16.2.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 44/19

1.1

Het Comité kan zich vinden in het besluit om de gemeenschappelijke onderneming „Clean Sky” op te richten. Het vindt namelijk dat op die manier publiek/private investeringen in O&O het bedrijfsleven een met zekerheid omgeven referentiekader bieden om de huidige fragmentatie van EG-financiering tegen te gaan en het, al te vaak versnipperde, onderzoek te coördineren en dus de efficiëntie ervan op te voeren.

1.2

De keuze van de sector past in de Lissabon-strategie en verder kan er dynamiek worden aangebracht in een industrietak die in technisch opzicht innovatief is en veel hoogwaardig gekwalificeerde banen biedt. Verder wordt bijgedragen aan de noodzakelijke vooruitgang op het gebied van milieukwaliteit.

1.3

Het Comité schaart zich dus achter onderhavig voorstel en wil in de eerste plaats de nadruk leggen op het belang voor de Unie van de voorgestelde strategie betreffende investeringen en coördinatie van onderzoek. Het is namelijk van opvatting dat deze strategie in hoge mate bijdraagt tot de creatie van een Europese onderzoeksruimte en tot het concurrentievermogen van de Europese ondernemingen in deze sector.

1.4

Gegeven de financiering, de diversiteit van de deelnemingen en het niveau van de door de Gemeenschap ter beschikking gestelde middelen moeten gebruik en toekenning van rechten betreffende de onderzoeksresultaten beter worden geregeld. Dit geldt met name voor de intellectuele eigendom en octrooien.

1.5

Ten slotte acht het Comité het noodzakelijk dat:

2.1

De voorgestelde verordening is bedoeld om de eerste Europese publieks-private partnerschappen op O&O-gebied van de grond te krijgen en heeft betrekking op een van de eerste gezamenlijke technologie-initiatieven (GTI's). Het gaat daarbij om luchtvaart en luchtvervoer en het initiatief is „Clean Sky” genoemd.

2.2

De GTI's moeten de industrie, onderzoeksinstellingen, de lidstaten en de Commissie in staat stellen om hun middelen te bundelen ten behoeve van speciaal geselecteerde onderzoeksprogramma's.

2.3

Anders dan de traditionele strategie, waarbij projecten één voor één met publieke middelen worden gefinancierd, hebben de GTI's betrekking op grootschalige onderzoeksprogramma's met gemeenschappelijke strategische doelstellingen. Deze nieuwe aanpak is bedoeld om een kritische massa voor onderzoek en innovatie in Europa te creëren, de activiteiten van de wetenschappelijke gemeenschap op de belangrijkste strategische terreinen te schragen en de financiering van projecten gelijk te schakelen, zodat onderzoeksresultaten sneller geëxploiteerd kunnen worden. De GTI's zijn bedoeld voor belangrijke gebieden waarop de bestaande instrumenten niet de nodige omvang en snelheid hebben om de concurrentiepositie van Europa te behouden of Europa naar de kop van het mondiale peloton te brengen. Het gaat om terreinen waarop nationale, Europese en particuliere financiering van onderzoek veel meerwaarde belichaamt, met name wanneer het erom gaat om de verhoging van particuliere uitgaven voor O&O te stimuleren.

2.4

Clean Sky, het GTI voor luchtvaart en luchtvervoer, heeft als hoofddoelstelling, de verfijning van typische luchtvervoertechniek in de EU dusdanig te versnellen dat die techniek zo snel mogelijk kan worden verspreid. Die technologie moet niet alleen bijdragen aan het behoud van de concurrentiekracht van de sector maar ook aan de verwezenlijking van prioritaire sociale en milieu strategieën in Europa in samenhang met duurzame economische groei.

3.1

Het programma ontleent zijn noodzaak en gerechtvaardigheid aan de prognose dat het luchtverkeer in de loop van de komende twintig jaar zal verdubbelen en aan het uitgangspunt dat verwezenlijking van een milieuvriendelijk vervoersstelsel essentieel is voor economische en sociale groei in Europa. Dit geldt zowel voor het passagiers- als het goederenvervoer.

3.2

De keuze voor het Europees niveau lijkt juist in de mate waarin de betrokkenen in de verschillende lidstaten onvoldoende economische middelen en wetenschappelijke bijdragen kunnen leveren.

3.3

De directe deelname van de lidstaten is cruciaal voor het bijeenbrengen van de nodige financiële middelen en ook omdat talloze besluiten op nationaal niveau zullen blijven worden genomen. Daarbij kan het gaan over de presentatie van uitnodigingen om aan programma's deel te nemen, permanente controle op alle programmafases of de evaluatie van de resultaten.

