52004DC0022

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ - Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής για την εσωτερική αγορά (2003-2006)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΜΕΡΟΣ Α: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ Β: Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ - ΗΧΟΥΝ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

ΜΕΡΟΣ Γ: Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ, ΜΕ ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΘΑ ΔΩΣΕΙ ΝΕΑ ΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΜΕΡΟΣ Δ: Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ - ΕΩΣ ΤΩΡΑ ΠΡΟΟΔΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2003

ΜΕΡΟΣ Α:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η στρατηγική της εσωτερικής αγοράς (2003-2006) [1] καθορίζει τις ενέργειες που πρέπει να πραγματοποιηθούν για να μεγιστοποιηθεί η συμβολή που μπορεί να έχει η διευρυμένη εσωτερική αγορά στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, της ανάπτυξης και της ευημερίας στην ΕΕ [2]. Το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Μάρτιο του 2003 αναγνώρισε τη σημασία της στρατηγικής ως εργαλείου για το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής της Ένωσης. Στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου φέτος τον Οκτώβριο υπογραμμίστηκε η ανάγκη να επιτευχθεί επειγόντως πρόοδος στους τομείς των υπηρεσιών, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, της μεταφοράς και της επιβολής της νομοθεσίας, τομείς που βρίσκονται όλοι στο επίκεντρο της στρατηγικής. Το Συμβούλιο «Ανταγωνιστικότητα» του Σεπτεμβρίου ενέκρινε τη στρατηγική και δεσμεύτηκε να αναλάβει επείγουσα δράση για την κατάρτιση των αναγκαίων μέτρων. Επεσήμανε επίσης τη σημασία της στρατηγικής στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης της ανταγωνιστικότητας.

[1] COM(2003) 238 τελικό της 7.5.2003.

[2] Αναγνωρίζοντας τη σημασία της στρατηγικής για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, η Επιτροπή ζήτησε την αυστηρή εφαρμογή του προγράμματος με την ανακοίνωσή της με τίτλο "Ορισμένα κύρια θέματα για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης - Προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση", COM(2003) 704 τελικό, της 21.11.2003.

Η στρατηγική αποτελεί μέρος του «πακέτου κατευθυντήριων γραμμών», μαζί με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών (ΓΠΟΠ) και τις κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση (ΚΓΑ) [3]. Και τα τρία αυτά μέσα έχουν δρομολογηθεί με τριετή χρονικό ορίζοντα, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια πληρέστερη, αποτελεσματικότερη και συνεκτικότερη προσέγγιση της οικονομικής μεταρρύθμισης της ΕΕ.

[3] Βλέπε την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τον εξορθολογισμό των ετήσιων κύκλων συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης, COM(2002) 487 τελικό της 3.9.2002.

Αυτή είναι η πρώτη έκθεση για την εφαρμογή της στρατηγικής. Παρόμοιες εκθέσεις εφαρμογής έχουν συνταχθεί για τους ΓΠΟΚ και τις ΚΓΑ. Και οι τρεις εκθέσεις αποτελούν μέρος της έκθεσης που η Επιτροπή θα υποβάλει στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2004.

Έχουν παρέλθει μόνον 8 μήνες από την έγκριση της στρατηγικής. Τα έως τώρα αποτελέσματα είναι ανάμικτα. Περισσότερες από τις μισές ενέργειες που έπρεπε να ολοκληρωθούν έως τα τέλη του 2003 ολοκληρώθηκαν εγκαίρως. Ωστόσο, πολλές από αυτές που καθυστέρησαν αφορούν σημαντικές νομοθετικές υποθέσεις που είναι καθοριστικές για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Κατά τους επόμενους 12 μήνες πρέπει να αναληφθεί επείγουσα δράση σε δύο μέτωπα:

* Πρώτον, πρέπει να καταβληθεί περαιτέρω προσπάθεια όσον αφορά βασικές νομοθετικές υποθέσεις που παρουσιάζουν καθυστέρηση, όπως το κοινοτικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, η οδηγία για την ενίσχυση της άσκησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και η οδηγία για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, καθώς και όσον αφορά πιο πρόσφατες προτάσεις, όπως οι επενδυτικές υπηρεσίες στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (ΣΔΧΥ) και οι οδηγίες για τη διαφάνεια. Η νομοθεσία που δεν θα έχει ολοκληρωθεί έως την τελευταία σύνοδο του σημερινού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (τον Απρίλιο του 2004) ενδέχεται να υποστεί περαιτέρω καθυστέρηση. Η εξέλιξη αυτή θα επηρέαζε με τη σειρά της όλα τα μεταγενέστερα στάδια για τη βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.

* Δεύτερον, η έννοια της «καλύτερης διακυβέρνησης», όπως ορίζεται στη στρατηγική, πρέπει να αναπτυχθεί και να τεθεί σε εφαρμογή. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη, ως συνιδιοκτήτες της εσωτερικής αγοράς, πρέπει να συνεργαστούν στο πλαίσιο σύμπραξης και να επιτελέσουν τα αναγκαία καθήκοντα που τους αναλογούν. Τα κράτη μέλη έκαναν καλή αρχή παρέχοντας το ένα στο άλλο βοήθεια για την επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων [4]. Η προθυμία αυτή πρέπει τώρα να επεκταθεί και σε άλλα καθήκοντα, όπως η ταχύτερη και καλύτερη μεταφορά της νομοθεσίας, αποτρέποντας έτσι τη δημιουργία προβλημάτων μέσω ισχυρότερης καθημερινής συνεργασίας μεταξύ των εθνικών διοικήσεων και την παροχή περισσότερων και καλύτερων πληροφοριών στους πολίτες και στις επιχειρήσεις.

[4] Μέσω του δικτύου SOLVIT http://europa.eu.int/solvit.

Εάν επιτευχθεί ο στόχος αυτός,

* θα δοθεί νέα πνοή στη στρατηγική της Λισσαβώνας, καθώς θα αποδειχθεί ότι υπάρχει συνέπεια μεταξύ των πολιτικών δηλώσεων για την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, αφενός, και τις αποφάσεις για μέτρα οικονομικών μεταρρυθμίσεων, αφετέρου,

* θα ενισχυθούν τα θεμέλια της διευρυμένης εσωτερικής αγοράς, με την τόνωση του ενδοκοινοτικού εμπορίου και την αύξηση του ανταγωνισμού στο πλαίσιο των οικονομιών των κρατών μελών και, με τον τρόπο αυτό, οι εταιρείες θα αναγκαστούν να γίνουν πιο αποτελεσματικές και παραγωγικές. Αυτό είναι σημαντικό διότι σε μια οικονομία, όπως αυτή της ΕΕ, που χαρακτηρίζεται από σχετικά υψηλές αμοιβές, η ενίσχυση της παραγωγικότητας αποτελεί το κλειδί για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και την εξασφάλιση της μακροχρόνιας ευημερίας μας,

* θα αυξηθεί η προσφορά επενδυτικών κεφαλαίων και θα δημιουργηθεί ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από φραγμούς που θα ευνοεί την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων και στα διευρωπαϊκά δίκτυα και την Ε&Α, όπως προβλέπεται στην «πρωτοβουλία για την ανάπτυξη» [5] και στο πρόγραμμα δράσης για τις επενδύσεις στην έρευνα [6],

[5] Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ανάπτυξη- Ενδιάμεση έκθεση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο COM(2003) 579 της 1.10.2003.

