2.3.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 59/5

(1)

Ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αποτελεί θεμελιώδη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των στόχων της οποίας συγκαταλέγεται η προώθηση της ευημερίας των λαών της· η Ένωση πρέπει να προστατεύει τα δικαιώματα του παιδιού, να καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις, και να προάγει την κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία.

(2)

Τα παιδιά (1) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού απ’ ό,τι ο συνολικός πληθυσμός στη μεγάλη πλειονότητα των χωρών της ΕΕ· τα παιδιά που μεγαλώνουν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού είναι λιγότερο πιθανό από ό,τι οι εύποροι συνομήλικοί τους να έχουν καλή επίδοση στο σχολείο, να έχουν καλή υγεία και να αξιοποιήσουν το πλήρες δυναμικό τους αργότερα στη ζωή τους.

(3)

Η πρόληψη της μετάδοσης της μειονεξίας μεταξύ των γενεών αποτελεί κρίσιμης σημασίας επένδυση για το μέλλον της Ευρώπης, καθώς και άμεση συνεισφορά στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, με μακροπρόθεσμα οφέλη για τα παιδιά, την οικονομία και την κοινωνία ως σύνολο.

(4)

Η έγκαιρη παρέμβαση και πρόληψη έχουν ουσιαστική σημασία για την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών και αποδοτικών πολιτικών, καθώς οι δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού τείνουν να είναι μεγαλύτερες από εκείνες που απαιτούνται για την επέμβαση σε μικρή ηλικία.

(5)

Η αντιμετώπιση της μειονεξίας σε μικρή ηλικία είναι σημαντικό μέσο για την ενίσχυση των προσπαθειών που καταβάλλονται για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού γενικά. Η πρόληψη επιτυγχάνεται πιο αποτελεσματικά μέσω ολοκληρωμένων στρατηγικών, οι οποίες συνδυάζουν, αφενός, στήριξη στους γονείς για την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας με επαρκή εισοδηματική στήριξη και πρόσβαση σε υπηρεσίες ουσιαστικής σημασίας για το μέλλον των παιδιών, όπως η ποιοτική (προσχολική) εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, η στέγαση και οι κοινωνικές υπηρεσίες, και, αφετέρου, δυνατότητες συμμετοχής και άσκησης των δικαιωμάτων τους, που βοηθούν τα παιδιά να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους και συμβάλλουν στην προσαρμοστικότητα τους.

(6)

Ως οι πλέον επιτυχείς στρατηγικές για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας αποδείχτηκαν εκείνες οι οποίες υποστηρίζονται από πολιτικές που βελτιώνουν την ευημερία όλων των παιδιών, ενώ αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά που βρίσκονται σε ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση.

(7)

Η προαγωγή της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, η ενσωμάτωση της διάστασης των φύλων και η ισότητα ευκαιριών, καθώς και η καταπολέμηση των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι οικογένειές τους για οποιοδήποτε λόγο (ιδίως για λόγους που σχετίζονται με το φύλο, τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία ή το γενετήσιο προσανατολισμό) πρέπει να υποστηρίζουν τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

(8)

Η τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση έχει σοβαρό αντίκτυπο στα παιδιά και στις οικογένειες, με αύξηση του ποσοστού των ατόμων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού σε ορισμένες χώρες.

(9)

Οι προσπάθειες εξυγίανσης του προϋπολογισμού λόγω των αυξανόμενων δημοσιονομικών περιορισμών σε ορισμένες χώρες συνεπάγονται σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά την εξασφάλιση της επάρκειας και της αποτελεσματικότητας των κοινωνικών πολιτικών τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

(10)

Η συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ πάνω από μια δεκαετία είχε ως αποτέλεσμα την κοινή κατανόηση των καθοριστικών παραγόντων της παιδικής φτώχειας λόγω του σημαντικού έργου το οποίο επιτελέστηκε για την ανάπτυξη κατάλληλων δεικτών παρακολούθησης, για τον προσδιορισμό των κοινών προκλήσεων και για επιτυχημένες προσεγγίσεις πολιτικής, έτσι ώστε να δοθεί πολιτική ώθηση στο θέμα· στη συνέχεια, η Επιτροπή ανήγγειλε την έκδοση σύστασης σχετικά με την παιδική φτώχεια στο πλαίσιο της ανακοίνωσής της για την «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού» (2).

