3.7.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 173/19

(1)

Traktat stanowi, że podczas definiowania i wdrażania wszystkich wspólnotowych polityk i działań należy zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego; jego art. 3 ust. 1 lit. p) wymaga, aby działalność Wspólnoty obejmowała przyczynianie się do osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia.

(2)

Działalność Wspólnoty powinna uzupełniać krajowe działania mające na celu poprawę zdrowia publicznego, eliminując źródła zagrożeń dla zdrowia ludzkiego.

(3)

Przemoc fizyczna, seksualna i psychiczna wobec dzieci, młodzieży i kobiet, w tym zagrożenie aktami takiej przemocy, przymus lub arbitralne pozbawienie wolności bez względu na to, czy pojawia się w życiu publicznym czy prywatnym, stanowi naruszenie ich prawa do życia, bezpieczeństwa, wolności, godności oraz integralności fizycznej i emocjonalnej, a także poważne zagrożenie dla zdrowia fizycznego i psychicznego ofiar takiej przemocy. Przemoc tego rodzaju, tak powszechna we Wspólnocie, stanowi realne naruszenie praw podstawowych i realny uszczerbek dla zdrowia, a zarazem przeszkodę w korzystaniu z prawa do bezpieczeństwa, wolności i praw obywatelskich.

(4)

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie jako stan pełnego komfortu fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie jedynie braku choroby czy niepełnosprawności. Zgodnie z rezolucją Zgromadzenia WHO z 1996 r. przemoc stanowi jeden z głównych problemów w zakresie zdrowia publicznego na świecie. W swoim sprawozdaniu z dnia 3 października 2002 r. na temat przemocy i zdrowia WHO zaleca propagowanie działań w zakresie profilaktyki podstawowej, wzmocnienie działań na rzecz ofiar przemocy oraz zintensyfikowanie współpracy i wymiany informacji na temat zapobiegania przemocy.

(5)

Zasady te znalazły uznanie w licznych konwencjach, deklaracjach i protokołach najważniejszych organizacji i instytucji międzynarodowych, w tym Organizacji Narodów Zjednoczonych, Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), Światowej Konferencji na rzecz Kobiet oraz Światowego Kongresu przeciwko wykorzystywaniu seksualnemu dzieci w celach handlowych.

(6)

Walkę z przemocą należy uznać za element ochrony praw podstawowych uznanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (4) i towarzyszących jej wyjaśnieniach, pamiętając, iż w jej ramach uznane jest między innymi prawo do godności, równości i solidarności. Zawiera ona szereg konkretnych artykułów odnoszących się do ochrony i propagowania integralności fizycznej i psychicznej, równego traktowania mężczyzn i kobiet, praw dziecka oraz niedyskryminacji, a także uznających zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania, niewolnictwa i pracy przymusowej oraz pracy dzieci. W karcie uznano, że do definiowania i wdrażania wszystkich polityk i działań Wspólnoty konieczny jest wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego.

(7)

Parlament Europejski wezwał Komisję do opracowania i realizacji programów działań mających na celu walkę z taką przemocą między innymi w rezolucjach: z dnia 19 maja 2000 r. w sprawie komunikatu Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego: „O dalsze działania w walce z handlem kobietami” (5), z dnia 20 września 2001 r. w sprawie okaleczania kobiecych organów płciowych (6), z dnia 17 stycznia 2006 r. w sprawie strategii zapobiegania handlowi kobietami i dziećmi narażonymi na wykorzystywanie seksualne (7) oraz z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie obecnej sytuacji oraz przyszłych działań w zakresie zwalczania przemocy wobec kobiet (8).

(8)

Wspólnotowy program działań ustanowiony decyzją nr 293/2000/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 stycznia 2000 r. przyjmującą program działania Wspólnoty („program Daphne”) (2000–2003) w sprawie środków zapobiegawczych w walce przeciwko przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet (9) pomógł podnieść poziom świadomości w całej Unii Europejskiej oraz zintensyfikować i wzmocnić współpracę między organizacjami w państwach członkowskich zajmującymi się zwalczaniem przemocy.