3.4

De luchtvaartsector zal spoedig het hoofd moeten bieden aan grote uitdagingen zoals de impact op het milieu, die de groei van de sector wel eens zou kunnen afremmen.

3.5

Het terugdringen van het effect van de luchtvaart op de klimaatveranderingen en geluidsvermindering vormen absolute prioriteíten. Deze vereisen dat op korte termijn echte substantiële technologische veranderingen worden doorgevoerd ten einde de in de EG-regelingen opgenomen reducties te verwezenlijken. Het luchtvaarttechnologieplatform „ACARE” (Adviesraad voor luchtvaartonderzoek in Europa) noemt in zijn strategische onderzoeksagenda als doelstellingen een vermindering in 2020 van de CO2-uitstoot met 50 %, van Nox met 80 % en van lawaaioverlast met 50 %.

3.6

De Europese luchtvaartindustrie, die momenteel goed is voor 3 miljoen banen in Europa, wordt verder geconfronteerd met krachtige concurrentie als gevolg van overheidsinvesteringen in andere geografische zones. Daarbij valt met name te denken aan de Verenigde Staten, waar drie keer zo veel aan onderzoek in de sector wordt uitgegeven dan momenteel in Europa het geval is.

3.7

Overheidsbijdragen zijn overigens nuttig omdat het lang duurt voordat investeringen in deze sector zijn terugverdiend. Dit laatste kan resulteren in tekortschieten van de markt omdat in de luchtvaart onvoldoende in O&O wordt geïnvesteerd.

3.8

In het specifiek programma „Samenwerking” (zie par. 4.3) is gekozen voor de luchtvaart en het luchtvervoer omdat men de gezondheid en de levenskwaliteit van de huidige en toekomstige generaties wil verbeteren door de milieu impact van luchtvaarttuigen tot een minimum te beperken, de luchtkwaliteit op lokaal niveau te verbeteren, geluidsoverlast in de nabijheid van vliegvelden te verminderen en de vervoerskwaliteit voor de passagiers wil verhogen.

4.1

Het voorstel voor een verordening betreffende de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming Clean Sky (COM(2007) 315 final) vloeit voort uit het 7e kaderprogramma (Besluit 1982/2006/EG), dat voorziet in een communautaire bijdrage voor de oprichting van langlopende Europese publiek-private partnerschappen op het gebied van wetenschappelijk onderzoek.

4.2

Deze partnerschappen hebben de vorm van gezamenlijke technologie-initiatieven (GTI's) en komen voort uit de voormalige Europese technologieplatforms.

4.3

In Beschikking 971/2006/EG betreffende het specifieke programma „Samenwerking” wordt door de Raad benadrukt dat er publiek-private partnerschappen moeten komen en zijn er zes gebieden aangewezen waarop gezamenlijke technologie-initiatieven het Europees onderzoek nieuw leven zouden kunnen inblazen. Het gaat daarbij om:

4.4

Als onderdeel van deze algemene strategie voorziet de in het Commissiedocument (COM(2007) 315 final) voorgestelde verordening in de tenuitvoerlegging van het gezamenlijk technologie-initiatief op het gebied van de luchtvaart en het luchtvervoer middels de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming „Clean Sky”.

4.5

De doelstelling van Clean Sky zijn op heldere en gedetailleerde wijze geformuleerd in artikel 3 van de statuten bij de voorgestelde verordening zijn gevoegd. Het gaat om een uitgebreid en ambitieus activiteitengebied dat in artikel 3 van de ontwerpverordening wordt samengevat:

4.5.1

Clean Sky zorgt zodoende voor integratie en coördinatie van de verschillende onderzoeksactiviteiten door gebruik te maken van schaalvoordelen. De werkzaamheden zullen worden gericht op zes verschillende technische gebieden die als een ITD (Integrate Technology Demonstrators — demonstratiemodel van geïntegreerde technologie) worden aangemerkt. Deze ITD's zijn:

De technologische doelstellingen per ITD zijn reeds vastgesteld.

4.6

Clean Sky wordt beschouwd als een internationale instelling met rechtspersoonlijkheid in de zin van artikel 22 van Richtlijn 2004/17/EG en art. 15, onder c, van Richtlijn 2004/18/EG. De onderneming zal haar zetel te Brussel hebben en haar activiteiten worden, behoudens verlenging door de Raad, op 31 december 2017 gestaakt.

