ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 1999

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. ΟΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 1999

1.1. Οι κοινοτικές εκδόσεις

1.2. Εξέλιξη των δανειοληψιών

2. ΟΙ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΙΣ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ

2.1. ΓΕΝΙΚΑ

2.2. Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

2.3. ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 97/256/EΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 98/348/EΚ ΚΑΙ 98/729/EΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ: ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ, ΝΟΤΙΟΣ ΑΦΡΙΚΗ, ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ

2.3.1. Στόχοι και προτεραιότητες της ΕΤΕ

2.3.2. Δανειοδοτική δραστηριότητα της ΕΤΕ

2.3.3. Καταμερισμός των κινδύνων

2.3.4. Συνεργασία με άλλους θεσμικούς οργανισμούς

3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

3.1. ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ

3.2. ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

4. στατιστικο παραρτημα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Στις αποφάσεις του Συμβουλίου για τη θέσπιση των κοινοτικών δανειοδοτικών μέσων, η κατάσταση των οποίων εμφανίζεται στην υποσημείωση [1], [2] προβλέπεται ότι η Επιτροπή ενημερώνει ετησίως το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη χρήση αυτών των μέσων.

[1] Απόφαση 78/870/ΕΟΚ, ΕΕ L 298 της 25.10.1978.

[2] Απόφαση 77/270/Eυρατόμ, ΕΕ L 88 της 6.4.1977.

Όμως, λόγω της περιόδου αναστολής για την κατασκευή ατομικών εργοστασίων στα πλαίσια της ΕΕ, της εξάντλησης των πιστώσεων που έχει διαθέσει το Συμβούλιο υπέρ του Νέου Κοινοτικού Μέσου (NΚΜ) και της διακοπής των δανείων ΕΚΑΧ με την προσέγγιση της λήξης της Συνθήκης το 2002, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι δεν υφίσταται πλέον λόγος για πληροφόρηση του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κοινοτική δανειοδοτική δραστηριότητα σε ότι αφορά τα μέσα που χρησιμοποιούνται στο εσωτερικό του κοινοτικού χώρου. Μόνο τα στοιχεία που επιτρέπουν την παρακολούθηση της αποπληρωμής των δανείων θα συνεχίσουν να εμφανίζονται στην παρούσα έκθεση, στο κεφάλαιο που αναφέρεται στη θέση των δανειοληψιών.

2. Σε ότι αφορά την δανειοδοτική δραστηριότητα εκτός της Κοινότητας, μια απόφαση [3] του 1997 υποχρεώνει την Επιτροπή να ενημερώνει ετησίως το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τις πράξεις χορήγησης δανείων της ΕΤΕ υπό την εγγύηση του κοινοτικού προϋπολογισμού στις περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, στη λεκάνη της Μεσογείου, στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας και στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής.

[3] Απόφαση 97/256/ΕΟΚ, ΕΕ L 102 της 19.04.1997.

Η παρούσα έκθεση, για να τηρήσει αυτή την υποχρέωση, περιγράφει αυτές τις πράξεις ανά περιοχή. Ομοίως, συντάσσει σύντομη περίληψη της μακροοικονομικής συνδρομής της Κοινότητας στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

ΟΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 1999

Οι κοινοτικές εκδόσεις

Η Επιτροπή έχει εξουσιοδοτηθεί να εκδώσει δάνεια στην κεφαλαιαγορά για τη χρηματοδότηση των δανειοδοτικών δραστηριοτήτων που έχει αποφασίσει το Συμβούλιο. Όμως λαμβανομένης υπόψη της πλήρους χρησιμοποίησης των ανωτάτων ορίων NΚΜ, της περιόδου αναστολής που έχει αποφασισθεί για τις δραστηριότητες Eυρατόμ στο εσωτερικό της ΕΕ και της λήξης της συνθήκης EΚAΧ το 2002, δεν έχει χορηγηθεί καμία χρηματοδότηση στα πλαίσια αυτών των μέσων κατά το 1999. Οι μόνες εκδόσεις δανείων που υλοποιήθηκαν το τελευταίο έτος ήταν δικαιολογημένες από τη μακροοικονομική συνδρομή στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ΧΚΑΕ), από τα δάνεια στις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), από τις αναληφθείσες δράσεις στα πλαίσια των μεσογειακών πρωτοκόλλων (MEDA), καθώς και από τη δραστηριότητα της EΤΕ τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της Ένωσης (ΧΚΑΕ, ΑΚΕ, MEDA ιδίως), ο όγκος εκδόσεων των οποίων αντιπροσωπεύει την ουσία της δραστηριότητας.

