Σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων 2006-2008

Ο παρών κανονισμός προβλέπει το σύστημα γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων που εφαρμόζεται για την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 2006 έως την 31η Δεκεμβρίου 2008. Ο εν λόγω κανονισμός απλουστεύει το προτιμησιακό καθεστώς των εισαγωγών προϊόντων καταγωγής αναπτυσσομένων χωρών καθιστώντας έτσι δυνατό τον εξορθολογισμό του προτιμησιακού καθεστώτος και την προσέγγιση εμπορίου και ανάπτυξης.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 980/2005 του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2005 για την εφαρμογή συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων [Βλέπε πράξεις τροποποίησης]

ΣΥΝΟΨΗ

Ο παρών κανονισμός θέτει σε εφαρμογή το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ) για την περίοδο 2006-2008. Το ΣΓΠ θεσπίζει ένα προτιμησιακό καθεστώς δασμών στις κοινοτικές εισαγωγές προϊόντων καταγωγής των δικαιούχων χωρών.

Το ΣΓΠ αφορά, λοιπόν, τις χώρες και τα εδάφη που προσδιορίζονται και απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του παρόντος κανονισμού.

Τα προϊόντα τα οποία αφορά το ΣΓΠ απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙ. Το καθεστώς των προϊόντων καταγωγής ανταποκρίνεται στους κανόνες που καθορίζονται από τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2454/93. Επιπλέον, είναι δυνατή η περιφερειακή σώρευση εντός του πλαισίου των καθορισμένων περιφερειακών ομάδων.

Τα προϊόντα ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: στα ευαίσθητα και στα μη ευαίσθητα προϊόντα. Η ευαισθησία των προϊόντων προσδιορίζεται σε σχέση με παρεμφερή κοινοτικά προϊόντα και με τις επιπτώσεις που μπορούν να έχουν στα κοινοτικά προϊόντα οι εισαγωγές τους στην Κοινότητα. Για τα προϊόντα αυτά, καθορίζονται ειδικοί και κατ' αξίαν δασμοί του κοινού δασμολογίου. Ωστόσο, οι δασμοί καταργούνται αν, μετά από μείωση σύμφωνα με τις διατάξεις του ΣΓΠ, το συντελεστής ενός κατ' αξίαν δασμού είναι 1 % μικρότερος και ο συντελεστής ενός ειδικού δασμού είναι 2 ευρώ ή μικρότερος.

Το ΣΓΠ καθορίζει τρία καθεστώτα. Κατά συνέπεια, οι δασμολογικές προτιμήσεις διαφέρουν ανάλογα με το καθεστώς στο οποίο υπάγονται οι δικαιούχες χώρες, δηλ.:

• το γενικό καθεστώς·
• το ειδικό καθεστώς κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση, το οποίο απευθύνεται στις ευάλωτες χώρες·
• το ειδικό καθεστώς υπέρ των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών.

Γενικό καθεστώς

Το γενικό καθεστώς καθορίζει τους γενικούς κανόνες του ΣΓΠ. Έτσι, όσον αφορά τα μη ευαίσθητα προϊόντα, η αρχή είναι η πλήρης αναστολή των δασμών του κοινού δασμολογίου που εφαρμόζονται στα προϊόντα, με εξαίρεση τα γεωργικά στοιχεία.

Αντίθετα, όσον αφορά τα ευαίσθητα προϊόντα, οι κατ΄ αξίαν δασμοί του κοινού δασμολογίου που εφαρμόζονται στα προϊόντα μειώνονται κατ' αρχήν κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες. Η μείωση αυτή περιορίζεται σε 20 % για τις υφαντουργικές ύλες και τα ενδύματα. Εντούτοις, εξακολουθεί να εφαρμόζεται μία δασμολογική μείωση μεγαλύτερη από 3,5 ποσοστιαίες μονάδες η οποία προβλέπεται από το ΣΓΠ της προηγούμενης περιόδου από το 2002 έως το 2005 [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2501/2001]. Οι ειδικοί δασμοί του κοινού δασμολογίου μειώνονται κατά 30 %.

