Πρόγραμμα δράσης των βέλτιστων πρακτικών, προτύπων και διαδικασιών

Στόχος του προγράμματος αυτού είναι να ενισχύσει την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων για οιουδήποτε είδους σκοπούς εκμετάλλευσης και να προστατεύσει, υποστηρίξει και αποκαταστήσει τα θύματα του εν λόγω εμπορίου.

ΠΡΑΞΗ

Πρόγραμμα της ΕΕ σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές, πρότυπα και διαδικασίες για την πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων [Επίσημη Εφημερίδα C 311, 09.12.2005].

ΣΥΝΟΨΗ

Το πρόγραμμα της Χάγης, το οποίο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Νοέμβριο του 2004, καλούσε την Επιτροπή και το Συμβούλιο να θεσπίσουν ένα πρόγραμμα το 2005 το οποίο θα συνέβαλε στη δημιουργία προτύπων, δοκιμασμένων πρακτικών και κοινών μηχανισμών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

Γενικές αρχές που διέπουν την εφαρμογή του προγράμματος δράσης

Για την αποτελεσματική καταπολέμηση της εμπορίας των ανθρώπων, η Επιτροπή καθόρισε, στην ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της 18ης Οκτωβρίου 2005 για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, τις μεταβλητές για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης βασισμένης στον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου καθώς και μίας συντονισμένης πολιτικής δράσης, ιδίως, στους τομείς της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, των εξωτερικών σχέσεων, της συνεργασίας για την ανάπτυξη, των κοινωνικών υποθέσεων και της απασχόλησης, της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και της καταπολέμησης oποιωνδήποτε διακρίσεων.

Πρωταρχική σημασία έχει να αντιληφθούν όλοι οι πολίτες τα προβλήματα που συνδέονται με την εμπορία ανθρώπων. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν σε βάθος, ιδίως, τις αιτίες στις χώρες καταγωγής και τους παράγοντες που διευκολύνουν την ανάπτυξή της στις χώρες προορισμού καθώς και τις σχέσεις με άλλες μορφές εγκληματικότητας. Προκειμένου να γίνει καλύτερα γνωστό το εύρος και ο χαρακτήρας αυτού του φαινομένου όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), απαιτείται να εκπονηθούν, έως το φθινόπωρο του 2006, κοινές οδηγίες για την συλλογή των στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων και συγκρίσιμων δεικτών. Είναι αναγκαίο να εκπονηθεί ένα κοινό πρότυπο έρευνας στα κράτη μέλη έτσι ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ερευνών σε ειδικούς τομείς, αρχίζοντας από την εμπορία παιδιών.

Η ΕΕ αναγνωρίζει την αναγκαιότητα της μέριμνας για τον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν την κατάλληλη δομή διακυβερνητικού συντονισμού, η οποία θα είναι επιφορτισμένη με την αξιολόγηση και τον συντονισμό σε εθνικό επίπεδο και με τη διασφάλιση της κατάλληλης αντιμετώπισης των θυμάτων.

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να εφαρμόσουν πολιτικές οι οποίες θα καταστήσουν σαφέστερο τον εγκληματικό χαρακτήρα της εμπορίας ανθρώπων, προστατεύοντας, ιδίως, τα εν δυνάμει θύματα και τις ευάλωτες ομάδες όπως είναι εκείνες των γυναικών και των παιδιών.

Η πολιτική της ΕΕ στο θέμα αυτό πρέπει να προσεγγίζει τα δικαιώματα του παιδιού βάσει παγκοσμίως αναγνωρισμένων αρχών. Η πολιτική θα πρέπει ιδίως να τηρεί τις αρχές που εξαγγέλλονται στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού και λαμβάνοντας υπόψη το πρόγραμμα δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης όσον αφορά την άσκηση βίας κατά των παιδιών (2006 – 08).

Πρέπει να θεσπισθούν διαφοροποιημένες στρατηγικές πρόληψης, ανάλογα με το φύλο, δεδομένου ότι αυτό αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της καταπολέμησης της εμπορίας γυναικών και κοριτσιών. Πρέπει να προβλεφθούν η δημιουργία αρχών ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και η εξάλειψη της ζήτησης όλων των μορφών εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης καθώς και της εκμετάλλευσης της οικιακής εργασίας.

Για να προληφθεί η εμπορία ανθρώπων, θα υλοποιηθούν , έως το τέλος του 2006, διάφορες δράσεις, όπως για παράδειγμα, η επεξεργασία υλικού για τις καμπάνιες της ΕΕ, για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης ως προς τους κινδύνους που εμπεριέχει καθιστώντας συγχρόνως γνωστή την δράση πρόληψης της εγκληματικότητας και εκείνη της ποινικής δικαιοσύνης ώστε να αποθαρρύνουν τους εμπόρους. Θα εγκατασταθεί ένα δίκτυο σημείων επαφής με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στο θέμα αυτό ώστε να ευαισθητοποιηθεί το κοινο ως προς την επιτυχία που έχει σημειωθεί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της ΕΕ.

Η εμπορία ανθρώπων, σοβαρότατο έγκλημα κατά των προσώπων, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου. Η δραστηριότητα αυτή η οποία είναι «επιχείρηση χαμηλού κινδύνου και υψηλού κέρδους για το οργανωμένο έγκλημα», θα πρέπει να γίνει επιχείρηση ιδιαιτέρως υψηλού κινδύνου και ελαχίστου κέρδους. Η ΕΕ οφείλει να ενισχύσει τη δράση της έτσι ώστε η εμπορία ανθρώπων να μην επιφέρει κανένα οικονομικό πλεονέκτημα και, στην περίπτωση που έχει πραγματοποιηθεί κάποιο κέρδος, να κατάσχονται και να δημεύονται όλα τα σχετικά κέρδη.

Πρέπει να επιτευχθεί ιδιαίτερα αυξημένη συνεργασία με τους οργανισμούς που είναι επιφορτισμένοι με τον έλεγχο των εργασιακών συνθηκών και των χρηματοδοτικών ερευνών σχετικά με την παράνομη εργασία ώστε να καταπολεμηθεί η εμπορία ανθρώπων που συνδέεται με την εκμετάλλευση της εργασίας τους.

Κατά τον ίδιο τρόπο , είναι αναγκαία η μεγαλύτερη συνεργασία των υπηρεσιών επιβολής του νόμου με την Europol, η οποία θα πρέπει να συμμετάσχει συστηματικότερα στις ανταλλαγές πληροφοριών, τις κοινές επιχειρήσεις καθώς και τις εργασίες των κοινών ομάδων έρευνας. Πρέπει επίσης να ζητείται η γνώμη της Eurojust για να διευκολύνεται η δίωξη των εμπόρων.

Οι στρατηγικές καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων οφείλουν να συντονίζονται με εκείνες της καταπολέμησης της διαφθοράς και της φτώχειας. Άλλωστε, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι οργανώσεις εργοδοτών καθώς και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό οφείλουν να συνεργάζονται με τις δημόσιες αρχές. Είναι επίσης αναγκαίο να συνεχίσουν να συνεργάζονται τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ με τις αρμόδιες διεθνείς οργανώσεις, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, ο ΟΟΣΑ και το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Σε περιφερειακό επίπεδο, έχει πρωταρχική σημασία να βρεθούν λύσεις για την πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων και να εξασφαλισθεί η προστασία των θυμάτων. Με την ευκαιρία αυτή, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή οφείλουν να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για να προωθήσουν τις περιφερειακές πρωτοβουλίες που συμπληρώνουν και προωθούν τη συνεργασία σε κλίμακα ΕΕ.

Το παρόν πρόγραμμα δράσης θα αναθεωρείται και θα ενημερώνεται τακτικά. Ο πίνακας δράσεων που περιλαμβάνεται στο παράρτημα θα συμβάλλει στην τακτική αξιολόγηση και ενημέρωση.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής της 17ης Οκτωβρίου 2008 - Αξιολόγηση και παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης της ΕΕ για βέλτιστες πρακτικές, πρότυπα και διαδικασίες για την καταπολέμηση και την πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων [COM(2008) 657 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η έκθεση αυτή παρέχει μία συνοπτική εικόνα της εφαρμογής των μέτρων καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων στα κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία, καθώς και από τους οργανισμούς της ΕΕ.

Η προσέγγιση της νομοθεσίας των κρατών μελών για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων προχώρησε με ταχείς ρυθμούς τα τελευταία έτη, ιδιαίτερα στον τομέα του ποινικού δικαίου και της αρωγής των θυμάτων. Ωστόσο, υφίστανται μεγάλες διαφορές μεταξύ της έγκρισης και της εφαρμογής νομοθεσίας. Επιπλέον, η Επιτροπή εξετάζει την αναθεώρηση της συμφωνίας-πλαίσιο για την εμπορία ανθρώπων. Με τον τρόπο αυτό, οι μηχανισμοί για τη στήριξη των θυμάτων θα κατασταθούν επίσης αποτελεσματικότεροι. Η επιβολή του νόμου και η δικαστική συνεργασία σε διεθνές επίπεδο έχουν επίσης αναπτυχθεί, αν και χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες. Επίσης, έχουν πλέον θεσπιστεί κυβερνητικοί μηχανισμοί συντονισμού, αλλά οι μηχανισμοί παρακολούθησης δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.

Οι σχετικοί οργανισμοί της ΕΕ έχουν προβεί επίσης σε βήματα για να τεθούν σε ισχύ ορισμένα μέτρα καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων. Ωστόσο, στην πράξη εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές αδυναμίες και κάποια μέτρα δεν έχουν καν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα.

Για τη συνέχιση της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, η Επιτροπή προτείνει να επικεντρωθούν βραχυπρόθεσμα οι προσπάθειες επί των παρακάτω ενεργειών καίριας σημασίας:

• ο ορισμός εθνικών εισηγητών, ιδιαίτερα για σκοπούς παρακολούθησης·
• η δημιουργία ή η ενίσχυση εθνικών μηχανισμών για τον εντοπισμό και την παραπομπή σε υπηρεσίες αρωγής θυμάτων·
• η δημιουργία ή η ενίσχυση εθνικών συστημάτων προστασίας του παιδιού·
• η παροχή στήριξης, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης, σε μη-κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν·
• η οργάνωση κατάρτισης των βασικών φορέων·
• η βελτίωση του συντονισμού της έρευνας και δίωξης·
• η περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας για τα μέτρα καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων με τις χώρες εταίρους εκτός ΕΕ.

Τα αποτελέσματα αυτού του προγράμματος θα χρησιμοποιηθούν ως βάση για τη νέα στρατηγική της περιόδου μετά το 2009.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 30.05.2011