(11)

Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» έδωσε νέα ώθηση στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ, με τον καθορισμό ενός κοινού ευρωπαϊκού στόχου για τη μείωση του αριθμού των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού κατά τουλάχιστον 20 εκατομμύρια έως το 2020, καθώς και για την επιτάχυνση των προσπαθειών που καταβάλλονται για την αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου. Η αντιμετώπιση και η πρόληψη της παιδικής φτώχειας αποτελούν ουσιαστικό μέρος των προσπαθειών της ΕΕ και των κρατών μελών στον τομέα αυτό και εντάσσονται στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

(12)

Η σημερινή διακυβέρνηση στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού εξαμήνου» χρησιμεύει στην εξασφάλιση της εφαρμογής των σχετικών ειδικών ανά χώρα συστάσεων για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και τη βελτίωση της ευημερίας των παιδιών.

(13)

Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (UNCRC). Τα πρότυπα και οι αρχές της UNCRC πρέπει να εξακολουθήσουν να καθοδηγούν τις πολιτικές και τις δράσεις της ΕΕ οι οποίες έχουν αντίκτυπο στα δικαιώματα του παιδιού.

(14)

Μέσω της συμβουλευτικής έκθεσης που εξέδωσε η επιτροπή κοινωνικής προστασίας τον Ιούνιο 2012 (3), καθώς και μέσω των βασικών μηνυμάτων και των συμπερασμάτων που εξέδωσε το Συμβούλιο EPSCO (Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές) τον Οκτώβριο 2012 με τίτλο «Πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και προαγωγή της καλής διαβίωσης των παιδιών» (4), τα κράτη μέλη επικύρωσαν τη δέσμευσή τους και εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την πρωτοβουλία της Επιτροπής να εκδώσει σύσταση σχετικά με αυτό το θέμα.

(15)

Διάφορες πολιτικές της ΕΕ έχουν αντιμετωπίσει ζητήματα που σχετίζονται με την παιδική φτώχεια και τη διαγενεακή μεταβίβαση της μειονεξίας, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, της υγείας, των δικαιωμάτων των παιδιών και της ισότητας των φύλων (5).

(16)

Ενώ οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας είναι κατά κύριο λόγο αρμοδιότητα των κρατών μελών, ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να ενισχύσει τις συνέργειες στους σχετικούς τομείς πολιτικής, να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τις πολιτικές τους και να αντλήσουν χρήσιμα διδάγματα ανταλλάσσοντας εμπειρίες όσον αφορά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της πολιτικής μέσω καινοτόμων προσεγγίσεων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις διαφορετικές καταστάσεις και ανάγκες σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

(17)

Στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, μια τέτοια καθοδήγηση μπορεί επίσης να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω συνεργασία και επικέντρωση του ενδιαφέροντος για τη χρήση των σχετικών χρηματοδοτικών μέσων, και ιδίως των διαρθρωτικών ταμείων, με σκοπό την επίτευξη του προτεινόμενου στόχου «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας».

—

Να αντιμετωπίζεται η παιδική φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός μέσω ολοκληρωμένων στρατηγικών, πέραν από την εξασφάλιση της υλικής ασφάλειας των παιδιών, και να προάγεται η ισότητα ευκαιριών, έτσι ώστε να μπορούν όλα τα παιδιά να αξιοποιούν το πλήρες δυναμικό τους.

—

Να αντιμετωπίζεται η παιδική φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός υπό το πρίσμα των δικαιωμάτων του παιδιού, ιδίως με την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού και με τη διασφάλιση του ότι τα δικαιώματα αυτά προστατεύονται και ικανοποιούνται.

—

Να θεωρείται πάντοτε το συμφέρον του παιδιού πρωταρχικό μέλημα και να αναγνωρίζονται τα παιδιά ως αυτοτελείς δικαιούχοι, παράλληλα με την πλήρη αναγνώριση της σημασίας της υποστήριξης των οικογενειών ως πρωταρχικών υπεύθυνων για τη φροντίδα των παιδιών.

