52006DC0136

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 22.3.2006

KOM(2006) 136 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

REALIZACJA PARTNERSTWA NA RZECZ WZROSTU GOSPODARCZEGO I ZATRUDNIENIA: UCZYNIENIE EUROPY LIDEREM W ZAKRESIE ODPOWIEDZIALNOŚCI SPOŁECZNEJ PRZEDSIĘBIORSTW

KOMUNIKAT KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

REALIZACJA PARTNERSTWA NA RZECZ WZROSTU GOSPODARCZEGO I ZATRUDNIENIA: UCZYNIENIE EUROPY LIDEREM W ZAKRESIE ODPOWIEDZIALNOŚCI SPOŁECZNEJ PRZEDSIĘBIORSTW

1. WPROWADZENIE

Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw (ang. Corporate Social Responsibility – CSR) to koncepcja, zgodnie z którą przedsiębiorstwa dobrowolnie uwzględniają problematykę społeczną i ekologiczną w swojej działalności komercyjnej i stosunkach z zainteresowanymi stronami[1]. Zgodnie z tą koncepcją przedsiębiorstwa decydują się wykroczyć poza minimalne wymogi prawne i zobowiązania wynikające z układów zbiorowych w celu uwzględnienia potrzeb społecznych. Poprzez CSR przedsiębiorstwa każdej wielkości mogą, we współpracy z zainteresowanymi stronami, przyczynić się do pogodzenia celów gospodarczych, społecznych i ekologicznych. Z tego względu koncepcja CSR staje się coraz ważniejsza na świecie oraz w UE i stanowi element dyskusji na temat globalizacji, konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju. W Europie działania na rzecz CSR odzwierciedlają potrzebę ochrony wspólnych wartości i zwiększenia poczucia solidarności i spójności.

Od czasu zakończenia zimnej wojny w większości państw na świecie panuje gospodarka rynkowa. Stworzyło to nowe możliwości dla biznesu, jednocześnie powstała jednak konieczność samoograniczenia i mobilizacji ze strony przedsiębiorstw w imię stabilności społecznej i ogólnego wspólnego dobra współczesnych demokratycznych społeczeństw. Lepsze uregulowania prawne i wspieranie kultury przedsiębiorczości odgrywają ponadto obecnie ważną rolę w europejskim programie politycznym, co zostało potwierdzone w sprawozdaniu Komisji Europejskiej z postępów w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w roku 2006[2]. Komisja zobowiązała się do wspierania konkurencyjności gospodarki europejskiej w ramach odnowionego lizbońskiego partnerstwa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Ze swojej strony Komisja wzywa europejskie przedsiębiorstwa do publicznego wykazania swojego zaangażowania na rzecz zrównoważonego rozwoju, wzrostu gospodarczego i większej liczby lepszych miejsc pracy, a także do wzmocnienia swojego zaangażowania na rzecz CSR, w tym współpracy z innymi zainteresowanymi stronami. Teraz bardziej niż kiedykolwiek Europie potrzebni są aktywni przedsiębiorcy, pozytywne nastawienie do przedsiębiorczości oraz zaufanie do gospodarki. Europa potrzebuje klimatu, w którym przedsiębiorcy są doceniani nie tylko za osiąganie zysków, ale również z racji rzetelnego wkładu w podejmowanie określonych wyzwań społecznych.

Dlatego Komisja pragnie nadać CSR większe znaczenie polityczne, uznać znaczenie tego, co europejskie przedsiębiorstwa już robią w tym obszarze i zachęcić je do zwiększenia tych wysiłków. Ponieważ CSR opiera się przede wszystkim na dobrowolnej postawie przedsiębiorstw, podejście, przy którym na przedsiębiorstwa zostałyby nałożone dodatkowe obowiązki i wymogi administracyjne, miałoby najprawdopodobniej przeciwny skutek i byłoby sprzeczne z zasadami lepszych uregulowań prawnych. Uznając, że przedsiębiorstwa są głównymi podmiotami w obszarze CSR, Komisja doszła do wniosku, że najlepiej uda jej się osiągnąć zamierzone cele poprzez bliższą współpracę z europejskimi przedsiębiorstwami. W związku z tym ogłasza ona swoje poparcie dla zainicjowania „Europejskiego sojuszu na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw”, koncepcji opracowanej w oparciu o wkład przedsiębiorstw, które aktywnie działają na rzecz CSR. Sojusz ten jest otwartym sojuszem europejskich przedsiębiorstw i przedsiębiorstwa każdej wielkości są zachęcane do wyrażania swojego poparcia. Jest on politycznym parasolem dla nowych lub istniejących inicjatyw CSR podejmowanych zarówno przez duże firmy, jak i małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz zainteresowane strony. Nie jest to instrument prawny, który przedsiębiorstwa, Komisja lub jakiekolwiek organy publiczne będą musiały podpisać, lecz proces polityczny mający na celu rozpowszechnienie CSR wśród europejskich przedsiębiorstw.

Poparcie udzielone nowemu sojuszowi powinno być rozumiane jako kluczowy element szerszego partnerstwa, które Komisja pragnie zawiązać ze wszystkimi zainteresowanymi stronami zaangażowanymi w CSR. Opublikowanie niniejszego komunikatu poprzedziły prowadzone na przestrzeni szeregu lat publiczne dyskusje i konsultacje z wszystkimi zainteresowanymi stronami, w szczególności w ramach wielostronnego europejskiego forum na temat CSR, które przedstawiło swoje sprawozdanie końcowe w 2004 r. Komisja w dalszym ciągu przykłada bardzo dużą wagę do dialogu prowadzonego z i między wszystkimi zainteresowanymi stronami i proponuje dalsze regularne spotkania w ramach wielostronnego forum w celu monitorowania na bieżąco postępów w obszarze CSR w UE.