Εξέλιξη των δανειοληψιών

Με βάση τις παρατηρήσεις που έγιναν στην προηγούμενη παράγραφο, τα εκδοθέντα από τα κοινοτικά θεσμικά όργανα δάνεια μειώθηκαν κατά 6,7% το 1999. ειδικότερα, τα εκδοθέντα από την ΕΤΕ δάνεια μειώθηκαν κατά 5,8%. Το συνολικό ύψος αυτών των εκδόσεων ανήλθε έτσι σε 28,5 δισεκατ. ευρώ έναντι 30,5 δισεκατ. κατά το προηγούμενο έτος (βλ. πίνακα 4-1 του παραρτήματος).

Λαμβανομένων υπόψη των αποπληρωμών, ακυρώσεων και μεταβολών της συναλλαγματικής ισοτιμίας, το καθαρό εναπομένον υπόλοιπο των εκδοθέντων δανείων στις 31.12.1999 ανήλθε σε 154,7 δισεκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 18,2% σε σχέση με το 1998 (βλ. πίνακα 4-2 του παραρτήματος).

Σε συνέχεια της έναρξης του κοινού νομίσματος την 1-1-1999, οι εκδόσεις σε ευρώ στην ουσία τετραπλασιάστηκαν σε σχέση με το 1998, ανερχόμενες σε ένα επίπεδο ελαφρώς χαμηλότερο από το άθροισμα των εκδόσεων σε Εcu και στο εθνικό νόμισμα των κρατών που συμμετέχουν στη νομισματική ένωση. Οι εκδόσεις σε νομίσματα των χωρών «προθαλάμου» μειώθηκαν σημαντικά, ενώ οι εκδόσεις σε δολάρια και σε ελβετικά φράγκα αυξήθηκαν αισθητά.

Πρέπει να επισημανθεί επίσης η ισχυρή αύξηση των εκδόσεων μεταβλητού επιτοκίου, η οποία πιθανώς προκλήθηκε από τις νομισματικές αβεβαιότητες και την προσμονή μιας αύξησης των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ η οποία πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα το 2000.

Σε ότι αφορά την ειδική κατάσταση του ΝΚΜ, σχεδόν το σύνολο των δανείων έχει σήμερα αποπληρωθεί. η αντίστοιχη κατάσταση των τρεχουσών δανειοληψιών εμφανίζεται αναλυτικά ανά νόμισμα στον πίνακα 4-4 του στατιστικού παραρτήματος.

ΟΙ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΙΣ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ

ΓΕΝΙΚΑ

Τα δάνεια που προορίζονται για τη χρηματοοικονομική στήριξη των τρίτων χωρών που έχουν συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με την Κοινότητα είναι διαφόρων τύπων σύμφωνα με τις γεωγραφικές περιοχές και με τους επιδιωκόμενους στόχους. Πρόκειται για δάνεια από κράτος σε κράτος στην περίπτωση που η ΕΕ διατίθεται να συμμετάσχει στην αποκατάσταση των μακροοικονομικών ισορροπιών αυτών των χωρών, για ατομικά δάνεια στην περίπτωση που η ΕΕ στοχεύει στην ανάπτυξη της υποδομής και των μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων, για συνολικά δάνεια στα τοπικά πιστωτικά ιδρύματα στην περίπτωση που επιθυμεί να αναπτύξει το δίκτυο των ΜΜΕ και να ενθαρρύνει την οικονομία της αγοράς. Ειδικότερα, η δραστηριότητα της ΕΤΕ στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης εντάσσεται στο πλαίσιο της προενταξιακής στρατηγικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσβλέποντας στη διευκόλυνση της διαδικασίας ολοκλήρωσης. στις Μεσογειακές χώρες, τα δάνεια της Τράπεζαςς εντάσσονται στα πλαίσια της ευρωμεσογειακής συνεργασίας. στη λατινική Αμερική και στην Ασία, η Τράπεζα συνεχίζει να χρηματοδοτεί προγράμματα κοινού συμφέροντος. στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής τα δάνεια προορίζονται στη στήριξη του προγράμματος ανασυγκρότησης και ανάπτυξης αυτής της χώρας. τέλος, στα κράτη ΑΚΕ, η δραστηριότητα της Τράπεζας αναπτύσσεται στο πλαίσιο της συνθήκης του Λομέ και των προνομιακών σχέσεων με την Κοινότητα.

