Μηχανισμός χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας - ICD (2007-2013)

Ο μηχανισμός χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας βελτιώνει το παρόν πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας της Κοινότητας με τη συγχώνευση των διαφορετικών γεωγραφικών και θεματικών μηχανισμών σε έναν ενιαίο μηχανισμό.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1905/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 για τη θέσπιση μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας [Πράξη (εις) τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

O παρών κανονισμός θεσπίζει ένα μηχανισμό χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας (ΙCD), ο οποίος αντικαθιστά την πληθώρα των γεωγραφικών και θεματικών μηχανισμών που είχαν δημιουργηθεί με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τις ανάγκες, με στόχο τη βελτίωση της αναπτυξιακής βοήθειας.

Στο πλαίσιο του παρόντος μηχανισμού, οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες χρηματοδοτούν μέτρα που έχουν σκοπό να υποστηρίξουν τη γεωγραφική συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο των δικαιούχων χωρών για βοήθεια από την Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας (ΕΑΒ) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Οι χώρες αυτές απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του παρόντος κανονισμού.

Ο κανονισμός υπογραμμίζει ότι η πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας της Κοινότητας καθοδηγείται από τους στόχους της Χιλιετίας για την ανάπτυξη (ΑΣΧ) και ότι το γενικό πλαίσιο δράσης της Κοινότητας σε θέματα ανάπτυξης καθορίζεται από την «ευρωπαϊκή συναίνεση». Επιπλέον, ο κανονισμός επιβεβαιώνει ότι οι στόχοι της εν λόγω πολιτικής είναι η μείωση της φτώχειας, η αειφόρος οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη καθώς και η αρμονική και προοδευτική ένταξη των αναπτυσσ;omeνων χωρών στην παγκόσμια οικονομία.

Χαρακτήρας του μηχανισμού

Ο κανονισμός ορίζει ότι η κοινοτική βοήθεια τίθεται σε εφαρμογή μέσω των γεωγραφικών και θεματικών προγραμμάτων και μέσω του προγράμματος συνοδευτικών μέτρων για τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) που έχουν υπογράψει το Πρωτόκολλο για τη ζάχαρη.

Τα γεωγραφικά προγράμματα περιλαμβάνουν τη συνεργασία με χώρες και περιφέρειες εταίρους που καθορίζονται σε γεωγραφική βάση. Καλύπτουν πέντε περιοχές, δηλ.: τη Λατινική Αμερική, την Ασία, την Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Αφρική. Η κοινοτική βοήθεια για τις χώρες αυτές προορίζεται να στηρίξει τις δράσεις στους ακόλουθους τομείς συνεργασίας:

• τη στήριξη της εφαρμογής πολιτικών που αποσκοπούν στην εξάλειψη της φτώχειας και στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της Χιλιετίας (ΟΜD)·
• την ικανοποίηση των ουσιωδών αναγκών του πληθυσμού, ιδίως την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και την υγεία·
• την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της απασχόλησης·
• την προαγωγή της διακυβέρνησης, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη στήριξη των θεσμικών μεταρρυθμίσεων·
• τη βοήθεια στις χώρες και περιφέρειες εταίρους στους τομείς του εμπορίου και της περιφερειακής ολοκλήρωσης·
• την προαγωγή της αειφόρου ανάπτυξης μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων·
• τη στήριξη στη βιώσιμη ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων και την προώθηση της μεγαλύτερης χρήσης των βιώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών·
• την παροχή βοήθειας στις καταστάσεις που διαμορφώνονται ύστερα από μία κρίση και στα ευάλωτα κράτη.

Οι δράσεις που διεξάγονται ποικίλλουν ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε χώρας, αφού ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερη κατάσταση στη Λατινική Αμερική, την Ασία, τη Μέση Ανατολή ή τη Νότια Αφρική.

Τα θεματικά προγράμματα συμπληρώνουν τα γεωγραφικά προγράμματα. Καλύπτουν έναν συγκεκριμένο τομέα δραστηριότητας που παρουσιάζει ενδιαφέρον για ομάδα χωρών εταίρων χωρίς γεωγραφικό προσδιορισμό ή δραστηριότητες συνεργασίας που απευθύνονται σε διάφορες περιφέρειες ή ομάδες χωρών εταίρων ή ακόμη και μία διεθνή ενέργεια χωρίς συγκεκριμένη γεωγραφική δράση και, επομένως, το πεδίο εφαρμογής τους είναι ευρύτερο από εκείνο της γεωγραφικής συνεργασίας γιατί δεν καλύπτει μόνο τις επιλέξιμες για γεωγραφική συνεργασία χώρες βάσει του ICD, αλλά επίσης τις χώρες και περιφέρειες οι οποίες είναι επιλέξιμες από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ETA) και βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1638/2006.