—

Να διατηρείται κατάλληλη ισορροπία μεταξύ των γενικών πολιτικών που αποβλέπουν στην προαγωγή της ευημερίας όλων των παιδιών και των στοχευόμενων προσεγγίσεων που αποσκοπούν στην υποστήριξη των πλέον μειονεκτούντων ατόμων.

—

Να εξασφαλίζεται η επικέντρωση στα παιδιά που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο λόγω πολλαπλών μειονεκτημάτων, όπως τα παιδιά των Ρομά, ορισμένων μεταναστών ή εθνοτικών μειονοτήτων, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες ή αναπηρίες, τα παιδιά υπό εναλλακτική φροντίδα και τα παιδιά του δρόμου, τα παιδιά φυλακισμένων γονέων, καθώς και τα παιδιά νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερο κίνδυνο φτώχειας, όπως οι μονογονεϊκές ή οι πολυμελείς οικογένειες.

—

Να υποστηρίζονται οι επενδύσεις στα παιδιά και τις οικογένειες, έτσι ώστε να επιτρέπεται η συνέχεια της πολιτικής και ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός· να αξιολογείται ο τρόπος με τον οποίο οι μεταρρυθμίσεις της πολιτικής επηρεάζουν τους πλέον μειονεκτούντες και να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό των δυσμενών συνεπειών.

—

Να εξασφαλίζεται ότι η απασχόληση είναι αποδοτική με τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση των ειδικών αντικινήτρων που εμποδίζουν τους γονείς να εισέλθουν, να παραμείνουν ή να εξελιχθούν στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που συνδέονται με τον σχεδιασμό των συστημάτων φορολογίας και παροχών και την αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών.

—

Να υποστηρίζεται η απασχολησιμότητα και η συμμετοχή των μόνων γονέων και όσων αποτελούν τη δεύτερη πηγή εισοδήματος της οικογενείας σε αμειβόμενη εργασία, με την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας και στις οικογενειακές ευθύνες.

—

Να παρέχεται περισσότερη υποστήριξη για την επανένταξη των γονέων στην αγορά εργασίας ύστερα από γονική άδεια μέσω μέτρων κατάρτισης και υποστήριξης για την αναζήτηση εργασίας, με ειδική προσοχή σ’ εκείνους που διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο.

—

Να εντείνονται οι προσπάθειες που επιδιώκουν να εξασφαλίσουν για όλες τις οικογένειες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση και εκείνων που ζουν σε μειονεκτικές περιοχές, πραγματική πρόσβαση σε προσχολική εκπαίδευση και ποιοτική φροντίδα με χαμηλό κόστος.

—

Να προσαρμόζονται ο σχεδιασμός και τα κριτήρια επιλεξιμότητας των υπηρεσιών παιδικής μέριμνας στις όλο και πιο ποικίλες μορφές οργάνωσης του χρόνου εργασίας, πράγμα που βοηθά τους γονείς να σέβονται τις επαγγελματικές δεσμεύσεις τους ή να βρίσκουν εργασία, διατηρώντας στο επίκεντρο της προσοχής τους τα συμφέροντα του παιδιού τους.

—

Να προάγεται η ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς απασχόληση, καθώς και το εργασιακό περιβάλλον που παρέχει στους γονείς τη δυνατότητα να συνδυάζουν τον επαγγελματικό και τον γονικό ρόλο τους σε ισότιμη βάση, μεταξύ άλλων μέσω γονικής άδειας, υπηρεσιών υποστήριξης στον χώρο εργασίας και ελαστικών ωραρίων εργασίας.

—

Να υποστηρίζονται τα οικογενειακά εισοδήματα μέσω επαρκών, συνεκτικών και αποτελεσματικών παροχών, συμπεριλαμβανομένων φορολογικών κινήτρων, οικογενειακών και παιδικών επιδομάτων, παροχών στέγασης και συστημάτων εγγύησης ελάχιστου εισοδήματος.

