Αναίρεση που άσκησε στις 30 Νοεμβρίου 2022 η Πορτογαλική Δημοκρατία κατά της αποφάσεως που εξέδωσε το Γενικό Δικαστήριο (όγδοο τμήμα) στις 21 Σεπτεμβρίου 2022 στην υπόθεση T-95/21, Πορτογαλία κατά Επιτροπής

(Υπόθεση C-736/22 P)

(2023/C 94/21)

Γλώσσα διαδικασίας: η πορτογαλική

Διάδικοι

Αναιρεσείουσα: Πορτογαλική Δημοκρατία (εκπρόσωποι: P. Barros da Costa, L. Borrego και A. Soares de Freitas, επικουρούμενοι από τους M. Gorjão-Henriques και A. Saavedra, abogados)

Αντίδικος κατ’ αναίρεση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Αιτήματα

Η αναιρεσείουσα ζητεί από το Δικαστήριο:

—

Να αναιρέσει την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της 21ης Σεπτεμβρίου 2022, στην υπόθεση T-95/21, Πορτογαλική Δημοκρατία κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, EU:T:2022:567, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της Πορτογαλικής Δημοκρατίας με αίτημα την ακύρωση των άρθρων 1 και 4 έως 6 της αποφάσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με το καθεστώς ενισχύσεων SA.21259 (2018/C) (πρώην 2018/NN) υπέρ της ελεύθερης ζώνης της Μαδέρας (ΕΖΜ) — Καθεστώς ΙΙΙ (1).

—	Να καταδικάσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σύνολο των δικαστικών εξόδων, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών εξόδων της Πορτογαλικής Δημοκρατίας και των εξόδων της διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων

Λόγοι αναιρέσεως και κύρια επιχειρήματα

Πλάνη περί το δίκαιο ως προς την εφαρμογή του άρθρου 108, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ και του κανονισμού (ΕE) 2015/1589 (2) [άρθρο 1, στοιχείο β', σημείο ii), και άρθρα 21 έως 23], καθότι οι ενισχύσεις είναι υφιστάμενες ενισχύσεις και όχι νέες ενισχύσεις

—

Το καθεστώς III της ΕΖΜ διαμορφώνει ένα καθεστώς υφιστάμενων ενισχύσεων (και όχι νέων ενισχύσεων), το οποίο επετράπη από την Επιτροπή με τις αποφάσεις της του 2007 και του 2013. Το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο απαλλάσσοντας την Επιτροπή από την υποχρέωση να υποβάλει το καθεστώς III της ΕΖΜ στη διαδικασία εξετάσεως των υφιστάμενων ενισχύσεων κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 108, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ και τα άρθρα 21 έως 23 του κανονισμού (ΕE) 2015/1589.

Πλάνη περί το δίκαιο λόγω εσφαλμένης ερμηνείας της απαιτήσεως η οποία συνδέεται με την προέλευση των κερδών επί των οποίων εφαρμόζεται η μείωση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, δεδομένου ότι το καθεστώς της ΕΖΜ εφαρμόσθηκε σύμφωνα με τις αποφάσεις της Επιτροπής του 2007 και του 2013 και με τα άρθρα 107 ΣΛΕΕ και 108 ΣΛΕΕ

—

Η απαίτηση κατά την οποία τα κέρδη πρέπει να προέρχονται από δραστηριότητες οι οποίες ασκούνται πραγματικά και ουσιαστικά στη Μαδέρα δεν έχει την έννοια ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μόνον το πρόσθετο κόστος των επιχειρήσεων οι οποίες είναι καταχωρισμένες στη ΕΖΜ το οποίο συνδέεται με τον εξόχως απόκεντρο χαρακτήρα της περιοχής, ότι τα φορολογικά πλεονεκτήματα μπορούν να αφορούν αποκλειστικώς τα κέρδη τα οποία προέρχονται από πράξεις οι οποίες συνδέονται άμεσα με αυτό το πρόσθετο κόστος και ότι εξαιρούνται οι δραστηριότητες οι οποίες πραγματοποιούνται εκτός της Μαδέρα από επιχειρήσεις οι οποίες διαθέτουν σχετική άδεια στην ΕΖΜ και αναπτύσσουν διεθνή δραστηριότητα.

Πλάνη περί το δίκαιο λόγω ανυπόστατων, ανεπαρκών ή αντιφατικών αιτιολογιών — Έλλειψη συνοχής μεταξύ των διεθνών νομικών απαιτήσεων του ΟΟΣΑ σε φορολογικά θέματα και της δοθείσας ερμηνείας στην έννοια «δραστηριότητες [που ασκούνται] πραγματικά και ουσιαστικά στην περιοχή»

—

Το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη παραλείποντας να εξηγήσει τη συνοχή η οποία υφίσταται μεταξύ των διεθνών νομικών απαιτήσεων του ΟΟΣΑ σε φορολογικά θέματα (και της ίδιας της ΕE) και της δοθείσας ερμηνείας στην έννοια «δραστηριότητες [που ασκούνται] πραγματικά και ουσιαστικά στην περιοχή» στο πλαίσιο του καθεστώτος για τις κρατικές ενισχύσεις.

Πλάνη περί το δίκαιο κατά την ερμηνεία της απαιτήσεως «δραστηριότητες [που ασκούνται] πραγματικά και ουσιαστικά στην περιοχή» λόγω μη συνεκτιμήσεως της νομολογίας του Δικαστηρίου σχετικά με το κέντρο των κύριων συμφερόντων, σχετικά με τη δευτερογενή επίδραση (spillover effect) και σχετικά με τις θεμελιώδεις ελευθερίες

—

Το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο μη λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με το «κέντρο των κύριων συμφερόντων» μιας επιχειρήσεως για την ερμηνεία της εκφράσεως «δραστηριότητες [που ασκούνται] πραγματικά και ουσιαστικά στην περιοχή». Το Γενικό Δικαστήριο προέβη σε εσφαλμένη ερμηνεία των κανόνων δικαίου της Ένωσης, κατά παράβαση των θεμελιωδών αρχών του δικαίου της Ένωσης, ιδίως των αρχών της ελευθερίας εγκαταστάσεως και της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων των υπηρεσιών και των κεφαλαίων, υπό την έννοια των άρθρων 45 ΣΛΕΕ επ., και της πρακτικής της Επιτροπής κατά τη λήψη αποφάσεων περί κρατικών ενισχύσεων για τις περιοχές με εξόχως απόκεντρο χαρακτήρα.

Διάφορες πλάνες περί το δίκαιο συνιστάμενες στην έλλειψη αιτιολογίας ή στην παράθεση ανεπαρκούς αιτιολογίας, στην παραμόρφωση των αποδεικτικών στοιχείων και/ή στην υποκατάσταση της αιτιολογίας της αποφάσεως — Απαίτηση η οποία συνδέεται με τη δημιουργία και τη διατήρηση θέσεων εργασίας

—

Το Γενικό Δικαστήριο εξέλαβε πεπλανημένως ότι η Επιτροπή δεν επέβαλε στις πορτογαλικές αρχές τη χρήση των μεθόδων «ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης» (ΙΠΑ) και «μονάδες ετήσιας εργασίας» (ΜΕΕ). Η προσβαλλόμενη απόφαση και η προκαταρκτική απόφαση ενάρξεως της διαδικασίας είναι εκ διαμέτρου αντίθετες προς την ανωτέρω ερμηνεία.

Επικουρικώς, πλάνη περί το δίκαιο λόγω εσφαλμένης ερμηνείας της απαιτήσεως η οποία συνδέεται με τη δημιουργία και τη διατήρηση θέσεων εργασίας και/ή την παράθεση αντιφατικής ή ανεπαρκούς αιτιολογίας

—

Για τους σκοπούς της αξιολογήσεως του κριτηρίου του Καθεστώτος III της ΕΖΜ σχετικά με τη δημιουργία και τη διατήρηση θέσεων εργασίας, η προσβαλλόμενη απόφαση υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο λόγω εφαρμογής της μεθοδολογίας περί ορισμού των θέσεων εργασίας σε «ΙΠΑ» και σε «ΜΕΕ», διότι η έννοια της θέσεως εργασίας η οποία εφαρμόζεται στο καθεστώς της ΕΖΜ είναι αυτή η οποία απορρέει από την εθνική εργατική νομοθεσία.

Πλάνη περί το δίκαιο εκ του λόγου ότι οι εθνικές αρχές διαβίβασαν στην Επιτροπή «μια μέθοδο δυνάμενη να επαληθεύσει το υποστατό και τη διάρκεια των θέσεων εργασίας» υπό την έννοια του Καθεστώτος III

—

Η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση πάσχει πλάνη περί το δίκαιο καθότι το Γενικό Δικαστήριο υπολαμβάνει ότι η Επιτροπή περιορίστηκε στην επισήμανση ότι οι εθνικές αρχές δεν είχαν χρησιμοποιήσει μια μέθοδο δυνάμενη να επαληθεύσει το υποστατό και τη διάρκεια των θέσεων εργασίας των δικαιούχων του Καθεστώτος III, καθότι η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα περί δήθεν μη συμμορφώσεως με το κριτήριο της δημιουργίας και διατηρήσεως των θέσεων εργασίας διότι εφήρμοσε άνευ κριτικού πνεύματος τις έννοιες ΙΠΑ και ΜΕΕ.

Πλάνη περί το δίκαιο λόγω αντιστροφής του βάρους αποδείξεως

—

Το Γενικό Δικαστήριο αντέστρεψε το βάρος αποδείξεως, διότι εναπέκειτο στην Επιτροπή να αποδείξει ότι οι πορτογαλικές αρχές δεν ήταν σε θέση να αποδείξουν την ύπαρξη και τη διάρκεια των δηλωθεισών θέσεων εργασίας. Εναπέκειτο στην Επιτροπή να προσδιορίσει τις επιχειρήσεις οι οποίες διαθέτουν άδεια στην ΕΖΜ και έλαβαν ενισχύσεις οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν κατά τρόπο ο οποίος φέρεται να είναι καταχρηστικός.

Η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση θίγει τα δικαιώματα άμυνας της Πορτογαλικής Δημοκρατίας και προσβάλλει τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης

—	Η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση θίγει τα δικαιώματα άμυνας της Πορτογαλικής Δημοκρατίας και προσβάλλει τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, όπως είναι οι αρχές της ασφαλείας δικαίου, της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της χρηστής διοικήσεως.

(1) Απόφαση (ΕΕ) 2022/1414 της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με το καθεστώς ενισχύσεων SA.21259 (2018/C) (πρώην 2018/NN) που εφάρμοσε η Πορτογαλία για τη Zona Franca da Madeira (ZFM) — Regime III.

(2) Κανονισμός (ΕE) 2015/1589 του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2015, περί λεπτομερών κανόνων για την εφαρμογή του άρθρου 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2015, L 248, σ. 9).