(9)

Wspólnotowy program działań ustanowiony decyzją nr 803/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. przyjmującą program działania Wspólnoty (2004–2008) w celu zapobiegania i zwalczania przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet oraz w celu ochrony ofiar i grup ryzyka („program Daphne II”) (10) stanowi kontynuację wcześniejszych osiągnięć programu Daphne; zgodnie z art. 8 ust. 2 decyzji nr 803/2004/WE Komisja podejmie niezbędne kroki, aby zapewnić spójność rocznych przydziałów finansowych z nowymi prognozami finansowymi.

(10)

Wskazane jest zapewnienie ciągłości projektów wspieranych w ramach programów Daphne i Daphne II.

(11)

Istotne i niezbędne jest uznanie, iż przemoc wobec dzieci, młodzieży i kobiet ma poważne, bezpośrednie i długofalowe konsekwencje dla ich zdrowia fizycznego i psychicznego oraz dla ich rozwoju psychologicznego i społecznego, jak również dla zapewnienia równych szans osobom dotkniętym tym problemem, jednostkom, rodzinom i społecznościom; przemoc powoduje też wysokie koszty społeczne i ekonomiczne, które ponosi całe społeczeństwo.

(12)

Przemoc wobec kobiet przyjmuje wiele form – od przemocy domowej, powszechnie występującej na wszystkich poziomach społeczeństwa, do okrutnych tradycyjnych praktyk związanych z przemocą fizyczną wobec kobiet, takich jak okaleczanie organów płciowych i przestępstwa związane z naruszeniem czci, które to praktyki są szczególną formą przemocy wobec kobiet.

(13)

Dzieci, młodzież lub kobiety będące świadkami przemocy wobec swoich bliskich powinny być uznawane, zgodnie z programem ustanowionym niniejszą decyzją (zwanym dalej „programem”), za ofiary przemocy.

(14)

W zakresie zapobiegania przemocy, w tym molestowaniu i wykorzystywaniu seksualnemu dzieci, młodzieży i kobiet, oraz w zakresie ochrony ofiar i grup ryzyka Unia Europejska ma następujące możliwości wnoszenia wartości dodanej do działań podejmowanych przede wszystkim przez państwa członkowskie: rozpowszechnianie i wymiana informacji, doświadczeń i dobrych praktyk, propagowanie innowacyjnego podejścia; wspólne wyznaczanie priorytetów, rozwijanie odpowiednich sieci współpracy, wybór projektów na poziomie ogólnowspólnotowym, w tym projektów wspierających bezpłatne telefony zaufania dla dzieci oraz specjalne linie dotyczące dzieci zaginionych i wykorzystywanych seksualnie, motywowanie i mobilizowanie wszystkich zainteresowanych stron oraz ogólnoeuropejskie kampanie przeciw przemocy służące podniesieniu poziomu świadomości. Działania te powinny również obejmować wspieranie dzieci, młodzieży i kobiet, które są ofiarami handlu ludźmi.

(15)

Ponieważ podstawowymi przyczynami i konsekwencjami przemocy mogą często skutecznie zajmować się organizacje lokalne i regionalne działające we współpracy ze swoimi odpowiednikami w innych państwach członkowskich, program powinien przywiązywać odpowiednią wagę do środków i działań zapobiegawczych na rzecz wsparcia ofiar podejmowanych na szczeblu lokalnym i regionalnym.

