32001Y0115(01)

Σχέδιο προγράμματος μέτρων για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων επί αστικών και εμπορικών υποθέσεων

(2001/C 12/01)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η συνθήκη του Άμστερνταμ εισάγει στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έναν νέο τίτλο ΙV ο οποίος περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις όσον αφορά τη δικαστική συνεργασία επί αστικών υποθέσεων.

Προκειμένου να δώσει ώθηση στη συνεργασία αυτή και να της καθορίσει σαφείς προσανατολισμούς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 1999 απεφάνθη ότι "μια βελτιωμένη αμοιβαία αναγνώριση δικαστικών αποφάσεων και η αναγκαία προσέγγιση των νομοθεσιών θα διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των αρχών και τη δικαστική προστασία των ιδιωτών". Ενέκρινε την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης η οποία θα πρέπει να αποτελέσει "τον ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας τόσο σε αστικά όσο και σε ποινικά θέματα εντός της Ένωσης".

Όσον αφορά τις αστικές υποθέσεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστήριξε "την περαιτέρω μείωση των ενδιάμεσων μέτρων τα οποία ακόμη απαιτούνται για την αναγνώριση και εκτέλεση οιασδήποτε δικαστικής απόφασης στο κράτος στο οποίο ζητείται η εκτέλεση". "Ως πρώτο βήμα αυτές οι ενδιάμεσες διαδικασίες θα πρέπει να καταργηθούν όσον αφορά τους τίτλους που έχουν εκδοθεί για μικρές αστικές ή εμπορικές απαιτήσεις και ορισμένες δικαστικές αποφάσεις του οικογενειακού δικαίου (π.χ. αξιώσεις διατροφής και δικαίωμα επίσκεψης). Οι αποφάσεις αυτές θα πρέπει να αναγνωρίζονται αυτομάτως σε όλη την Ένωση χωρίς να υφίστανται ενδιάμεσες διαδικασίες ή λόγοι άρνησης εκτέλεσης. Αυτό θα μπορούσε να συνοδεύεται από την θέσπιση ελαχίστων προτύπων για συγκεκριμένες πτυχές της πολιτικής δικονομίας".

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να θεσπίσουν έως το Δεκέμβριο του 2000 ένα πρόγραμμα μέτρων για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης και προσθέτει ότι "με το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να ξεκινήσουν εργασίες για τον ευρωπαϊκό εκτελεστό τίτλο καθώς και για τις πτυχές του δικονομικού δικαίου για τις οποίες θεωρούνται αναγκαίες κοινές ελάχιστες προδιαγραφές προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης, με σεβασμό των θεμελιωδών αρχών του δικαίου των κρατών μελών".

Μεταξύ των κρατών μελών, η σύμβαση των Βρυξελλών της 27ης Σεπτεμβρίου 1968 καθορίζει τους κανόνες σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Η σύμβαση αυτή, η οποία τροποποιήθηκε πολλές φορές κατά την προσχώρηση νέων κρατών στην Κοινότητα(1), πρόκειται σήμερα να μετατραπεί σε κανονισμό(2).

Στο ενεργητικό της Κοινότητας πρέπει να εγγραφούν και άλλα σημαντικά επιτεύγματα: ο κανονισμός που αποκαλείται "Βρυξέλλες ΙΙ", περί της διεθνούς δικαιοδοσίας, αναγνώρισης και εκτέλεσης αποφάσεων στον τομέα των γαμικών σχέσεων και της γονικής μέριμνας έναντι των κοινών τέκνων των συζύγων και ο κανονισμός περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας(3).

Η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των αστικών και εμπορικών αποφάσεων δεν είναι συνεπώς νέα μεταξύ των κρατών μελών. Εντούτοις, η εφαρμογή της είχε μέχρι σήμερα περιορισμένη εμβέλεια για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι ότι πολλοί τομείς του ιδιωτικού δικαίου αποκλείονται από τα ισχύοντα νομοθετήματα, όπως π.χ. οι οικογενειακές καταστάσεις που γεννώνται από σχέσεις εκτός γάμου, οι γαμικές διαφορές και οι κληρονομικές σχέσεις.

Ο δεύτερος λόγος οφείλεται στο γεγονός ότι τα υπάρχοντα κείμενα αφήνουν να διατηρούνται ορισμένα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων της δικαιοσύνης. Οι ενδιάμεσες διαδικασίες οι οποίες επιτρέπουν να εκτελεσθεί σε άλλο κράτος μέλος μία απόφαση που εξεδόθη σε ένα κράτος μέλος κρίνονται ακόμη υπερβολικά δεσμευτικές. Κατ' αυτόν τον τρόπο, παρά τις αλλαγές και τις απλουστεύσεις που επιφέρει στον τομέα της αναγνώρισης και της εκτέλεσης των αποφάσεων, ο μελλοντικός κανονισμός Βρυξέλλες Ι δεν καταργεί όλα τα εμπόδια για μία απρόσκοπτη κυκλοφορία των αποφάσεων στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από τη συζήτηση που οργανώθηκε για το θέμα αυτό κατά το ανεπίσημο Συμβούλιο ΔΕΥ της Μασσαλίας στις 28 και 29 Ιουλίου 2000 προέκυψαν ορισμένοι προσανατολισμοί.

Στο παρόν πρόγραμμα μέτρων καθορίζονται οι στόχοι και τα στάδια για τις εργασίες που θα αναληφθούν στα πλαίσια της Ένωσης κατά τα προσεχή έτη προκειμένου να εφαρμοστεί η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης. Υποστηρίζεται η υιοθέτηση μέτρων τα οποία θα διευκολύνουν, τόσο τη δραστηριότητα των οικονομικών φορέων, όσο και την καθημερινή ζωή των πολιτών.

Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει μέτρα τα οποία αφορούν την αναγνώριση και την εκτέλεση σε ένα κράτος μέλος των αποφάσεων που έχουν ληφθεί σε ένα άλλο κράτος μέλος, γεγονός το οποίο προϋποθέτει να έχουν εκδοθεί εναρμονισμένοι κανόνες δικαιοδοσίας όπως έχει ήδη γίνει στη σύμβαση των Βρυξελλών και στον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙ. Ουδόλως προδικάζει τις εργασίες που θα αναληφθούν σε άλλους τομείς της δικαστικής συνεργασίας επί αστικών θεμάτων, ιδιαίτερα στον τομέα της σύγκρουσης των δικαίων. Τα μέτρα σχετικά με την εναρμόνιση των κανόνων σύγκρουσης των δικαίων τα οποία μπορούν ενίοτε να καταχωρηθούν στα ίδια νομοθετήματα μ' αυτά που αφορούν τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων, συμβάλουν πράγματι στη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων.

Κατά την εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων θα ληφθούν υπόψη νομοθετήματα τα οποία έχουν εκδοθεί καθώς και τρέχουσες εργασίες σε άλλα διεθνή πλαίσια.

Η διαδικασία που εγκρίθηκε για την κατάρτιση του προγράμματος αναλύεται ως εξής:

- εντοπισμός των τομέων στους οποίους πρέπει να σημειωθεί πρόοδος,

- καθορισμός του χαρακτήρα, των λεπτομερειών και της εμβέλειας της προόδου που πρέπει να σημειωθεί,

- καθορισμός των σταδίων της προόδου που πρέπει να σημειωθεί.

Ι. ΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Η σύμβαση των Βρυξελλών του 1968 είναι το βασικό νομοθέτημα. Καλύπτει όλους τους τομείς του αστικού και εμπορικού δικαίου, εκτός από εκείνους που αποκλείονται ρητώς από την εφαρμογή της, και οι οποίοι απαριθμούνται περιοριστικά από το κείμενο αυτό: προσωπική κατάσταση και ικανότητα των φυσικών προσώπων, γαμικές σχέσεις, κληρονομικές σχέσεις· πτωχεύσεις· κοινωνική ασφάλιση· διαιτησία. Ο μελλοντικός κανονισμός Βρυξέλλες Ι, ο οποίος θα αντικαταστήσει τη σύμβαση του 1968, δεν θα τροποποιήσει το εν λόγω πεδίο εφαρμογής.

Τα συμπληρωματικά νομοθετήματα: οι τομείς που αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής της σύμβασης των Βρυξελλών δεν καλύπτονται ακόμη όλοι από τα νομοθετήματα που συμπληρώνουν το σύνολο των διατάξεων το οποίο θεσπίστηκε το 1968.

Ο κανονισμός Βρυξέλλες ΙΙ, της 29ης Μαΐου 2000, εφαρμόζεται στις αστικές διαδικασίες σχετικά με το διαζύγιο, το δικαστικό χωρισμό ή την ακύρωση του γάμου των συζύγων, καθώς και στις αστικές διαδικασίες σχετικά με τη γονική μέριμνα έναντι των κοινών τέκνων των συζύγων συνεπεία των αναφερομένων στο προηγούμενο σημείο διαδικασιών που αφορούν τις γαμικές σχέσεις.

Κατά συνέπεια, δεν σχετίζονται και εξακολουθούν να εξαιρούνται από κάθε νομοθέτημα εφαρμοστέο μεταξύ των κρατών μελών:

- ορισμένες πτυχές της αντιδικίας του διαζυγίου ή του δικαστικού χωρισμού οι οποίες δεν καλύπτονται από τον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙ (ιδιαίτερα οι αποφάσεις σχετικά με τη γονική ευθύνη που τροποποιούν τις αποφάσεις οι οποίες ελήφθησαν κατά την απόφαση διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού),

- οι οικογενειακές καταστάσεις που δημιουργούνται από άλλες εκτός του γάμου σχέσεις (φυσική οικογένεια),

- οι γαμικές σχέσεις,

- οι διαθήκες και η κληρονομική διαδοχή.

Ο κανονισμός της 29ης Μαΐου 2000 περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας εφαρμόζεται στις συλλογικές διαδικασίες που βασίζονται στην αφερεγγυότητα του οφειλέτη και έχουν ως συνέπεια την μερική πτωχευτική απαλλοτρίωση του οφειλέτη καθώς και τον διορισμό συνδίκου(4).

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Α. ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΑΚΟΜΗ ΑΠΟ ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΑ

Είναι αναγκαία η πρόοδος κυρίως στον τομέα του οικογενειακού δικαίου. Θα καταρτιστούν νομοθετήματα στους ακόλουθους δύο τομείς προτεραιότητας:

1. Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση των αποφάσεων στον τομέα της λύσης του καθεστώτος που διέπει τις γαμικές σχέσεις, των περιουσιακών συνεπειών του χωρισμού των εκτός γάμου ζευγαριών και της κληρονομικής διαδοχής

Οι γαμικές σχέσεις και η κληρονομική διαδοχή περιλαμβάνονταν ήδη στις προτεραιότητες του σχεδίου δράσης της Βιέννης (Δεκέμβριος 1998). Τα οικονομικά αποτελέσματα των αποφάσεων που λαμβάνονται κατά την αποδυνάμωση ή λύση του δεσμού του γάμου ζώντων των συζύγων, ή κατόπιν θανάτου ενός εξ αυτών, παρουσιάζουν, προφανώς, μείζον ενδιαφέρον για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου. Στα πλαίσια αυτά, ενδέχεται να πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των γαμικών σχέσεων και της κληρονομικής διαδοχής για την κατάρτιση νομοθετημάτων. Εν προκειμένω, θα εξεταστεί η σχέση που υπάρχει στα δίκαια των κρατών μελών μεταξύ των γαμικών σχέσεων και της κληρονομικής διαδοχής.