Ο κανονισμός προβλέπει πέντε θεματικά προγράμματα που αφορούν:

• την επένδυση σε ανθρώπινους πόρους·
• το περιβάλλον και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων·
• τους μη κρατικούς φορείς και τις τοπικές αρχές·
• τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας·
• τη συνεργασία στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου.

Τέλος, ο κανονισμός θεσπίζει ένα πρόγραμμα συνοδευτικών μέτρων για τις 18 χώρες ΑΚΕ που έχουν υπογράψει το Πρωτόκολλο για τη ζάχαρη (απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού). Τα εν λόγω μέτρα έχουν σκοπό να συνοδεύσουν τη διαδικασία προσαρμογής των χωρών αυτών στις νέες συνθήκες αγοράς που συνδέονται με τη μεταρρύθμιση του κοινοτικού καθεστώτος στον τομέα της ζάχαρης.

Διαχείριση και εφαρμογή

Για τα γεωγραφικά προγράμματα, η Επιτροπή εκδίδει ένα έγγραφο στρατηγικής και ένα πολυετές ενδεικτικό πρόγραμμα και υιοθετεί ένα ετήσιο πρόγραμμα δράσης για κάθε χώρα ή περιοχή εταίρο. Για τα θεματικά προγράμματα, η Επιτροπή εκδίδει έγγραφα θεματικής στρατηγικής και υιοθετεί ετήσια προγράμματα δράσης.

Η Επιτροπή καθορίζει τις πολυετείς ενδεικτικές χορηγήσεις στο πλαίσιο κάθε γεωγραφικού προγράμματος αφού λάβει υπόψη της τις ιδιαιτερότητες των διαφορετικών προγραμμάτων καθώς και τις ειδικές δυσκολίες των χωρών ή των περιφερειών που έχουν πληγεί από κρίσεις, συγκρούσεις ή καταστροφές.

Εξάλλου, η Επιτροπή μπορεί να προβλέψει μια ειδική οικονομική χορήγηση για να ενισχύσει τη συνεργασία ανάμεσα στις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιφέρειες της ΕΕ και τις γειτονικές χώρες και περιφέρειες εταίρους. Επιπλέον, στην περίπτωση φυσικών καταστροφών ή κρίσεων που δεν είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση βάσει των κανονισμών αριθ. 1717/2006 και αριθ. 1257/1996, η Επιτροπή μπορεί να υιοθετήσει ειδικά μέτρα που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής ή στα ενδεικτικά πολυετή προγράμματα.

Οι οντότητες που μπορεί να επωφεληθούν από χρηματοδότηση είναι, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες:

• οι χώρες και περιφέρειες εταίροι καθώς και τα όργανά τους·
• οι αποκεντρωμένοι φορείς των χωρών εταίρων (δήμοι, επαρχίες, διαμερίσματα, περιφέρειες)·
• οι κοινοί φορείς που δημιουργούνται από τις χώρες και περιφέρειες εταίρους και από την Κοινότητα·
• οι διεθνείς οργανισμοί·
• οι οργανισμοί της ΕΕ·
• ορισμένες οντότητες ή οργανισμοί των κρατών μελών, των χωρών και περιφερειών εταίρων ή κάθε άλλης τρίτης χώρας, εφόσον συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του παρόντος κανονισμού.

Βάσει του παρόντος κανονισμού, η Κοινότητα μπορεί να χρηματοδοτήσει, μεταξύ άλλων, έργα και προγράμματα, εισφορές σε εθνικά ταμεία που έχουν συσταθεί από χώρες και περιφέρειες εταίρους προκειμένου να προσελκύσει συγχρηματοδότηση από διάφορους χορηγούς ή συνεισφορές σε ταμεία που έχουν συσταθεί από έναν ή περισσότερους χορηγούς με σκοπό την από κοινού υλοποίηση έργων, προγράμματα αδελφοποίησης, επιδοτήσεις επιτοκίων, ειδικά για τα δάνεια στον τομέα του περιβάλλοντος, ελάφρυνση του χρέους στο πλαίσιο των προγραμμάτων ελάφρυνσης του χρέους που έχουν εγκριθεί σε διεθνές επίπεδο.

Τα μέτρα είναι επιλέξιμα για συγχρηματοδότηση από τα κράτη μέλη, από άλλες χώρες χορηγούς, από διεθνείς οργανισμούς, από εταιρείες επιχειρήσεις και άλλους ιδιωτικούς οργανισμούς και οικονομικούς παράγοντες και άλλους μη κρατικούς φορείς καθώς και από τις χρηματοδοτούμενες χώρες εταίρους.