Πίνακας 2-1 Χρηματοδοτήσεις εκτός της Κοινότητας κατά το 1999 - Περίληψη

(σε εκατ. ευρώ)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Η μακροοικονομική συνδρομή υπό μορφή δανείων έχει από τη φύση της εξαιρετικό χαρακτήρα και εντάσσεται στις προσπάθειες της διεθνούς Κοινότητας να προσφέρει, σε σύνδεση με τα θεσμικά όργανα του Bretton Woods, στήριξη στο ισοζύγιο πληρωμών ορισμένων χωρών που αντιμετωπίζουν μεταβατικές δυσκολίες. Η δράση της Κοινότητας επικεντρώνεται στις γεωγραφικά πλησίες περιοχές, δηλ. στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, στις ευρωπαϊκές χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και στις χώρες του μεσογειακού νότου. Οι εκταμιεύσεις αυτής της ενίσχυσης συνδέονται και αυτές με την υλοποίηση από τις δικαιούχες χώρες στόχων μακροοικονομικής σταθεροποίησης και δομικών μεταρρυθμίσεων. Σ' αυτές τις περιστάσεις, ο αριθμός των πράξεων που υλοποιούνται κάθε χρόνο είναι περιορισμένος και είναι δύσκολο να γίνουν αξιόπιστες συγκρίσεις σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της χορηγηθείσας ενίσχυσης από έτος σε έτος.

Το 1999, το Συμβούλιο αποφάσισε πέντε δράσεις μακροοικονομικής ενίσχυσης υπό μορφήν δανείων υπέρ της Αλβανίας (κατ' ανώτατο όριο 20 εκατ. ευρώ), της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (κατ' ανώτατο όριο 20 εκατ. υπό μορφή δανείων και κατά ποσό κατ' ανώτατο όριο 40 εκατ. υπό μορφή δωρεάς), της Βουλγαρίας (κατ' ανώτατο όριο 100 εκατ.), της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (κατ' ανώτατο όριο 50 εκατ. υπό μορφή δανείων και 30 εκατ. υπό μορφή δωρεάς) και της Ρουμανίας (κατ' ανώτατο όριο 200 εκατ.). Το συνολικό ποσό υπό μορφή δανείων που αποφάσισε το Συμβούλιο ανέρχεται κατά συνέπεια σε 390 εκατ. ευρώ.

Όσον αφορά τις χρηματικές καταβολές, η ενίσχυση που κατεβλήθη κατά το 1999 υπό μορφή δανείων ανήλθε σε 108 εκατ. ευρώ. Τούτη κατανέμεται ως εξής: 58 εκατ. υπέρ της Ουκρανίας με βάση τη δράση που αποφάσισε το Συμβούλιο το 1998. 40 εκατ. υπέρ της Βουλγαρίας με βάση τη δράση που αποφασίστηκε το 1999 και 10 εκατ. υπέρ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με βάση τη δράση που αποφασίστηκε το 1999 (το τελευταίο δάνειο συνοδεύθηκε από δωρεά 15 εκατ. ευρώ).

ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 97/256/EΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ 98/348/EΚ ΚΑΙ 98/729/EΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ: ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ, ΝΟΤΙΟΣ ΑΦΡΙΚΗ, ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ

Το τμήμα 2.3 αντιπροσωπεύει την έκθεση που θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σύμφωνα με τα άρθρα 2 και 3 της απόφασης 97/256/EΚ του Συμβουλίου, και περιλαμβάνει την εξαμηνιαία έκθεση για το δεύτερο ήμισυ του 1999, καθώς και την ετήσια έκθεση για το 1999.

Στόχοι και προτεραιότητες της ΕΤΕ

Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, η Τράπεζα προσφέρει ενίσχυση στις χώρες που ζήτησαν να ενταχθούν στην ΕΕ , βοηθώντας τες να θέσουν σε εφαρμογή το οικονομικό πλαίσιο που θα τους επιτρέψει αυτή την ένταξη (η Τράπεζα ενισχύει ομοίως την Κύπρο και τη Μάλτα, που είναι και αυτές υποψήφιες προς ένταξη) [4]. Η Τράπεζα παρέχει εξάλλου ενίσχυση στην Αλβανία, στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

[4] Εκτός από τις δραστηριότητες που ασκεί στα πλαίσια των αποφάσεων του Συμβουλίου, η Τράπεζα προσφάτως ανανέωσε τα μέσα προένταξης που διαθέτει με τα οποία αυτή δανείζει από τους ίδιους πόρους της χωρίς εγγύηση του προϋπολογισμού, με στόχο την ενίσχυση των χωρών που ζήτησαν να ενταχθούν στην ΕΕ.

Η ΕΤΕ δίνει προτεραιότητα στη βελτίωση, στον εκσυγχρονισμό και στην ανάπτυξη των τομέων των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στα διευρωπαϊκά δίκτυα (ΔΕΔ), με βάση τους οδικούς και σιδηροδρομικούς διαδρόμους που καθορίστηκαν από την πανευρωπαϊκή διάσκεψη των υπουργών συγκοινωνιών ως μεσοπρόθεσμες προτεραιότητες ανάπτυξης.