2. CSR NA RZECZ ZRÓWNOWAżONEGO WZROSTU GOSPODARCZEGO I STWORZENIA WIęKSZEJ LICZBY LEPSZYCH MIEJSC PRACY

Aby w obliczu światowej konkurencji oraz starzejącego się społeczeństwa utrzymać europejski model społeczeństwa, oparty na równych szansach, wysokiej jakości życia, integracji społecznej i zdrowym środowisku, Unia Europejska stoi przed podwójnym wyzwaniem: zapewnienia zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz stworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy. Mając to na uwadze, Komisja wezwała do odświeżenia celów agendy lizbońskiej poprzez zainicjowanie partnerstwa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w lutym 2005 r. oraz odnowienie strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju w grudniu 2005 r. Dlatego również podczas nieformalnego spotkania szefów państw i rządów w Hampton Court w październiku 2005 r. wezwano do przedstawienia innowacyjnych odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Europa może sprostać światowej konkurencji przy jednoczesnym utrzymaniu europejskich wartości.

Zrewidowana strategia lizbońska wspiera wzrost gospodarczy i zatrudnienie w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, który w dalszym ciągu jest nadrzędnym długoterminowym celem Unii Europejskiej. Przedsiębiorstwa, które są motorem wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i innowacji, odgrywają kluczową rolę na drodze do osiągnięcia celów agendy lizbońskiej i zrównoważonego rozwoju.

Europie potrzebne są przedsiębiorstwa, które będą robić to, co potrafią robić najlepiej, czyli dostarczać produkty i usługi stanowiące wartość dodaną dla społeczeństwa, a także – działając w zgodzie z duchem przedsiębiorczości i w sposób kreatywny – tworzyć nową wartość i miejsca pracy. Europie nie są jednak potrzebne jakiekolwiek przedsiębiorstwa, ale przedsiębiorstwa odpowiedzialne społecznie, które biorą na siebie swoją część odpowiedzialności za stan spraw w Europie. W swoim wkładzie w wiosenny szczyt Rady Europejskiej w marcu 2005 r. Komisja stwierdziła, że CSR „może odgrywać istotną rolę przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju przy równoczesnym wzmocnieniu potencjału innowacyjnego i konkurencyjności w Europie” [3]. W agendzie społecznej[4] Komisja oświadczyła, że we współpracy z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami będzie przedstawiać inicjatywy mające na celu dalsze wzmocnienie rozwoju i zwiększenie przejrzystości CSR. W zrewidowanej strategii zrównoważonego rozwoju[5] Komisja wezwała „czołowych przedsiębiorców oraz inne zainteresowane strony w Europie do zaangażowania się w wraz z przywódcami politycznymi w proces refleksji nad średnio- i długoterminowymi działaniami niezbędnymi dla zrównoważonego rozwoju oraz do zaproponowania ambitnych odpowiedzi, które wykraczają poza obowiązujące minimalne wymogi prawne.”

W marcu 2005 r. Rada Europejska podkreśliła, że „aby zachęcić do inwestowania oraz zapewnić atrakcyjne warunki dla przedsiębiorstw i pracy, Unia Europejska musi zakończyć tworzenie rynku wewnętrznego i sprawić, aby otoczenie prawne było bardziej przyjazne dla przedsiębiorstw, podczas gdy przedsiębiorstwa muszą ze swojej strony wykształcić poczucie odpowiedzialności społecznej.” W zintegrowanych wytycznych na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (2005-2008) Rada zaleciła państwom członkowskim, aby „zachęcały przedsiębiorstwa do rozwijania poczucia odpowiedzialności firmy wobec społeczeństwa.” Parlament Europejski wniósł istotny wkład w dyskusję na temat CSR, w szczególności w swoich rezolucjach z 2002[6] i 2003[7] r.

Na tym tle Komisja dokonała przeglądu działań dotyczących CSR podjętych na poziomie UE tak, aby dostosować swoje podejście do priorytetów i metod pracy strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Komisja uważa, że potencjał przedsiębiorstw może i powinien zostać lepiej wykorzystany do realizacji celów zrównoważonego rozwoju oraz strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. W duchu sprawozdania Komisji Europejskiej z postępów w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w roku 2006 oraz zgodnie z zawartymi w nim obszarami priorytetowymi, Komisja wzywa przedsiębiorstwa europejskie do „wrzucenia wyższego biegu” i zwiększenia swojego zaangażowania w CSR. W ten sposób Komisja pragnie stworzyć bardziej sprzyjające warunki dla wszystkich aktorów zaangażowanych w CSR oraz razem ze wszystkimi zainteresowanymi stronami zbadać potencjał, jaki CSR może wnieść w rozwój europejskich społeczeństw.