—

Να συμπληρώνονται τα συστήματα παροχών σε χρήμα με παροχές σε είδος, ιδίως σχετικές με τη διατροφή, την παιδική φροντίδα, την εκπαίδευση, την υγεία, τη στέγαση, τη μεταφορά και την πρόσβαση σε αθλητικές ή κοινωνικοπολιτιστικές δραστηριότητες.

—

Να εξασφαλίζεται ότι ο σχεδιασμός και η επιλεξιμότητα για οικονομική στήριξη υπέρ των παιδιών εκφράζουν εξελιγμένες ρυθμίσεις διαβίωσης και ευνοούν την κατάλληλη αναδιανομή του πλούτου μεταξύ των διαφόρων εισοδηματικών τάξεων.

—

Να εξασφαλίζεται πραγματική πρόσβαση στις παροχές τις οποίες δικαιούνται τα παιδιά ή οι οικογένειές τους με τη διευκόλυνση της πρόσβασης σ’ αυτές και με την ανάπτυξη υπηρεσιών πληροφόρησης στη διάθεση των δικαιούχων.

—

Να χορηγούνται παροχές με βάση το εισόδημα ή άλλες στοχευόμενες παροχές κατά τρόπο που να επιτρέπει να αποφεύγεται ο στιγματισμός, να διαφοροποιούνται οι ανάγκες των παιδιών και να μειώνεται ο κίνδυνος της φτώχειας, ενώ παράλληλα θα αποφεύγεται η δημιουργία αντικινήτρων εργασίας για όσους αποτελούν τη δεύτερη πηγή εισοδήματος της οικογένειας και τους μόνους γονείς.

—

Να επιδεικνύεται διακριτικότητα, στις περιπτώσεις που οι οικογενειακές παροχές εξαρτώνται από τη συμπεριφορά των γονέων ή την τακτική σχολική φοίτηση των παιδιών και να αξιολογούνται οι πιθανές αρνητικές συνέπειες των εν λόγω μέτρων.

—

Να θεσμοθετούνται τακτικοί και ευέλικτοι μηχανισμοί χορήγησης παροχών που εξασφαλίζουν μέγιστη κάλυψη και ωφελούν περισσότερο τα παιδιά, όπως οι προκαταβολές.

—

Να παρέχεται πρόσβαση σε προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα υψηλής ποιότητας χωρίς αποκλεισμούς· να διασφαλίζεται η οικονομική προσιτότητα και να προσαρμόζεται η παροχή των υπηρεσιών αυτών στις ανάγκες των οικογενειών.

—

Να ενθαρρύνεται η συμμετοχή των παιδιών που προέρχονται από μειονεκτικό περιβάλλον (ιδίως των παιδιών κάτω των τριών ετών), ανεξάρτητα από την επαγγελματική κατάσταση των γονέων τους, με παράλληλη αποφυγή του στιγματισμού και του κοινωνικού διαχωρισμού.

—

Να υποστηρίζονται οι γονείς στο ρόλο τους ως κύριων εκπαιδευτών των παιδιών τους κατά τα πρώτα έτη και να ενθαρρύνονται οι παρέχοντες υπηρεσίες ECEC να συνεργάζονται στενά με τους γονείς και τους τοπικούς παράγοντες που υπεισέρχονται στην ανατροφή των παιδιών (όπως οι υγειονομικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες κοινωνικής υποστήριξης των γονέων).

—

Να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των γονέων όσον αφορά τα οφέλη από τη συμμετοχή σε προγράμματα ECEC για τα παιδιά τους και τους ιδίους· Να χρησιμοποιούνται οι υπηρεσίες ECEC ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τον εντοπισμό οικογενειακών ή σχολικών προβλημάτων σωματικής ή ψυχολογικής φύσης, ειδικών αναγκών ή περιπτώσεων κακοποίησης.

—

Να προβλέπεται η ένταξη όλων των εκπαιδευομένων, ενδεχομένως μέσω της συγκέντρωσης πόρων και δυνατοτήτων στους πλέον μειονεκτούντες, και να παρακολουθούνται επαρκώς τα αποτελέσματα.