[6] «Επενδύοντας στην έρευνα το πρόγραμμα δράσης για την Ευρώπη, COM(2003) 226 τελικό.

* η Ένωση θα βρεθεί σε ισχυρότερη θέση για να αντιμετωπίσει επιπλέον ανταγωνιστικές πιέσεις που ενδέχεται να προκύψουν από τις εξελίξεις της συναλλαγματικές ισοτιμίας μεταξύ του ευρώ και άλλων βασικών νομισμάτων.

ΜΕΡΟΣ Β:

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ -

ΗΧΟΥΝ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Από την κατάργηση των εσωτερικών μας συνόρων πριν από μία δεκαετία, η εσωτερική αγορά ενίσχυσε την οικονομική μεγέθυνση της ΕΕ κατά τουλάχιστον 1,8%, αυξάνοντας κατά περίπου 900 δισ. ευρώ το συλλογικό πλούτο και συμβάλλοντας στη δημιουργία 2,5 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας [7].

[7] «Η εσωτερική αγορά - δέκα χρόνια χωρίς σύνορα», SEC (2002) 1417 της 7.1.2003.

Ωστόσο, παρά τις πολλές επιτυχίες της, η εσωτερική αγορά δεν λειτουργεί ακόμα όπως θα έπρεπε. Υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια που εξακολουθούν να την τροχοπεδούν. Υπάρχουν επίσης σημαντικοί τομείς, όπως οι υπηρεσίες, οι οποίοι ελάχιστα έχουν επηρεαστεί από την πολιτική της εσωτερικής αγοράς.

Επί του παρόντος, υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι ανησυχίας. Μετά από έτη σταθερούς προόδου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ορισμένοι βασικοί δείκτες, που καταγράφουν το επίπεδο της ολοκλήρωσης της αγοράς, άρχισαν να κινούνται προς την αντίθετη από την επιθυμητή κατεύθυνση.

Πρώτον, η αξία του εμπορίου μεταποιητικών προϊόντων στο εσωτερικό της ΕΕ άρχισε να κλονίζεται (πίνακας 1) Αυξήθηκε ελάχιστα το 2001 ενώ στη συνέχεια το 2002 σημείωσε μείωση.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Δεύτερον, οι τιμές στο σύνολο της ΕΕ έπαυσαν πλέον να συγκλίνουν (πίνακας 2) Δεν είναι όλα τα προϊόντα ευκόλως εμπορεύσιμα, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό αυτών είναι. Εάν υπήρχε αύξηση του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών, τότε οι τιμές των προϊόντων αυτών θα συνέκλιναν, καθώς η αύξηση του εμπορίου καθιστά δυσχερέστερη τη διατήρηση των διαφορών στις τιμές. Κατά συνέπεια, εμπνέει ανησυχία το γεγονός ότι η σύγκλιση των τιμών στην ΕΕ έχει ανακοπεί.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Ο πίνακας αυτός είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός, εάν συγκριθεί με την άλλη μεγάλη ενιαία αγορά του πλανήτη - τις ΗΠΑ. Οι διαφορές των τιμών στις ΗΠΑ το 1998 ήταν αισθητά μικρότερες από ό,τι στην ΕΕ (πίνακας 3). Καθώς η σύγκλιση των τιμών σταμάτησε πριν από το 1998, η διαφορά αυτή δεν μπορεί να έχει μειωθεί.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Τρίτον, η ΕΕ επενδύει περισσότερο στον υπόλοιπο κόσμο από ό,τι ο υπόλοιπος κόσμος στην ΕΕ (πίνακας 4). Η διαφορά μειώθηκε τα τελευταία δύο χρόνια, αλλά όχι λόγω αύξησης του ενδιαφέροντος των εξωτερικών επενδυτών για την οικονομία της ΕΕ. Αντίθετα, σημειώθηκε απότομη περικοπή των επενδύσεων της ΕΕ στον υπόλοιπο κόσμο. Οι αιτίες για την επιδείνωση της κατάστασης των επενδύσεων στην ΕΕ είναι πολύπλοκες, αλλά η δυσαρέσκεια από το γενικό ρυθμιστικό περιβάλλον και την ατελή ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς μπορεί να είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις των δυνητικών επενδυτών.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Εν μέρει, οι πτωτικές τάσεις που εμφανίζουν οι δείκτες αυτοί μπορεί να οφείλονται σε κυκλικούς παράγοντες. Επομένως, είναι πολύ νωρίς για να εξαγάγουμε συμπεράσματα. Ωστόσο, δεν θα ήταν σοφό να αγνοήσουμε εντελώς αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια. Ο καλύτερες τρόπος για να προλάβουμε τυχόν περαιτέρω επιδείνωση είναι να άρουμε τα εναπομείναντα εμπόδια στη λειτουργία των αγορών αγαθών και κεφαλαίων της ΕΕ, να περιορίσουμε το κόστος του διασυνοριακού εμπορίου και να δώσουμε νέα ώθηση στη διαδικασία ολοκλήρωσης της αγοράς.

Η προσπάθεια που απαιτείται δεν χρειάζεται να είναι τιτάνια. Το κόστος του εμπορίου δεν χρειάζεται να μειωθεί κατά πολύ για να αυξηθεί σημαντικά το ενδοκοινοτικό εμπόριο. Η ουσιαστική εντατικοποίηση του ενδοκοινοτικού εμπορίου κατά την τελευταία εικοσαετία προκλήθηκε από μείωση του κόστους του εμπορίου που εκτιμάται μόλις στο 2 με 5% [8]. Όλα τα κοινοτικά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη πρέπει τώρα να συνεργαστούν για να επιτύχουν και πάλι ανάλογα αποτελέσματα.

[8] Cavelaars, P. (2001) International trade costs, home bias and Europe's single markets, Netherlands Central Bank, MEB Series 2001-8.

