52011DC0294

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

dotyczące wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 814/2000 w sprawie działań informacyjnych odnoszących się do wspólnej polityki rolnej

I. WPROWADZENIE

Niniejsze sprawozdanie dotyczy wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 814/2000 w okresie 2009–2010.

Cele działań informacyjnych odnoszących się do WPR określone w rozporządzeniu (WE) nr 814/2000 są następujące:

pomoc w wyjaśnianiu zagadnień WPR, a także w jej wykonywaniu i rozwijaniu, |

promowanie europejskiego modelu rolnictwa i przyczynianie się do jego rozumienia, |

informowanie rolników i innych osób zamieszkujących obszary wiejskie, |

zwiększenie świadomości opinii publicznej w zakresie zagadnień i celów WPR. |

- Działania dzielą się na dwie główne kategorie:

zgłaszane przez organizacje będące osobami trzecimi do współfinansowania przez EFRG (dotacje), |

inicjowane przez Komisję i finansowane w 100 % przez EFRG („działania bezpośrednie”). |

- Rada postanowiła (w art. 8 rozporządzenia (WE) nr 814/2000), że Komisja co dwa lata przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wykonywania rozporządzenia. Niniejszy dokument jest czwartym takim sprawozdaniem. Pierwsze sprawozdanie obejmujące lata 2000–2002 przedstawiono w maju 2003 r.[1] Drugie sprawozdanie za okres 2003–2006 ukazało się w czerwcu 2007 r.[2] Trzecie sprawozdanie obejmujące lata 2007-2008 przedstawiono w maju 2009 r.[3]

Załączniki wymienione w tekście znajdują się w uzupełniającym dokumencie roboczym służb Komisji.

II. BUDżET

Budżet udostępniony na działania informacyjne w ramach pozycji 05 08 06 zwiększono z 7 mln EUR w 2008 r. do 8 mln EUR w 2009 r. i 8 mln EUR w 2010 r. Struktura działań podejmowanych z inicjatywy Komisji i działań współfinansowanych (dotacje) była następująca:

2009: działania bezpośrednie: 4 750 000 EUR (59 %) – dotacje: 3 250 000 EUR (41 %)

2010: działania bezpośrednie: 4 750 000 EUR (59 %) – dotacje: 3 250 000 EUR (41 %)

Poziom wykonania budżetu w stosunku do zobowiązań wyniósł 95 % w 2009 r. i 88 % w 2010 r.

III. STRUKTURA FINANSOWANYCH DZIAłAń

W ramach polityki komunikacyjnej Komisji Europejskiej, mającej na celu poprawę zrozumienia zagadnień związanych z UE wśród jej obywateli, DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich w okresie sprawozdawczym podejmowała i nasilała starania, aby zaplanować i zrealizować działania skierowane do ogółu społeczeństwa i odpowiednich zainteresowanych podmiotów. Coroczne zaproszenie do składania wniosków dotyczących współfinansowanych działań służyło jako impuls dla działań informacyjnych mających największy wpływ pod względem dotarcia do jak najszerszego grona odbiorców[4]. Ogólnie rzecz biorąc, nadal dążono do określenia potrzeb konkretnych grup docelowych, lepszego sformułowania odpowiednich informacji, działań informacyjnych i strategii rozpowszechniania informacji oraz oceny i informacji zwrotnych, tak aby osiągnąć cele przewidziane w rozporządzeniu.

1. Dotacje (działania komunikacyjne podejmowane z inicjatywy organizacji będących osobami trzecimi)

Rozporządzenie przewiduje dwa rodzaje działań – szczególne działania informacyjne i roczne programy robocze. Szczególne działanie informacyjne oznacza wydarzenia informacyjne ograniczone w czasie i przestrzeni a zrealizowane w ramach oddzielnego budżetu. Roczny program roboczy oznacza zestaw od dwóch do pięciu szczególnych działań informacyjnych. Mając na celu uproszczenie programu dotacji, w odniesieniu do lat 2009 i 2010 podjęto decyzję (podobnie jak w 2008 r.) o utrzymaniu jedynie szczególnych działań informacyjnych do współfinansowania w ramach rocznego zaproszenia do składania wniosków na te lata.

Maksymalna stopa finansowania w odniesieniu do działań, o których mowa powyżej, wynosi 50 % kwoty kosztów kwalifikowalnych. W wyjątkowych przypadkach określonych w rozporządzeniu wykonawczym i zdefiniowanych w rocznym zaproszeniu do składania wniosków stopa ta może jednak wzrosnąć do 75 %. W okresie sprawozdawczym współfinansowanie w wysokości powyżej 50 % przyznano tylko na sześć działań (z 72 ogółem) — trzy w 2009 r. i trzy w 2010 r. Uznano je za działania leżące w szczególnym interesie zgodnie z kryteriami określonymi w zaproszeniach do składania wniosków, w których przewidziano, że projekt musi być zrealizowany w jednym z państw członkowskich UE-12, musi mieć wysoką jakość techniczną i być opłacalny, jego plan rozpowszechniania musi być skuteczny (pod względem zapewnienia rozpowszechnienia informacji wśród możliwie najszerszego grona odbiorców) i musi zostać oceniony przez komitet oceniający na co najmniej 75/100 punktów zgodnie z kryteriami przyznawania dotacji.

W ramach zaproszeń do składania wniosków z 2009 r. współfinansowanie przyznano na realizację 37 działań szczególnych. W 2010 r. współfinansowanie przyznano na realizację 35 działań szczególnych, co dało całkowitą liczbę 72 działań w ciągu dwóch lat. Przyznano dotacje na 41 kampanii informacyjnych, 17 konferencji i seminariów, 7 produkcji audiowizualnych, 2 przypadki udziału w targach, 1 projekt dotyczący wizyty studyjnej i 4 projekty realizowane w szkołach.

Wzrost liczby kampanii informacyjnych w latach 2009-2010 odzwierciedlał nacisk, jaki w zaproszeniach do składania wniosków położono na współfinansowanie działań o wysokiej wartości dodanej, w ramach których można połączyć kilka działań informacyjnych w celu osiągnięcia maksymalnego efektu.

Wśród beneficjentów dotacji można wyróżnić: rolnicze organizacje zawodowe (13), organizacje/stowarzyszenia pozarządowe (28), samorządy lokalne i regionalne (16) oraz inne podmioty (15).

[pic]Ważne miejsce na listach beneficjentów miały również stowarzyszenia i organizacje pozarządowe zajmujące się rolnictwem i rozwojem obszarów wiejskich na szczeblu krajowym (często członkowie organizacji na szczeblu UE). Udział wzięły również m.in. władze regionalne, podmioty medialne oraz, lecz w stopniu mniejszym niż poprzednio, organizacje społeczno-zawodowe działające na szczeblu UE. W przypadku części współfinansowanych działań beneficjenci skorzystali z możliwości zaangażowania kolejnych organizacji w charakterze partnerów w realizacji projektów.

Poniższy wykres ukazuje liczbę otrzymanych i pozytywnie rozpatrzonych wniosków w podziale na państwa członkowskie.

Wykres I

[pic]

W załączniku 1 zawarto przegląd dotacji w okresie sprawozdawczym. Szczegóły dotyczące poszczególnych dotacji dostępne są na stronie internetowej Europa: http://ec.europa.eu/agriculture/grants/capinfo/index_en.htm

Podobnie jak w przeszłości w zaproszeniach do składania wniosków zachęcano do lepszego definiowania odbiorców docelowych i lepszego rozpowszechniania informacji. Od wnioskodawców wymagano przedstawienia planu medialnego dla proponowanych przez nich projektów, włącznie ze szczegółami dotyczącymi realizacji projektu, przekazywania informacji i pomiaru skuteczności. Należy podkreślić, że w okresie sprawozdawczym, tak jak w przeszłości, dzięki efektowi mnożnikowemu wyspecjalizowanej prasy i mediów oraz większemu wykorzystaniu Internetu jako narzędzia rozpowszechniania, znaczna liczba współfinansowanych działań dotarła do szerszego grona odbiorców niż grupa bezpośrednich uczestników.