—

Να αναγνωρίζονται και να αντιμετωπίζονται οι χωρoταξικές ανισότητες στη διαθεσιμότητα και την ποιότητα της παροχής εκπαίδευσης και στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα· να ενθαρρύνονται οι πολιτικές κατάργησης του διαχωρισμού οι οποίες ενισχύουν το «ενιαίο σχολείο».

—

Να δημιουργείται περιβάλλον μάθησης χωρίς αποκλεισμούς με την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ σχολείων και γονέων και να παρέχεται, ενδεχομένως, εξατομικευμένη υποστήριξη για την αντιστάθμιση ειδικών μειονεκτημάτων μέσω, για παράδειγμα, κατάρτισης για γονείς παιδιών που ανήκουν σε μεταναστευτικές ή εθνοτικές μειονότητες.

—

Να αντιμετωπίζονται οι φραγμοί που σταματούν ή παρεμποδίζουν σοβαρά τη φοίτηση των παιδιών ή την ολοκλήρωση του σχολείου (όπως πρόσθετα οικονομικά τέλη στην υποχρεωτική εκπαίδευση) παρέχοντας στοχοθετημένες εκπαιδευτικές ενισχύσεις για ένα υποστηρικτικό μαθησιακό περιβάλλον.

—

Να βελτιώνεται η επίδοση των μαθητών με χαμηλές βασικές δεξιότητες, με την ενίσχυση της μάθησης της ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και των βασικών γνώσεων στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες· να εξασφαλίζεται ο έγκαιρος εντοπισμός των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις.

—

Να αναπτύσσονται και να εφαρμόζονται ολοκληρωμένες πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου που να περιλαμβάνουν μέτρα πρόληψης, παρέμβασης και αντιστάθμισης· να εξασφαλίζεται ότι οι πολιτικές αυτές προβλέπουν μέτρα για τα άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

—

Να ενισχύεται η νομοθεσία περί ισότητας και να υπάρχει εγγύηση του βασικού δικαιώματος για τους πλέον περιθωριοποιημένους μαθητές να αποκτούν προσόντα ενός ελάχιστου επιπέδου ποιότητας.

—

Να αναθεωρείται και να ενισχύεται το επαγγελματικό προφίλ όλων των εκπαιδευτικών επαγγελμάτων και να προβλέπεται προετοιμασία των εκπαιδευτικών για την κοινωνική πολυμορφία· να χρησιμοποιούνται ειδικοί πολιτιστικοί διαμεσολαβητές και πρότυπα ρόλου για τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης των Ρομά και των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

—

Να καταργηθούν τα εμπόδια στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι οικογένειες σε ευάλωτες καταστάσεις, περιλαμβανομένων των δαπανών, των πολιτιστικών και γλωσσικών εμποδίων και της έλλειψης πληροφόρησης· να βελτιωθεί η κατάρτιση των φορέων παροχής υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης στο θέμα αυτό.

—

Να γίνουν επενδύσεις στην πρόληψη, ιδιαίτερα κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, θέτοντας σε εφαρμογή ολοκληρωμένες πολιτικές που συνδυάζουν διατροφή, υγεία, εκπαίδευση και κοινωνικά μέτρα.

—

Να αντιμετωπιστεί η κοινωνική υποβάθμιση που οφείλεται στον μη υγιεινό τρόπο ζωής και στην κατάχρηση ουσιών, με την παροχή σε όλα τα παιδιά πρόσβασης σε ισορροπημένη διατροφή και σωματική άσκηση.

—

Να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά με αναπηρίες ή προβλήματα ψυχικής υγείας, στα παιδιά χωρίς ταυτότητα ή χωρίς καταχωρισμένη διαμονή, στις εγκυμονούσες εφήβους και στα παιδιά από οικογένειες με ιστορικό κατάχρησης ουσιών.

—

Να παρέχεται στις οικογένειες με παιδιά πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή ποιοτική στέγαση (συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης), ώστε να αντιμετωπίζονται οι καταστάσεις έκθεσης σε περιβαλλοντικούς κινδύνους, σε συνωστισμό και σε στέρηση ενέργειας.