Θα εξεταστεί επίσης το θέμα των περιουσιακών συνεπειών του χωρισμού των εκτός γάμου ζευγαριών, ώστε να μελετηθούν όλες οι περιουσιακές πτυχές του οικογενειακού δικαίου.

2. Διεθνής δικαιοδοσία, αναγνώριση και εκτέλεση των αποφάσεων στον τομέα της γονικής μέριμνας και άλλων μη περιουσιακών πτυχών του χωρισμού των ζευγαριών

α) Οικογενειακές καταστάσεις που γεννώνται από άλλες εκτός του γάμου σχέσεις

Εν προκειμένω πρόκειται για τη συμπλήρωση του τομέα του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ, ώστε να ληφθεί υπόψη μια κοινωνική πραγματικότητα: τα ζευγάρια σχηματίζονται όλο και συχνότερα εκτός κάθε δεσμού γάμου και αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των τέκνων που γεννώνται εκτός γάμου.

Προκειμένου να ληφθεί υπόψη αυτή η νέα κοινωνική πραγματικότητα, το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ πρέπει να επεκταθεί ενδεχομένως με χωριστό νομοθέτημα, ιδιαίτερα στις αποφάσεις που αφορούν την άσκηση της γονικής μέριμνας έναντι των τέκνων του εκτός γάμου ζευγαριού.

β) Αποφάσεις για τη γονική μέριμνα εκτός των αποφάσεων οι οποίες ελήφθησαν κατά το διαζύγιο ή το χωρισμό

Οι διατάξεις του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ αφορούν μόνον τις αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τις διαδικασίες που αφορούν τις γαμικές σχέσεις. Δεδομένης της συχνότητας και της σημασίας των αποφάσεων που λαμβάνονται μεταγενέστερα, και οι οποίες μπορούν να τροποποιήσουν τους όρους άσκησης της γονικής μέριμνας, οι οποίοι καθορίζονται στις αποφάσεις που λαμβάνονται κατά το διαζύγιο ή το χωρισμό, είναι απαραίτητο να υπαχθούν στους κανόνες της δικαιοδοσίας, αναγνώρισης και εκτέλεσης που περιλαμβάνονται στον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙ. Η εξέλιξη αυτή πρέπει να αφορά τόσο τις αποφάσεις σχετικά με τα εντός γάμου ζευγάρια, όσο και τις αποφάσεις που λαμβάνονται στα πλαίσια του χωρισμού των εκτός γάμου ζευγαριών.

Στους νέους τομείς οι οποίοι δεν καλύπτονται σήμερα από κανένα νομοθέτημα, θα ήταν χρήσιμο να εξεταστεί η κατάσταση του εσωτερικού δικαίου των κρατών μελών καθώς και τα ισχύοντα διεθνή νομοθετήματα, προκειμένου να υπολογιστεί η εμβέλεια που θα πρέπει να δοθεί στα νομοθετήματα που πρόκειται να καταρτιστούν.

Β. ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΑ ΙΣΧΥΟΝΤΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΑ

Εν προκειμένω, πρόκειται για τη βελτίωση της λειτουργίας των υπαρχόντων μηχανισμών, με τη μείωση ή κατάργηση των εμποδίων για την ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων της δικαιοσύνης. Τα συμπεράσματα του Τάμπερε αναφέρονται γενικότερα σε όλες τις "αστικές υποθέσεις", αλλά υπογραμμίζουν επίσης ότι, κατ' αρχήν, πρέπει να καταργηθούν αυτές οι ενδιάμεσες διαδικασίες για τις αξιώσεις μικρής σημασίας στον τομέα του δικαίου των καταναλωτών ή στον εμπορικό τομέα, καθώς και για ορισμένες αποφάσεις που αφορούν διαφορές σχετικές με το οικογενειακό δίκαιο (π.χ. οι αξιώσεις διατροφής και τα δικαιώματα προσωπικής επικοινωνίας με τα τέκνα).

Ο στόχος επομένως είναι δύο τομείς: το οικογενειακό δίκαιο αφενός, και ιδιαίτερα το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με τα τέκνα και οι αξιώσεις διατροφής, και αφετέρου το εμπορικό δίκαιο και το δίκαιο των καταναλωτών. Οι τομείς αυτοί, συνεπώς, ορίζονται ως έχοντες προτεραιότητα.

1. Δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με τα τέκνα

Υπήρξε ήδη σχετική πρωτοβουλία από την Γαλλία. Έχει ως στόχο την κατάργηση της διαδικασίας κηρύξεως της εκτελεστότητας για την διασυνοριακή άσκηση του δικαιώματος προσωπικής επικοινωνίας με τα τέκνα που απορρέει από απόφαση υπαγόμενη στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ.

2. Αξιώσεις διατροφής

Το θέμα αυτό, το οποίο αναφέρεται ρητώς στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε, ενδιαφέρει άμεσα, όπως και το προηγούμενο, την καθημερινή ζωή των πολιτών. Πράγματι, η εγγύηση της αποτελεσματικής και ταχείας είσπραξης των αξιώσεων διατροφής είναι ουσιαστικής σημασίας για την ευημερία μεγάλου αριθμού ατόμων στην Ευρώπη, χωρίς αυτό να προϋποθέτει αναγκαστικά την κατάρτιση χωριστού νομοθετήματος. Για τους δικαιούχους διατροφής ισχύουν ήδη οι διατάξεις της σύμβασης των Βρυξελλών και του μελλοντικού κανονισμού Βρυξέλλες Ι, αλλά θα πρέπει επίσης, εγκαίρως, να ισχύσει γι' αυτούς και η κατάργηση της διαδικασίας κηρύξεως της εκτελεστότητας, γεγονός που θα καταστήσει αποτελεσματικότερα τα μέσα τα οποία διαθέτουν για να καταστήσουν σεβαστά τα δικαιώματά τους.

