχετικά με το εταιρικό δίκαιο, η Τουρκία σημείωσε ελάχιστη πρόοδο. Το σχέδιο εμπορικού κώδικα δεν έχει εγκριθεί. Όσον αφορά τη νομοθεσία πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η εναρμόνιση έχει προχωρήσει. Σημειώθηκε μικρή περαιτέρω πρόοδος. Εντούτοις, η εφαρμογή και η τήρηση της νομοθεσίας πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά. Όσον αφορά την κοινωνία της πληροφορίας και τα μέσα ενημέρωσης, η Τουρκία σημείωσε πρόοδο. Η ελευθέρωση της αγοράς στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και των τεχνολογιών των πληροφοριών συνεχίζεται. Ο τομέας του ανταγωνισμού βελτιώθηκε σε ό,τι αφορά την αντιμονοπωλιακή πολιτική, με την ταχεία πρόοδο της εναρμόνισης. Δεν σημειώθηκε, ωστόσο, καμία πρόοδος στη θέσπιση νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων και δεν συστάθηκε ακόμη μια εποπτική αρχή για τις κρατικές ενισχύσεις. Η ολοκλήρωση του εθνικού προγράμματος μεταρρύθμισης της βιομηχανίας χάλυβα εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα. Η Τουρκία δεν έχει αναφέρει καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων στην Επιτροπή. Στον τομέα της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, η εναρμόνιση της νομοθεσίας είναι περιορισμένη. Υπήρξαν ορισμένες βελτιώσεις στις βιολογικές καλλιέργειες. Έγιναν τα πρώτα βήματα για την εκπόνηση ενός προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης και τη θέσπιση σχετικής νομοθεσίας ώστε να χρησιμοποιηθούν οι πόροι της Κοινότητας, αλλά οι προετοιμασίες για τη δημιουργία λειτουργικών δομών σημειώνουν σημαντική καθυστέρηση. Η Τουρκία δεν έχει άρει τους τεχνικούς φραγμούς στο εμπόριο βόειου κρέατος και ζωντανών βοοειδών. Στον τομέα της αλιείας, επιτεύχθηκε πρόοδος στη διαχείριση των πόρων και των στόλων. Εντούτοις, η Τουρκία δεν έλαβε κανένα μέτρο για την εναρμόνιση της νομοθεσίας. Τόσο στη γεωργία όσο και στην αλιεία η υποδομή για την εφαρμογή της νομοθεσίας βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Μικρή ήταν η πρόοδος όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων και την κτηνιατρική και φυτοϋγειονομική πολιτική. Εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά την άσκηση ουσιαστικού ελέγχου για τις ασθένειες των ζώων, ιδίως του αφθώδους πυρετού. Η εναρμόνιση βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Η πολιτική μεταφορών σημείωσε πρόοδο. Η εναρμόνιση στον τομέα των οδικών, αεροπορικών και θαλάσσιων μεταφορών συνεχίζεται. Εντούτοις, η Τουρκία δεν σημείωσε καμία πρόοδο στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών. Αρνείται να εναρμονίσει με την κοινοτική νομοθεσία τις διμερείς συμφωνίες αεροπορικών υπηρεσιών που έχει συνάψει με τα κράτη μέλη. Η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των κέντρων ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας στην Τουρκία και στην Κύπρο θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των πτήσεων. Στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος. Πρέπει να γίνει η αξιολόγηση των αναγκών στον τομέα των υποδομών των μεταφορών, όπου η Τουρκία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην κατασκευή του αγωγού διασύνδεσης φυσικού αερίου Ελλάδας-Τουρκίας, ο οποίος έχει σχεδόν περατωθεί. Η συμμετοχή της Τουρκίας στον αγωγό Nabucco αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχία του έργου. Ο τομέας της ενέργειας σημείωσε πρόοδο, με την έγκριση του νόμου-πλαισίου για την ενεργειακή απόδοση. Εντούτοις, η Τουρκία δεν έθεσε κανένα φιλόδοξο στόχο για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Γενικά, η εναρμόνιση της νομοθεσίας προχωρά με αργό ρυθμό. Στον τομέα της φορολογίας σημειώθηκε επίσης μικρή πρόοδος, αλλά η Τουρκία δεν ασχολήθηκε καθόλου με το πεδίο εφαρμογής και τους συντελεστές του ΦΠΑ, τη διάρθρωση και τους συντελεστές των ειδικών φόρων κατανάλωσης, ούτε με την άμεση φορολογία. Οι διακρίσεις στη φορολογία οινοπνευματωδών ποτών και καπνού συνεχίζονται. Επιτεύχθηκε πρόοδος στον τομέα των στατιστικών, ειδικότερα των υποδομών, των ταξινομήσεων και των τομεακών στατιστικών. Γενικά η εναρμόνιση έχει προχωρήσει με ικανοποιητικό ρυθμό. Εντούτοις, δεν έχει ολοκληρωθεί σε ό,τι αφορά τα μητρώα, τις γεωργικές στατιστικές και τις οικονομικές και νομισματικές στατιστικές. Επιτεύχθηκε πρόοδος στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής. Γενικά η εναρμόνιση σ’αυτόν τον τομέα έχει προχωρήσει αρκετά. Ωστόσο, πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής. Σχετικά με το κεκτημένο στον τομέα της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής, η Τουρκία σημείωσε μικρή πρόοδο στην εναρμόνιση με το κεκτημένο. Ο κοινωνικός διάλογος πρέπει να ενισχυθεί και να ελεγχθεί ο τομέας της παραοικονομίας. Ο τομέας των επιχειρήσεων και της βιομηχανικής πολιτικής παρουσιάζει βελτίωση, με την έναρξη λειτουργίας του Οργανισμού Προώθησης και Υποστήριξης των Επενδύσεων, και την υιοθέτηση στρατηγικής για τον τουρισμό. Γενικά, η Τουρκία παρουσιάζει υψηλό επίπεδο εναρμόνισης. Ικανοποιητική είναι η πρόοδος στην εναρμόνιση με τις πολιτικές της ΕΕ όσον αφορά την επιστήμη και την έρευνα. Εντούτοις, ο αριθμός των ερευνητών και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα είναι περιορισμένοι. Πρόοδος επιτεύχθηκε στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, ιδίως με τη συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα. Η Τουρκία έχει επιτύχει ικανοποιητικό γενικό επίπεδο εναρμόνισης σ’αυτούς τους τομείς. Η περιφερειακή πολιτική και ο συντονισμός των διαρθρωτικών μέσων έχουν σημειώσει πρόοδο με τον καθορισμό, ιδίως, των φορέων εφαρμογής των στοιχείων για την περιφερειακή ανάπτυξη που προβλέπει ο νέος κοινοτικός Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ). Αλλά η γενική εναρμόνιση με τη νομοθεσία δεν είναι ικανοποιητική. Η διοικητική υποδομή σε κεντρικό επίπεδο παρουσιάζει ελλείψεις. Σε περιφερειακό επίπεδο, η διαδικασία δημιουργίας των φορέων για την εφαρμογή των μέτρων της περιφερειακής πολιτικής έχει σταματήσει. Όσον αφορά το δικαστικό σύστημα, καταγράφεται πρόοδος κυρίως στον τομέα της κατάρτισης και στη χρήση της πληροφορικής κατά τη διαχείριση των υποθέσεων, αλλά απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, ιδίως σε ό,τι αφορά τη σύνθεση του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων. Η καταπολέμηση της διαφθοράς δεν σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο και δεν υπάρχει σφαιρική στρατηγική ή σχέδιο δράσης. Όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, σημειώθηκε ελάχιστη πρόοδος στη νομοθεσία και στην πρακτική. Σ’αυτόν τον τομέα απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες. Όσον αφορά τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, η Τουρκία εξακολουθεί να σημειώνει πρόοδο ιδίως στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της διακίνησης ναρκωτικών και της εμπορίας ανθρώπων. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν ακόμη σημαντικές προσπάθειες σε τομείς όπως η αστυνομική συνεργασία, το άσυλο, η μετανάστευση και τα εξωτερικά σύνορα. Σχετικά με το περιβάλλον, η Τουρκία σημείωσε μεγάλη πρόοδο στην ενίσχυση της διοικητικής υποδομής σε κεντρικό επίπεδο. Ωστόσο, μικρή ήταν η πρόοδος στους τομείς της οριζόντιας νομοθεσίας, της ποιότητας του αέρα, των χημικών ουσιών, του θορύβου και των αποβλήτων. Η Τουρκία δεν πέτυχε καμία βελτίωση στον τομέα της βιομηχανικής ρύπανσης και της διαχείρισης των κινδύνων. Το γενικό επίπεδο της εναρμόνισης παρέμεινε χαμηλό. Σχετικά με την προστασία των καταναλωτών, η εναρμόνιση βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, αλλά η εφαρμογή της νομοθεσίας καθυστερεί. Το κίνημα των καταναλωτών στην Τουρκία είναι ανίσχυρο. Η Τουρκία έκανε ορισμένα βήματα στον τομέα της προστασίας της υγείας, όπου η εναρμόνιση έχει προχωρήσει επίσης με μέτριο ρυθμό. Η διοικητική υποδομή άρχισε να βελτιώνεται. Σε ό,τι αφορά την τελωνειακή ένωση, η Τουρκία έφθασε σε πολύ υψηλό επίπεδο εναρμόνισης η οποία, ωστόσο, δεν έχει ολοκληρωθεί σε ό,τι αφορά τις ζώνες ελεύθερου εμπορίου, τις δασμολογικές ελαφρύνσεις, την καταπολέμηση των προϊόντων παραποίησης και τους εκ των υστέρων ελέγχους. Τα καταστήματα αφορολόγητων ειδών της Τουρκίας στα σημεία άφιξης δεν συνάδουν με το κεκτημένο. Η Τουρκία έχει φθάσει επίσης σε προχωρημένο στάδιο εναρμόνισης στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων αλλά δεν έχει εναρμονιστεί πλήρως με τις θέσεις της ΕΕ στον ΠΟΕ και στον ΟΟΣΑ. Συνεχίζεται η ευθυγράμμιση της Τουρκίας με την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας της Ένωσης. Η Τουρκία διατήρησε τις προσπάθειές της για την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας σύμφωνα με τις πολιτικές της ΕΕ, και είναι δεκτή η επιθυμία της να συνεχίσει να συμβάλλει στην ΚΕΠΠΑ. Εντούτοις, η Τουρκία αντιτίθεται στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Μάλτας στη συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ. Η Τουρκία δεν έχει εναρμονιστεί με τη θέση της ΕΕ για την προσχώρηση ορισμένων ομάδων προμηθευτών, δεν έχει υπογράψει το καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και διατηρεί κλειστά τα χερσαία σύνορά της με την Αρμενία. Οι προετοιμασίες για τον δημοσιονομικό έλεγχο βρίσκονται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Εκδόθηκε συμπληρωματική εκτελεστική νομοθεσία, αλλά η υιοθέτηση του αναθεωρημένου νόμου του τουρκικού Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμεί. Η Τουρκία δεν έχει αναπροσαρμόσει την πολιτική και τη νομοθεσία της για τον εσωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο. Οι προετοιμασίες για τη δημιουργία μόνιμων φορέων συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Όσον αφορά τις δημοσιονομικές και χρηματοοικονομικές διατάξεις , δεν σημειώθηκαν ιδιαίτερες εξελίξεις. [1] Συμφωνήθηκε νέα συνθήκη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου 2007. [2] Το άρθρο 6 παράγραφος 1 έχει ως εξής « Η Ένωση βασίζεται στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, αρχές οι οποίες είναι κοινές στα κράτη μέλη ». [3] Με βάση τα στοιχεία της Eurostat. [4] Εκθέσεις για την πρόοδο της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας σχετικά με τα συνοδευτικά μέτρα από την προσχώρηση και μετά COM(2007) 377 και COM(2007) 378, 27 Ιουνίου 2007. [5] Σύμφωνα με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ. [6] Τεχνική βοήθεια και ανταλλαγή πληροφοριών. [7] SIGMA - Στήριξη για τη βελτίωση της διακυβέρνησης και της διαχείρισης - Πρόγραμμα του ΟΟΣΑ που ενισχύεται από την Επιτροπή στο πλαίσιο της διεύρυνσης. [8] Σύμφωνα με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ. [9] S/2007/168/Add.1.