4.7.1

Het voorstel betreft een verordening van de Raad, met een bijlage waarin de statuten van de gemeenschappelijke onderneming zijn opgenomen. Het is gebaseerd op artikel 171 van het EG-Verdrag. De gemeenschappelijke onderneming wordt een EG-orgaan en hoewel haar budget valt onder artikel 185 van Verordening 1605/2002 van de Raad, moet er wel rekening mee worden gehouden dat het om een speciaal soort initiatief gaat: we spreken hier over publiek-private partnerschappen waarbij de bijdrage van het bedrijfsleven minstens even groot is als die van de overheid.

—

de Europese Gemeenschap, vertegenwoordigd door de Commissie;

—

12 ITD-leiders en maximaal 74 geassocieerde leden, waarvoor de toetreding is geregeld in artikel 2 van de bij de verordening gevoegde statuten;

—

iedere publieke of particuliere entiteit die is gevestigd in een lidstaat of in een met het 7e kaderprogramma geassocieerd land komt in aanmerking om lid te worden van Clean Sky, indien zij: zich als ITD-leiders verplichten middelen bij te dragen evenredig aan en consistent met de totale GTI-activiteiten; als geassocieerde leden evenredig bijdragen aan het budget van de ITD waarin zij deelnemen en in overeenstemming met de ITD-vereisten.

4.9.1

De lopende kosten van Clean Sky worden gelijkelijk verdeeld over enerzijds de Europese Gemeenschap (50 %) en anderzijds de overige leden (eveneens 50 %).

4.9.2

De maximale bijdrage van de EG aan Clean Sky ter dekking van de lopende kosten en onderzoeksactiviteiten bedraagt 800 miljoen € en komt ten laste van de begrotingskredieten die zijn toegewezen aan het thema „Vervoer” van het specifieke programma „Samenwerking” tot uitvoering van het 7e kaderprogramma en overeenkomstig artikel 54 van Verordening 1605/2002 van de Raad.

5.1

Het Comité kan zich vinden achter de oprichting van Clean Sky, die voortvloeit uit het 7e kaderprogramma. Het vindt namelijk dat het nieuw leven inblazen van investeringen in O&O een adequaat middel is om het Europees bedrijfsleven de nodige zekerheid te bieden. Voorts kan met dit nieuwe instrument een eind worden gemaakt aan de huidige versnippering, waarbij zo veel verschillende programma's door de EG worden gefinancierd dat het vrijwel onmogelijk is om de resultaten ervan te evalueren.

5.2

Het voorgestelde initiatief komt overeen met beleid en doelstellingen van de Unie, alsook met de richtsnoeren die in het kader van de strategie van Lissabon zijn gedefinieerd en waarin wordt benadrukt dat kennis en innovatie in de Gemeenschap bijdragen tot stimulering van groei en werkgelegenheid. Het initiatief integreert maatregelen betreffende het EG-systeem voor uitwisseling van emissiequota's en zou moeten bijdragen tot substantiële vooruitgang bij de tenuitvoerlegging van de strategische onderzoeksagenda van ACARE op milieugebied.

5.3

Clean Sky, dat is gebaseerd op een publieks-privaat partnerschap, vormt, evenals de andere uit het 7e kaderprogramma voortvloeiende GTI's, een ankerpunt voor de vorming van een Europese onderzoeksruimte en levert een doorslaggevende bijdrage tot het concurrentievermogen van het Europese bedrijfsleven.

5.4

Het Comité schaart zich achter de Commissievoorstellen en wil vooral wijzen op het belang voor de Unie van de voorgestelde strategie betreffende investeringen en coördinatie van onderzoek.

5.5

Wat de diversiteit van de financieringssystemen en het vele Gemeenschapsgeld dat daarmee gemoeid is, betreft, denkt het Comité dat gebruik en toewijzing van rechten betreffende de eindproducten van het onderzoek beter moeten worden geregeld. Daartoe dienen de kwesties in verband met octrooien en intellectuele eigendom, zoals gedefinieerd in artikel 20 van de voorgestelde verordening, dat slechts beginselen bevat, gedetailleerder en explicieter te worden geformuleerd. Het gaat hier immers om een van de meest delicate aspecten in verband met de tenuitvoerlegging en het functioneren van Clean Sky.

5.6

Ter wille van het verwezenlijken van de doelstellingen en het optimaliseren van al het potentieel dat dit nieuwe initiatief bevat, acht het Comité het volgende wenselijk: