P6_TA(2006)0109

Tο ευρωπαϊκό δίκαιο των συμβάσεων και η αναθεώρηση του κεκτημένου

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ευρωπαϊκό δίκαιο των συμβάσεων και την αναθεώρηση του κοινοτικού κεκτημένου: η πορεία προς τα εμπρός (2005/2022(INI))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

- έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,

- έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (A6-0055/2006),

A. εκτιμώντας ότι, μολονότι η πρωτοβουλία για το ευρωπαϊκό δίκαιο των συμβάσεων, όπως περιγράφεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Οκτωβρίου 2004 (COM(2004)0651) και όπως παρουσιάζεται στην πρώτη ετήσια έκθεση προόδου της Επιτροπής (COM(2005)0456), πρέπει να αντιμετωπιστεί κυρίως ως μια άσκηση για τη βελτίωση της νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ, δεν καθίσταται σε καμία περίπτωση σαφής η έκβασή της όσον αφορά τα πρακτικά αποτελέσματα ή η νομική βάση επί της οποίας θα εγκριθεί τυχόν δεσμευτική πράξη ή πράξεις,

B. εκτιμώντας ότι, παρά το γεγονός ότι η Επιτροπή αρνείται ότι αυτός είναι ο στόχος της, είναι σαφές ότι πολλοί από τους ερευνητές και τους ενδιαφερομένους που εργάζονται για το σχέδιο εκτιμούν ότι το τελικό μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα θα είναι ένας ευρωπαϊκός κώδικας υποχρεώσεων ή ακόμα και ένας πλήρης ευρωπαϊκός αστικός κώδικας και ότι σε κάθε περίπτωση το σχέδιο αποτελεί την πλέον σημαντική πρωτοβουλία υπό εκπόνηση στον τομέα του αστικού δικαίου,

Γ. εκτιμώντας ότι η απόφαση για την εκπόνηση αυτού του κώδικα πρέπει να ληφθεί από τις πολιτικές αρχές, καθώς η ίδια η απόφαση για την επιλογή ενός κώδικα είναι πολιτική και το περιεχόμενό του, αν και νομικό, στηρίζεται σε κοινωνικούς και πολιτικούς στόχους· εκτιμώντας ότι, δεδομένου ότι στο μέλλον ενδέχεται να υπάρξει πολιτική βούληση για την έγκριση του εν λόγω κώδικα, είναι ουσιαστικής σημασίας να διεκπεραιωθεί το σημερινό έργο σωστά και με την κατάλληλη πολιτική συνεισφορά,

Δ. εκτιμώντας ότι, ακόμη κι αν η πρωτοβουλία στην παρούσα μορφή της περιορίζεται στον εξορθολογισμό και στην απλούστευση του κεκτημένου στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών καθώς και στην ανάπτυξη τυποποιημένων συμβατικών όρων, είναι σημαντικό να συνεισφέρουν οι πολιτικές αρχές με τον κατάλληλο τρόπο στη διαδικασία· σε αυτό το πλαίσιο, η πρόσφατη εμπειρία της έγκρισης ενός νέου αστικού κώδικα στην Ολλανδία μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο,

Ε. εκτιμώντας ότι, εάν ο στόχος είναι η αναθεώρηση του κεκτημένου προστασίας των καταναλωτών προκειμένου να αυξηθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στην εσωτερική αγορά, θα πρέπει να εγκριθεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών.

ΣΤ. εκτιμώντας ότι το τελικό προϊόν της πρωτοβουλίας πρέπει να είναι ανοικτό σε τροποποιήσεις από τη νομοθετική αρχή της ΕΕ και να εγκριθεί επίσημα από αυτή,

Ζ. εκτιμώντας ότι, δεδομένου ότι το υφιστάμενο κεκτημένο προστασίας των καταναλωτών αποτελεί ξεχωριστό τομέα της Κοινοτικής νομοθεσίας, ο οποίος αντανακλά τη μέριμνα της νομοθετικής αρχής της ΕΕ να επιτύχει το μέγιστο επίπεδο προστασίας των καταναλωτών σύμφωνα με τις Συνθήκες, και μολονότι είναι σαφές ότι η πρωτοβουλία του ευρωπαϊκού δικαίου των συμβάσεων έχει την ευρύτερη αποστολή να εξασφαλίσει και να αναπτύξει τη συνοχή του δικαίου των συμβάσεων στο σύνολό του, τούτο δεν πρέπει να οδηγήσει σε εξασθένιση των αξιών που αποτελούν την καρδιά του υφισταμένου κεκτημένου προστασίας των καταναλωτών,

Βασικές αρχές και στόχοι

1. επαναλαμβάνει την πεποίθησή του, την οποία εξέφρασε στα ψηφίσματά του της 26ης Μαΐου 1989 [1], της 6ης Μαΐου 1994 [2], της 15ης Νοεμβρίου 2001 [3] και της 2ας Σεπτεμβρίου 2003 [4], ότι η ενιαία εσωτερική αγορά δεν μπορεί να καταστεί πλήρως λειτουργική εάν δεν πραγματοποιηθούν περαιτέρω βήματα προς την εναρμόνιση του αστικού δικαίου·

2. καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει δίχως καθυστέρηση τις εν εξελίξει εργασίες των ομάδων έρευνας για την εκπόνηση ευρωπαϊκού δικαίου των συμβάσεων καθώς και εκείνες του δικτύου για το κοινό πλαίσιο αναφοράς (KΠA) [5], με στόχο τη χρήση των αποτελεσμάτων τους κατά πρώτο λόγο για την αναθεώρηση του κεκτημένου στον τομέα του αστικού δικαίου και ακολούθως για την ανάπτυξη ενός συστήματος κοινοτικού αστικού δικαίου·

Ζητήματα ουσιαστικού δικαίου

3. συνιστά επίμονα, το προτεινόμενο κοινό πλαίσιο αναφοράς και το προβλεπόμενο δίκαιο των συμβάσεων να μην σχεδιαστούν κατά τρόπο που να ευνοεί μονομερώς μια περιορισμένη ομάδα συμμετεχόντων σε νομικές πράξεις·

4. υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι ο όρος "επιχείρηση" δεν καλύπτει μόνο τις μεγάλες εταιρίες, αλλά περιλαμβάνει και μικρές — ακόμα και ατομικές — επιχειρήσεις που συχνά απαιτούν συμβάσεις ειδικά προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους και λαμβάνουσες υπόψη τη σχετικά ευάλωτη θέση τους όταν συνάπτουν συμβάσεις με μεγάλους οργανισμούς·

5. επισημαίνει ότι το δίκαιο που πρόκειται να αναπτυχθεί πρέπει να ισχύει όχι μόνο για τις νομικές πράξεις μεταξύ επιχειρήσεων αλλά και για αυτές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών·

6. καλεί την Επιτροπή να διακρίνει, στις περιπτώσεις όπου απαιτείται, τις νομικές διατάξεις που διέπουν τον τομέα των σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων από εκείνες που διέπουν τον τομέα των σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών και να διαχωρίζει συστηματικά τις δύο αυτές μορφές νομικών διατάξεων·

7. επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη η θεμελιώδης αρχή της ελευθερίας σύναψης συμβάσεων, ιδίως μεταξύ επιχειρήσεων·

8. επισημαίνει πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνεται υπόψη το ευρωπαϊκό κοινοτικό μοντέλο κατά την εναρμόνιση του δικαίου στον τομέα των συμβάσεων·

9. ζητείτο σεβασμό των διαφορετικών νομικών παραδόσεων και συστημάτων·

10. καλεί την Επιτροπή να καθορίσει επαρκώς και επακριβώς, στις μελλοντικές προτάσεις της, τις δυνατότητες αλληλεπίδρασης των προτάσεων αυτών με τους κανόνες του κοινοτικού δικαίου που διέπουν τη σύγκρουση μεταξύ νομοθετικών διατάξεων και με τα εθνικά νομικά συστήματα, ιδίως όσον αφορά τους όρους ισχύος της επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου, τις διατάξεις αναγκαστικού δικαίου και το ρόλο του lex fori