—

Να παρέχεται υποστήριξη στις οικογένειες και τα παιδιά που κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς στέγη, με την αποφυγή των εξώσεων, των περιττών μετακινήσεων, του χωρισμού από την οικογένεια, καθώς και με την παροχή προσωρινού καταλύματος και λύσεων μακροπρόθεσμης στέγασης.

—

Να παρέχεται προσοχή στο βέλτιστο συμφέρον των παιδιών κατά τον τοπικό σχεδιασμό· να αποφεύγεται η «γκετοποίηση» και ο κατακερματισμός, με την προώθηση της κοινωνικής μείξης στη στέγαση, καθώς και με την επαρκή πρόσβαση στις δημόσιες συγκοινωνίες.

—

Να μειωθεί η επιζήμια έκθεση των παιδιών σε ένα επιδεινούμενο βιοτικό και κοινωνικό περιβάλλον ώστε να μην να πέφτουν θύματα βίας και κακοποίησης.

—

Να διασφαλίζεται ότι η φτώχεια δεν είναι ποτέ η μόνη αιτιολογία για την απομάκρυνση του παιδιού από τη γονική φροντίδα· να επιδιώκεται η δυνατότητα για τα παιδιά να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στη γονική φροντίδα, για παράδειγμα, με την αντιμετώπιση των υλικών στερήσεων της οικογένειας.

—

Να εξασφαλίζεται επαρκής έλεγχος ώστε να αποφεύγεται η τοποθέτηση των παιδιών σε ιδρύματα και να προβλέπεται η διεξαγωγή τακτικών επανεξετάσεων στην περίπτωση τέτοιων τοποθετήσεων.

—

Να παύσει η επέκταση των συστημάτων φροντίδας ιδρυματικού τύπου για παιδιά χωρίς γονική φροντίδα· να προωθηθούν ποιοτικά εναλλακτικά συστήματα φροντίδας σε επίπεδο τοπικής κοινότητας και να ενισχυθούν οι δυνατότητες φροντίδας σε οικογένεια υποδοχής, λαμβανομένης υπόψη της γνώμης των παιδιών.

—

Να εξασφαλίζεται ότι τα παιδιά χωρίς γονική φροντίδα έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες (τόσο συμβατικές και ειδικές υπηρεσίες) όσον αφορά την υγεία τους, την εκπαίδευση, την απασχόληση, την κοινωνική αρωγή, την ασφάλεια και τις συνθήκες στέγασης, επίσης και κατά την ενηλικίωσή τους.

—

Να παρέχεται κατάλληλη υποστήριξη σε παιδιά που έχουν μείνει στη χώρα τους ενώ ένας ή αμφότεροι οι γονείς διακινήθηκαν σε άλλη χώρα για να εργαστούν, καθώς και στα άτομα που τα φροντίζουν αναπληρώνοντας τους γονείς.

—

Να αντιμετωπιστούν οι φραγμοί, όπως το κόστος, η δυσκολίες πρόσβασης και οι πολιτιστικές διαφορές έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες παιχνιδιού και αναψυχής, καθώς και σε αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες εκτός του σχολείου.

—

Να προβλέπονται ασφαλείς χώροι στο περιβάλλον των παιδιών και υποστήριξη των μειονεκτουσών κοινοτήτων μέσω ειδικών κινήτρων.

—

Να ενθαρρύνονται τα σχολεία, οι κοινοτικοί παράγοντες και οι τοπικές αρχές να διοργανώνουν καλύτερες εξωσχολικές δραστηριότητες και εγκαταστάσεις για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από την επαγγελματική κατάσταση και το υπόβαθρο των γονέων τους.

—

Να επιτρέπεται σε όλες τις οικογένειες να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες που προάγουν τις γονικές τους δεξιότητες και ευνοούν τη διαμόρφωση θετικής επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια.

—

Να προάγονται πρότυπα συμμετοχής που αξιοποιούν το δυναμικό εθελοντισμού των κοινοτήτων και ενισχύουν την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών.