(16)

W związku z tym, że cele niniejszej decyzji, mianowicie zapobieganie i zwalczanie wszystkich form przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet, nie mogą być w zadowalającym stopniu osiągnięte przez państwa członkowskie ze względu na potrzebę wymiany informacji na poziomie wspólnotowym oraz rozpowszechniania dobrych praktyk na terenie całej Wspólnoty, a można je osiągnąć w lepszy sposób na poziomie wspólnotowym z uwagi na potrzebę skoordynowanego i interdyscyplinarnego podejścia oraz na rozmiary lub skutki programu, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(17)

Niniejsza decyzja ustanawia na cały czas trwania programu kopertę finansową stanowiącą główny punkt odniesienia dla władzy budżetowej podczas corocznej procedury budżetowej w rozumieniu punktu 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami (11).

(18)

Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (12), zwane dalej „rozporządzeniem finansowym”, i rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2342/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (13), które zabezpieczają interesy finansowe Wspólnoty, muszą być zastosowane z uwzględnieniem zasady prostoty i spójności w wyborze instrumentów budżetowych, ograniczania liczby przypadków, w których Komisja ponosi bezpośrednią odpowiedzialność za ich wdrażanie i zarządzanie nimi, a także wymaganej proporcjonalności pomiędzy ilością zasobów i obciążeniem administracyjnym związanym z ich wykorzystaniem.

(19)

Należy również przedsięwziąć właściwe środki, aby zapobiec nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, a także podjąć konieczne działania w celu odzyskania utraconych, niesłusznie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych środków, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (14), rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (15) oraz rozporządzeniem (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 dotyczącym dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) (16).

(20)

Rozporządzenie finansowe wymaga, aby dotacje operacyjne miały oparcie w akcie podstawowym.

(21)

Środki niezbędne dla wdrożenia niniejszej decyzji powinny być przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (17).

(22)

Zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w procesie podejmowania decyzji ma podstawowe znaczenie dla osiągnięcia równości płci. Państwa członkowskie powinny zatem dołożyć wszelkich starań w celu osiągnięcia równowagi pomiędzy liczbą kobiet i mężczyzn w składzie komitetu, o którym mowa w art. 10,

a)

pomoc organizacjom pozarządowym i innym organizacjom działającym w tym obszarze, o których mowa w art. 7, oraz ich wspieranie;

b)

przygotowywanie i realizacja akcji uświadamiających skierowanych do określonych kręgów odbiorców, takich jak osoby wykonujące określone zawody, właściwe organy, określone części społeczeństwa i grupy ryzyka, mając na celu zarówno poprawę zrozumienia postawy zerowej tolerancji wobec przemocy i propagowania tej postawy, jak i zachęcanie do wspierania ofiar i zgłaszania przypadków przemocy właściwym organom;

c)

rozpowszechnianie wyników uzyskanych w ramach programów Daphne i Daphne II, wraz z ich dostosowaniem, przekazywaniem i wykorzystaniem przez innych beneficjentów lub na innych obszarach geograficznych;

d)

identyfikacja i intensyfikacja działań przyczyniających się do pozytywnego traktowania osób narażonych na przemoc, mianowicie postępowanie zachęcające do szacunku dla takich osób oraz wspierające ich dobre samopoczucie i samorealizację;

e)

tworzenie i wspieranie interdyscyplinarnych sieci, mając na celu wzmocnienie współpracy organizacji pozarządowych i innych organizacji działających w tym obszarze;

f)

zapewnienie gromadzenia informacji popartych dowodami i rozwoju bazy wiedzy, zapewnienie wymiany, identyfikacji i rozpowszechniania informacji i dobrych praktyk, w tym przez badania naukowe, szkolenia, wizyty studyjne oraz wymiany pracownicze;

g)

opracowywanie i testowanie materiałów uświadamiających i edukacyjnych dotyczących ochrony przed przemocą wobec dzieci, młodzieży i kobiet oraz uzupełnianie i dostosowywanie materiałów już dostępnych, tak aby mogły zostać wykorzystane na innych obszarach geograficznych lub w odniesieniu do innych kręgów odbiorców;

h)

badanie zjawisk związanych z przemocą i ich wpływu zarówno na ofiary, jak i na ogół społeczeństwa, w tym na opiekę zdrowotną, koszty społeczne i ekonomiczne, w celu zajęcia się przyczynami przemocy na wszystkich poziomach społecznych;

i)

opracowywanie i realizacja programów wsparcia ofiar i osób zagrożonych przemocą oraz programów interwencyjnych dla sprawców przy zapewnieniu bezpieczeństwa ofiar.

a)

konkretne działania podejmowane przez Komisję, na przykład studia i badania naukowe, badania opinii publicznej i ankiety, opracowywanie wskaźników i metodologii, gromadzenie, opracowywanie i rozpowszechnianie danych i statystyk, seminaria, konferencje i spotkania ekspertów, organizacja kampanii i imprez publicznych, tworzenie i prowadzenie działów pomocy i stron internetowych, przygotowywanie i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych (w tym programów komputerowych i materiałów dydaktycznych), ustanowienie – przy udziale zainteresowanych stron – zespołów doradczych i umożliwienie ich działalności polegającej na dostarczaniu fachowych analiz związanych z przemocą, wspieranie innych sieci ekspertów krajowych oraz działania w zakresie analizy, monitorowania i oceny;

b)

konkretne projekty ponadnarodowe leżące w interesie Wspólnoty, w których biorą udział co najmniej dwa państwa członkowskie, zgodnie z warunkami określonymi w rocznych programach prac;

c)

wspieranie działalności organizacji pozarządowych lub innych organizacji działających w ogólnym interesie europejskim w ramach ogólnych celów programu określonych w art. 2, zgodnie z warunkami określonymi w rocznych programach prac.

a)

kraje, z którymi Unia Europejska podpisała traktat o przystąpieniu;

b)

kraje kandydujące objęte strategią przedakcesyjną, zgodnie z ogólnymi zasadami i warunkami uczestnictwa tych krajów w programach wspólnotowych określonymi odpowiednio w umowie ramowej i w decyzjach rad stowarzyszenia;

c)

państwa EFTA, które są stroną porozumienia EOG, zgodnie z postanowieniami tego porozumienia;

d)

kraje Bałkanów Zachodnich, zgodnie z ustaleniami, które mają być dokonane z tymi krajami na mocy umów ramowych w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa tych krajów w programach wspólnotowych.

—

dotacji,

—

zamówień publicznych.

a)

cele ogólne i szczegółowe określone w art. 2 i 3 i środki stosowane w różnych dziedzinach zgodnie z art. 3 oraz zgodność z rocznym programem prac;

b)

jakość proponowanego działania pod względem jego koncepcji, organizacji, sposobu przedstawienia i oczekiwanych wyników;

c)

wysokość kwoty finansowania wspólnotowego przedstawiona we wniosku i jej efektywność pod względem kosztów w odniesieniu do oczekiwanych wyników;

d)

wpływ oczekiwanych wyników na cele ogólne i szczegółowe określone w art. 2 i 3 oraz na środki stosowane w różnych dziedzinach zgodnie z art. 3;

e)

innowacje.

a)

spójności z celami programu;

b)

jakości planowanych działań;

c)

prawdopodobnego efektu mnożnikowego wywieranego na adresatów tych działań;

d)

geograficznego aspektu skutków przeprowadzonych działań;

e)

zaangażowania obywateli w organizację stosownych podmiotów;

f)

opłacalności w stosunku do proponowanego działania.

a)

okresowe sprawozdanie oceniające na temat uzyskanych wyników oraz jakościowych i ilościowych aspektów realizacji programu wraz z wykazem finansowanych projektów i środków – nie później niż dnia 31 marca 2011 r.;

b)

komunikat w sprawie kontynuacji programu – nie później niż dnia 31 maja 2012 r.;

c)

sprawozdanie oceniające ex post – na temat realizacji i wyników programu – nie później niż dnia 31 grudnia 2014 r.