11. επισημαίνει ότι με τη θέσπιση υπερβολικά λεπτομερών διατάξεων σχετικά με συγκεκριμένες πτυχές του δικαίου των συμβάσεων ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην μπορεί να εκδηλωθεί ευέλικτη αντίδραση σε μεταβαλλόμενες νομικές συνθήκες, και ως εκ τούτου τάσσεται υπέρ της θέσπισης γενικών ρυθμίσεων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν νομικές έννοιες που δεν θα ορίζονται επακριβώς, παρέχοντας έτσι στα δικαστήρια τα απαιτούμενα περιθώρια διακριτικής ευχέρειας για τη λήψη των αποφάσεών τους·

12. ζητεί από την Επιτροπή να πραγματοποιήσει εμπεριστατωμένη αξιολόγηση νομικών και οικονομικών επιπτώσεων όλων των νομοθετικών μέτρων που αφορούν το αστικό δίκαιο·

Διαδικαστικά ζητήματα

13. χαιρετίζει την πρώτη ετήσια έκθεση προόδου της Επιτροπής και υποστηρίζει την προσεκτική και μετρημένη προσέγγισή της στην αναθεώρηση του κεκτημένου της προστασίας των καταναλωτών·

14. ζητεί από την Επιτροπή συνολικά, υπό την αιγίδα της Γενικής Διεύθυνσης "Δικαιοσύνη Ελευθερία και Ασφάλεια" και με τη συμμετοχή των ΓΔ "Εσωτερική Αγορά και Υπηρεσίες" και "Υγεία και Προστασία των Καταναλωτών", να συμμετάσχει στο έργο αυτό, και να διατεθούν το υλικό και οι ανθρώπινοι πόροι που απαιτούνται δεδομένης της σημασίας και της έκτασης του έργου·

15. ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει χωρίς καθυστέρηση ένα σαφές νομοθετικό σχέδιο όπου θα παρουσιάζονται τα μελλοντικά νομοθετικά μέσα με τα οποία σκοπεύει να αξιοποιήσει, στην πρακτική των νομικών συναλλαγών, τα αποτελέσματα των εργασιών των ομάδων έρευνας και του δικτύου ΚΠΑ·

16. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει στο Κοινοβούλιο ένα επίσημο σχέδιο για την τακτική διαβούλευση με το Κοινοβούλιο καθώς προχωρά το έργο και για την τελική εφαρμογή των αποτελεσμάτων του έργου των ερευνητών και του δικτύου ΚΠΑ·

17. ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα αποτελέσματα των εργασιών του δικτύου λαμβάνονται επαρκώς υπόψη στις εργασίες των ομάδων έρευνας·

18. στηρίζει την Επιτροπή στην προσπάθειά της για τη βελτίωση της νομοθεσίας, αλλά τονίζει ότι το έργο που εκπονείται από ερευνητές για την ανάπτυξη του ΚΠΑ πρέπει να ακολουθεί σαφείς κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζονται από τη νομοθετική αρχή της ΕΚ·

19. ζητεί από την Επιτροπή να συμβάλλει στη διασαφήνιση των διαδικασιών συμμετοχής ερευνητών και ενδιαφερομένων με την εκπόνηση ενός οργανωτικού διαγράμματος και/ή ενός διαγράμματος ροής το οποίο θα προσδιορίζει με σαφήνεια όλες τις διαφορετικές ομάδες, ομάδες εργασίας, ομάδες πολιτών, κλπ. οι οποίες συμμετέχουν, εξειδικεύοντας με τον τρόπο αυτό το ρόλο τους και τη θέση τους στις διαδικασίες·

20. κρίνει σκόπιμο, με βάση την τελική έκθεση των ερευνητών, να υποβάλει η Επιτροπή στο Κοινοβούλιο τις διάφορες πιθανές νομικές επιλογές, και υπενθυμίζει ότι η τελική έγκριση του ΚΠΑ δεν θα μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μετά από την πολιτική έγκριση του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου·

21. ζητεί από την Επιτροπή να τηρείτο Κοινοβούλιο διαρκώς ενήμερο, με τουλάχιστον τριμηνιαίες εκθέσεις, για τα αποτελέσματα και την πρόοδο του έργου των ομάδων ερευνών και του δικτύου·