Praktyki w zakresie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw nie są panaceum i nie można oczekiwać, że same doprowadzą do osiągnięcia zamierzonych rezultatów. Nie zastąpią one działań politycznych, ale mogą przyczynić się do osiągnięcia szeregu celów politycznych, takich jak:

- bardziej zintegrowane rynki pracy i większy poziom integracji społecznej, ponieważ przedsiębiorstwa aktywnie starają się zatrudniać więcej pracowników z grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji;

- inwestycje w podnoszenie kwalifikacji, kształcenie ustawiczne i zapewnienie zdolności do pracy, które są konieczne, aby pozostać konkurencyjnym w globalnej gospodarce opartej na wiedzy i rozwiązać problem starzenia się populacji czynnej zawodowo w Europie;

- poprawa sytuacji w zakresie zdrowia publicznego, będąca rezultatem dobrowolnych inicjatyw przedsiębiorstw w dziedzinach takich jak wprowadzanie do obrotu środków spożywczych i nietoksycznych substancji chemicznych oraz ich etykietowanie;

- lepsze osiągnięcia w zakresie innowacji, w szczególności w odniesieniu do innowacji służących rozwiązaniu problemów społecznych, będące rezultatem intensywniejszej współpracy z zewnętrznymi zainteresowanymi stronami oraz stworzenia środowiska pracy, które bardziej sprzyja innowacji;

- bardziej racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych oraz zmniejszenie poziomów zanieczyszczenia, w szczególności dzięki inwestycjom w innowacje ekologiczne i dobrowolnemu przyjęciu systemów zarządzania środowiskiem i etykietowania;

- bardziej pozytywny wizerunek biznesu i przedsiębiorców w społeczeństwie, który może być pomocny w wykształceniu bardziej przyjaznego stosunku do przedsiębiorczości;

- większe poszanowanie dla praw człowieka, ochrony środowiska i podstawowych norm pracy, zwłaszcza w krajach rozwijających się;

- ograniczenie ubóstwa oraz postępy na drodze do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju.

3. UCZYNIENIE EUROPY LIDEREM W ZAKRESIE CSR

Od czasu kiedy w marcu 2000 r. Rada Europejska obradująca w Lizbonie zaapelowała do europejskich przedsiębiorstw o świadomość odpowiedzialności społecznej, w zakresie CSR dokonano wielu postępów. Zielona księga z 2001 r.[8], komunikat z 2002 r.[9] oraz stworzenie wielostronnego europejskiego forum na temat CSR były ważnymi krokami w tym procesie.

Forum na temat CSR zgromadziło przedstawicieli biznesu, związków zawodowych i społeczeństwa obywatelskiego. Komisja pełniła funkcję wspierającą. Komisja z zadowoleniem przyjmuje wyniki prac forum i przedstawione przez nie w czerwcu 2004 r. końcowe sprawozdanie oraz zgadza się z zainteresowanymi stronami, że zawarte w sprawozdaniu zalecenia, jeżeli zostaną w pełni wdrożone przez odpowiednie podmioty, pomogą w dalszym rozpowszechnieniu CSR w Europie i na świecie. Forum udało się osiągnąć zbliżenie stanowisk uczestników, ale unaoczniło ono również znaczne rozbieżności w opiniach między przedstawicielami przedsiębiorstw a innymi zainteresowanymi stronami. Wspólne europejskie rozumienie tego, co oznacza CSR, zrodziło się w oparciu o przedstawioną przez Komisję definicję CSR jako koncepcji dobrowolnego uwzględnienia przez przedsiębiorstwa problematyki społecznej i ekologicznej w działalności komercyjnej i w ich stosunkach z zainteresowanymi stronami . Forum na temat CSR potwierdziło tę definicję, dokładniej wyznaczając jej zakres i granice. Forum osiągnęło również zgodę na temat konieczności podejmowania dalszych działań związanych z zwiększaniem świadomości i rozbudowywaniem kompetencji. Niemniej jednak nie osiągnięto zgody w kwestiach dotyczących wymogów sprawozdawczych dla przedsiębiorstw oraz potrzeby wprowadzenia europejskich norm w zakresie CSR.

Świadomość i zrozumienie CSR oraz przejmowanie praktyk związanych z CSR zwiększyły się na przestrzeni ostatnich kilku lat, na co częściowo wpływ miało forum na temat CSR oraz inne działania wspierane przez Komisję. Jednocześnie inicjatywy przedsiębiorstw oraz innych zainteresowanych stron przyczyniły się do dalszego rozwoju CSR w Europie i na świecie. Dialog społeczny, zwłaszcza na poziomie sektorowym, stanowił skuteczny sposób wspierania inicjatyw w zakresie CSR. Również europejskie rady zakładowe wniosły konstruktywny wkład w rozwój najlepszych praktyk w zakresie CSR.

Niemniej jednak przejmowanie, wdrażanie i strategiczna integracja CSR w europejskich przedsiębiorstwach powinny być dalej rozwijane. Przy rozwijaniu i wdrażaniu praktyk w zakresie CSR wzmocnić należy rolę pracowników, ich przedstawicieli i związków zawodowych. Zewnętrzne zainteresowane strony, w tym organizacje pozarządowe, konsumenci i inwestorzy, powinny odgrywać większa rolę przy zachęcaniu przedsiębiorstw do odpowiedzialnego działania i wynagradzaniu takiego postępowania. Władze państwowe na wszystkich szczeblach powinny w jeszcze większym stopniu uwzględnić w swoich działaniach zrównoważony rozwój, wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy.

Długofalowa wizja UE dotycząca dobrobytu, solidarności i bezpieczeństwa rozciąga się również na sferę międzynarodową. Komisja ma świadomość powiązań między wprowadzaniem CSR w UE i na poziomie międzynarodowym oraz uważa, że europejskie przedsiębiorstwa powinny postępować w odpowiedzialny sposób i zgodnie z europejskimi wartościami i ustalonymi międzynarodowymi normami niezależnie on miejsca, w którym prowadzą działalność.