Η συνολική χρηματοδότηση για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού για την περίοδο 2007-2013 είναι ύψους 16,897 δισ. ευρώ: 10,057 δισ. για τα γεωγραφικά προγράμματα, 5,596 δισ. για τα θεματικά προγράμματα, 1,244 δισ. για τις χώρες ΑΚΕ που έχουν υπογράψει το Πρωτόκολλο για τη ζάχαρη.

Η Επιτροπή παρακολουθεί και αξιολογεί την εφαρμογή των προγραμμάτων της. Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ετήσια έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα του παρόντος κανονισμού.

Η Επιτροπή επικουρείται στο έργο της από μία επιτροπή.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2010, το αργότερο η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση που αξιολογεί την εφαρμογή του κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων ετών, η οποία συνοδεύεται, ανάλογα με την περίπτωση, από νομοθετική πρόταση που επιφέρει τις απαραίτητες τροποποιήσεις.

Σύμφωνα με το άρθρο 39 του κανονισμού, ο παρών κανονισμός καταργεί τους κανονισμούς που αφορούν:

• την πρόσβαση στην κοινοτική εξωτερική βοήθεια·
• την προαγωγή της ισότητας των φύλων στη συνεργασία για την ανάπτυξη·
• το πρόγραμμα ΑΕΝΕΑS (χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια προς τρίτες χώρες στους τομείς της μετανάστευσης και του ασύλου)·
• την καταπολέμηση των ασθενειών που οφείλονται στη φτώχεια στις αναπτυσσόμενες χώρες·
• την αναπαραγωγική και τη σεξουαλική υγεία και τα συναφή δικαιώματα στις αναπτυσσόμενες χώρες·
• τις ενέργειες της ενίσχυσης εκριζωθέντων πληθυσμών στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής·
• την προώθηση της διατήρησης και της αειφόρου διαχείρισης τροπικών δασών και άλλων δασών (EN) στις αναπτυσσόμενες χώρες·
• την πλήρη ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης (EN) στη διαδικασία ανάπτυξης·
• την αναπτυξιακή συνεργασία με τη Νότιο Αφρική (EN)·
• την αποκεντρωμένη συνεργασία·
• τη συγχρηματοδότηση από κοινού με ευρωπαϊκές αναπτυξιακές κυβερνητικές οργανώσεις·
• την πολιτική και τη διαχείριση της επισιτιστικής βοήθειας·
• τη χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια και την οικονομική συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού (ΕΕ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβούλιο της 17ης Μαρτίου 2010 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1905/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας [COM(2010) 102 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πρόκειται να βοηθήσει τους παραδοσιακούς προμηθευτές μπανάνας των χωρών Αφρικής, Καραϊβικής, Ειρηνικού (ΑΚΕ) να προσαρμοστούν στην ελευθέρωση του καθεστώτος τους εξαγωγών προς την Ευρώπη. Έτσι, μία συνοδευτική περίοδος θα είναι απαραίτητη στο τέλος του προτιμησιακού εμπορικού καθεστώτος, του οποίου επωφελούνταν οι χώρες αυτές στο παρελθόν.

Τα συνοδευτικά μέτρα που προβλέπει η ΕΕ έχουν ως στόχο να καταστήσουν δυνατή:

• την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα παραδοσιακών μπανανών·
• την προώθηση της οικονομικής διαφοροποίησης, μέσα από την ανάπτυξη νέων τομέων δραστηριοτήτων·
• την αντιμετώπιση όλων των επιπτώσεων της ελευθέρωσης, ιδίως στη μακροοικονομική σταθερότητα, την απασχόληση, τις κοινωνικές υπηρεσίες και τη χρήση γης.

Αυτά τα συνοδευτικά μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν στο πλαίσιο του μηχανισμού αναπτυξιακής συνεργασίας.

Διαδικασία συναπόφασης: (COD 2010/0059)

Πρόταση κανονισμός του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1905/2006, για τη θέσπιση μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1889/2006, για την καθιέρωση ενός χρηματοδοτικού μέσου για την προαγωγή της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου παγκοσμίως [COM(2009) 194 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Σήμερα, ορισμένες δαπάνες δεν περιλαμβάνονται στη χρηματοδότηση του μέσου συνεργασίας για την ανάπτυξη. Ωστόσο, ίσως είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη φόροι, τέλη και οι διάφοροι δασμοί που οφείλουν οι συμμετέχοντες στα προγράμματα και σχέδια. Στις δικαιούχες χώρες, μερικές φορές δεν προβλέπονται μηχανισμοί απαλλαγής, και οι φορολογικές διατάξεις εξελίσσονται. Επομένως, η διατύπωση του παρόντος κανονισμού πρέπει να χαίρει μιας κάποιας ελαστικότητας ώστε να προσαρμόζεται σε αυτήν την πραγματικότητα.

Διαδικασία συναπόφασης: (COD/2009/0060)

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 20.10.2010