Podobnie jak w przeszłości, w okresie sprawozdawczym utrzymywał się wysoki poziom zainteresowania ze strony państw z południowej części UE. Należy także zwrócić uwagę, że w latach 2009-2010 nadal rosła liczba wniosków o dotacje z państw członkowskich UE-12.

2. Działania komunikacyjne podejmowane z inicjatywy Komisji

W latach 2009–2010, tak jak w poprzednim okresie, znaczną liczbę działań sfinansowano z inicjatywy Komisji. Często były one przeprowadzane przy wykorzystaniu zewnętrznej pomocy technicznej. W okresie sprawozdawczym na takie działania przeznaczono około 59 % budżetu.

W załączniku II wyszczególniono wszystkie inicjatywy komunikacyjne Komisji z lat 2009–2010 oraz odpowiadające im koszty.

Konferencje

W latach 2009–2010 w zakresie organizacji konferencji nadal prowadzono ścisłą współpracę z państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim i innymi służbami Komisji, a także z sektorem społeczeństwa obywatelskiego.

Konferencje w dalszym ciągu stanowiły forum szerokich konsultacji i dialogu na temat polityki UE. Przykładem jest ważna konferencja poświęcona rozszerzeniu, która odbyła się w czerwcu 2009 r. w Chorwacji. W marcu 2010 r. na konferencji pt.: „Jaka przyszłość dla mleka?” w Brukseli zgromadziły się wszystkie podmioty zainteresowane tą kwestią (w tym rolnicy, producenci, przetwórcy, dystrybutorzy, eksperci akademiccy). Konferencja ta stanowiła ważny wkład w trwające obecnie na szczeblu UE dyskusje na temat sektora mleczarskiego. W kwietniu 2010 r. za pośrednictwem Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy Rolniczych (IFAJ) zaproszono dziennikarzy z całego świata na konferencję/dialog w Brukseli na temat przyszłego kierunku WPR. Konferencja ta pomogła zwiększyć wiedzę o zagadnieniach tej polityki zarówno w UE, jak i w państwach trzecich.

Konferencja „WPR po 2013 r.”, która odbyła się w lipcu 2010 r., była ważnym etapem w debacie nad przyszłością WPR.

Wykorzystanie technologii przesyłu strumieniowego pozwoliło na szerokie rozpowszechnienie przebiegu konferencji.

Uczestnictwo w targach/stoiska wystawiennicze

Jeśli chodzi o targi organizowane w latach 2009-2010, nadal skupiano się na podkreślaniu korzyści płynących z rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich dla całego społeczeństwa. Uwydatniono przykłady najlepszych praktyk w zakresie polityki UE na obszarach wiejskich, ochrony dziedzictwa wsi, polityki jakości i reagowania na nowe wyzwania takie jak zmiana klimatu. Targi nadal stanowiły także forum dialogu z rolnikami, innymi zainteresowanymi podmiotami i ogółem społeczeństwa na temat polityki rolnej. Podobnie jak w przeszłości zaplanowano specjalne wydarzenia dla dzieci szkolnych, w tym dotyczące zagadnienia promocji lepszego odżywiania i powiązane z promowaniem programów na rzecz dostępności mleka, owoców i warzyw w szkołach.

Publikacje

Działalność wydawnicza nadal odzwierciedlała program legislacyjny oraz ostatnie badania Eurobarometru dotyczące potrzeb w zakresie komunikacji. W broszurach zwracano uwagę na znaczenie w ramach WPR takich kwestii, jak: zrównoważony rozwój, biopaliwa i polityka jakości. Nadal tworzono też publikacje adresowane do ogółu społeczeństwa. W 2009 i 2010 r. przedstawiciele DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich uczestniczyli także w działaniu służb Komisji dotyczącym kalendarza europejskiego, który miał na celu poszerzenie wiedzy uczniów w wieku 15-18 lat na temat kwestii związanych z UE, w tym rolnictwa. W okresie sprawozdawczym nadal silnie koncentrowano się na dalszym opracowywaniu publikacji w wersji elektronicznej oraz na zwiększonym wykorzystaniu sieci przekazywania informacji Komisji Europejskiej w celu dystrybucji publikacji skierowanych do ogółu społeczeństwa.

Strona internetowa

W okresie sprawozdawczym nadal rozwijała się strona internetowa „Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich”, stanowiąc w szczególności ważne źródło specjalistycznych informacji na temat WPR i rozwoju obszarów wiejskich. Pełniła ona również znaczącą rolę w procesie konsultacji z zainteresowanymi podmiotami i ogółem społeczeństwa w odniesieniu do przyszłego kierunku polityki rolnej. Przeprowadzono dwie konsultacje online (konsultacje publiczne na temat WPR po 2013 r. i bardziej specjalistyczne konsultacje w sprawie oceny skutków wariantów przedstawionych w komunikacie „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi”). Wyrażone opinie wzięto pod uwagę w trwających rozważaniach nad opracowaniem wniosków legislacyjnych w sprawie przyszłości polityki rolnej i polityki rozwoju obszarów wiejskich w UE.

W 2009 i 2010 r. utworzono wyspecjalizowane strony internetowe na potrzeby inicjatyw DG AGRI w dziedzinie polityki, takich jak przygotowania do WPR po 2013 r., usprawnienie unijnej polityki jakości w rolnictwie i wnioski w sprawie pakietów mlecznych.

Liczba subskrypcji biuletynów i skrótów aktualności „Monitoring Agri-trade Policy (MAP)” („Monitorowanie polityki handlu produktami rolnymi”) wzrosła do 4 900, a aktualizacje „Agricultural commodity and food prices” („Ceny towarów rolnych i żywności”) i nowe skróty aktualności „Agricultural Policy Perspectives” („Perspektywy polityki rolnej”) mają obecnie odpowiednio po ok. 1 000 i 900 subskrybentów.

Prace nad przejściem na całkowicie nową wersję serwisu internetowego (nowa oprawa graficzna, technologie zarządzania zawartością serwisów internetowych i aktualizowane treści) są już dość zaawansowane.

Sondaże opinii publicznej

W 2009 r. DG ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich ponownie skorzystała z badania ilościowego „Eurobarometr” w celu uzyskania opinii obywateli UE na temat rolnictwa, WPR i rozwoju obszarów wiejskich. Ponadto w 2010 r. przeprowadzono dalsze badanie jakościowe dotyczące postaw i poziomu wiedzy ogółu społeczeństwa w odniesieniu do rolnictwa i WPR; badanie to objęło także społeczność rolniczą.

Wizyty

W okresie sprawozdawczym DG ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich nadal przyjmowała grupy gości, którymi byli głównie rolnicy, przedstawiciele rolników, studenci, przedstawiciele podmiotów regionalnych i lokalnych oraz pracownicy naukowo-dydaktyczni. Celem wizyt było wyjaśnienie wspólnej polityki rolnej, w tym rozwoju obszarów wiejskich, i pogłębienie zrozumienia tej dziedziny wśród obywateli. Kontynuowano inicjatywę dotyczącą dialogu ze szkołami wyższymi w państwach członkowskich.

Materiały audiowizualne

W okresie sprawozdawczym opracowano działania audiowizualne i medialne mające na celu dotarcie do ogółu społeczeństwa. Obejmowały one dystrybucję w kinach w UE-27 krótkiego, 40-sekundowego filmu („klipu”) na temat rolnictwa pt. „What tomorrow will be like?” („Jakie będzie jutro?”) podczas trzech kolejnych zimowych tygodni w 2009 i 2010 r. Celem było zwrócenie uwagi na znaczenie rolnictwa dla całego społeczeństwa. Szacuje się, że w trakcie obu okresów dystrybucji w kinach UE-27 film obejrzało ponad 30 mln osób.

IV KAMPANIE KOMUNIKACYJNE DOTYCZąCE GłÓWNYCH ZAGADNIEń

Wspomniano już o szerokiej debacie publicznej nad przyszłością polityki rolnej UE, która odbywała się od kwietnia do czerwca 2010 r. Miała ona na celu doprowadzenie do jak najszerszego udziału w procesie rozważań nad WPR na wczesnym ich etapie. Debata dała możliwość prowadzenia otwartego dialogu, w ramach którego WPR omawiały osoby prywatne, zainteresowane podmioty, a także przedstawiciele ośrodków analitycznych i instytucji naukowych. Na forum tym zgłoszono ok. 5 600 uwag z całej UE.

Na temat tej debaty publicznej odbyła się później, w dniach 19-20 lipca, w Brukseli konferencja, której gospodarzem była komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Konferencja ta stanowiła ważny etap procesu opracowywania komunikatu Komisji z listopada 2010 r. „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi”[5]. Równolegle DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich zorganizowała na Place St Catherine w Brukseli wydarzenie przeznaczone dla ogółu społeczeństwa, podczas którego państwa członkowskie prezentowały żywność i napoje z całej UE, podkreślając bogactwo i różnorodność europejskiej produkcji rolnej. Okazję tę wykorzystano także do ogłoszenia i przyznania nagrody za nowy projekt znaku graficznego związanego z rolnictwem ekologicznym.

Członkowie Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów wnieśli wkład w debatę publiczną poprzez wydanie opinii z własnej inicjatywy.

Późniejszemu przyjęciu wspomnianego komunikatu przez Komisję towarzyszyły szeroko zakrojone działania informacyjne w UE-27 zorganizowane przez DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. Obejmowały one prezentacje adresowane do zainteresowanych podmiotów we wszystkich państwach członkowskich. W tych spotkaniach informacyjnych uczestniczyło ponad 1 300 zainteresowanych podmiotów reprezentujących szeroki przekrój organizacji społeczno-zawodowych, organizacji pozarządowych, samorządów regionalnych i rządów krajowych oraz instytucji szczebla regionalnego i krajowego. Działaniu temu towarzyszyły specjalne materiały medialne i prasowe we wszystkich językach UE oraz materiały dostępne online, włącznie z produkcją i rozpowszechnianiem materiałów audiowizualnych. Szacuje się, że działanie to dotarło do ok. 40 mln telewidzów w całej UE, przy czym miało też znaczący oddźwięk w mediach drukowanych. Podobnie jak w przypadku poprzednich inicjatyw DG AGRI dotyczących głównych zagadnień w dziedzinie polityki, było to ważne działanie komunikacyjne na poziomie lokalnym z udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów, obejmujące z założenia ogół społeczeństwa.

W okresie sprawozdawczym przeprowadzono ponadto dwie kampanie komunikacyjne, „Pij mleko” i „Smakoszki”, w ramach działań zwiększających wiedzę, związanych z programami „Mleko dla szkół” oraz „Owoce i warzywa dla szkół”. Działania te odzwierciedlają starania Komisji zmierzające do poprawy zdrowia i odżywiania zgodnie z białą księgą „Strategia dla Europy w sprawie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością”[6].

V. PROPORCJE WYDATKÓW (ZOBOWIąZANIA I PłATNOśCI) – DOTACJE NA INICJATYWY OSÓB TRZECICH I NA DZIAłANIA INFORMACYJNE Z INICJATYWY KOMISJI

2008 | 2009 | 2010 |

Dotacje | Działania bezpośrednie | Dotacje | Działania bezpośrednie | Dotacje | Działania bezpośrednie |

Przewidziany budżet | 3 000 000 | 4 000 000 | 3 250 000 | 4 750 000 | 3 250 000 | 4 750 000 |

Zobowiązania w EUR | 2 532 768 | 3 860 889 | 2 833 990 | 4 745 654 | 2 740 497 | 4 280 963 |

% wykorzystania | 84% | 97 % | 87% | 99,9% | 84% | 90% |

Płatności | 1 499 066 | 3 069 402 | 1 848 458 | 4 320 404 | (*) | (*) |

(EUR)(**) |

(*) Dane nie są jeszcze dostępne – większość działań jest nadal w trakcie realizacji.

(**) Płatności wykazane w tabeli nie odzwierciedlają wykonania w roku N, lecz stanowią płatności dokonane w odniesieniu do zobowiązań w roku N. Płatności te stanowią zbiór płatności dokonanych w roku N i w roku N+1.

Należy zauważyć, że płatności są zawsze mniejsze od kwot pierwotnego zobowiązania. W przypadku dotacji można to wyjaśnić faktem, że po pierwsze w wielu przypadkach ostateczne koszty danego działania są mniejsze od kwoty wstępnie przewidzianej przez beneficjenta, a po drugie nie wszystkie wydatki zadeklarowane przez beneficjenta można uznać za kwalifikowalne. W przypadku działań podjętych z inicjatywy Komisji różnice są mniejsze i wynikają ze zobowiązań, które uwzględniają wszystkie możliwe przewidywalne wydatki, przy czym wydatki te są niekiedy mniejsze od kwoty wstępnie przewidzianej.

VI WNIOSKI

W latach 2009–2010 wysiłki nadal zmierzały do zwiększenia wiedzy o WPR wśród ogółu społeczeństwa, a także do utrzymania i zwiększenia wsparcia ze strony podmiotów zainteresowanych sprawami rolnictwa i obszarów wiejskich. Położono szczególny nacisk na nawiązywanie dialogu z ogółem społeczeństwa na temat przyszłości unijnej polityki rolnej po 2013 r. i na promowanie wymiany poglądów z zainteresowanymi podmiotami.

Zintensyfikowano inicjatywy kierowane do ogółu społeczeństwa i młodszych odbiorców za pośrednictwem Internetu i narzędzi audiowizualnych. Kontynuowano starania na rzecz zapewnienia maksymalnego wpływu działań informacyjnych zarówno w odniesieniu do działań współfinansowanych, jak i działań podejmowanych z inicjatywy Komisji. Ogólnie rzecz biorąc, przyczyniło się to do zwiększenia świadomości opinii publicznej w zakresie zagadnień i celów WPR oraz do informowania rolników i innych osób zamieszkujących obszary wiejskie, zgodnie z celami rozporządzenia nr 814/2000.

W 2010 r. DG ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich przeprowadziła szczegółową analizę swoich działań komunikacyjnych realizowanych w ciągu ostatnich lat. W rezultacie dokonano przeglądu i aktualizacji jej strategii komunikacyjnej, tak aby uwzględnić wyzwania w zakresie komunikacji i priorytety polityczne na okres 2010-2015. W dalszym ciągu uwaga będzie koncentrować się na przyszłości WPR. Celem jest dalsza poprawa skuteczności naszych działań komunikacyjnych i synergii z naszymi partnerami rządowymi i pozarządowymi, uwzględniając jednocześnie zmiany technologiczne i pojawienie się nowych mediów.

[1] Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 814/2000 w sprawie działań informacyjnych odnoszących się do wspólnej polityki rolnej (COM(2003) 235 wersja ostateczna z 8.5.2003).

[2] Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 814/2000 w sprawie działań informacyjnych odnoszących się do wspólnej polityki rolnej (COM(2007) 324 wersja ostateczna z 13.6.2007).

[3] Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 814/2000 w sprawie działań informacyjnych odnoszących się do wspólnej polityki rolnej (COM(2009) 237 wersja ostateczna z 20.5.2009).

[4] Dz.U. C 248 z 30.9.2008, s. 8; Dz.U. C 215 z 9.9.2009, s. 3.

[5] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi”. COM(2010) 672 wersja ostateczna z 18 listopada 2010.

[6] COM (2007) 279 wersja ostateczna z 30.5.2007.