Παράλληλα με τη διευκόλυνση της διασυνοριακής προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών, είναι επίσης σημαντικό να επικεντρωθούμε και στη ζήτηση (δηλ., στη διάσταση του καταναλωτή). Όσο οι καταναλωτές αισθάνονται αβεβαιότητα σχετικά με την ασφάλεια και την ποιότητα των εισαγόμενων προϊόντων ή δεν είναι σίγουροι για τα δικαιώματα αποκατάστασης που διαθέτουν, δεν θα αγοράζουν στον ίδιο βαθμό από προμηθευτές άλλων κρατών μελών. Ο καλύτερος τρόπος για την επίλυση του προβλήματος είναι ο ισχυρός ανταγωνισμός της αγοράς, σε συνδυασμό με μέτρα σε επίπεδο ΕΕ για την τόνωση της εμπιστοσύνης του καταναλωτή και τη σωστή επιβολή των κανόνων.

ΜΕΡΟΣ Γ:

Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ, ΜΕ ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΘΑ ΔΩΣΕΙ

ΝΕΑ ΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Η διεύρυνση έχει τη δυνατότητα να δώσει στην εσωτερική αγορά σημαντική νέα ώθηση, πέρα από τα οφέλη που θα μπορούσαν προκύψουν από την άρση των υφιστάμενων εμποδίων. Ωστόσο, αυτό βασίζεται στην υπόθεση ότι τα (σημερινά και τα μελλοντικά) κράτη μέλη θα συνεργαστούν στενά και θα αποφύγουν ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να λάβουν υπόψη οι προς ένταξη χώρες τα συμπεράσματα της Επιτροπής στην έκθεση παρακολούθησης που συνέταξε σχετικά με την κατάσταση ετοιμότητας τους [9] και να προβούν στη λήψη άμεσων και αποφασιστικών μέτρων για να αντιμετωπίσουν τις εναπομείνασες αδυναμίες.

[9] COM(2003) 675 τελικό της 5.11.2003.

Το εμπόριο μεταξύ των 15 κρατών μελών της ΕΕ και των προς ένταξη χωρών ήδη αυξήθηκε περισσότερο από οκτώ φορές στο διάστημα μεταξύ 1995 και 2000 - σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών συμφωνιών. Παρά τις αυξήσεις αυτές, οι εξαγωγές των χωρών αυτών στην ΕΕ των 15 θα μπορούσε ακόμα περίπου να διπλασιαστεί, ακόμα και με τους τρέχοντες ρυθμούς ανάπτυξης. Πράγματι, η ένταξη στην ΕΕ θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των εμπορικών φραγμών για τις χώρες αυτές.

Εάν τα σημερινά προς ένταξη κράτη ήταν ήδη μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με ένα έγκυρο οικονομικό πρότυπο [10] εμπορίου, ο όγκος των εξαγωγών τους στην ΕΕ των 15 το 2000 αντιστοιχούσαν στο 63% αυτού που θα έπρεπε να είναι. Ορισμένα από τα προς ένταξη κράτη, ιδιαίτερα η Κύπρος και η Σλοβενία, έχουν ακόμα μεγαλύτερο λανθάνον δυναμικό εξαγωγών (πίνακας 5). Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος είναι πιθανόν να προέλθει από την Πολωνία, καθώς είναι η μεγαλύτερη από τις προς ένταξη χώρες, οι εξαγωγές της οποίας προς την ΕΕ των 15 αντιστοιχούσαν το 2000 στο 54% του όγκου των εξαγωγών που αναμένεται κανονικά από ένα κράτος μέλος με το μέγεθος και τη γεωγραφική θέση της Πολωνίας.

[10] Eastern Europe's International Trade, with Z. K. Wang, Manchester University Press, London, 1992.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Το γεγονός ότι οι εισαγωγές της ΕΕ των 15 από τις προς ένταξη χώρες παρουσιάζουν ταχεία αύξηση έως σήμερα (σε αντίθεση με τις εξαγωγές της ΕΕ των 15, που επιβραδύνθηκαν) δείχνει ότι οι προς ένταξη χώρες όντως διαθέτουν περαιτέρω δυναμικό για επέκταση των εξαγωγών τους προς την ΕΕ των 15 (βλ. πίνακας 6) - με την προϋπόθεση ότι όλοι θα συμμορφωθούν με τους κανόνες και να αποφευχθεί η άσκηση πίεσης για κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Η επέκταση των εξαγωγών της ΕΕ των 15 στις προς ένταξη χώρες σταθεροποιήθηκε μετά από μία περίοδο ταχείας ανάπτυξης κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, τα σημερινά κράτη μέλη θα ανακαλύπτουν όλο και περισσότερο, καθώς οι προς ένταξη χώρες θα γίνονται πλουσιότερες και οι υποδομές σύνδεσης τους θα βελτιώνονται, ότι οι χώρες αυτές αποτελούν ελκυστικούς χώρους για τη διάθεση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους.

Ένα μεγάλο μέρος της αύξησης του εμπορίου των προς ένταξη χωρών με τα σημερινά κράτη μέλη της ΕΕ αποτελεί άμεση απόρροια των ξένων άμεσων επενδύσεων.

Το 1995 τα κράτη μέλη δέχθηκαν συνδυασμένες εισροές επενδύσεων λίγο ανώτερες από 10 δισ. ευρώ. Το 2000, μόλις πέντε χρόνια αργότερα, το αντίστοιχο ποσό ήταν υπερδιπλάσιο και ανερχόταν στα 25 δισ. ευρώ. Οι εισροές αυτές είχαν καθοριστική σημασία για την κάλυψη του χρόνιου εμπορικού ελλείμματος των προς ένταξη χωρών, καθώς το 75% περίπου των εμπορικών ελλειμμάτων τους καλύφθηκαν από εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων κατά τα τελευταία έτη της δεκαετίας του 1990.

Είναι επίσης ζωτικό να συνεχιστούν οι εισροές. Χωρίς αυτές, οι προς ένταξη χώρες δεν θα μπορέσουν να φθάσουν στο επίπεδο των σημερινών κρατών μελών. οι εσωτερικές αποταμιεύσεις τους δεν επαρκούν για τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων επενδύσεων.

Οι ξένες άμεσες επενδύσεις προέρχονται εν γένει από χώρες με σταθερό και αξιόπιστο μακροοικονομικό περιβάλλον, προβλέψιμο νομικό πλαίσιο και πνεύμα φιλικό προς τις επιχειρήσεις. Αυτό ισχύει και για τις προς ένταξη χώρες. Όμως, στην περίπτωσή τους, οι ξένες άμεσες επενδύσεις οφείλονται και σε έναν άλλο παράγοντα - το χαμηλό κόστος παραγωγής σε συνδυασμό με την ικανότητα εξαγωγής στην ΕΕ. Συνεπώς, η αύξηση των ροών κεφαλαίων στο μέλλον θα εξαρτηθεί από την πλήρη ενσωμάτωσή τους στην εσωτερική αγορά και την εφαρμογή των κανόνων στους οποίους αυτή βασίζεται.

ΜΕΡΟΣ Δ:

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ - Η ΕΩΣ ΤΩΡΑ ΠΡΟΟΔΟΣ

Αν και σημειώθηκαν ορισμένες αξιόλογες επιτυχίες, η πρόοδος όσον αφορά την υλοποίηση της στρατηγικής ήταν σε γενικές γραμμές απογοητευτική. Από τις 45 ενέργειες που έπρεπε να υλοποιηθούν έως τα τέλη του 2003, μόνον οι 27 ολοκληρώθηκαν εγκαίρως. Επιπλέον, πολλές από αυτές που έχουν καθυστερήσει αφορούν σημαντικές νομοθετικές υποθέσεις Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις επιμέρους ενέργειες δίνονται στο παράρτημα 2. Πιο κάτω παρατίθεται σύντομη περίληψη της προόδου που σημειώθηκε σε καθένα από τους δέκα τομείς προτεραιότητας που ορίζονται στη στρατηγική.

1. Διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων

Η υλοποίηση των ενεργειών του 2003 που αφορούν το κεφάλαιο αυτό βρίσκεται σε καλό δρόμο. Ωστόσο, πολλές από τις βασικές ενέργειες που εξαγγέλλονται στη στρατηγική για τη διευκόλυνση του εμπορίου εμπορευμάτων θα μπορέσουν να αποφέρουν καρπούς μόνον κατά τους δώδεκα επόμενους μήνες. Η σημαντικότερη από αυτές είναι η πρόταση νέου κανονισμού για τη βελτίωση της λειτουργίας της αμοιβαίας αναγνώρισης με την εισαγωγή νέων διαδικασιών (όπως η υποχρεωτική κοινοποίηση στις περιπτώσεις που δεν παρέχεται πρόσβαση στην αγορά, η δήλωση των λόγων άρνησης και οι διαδικασίες προσφυγής για τις εταιρείες).

Η εν λόγω πρόταση θα βασίζεται στην εκτεταμένη συνεργασία των εθνικών διοικήσεων που η Επιτροπή ελπνζει ότι θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προσπαθειών για την επικράτηση «καλύτερης διακυβέρνησης» στην εσωτερική αγορά.

Μια άλλη βασική ενέργεια πραγματοποιείται επίσης στον εναρμονισμένο τομέα προϊόντων για να ενισχυθεί περαιτέρω η λειτουργική αποτελεσματικότητα των λεγόμενων οδηγιών «νέας προσέγγισης». Το Συμβούλιο ανταποκρίθηκε θετικά στην ανακοίνωση της Επιτροπής [11] σχετικά με το θέμα αυτό. Κάλεσε την Επιτροπή να αναπτύξει σαφέστερο πλαίσιο για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης, την διαπίστευση και την παρακολούθηση της αγοράς και να λάβει μέτρα για την αποσαφήνιση και την προώθηση της χρήσης του σήματος ΕΚ. Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει σχετική νομοθετική πρόταση ως τα τέλη του 2004.

[11] COM(2003) 704 τελικό της 21.11.2003.

2. Ολοκλήρωση των αγορών υπηρεσιών

Δεν υπάρχει ακόμα πραγματική εσωτερική αγορά υπηρεσιών. το 53,6% της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Ο συνακόλουθος κατακερματισμός και η έλλειψη ανταγωνισμού ζημιώνει την παραγωγικότητα των παρόχων υπηρεσιών της ΕΕ, η οποία αυξήθηκε κατά 0,6% στο διάστημα 1996 και 2000, σε σύγκριση με την παραγωγικότητα των ΗΠΑ που αυξήθηκε κατά 1,5% κατά την ίδια περίοδο. Επί πλέον, η διασυνοριακή κατανάλωση υπηρεσιών παρεμποδίζεται από την έλλειψη εμπιστοσύνης εκ μέρους των καταναλωτών.

Η στρατηγική δεσμεύει την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση οδηγίας για τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά έως τα τέλη του 2003. Η Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει την πρόταση αυτή και καλεί το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο να την εξετάσουν ως θέμα προτεραιότητας.

Απαιτείται επίσης πρόοδος όσον αφορά τον κανονισμό σχετικά με την προώθηση των πωλήσεων - που επρόκειτο να εγκριθεί το 2003, αλλά έχει καθυστερήσει - καθώς και όσον αφορά την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και την οδηγία για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Και οι δύο αυτές νομοθετικές πράξεις είναι ουσιώδους σημασίας για την πραγμάτωση της εσωτερικής αγοράς υπηρεσιών.

Οι χρηματοοικονομικές αγορές στην ΕΕ μπορούν και πρέπει να ολοκληρωθούν περισσότερο. Εάν αυτό επιτευχθεί, τα οφέλη θα είναι σημαντικά. Από μελέτες [12] προκύπτει ότι μια αναμενόμενη πηγή ωφέλειας - μικρότερο άνοιγμα των μετοχών και των εταιρικών ομολογιών - θα επέτρεπε:

[12] «Quantification of the macro-economic impact of the integration of EU financial markets», μελέτη πραγματοποιηθείσα από την London Economics για την Γ.Δ. Εσωτερικής Αγοράς.

* δυνητική αύξηση του ΑΕγχΠ της ΕΕ κατά 1,1% κατά την επόμενη δεκαετία.

* αύξηση της απασχόλησης κατά 0,5%.

* μέση μείωση του κόστους κεφαλαίου κατά 0,5%.

36 από τα αρχικά 42 μέτρα του σχεδίου δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έχουν ήδη εγκριθεί [13], συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας για τα ενημερωτικά δελτία. Τα μέτρα αυτά προβλέπουν ένα συνεπές ρυθμιστικό πλαίσιο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς. Η αποτελεσματική υλοποίηση και επιβολή των μέτρων αυτών αποτελεί τώρα το κλειδί για την εξασφάλιση κερδών.

[13] «The FSAP enters the home straight», ένατη έκθεση για την υλοποίηση της ΣΔΧΥ, 25.11.2003

3. Εξασφάλιση βιομηχανιών δικτύου υψηλής ποιότητας

Στη στρατηγική για την εσωτερική αγορά επισημαίνεται ότι το άνοιγμα της αγοράς στον τομέα των βιομηχανιών δικτύου (ενέργεια, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες και ταχυδρομεία) επέφερε σημαντικά οφέλη τόσο στις επιχειρήσεις όσο και τους καταναλωτές [14].

[14] Βλ. υποσημείωση 6.

Επομένως, η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να συνεχίσει τη διαδικασία για το άνοιγμα της αγοράς με απόλυτο σεβασμό της υποχρέωσης παροχής καθολικών και δημόσιων υπηρεσιών -δηλ. την παροχή υπηρεσιών συγκεκριμένης ποιότητας σε όλους τους καταναλωτές και χρήστες σε όλη την επικράτεια ενός κράτους μέλους σε προσιτή τιμή [15].

[15] COM(2003) 270 τελικό της 21.5.2003.

Κατά τους τελευταίους έξι μήνες σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος. Τώρα χρειάζεται να δοθεί μια τελική ώθηση για μέτρα που θα ανοίξουν τις υπηρεσίες σιδηροδρομικών μεταφορών εμπορευμάτων.

Επιπλέον, η Επιτροπή αναλύει επί του παρόντος τις νομικές και διοικητικές ρυθμίσεις που αφορούν τις υπηρεσίες υδροδότησης, συμπεριλαμβανομένης και της επεξεργασίας των υγρών λυμάτων, και την εφαρμογή των κανόνων περί ανταγωνισμού και εσωτερικής αγοράς της ΕΕ στους τομείς αυτούς. Σκοπός είναι να αξιολογήσει εάν είναι δυνατό να υπάρξουν οφέλη από τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του τομέα. Η Επιτροπή αναμένει να ολοκληρώσει την ανάλυσή της αυτή στο προσεχές μέλλον.

Στη στρατηγική τονίζεται επίσης η αυξανόμενη σημασία των εταιρικών σχέσεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα. Αυτές οι εταιρικές σχέσεις είναι σημαντικές για την εξεύρεση καινοτόμων χρηματοδοτικών λύσεων για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα και για τα σχέδια έρευνας και καινοτομίας που βρίσκονται στο επίκεντρο της «πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη». Η πράσινη βίβλος της Επιτροπής για τις εταιρικές σχέσεις δημόσιου - ιδιωτικού τομέα και τη νομοθεσία για τις δημόσιες προμήθειες αναμένεται να δημοσιευθεί την άνοιξη του επόμενου έτους.

4. Μείωση του αντίκτυπου των φορολογικών εμποδίων

Τα φορολογικά εμπόδια παρεμποδίζουν σημαντικά τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και προκαλούν περιττό κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις που συχνά μετακυλίεται στους καταναλωτές.

Η Επιτροπή τήρησε όλες τις προθεσμίες της στον τομέα αυτό. Για παράδειγμα, υπέβαλε προτάσεις για την τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τις μητρικές/θυγατρικές εταιρείες και της οδηγίας για τις συγχωνεύσεις. Ωστόσο, για να επιτευχθεί πρόοδος, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αφήσουν κατά μέρος θέσεις αρχής και να εργαστούν πιο ρεαλιστικά για την επίτευξη αποτελεσμάτων που ευνοούν την ανταγωνιστικότητα στην εσωτερική αγορά. Η Επιτροπή εξακολουθεί να φρονεί ότι η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία θα πρέπει να αντικαταστήσει την ομοφωνία στο Συμβούλιο όσον αφορά τα φορολογικά ζητήματα που είναι ουσιαστικά για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Στην αντίθετη περίπτωση, θα είναι σχεδόν αδύνατον να επιτευχθεί πρόοδος σε μία Ένωση αποτελούμενη από 25 ή περισσότερα κράτη μέλη.

5. Αύξηση των ευκαιριών για δημόσιες συμβάσεις

Από πρόσφατη μελέτη [16] προκύπτει ότι η διαφορά μεταξύ της εφαρμογής και της μη εφαρμογής των κανόνων της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις μπορεί να ισοδυναμεί με το 34% του συνολικού κόστους. Η εξοικονόμηση μόλις του 10% των τρεχουσών δαπανών που συνεπάγονται οι δημόσιες συμβάσεις θα επέτρεπε σε όλα τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν με το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης.

[16] COWI «Monitoring Public Procurement in the European Union using Public Authorities Panel Data» (παρακολούθηση των δημόσιων συμβάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη χρήση των στοιχείων του πάνελ των δημόσιων αρχών) Μέρος 2: τελική έκθεση. Ιούλιος 2003.

Ωστόσο, πολλές δημόσιες διοικήσεις εξακολουθούν να αναθέτουν συμβάσεις χωρίς διαγωνισμό. Τα κράτη μέλη πρέπει να αντιμετωπίσουν επειγόντως το πρόβλημα αυτό. Προκειμένου να τα διευκολύνει να το πράξουν, η Επιτροπή θα υποβάλει το 2004 πρόταση για την ενίσχυση της οδηγίας σχετικά με τα μέσα προσφυγής.

Ο βασικός στόχος για το 2003 ήταν η έγκριση της δέσμης νομοθετικών πράξεων για τις δημόσιες συμβάσεις. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη δρομολογηθεί. Η νέα δέσμη θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να προχωρήσουν ταχέως στην καθιέρωση των ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων στους τομείς των δημόσιων και κοινωφελών υπηρεσιών. Τα ποσά που θα εξοικονομηθούν με τον τρόπο αυτό είναι τεράστια. Στην Ιταλία, π.χ., η κυβέρνηση εκτιμά ότι 3,7 δισ. ευρώ ήδη εξοικονομήθηκαν το 2003 σε σύνολο αγορών αξίας 23 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με αναθεωρημένες εκτιμήσεις για την Ιρλανδία η δυνητική εξοικονόμηση κατά τα επόμενο 5 έτη εκτιμάται στο 1 δισ. ευρώ - το διπλάσιο από το ποσό που προέβλεπαν οι αρχικές εκτιμήσεις.

Η στρατηγική δεσμεύει την Επιτροπή να εκπονήσει σχέδιο δράσης για την τόνωση των ηλεκτρονικών συμβάσεων. Οι σχετικές εργασίες έχουν ήδη αρχίσει και θα επιταχυνθούν μόλις διαμορφωθούν οι κατάλληλες νομικές συνθήκες (που προβλέπονται από τη νομοθετική δέσμη).

6. Βελτίωση των συνθηκών για τις επιχειρήσεις

Το κεφάλαιο αυτό επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και στο εταιρικό δίκαιο - δύο θέματα που έχουν άμεση σχέση με την προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος και της καινοτομίας στην ΕΕ και διαθέτουν μια ισχυρή διάσταση που σχετίζεται με την εσωτερική αγορά.

Στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας, η έμφαση δίνεται σε τρεις σημαντικές νομοθετικές προτάσεις - το κοινοτικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, την οδηγία για τη δυνατότητα κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας των εφευρέσεων που εφαρμόζονται με Η/Υ και την οδηγία για την ενίσχυση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας - που αποσκοπούν με διάφορους τρόπους να εξασφαλίσουν ότι το σύστημα θα εξακολουθήσει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της βιομηχανίας και των καταναλωτών.

Η πρόοδος στις προτάσεις αυτές ήταν αρχή. Χωρίς ένα ενημερωμένο νομικό πλαίσιο στον τομέα αυτό, θα πληγούν οι επενδύσεις στην έρευνα, η καινοτομία και η δημιουργικότητα, που αποτελούν τις βάσεις μιας ισχυρής οικονομίας της γνώσης στην ΕΕ.

Η Επιτροπή έχει τώρα δρομολογήσει το σχέδιο δράσης της με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του εταιρικού δικαίου και ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης στην ΕΕ» [17]. Πρόκειται για σημαντική πρωτοβουλία που θα βοηθήσει τις εταιρείες να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στην εσωτερική αγορά και θα τονώσει την εμπιστοσύνη στις κεφαλαιαγορές ύστερα από τα πρόσφατα εταιρικά σκάνδαλα.

[17] COM(2003) 284 τελικό.

Επιπλέον, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τη 10η οδηγία για το εταιρικό δίκαιο σχετικά με τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις. Το Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία για την οδηγία για τις προσφορές εξαγοράς, αν και η συμφωνία αυτή προβλέπει λιγότερη εναρμόνιση από ό,τι η αρχική πρόταση της Επιτροπής.

7. Αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Οι ενέργειες που προβλέπονται στη στρατηγική αφορούν δύο τομείς στους οποίους γίνονται περισσότερο αισθητές οι δημογραφικές μεταβολές: τις συντάξεις και τις υπηρεσίες υγείας. Μόνον μία ενέργεια αναμενόταν να ολοκληρωθεί το 2003: μια ανάλυση εκ μέρους της Επιτροπής της συμμόρφωσης των κρατών μελών με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών υγείας και την πρόσβαση σε αυτή.

Η ανάλυση αυτή έχει ολοκληρωθεί. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε είναι ότι η εσωτερική αγορά στον τομέα των υπηρεσιών υγείας δεν λειτουργεί ικανοποιητικά και ότι οι ευρωπαίοι πολίτες αντιμετωπίζουν αδικαιολόγητα ή δυσανάλογα εμπόδια όταν επιζητούν την απόδοση των ιατρικών εξόδων στα οποία υποβλήθηκαν σε άλλο κράτος μέλος. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό. Στην προσπάθεια αυτή, θα λάβει υπόψη τις 19 συστάσεις της ομάδας προβληματισμού υψηλού επιπέδου για την κινητικότητα των ασθενών και τις εξελίξεις της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης [18].

[18] Η Επιτροπή σχεδιάζει να εκδώσει ανακοίνωση το Μάρτιο του 2004 με την οποία θα ανταποκρίνεται στις εν λόγω συστάσεις.

8. Απλούστευση του κανονιστικού περιβάλλοντος

Πραγματοποιείται πρόοδος όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του σχεδίου δράσης της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας [19], αν και χρειάζεται να καταβληθούν και άλλες προσπάθειες για να υπάρξουν στην πράξη σημαντικά αποτελέσματα.

[19] COM(2002) 278 τελικό της 5.6.2002. Βλ. επίσης την ετήσια έκθεση 2003 «Βελτίωση της νομοθεσίας», COM(2003) 770.

Ειδικότερα, η Επιτροπή υποβάλλει ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος εργασίας της σε εκτεταμένη αξιολόγηση του αντίκτυπου και διαβουλεύεται συστηματικά από τα αρχικά στάδια με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επιπλέον, τα τρία βασικά θεσμικά όργανα της ΕΕ υπέγραψαν [20] πρόσφατα συμφωνία για τη βελτίωση της ποιότητας της κοινοτικής νομοθεσίας και τη μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο.

[20] Στις 16 Δεκεμβρίου 2003.

Η βελτίωση του κανονιστικού περιβάλλοντος εξαρτάται επίσης από παρόμοιες προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο στο οποίο εξακολουθούν να ψηφίζονται οι περισσότερες νομοθετικές πράξεις. Έχει συντελεστεί πρόοδος, αλλά, για παράδειγμα, σε καμιά περίπτωση δεν πραγματοποιούν όλα τα κράτη μέλη αξιολογήσεις του αντίκτυπου των προτάσεών τους, όπως πράττει τώρα η Επιτροπή [21].

[21] Έκθεση προς τους αρμόδιους για τη δημόσια διοίκηση υπουργών των κρατών μελών της ΕΕ σχετικά με την πρόοδο της εφαρμογής του σχεδίου δράσης της έκθεσης Mandelkern για καλύτερη νομοθετική ρύθμιση. Αθήνα, Μάιος, 2003.

Για το 2003, η στρατηγική υπόσχεται δύο ενέργειες - ένα μηχανισμό αναφοράς των ιδιαίτερα σύνθετων κανόνων και μια ομάδα εργασίας του Συμβουλίου στον τομέα της «βελτίωσης των νομοθετικών ρυθμίσεων». Καμία από τις ενέργειες αυτές δεν ολοκληρώθηκε εγκαίρως, αν και οι σχετικές εργασίες έχουν δρομολογηθεί.

Η στρατηγική υπογράμμιζε επίσης την ανάγκη μεγαλύτερου εξορθολογισμού της χρήσης των (νομοθετικών) εργαλείων και ενεργειών πολιτικής, ιδιαίτερα στην ΕΕ των 25. Η επιλογή μεταξύ αμοιβαίας αναγνώρισης ή εναρμόνισης, αυτορρύθμισης ή από κοινού ρύθμισης, οδηγίας ή κανονισμού θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα διεξοδικής αξιολόγησης σχετικά με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη των στόχων και όχι να αποτελεί θέμα πολιτικής σκοπιμότητας. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τις ιδέες της σχετικά με τα θέματά αυτά το 2004, συμπεριλαμβανομένης μιας «δοκιμής συμβατότητας» με την εσωτερική αγορά που θα εφαρμόζεται σε όλες τις νομοθετικές πράξεις που θα εγκρίνονται σε εθνικό επίπεδο.

9. Εφαρμογή των κανόνων

Η εσωτερική αγορά μπορεί να λειτουργήσει μόνον εάν οι κανόνες εφαρμόζονται σωστά από τα κράτη μέλη και γίνονται πράξη, κάτι που δεν συμβαίνει ακόμα (βλ. παράρτημα 1 για περισσότερες λεπτομέρειες).

Αυτό αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Η εσωτερική αγορά βασίζεται στην εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη στο ότι όλοι θα σέβονται τους κανόνες του παιχνιδιού. Καθώς το μέγεθος και η πολυμορφία της ΕΕ θα αυξηθεί μετά τη διεύρυνση, η εμπιστοσύνη αυτή πρέπει να ενισχυθεί και όχι να υπονομευθεί.

Η στρατηγική προτείνει ορισμένες ενέργειες για τη βελτίωση της κατάστασης. Από τις τέσσερις ενέργειες που έπρεπε να ολοκληρωθούν το 2003, οι δύο ολοκληρώθηκαν εγκαίρως - η έναρξη «προληπτικού διαλόγου» μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών και η πρόταση κανονισμού για συνεργασία μεταξύ των εθνικών διοικήσεων που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία του καταναλωτή.

Οι άλλες δύο - πιο φιλόδοξοι στόχοι για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και ένας ιστοχώρος που θα παρουσιάζει τις διάφορες διαδικασίες προσφυγής που έχουν στη διάθεσή τους οι πολίτες και οι επιχειρήσεις - έχουν καθυστερήσει. Δεν είναι ρεαλιστικό να καθοριστούν πιο φιλόδοξοι στόχοι μεταφοράς εφόσον λίγα μόνον κράτη μέλη ανταποκρίνονται στους σημερινούς στόχους. Οι εργασίες για την ομοιόμορφη λειτουργία των διαφόρων μηχανισμών προσφυγής έχουν προχωρήσει αρκετά.

Γενικότερα, η πολιτική πίεση μέσω του πίνακα αποτελεσμάτων της εσωτερικής αγοράς, για παράδειγμα, θα βελτιώσει σε κάποιο βαθμό την κατάσταση ή θα αποτρέψει την επιδείνωσή της. Όμως για πραγματική επιτυχία σε μία εσωτερική αγορά αποτελούμενη από 28 χώρες θα χρειαστεί διαφορετική συμπεριφορά και διαφορετικές σχέσεις εργασίας. Τα κράτη μέλη πρέπει να αποκτήσουν πλήρη κυριότητα της εσωτερικής αγοράς τους και να εργαστούν σε συνεργασία μεταξύ τους και με την Επιτροπή για την καταστήσουν έμπρακτα λειτουργική.

Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι πρέπει να αποφεύγουν τις καθυστερήσεις στη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, να διδάσκονται τα μεν από τα δε τις βέλτιστες πρακτικές για την εφαρμογή των οδηγιών της ΕΕ και να συμβάλλουν στην επίλυση των διασυνοριακών προβλημάτων (μέσω του SOLVIT). Η Επιτροπή συνεργάζεται τώρα με τα κράτη μέλη για να γίνει το όραμα αυτό πραγματικότητα.

10. Εξασφάλιση περισσότερης και καλύτερης πληροφόρησης

Η παροχή πληροφόρησης στους πολίτες και στις επιχειρήσεις σχετικά με το πώς μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους αποτελεί ένα άλλο στοιχείο της «καλύτερης διακυβέρνησης» στην εσωτερική αγορά. Αποτελεί σε μεγάλο βαθμό τομέα στον οποίο τα πραγματικά αποτελέσματα θα εξαρτηθούν από το κατά πόσον τα κράτη μέλη θα αναλάβουν πολύ μεγαλύτερη ευθύνη σε συνεργασία με την Επιτροπή.

Η στρατηγική καλεί τα κράτη μέλη να καταρτίσουν εθνικά προγράμματα για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και των επιχειρήσεων σχετικά με τις ευκαιρίες που παρέχει η εσωτερική αγορά και δεσμεύει την Επιτροπή να οργανώνει τακτικές συζητήσεις υψηλού επιπέδου σχετικά με τα προγράμματα αυτά. Καλεί επίσης τα κράτη μέλη να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την πληροφόρηση σε εθνικό επίπεδο που παρέχεται μέσω του διαλόγου της Επιτροπής με τους πολίτες (), η νέα έκδοση του οποίου θα είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο στις αρχές του 2004. Έχει σημειωθεί πρόοδος και στους δύο αυτούς τομείς, αν και υπάρχει ακόμα περιθώριο βελτίωσης.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

1. Εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα όσον αφορά τη μεταφορά από τα κράτη μέλη των κανόνων της εσωτερικής αγοράς στην εθνική νομοθεσία.

Εκτός λίγων εξαιρέσεων, τα κράτη μέλη αδυνατούν να μεταφέρουν μεγάλο αριθμό βασικών οδηγιών για την εσωτερική αγορά στην εθνική νομοθεσία εντός της προθεσμίας που τα ίδια έχουν συμφωνήσει. Όπως φαίνεται στον πίνακα 1, οι επιδόσεις τους έχουν σημειώσει μικρή βελτίωση, αλλά εξακολουθούν να είναι απογοητευτικές. Το σημερινό «έλλειμμα μεταφοράς» ανέρχεται στο 2,3% και απέχει πολύ από το στόχο του 1,5% που ορίστηκε από διαδοχικά Ευρωπαϊκά Συμβούλια. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η Επιτροπή περιμένει ακόμα 527 κοινοποιήσεις εθνικών μέτρων εφαρμογής. 131 οδηγίες για την εσωτερική αφορά δεν έχουν εφαρμοστεί στο εθνικό δίκαιο όλων των κρατών μελών. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί περίπου στο 8,5% του συνόλου των οδηγιών για την εσωτερική αγορά [22] και αποτελεί βασική αιτία του κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς.

[22] Στις 31 Οκτωβρίου 2003, 1.535 οδηγίες και 429 κανονισμοί για την εσωτερική αγορά, όπως ορίζονται στη συνθήκη ΕΚ.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Από τις χώρες που ικανοποιούν το στόχο του 1,5% που όρισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

* η Δανία και η Ισπανία πρέπει να επαινεθούν ιδιαίτερα διότι εμφανίζουν τις καλύτερες επιδόσεις (πίνακας 2) και γιατί επέδειξαν τη δέσμευση και την οργάνωση να βελτιώσουν τις ήδη καλές επιδόσεις τους.

* η Ιρλανδία έχει κάνει γιγάντια βήματα προόδου μειώνοντας κατά περισσότερο από το ήμισυ το έλλειμμα μεταφοράς της από το Μάιο του 2003 και πρέπει να επαινεθεί για την αποφασιστικότητα που επέδειξε για την επίτευξη του στόχου αυτού.

* η Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει επίσης να επαινεθούν, αλλά πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Δανίας και της Ισπανίας και να βελτιώσουν περαιτέρω τις επιδόσεις τους.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Έλλειμμα μεταφοράς ανά κράτος μέλος στις 30 Νοεμβρίου 2003.