Komisja zastanawiała się nad najlepszym sposobem dania nowego impulsu pozwalającego uczynić Europę liderem w zakresie CSR. Komisja wzięła pod uwagę sprawozdanie końcowe przedstawione przez forum na temat CSR oraz opinie zainteresowanych stron, które nie zostały uwzględnione w tym sprawozdaniu. Wyzwaniem było znalezienie nowego podejścia, które zachęci większą liczbę przedsiębiorstw – głównych aktorów w obszarze CSR – do zaangażowania się w CSR.

4. EUROPEJSKI SOJUSZ NA RZECZ CSR

W związku z powyższym Komisja wspiera utworzenie europejskiego sojuszu na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, który został opisany w dokumencie załączonym do niniejszego komunikatu. Sojusz ten jest politycznym parasolem dla nowych lub istniejących inicjatyw CSR podejmowanych zarówno przez duże firmy, jak i małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz zainteresowane strony.

Sojusz ma charakter otwarty i europejskie przedsiębiorstwa – niezależnie od ich wielkości – są wzywane do dobrowolnego wyrażania swojego poparcia. Nie jest on instrumentem prawnym, który przedsiębiorstwa, Komisja lub jakiekolwiek organy publiczne będą musiały podpisać. Wyrażenie poparcia dla sojuszu nie jest związane z żadnymi formalnymi wymaganiami, a Komisja Europejska nie będzie prowadzić listy przedsiębiorstw, które go popierają. Wkład Komisji w wyżej wymieniony sojusz będzie polegał na dalszym wspieraniu CSR zgodnie z punktami wymienionymi w rozdziale 5 niniejszego komunikatu. Wkład ten nie jest związany z żadnymi nowymi zobowiązaniami finansowymi Komisji.

Komisja oczekuje, że sojusz będzie miał istotny wpływ na stosunek europejskich przedsiębiorstw do CSR oraz na ich konstruktywne zaangażowanie się w zagadnienia społeczne i ekologiczne. Powinien on doprowadzić do utworzenia nowych partnerstw z zainteresowanymi stronami i otworzyć przed nimi nowe możliwości działań na rzecz CSR. Pod tym względem sojusz stanowi instrument mobilizacji zasobów i możliwości europejskich przedsiębiorstw i zainteresowanych stron. Dobrowolne zaangażowanie europejskich przedsiębiorstw na rzecz sojuszu oraz – tam, gdzie będzie to wskazane – wspierająca rola Komisji w ramach prowadzonych przez nią działań i instrumentów, wzmocnią rozwój CSR w UE i na świecie. Wyniki prac sojuszu powinny być rozumiane jako dobrowolny wkład przedsiębiorstw w osiągnięcie celów odnowionej strategii lizbońskiej i zrewidowanej strategii zrównoważonego rozwoju. Wyniki te będą jednak również zależały od zaangażowania zainteresowanych stron, które są zachęcane do pełnego wykorzystania możliwości oferowanych przez sojusz.

Aby zwiększyć przejrzystość, widoczność i wiarygodność praktyk w zakresie CSR, Komisja zachęca przedsiębiorstwa, które wspierają sojusz, do udostępnienia informacji na temat CSR wszystkim zainteresowanym stronom, w tym konsumentom, inwestorom i szerokiej opinii publicznej. Zwłaszcza duże przedsiębiorstwa powinny postarać się zaprezentować swoje strategie, inicjatywy, wyniki lub najlepsze praktyki w zakresie CSR w sposób, który jest łatwo zrozumiały dla opinii publicznej. Ponadto Komisja w dalszym ciągu będzie wspierać zainteresowane strony w rozwijaniu możliwości dokonywania oceny praktyk w zakresie CSR.

Komisja jest świadoma faktu, że bez aktywnego wsparcia i konstruktywnej krytyki zainteresowanych stron spoza środowisk biznesowych CSR nie odniesie sukcesu. Wsparcie udzielone przez Komisję dla sojuszu nie zastąpi dalszego dialogu z wszystkimi zainteresowanymi stronami. Komisja podtrzymuje swoje zobowiązanie do wspierania takiego dialogu, w tym również poprzez regularne spotkania przeglądowe w ramach forum wielostronnego.

5. PROPONOWANE DZIAłANIA WSPIERAJąCE PRZEJMOWANIE PRAKTYK W ZAKRESIE CSR

W dalszych działaniach na rzecz CSR Komisja skupi się na następujących aspektach:

- Zwiększanie świadomości i wymiana najlepszych praktyk. Komisja będzie w dalszym ciągu podnosić świadomość w zakresie CSR i działać na rzecz wymiany najlepszych praktyk w miarę jak CSR będzie się rozwijać, przy czym podejmowane działania będą skupiały się przede wszystkim na MŚP oraz na państwach członkowskich, w których koncepcja CSR jest mniej rozpowszechniona, a także na krajach przystępujących i kandydujących. Będzie to następować przy wzmocnionej współpracy z przedsiębiorstwami i wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym władzami krajowymi i regionalnymi. Komisja będzie w dalszym ciągu wspierać dobrowolne działania na rzecz środowiska, takie jak stosowanie systemów zarządzania środowiskiem i systemu oznakowania ekologicznego. Będą również wspierane inne inicjatywy mające na celu zwiększanie świadomości obywateli na temat zagadnień społecznych i ekologicznych oraz wpływu dokonywanych przez nich wyborów konsumpcyjnych i inwestycyjnych.

- Wspieranie inicjatyw wielostronnych . Ponieważ włączenie zainteresowanych stron do inicjatyw w zakresie CSR zwiększa ich skuteczność, Komisja będzie organizować regularne spotkania przeglądowe w ramach forum wielostronnego. W celu podniesienia świadomości na temat CSR i zwiększenia jej wiarygodności, Komisja w dalszym ciągu będzie promować i wspierać inicjatywy w zakresie CSR podejmowane zwłaszcza na poziomie sektorowym przez zainteresowane strony, w tym partnerów społecznych i organizacje pozarządowe. Dobrym przykładem takiej inicjatywy jest europejska platforma ds. żywienia. Ważnym mechanizmem są pod tym względem również sektorowe komitety na rzecz dialogu społecznego.