Τα περιβαλλοντικά προβλήματα που συνδέονται με τα προγράμματα της ΕΤΕ θεωρούνται επίσης ως έχοντα προτεραιότητα στα πλαίσια της σταδιακής προσαρμογής της νομοθεσίας των ενδιαφερομένων χωρών προς εκείνη της ΕΕ.

Η ΕΤΕ στηρίζει ομοίως είτε άμεσα είτε μέσω συνολικών δανείων τις ΜΜΕ και τις άλλες βιομηχανικές πρωτοβουλίες, ειδικότερα όταν συμμετέχουν εταίροι της Ένωσης.

Στην περιοχή της Μεσογείου, η Τράπεζα ασκεί τη δανειοδοτική της δραστηριότητα, ουσιαστικά στα πλαίσια της ευρωμεσογειακής συνεργασίας, για να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη των ενδιαφερομένων χωρών. Τα δάνεια της ΕΤΕ στηρίζουν τα σχέδια ατομικών επενδύσεων και, μέσω του μηχανισμού των συνολικών δανείων, τα σχέδια μικρού μεγέθους και τις ΜΜΕ, ενισχύοντας ταυτόχρονα το χρηματοοικονομικό τομέα διαφόρων χωρών.

Στα πλαίσια της ευρωμεσογειακής συνεργασίας, τα δάνεια που χορηγήθηκαν από την ΕΤΕ από τους ίδιους πόρους της συμπληρώνονται από επιδοτήσεις επιτοκίου (για τα δάνεια στον τομέα του περιβάλλοντος) και από κεφάλαια κινδύνου που προέρχονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και διαχειρίζονται από την Τράπεζα.

Στην Aσία και στη Λατινική Αμερική, η Τράπεζα χρηματοδοτεί προγράμματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και για τις ενδιαφερόμενες χώρες και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως συγχρηματοδότηση με τους επιχειρηματίες της ΕΕ, μεταφορά τεχνολογίας, συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Στον πίνακα 2.7 φαίνεται η σύσταση του αμοιβαίου ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν αυτά τα προγράμματα.

Στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής, ο στόχος της Τράπεζας είναι να συνεισφέρει στην ομαλή περάτωση του προγράμματος ανοικοδόμησης και ανάπτυξης της χώρας.

Στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, η Τράπεζα επεμβαίνει ουσιαστικά σε επίπεδο έργων υποδομής μεταφορών.

Στη Bοσνία και Ερζεγοβίνη, η Τράπεζα χρηματοδοτεί έργα υποδομής.

Δανειοδοτική δραστηριότητα της ΕΤΕ

Το 1999, η Τράπεζα υπέγραψε 19 δανειοδοτικές συμβάσεις στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας βάσει των αποφάσεων του Συμβουλίου (πλέον του σημαντικού όγκου δανείων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του δανεισμού προετοιμασίας για την προσχώρηση) συνολικού ύψους 966 εκατ. ευρώ. Τα χορηγηθέντα δάνεια σε έργα στη Βουλγαρία, Ρουμανία και Σλοβακία απορρόφησαν το 82% αυτού του ποσού. Η Τράπεζα υπέγραψε δανειοδοτικές συμβάσεις σε εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου σε έξι χώρες.

* Με τις δραστηριότητες αυτές η Τράπεζα συνεχίζει να υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη τω εν λόγω χωρών, ιδίως μέσω της χρηματοδότησης στρατηγικών έργων υποδομής. Το 83% του συνολικού όγκου χρηματοδοτήσεων (803 εκατ. ευρώ) διατέθηκαν στον τομέα των επικοινωνιών, ιδίως για την αποκατάσταση και την περάτωση αυτοκινητοδρόμων στη Ρουμανία στο διάδρομο πανευρωπαϊκής μεταφοράς αριθ. IV, για τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου της Σλοβακίας, της Βουλγαρίας και της Λιθουανίας, για την αγορά αεροπλάνων από τον εθνικό αερομεταφορέα της Ρουμανίας, καθώς και για την επέκταση του δικτύου GSM στη Λιθουανία.

* Ένα δάνειο υπέρ του τομέα βιομηχανίας και υπηρεσίας, που παραχωρήθηκε για την εγκατάσταση της παραγωγής αυτοκινήτων στη Σλοβακία, αντιπροσωπεύει το 4% των συνολικών χρηματοδοτήσεων (40 εκατ. ευρώ).

* Στον τομέα της ενέργειας, δάνειο 4 εκατ. ευρώ παραχωρήθηκε για ένα δίκτυο αστικής κεντρικής θέρμανσης στη Ρουμανία.

* Στον τομέα διαχείρισης των υδάτων και άλλα, 25 εκατ. ευρώ χορηγήθηκαν υπέρ των εργασιών προστασίας στην ακτή του Ευξείνου Πόντου και των οχθών του Δούναβη, σχέδιο που παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα σε ότι αφορά το περιβάλλον.

* Τέλος, συνολικά δάνεια συνολικού ύψους 50 εκατ. ευρώ παραχωρήθηκαν στις ΜΜΕ στη Βουλγαρία και της Σλοβακίας.

Πίνακας 2-.2 Κατανομή ανά χώρα και ανά τομέα των δανείων της ΕΤΕ στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Στην περιοχή της Μεσογείου, η Τράπεζα υπέγραψε 20 δάνεια σε 7 χώρες το 1999 (δεν περιλαμβάνονται δύο δάνεια στην Κύπρο βάσει του μηχανισμού για την προετοιμασία της προσχώρησης και δύο δάνεια, το ένα στην Αίγυπτο και το άλλο στη Τυνησία βάσει του τέταρτου χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου με αυτές τις χώρες). Τα δάνεια υπέρ των σχεδίων στην Αίγυπτο και στο Μαρόκο αντιπροσωπεύουν το 59% του συνολικού ποσού.

* Το 17% της συνολικής χρηματοδότησης (122 εκατ. ευρώ) δόθηκε στον τομέα Διαχείριση των υδάτων και άλλα. Μεταξύ των χρηματοδοτηθέντων σχεδίων εμφανίζεται η αποκατάσταση και η επέκταση των δικτύων αποχέτευσης και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στο Μαρόκο, στην Αίγυπτο και στην Τουρκία.

* Στον τομέα της ενέργειας, που αντιπροσωπεύει το 0,7% της συνολικής χρηματοδότησης (5 εκατ. ευρώ) εμφανίζεται και ένας αγωγός αερίου στην Αίγυπτο.

* Η Αίγυπτος, η Ιορδανία, το Μαρόκο και η Τυνησία έλαβαν δάνεια για τον τομέα βιομηχανία και υπηρεσίες που αντιπροσωπεύουν το 46% της συνολικής χρηματοδότησης (330 εκατ. ευρώ). Τα δάνεια αυτά παραχωρήθηκαν για την εγκατάσταση βιομηχανικού φωταερίου και μια μονάδα διυλιστηρίου πετρελαίου στην Αίγυπτο, για δύο χημικά εργοστάσια στο Μαρόκο, για εργοστάσια λιπασμάτων στην Τυνησία και στην Ιορδανία και ένα ορυχείο φωσφορικού άλατος στην Ιορδανία.

* Ένα σχέδιο οδικού δικτύου στην Τυνησία και ένα σχέδιο σιδηροδρόμων στο Μαρόκο χρηματοδοτήθηκαν από τον τομέα επικοινωνίες και αντιπροσωπεύουν το 23% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων στην περιοχή (167 εκατ. ευρώ).

* Τα συνολικά δάνεια στην Αίγυπτο, στον Λίβανο και στην Τουρκία αντιπροσωπεύουν το 13% της συνολικής χρηματοδότησης (95 εκατ. ευρώ).

Πίνακας 2-.3 Κατανομή ανά χώρα και ανά τομέα των δανείων της ΕΤΕ στις μεσογειακές χώρες το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Η Τράπεζα υπέγραψε 6 δάνεια με 4 χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, καθώς και ένα δάνειο για ένα σχέδιο περιφερειακού ενδιαφέροντος (ανοικοδόμηση μετά από το πέρασμα τυφώνα) στην Κεντρική Αμερική, συνολικού ύψους 310 εκατ. ευρώ.

* Ένα σχέδιο επεξεργασίας των υδάτων στην Κίνα αντιπροσώπευσε το 8% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων (25 εκατ. ευρώ).

* Στον τομέα της ενέργειας, η εγκατάσταση μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την μέθοδο CHP που τροφοδοτείται με φωταέριο στην Ταϋλάνδη και ένα σχέδιο διανομής φωταερίου στο Μεξικό απορρόφησαν το 31% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων (97 εκατ. ευρώ).

* Ένα σχέδιο τηλεπικοινωνιών στη Βραζιλία απορρόφησε το 19% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων (58 εκατ. ευρώ).

* Τα δάνεια στη βιομηχανία και στις ΜΜΕ στη Βραζιλία ανήλθαν στο 31% του συνόλου των χρηματοδοτήσεων (96 εκατ. ευρώ).

Πίνακας 2-4 Κατανομή ανά χώρα και ανά τομέα των δανείων της ΕΤΕ στις χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Το 1999, η Τράπεζα συνήψε 4 συμβάσεις δανειοδότησης στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής για συνολικό ποσό 150 εκατ. ευρώ. Αυτό το ποσό κατανέμεται σε 55 εκατ. ευρώ για δύο σχέδια στον τομέα της ενέργειας, 45 εκατ. ευρώ για ένα σχέδιο στον τομέα επικοινωνίες (οδοποιία), και 50 εκατ. ευρώ για ένα συνολικό δάνειο υπέρ των λήψεων συμμετοχής μικρού και μεσαίου μεγέθους, ουσιαστικά στους τομείς των υδάτων και της εξυγίανσης.

Καταμερισμός των κινδύνων [5]

[5] Με την απόφαση 97/256/EΚ του Συμβουλίου η Τράπεζα καλείται να "καλύπτει τον εμπορικό κίνδυνο, σε ποσοστό 25% των δανειοδοτήσεών της βάσει αυτής της απόφασης, από εγγυήσεις εκτός κοινοτικού προϋπολογισμού, που θα πρέπει να διευρύνονται οποτεδήποτε είναι δυνατό και στο βαθμό που το επιτρέπει η αγορά με βάση ξεχωριστές εντολές".

Κατά τη διάρκεια της χρήσης 1999, η Τράπεζα συνέχισε να εργάζεται για την επίτευξη του στόχου της για καταμερισμό των κινδύνων. Το συνολικό ποσό των χρηματοδοτήσεων υπέρ έργων με καταμερισμό του κινδύνου από την αρχή της δανειοδοτικής δραστηριότητας στα πλαίσια των αποφάσεων του Συμβουλίου ανήλθε σε 1484 εκατ. ευρώ βάσει συνολικής εντολής του τέλους 1999, δηλ. το 20,5% του συνολικού ανωτάτου ορίου δανείων και στο 21,8% των χρηματοδοτήσεων που είχαν χορηγηθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή. Τα στοιχεία ανά περιοχή έχουν ως ακολούθως:

* Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ο καταμερισμός των κινδύνων για τα δάνεια της ΕΤΕ αφορούσε συνολικό ποσό 819 εκατ. ευρώ, δηλ. 23,3% του ανωτάτου ορίου δανείων που έχει καθορισθεί για τις χώρες αυτές και 24,3% των μέχρι στιγμής χορηγηθέντων δανείων. Σε ότι αφορά την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, είναι χρήσιμο να επισημανθεί ότι η Τράπεζα αναλαμβάνει πλήρως τους κινδύνους για το σύνολο των χορηγηθέντων δανείων στο πλαίσιο του μηχανισμού προετοιμασίας για την προσχώρηση, έτσι ώστε το μέρος των κινδύνων που η Τράπεζα αναλαμβάνει θα είναι "εξ ορισμού" ανώτερο του 50% της συνολικής χρηματοδοτικής συνδρομής στην περιοχή (δάνεια στο πλαίσιο του μηχανισμού προετοιμασίας για την προσχώρηση, στα οποία θα προστεθούν σχέδια με καταμερισμό κινδύνου κατ' εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου).

* Στην περιοχή της Μεσογείου, ο καταμερισμός των κινδύνων αναφορικά με τα δάνεια της ΕΤΕ αφορούσε συνολικό ποσό 71 εκατ. ευρώ, δηλ. 3,1% του ανωτάτου ορίου των δανειοδοτήσεων που είχε καθορισθεί για τις χώρες αυτές και το 3,1% των δανείων που επιτράπηκαν στα πλαίσια της εντολής (το συνολικό ποσό των οποίων έχει εγκριθεί). Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις διαδικασίες προγραμματισμού ίδιες της ευρωμεσογειακής συνεργασίας, τα περισσότερα από τα σχέδια υπογράφηκαν από τις κυβερνήσεις ή από δημόσιους οργανισμούς. Συνεπώς δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο καταμερισμός των κινδύνων είναι σχετικά χαμηλός σε αυτή την περιοχή.

* Στην Aσία και τη Λατινική Αμερική, ο καταμερισμός των κινδύνων για τα δάνεια της ΕΤΕ αφορούσε συνολικά 594 εκατ. ευρώ, δηλ. 66% του ανωτάτου ορίου των δανείων [6] που είχε καθορισθεί γι' αυτές τις χώρες και 77,8% των μέχρι σήμερα χορηγηθέντων δανείων.

[6] Τα δάνεια συνολικού ποσού 122 εκατ. ευρώ για την Ασία και τη Λατινική Αμερική στα πλαίσια της προηγούμενης προσωρινής εντολής καλύπτονται ομοίως από τους όρους εγγύησης που καθορίστηκαν με τις αποφάσεις του Συμβουλίου.

* Κανένα δάνειο με καταμερισμό των κινδύνων δεν υπεγράφη στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής ή στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

* Ο καταμερισμός των κινδύνων δεν εφαρμόζεται στα δάνεια για τη Bοσνία-Ερζεγοβίνη.

Οι περιφερειακοί πίνακες στο τέλος του τμήματος 2.3 εμφανίζουν τα δάνεια με καταμερισμό των κινδύνων.

Συνεργασία με άλλους θεσμικούς οργανισμούς

Στις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες, οι δραστηριότητες της Τράπεζας διεξάγονται στα πλαίσια του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την ενίσχυση της προετοιμασίας για ένταξη των υποψηφίων χωρών, ιδίως με τη χρηματοδότηση των επενδύσεων που προορίζονται να εντάξουν την υποδομή τους σε εκείνη της Ένωσης και την παροχή στήριξης στις ΜΜΕ. Στο μέτρο του δυνατού, τα σχέδια συγχρηματοδοτούνται και από άλλους θεσμικούς οργανισμούς. Συνεπώς, οι δραστηριότητες της Τράπεζας εντάσσονται σε μια συντονισμένη προσέγγιση η οποία διεξάγεται σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή και, κατά περίπτωση, με τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς που εργάζονται στις ενδιαφερόμενες χώρες.

Η Τράπεζα συνεργάζεται στενά με το πρόγραμμα PHARE, με το οποίο ανέπτυξε μια καρποφόρα σχέση η οποία χαίρει μεγάλης εκτίμησης στις δικαιούχες χώρες. Εκτός από τη συχνή ενίσχυση που η Τράπεζα παρέχει στη δράση του PHARE κατά τη διάρκεια της φάσης που προηγείται της επένδυσης δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή ώστε τα προγράμματα να στηρίζονται από τις απαραίτητες μελέτες και τεχνική βοήθεια, η Τράπεζα συνεργάζεται ομοίως με το PHARE για τη συγχρηματοδότηση έργων υποδομής.

Ο πίνακας που ακολουθεί ανακεφαλαιώνει τη συμβολή του PHARE και των ΔΧΟ στα έργα που χρηματοδότησε η ΕΤΕ το 1999. Και άλλα σχέδια, που δεν έχουν θέση στην παρούσα έκθεση, χρηματοδοτήθηκαν στα πλαίσια του μηχανισμού προετοιμασίας για την προσχώρηση, της Τράπεζας.

Για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη η Τράπεζα σύστησε μία ειδική επιχειρησιακή ομάδα για τα Βαλκάνια για να καταγράψει τα έργα υποδομής στα οποία θα μπορούσε να δοθεί χρηματοδοτική προτεραιότητα, σε συνεργασία με άλλους ΔΧΟ στα πλαίσια του συμφώνου σταθερότητας για την περιοχή.

Πίνακας 2-5 Συγχρηματοδότηση στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Στην περιοχή της Μεσογείου, οι δραστηριότητες της Τράπεζας διεξήχθησαν στα πλαίσια της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εντάσσονται σε μια εναρμονισμένη προσέγγιση, που διεξάγεται σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή και, ανά περίπτωση, με άλλους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς, ιδίως μέσω πράξεων συγχρηματοδότησης. Ο πίνακας που ακολουθεί εμφανίζει τις συνεισφορές αυτών των ιδρυμάτων στα έργα που χρηματοδότησε η ΕΤΕ.

Πίνακας 2-6 Συγχρηματοδοτήσεις στις μεσογειακές χώρες το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Στην Aσία και τη Λατινική Αμερική, η Τράπεζα συνεχίζει να χρηματοδοτεί έργα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και για την ενδιαφερόμενη χώρα και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κατωτέρω πίνακας εμφανίζει τη σύσταση του αμοιβαίου ενδιαφέροντος των δανείων που υπογράφηκαν το 1999.

Πίνακας 2-7 Αμοιβαίο ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα έργα που διεξάγονται στις χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Η Τράπεζα συνεργάζεται, όποτε αυτό είναι δυνατόν, με άλλους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς στην Ασία και στη Λατινική Αμερική. Ο κατωτέρω πίνακας αναλύει τις συγχρηματοδοτήσεις.

Πίνακας 2-8 Συγχρηματοδοτήσεις στην Ασία και στη Λατινική Αμερική το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Στις περιπτώσεις που οι δανειοδοτικές δραστηριότητες συνοδεύονται από επιδοτήσεις επιτοκίου ή/και από εγγυήσεις του προϋπολογισμού, οι εν λόγω δραστηριότητες έχουν επιπτώσεις στον γενικό προϋπολογισμό της Κοινότητας.

ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ

Η Κοινότητα χορηγεί επιδοτήσεις επιτοκίου στους ακόλουθους τομείς (βλ. πίνακα 4-7):

α) στο πλαίσιο του "μηχανισμού ΜΜΕ".

β) για τη μετατροπή των βιομηχανικών περιοχών παραγωγής άνθρακα/χάλυβα (άρθρο 56 της συνθήκης ΕΚΑΧ).

γ) για την ανασυγκρότηση περιοχών που έχουν πληγεί από καταστροφές στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία (αυτόνομη περιφέρεια της Μαδέρας).

Το 1993, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης αποφάσισε την αύξηση κατά 3 δισεκατ. Εcu της προσωρινής δανειοδοτικής διευκόλυνσης του Εδιμβούργου υπέρ των μεγάλων έργων υποδομής. Από αυτό το συνολικό ποσό, 1 δισεκατ. διατέθηκε για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. το εν λόγω κονδύλιο συνοδεύεται από επιδοτήσεις επιτοκίου συνδεόμενες με τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Η επιχορήγηση ανέρχεται σε 3.000 Εcu ανά νέα θέση απασχόλησης που δημιουργείται, ποσό που ισοδυναμεί κατά μέσο όρο με μείωση επιτοκίου κατά 2%. Η χορήγηση των δανείων στους δικαιούχους ολοκληρώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1995, δεδομένου ότι είχε καλυφθεί το ανώτατο όριο του 1 δισεκατ. Εcu.

Όσον αφορά την ΕΚΑΧ, δεδομένου ότι δεν υπογράφηκε κανένα δάνειο από το 1998, δεν υπήρξε δημοσιονομική επίπτωση από την εφαρμογή του άρθρου 56 της Συνθήκης.

Στον τομέα της ανασυγκρότησης περιοχών που έχουν πληγεί από καταστροφές, το σωρευτικό ποσό των επιδοτήσεων επιτοκίου που καταβλήθηκαν το 1999 ανέρχεται σε 2,2 εκατ. Εuro. Το εν λόγω ποσό περιλαμβάνει τα απευθείας καταβληθέντα από την Επιτροπή ποσά στην αυτόνομη περιφέρεια της Μαδέρας, χωρίς τη μεσολάβηση της ΕΤΕ, τα οποία ανήλθαν σε 475.500 Εuro.

Επιδοτήσεις επιτοκίου συνοδεύουν επίσης ορισμένα δάνεια που η ΕΤΕ χορηγεί εκτός της Κοινότητας. Οι εν λόγω επιδοτήσεις διατίθενται από τους δημοσιονομικούς πόρους και τους πόρους του ΕΤΑ που εμφαίνονται στον πίνακα 2-1.

ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Η έκθεση της Επιτροπής για το ταμείο δημοσιονομικής εγγύησης, που συντάσσεται κάθε εξάμηνο από την ΓΔ Προϋπολογισμού, αναφέρεται στην κατάσταση των εγγυήσεων.

στατιστικο παραρτημα

Πίνακας 4-1 Ετήσια εξέλιξη της δανειοληψίας και της δανειοδοσίας στην Κοινότητα

Εκατ. ευρώ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-2 Τρέχουσες κοινοτικές δανειοληψίες

Καθαρό υπόλοιπο ληφθέντων δανείων στο τέλος κάθε περιόδου (1)

(σε εκατ. ευρώ)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-3 Κοινοτικές δανειοληψίες που εκδόθηκαν το 1999, ανά νόμισμα δανεισμού

(σε εκατ. ευρώ)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-4 Δάνεια ΝΚΜ ανά νόμισμα: τρέχοντα υπόλοιπα του χρέους στις 31.12.1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-5 Επιδοτήσεις επιτοκίου που καταβλήθηκαν στα πλαίσια των διαφόρων κοινοτικών μηχανισμών από το 1987 έως το 1999

(σε εκατ. Εcu/ευρώ)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-6 Δάνεια που υπογράφηκαν από την ΕΤΕ στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-7 Δάνεια που υπογράφηκαν από την ΕΤΕ στις μεσογειακές χώρες το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-8 Δάνεια που υπέγραψε η ΕΤΕ στην Ασία και στη Λατινική Αμερική το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πίνακας 4-9 Δάνεια που υπέγραψε η ΕΤΕ στη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής το 1999

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>