Από τα κράτη μέλη που δεν εκπληρώνουν στο στόχο του 1,5%:

* αν και η Σουηδία απέχει λίγο από το στόχο, οι επιδόσεις της επιδεινώθηκαν από το 1999,

* η Πορτογαλία, η Αυστρία και σε μικρότερο βαθμό η Ιταλία έχουν καταβάλει προσπάθειες για τη μείωση των ελλειμμάτων (πίνακας 3), αν και στην περίπτωση της Ιταλίας το έλλειμμα εξακολουθεί να είναι διπλάσιο από το στόχο του 1,5%,

* τα ελλείμματα του Βελγίου και του Κάτω Χωρών σημείωσαν πρόσφατα σημαντική επιδείνωση, μάλιστα στην περίπτωση του Βελγίου το έλλειμμα σχεδόν διπλασιάστηκε από το Μάιο του 2003, γεγονός που αποτελεί αντικείμενο ανησυχίας,

* η Γαλλία, η Γερμανία, το Λουξεμβούργο και η Ελλάδα εξακολουθούν να συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών με τις χειρότερες επιδόσεις, με εξαίρεση την Ελλάδα, της οποίας τα ελλείμματα βελτιώθηκαν. Το γεγονός αυτό προκαλεί λύπη, δεδομένης της δέσμευσης και της οργάνωσης που επέδειξαν τα άλλα κράτη μέλη για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους και να ικανοποιήσουν το στόχο. Είναι επίσης λυπηρό το γεγονός ότι οι χώρες αυτές (μαζί με το Βέλγιο και την Ιταλία) φαίνεται και πάλι να πιστεύουν ότι είναι αποδεκτό να έχουν έλλειμμα μεταφοράς (υπερ)διπλάσιο από το στόχο του 1,5% που έχει ορίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Αλλαγή στον αριθμό των οδηγιών των οποίων η μεταφορά εκκρεμεί ανά κράτος μέλος από το Μάιο του 2003. Για παράδειγμα το Βέλγιο έχει αυξήσει το έλλειμμά του κατά 27 οδηγίες, ενώ η Ιρλανδία μείωσε το δικό της κατά 33 οδηγίες.

Είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή των οδηγιών για την εσωτερική αγορά στην εθνική νομοθεσία δεν συνεχίζονται επ' αόριστον. Για το λόγο αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Βαρκελώνη το Μάρτιο του 2002 πρόσθεσε ένα στόχο «μηδενικής ανοχής» για τις οδηγίες των οποίων η εφαρμογή στην εθνική νομοθεσία έχει καθυστερήσει δύο ή περισσότερα έτη. Όπως φαίνεται στον πίνακα 4, μόνον η Δανία, η Φινλανδία και η Πορτογαλία πληρούν το στόχο αυτό, όπως και στον πίνακα αποτελεσμάτων του Μαΐου 2003. Η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Αυστρία, η Ιταλία και η Ελλάδα έχουν βελτιώσει τις επιδόσεις τους, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και το Λουξεμβούργο έχουν χειρότερη επίδοση από ό,τι το Μάιο του 2003. Είναι απογοητευτικό ότι ο στόχος που καθορίστηκε για όλα τα κράτη μέλη εκπληρώνεται μόνον από 3.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Αριθμός των οδηγιών σε εκκρεμότητα με προθεσμία εφαρμογής στο εθνικό δίκαιο πριν τις 31 Οκτωβρίου 2001 που δεν είχαν εφαρμοστεί έως τις 30 Νοεμβρίου 2003.

Από τον πίνακα προκύπτει ότι, εν γένει, τα κράτη μέλη με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά την έγκαιρη εφαρμογή οδηγιών έχουν οργανωθεί επίσης με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιδρούν ταχύτερα αμέσως μόλις παρέλθει η προθεσμία, προκειμένου να διασφαλίζουν ότι δεν παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κατάσταση μη συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις τους. Δυστυχώς, κράτη μέλη όπως το Λουξεμβούργο και η Γαλλία που συχνά καθυστερούν να εφαρμόσουν τις οδηγίες επιδεινώνουν την κατάσταση καθώς χρειάζονται τον περισσότερο χρόνο για να επανορθώσουν.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Μέση καθυστέρηση σε μήνες όσον αφορά την εφαρμογή οδηγιών για τις οποίες έχει παρέλθει η προθεσμία εφαρμογής στο εθνικό δίκαιο.

2. Προβλήματα όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων της εσωτερικής αγοράς: παραβάσεις

Όταν η Επιτροπή κρίνει ότι δεν εφαρμόζονται σωστά οι κανόνες της εσωτερικής αγοράς, κινεί διαδικασίες επί παραβάσει κατά των εμπλεκόμενων κρατών μελών. Κάθε παράβαση αποτελεί περαιτέρω επιβάρυνση, καθώς οι διαδικασίες είναι πολυδάπανες και χρονοβόρες στην επίλυσή τους. Στη στρατηγική για την εσωτερική αγορά η Επιτροπή παροτρύνει τα κράτη μέλη να μειώσουν τον αριθμό των παραβάσεων κατά τουλάχιστον 50% έως το 2006. Είναι ένας τολμηρός αλλά εφικτός στόχος.

Δυστυχώς, όπως φαίνεται στον πίνακα 6, τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο, καθώς ο αριθμός των παραβάσεων μειώθηκε μόνον κατά 3% - από 1033 [23] περιπτώσεις το 1006. Ενώ δέκα κράτη μέλη φαίνεται ότι εισάκουσαν την έκκληση της Επιτροπής, μειώνοντας τον αριθμό των διαδικασιών επί παραβάσει που έχουν κινηθεί σε βάρος τους, στην περίπτωση της Γαλλίας, των Κάτω Χωρών και του Λουξεμβούργου ο αντίστοιχος αριθμός σημείωσε αύξηση.

[23] Ο πίνακας αυτός, που είναι μικρότερος από στατιστικές που δημοσιεύθηκαν στο παρελθόν, αποκλείει τις λεγόμενες «κοινές» υποθέσεις που αφορούν διαδικασίες επί παραβάσει βασισμένες σε πολλαπλές καταγγελίες.

Στη Γαλλία και στην Ιταλία σωρευτικά αντιστοιχεί το 28% των υποθέσεων παράβασης, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που αντιστοιχεί στη Δανία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία, το Λουξεμβούργο, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και τις Κάτω Χώρες από κοινού. Η ανάληψη δράσης εκ μέρους της Γαλλίας και της Ιταλίας για τη μείωση του αριθμού των παραβάσεων θα είχε αναλογικά μεγαλύτερο αντίκτυπο για την επίτευξη του στόχου του 50% και για το λόγο αυτό οι δύο χώρες καλούνται να εντείνουν τις προσπάθειές τους.

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Υποθέσεις παράβασης που εκκρεμούσαν, ανά κράτος μέλος, στις 31 Οκτωβρίου 2003, σε σύγκριση με τις 30 Απριλίου 2003, όταν εγκρίθηκε η στρατηγική για την εσωτερική αγορά

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2003

1. Διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

2. Ολοκλήρωση των αγορών υπηρεσιών

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

3. Εξασφάλιση βιομηχανιών δικτύου υψηλού επιπέδου

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

4. Μείωση του αντίκτυπου των φορολογικών εμποδίων

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

5. Αύξηση των ευκαιριών για δημόσιες συμβάσεις

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

6. Βελτίωση των συνθηκών για τις επιχειρήσεις

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7. Αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

8. Απλούστευση του κανονιστικού περιβάλλοντος

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

9. Εφαρμογή των κανόνων

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

10. Εξασφάλιση περισσότερες και καλύτερης πληροφόρησης

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>