3. Μη αμφισβητούμενες απαιτήσεις

Η κατάργηση της διαδικασίας κηρύξεως της εκτελεστότητας για τις μη αμφισβητούμενες απαιτήσεις πρέπει να περιληφθεί στις προτεραιότητες της Κοινότητας.

Το περιεχόμενο της έννοιας των μη αμφισβητούμενων απαιτήσεων, θα διευκρινιστεί όταν θα καθοριστούν τα όρια των νομοθετημάτων που θα καταρτιστούν κατ' εφαρμογή του προγράμματος· αυτή τη στιγμή, η έννοια αυτή καλύπτει, γενικότερα, τις καταστάσεις στις οποίες ένας πιστωτής έχει αποκτήσει εκτελεστό τίτλο κατά του οφειλέτη, και υπό τον όρο ότι ο οφειλέτης αποδεδειγμένα δεν έχει αμφισβητήσει τη φύση ή το μέγεθος της οφειλής του.

Το ότι μια διαδικασία κηρύξεως της εκτελεστότητας μπορεί να επιβραδύνει την εκτέλεση αποφάσεων που αφορούν μη αμφισβητούμενες απαιτήσεις εμπεριέχει αντίφαση. Το γεγονός αυτό δικαιολογεί πλήρως το ότι ο τομέας αυτός είναι ένας από τους πρώτους στους οποίους πρέπει να καταργηθεί η διαδικασία κηρύξεως της εκτελεστότητας. Η ταχεία είσπραξη των οφειλών συνιστά απόλυτη ανάγκη για το εμπόριο και αντιπροσωπεύει μόνιμο μέλημα των οικονομικών κύκλων που ενδιαφέρονται για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

4. Διαφορές μικρής σημασίας

Η έννοια των διαφορών μικρής σημασίας στην οποία αναφέρεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε καλύπτει διάφορες καταστάσεις ποικίλης σημασίας, βάσει των οποίων εφαρμόζονται διαφορετικές διαδικασίες, ανάλογα με τα κράτη μέλη. Οι εργασίες για την απλούστευση και την επίσπευση της εκδίκασης των διασυνοριακών διαφορών που αφορούν αξιώσεις μικρής σημασίας, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Τάμπερε, θα έχουν επίσης ως αποτέλεσμα, μέσω της θέσπισης κοινών ειδικών δικονομικών κανόνων ή ελάχιστων κανόνων, να διευκολυνθεί η αναγνώριση και η εκτέλεση των αποφάσεων(5).

ΙΙ. ΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Οι σημερινοί βαθμοί της αμοιβαίας αναγνώρισης

Όσον αφορά τους τομείς που δεν καλύπτονται από τα υπάρχοντα νομοθετήματα, η αναγνώριση και η εκτέλεση των αλλοδαπών αποφάσεων υπάγονται στο δίκαιο του κράτους στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, καθώς και στις διεθνείς διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες που ισχύουν στον τομέα αυτό.

Στους τομείς που ήδη καλύπτονται από τα υπάρχοντα νομοθετήματα, διακρίνονται δύο βαθμοί:

Ο πρώτος βαθμός περιλαμβάνεται σήμερα ακόμη στη σύμβαση των Βρυξελλών του 1968, καθώς και στον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙ: αυτόματη αναγνώριση, εκτός σε περιπτώσεις αμφισβήτησης· δήλωση εκτελεστικού χαρακτήρα (exequatur) που λαμβάνεται κατόπιν αιτήσεως, με δυνατότητα απόρριψης της αίτησης για έναν από τους λόγους που απαριθμούνται περιοριστικά στο εφαρμοστέο εν προκειμένω νομοθέτημα. Πρόκειται λοιπόν για διαδικασία κηρύξεως της εκτελεστότητας λιγότερο πολύπλοκη από εκείνη που απορρέει γενικά από την εφαρμογή του εθνικού δικαίου.

Ο δεύτερος βαθμός προκύπτει από τις εργασίες αναθεώρησης των συμβάσεων Βρυξελλών και Λουγκάνο και θα εφαρμοστεί μετά την έκδοση του κανονισμού Βρυξέλλες Ι, ο οποίος θα αντικαταστήσει τη σύμβαση των Βρυξελλών του 1968: υπάρχει σημαντική ελάφρυνση της διαδικασίας έκδοσης της δήλωσης εκτελεστικού χαρακτήρα· εκδίδεται μετά την ολοκλήρωση ορισμένων διατυπώσεων και μπορεί να αμφισβητηθεί από τον άλλο διάδικο μόνον σε δεύτερη φάση (σύστημα της αντιστροφής της διαφοράς). Αυτή η απλουστευμένη κήρυξη εκτελεστότητας θα εφαρμόζεται σε όλες τις υποθέσεις που καλύπτονται από τη σημερινή σύμβαση των Βρυξελλών του 1968, καθώς και στις διαδικασίες αφερεγγυότητας που καλύπτονται από τον κανονισμό της 29ης Μαΐου 2000.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επίτευξη νέων βαθμών στην αμοιβαία αναγνώριση

Α. ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΑΜΕΣΑ ΤΗΝ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

1. Τομείς που δεν καλύπτονται από τα υπάρχοντα νομοθετήματα

Οι τομείς αυτοί θα πρέπει να φθάσουν σύμφωνα με μια προοδευτική μέθοδο, στο βαθμό που φθάνει σήμερα ο κανονισμός Βρυξέλλες ΙΙ, πριν φθάσουν στο βαθμό του μελλοντικού κανονισμού Βρυξέλλες Ι, και κατόπιν να τον υπερβούν. Θα είναι, ωστόσο, δυνατόν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να υπάρξει άμεση πρόσβαση σε νέους βαθμούς αμοιβαίας αναγνώρισης, χωρίς ενδιάμεσο στάδιο.

2. Τομείς που ήδη καλύπτονται από τα υπάρχοντα νομοθετήματα

Θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη πρόοδος στους τομείς αυτούς βάσει δύο σειρών μέτρων:

α) Πρώτη σειρά μέτρων: να μειωθούν περισσότερο τα ενδιάμεσα μέτρα και να ενισχυθούν στο κράτος στο οποίο ζητείται η εκτέλεση τα αποτελέσματα των αποφάσεων που λαμβάνονται στο κράτος προέλευσης.

i) Ο περιορισμός των λόγων βάσει των οποίων μπορεί να αμφισβητηθεί η αμοιβαία αναγνώριση ή η εκτέλεση αλλοδαπής αποφάσεως (κατάργηση, π.χ., του λόγου που βασίζεται στη δημόσια τάξη, λαμβάνοντας υπόψη περιπτώσεις στις οποίες ο λόγος αυτός χρησιμοποιείται σήμερα από τα δικαστήρια των κρατών μελών).

ii) Η θέσπιση της προσωρινής εκτέλεσης: να ληφθούν μέτρα ώστε η απόφαση η οποία, στη χώρα στην οποία ζητείται η εκτέλεση, επιτρέπει την εκτέλεση, να είναι αμέσως προσωρινώς εκτελεστή, παρά την ενδεχόμενη άσκηση ενδίκων μέσων.

Η εξέλιξη αυτή προϋποθέτει τροποποίηση του άρθρου 47 παράγραφος 3 του σχεδίου κανονισμού Βρυξέλλες Ι (άρθρο 39 εδάφιο 1 της σύμβασης των Βρυξελλών).

iii) Η θέσπιση ασφαλιστικών μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα επιτρέψει σε μια απόφαση που εκδίδεται σε κράτος μέλος να εμπεριέχει την άδεια να ληφθούν στο σύνολο του εδάφους της Ένωσης συντηρητικά μέτρα επί των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.

Η δυνατότητα αυτή, η οποία δεν προσφέρεται σήμερα από το σχέδιο κανονισμού Βρυξέλλες Ι, θα επέτρεπε π.χ. σε ένα πρόσωπο το οποίο έχει επιτύχει απόφαση κατά του οφειλέτη του σε ένα κράτος μέλος, να επιβάλει αμέσως πάγωμα της περιουσίας του εν λόγω οφειλέτη, ως ασφαλιστικό μέτρο, σε ένα άλλο κράτος μέλος, χωρίς να προσφύγει σε καμία άλλη συμπληρωματική διαδικασία στην περίπτωση όπου ο οφειλέτης αμφισβητήσει την είσπραξη της απαίτησής του. Τα μέτρα αυτά ουδόλως θίγουν τον ακατάσχετο χαρακτήρα ορισμένων περιουσιακών στοιχείων που απορρέει από το εσωτερικό δίκαιο.

iv) Η βελτίωση των τραπεζικών κατασχέσεων, π.χ. με τη θέσπιση μιας ευρωπαϊκής κατάσχεσης των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων: απόφαση κηρυχθείσα εκτελεστή στο κράτος μέλος προέλευσης θα έπρεπε να επιτρέπει τη συντηρητική κατάσχεση των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη σε όλα τα κράτη μέλη, χωρίς κήρυξη εκτελεστότητας και αυτοδικαίως. Η απόφαση θα καθίσταται εκτελεστή στη χώρα της κατάσχεσης, τουλάχιστον για τις ανάγκες αυτής της τελευταίας, σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν ασκήσει ένδικο μέσο.

β) Δεύτερη σειρά μέτρων: η κατάργηση των ενδιάμεσων μέτρων

Η ανεπιφύλακτη κατάργηση κάθε ελέγχου του δικαστή του κράτους στο οποίο ζητείται η εκτέλεση επί της αλλοδαπής απόφασης επιτρέπει σε εθνικό τίτλο να κυκλοφορεί ελεύθερα στα πλαίσια της Κοινότητας. Αυτός ο εθνικός τίτλος θεωρείται, σε κάθε κράτος στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, ως απόφαση που εκδόθηκε σε αυτό το κράτος.

Σε άλλους τομείς, η κατάργηση της κήρυξης της εκτελεστότητας θα μπορούσε να σημαίνει τη θέσπιση ενός πραγματικού ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου που εκδίδεται μετά το πέρας μιας ειδικής, ενιαίας ή εναρμονισμένης διαδικασίας(6), η οποία καθορίζεται στα πλαίσια της Κοινότητας.

Β. ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΑΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ

1. Ελάχιστοι κανόνες για ορισμένες πτυχές της πολιτικής δικονομίας

Μπορεί ενίοτε να είναι αναγκαίο, και μάλιστα αναπόφευκτο, να θεσπιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο ορισμένοι διαδικαστικοί κανόνες, οι οποίοι θα αποτελέσουν τις ελάχιστες κοινές εγγυήσεις για την ενίσχυση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των δικαστικών συστημάτων των κρατών μελών. Οι εγγυήσεις αυτές θα επιτρέψουν ιδίως να διασφαλιστεί η αυστηρή τήρηση των απαιτήσεων για μια αμερόληπτη δίκη σύμφωνα με την ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Για κάθε προτεινόμενο μέτρο, θα εξεταστεί το θέμα της κατάρτισης ορισμένων από τις ελάχιστες αυτές εγγυήσεις, προκειμένου να καθοριστεί η χρησιμότητα και ο ρόλος τους. Σε ορισμένους τομείς, και πιο συγκεκριμένα όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο κατάργησης του exequatur, η κατάρτιση αυτών των ελάχιστων εγγυήσεων θα αποτελέσει προαπαιτούμενο της επιθυμητής προόδου.

Εάν η κατάρτιση των ελάχιστων εγγυήσεων αποδειχθεί ανεπαρκής, οι εργασίες πρέπει να κατευθυνθούν προς μια ορισμένη εναρμόνιση των διαδικασιών.

Προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι θεμελιώδεις αρχές του δικαίου που αναγνωρίζονται από τα κράτη μέλη, τα μέτρα για την κατάρτιση των ελάχιστων εγγυήσεων ή για μια ορισμένη εναρμόνιση των διαδικασιών θα αναζητηθούν ιδιαιτέρως όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων για τη γονική μέριμνα (συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων σχετικά με το δικαίωμα επικοινωνίας με τα τέκνα). Στα πλαίσια αυτά θα εξεταστούν ιδιαιτέρως τα θέματα που αφορούν το να ληφθεί υπόψη το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου, καθώς και η θέση του τέκνου στη διαδικασία.

Προκειμένου να αυξηθεί η ασφάλεια, η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα της επίδοσης και κοινοποίησης των δικαστικών πράξεων, οι οποίες αποτελούν προφανώς ένα από τα θεμέλια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ εθνικών δικαστικών συστημάτων, θα μελετηθεί η εναρμόνιση των εφαρμοστέων εν προκειμένω κανόνων, ή η κατάρτιση ελάχιστων κανόνων.

Καθιστώντας τους διαδίκους ικανούς να προβάλουν τα επιχειρήματά τους σε συνθήκες που αναγνωρίζονται ως έγκυρες από όλα τα κράτη μέλη, ενισχύεται, από την αρχή, η εμπιστοσύνη προς την ορθή απονομή της δικαιοσύνης και καθίσταται συνεπώς ευκολότερο, αργότερα, να καταργηθεί κάθε έλεγχος.

Μια τέτοια εξέλιξη θα λαμβάνει δεόντως υπόψη την πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1348/2000 του Συμβουλίου, της 29ης Μαΐου 2000, για την επίδοση και κοινοποίηση στα κράτη μέλη δικαστικών και εξωδίκων πράξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.

2. Αποτελεσματικότητα των μέτρων που επιτρέπουν τη βελτίωση της εκτέλεσης των αποφάσεων

Μια άλλη σειρά συνοδευτικών μέτρων συνίσταται στην αναζήτηση μιας μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας εκτέλεσης των αποφάσεων της δικαιοσύνης που εκδίδονται σε άλλο κράτος μέλος στο κράτος στο οποίο ζητείται η εκτέλεση.

Ορισμένα από τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να αφορούν, πιο συγκεκριμένα, τα περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών. Η εκτέλεση των αποφάσεων της δικαιοσύνης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσε πράγματι να καταστεί ευκολότερη εάν υπήρχε τρόπος να γίνεται γνωστή με ακρίβεια η οικονομική κατάσταση των οφειλετών. Συνεπώς, θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα για τον ακριβή προσδιορισμό των περιουσιακών στοιχείων ενός οφειλέτη που βρίσκονται στο έδαφος των κρατών μελών.

Κατά την επεξεργασία μέτρων τέτοιου χαρακτήρα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι συνέπειες που θα μπορούσαν να έχουν όσον αφορά την προστασία των στοιχείων και τον εμπιστευτικό χαρακτήρα ορισμένων πληροφοριών, όπως προβλέπεται από το εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών ή από το διεθνές δίκαιο.

3. Βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις συνολικά

Αποτελούν επίσης συνοδευτικά μέτρα τα μέτρα τα οποία επιτρέπουν να ενταχθεί η εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης σε ένα ευνοϊκό πλαίσιο, δηλαδή στο πλαίσιο μιας καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των δικαστικών αρχών των κρατών μελών.

Εν προκειμένω, η θέσπιση ενός ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις πρέπει να περιληφθεί στο πρόγραμμα των μέτρων, ως συνοδευτικό μέτρο(7).

Πρέπει επίσης να αναφερθεί η εκπόνηση ενός νομοθετήματος που θα επιτρέπει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δικαστηρίων των κρατών μελών στον τομέα της συλλογής αποδεικτικών στοιχείων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις(8).

Προς το σκοπό αυτό, η ανάπτυξη μέτρων που θα επιτρέπουν στους πολίτες μια ευκολότερη πρόσβαση στη δικαιοσύνη αποτελεί τμήμα του προγράμματος των μέτρων. Στα πλαίσια αυτά, θα ληφθεί υπόψη η συνέχεια που θα δοθεί στην Πράσινη Βίβλο για τη νομική συνδρομή που υπέβαλε η Επιτροπή το Φεβρουάριο 2000 προκειμένου να αναληφθούν πρωτοβουλίες στον τομέα της δικαστικής συνδρομής σε διασυνοριακές υποθέσεις.

Εξάλλου, η καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κανόνες που εφαρμόζονται στον τομέα της αμοιβαίας αναγνώρισης είναι ιδιαίτερα χρήσιμη(9).

Τέλος, η εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης θα μπορούσε να διευκολυνθεί από την εναρμόνιση των κανόνων της σύγκρουσης των δικαίων.

ΙΙΙ. ΣΤΑΔΙΑ

ΜΕΘΟΔΟΣ

Εξακολουθεί να είναι δύσκολος ο καθορισμός καταληκτικών προθεσμιών για τις εργασίες που πρέπει να πραγματοποιηθούν στα πλαίσια της Κοινότητας: τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα είναι μάταια, οι πολύ απομακρυσμένες προθεσμίες αποθαρρύνουν τα κράτη. Χρειάζεται προσέγγιση κατά στάδια, χωρίς τον καθορισμό ακριβών ημερομηνιών, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες σημαντικές κατευθυντήριες αρχές.

1. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται από την έκδοση του κανονισμού Βρυξέλλες Ι, ο οποίος αποτελεί το βασικό νομοθέτημα στον τομέα της αμοιβαίας αναγνώρισης,

2. Το πρόγραμμα διακρίνει τους εξής τέσσερις τομείς δράσης:

- τους τομείς αστικού και εμπορικού δικαίου που καλύπτονται από τον κανονισμό Βρυξέλλες Ι,

- τους τομείς οικογενειακού δικαίου που καλύπτονται από τον κανονισμό Βρυξελλών ΙΙ, καθώς και τις οικογενειακές καταστάσεις που γεννώνται από άλλες εκτός του γάμου σχέσεις,

- τις γαμικές σχέσεις και τις περιουσιακές συνέπειες του χωρισμού των εκτός γάμου ζευγαριών,

- τις διαθήκες και την κληρονομική διαδοχή.

3. Σε κάθε τομέα καθορίζονται στάδια, προκειμένου να σημειωθεί σταδιακή πρόοδος. Ένα στάδιο αρχίζει όταν ολοκληρωθεί το προηγούμενο, τουλάχιστον ως προς την ουσία του περιεχομένου του (συμφωνία του Συμβουλίου, π.χ. σχετικά με ένα νομοθέτημα, ακόμη και αν η επίσημη έκδοση δεν έχει μεσολαβήσει για τεχνικούς λόγους)· ωστόσο, η απαίτηση αυτή δεν πρέπει να απαγορεύει την ταχύτερη πρόοδο σε ορισμένα θέματα.

4. Μπορούν να αναληφθούν συγχρόνως διάφορες πρωτοβουλίες σε διάφορους τομείς.

5. Τα συνοδευτικά μέτρα που αναφέρονται στο πρόγραμμα, λαμβάνονται κάθε φορά που καθίσταται αναγκαίο, σε όλους τους τομείς και σε όλα τα στάδια υλοποίησης του προγράμματος.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Α. ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Ι

1ο στάδιο

- Ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος για τις μη αμφισβητούμενες απαιτήσεις.

- Απλούστευση και επιτάχυνση της ρύθμισης των διασυνοριακών διαφορών μικρής σημασίας.

- Κατάργηση της διαδικασίας κηρύξεως της εκτελεστότητας για τις αξιώσεις διατροφής.

2ο στάδιο

Αναθεώρηση του κανονισμού Βρυξέλλες Ι:

- Ενσωμάτωση των προηγούμενων μεταβολών.

- Επέκταση της κατάργησης του exequatur.

- Μέτρα για την ενίσχυση στο κράτος, στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, των συνεπειών των αποφάσεων που λαμβάνονται στο κράτος προέλευσης (προσωρινή εκτέλεση, ασφαλιστικά μέτρα, περιλαμβανομένης της κατάσχεσης των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων).

3ο στάδιο

Κατάργηση του exequatur στους τομείς που καλύπτονται από τον κανονισμό Βρυξέλλες Ι.

Β. ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΙΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΓΕΝΝΩΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ, ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ, ΣΧΕΣΕΙΣ)(10)

1ο στάδιο

- Κατάργηση του exequatur για τις αποφάσεις που αφορούν το δικαίωμα επικοινωνίας των γονέων με τα τέκνα(11).

- Νομοθέτημα σχετικό με τις οικογενειακές καταστάσεις που γεννώνται από άλλες, εκτός του γάμου, σχέσεις: έγκριση των μηχανισμών του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ. Μπορεί να πρόκειται για νέο νομοθέτημα ή για αναθεώρηση του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ, με την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του.

- Επέκταση του πεδίου εφαρμογής του ή των προηγουμένως εκδοθέντων νομοθετημάτων στις αποφάσεις που τροποποιούν τους όρους άσκησης της γονικής μέριμνας οι οποίες καθορίζονται στις αποφάσεις που λαμβάνονται κατά το διαζύγιο ή το χωρισμό.

2ο στάδιο

Για κάθε προηγουμένως εκδοθέν νομοθέτημα:

- εφαρμογή απλουστευμένων διαδικασιών αναγνώρισης και εκτέλεσης του κανονισμού Βρυξέλλες Ι,

- μέτρα για την ενίσχυση στο κράτος, στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, των συνεπειών των αποφάσεων που λαμβάνονται στο κράτος προέλευσης (προσωρινή εκτέλεση και ασφαλιστικά μέτρα).

3ο στάδιο

Κατάργηση του exequatur για τους τομείς που καλύπτονται από τον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙ και για τις οικογενειακές καταστάσεις που γεννώνται από άλλες, εκτός του γάμου, σχέσεις.

Γ. ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΕΙ ΤΙΣ ΓΑΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΚΤΟΣ ΓΑΜΟΥ ΖΕΥΓΑΡΙΩΝ

1ο στάδιο

Κατάρτιση ενός ή περισσοτέρων νομοθετημάτων για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων στον τομέα της λύσης του καθεστώτος που διέπει τις γαμικές σχέσεις και των περιουσιακών συνεπειών του χωρισμού των εκτός γάμου ζευγαριών: έγκριση των μηχανισμών του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ.

2ο στάδιο

Αναθεώρηση του ή των νομοθετημάτων που καταρτίστηκαν κατά το πρώτο στάδιο:

- εφαρμογή απλουστευμένων διαδικασιών αναγνώρισης και εκτέλεσης του κανονισμού Βρυξέλλες Ι,

- μέτρα για την ενίσχυση στο κράτος, στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, των συνεπειών των αποφάσεων που λαμβάνονται στο κράτος προέλευσης (προσωρινή εκτέλεση και ασφαλιστικά μέτρα).

3ο στάδιο

Κατάργηση του exequatur για του τομείς που καλύπτονται από τα καταρτισθέντα νομοθετήματα.

Δ. ΔΙΑΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ

1ο στάδιο

Κατάρτιση νομοθετήματος για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων στον τομέα των διαθηκών και της κληρονομικής διαδοχής: έγκριση των μηχανισμών του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ.

2ο στάδιο

Αναθεώρηση του νομοθετήματος που καταρτίστηκε κατά το πρώτο στάδιο:

- εφαρμογή των απλουστευμένων διαδικασιών αναγνώρισης και εκτέλεσης του κανονισμού Βρυξέλλες Ι,

- μέτρα για την ενίσχυση στο κράτος, στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, των συνεπειών των αποφάσεων που λαμβάνονται στο κράτος προέλευσης (προσωρινή εκτέλεση και ασφαλιστικά μέτρα).

3ο στάδιο

Κατάργηση του exequatur για τους τομείς που καλύπτονται από το καταρτισθέν νομοθέτημα.

Ε. ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Προτάθηκαν ήδη δύο μέτρα: η έγκρισή τους είναι αναγκαία από την έναρξη του προγράμματος:

- Νομοθέτημα για την συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων.

- Δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.

Εξάλλου, για κάθε τομέα του προγράμματος, και σε κάθε στάδιο, θα μπορούσαν να προταθούν τα ακόλουθα συνοδευτικά μέτρα:

- Ελάχιστοι κανόνες πολιτικής δικονομίας.

- Εναρμόνιση των ελάχιστων κανόνων επίδοσης και κοινοποίησης των δικαστικών πράξεων.

- Μέτρα για τη διευκόλυνση της εκτέλεσης των αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για τον εντοπισμό των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.

- Μέτρα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη.

- Μέτρα για τη διευκόλυνση της ενημέρωσης του κοινού.

- Μέτρα για την εναρμόνιση των κανόνων της σύγκρουσης των δικαίων.

ΕΝΑΡΞΗ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Το πρόγραμμα αρχίζει με την έναρξη των εργασιών σχετικά με το πρώτο στάδιο σε έναν ή περισσότερους τομείς. Συνεχίζεται ακολουθώντας τη σειρά των σταδίων σε κάθε τομέα, εξυπακουομένου ότι μπορεί να σημειωθεί πρόοδος σ' έναν τομέα συντομότερα από ό,τι σ' έναν άλλο.

Πέντε χρόνια μετά την έκδοση του προγράμματος, η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο έκθεση για την εφαρμογή του. Η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο όλες τις συστάσεις που κρίνει χρήσιμες για την ορθή εκτέλεση του προγράμματος, υποδεικνύοντας συγκεκριμένα τους τομείς στους οποίους θεωρεί ότι πρέπει να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες.

Στην έκθεση παρακολούθησης που καταρτίζει η Επιτροπή θα μπορούν επίσης να περιλαμβάνονται συστάσεις σχετικές με μέτρα τα οποία δεν προβλέπονταν αρχικά στο πρόγραμμα αλλά αποδείχτηκαν αναγκαία μεταγενέστερα.

Το πρόγραμμα μέτρων ολοκληρώνεται με τη γενίκευση της κατάρτισης του exequatur.

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

(1) Ενοποιημένο κείμενο της σύμβασης των Βρυξελλών δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων - ΕΕ C 27 της 26ης Ιανουαρίου 1998.

(2) Εφεξής θα αναφέρεται συμβατικά η έκφραση: κανονισμός "Βρυξέλλες Ι".

(3) Κανονισμοί (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 και (ΕΚ) αριθ. 1346/2000 του Συμβουλίου της 29ης Μαΐου 2000 (ΕΕ L 160 της 30.6.2000).

(4) Εξαιρούνται οι διαδικασίες αφερεγγυότητας που αφορούν τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τα πιστωτικά ιδρύματα, τις εταιρίες επενδύσεων που κατέχουν κεφάλαια ή κινητές αξίες τρίτων, καθώς και οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων.

(5) Η Επιτροπή προετοιμάζει μελέτη συγκριτικού δικαίου στον τομέα αυτό, βάσει ερωτηματολογίου που θα απευθύνει στα κράτη μέλη.

(6) Θα μπορούσε να είναι, είτε μια ενιαία διαδικασία, που θεσπίζεται από κανονισμό, είτε μια εναρμονισμένη διαδικασία που θεσπίζεται από κάθε κράτος μέλος κατ' εφαρμογήν οδηγίας.

(7) Στις 25 Σεπτεμβρίου 2000 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση απόφασης για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.

(8) Η Γερμανία υπέβαλε σχέδιο κανονισμού στον τομέα αυτό.

(9) Διατάξεις για την ενημέρωση του κοινού περιλαμβάνονται στην πρόταση της Επιτροπής για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.

(10) Διευκρινίζεται ότι όσον αφορά τα μέτρα σχετικά με τις αποφάσεις για τη γονική μέριμνα (συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων για το δικαίωμα επικοινωνίας με τα τέκνα) πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα συνοδευτικά μέτρα που αναφέρονται στο σημείο ΙΙ.Β.1) και αφορούν το να λαμβάνεται υπόψη το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου, καθώς και η θέση του τέκνου στη διαδικασία.

(11) Πρωτοβουλία που έχει ήδη αναλάβει η Γαλλία.