Κοινοτική στρατηγική πλαίσιο για την ισότητα ανδρών και γυναικών (2001-2005)

1) ΣΤΟΧΟΣ

Θέσπιση ενός πλαισίου δράσης που καθιστά δυνατή την ενσωμάτωση του θέματος της ισότητας των ευκαιριών σε όλες τις κοινοτικές δράσεις, ώστε αυτές να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου εξάλειψης των ανισοτήτων και προαγωγής της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών.

2) ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 7ης Ιουνίου 2000, «Για μια κοινοτική στρατηγική πλαίσιο για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών (2001-2005)» [COM(2000) 335 τελικό - δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

3) ΣΥΝΟΨΗ

1.Η παρούσα ανακοίνωση στοχεύει να συμβάλει στην καταπολέμηση των ανισοτήτων μεταξύ ανδρών και γυναικών στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή. Η προτεινόμενη στρατηγική πλαίσιο βασίζεται σε διπλή προσέγγιση. Αποσκοπεί, αφενός, στην ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις κοινοτικές πολιτικές που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τον στόχο της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών (mainstreaming, δραστική παρέμβαση: ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου). Αφετέρου, παράλληλα με τη σφαιρική αυτή προσέγγιση, η στρατηγική πλαίσιο προτείνει την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων υπέρ των γυναικών που είναι αναγκαίες για την εξάλειψη των συνεχιζόμενων ανισοτήτων. Η ολοκληρωμένη αυτή προσέγγιση σηματοδοτεί συνεπώς μια σημαντική μεταβολή σε σχέση με την προηγούμενη κοινοτική δράση στον εν λόγω τομέα, η οποία βασιζόταν, ως επί το πλείστον, σε ξεχωριστές δραστηριότητες και προγράμματα.

2.Για την ανάπτυξη οριζόντιων και συντονιστικών δράσεων, η Επιτροπή προτείνει, επίσης, τη συμπλήρωση της στρατηγικής πλαισίου με πρόγραμμα στήριξης για την προώθηση της οργάνωσης εκστρατειών ευαισθητοποίησης, τη βελτίωση της συγκέντρωσης δεδομένων και την εφαρμογή διακρατικών προγραμμάτων.

3.Η προτεινόμενη στρατηγική πλαίσιο διαρθρώνεται γύρω από πέντε αλληλεξαρτώμενους τομείς παρέμβασης, έκαστος των οποίων περιλαμβάνει διαφορετικούς λειτουργικούς στόχους: οικονομική ζωή, ίση συμμετοχή και εκπροσώπηση, κοινωνικά δικαιώματα, πολιτική ζωή, καθώς και ρόλοι των δύο φύλων και στερεότυπα.

Προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών στην οικονομική ζωή

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας, τον Μάρτιο του 2000, κάλεσε την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν όλα τα θέματα που άπτονται της ισότητας των ευκαιριών στις πολιτικές απασχόλησης, μεταξύ άλλων, με τον περιορισμό του επαγγελματικού διαχωρισμού και τη διευκόλυνση του συμβιβασμού της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή. Στο πλαίσιο αυτό, η στρατηγική της Επιτροπής προτείνει τρεις στόχους:

• προώθηση της διάστασης της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση. Πρόκειται κυρίως για την ενθάρρυνση της δια βίου επιμόρφωσης των γυναικών και την προώθηση της δυνατότητας απασχόλησης των γυναικών και την πρόσβασή τους στην απασχόληση στον τομέα της τεχνολογίας των πληροφοριών·
• ενίσχυση της χρήσης των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, κυρίως στο πλαίσιο των προγραμμάτων EQUAL, INTERREG, URBAN, LEADER ·
• κατάρτιση στρατηγικών προώθησης της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές που επηρεάζουν τη θέση της γυναίκας στην οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρείται αναγκαία η ανάπτυξη διαλόγου με τους διευθύνοντες των επιχειρήσεων που λειτουργούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά τη συμβολή τους στην ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην οικονομική ζωή. Προτείνεται επίσης η σύσταση ενός ευρωπαϊκού σήματος (βραβείου ή πιστοποιητικού) που θα απονέμεται κάθε χρόνο στις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν πρότυπα ορθής πρακτικής όσον αφορά την προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Προώθηση της ισότητας όσον αφορά τη συμμετοχή και την εκπροσώπηση

Η συνεχιζόμενη υποεκπροσώπηση των γυναικών στα όργανα λήψης πολιτικών αποφάσεων ενισχύει το δημοκρατικό έλλειμμα, για την εξάλειψη του οποίου απαιτείται η ανάληψη δράσης με τους εξής στόχους:

