Η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι μια φιλόδοξη συνθήκη. Δημιουργεί την Ευρωπαϊκή Ένωση. Περιλαμβάνει τρία χωριστά σκέλη (τους αποκαλούμενους πυλώνες):
- τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες,
- την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, και
- τη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων.
Μεταξύ των πιο σημαντικών καινοτομιών της, η Συνθήκη:
- θέτει τα θεμέλια για την οικονομική και νομισματική ένωση, το ενιαίο νόμισμα (το ευρώ) και τα κριτήρια για τη χρήση του·
- παρέχει τη νομική βάση για έξι νέες κοινές πολιτικές της ΕΕ·
- ενισχύει τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου· και
- εισάγει την έννοια της Ευρωπαϊκής ιθαγένειας.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ευρωπαϊκές Κοινότητες (πρώτος πυλώνας)

Ομαδοποιεί τις παραδοσιακές δραστηριότητες, τις διαδικασίες εργασίας και λήψης αποφάσεων των τριών αρχικών οργανισμών της ΕΕ:

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας,
της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα,
της Ευρατόμ.

Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (δεύτερος πυλώνας)

Αποσκοπεί στα εξής:

στη διαφύλαξη των κοινών αξιών, θεμελιωδών συμφερόντων και της ανεξαρτησίας της ΕΕ·
στην ενίσχυση της ασφάλειας της ΕΕ και των κρατών μελών της·
στη διατήρηση της ειρήνης και της διεθνούς ασφάλειας σύμφωνα με τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών·
στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας·
στην ανάπτυξη και εδραίωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Συνεργασία στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (τρίτος πυλώνας)

Σκοπός του είναι να παρέχει στο κοινό υψηλό επίπεδο ασφάλειας μέσω:

της θέσπισης κανόνων και ελέγχων για τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·
της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος, της διακίνησης ναρκωτικών και της διεθνούς απάτης·
της οργάνωσης της δικαστικής συνεργασίας στον αστικό και ποινικό τομέα·
της δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (Ευρωπόλ) για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών δυνάμεων·
του ελέγχου της παράνομης μετανάστευσης·
της ανάπτυξης κοινής πολιτικής ασύλου.

Οικονομική και νομισματική ένωση

Οι χώρες της ΕΕ οφείλουν να κάνουν τα εξής:

να συντονίζουν τις οικονομικές πολιτικές τους·
να παρέχουν πολυμερή εποπτεία αυτού του συντονισμού·
να σέβονται τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Κοινό νόμισμα (ευρώ)

Αυτό:

εισάγεται σε τρία στάδια:
- την ελευθέρωση των κινήσεων κεφαλαίου (από την 1η Ιανουαρίου 1990)·
- τη σύγκλιση των εθνικών οικονομικών πολιτικών (από την 1η Ιανουαρίου 1994)·
- τη δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος και μιας Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (από την 1η Ιανουαρίου 1999 το αργότερο)·
καθορίζει κριτήρια για τον πληθωρισμό, τα επίπεδα του δημόσιου χρέους, τα επιτόκια και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που πρέπει να πληρούν οι χώρες πριν υιοθετήσουν το ευρώ.
προβλέπει μια ρήτρα εξαίρεσης για το Ηνωμένο Βασίλειο (1) από το τρίτο στάδιο και θέτει τη συμμετοχή της Δανίας σε εθνικό δημοψήφισμα.

Νέες πολιτικές

Η ΕΕ είναι υπεύθυνη για:

τα διευρωπαϊκά δίκτυα (ΔΕΔ)·
τη βιομηχανική πολιτική·
την προστασία των καταναλωτών·
την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση·
τη νεολαία·
τον πολιτισμό.

Κοινωνικό πρωτόκολλο

Το πρωτόκολλο αυτό επεκτείνει την ευθύνη της ΕΕ για τα ακόλουθα:
- την προώθηση της απασχόλησης·
- τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας·
- την παροχή κατάλληλης κοινωνικής προστασίας·
- τη διεξαγωγή κοινωνικού διαλόγου·
- την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων για να διασφαλιστεί υψηλό και βιώσιμο επίπεδο απασχόλησης·
- την ένταξη των ατόμων που αποκλείονται από την αγορά εργασίας.
Το Ηνωμένο Βασίλειο (1) εξαιρείται από το κοινωνικό πρωτόκολλο.

Ευρωπαϊκή ιθαγένεια

Δίνει σε κάθε υπήκοο κράτους της ΕΕ το δικαίωμα:

να ταξιδεύουν και να ζουν ελεύθερα οπουδήποτε στην ΕΕ·
να εκλέγουν και να εκλέγονται στις ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές στη χώρα στην οποία ζουν·
να έχουν διπλωματική βοήθεια και προστασία από τις πρεσβείες και τα προξενεία άλλων κρατών μελών·
να αναφέρουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να υποβάλλουν καταγγελία για διοικητικές αθέμιτες πρακτικές της ΕΕ στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή.

Θεσμικές αλλαγές

Συμπεριλαμβάνουν:

αυξημένες νομοθετικές αρμοδιότητες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·
επέκταση της ψηφοφορίας με πλειοψηφία, όταν οι κυβερνήσεις της ΕΕ εγκρίνουν νομοθεσίες·
τη δημιουργία μιας Επιτροπής των Περιφερειών·
την εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ θα ενεργεί μόνο εάν αυτό είναι πιο αποτελεσματικό σε επίπεδο ΕΕ παρά σε εθνικό επίπεδο.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΣΥΝΘΗΚΗ;

Υπογράφηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1992 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 1993.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ, επισήμως γνωστή ως η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σηματοδότησε την αρχή «μιας νέας φάσης στη διαδικασία μιας διαρκώς στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης» δίνοντας στις προηγούμενες κοινότητες μια πολιτική διάσταση.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ C 191 της 29.7.1992, σ. 1-112)

τελευταία ενημέρωση 21.03.2018

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.

Top

All