- Współpraca z państwami członkowskimi . W Europie panuje zgoda co do definicji CSR, mimo iż jej dokładny charakter i opis są różne w zależności od kontekstu narodowego i kulturowego. Ponadto państwa członkowskie dysponują szerokim wachlarzem instrumentów służących do wspierania CSR. W związku z tym ważnym aspektem prowadzonej przez Komisję polityki w zakresie CSR jest współpraca z państwami członkowskimi i krajami przystępującymi, w szczególności w ramach grupy ds. CSR składającej się z wysokiej rangi przedstawicieli poszczególnych państw. W obrębie państw członkowskich odpowiednim poziomem dla działań mających na celu wspieranie CSR – zwłaszcza wśród MŚP – może okazać się poziom regionalny.

- Informowanie konsumentów i przejrzystość . Konsumenci odgrywają ważną rolę w dostarczaniu bodźców skłaniających przedsiębiorstwa do odpowiedzialnej produkcji i postawy. Oczekuje się, że będą oni dokonywać krytycznych wyborów i wspierać „dobre” produkty i „dobre” przedsiębiorstwa. W chwili obecnej konsumenci nie posiadają jasnych informacji na temat społecznych i ekologicznych „osiągnięć” towarzyszących towarom i usługom, w tym informacji na temat łańcucha dostaw. W konsultacji z wszystkimi zainteresowanymi stronami Komisja zbada konieczność podjęcia dalszych dobrowolnych działań w celu osiągnięcia celów, jakimi są przejrzystość i informacje dla konsumentów, również w odniesieniu do zagadnień związanych ze zdrowiem publicznym.

- Prace badawcze . Potrzebnych jest więcej interdyscyplinarnych badań na temat CSR, w szczególności dotyczących: zależności na poziomie makro- i mezoekonomicznym między CSR, konkurencyjnością a zrównoważonym rozwojem; skuteczności CSR w osiąganiu celów społecznych i ekologicznych; zagadnień takich jak innowacje, ład korporacyjny, stosunki między partnerami społecznymi i łańcuch dostaw. CSR praktykowany w MŚP jest ważnym odrębnym tematem badawczym, ale powinien zostać również odpowiednio uwzględniony w innych obszarach badań w zakresie CSR. Na większą uwagę zasługują ponadto skutki społeczne procesów, produktów i usług na cykl życia. Opierając się na czterech projektach badawczych w zakresie CSR finansowanych z szóstego ramowego programu badań, Komisja zbada możliwości dalszego wspierania badań w zakresie CSR w ramach siódmego programu ramowego.

- Szkolnictwo . Aby CSR mogło stać się praktyką powszechnie stosowaną w przedsiębiorstwach, wśród przyszłych przedsiębiorców, liderów biznesu, menedżerów firm i pracowników należy wykształcić właściwą wiedzę i umiejętności. CSR jest również częścią zagadnienia kształcenia ustawicznego. Komisja zachęca szkoły biznesu, uniwersytety i inne instytucje oświatowe do wprowadzenia CSR do szkolnictwa jako zagadnienia przekrojowego, w szczególności do programu nauczania przyszłych menadżerów oraz programu studiów wyższych.

- MŚP . Łączny wpływ działań w zakresie CSR podejmowanych w MŚP ma decydujące znaczenie, jeżeli możliwości CSR w zakresie przyczynienia się do wzrostu gospodarczego, stworzenia nowych miejsc pracy i zrównoważonego rozwoju w Europie mają zostać w pełni wykorzystane. Komisja jest świadoma, że do wspierania CSR wśród MŚP konieczne jest specjalne podejście. Takie podejście wymaga większego uznania dla tego, co wiele MŚP już robi w zakresie CSR. Wymaga ono również aktywnej współpracy najważniejszych organizacji pośredniczących zrzeszających MŚP i odpowiednich służb wspierających. Komisja ułatwi wymianę doświadczeń dotyczących sposobu skutecznego rozpowszechniania CSR wśród MŚP w Europie.

- Międzynarodowy wymiar CSR . Komisja będzie nadal wspierać CSR na poziomie globalnym celem zoptymalizowania wkładu, jaki przedsiębiorstwa wnoszą w osiągnięcie milenijnych celów rozwoju Narodów Zjednoczonych. Trójstronna deklaracja zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz UN Global Compact, jak również inne referencyjne instrumenty i inicjatywy stanowią międzynarodowe punkty odniesienia dla odpowiedzialnej postawy przedsiębiorstw. Komisja zamierza podnosić świadomość istnienia tych instrumentów, wspierać ich wdrażanie i będzie współpracować z innymi rządami i zainteresowanymi stronami w celu zwiększenia ich skuteczności.

Komisja w dalszym ciągu będzie odgrywała wiodącą rolę w promowaniu ścisłych norm ekologicznych na arenie międzynarodowej. Celem Komisji jest uwypuklenie aspektów zrównoważonego rozwoju w dwustronnych negocjacjach handlowych oraz dalsze wspieranie podstawowych norm pracy w umowach dwustronnych. Komisja będzie zachęcać do włączania przepisów wspierających uzgodnione na poziomie międzynarodowym instrumenty w zakresie CSR i będzie się starała poruszać zagadnienia związane z CSR w rozmowach dwustronnych pomiędzy negocjującymi stronami. Komisja opowiada się również za stosowaniem zachęt handlowych jako sposobu zachęcenia do przestrzegania podstawowych międzynarodowych porozumień w zakresie praw człowieka/praw pracy, zasad ochrony środowiska i zasad odpowiedzialnych rządów, w szczególności poprzez nowy unijny „Ogólny system preferencji taryfowych plus”, który wszedł w życie 1 stycznia 2006 r. Komisja wzmocni współpracę z MOP w celu wspierania godnej pracy, w tym również poprzez projekt pilotażowy dotyczący wskaźników handlu i godziwej pracy w krajach rozwijających się. W 2006 r. Komisja przedstawi również komunikat w sprawie godnej pracy.

Komisja omówi z krajami partnerskimi i zainteresowanymi stronami sposób wspierania CSR w ramach umowy z Cotonou oraz nowej strategii dla Afryki[10] i zaproponuje poruszenie tej kwestii podczas forum gospodarczego UE-Afryka, które zaplanowano na jesień 2006 r.

Komisja będzie śledzić inne ważne procesy międzynarodowe, takie jak prace specjalnego przedstawiciela ONZ ds. praw człowieka i korporacji międzynarodowych i innych przedsiębiorstw, możliwe opracowanie normy lub wytycznych ISO w zakresie CSR oraz inicjatywy sektorowe, takie jak system certyfikacji Procesu Kimberley dla surowca diamentowego.

6. WNIOSEK: KONIECZNE JEST PARTNERSTWO MIęDZY WSZYSTKIMI ZAINTERESOWANYMI STRONAMI

Komisja uważa, że CSR dotyczy każdego Europejczyka, ponieważ stanowi jeden z aspektów europejskiego modelu społecznego. CSR może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju, zwiększając jednocześnie europejski potencjał innowacyjny i europejską konkurencyjność. Tym samym może wnieść wkład w zapewnienie zdolności do pracy i stworzenie nowych miejsc pracy. Dalsze działania na rzecz CSR są centralnym elementem nowego partnerstwa na rzecz „wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” oraz realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Komisja wzywa wszystkie zaangażowane strony o wniesienie wkładu w realizację tej nowej ambitnej inicjatywy. Komisja oferuje państwom członkowskim, przedsiębiorstwom (poprzez sojusz opisany w załączniku) oraz wszystkim zainteresowanym stronom bliską współpracę, tak aby uczynić Europę liderem w zakresie CSR, ponieważ CSR odzwierciedla podstawowe wartości samej UE. Za rok, po dyskusji na forum wielostronnym, Komisja dokona ponownej oceny zmian, które zaszły w zakresie CSR w Europie.

ZAŁĄCZNIK

Uczynienie europy liderem w zakresie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw:

Europejski sojusz na rzecz CSR

CSR ma znaczenie dla nas wszystkich

Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw (CSR) dotyczy nas wszystkich, ponieważ odzwierciedla podstawowe wartości społeczeństwa, w którym chcemy żyć. Ma ona znaczenie dla poszczególnych przedsiębiorstw, małych i dużych, które dzięki innowacyjnym produktom i usługom, nowym umiejętnościom i zaangażowaniu zainteresowanych stron mogą poprawić swoje osiągnięcia gospodarcze, ekologiczne i społeczne zarówno w krótkim, jak i dłuższym okresie. Ma ona znaczenie dla tych, którzy pracują w przedsiębiorstwach i dla przedsiębiorstw, ponieważ pomaga stworzyć im bardziej inspirujące warunki pracy, które przynoszą większą satysfakcję. Ma ona znaczenie dla klientów przedsiębiorstw – dla konsumentów, którzy przy zakupie produktów i usług w coraz większym stopniu zwracają uwagę na aspekty społeczne i ekologiczne. Ma ona znaczenie dla lokalnych społeczności, w których przedsiębiorstwa prowadzą działalność, ponieważ społeczności te chcą mieć pewność, że działające wokół nich organizacje podzielają ich wartości i wątpliwości. Ma ona znaczenie dla inwestorów, którzy uważają, że odpowiedzialna postawa przedsiębiorstw powinna być wspierana. Ma ona znaczenie dla ludzi w innych częściach świata, którzy oczekują od europejskich przedsiębiorstw zachowania zgodnego z europejskimi i międzynarodowymi wartościami i zasadami. I ma ona również znaczenie dla naszych dzieci i dla przyszłych pokoleń, które chciałyby żyć w świecie szanującym ludzi i przyrodę.

Dążenie do zrównoważonej gopodarki rynkowej

W ciągu ostatnich 15 lat silne zaangażowanie przedsiębiorstw na rzecz CSR, jak również ogólna wspierająca rola władz publicznych w tym zakresie stały się szczególnie ważne, ponieważ CSR wnosi znaczący wkład w poszanowanie praw człowieka i państwa prawa, jak również w stabilne funkcjonowanie demokracji i gospodarki rynkowej, zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym, europejskim czy światowym.

Aby odnieść sukces jako model gospodarczy, gospodarka rynkowa musi opierać się na pewnych koniecznych warunkach wyjściowych: z jednej strony na skutecznych i spójnych ramach prawnych i regulacyjnych, z drugiej zaś na samoograniczeniu i samokontroli; obecny musi być również klimat zachęcający do innowacji i przedsiębiorczości, uczciwość i zaufanie. Wszystkie wymienione elementy warunkują osiągnięcie sukcesu gospodarczego połączonego z wysokim poziomem ochrony środowiska, spójności społecznej i dobrobytu.

W tym celu wiodące europejskie przedsiębiorstwa w stopniu większym niż kiedykolwiek wcześniej uczestniczą obecnie w procesie poszukiwania, uczenia się i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań w zakresie ładu korporacyjnego, zarządzania, dialogu z zainteresowanymi stronami i rozwijania produktów. Tym samym odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw i odpowiedzialność za produkt stają się naturalną częścią ich codziennej działalności i konkurencyjności.

Małe przedsiębiorstwa, które mają kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w Europie, mają w kwestii CSR równie dużo do zaoferowania, co duże przedsiębiorstwa, mimo iż ich podejście do zagadnienia CSR jest często mniej formalne i bardziej intuicyjne.

W kontekście globalizacji i związanych z nią zmian strukturalnych przedsiębiorstwa zmieniają swoje podejście zakładając, że inne zainteresowane strony również podejmą odpowiednie zobowiązania i przejmą swoją część zagrożeń i szans związanych z odpowiedzialnością i innowacją.

Dialog z zainteresowanymi stronami pomaga przedsiębiorstwom przewidzieć problemy społeczne i ekologiczne, które mogą w przyszłości wpłynąć na ich konkurencyjność, i odpowiednio na nie zareagować.

Europejski sojusz na rzecz CSR

W tym kontekście Komisja Europejska wspiera członków społeczności przedsiębiorstw, którzy tworzą podstawy dla europejskiego sojuszu na rzecz CSR. Jest to sojusz otwarty dla wszystkich przedsiębiorstw, którym wspólny jest jeden cel, a mianowicie chęć uczynienia Europy – w interesie konkurencyjnych przedsiębiorstw oraz zrównoważonej gospodarki rynkowej – liderem w zakresie CSR. Podstawą tej inicjatywy jest partnerstwo. Partnerstwo to opiera się na wspólnym przekonaniu, że priorytety europejskiej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia są najlepszą odpowiedzią na wyzwania związane z rosnącą konkurencją światową, trendami demograficznymi i zrównoważoną przyszłością.

Od sukcesu tej strategii zależeć będzie to, czy uda się zapewnić zrównoważony rozwój Europy, jak również utrzymać europejski model życia. Sojusz opiera się na przekonaniu, że CSR może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju, zwiększając jednocześnie europejski potencjał innowacyjny i europejską konkurencyjność. Tym samym może wnieść wkład w zapewnienie zdolności do pracy oraz stworzenie nowych miejsc pracy. Sojusz ten ma na celu promowanie CSR jako możliwości stworzenia sytuacji, w których zyskują zarówno przedsiębiorstwa, jak i społeczeństwo, oraz uznaje fakt, że CSR stanowi dobrowolne działanie przedsiębiorstw i odzwierciedla ich różnorodność w Europie. Głównymi aktorami w zakresie CSR są przedsiębiorstwa, jednakże władze publiczne szczebla lokalnego, krajowego i europejskiego mają do odegrania rolę wspierającą. Inicjatywa stworzenia sojuszu opiera się na dyskusjach z przedsiębiorstwami i zainteresowanymi stronami. W szczególności czerpie ona z doświadczeń europejskiego wielostronnego forum na temat CSR – ważnej inicjatywy wspieranej przez Komisję Europejską. Forum to stanowiło platformę umożliwiającą przedstawicielom biznesu, pracodawców, związków zawodowych i społeczeństwa obywatelskiego uczestnictwo w innowacyjnym procesie uczenia się i dialogu oraz opracowanie zaleceń w sprawie zintensyfikowania skutecznych działań w zakresie CSR. Sojusz wykorzysta również europejską kampanię na rzecz wspierania CSR wśród MŚP oraz wiele innych inicjatyw przedsiębiorstw i pracodawców. Innym istotnym impulsem dla sojuszu jest „Europejski plan upowszechnienia CSR wśród przedsiębiorstw – 2010”, w którym wiodące przedsiębiorstwa i sieci przedsiębiorstw z perspektywy europejskiej określiły swoja wizję konkurencyjnego i zrównoważonego przedsiębiorstwa i odnośne priorytety.

Sojusz stwarza podstawy dla dalszego wspierania CSR przez zaangażowanych partnerów. Sojusz skupia się na trzech następujących obszarach działania:

- podnoszenie świadomości i zwiększanie wiedzy w zakresie CSR oraz informowanie o osiągnięciach

- pomoc we wprowadzaniu CSR i tworzeniu otwartych form współpracy

- zapewnienie warunków sprzyjających CSR

Podnoszenie świadomości i zwiększanie wiedzy w zakresie CSR

Sojusz będzie poszukiwał kreatywnych sposobów wymiany i rozpowszechniania najlepszych praktyk, inicjatyw i narzędzi w zakresie CSR i wspierał je w takiej formie, aby spotkały się one z zainteresowaniem przedsiębiorców i menedżerów, decydentów politycznych, konsumentów, inwestorów oraz szerokiej opinii publicznej w Europie i na świecie. Szczególna uwaga zostanie poświęcona wspieraniu CSR wśród przedsiębiorstw każdej wielkości w sposób bardziej odpowiadający rzeczywistości i wyzwaniom dnia dzisiejszego i przyszłości.

Sojusz potwierdza, że w oparciu o istniejące inicjatywy konieczne są dalsze działania na rzecz wielodyscyplinarnych badań naukowych na temat CSR na szczeblu europejskim, w szczególności w zakresie wpływu CSR na konkurencyjność i zrównoważony rozwój. Kluczowe znaczenie w tym zakresie ma bliższa współpraca ze szkołami wyższymi i ekspertami naukowymi, jak również ciągły dialog i współpraca ze społeczeństwem obywatelskim.

Jeżeli szkolnictwo przejmie wiodącą rolę w programie na rzecz CSR, będzie ono mogło wnieść istotny wkład w przyszłą konkurencyjność Europy i jej zrównoważony rozwój. Sojusz będzie wspierał wprowadzenie zagadnień związanych z CSR i zrównoważonym rozwojem do tradycyjnych programów nauczania, programów kształcenia przyszłej kadry zarządzającej, do programów studiów wyższych i innych instytucji oświatowych.

Pomoc we wprowadzaniu CSR i tworzeniu otwartych form współpracy

Biorąc pod uwagę przekrojowy charakter CSR i różnorodność krajobrazu europejskiej i światowej przedsiębiorczości, partnerzy sojuszu uzgodnili następujące priorytetowe obszary działania:

- wspieranie innowacji i przedsiębiorczości w zakresie zrównoważonych technologii, produktów i usług, które uwzględniają potrzeby społeczne

- wspieranie rozwoju MŚP

- wspieranie przedsiębiorstw, zwłaszcza przedsiębiorstw będących częścią łańcucha dostaw, przy uwzględnianiu problematyki społecznej i ekologicznej w działalności komercyjnej

- poprawa i rozwijanie umiejętności w celu zwiększenia szans zatrudnienia

- poprawa działań w odpowiedzi na różnorodność społeczną i wyzwania dotyczące równości szans, biorąc pod uwagę wyzwania demograficzne związane z szybko starzejącą się ludnością w Europie

- poprawa warunków pracy, również we współpracy z łańcuchem dostaw

- innowacje w obszarze ekologicznym ze specjalnym ukierunkowaniem na włączenie wydajności ekologicznej i oszczędności energii w proces tworzenia produktów i usług

- wzmocnienie czynnego dialogu i zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron

- dalsza poprawa przejrzystości i komunikacji tak, aby niefinansowe osiągnięcia przedsiębiorstw i organizacji stały się bardziej zrozumiałe dla wszystkich zainteresowanych stron oraz były w większym stopniu powiązane z ich wynikami finansowymi

- prowadzenie przez przedsiębiorstwa działalności w sposób odpowiedzialny społecznie i ekologicznie nie tylko w Unii Europejskiej, ale również poza jej granicami

W wyżej wymienionych obszarach priorytetowych będą tworzone „otwarte grupy współpracy”, w których uczestniczyć będą zainteresowane przedsiębiorstwa pragnące zająć się tymi kwestiami w ramach tzw. „spotkań laboratoryjnych” tak, aby we współpracy z ekspertami i zainteresowanymi stronami oraz przy poparciu ze strony Komisji Europejskiej opracować wspólne projekty operacyjne.

Zapewnienie warunków sprzyjających CSR

Poprzez nową europejska strategię na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz poprzez inicjatywę w sprawie lepszych uregulowań prawnych Komisja Europejska i państwa członkowskie UE zobowiązały się do stworzenia i wzmocnienia warunków przyjaznych dla przedsiębiorstw, w których przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa będą mogły się rozwijać.

Ponadto Komisja Europejska wzmocni swoje działania w zakresie wspierania dobrowolnych i innowacyjnych wysiłków przedsiębiorstw w zakresie CSR poprzez zachęcanie do dobrych praktyk i ich upowszechnianie w intensywnej współpracy z przedsiębiorstwami i wszystkim zainteresowanymi stronami, a także władzami krajowymi, oraz poprzez konsekwentne wspieranie CSR we wszystkich obszarach działań, w których jest to stosowne. Aby wspólny projekt zakończył się sukcesem, partnerzy sojuszu wykorzystają doświadczenia podobnych sojuszy stworzonych na szczeblu krajowym oraz będą inspirować i wspierać zbliżone inicjatywy w krajach, gdzie istnieje zainteresowanie takim działaniem. Sojusz wspiera organizowanie spotkań przeglądowych z wszystkimi zainteresowanymi stronami, z których pierwsze ma odbyć się w 2006 r., w celu podsumowania postępów dokonanych w zakresie zaleceń europejskiego forum wielostronnego na temat CSR, a także innych tendencji, wydarzeń i innowacji w zakresie CSR.

Wniosek i kolejne kroki

Zaangażowanie, wzajemne zaufanie i dialog są warunkiem koniecznym, aby niniejszy sojusz odniósł sukces. Rezultatem sojuszu będzie to, co uczestniczący w nim partnerzy uczynią w zakresie uzgodnionych inicjatyw i obszarów priorytetowych. Partnerzy wyrażają zgodę, aby do celów koordynacji i komunikacji sojusz opierał się na istniejących w kręgach przemysłowych strukturach zaangażowanych w zakresie CSR. Partnerzy sojuszu uzgadniają, że będą dokonywać podsumowań na spotkaniach wysokiego szczebla i informować o rezultatach działalności sojuszu w kontekście europejskiej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Nadszedł czas, aby uczynić Europę liderem w zakresie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw. Do tego celu powołany został niniejszy sojusz.

[1] COM(2001)366 wersja ostateczna.

[2] COM(2006)30 wersja ostateczna.

[3] COM(2005)24 wersja ostateczna.

[4] COM(2005)33 wersja ostateczna.

[5] COM(2005)658 wersja ostateczna.

[6] P5_TA(2002)0278

[7] P5_TA(2003)0200

[8] COM(2001)366 wersja ostateczna.

[9] COM(2002)347 wersja ostateczna.

[10] COM(2005)489 wersja ostateczna.