• ενίσχυση της ισόρροπης συμμετοχής των γυναικών και των ανδρών στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Οι δράσεις τους θα προσανατολιστούν, μεταξύ άλλων, στην αξιολόγηση των επιπτώσεων των εκλογικών συστημάτων, των διαφόρων νομοθετικών πράξεων, των ποσοστώσεων και άλλων μέτρων σχετικών με την ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών στα εκλεγμένα πολιτικά όργανα. Θα αφορούν επίσης την υλοποίηση δράσεων ευαισθητοποίησης των ευρωπαίων πολιτών σχετικά με την αναγκαιότητα ισόρροπης εκπροσώπησης τόσο στα εκλεγμένα δημόσια όργανα, όσο και στη δομή των πολιτικών κομμάτων·
• ενίσχυση της ισόρροπης συμμετοχής γυναικών και ανδρών στη διαδικασία λήψης οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Επιτροπή προτείνει την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της σύνδεσης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με την επαγγελματική ζωή, καθώς και την πρόσληψη και την επαγγελματική σταδιοδρομία γυναικών σε θέσεις διευθυντικών στελεχών. Προτείνει επίσης τη σύσταση και τη διατήρηση βάσης στατιστικών δεδομένων σχετικά με την παρουσία των γυναικών σε σημαντικές θέσεις·
• ενίσχυση της ισόρροπης συμμετοχής των γυναικών και των ανδρών στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Προώθηση της ίσης πρόσβασης και της πλήρους ικανοποίησης των κοινωνικών δικαιωμάτων για τους άνδρες και τις γυναίκες

Η ίση πρόσβαση των γυναικών και η πλήρης ικανοποίηση των κοινωνικών δικαιωμάτων αποτελούν τμήμα των θεμελίων κάθε δημοκρατικής κοινωνίας. Ωστόσο, πολλές γυναίκες στερούνται ίσης πρόσβασης στα κοινωνικά δικαιώματα εξαιτίας του γεγονότος ότι ορισμένα από αυτά τα δικαιώματα βασίζονται στο ανδρικό πρότυπο του στηρίγματος της οικογένειας και δεν λαμβάνουν υπόψη το σημαντικό βάρος που φέρουν οι γυναίκες όσον αφορά τον συνδυασμό της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή. Πολλά συστήματα κοινωνικής προστασίας θεωρούν το πρότυπο αυτό ξεπερασμένο, γεγονός που εξηγεί εν μέρει την εξάπλωση της φτώχειας στον γυναικείο πληθυσμό στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Ως εκ τούτου, οι δράσεις που αναλαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ αποσκοπούν στα εξής:

• προώθηση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ιδιαίτερα σχετικά με την κοινωνική προστασία στα θέματα της γονικής άδειας, της προστασίας της μητρότητας και του χρόνου εργασίας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θα απαιτηθεί η εξασφάλιση της παρακολούθησης και της αξιολόγησης της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας στα κράτη μέλη, καθώς και η ευαισθητοποίηση των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), των κοινωνικών εταίρων, των επιθεωρητών εργασίας και των ασκούντων νομικά επαγγέλματα στη νομοθεσία και στη νομολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στον κοινωνικό τομέα. Εξάλλου, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει οδηγία η οποία θα βασίζεται στο άρθρο 13 της συνθήκης και θα εξασφαλίζει την ίση μεταχείριση γυναικών και ανδρών και σε άλλους τομείς εκτός της απασχόλησης·
• ενίσχυση των δραστηριοτήτων ενημέρωσης των ευρωπαίων πολιτών σχετικά με την κοινωνική νομοθεσία στην ΕΕ·
• εξασφάλιση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην κατάρτιση, την εφαρμογή και την αξιολόγηση των κοινοτικών πολιτικών που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των γυναικών και των ανδρών, όπως οι μεταφορές, η δημόσια υγεία, οι εξωτερικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης πολιτικής για τα δικαιώματα του ανθρώπου και του κοινοτικού προγράμματος για την καταπολέμηση των διακρίσεων με βάση το άρθρο 13 της συνθήκης ΕΚ.

Προώθηση της ισότητας ανδρών και γυναικών στην πολιτική ζωή

Η θεματική αυτή ενότητα αποσκοπεί να ενισχύσει και να αναπτύξει τους μηχανισμούς εφαρμογής της νομοθεσίας που αφορά την ισότητα μεταχείρισης, διασφαλίζοντας συγχρόνως την αυξημένη ευαισθητοποίηση και την επιμόρφωση σε θέματα που αφορούν το δικαίωμα στην ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών. Οι προβλεπόμενες πράξεις προσανατολίζονται στην κατάρτιση των ασκούντων νομικά επαγγέλματα σε θέματα νομοθεσίας σχετικά με την ισότητα καθώς και στην ενημέρωση των ΜΚΟ σχετικά με αυτή τη νομοθεσία. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις γυναίκες θύματα διαφόρων μορφών διακριτικής μεταχείρισης (επί παραδείγματι, γυναίκες μετανάστες, γυναίκες με αναπηρία) ή που βρίσκονται αντιμέτωπες με τη βία ή τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Σε επίπεδο ΕΕ, έχει θεσπιστεί κοινοτική πολιτική για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εμπορίας γυναικών, κυρίως στο πλαίσιο του προγράμματος STOP (es de en fr), και στη συνέχεια στο πλαίσιο του DAPHNE και του νέου προγράμματος DAPHNE (2002-2003). Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η συνέχιση των δράσεων στον συγκεκριμένο τομέα. Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής:

• παρακολούθηση της κοινοτικής νομοθεσίας και νομολογίας όσον αφορά την ισότητα μεταχείρισης μεταξύ γυναικών και ανδρών, και, εάν είναι αναγκαίο, πρόταση νέας νομοθεσίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η ανάλυση της οδηγίας 75/117 σχετικά με την ισότητα των αμοιβών, προκειμένου να εξεταστούν οι δυνατότητες βελτίωσης. Η Επιτροπή προτείνει επίσης την ενίσχυση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων των οργανώσεων επιθεώρησης εργασίας όσον αφορά τη νομοθεσία για αυτό το θέμα. Εξ άλλου, θα αναληφθούν δράσεις για την ενίσχυση της ενημέρωσης και της ειδικής κατάρτισης των ασκούντων νομικά επαγγέλματα, των επιθεωρήσεων εργασίας και των κοινωνικών εταίρων όσον αφορά τη νομοθεσία τη σχετική με τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών·
• προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών υποστηρίζοντας τις δράσεις και τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης σε επίπεδο ΕΕ και των υποψηφίων χωρών. Είναι επίσης αναγκαίο να υποστηριχθεί η εργασία σε δίκτυο προκειμένου να συγκεντρωθούν τα συγκριτικά δεδομένα για τις περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνδέονται με το φύλο καθώς και για τις περιπτώσεις διακρίσεων φύλου. Στόχος είναι επίσης να λαμβάνονται καταλλήλως υπόψη οι συγκεκριμένες ανάγκες ή /και οι ιδιαίτερες συνθήκες των γυναικών και, ενδεχομένως, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών σχετικών με το δικαίωμα ασύλου και παραμονής των υπηκόων τρίτων χωρών στο έδαφος των κρατών μελών·
• καταπολέμηση της βίας που συνδέεται με το φύλο και της εμπορίας ανθρώπινων όντων για σκοπούς σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Για το σκοπό αυτό, προβλέπεται ιδίως η προώθηση της κατάρτισης και την ευαισθητοποίησης της αστυνομίας και των δικαστικών αρχών, η υποστήριξη της διασυνοριακής συνεργασίας, καθώς και η ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών σε επίπεδο ΕΕ και, ειδικότερα, μεταξύ ΕΕ και υποψηφίων χωρών.

Προώθηση της αλλαγής των ρόλων και των στερεοτύπων γυναικών και ανδρών

Ο τομέας αυτός παρέμβασης στοχεύει στην ικανοποίηση της ανάγκης αλλαγής συμπεριφοράς, στάσης, κανόνων και αξιών που ορίζουν και επηρεάζουν τους ρόλους των φύλων στην κοινωνία μέσω κυρίως της εκπαίδευσης, των μέσων ενημέρωσης, του πολιτισμού και των επιστημών. Η αντιστροφή των υφιστάμενων προκαταλήψεων και στερεοτύπων είναι ουσιαστική για την επίτευξη του στόχου της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Εφεξής, η Επιτροπή προτείνει την ανάληψη δράσεων που στοχεύουν στα εξής:

• ευαισθητοποίηση σε θέματα ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Προτείνεται ιδίως να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την εξάλειψη των διακρίσεων που οφείλονται στα υφιστάμενα στερεότυπα στον τομέα της εκπαίδευσης - πχ. στα σχολικά εγχειρίδια - και για την κατάρτιση ορθών πρακτικών στον συγκεκριμένο τομέα·
• εξάλειψη των υφιστάμενων στερεοτύπων στις σχετικές πολιτικές. Ειδικότερα, προτείνεται να εξεταστεί, από κοινού με τις υφιστάμενες εθνικές επιτροπές, η ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας μεταξύ των γυναικών και των ανδρών στην εντολή, καθώς και η υποστήριξη των δικτύων των εθνικών επιτροπών δεοντολογίας. Προτείνεται, επίσης, η προώθηση της ανταλλαγής απόψεων και ορθών πρακτικών στα μέσα ενημέρωσης και η δημιουργία ομάδας εκπροσώπησης των μέσων ενημέρωσης προκειμένου να δοθεί η αναγκαία βοήθεια στην Επιτροπή για να ξεκινήσει ο διάλογος στο πλαίσιο αυτού του στόχου.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.05.2003