Όταν οι δασμοί του κοινού δασμολογίου που εφαρμόζονται στα προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙ ως ευαίσθητα προϊόντα περιλαμβάνουν κατ' αξία δασμούς και ειδικούς δασμούς, οι ειδικοί δασμοί δεν αποτελούν αντικείμενο μείωσης.

Υπάρχει ένας ειδικός μηχανισμός εποπτείας των προϊόντων του γεωργικού τομέα για να αποφεύγονται διαταράξεις της κοινοτικής αγοράς. Επιπλέον, τα γεωργικά προϊόντα εξακολουθούν να υπόκεινται σε ρήτρες διασφάλισης που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής.

Ειδικό καθεστώς κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση

Στο πλαίσιο του ειδικού καθεστώτος κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση αναστέλλονται κατ΄ αρχήν οι κατ΄ αξίαν δασμοί του κοινού δασμολογίου για τα προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙ. Το ίδιο ισχύει για τους ειδικούς δασμούς, με εξαίρεση τις περιπτώσεις κατά τις οποίες υφίσταται και ένας κατ΄ αξίαν δασμός. Αντίθετα, οι ειδικοί δασμοί ορισμένων τσιχλών περιορίζονται σε 16 % της δασμολογητέας αξίας.

Αυτό το ειδικό καθεστώς αντικαθιστά τα ειδικά καθεστώτα καταπολέμησης της παραγωγής και του εμπορίου ναρκωτικών τα οποία ίσχυαν στο πλαίσιο του προηγουμένου ΣΓΠ [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2501/2001] και, ως εκ τούτου, τίθεται κατ΄ εξαίρεση σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 2005.

Οι χώρες που επωφελούνται αυτού του καθεστώτος θεωρούνται ευάλωτες χώρες λόγω έλλειψης διαφοροποίησης και επαρκούς ενσωμάτωσης στο διεθνές εμπορικό σύστημα. Πρόκειται για χώρες οι οποίες επί τρία συνεχή έτη δεν έχουν χαρακτηριστεί από την Παγκόσμια Τράπεζα ως χώρες υψηλού εισοδήματος. Επιπλέον, τα πέντε μεγαλύτερα τμήματα των κοινοτικών εισαγωγών τους προϊόντων καταγωγής μιας δικαιούχου χώρας και τα οποία υπάγονται στο ΣΓΠ πρέπει να αντιπροσωπεύουν άνω του 75 % κατ' αξίαν συνόλου των εισαγωγών που υπάγονται στο ΣΓΠ, χωρίς οι κοινοτικές εισαγωγές που υπάγονται στο ΣΓΠ να υπερβαίνουν το 1 % των συνολικών κοινοτικών εισαγωγών που υπάγονται στο ΣΓΠ.

Οι χώρες αυτές απαριθμούνται στο παράρτημα I του κανονισμού (στήλη E). Οι χώρες αυτές πρέπει να έχουν υποβάλει έγκυρη αίτηση στην Επιτροπή πριν από την 31η Οκτωβρίου 2005 για να μπορούν να επωφεληθούν από αυτό το καθεστώς από την 1η Ιανουαρίου 2006. Ο οριστικός κατάλογος των δικαιούχων χωρών δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα μετά από εξέταση της αίτησής τους.

Για την περίοδο 2006-2088, οι δικαιούχες χώρες του ειδικού καθεστώτος κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διαχείριση είναι η Βολιβία, η Κολομβία, η Κόστα Ρίκα, ο Ισημερινός, η Γεωργία, η Γουατεμάλα, η Ονδούρα, η Σρι Λάνκα, η Δημοκρατία της Μολδαβίας, η Μογγολία, η Νικαράγουα, ο Παναμάς, το Περού, το Ελ Σαλβαδόρ και η Βενεζουέλα.

Εξάλλου, για να είναι δικαιούχες, οι χώρες αυτές υπόκεινται στη γενική υποχρέωση της επικύρωσης και της πραγματικής εφαρμογής των διεθνών συμβάσεων που απαριθμούνται στο παράρτημα III του κανονισμού. Το παράρτημα III διακρίνει δύο κατηγορίες διεθνών συμβάσεων:

• τις κύριες συμβάσεις ΟΗΕ/ΔΟΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των εργαζομένων (μέρος Α του παραρτήματος III). Η επικύρωση και η ουσιαστική εφαρμογή τους είναι κατ΄ αρχήν υποχρεωτικές. Εντούτοις, αν μία χώρα αντιμετωπίζει ιδιαίτερες συνταγματικές υποχρεώσεις και δεν έχει επικυρώσει ούτε έχει θέσει σε εφαρμογή δύο από τις δεκαέξι απαριθμούμενες συμβάσεις, πρέπει να αναλάβει την επίσημη δέσμευση να τις επικυρώσει και να τις εφαρμόσει το αργότερο μέχρι την 31η Οκτωβρίου ή την 31η Δεκεμβρίου 2006 όταν υπάρχει ασυμβίβαστο με το σύνταγμά της·
• οι συμβάσεις για το περιβάλλον και τις αρχές της χρηστής διακυβέρνησης (μέρος B του παραρτήματος III). Απαιτείται η επικύρωση και η ουσιαστική εφαρμογή τουλάχιστον επτά από τις διεθνείς συμβάσεις που απαριθμούνται στο μέρος Β. Η επικύρωση και η εφαρμογή των άλλων διεθνών συμβάσεων πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο την 31η Δεκεμβρίου 2008.

Η Επιτροπή παρακολουθεί τακτικά την πορεία και τη συμμόρφωση με αυτή την υποχρέωση.

Ειδικό καθεστώς υπέρ των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών

Οι χώρες αυτές απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του κανονισμού (στήλη Δ). Σύμφωνα με τη στρατηγική «τα πάντα εκτός από όπλα», οι δασμοί του κοινού δασμολογίου αναστέλλονται πλήρως για όλα τα προϊόντα, με εξαίρεση τα όπλα και τα πυρομαχικά.

Αντίθετα, για ορισμένα προϊόντα, δηλ. το αποφλοιωμένο ρύζι, ορισμένες κατηγορίες μπανανών, τη λευκή ζάχαρη, προβλέπεται σταδιακή μείωση των δασμών του κοινού δασμολογίου μέχρι την πλήρη αναστολή τους. Ωστόσο, εν αναμονή της πλήρους αναστολής, το αποφλοιωμένο ρύζι και η λευκή ζάχαρη απολαύουν συνολικής δασμολογικής ποσόστωσης με μηδενικό δασμό. Επιπλέον, οι επιτροπές διαχείρισης των αντιστοίχων κοινών οργανώσεων αγοράς θα επικουρούν την Επιτροπή στην εφαρμογή αυτών των ποσοστώσεων.

Ο κατάλογος των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών καθορίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη τα οποία δύνανται επίσης να λάβουν απόφαση να τις διαγράψουν από τον κατάλογο. Στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή διαγράφει τη σχετική χώρα από τον κατάλογο των δικαιούχων του καθεστώτος. Ωστόσο, η διαγραφή αυτή είναι σταδιακή λόγω του καθορισμού μεταβατικής περιόδου τουλάχιστον τριών ετών.

Προσωρινή αναστολή

Η προσωρινή αναστολή του προτιμησιακού καθεστώτος αφορά κατ΄ αρχήν το σύνολο ή μέρος των προϊόντων της εν λόγω χώρας. Οφείλεται στη συμπεριφορά της σχετικής χώρας και μπορεί να είναι αποτέλεσμα:

• της σοβαρής και συστηματικής παραβίασης των διεθνών συμβάσεων που απαριθμούνται στο μέρος Α του παραρτήματος III·
• αθέμιτων εμπορικών πρακτικών σοβαρού και συστηματικού χαρακτήρα·
• του εμπορίου ναρκωτικών ή της μη τήρησης των κανόνων όσον αφορά τη νομιμοποίηση προσόδων από παράνομες δραστηριότητες·
• της σοβαρής και συστηματικής παραβίασης των κανόνων στον τομέα της αλιείας και των αλιευτικών πόρων·
• της εξαγωγής προϊόντων κατασκευασμένων στις φυλακές.

Μπορεί να ληφθεί απόφαση προσωρινής αναστολής σε συνάρτηση με στοιχεία τα οποία παρέχουν επαρκείς λόγους για τη διεξαγωγή έρευνας. Η έρευνα διεξάγεται από την Επιτροπή σε συνεργασία με την επιτροπή γενικευμένων προτιμήσεων η οποία επικουρεί την Επιτροπή στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, με την ενδιαφερόμενη δικαιούχο χώρα, ως σχετική δικαιούχο χώρα και τις διεθνείς οργανώσεις και οργανισμούς. Συνεπώς, η αναστολή έπεται μιας διαδικασίας πληροφοριών και έρευνας καθώς και μέτρων· αποφασίζεται από το Συμβούλιο. Η απόφαση αναστολής αρχίζει να ισχύει έξι μήνες μετά από τη λήψη της.

Η μη τήρηση των κανόνων καταγωγής ή διοικητικής συνεργασίας μπορεί να δικαιολογήσει απόφαση αναστολής των προτιμήσεων της Επιτροπής. Πράγματι, η διοικητική συνεργασία αφορά κυρίως τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχουν οι δικαιούχες χώρες σχετικά με τους κανόνες καταγωγής και την τήρησή τους. Εκτός από την ανακοίνωση των πληροφοριών στην Επιτροπή, η συνεργασία μπορεί να λάβει τη μορφή αποστολών ή ερευνών που διεξάγει η ίδια η Επιτροπή.

Μία χώρα μπορεί να απολέσει την ιδιότητα της δικαιούχου χώρας (διαβάθμιση) αν θεωρηθεί από την παγκόσμια τράπεζα χώρα υψηλού εισοδήματος ή αν την συνδέει με την Κοινότητα μία εμπορική προτιμησιακή συμφωνία.

Επιπλέον, μπορούν να καταργηθούν όλες οι δασμολογικές προτιμήσεις όλων των προϊόντων των χωρών που απολαύουν του γενικού καθεστώτος και του ειδικού καθεστώτος κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση. Η κατάργηση δικαιολογείται από τον όγκο των κοινοτικών εισαγωγών του σχετικού προϊόντος προέλευσης της δικαιούχου χώρας, δηλ. 15 %, σε σχέση με το συνολικό όγκο των κοινοτικών εισαγωγών αυτού του ίδιου προϊόντος προέλευσης των χωρών που απολαύουν ενός από αυτά τα δύο καθεστώτα.

Ρήτρα διασφάλισης

Η ρήτρα διασφάλισης σημαίνει την επαναφορά των δασμών του κοινού δασμολογίου. Η ρήτρα διασφάλισης τίθεται κατά κανόνα σε εφαρμογή όταν η εισαγωγή ενός προϊόντος καταγωγής δικαιούχου χώρας συνεπάγεται σοβαρές δυσχέρειες ή δημιουργεί άμεσο ανταγωνισμό με παρεμφερή προϊόντα των κοινοτικών παραγωγών. Οι σοβαρές δυσχέρειες εξετάζονται με βάση κριτήρια που αφορούν τους κοινοτικούς παραγωγούς, δηλαδή την παραγωγική ικανότητα, τις πτωχεύσεις, την απόδοση, τη χρησιμοποίηση του παραγωγικού δυναμικού, την απασχόληση, τις εισαγωγές και τις τιμές.

Μετά από αίτηση κράτους μέλους ή έπειτα από πρωτοβουλία της Επιτροπής, ανοίγεται έρευνα η οποία πρέπει κατ' αρχήν να περατωθεί εντός έξι μηνών, εκτός αν ληφθεί απόφαση να παραταθεί. Όπως και για τη διαδικασία αναστολής, η απόφαση της Επιτροπής είναι αποτέλεσμα της συγκέντρωσης των πληροφοριών για τα γεγονότα και για τις ανταλλαγές μεταξύ των μερών. Αν το απαιτούν εξαιρετικές συνθήκες, είναι δυνατόν να ληφθούν έκτακτα μέτρα.

Πλαίσιο

Η πρακτική των εμπορικών προτιμήσεων ανταποκρίνεται στην ανάγκη προσέγγισης της κοινής εμπορικής πολιτικής και της αναπτυξιακής πολιτικής. Η Κοινότητα, τηρώντας αφενός τους κανόνες που επιβάλλει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, αποσκοπεί παράλληλα να συμβάλει στην εξάλειψη της φτώχειας και να προωθήσει την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Έχοντας εισαχθεί από τη δεκαετία του 1970, το ΣΓΠ που προβλέπεται από τον παρόντα κανονισμό εγγράφεται στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδίου ΣΓΠ για τη δεκαετία 2006-2015, του οποίου τα θεμέλια τίθενται με την Ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Ιουλίου 2004 με τίτλο «Αναπτυσσόμενες χώρες, διεθνές εμπόριο και βιώσιμη ανάπτυξη: ο ρόλος του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ) της Κοινότητας για τη δεκαετία 2006-2015». Έτσι, το προβλεπόμενο από τον παρόντα κανονισμό ΣΓΠ αποτελεί το πρώτο στάδιο για την περίοδο 2006-2008.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΧΩΡΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΣΓΠ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 566/2007 της Επιτροπής της 24ης Μαΐου 2007 για τη διαγραφή της Δημοκρατίας της Χιλής από τον κατάλογο δικαιούχων χωρών του παραρτήματος Ι του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 980/2005 του Συμβουλίου για την εφαρμογή συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων [Επίσημη Εφημερίδα L 133 της 25.5.2007].

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1933/2006 του Συμβουλίου της 21ης Δεκεμβρίου 2006 για την προσωρινή ανάκληση της πρόσβασης της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας στο σύστημα των γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων [Επίσημη Εφημερίδα L 405 της 30.12.2006].

Απόφαση 2006/978/ΕΚ του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2006 για τη χορήγηση ειδικού καθεστώτος παροχής κινήτρων για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση πέραν, της 1ης Ιανουαρίου 2007, στη Δημοκρατία του Ελ Σαλβαδόρ [Επίσημη Εφημερίδα L 365 της 21.12.2006].

Απόφαση 2005/924/ΕΚ της Επιτροπής της 21ης Δεκεμβρίου 2005 για τον κατάλογο των δικαιούχων χωρών που μπορούν να υπαχθούν στο ειδικό καθεστώς παροχής κινήτρων για βιώσιμη ανάπτυξη και χρηστή διακυβέρνηση, όπως προβλέπεται από το άρθρο 26, στοιχείο ε), του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 980/2005 για την εφαρμογή συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων [Επίσημη Εφημερίδα L 337 της 22.12.2005]

ΕΓΓΡΑΦΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της 7ης Ιουλίου 2004: «Αναπτυσσόμενες χώρες, διεθνές εμπόριο και βιώσιμη ανάπτυξη: ο ρόλος του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ) της Κοινότητας για τη δεκαετία 2006/2015» [COM(2004) 461 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 242 της 29.9.2004].

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή - Οι κανόνες καταγωγής στις προτιμησιακές εμπορικές ρυθμίσεις - Προσανατολισμοί για το μέλλον [COM(2005) 100 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η ανακοίνωση αυτή αποτελεί συνέχεια των διαβουλεύσεων που ξεκίνησαν με το πράσινο βιβλίο της Επιτροπής για το μέλλον των κανόνων καταγωγής στα προτιμησιακά εμπορικά καθεστώτα. Από τις διαβουλεύσεις αυτές προκύπτει ότι πρέπει να αναθεωρηθούν οι προτιμησιακοί κανόνες καταγωγής. Η αναθεώρηση αυτή είναι σημαντική και λόγω της προτεραιότητας που δίνεται στην ενσωμάτωση των αναπτυσσομένων χωρών στην παγκόσμια οικονομία. Η αναθεώρηση θα πρέπει να συνοδεύεται από την προσαρμογή των διαδικασιών διαχείρισης και ελέγχου.

Η Επιτροπή προτείνει κατευθύνσεις σε τρεις τομείς:

• την αναθεώρηση των όρων που επιτρέπουν να θεωρηθεί ένα προϊόν καταγωγής μιας χώρας·
• την τροποποίηση των τελωνειακών διαδικασιών που απαιτούνται για την ορθή εφαρμογή και τον έλεγχο της χρησιμοποίησης των προτιμήσεων από τους οικονομικούς φορείς·
• την ανάπτυξη μέσων που εγγυώνται ότι οι δικαιούχες χώρες εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους.

ΕΚΘΕΣΗ

Έκθεση (pdf) της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 980/2005 του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2005 για την εφαρμογή συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων [Επίσημη Εφημερίδα C 66 της 11.3.2008].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 12.03.2008