22. απαιτεί στις τριμηνιαίες εκθέσεις να περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα τρία ακόλουθα είδη πληροφοριών:

α) σύνοψη των σημαντικότερων αποτελεσμάτων των εργαστηρίων που έχουν πραγματοποιηθεί έως τώρα,

β) αντιδράσεις των ομάδων έρευνας, και

γ) δήλωση της Επιτροπής σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο προτείνει να λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα αυτά στη συνέχεια του έργου της·

23. ζητεί από την Επιτροπή να συνεργαστεί όσο το δυνατόν στενότερα με το Κοινοβούλιο σε κάθε στάδιο της διαδικασίας για την ανάπτυξη ενός ΚΠΑ· είναι της άποψης ότι η γνώμη του Κοινοβουλίου πρέπει να ζητείται επίσημα, αρχικά όσον αφορά τη δομή του σχεδίου και στη συνέχεια όσον αφορά κάθε τίτλο ή ενότητα του ΚΠΑ (ανάλογα με την τελική δομή του) κατά τη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου, πριν ζητηθεί η γνώμη του για την τελική πράξη·

24. ζητεί από την Επιτροπή να ζητεί τη γνώμη του Κοινοβουλίου προτού προβεί στη λήψη οιωνδήποτε περαιτέρω μέτρων σχεδιασμού·

25. ζητεί από την Επιτροπή να παρέχει στους εκπροσώπους συμφερόντων από το χώρο της επαγγελματικής πράξης περισσότερο χρόνο για να προετοιμάζονται και να εξετάζουν το περίπλοκο περιεχόμενο του έργου των ομάδων εργασίας του δικτύου ΚΠΑ·

26. ζητεί οι οργανώσεις που εκπροσωπούν ομάδες συμφερόντων στο δίκτυο ΚΠΑ να είναι σε θέση να αποφασίζουν μόνες τους ποιοι εκπρόσωποι θα λαμβάνουν μέρος στις συναντήσεις·

27. καλεί την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων και τις επιτροπές που έχουν κληθεί να γνωμοδοτήσουν σχετικά με το ευρωπαϊκό δίκαιο των συμβάσεων να παρακολουθούν αδιαλείπτως το έργο της Επιτροπής, των ομάδων έρευνας και του δικτύου, και, όταν απαιτείται, να εκδίδουν γνωμοδοτήσεις σχετικά με τα αποτελέσματα που δημοσιεύει σε τακτά χρονικά διαστήματα η Επιτροπή·

28. προτρέπει καθεμία από τις Προεδρίες του Συμβουλίου να οργανώσει φόρουμ, σε συνεργασία με την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο οποίο θα μπορούν να παρουσιαστούν και να εξεταστούν η πρόοδος που έχει επιτευχθεί και τα αποτελέσματα της διαδικασίας·

29. αναλαμβάνει, προκειμένου να δώσει σε αυτό το φιλόδοξο και μακροπρόθεσμο έργο την προβολή και την προσοχή που του αξίζει, να εξετάσει προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο θα ήταν καλύτερο να αντιμετωπιστεί αυτό μέσα στο ίδιο το Κοινοβούλιο, και προτείνει κατά συνέπεια τη σύσταση μιας κοινοβουλευτικής ομάδας εργασίας η οποία θα πρέπει να στελεχωθεί δεόντως προκειμένου να ασχοληθεί με αυτό το μακροπρόθεσμο σχέδιο κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου και η οποία πρέπει να αντανακλά τη διαδικασία ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ επιτροπών·

*

* *

30. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

[1] ΕΕ C 158 της 26.6.1989, σ. 400.

[2] ΕΕ C 205 της 25.7.1994, σ. 518.

[3] ΕΕ C 140 Ε της 13.6.2002, σ. 538.

[4] ΕΕ C 76 Ε της 25.3.2004, σ. 95.

[5] Δίκτυο όσων εκπροσωπούν τα συμφέροντα των οργανώσεων καταναλωτών, της βιομηχανίας, των επιχειρήσεων και των νομικών επαγγελμάτων (δίκτυο ΚΠΑ).

--------------------------------------------------