—

Να χρησιμοποιούνται και να αναπτύσσονται περαιτέρω τα υφιστάμενα μέσα για τη συμμετοχή των παιδιών στη λειτουργία υπηρεσιών, όπως η φροντίδα, η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, καθώς και να τους παρέχονται συμβουλές σχετικά με τις κατάλληλες πολιτικές σχεδιασμού μέσω μηχανισμών προσαρμοσμένων στην ηλικία τους.

—

Να υποστηρίζεται η συμμετοχή όλων των παιδιών στις υφιστάμενες δομές συμμετοχής· να αναζητούνται τα παιδιά που προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα και να υποστηρίζεται η συμμετοχή τους.

—

Να ενθαρρύνονται οι επαγγελματίες που εργάζονται με παιδιά και για τα παιδιά να τα προωθούν σε ενεργό συμμετοχή, αυξάνοντας την ευαισθητοποίησή τους όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.

—

Να ασκείται το δικαίωμα ακρόασης των παιδιών σε κάθε δικαστική υπόθεση και να προάγεται μια φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη, ιδίως με την παροχή στα παιδιά πραγματικής πρόσβασης στο δικαστήριο και τις δικαστικές διαδικασίες.

—

Να αναπτύσσονται τακτικές και συστηματικές διασυνδέσεις μεταξύ τομέων πολιτικής υψηλής σπουδαιότητας για την κοινωνική ένταξη των παιδιών και να ενισχύονται οι συνέργειες μεταξύ των κύριων συντελεστών, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της υγείας, της ισότητας και των δικαιωμάτων των παιδιών.

—

Να ασκείται δράση με στόχο την ενσωμάτωση των πολιτικών για τα παιδιά και των δικαιωμάτων τους σε βασικές πολιτικές μέσω, για παράδειγμα, ειδικών θεσμικών ρυθμίσεων.

—

Να προωθείται η στενή συνεργασία και ο τακτικός διάλογος μεταξύ των δημόσιων αρχών σε όλα τα επίπεδα, καθώς και μεταξύ κοινωνικών εταίρων, τοπικών κοινοτήτων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

—

Υποστήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη της συμμετοχής των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής στην εφαρμογή της παρούσας σύστασης.

—

Να χρησιμοποιούνται πλήρως οι υφιστάμενες στατιστικές και τα διοικητικά δεδομένα για την παρακολούθηση του αντικτύπου των πολιτικών στα παιδιά και τις οικογένειές τους· να ενισχύεται η στατιστική δυνατότητα (μεταξύ άλλων με την ταξινόμηση ανά φύλο), όπου χρειάζεται και είναι εφικτό, ιδιαίτερα σχετικά με την παιδική στέρηση, την πρόσβαση σε ποιοτικές και προσιτές υπηρεσίες παιδικής φροντίδας, την υγεία των παιδιών και την κατάσταση των πιο ευάλωτων παιδιών.

—

Να βελτιωθεί η έγκαιρη διαθεσιμότητα δεδομένων για την παρακολούθηση της κατάστασης των παιδιών, και να προωθείται η χρήση μεθόδων και προτύπων, όπως η μικροπροσομοίωση για να υποστηρίζεται μια πιο συστηματική εκ των προτέρων εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων της κάθε πολιτικής στα παιδιά.

—

Να ενισχυθούν οι δεσμοί μεταξύ της πολιτικής και της ερευνητικής κοινότητας και να δοκιμαστούν οι καινοτομίες πολιτικής· να ενθαρρυνθεί η βασιζόμενη σε αποδεικτικά στοιχεία αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος, ακόμη και μακροπρόθεσμα, μέσω εργαλείων όπως οι διαχρονικές έρευνες· να προωθηθεί η προβολή και η διάδοση των αποτελεσμάτων.

—

Να προωθηθούν η ανταλλαγή ορθών πρακτικών και γνώσεων, η ανάπτυξη δοκιμασμένων και ελεγμένων προτύπων παρέμβασης, καθώς και τα μέτρα για την ενίσχυση της αλληλεγγύης στην ευρύτερη κοινότητα και να δοθούν δυνατότητες συνεργασίας στις τοπικές κοινότητες.

—

Να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος των προσωρινών πολιτικών που θεσπίσθηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, πριν αποφασιστεί να ενταχθούν οι εν λόγω πολιτικές στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

—

Να ενταχθούν τα θέματα της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού ως βασικά θέματα προτεραιότητας στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, στο πλαίσιο της γενικής προσπάθειας για τη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις συναφείς ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκδίδονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

—

Να λαμβάνεται υπόψη, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, η προστιθέμενη αξία του καθορισμού εθνικών στόχων για τη μείωση της παιδικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, συνεκτιμώντας τις εθνικές ιδιαιτερότητες.

—

Να αξιοποιούνται πλήρως τα εργαλεία που προβλέπονται από τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και την κοινωνική ανοικτή μέθοδο συντονισμού για να βελτιωθεί η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των πολιτικών με σκοπό την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας και την ευημερία των παιδιών, κάνοντας πλήρη χρήση του προτεινόμενου πλαισίου παρακολούθησης που βασίζεται στους δείκτες και επισυνάπτεται ως παράρτημα της παρούσας σύστασης.

—

Να ενισχύονται οι συνέργειες με τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των παιδιών.

—

Να υποστηρίζεται η ανάπτυξη πιο τεκμηριωμένων πολιτικών και η κοινωνική καινοτομία μέσω του προγράμματος για την κοινωνική αλλαγή και την καινοτομία, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», και να χρησιμοποιούνται τα προγράμματα αυτά για τη δοκιμή, την αξιολόγηση και την ανάπτυξη σε ευρύτερη κλίμακα πιθανών πολιτικών καινοτομιών.

—

Να γίνεται πλήρης χρήση του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (για την αντιμετώπιση της έλλειψης τροφίμων και της υλικής στέρησης των παιδιών), των ευρωπαϊκών προγραμμάτων διανομής φρούτων και γάλακτος στα σχολεία (παροχή προϊόντων με θετική θρεπτική αξία και ενθάρρυνση των καλών διατροφικών συνηθειών) και του προγράμματος «Erasmus για όλους» (Προώθηση της πρόσβασης των παιδιών στην εκπαίδευση, την άτυπη μάθηση και τον αθλητισμό).

—

Να αξιοποιούνται οι ευκαιρίες που παρέχουν τα διαρθρωτικά ταμεία για την υποστήριξη των παιδιών και των οικογενειών, κατά την κατάρτιση των επιχειρησιακών προγραμμάτων για την περίοδο 2014-2020 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, σύμφωνα με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις.

—

Να γίνεται κατάλληλη χρήση των θεματικών στόχων που έχουν σχέση με την προώθηση της απασχόλησης και την υποστήριξη της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού και να προάγεται η κοινωνική ένταξη και η καταπολέμηση της φτώχειας, με την επένδυση στην εκπαίδευση, στις δεξιότητες και στη διά βίου μάθηση, καθώς και στις σχετικές επενδυτικές προτεραιότητες στο πλαίσιο των τομέων αυτών. Οι εν λόγω τομείς περιλαμβάνουν συγκεκριμένα την προσχολική εκπαίδευση, τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, το «συμβιβασμό» μεταξύ ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής, την πρόσβαση σε υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης και των κοινωνικών υπηρεσιών, τις στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης που εφαρμόζονται από τις κοινότητες, την υποστήριξη της αναβίωσης των μειονεκτικών περιοχών και την προοδευτική μετάβαση από τις ιδρυματικές υπηρεσίες σε υπηρεσίες που προσφέρονται από και προς την τοπική κοινότητα.

—

Να εξασφαλιστεί ότι οι παρεμβάσεις των διαρθρωτικών ταμείων για την περίοδο 2014-2020 είναι αποτελεσματικές, επιδιώκουν τεκμηριωμένες στρατηγικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, και συνεπάγονται τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών και την εισαγωγή μέτρων για την υποστήριξη της μετάβασης από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα που βασίζεται στην τοπική κοινότητα.

—

Να προάγονται οι εταιρικές σχέσεις κατά τον προγραμματισμό και την πρόσβαση στα διαρθρωτικά ταμεία, με τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ιδίως των αρμόδιων δημόσιων αρχών, των κοινωνικών εταίρων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, προκειμένου να αναληφθεί δράση για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας.