Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση ειδικού προγράμματος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης στον τομέα της βιοϊατρικής και υγείας (1994-1998) (94/C 228/09) (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) COM(94) 68 τελικό - 94/0087(CNS)

(Υποβλήθηκε από την Επιτροπή στις 30 Μαρτίου 1994)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως το άρθρο 130 Θ παράγραφος 4,

την πρόταση της Επιτροπής,

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,

Εκτιμώντας:

ότι το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινβούλιο, με την απόφασή τους . . ./. . ./ΕΚ, θέσπισαν το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο κοινοτικών ενεργειών έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (καλούμενων στο εξής Ε & ΤΑ) για την χρονική περίοδο 1994-1998, στο οποίο καθορίζονται, μεταξύ άλλων, οι ερευνητικές δραστηριότητες που πρέπει να αναληφθούν στον τομέα της βιοϊατρικής και υγείας 7 ότι η παρούσα απόφαση βασίζεται στην αιτιολόγηση που εκτίθεται στο προοίμιο της παραπάνω απόφασης 7

ότι το άρθρο 130 Θ παράγραφος 3 προβλέπει ότι το πρόγραμμα-πλαίσιο εφαρμόζεται μέσω ειδικών προγραμμάτων, τα οποία εντάσσονται σε κάθε μία από τις δράσεις που το απαρτίζουν 7 ότι σε κάθε ειδικό πρόγραμμα προσδιορίζεται ο τρόπος εκτέλεσής του, καθορίζεται η διάρκειά του και προβλέπονται τα μέσα που κρίνονται απαραίτητα 7

ότι το παρόν πρόγραμμα θα υλοποιηθεί κυρίως με ενέργειες επιμερισμένων δαπανών, συντονισμένες ενέργειες, ειδικά μέτρα, προπαρασκευαστικά και συνοδευτικά μέτρα καθώς και μέτρα στήριξης 7

ότι, σύμφωνα με το άρθρο 130 Θ παράγραφος 3, πρέπει να εκτιμηθούν τα χρηματοδοτικά μέσα που απαιτούνται για την εκτέλεση του παρόντος ειδικού προγράμματος 7 ότι τα οριστικά ποσά καθορίζονται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή με βάση τη σχετική προτεραιότητα, η οποία αποδίδεται στον τομέα που αποτελεί αντικείμενο του παρόντος προγράμματος εντός της πρώτης δράσης του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου 7

ότι η απόφαση . . ./. . ./ΕΚ (τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο) προβλέπει ότι ο μέγιστος συνολικός προϋπολογισμός του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου θα επανεξεταστεί το αργότερο στις 30 Ιουνίου 1996 με προοπτική να προσαυξηθεί 7 ότι, ως αποτέλεσμα αυτής της επανεξέτασης, ενδέχεται να αυξηθεί και το ποσό που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του παρόντος προγράμματος 7

ότι, για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της υγειονομικής πολιτικής στην Κοινότητα, πρέπει να προωθηθούν οι δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης με αντικείμενο τη βιοϊατρική και την υγεία 7

ότι το περιεχόμενο του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου κοινοτικών ενεργειών Ε & ΤΑ καθορίστηκε με βάση την αρχή της επικουρικότητας 7 ότι στο παρόν ειδικό πρόγραμμα προσδιορίζεται το περιεχόμενο των ερευνητικών δραστηριοτήτων που πρέπει να αναληφθούν σύμφωνα με την αρχή αυτή στον τομέα της βιοϊατρικής και υγείας 7

ότι η απόφαση . . ./. . ./ΕΚ (τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο) προβλέπει ότι η κοινοτική δράση δικαιολογείται εφόσον, μεταξύ άλλων, η έρευνα συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της Κοινότητας καθώς και στην προώθηση της αρμονικής ανάπτυξης στο σύνολό της, χωρίς να θίγεται ο στόχος της επιστημονικής και τεχνικής ποιότητας 7 ότι το παρόν πρόγραμμα θεωρείται ότι συντελεί στην επίτευξη αυτών των σκοπών 7

ότι το παρόν πρόγραμμα και η εφαρμογή του συμβάλλουν στην ενίσχυση της συνέργειας τόσο μεταξύ των ερευνητικών δραστηριοτήτων Ε & ΤΑ που αναπτύσσουν στον τομέα της βιοϊατρικής και υγείας τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια και οι επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρομεσαίες, των κρατών μελών όσο και μεταξύ αυτών και των αντίστοιχων κοινοτικών δραστηριοτήτων Ε & ΤΑ 7

ότι στο παρόν ειδικό πρόγραμμα έχουν εφαρμογή οι κανόνες συμμετοχής των επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων (συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΕρ) και πανεπιστημίων καθώς και οι κανόνες για τη διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας, οι οποίοι καθορίζονται με τα μέτρα που προβλέπει το άρθρο 130 Ι 7

ότι, για την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος, είναι δυνατόν να αποδειχθούν σκόπιμες, εκτός από τη σύνδεση με αυτό των χωρών που καλύπτονται από τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), και δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας με άλλες τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς σύμφωνα με το άρθρο 130 Μ 7

ότι η εφαρμογή του παρόντος προγράμματος περιλαμβάνει επίσης δραστηριότητες για τη διάδοση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Ε & ΤΑ, ιδίως προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), καθώς και δραστηριότητες για την τόνωση της κινητικότητας και της επιμόρφωσης των ερευνητών, που θα αναπτυχθούν εντός του παρόντος προγράμματος και κατά το μέτρο που θα απαιτήσει η σωστή εκτέλεσή του 7

ότι για την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος είναι αναγκαίο να προβλεφθούν μέτρα με σκοπό να διευκολυνθεί η συμμετοχή των ΜΜΕ, κυρίως με τεχνολογική παρότρυνση 7

ότι η βασική έρευνα στον τομέα της βιοϊατρικής πρέπει να οδηγηθεί προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων του κλάδου της υγείας στην Ευρώπη 7

ότι πρέπει να εκτιμηθούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις καθώς και οι ενδεχόμενοι τεχνολογικοί κίνδυνοι των δραστηριοτήτων που θα καλύψει το παρόν πρόγραμμα 7

ότι πρέπει αφενός να εξετάζεται διαρκώς και συστηματικώς η πρόοδος της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος για να είναι δυνατή η προσαρμογή του, κατά περίπτωση, στις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις στο συγκεκριμένο τομέα 7 αφετέρου πρέπει να διενεργηθεί σε εύθετο χρόνο ανεξάρτητη αξιολόγηση των επιτευγμάτων του προγράμματος με σκοπό να συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία εκτίμησης που θα είναι απαραίτητα κατά τον καθορισμό των στόχων του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου Ε & ΤΑ 7 ότι τέλος, όταν περατωθεί το πρόγραμμα αυτό, πρέπει να διενεργηθεί η τελική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του σε σχέχση με τους στόχους που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση 7

ότι το ΚΚΕρ δύναται να συμμετάσχει στις έμμεσες ενέργειες που καλύπτονται από το παρόν πρόγραμμα 7

ότι ζητήθηκε σχετικά η γνώμη της Επιτροπής Επιστημονικής και Τεχνικής Έρευνας (Crest),

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Θεσπίζεται ειδικό πρόγραμμα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης στον τομέα της βιοϊατρικής και υγείας για τη χρονική περίοδο από (ημερομηνία έγκρισης του παρόντος προγράμματος) έως 31 Δεκεμβρίου 1998, το οποίο ορίζεται στο παράρτημα Ι.

Άρθρο 2

1. Το ποσό που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του προγράμματος ανέρχεται σε 336 εκατ. Ecu, συμπεριλαμβανομένου ποσοστού 8,5 % για τις δαπάνες προσωπικού και διοικητικής λειτουργίας.

2. Στο παράρτημα ΙΙ παρατίθεται ενδεικτική κατανομή του ποσού αυτού.

3. Το προαναφερόμενο ποσό, που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του προγράμματος, ενδέχεται να αυξηθεί ως αποτέλεσμα της απόφασης που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 3 της απόφασης . . ./. . ./ΕΚ (τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο) και σύμφωνα με αυτήν.

4. Οι διαθέσιμες πιστώσεις για κάθε οικονομικό έτος καθορίζονται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή σύμφωνα με τις επιστημονικές και τεχνολογικές προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί από το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο.

Άρθρο 3

Οι λεπτομέρειες της εκτέλεσης του παρόντος προγράμματος, πλην των αναφερομένων στο άρθρο 5, προσδιορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ.

Άρθρο 4

1. Η Επιτροπή, επικουρούμενη καταλλήλως από ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, εξετάζει διαρκώς κατά τρόπο συστηματικό την πρόοδο της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος σε σχέση με τους στόχους που αναφέρονται στο παράρτημα Ι. Εκτιμά συγκεκριμένα κατά πόσον οι στόχοι, οι προτεραιότητες και τα χρηματοδοτικά μέσα ακολουθούν πάντοτε την εξέλιξη της κατάστασης. Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της εξέτασης, υποβάλλει ενδεχομένως προτάσεις για την προσαρμογή ή τη συμπλήρωση αυτού του προγράμματος.

2. Ως συμβολή στη γενική αξιολόγηση των κοινοτικών δραστηριοτήτων που προβλέπονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 της απόφασης για τη θέσπιση του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου, η Επιτροπή αναθέτει, σε εύθετο χρόνο, σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες να αξιολογήσουν τις δραστηριότητες που θα αναληφθούν στον ή στους τομείς, τους οποίους καλύπτει άμεσα το παρόν πρόγραμμα, καθώς και τη διαχείρισή τους κατά την πενταετία που έχει προηγηθεί της αξιολόγησης αυτής.

3. Μετά τη λήξη του παρόντος προγράμματος, η Επιτροπή αναθέτει σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες την τελική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του σε σχέση με τους στόχους που καθορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου και στο παράρτημα Ι της παρούσας απόφασης. Η έκθεση τελικής αξιολόγησης διαβιβάζεται στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.

Άρθρο 5

1. Η Επιτροπή καταρτίζει πρόγραμμα εργασιών σύμφωνα με τους στόχους που αναφέρονται στο παράρτημα Ι και το αναπροσαρμόζει κατά περίπτωση. Στο εν λόγω πρόγραμμα καθορίζονται λεπτομερώς οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι και προσδιορίζονται τα στάδια εφαρμογής του ειδικού προγράμματος καθώς και η προβλεπόμενη χρηματοδότηση για κάθε μέσο εκτέλεσης.

2. Η Επιτροπή καταρτίζει προκηρύξεις για την υποβολή προτάσεων έργων με βάση το πρόγραμμα εργασιών.

Άρθρο 6

1. Υπεύθυνη για την εκτέλεση του προγράμματος είναι η Επιτροπή.

2. Στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 παράγραφος 1, η Επιτροπή επικουρείται από επιτροπή συμβουλευτικού χαρακτήρα, την οποία αποτελούν αντιπρόσωποι των κρατών μελών με πρόεδρο τον αντιπρόσωπο της Επιτροπής.

Ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής υποβάλλει στην εν λόγω επιτροπή σχέδιο των μέτρων που πρόκειται να ληφθούν. Η συμβουλευτική επιτροπή γνωμοδοτεί επί του σχεδίου αυτού εντός προθεσμίας που δύναται να ορίσει ο πρόεδρος ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος και, αν χρειασθεί, προβαίνει σε ψηφοφορία.

Η γνώμη καταχωρείται στα πρακτικά. Επιπλέον κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να ζητήσει να καταχωρηθεί η θέση του στα πρακτικά.

Η Επιτροπή λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τη γνώμη της συμβουλευτικής επιτροπής και την ενημερώνει για τον τρόπο με τον οποίο έλαβε υπόψη τη γνώμη αυτή.

Άρθρο 7

1. Η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 2 εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

- κατάρτιση και αναπροσαρμογή του προγράμματος εργασιών που αναφέρεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1,

- αξιολόγηση των έργων και των συντονισμένων ενεργειών Ε & ΤΑ που προβλέπονται στο παράρτημα ΙΙΙ καθώς και του προβλεπόμενου ποσού της χρηματοδοτικής συνεισφοράς της Κοινότητας, εφόσον το ποσό αυτό υπερβαίνει το 0,1 εκατ. Ecu ετησίως,

- κάθε αναπροσαρμογή της παρατιθέμενης στο παράρτημα ΙΙ ενδεικτικής κατανομής του ποσού που κρίνεται αναγκαίο, η οποία δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο απόφασης της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής,

- λήψη των αναγκαίων μέτρων για την αξιολόγηση του προγράμματος.

2. Σε κάθε συνεδρίαση της επιτροπής, η Επιτροπή την ενημερώνει σχετικά με την εξέλιξη της εφαρμογής του συνόλου του προγράμματος.

Άρθρο 8

Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται, κατά την έννοια του άρθρου 228 παράγραφος 1, να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη διεθνών συμφωνιών με ευρωπαϊκές τρίτες χώρες με σκοπό τη σύνδεσή τους με το σύνολο του προγράμματος ή μέρος του.

Άρθρο 9

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Το παρόν ειδικό πρόγραμμα αντικατοπτρίζει απόλυτα τις κατευθύνσεις του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου, του οποίου εφαρμόζει τα κριτήρια επιλογής και διασαφηνίζει τους επιστημονικούς και τεχνολογικούς στόχους.

Η παράγραφος 4.Β του παραρτήματος ΙΙΙ, πρώτη δράση του εν λόγω προγράμματος-πλαισίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του παρόντος προγράμματος.

Το παρόν πρόγραμμα θα υλοποιηθεί σε συνέργεια με τα υπόλοιπα ειδικά προγράμματα που αφορούν τις βιοεπιστήμες και τη βιοτεχνολογία καθώς και την τηλεματική, τις μετρήσεις και δοκιμές και τη στοχοθετημένη κοινωνικοοικονομική έρευνα.

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η υγεία, το πολυτιμότερο αγαθό για κάθε ευρωπαίο πολίτη, αντιπροσωπεύει και έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της οικονομίας, απορροφώντας ποσοστό 7,25 % του ΑΕΠ και προσφέροντας εργασία σε περισσότερα από 6 εκατ. άτομα, δηλαδή στο 7 % του ενεργού πληθυσμού. Απασχολούνται στον κλάδο αυτό άνω του ενός εκατομμυρίου ειδικευμένες νοσοκόμες, 850 000 γιατροί, διατίθενται 3 εκατ. νοσοκομειακές κλίνες, και, καθημερινά, ποσοστό 0,8 % του πληθυσμού καταλαμβάνει μια νοσοκομειακή κλίνη.

Η έρευνα είναι απαραίτητη σε κάθε στρατηγική για τη βελτιώση της υγείας των πολιτών και της ανταγωνιστικότητας του κλάδου της υγείας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επικεντρωθεί η έρευνα σε έργα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την Κοινότητα και τους καταναλωτές και να προωθηθεί η άμεση μεταφορά των αποτελεσμάτων της έρευνας στην κλινική πρακτική.

Η έρευνα για την υγεία αντιμετωπίζει την πρόκληση της αποτελεσματικότερης καταπολέμησης των μεγάλων μαστίγων, όπως ο καρκίνος, το AIDS, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι νευρολογικές και οι ψυχικές παθήσεις, τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τα γηρατειά και οι αναπηρίες. Η αύξηση του κόστους της υγείας απασχολεί πλέον όλες τις χώρες της ΕΚ, ενώ οι ευρωπαίοι πολίτες διεκδικούν ολοένα περισσότερο υγειονομική περίθαλψη υψηλού επιπέδου. Οι νέες τεχνολογίες και τα συστήματα υγείας πρέπει να αντεπεξέλθουν σ' αυτά τα κοινά προβλήματα. Η ανάπτυξη νέων φαρμάκων έχει αυξανόμενο κόστος, τόσο σε χρόνο όσο και σε χρήμα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην υποχρέωση ικανοποίησης των ολοένα πιο σύνθετων απαιτήσεων των κανονιστικών ρυθμίσεων, που επιβάλλεται να απλουστευθούν σε διεθνές πλαίσιο.

Ορισμένα βασικά προβλήματα υγείας μπορούν να επιλυθούν μόνον από τη βιομηχανία του κλάδου της υγείας, της οποίας η ανταγωνιστικότητα πρέπει να διασφαλιστεί και να βελτιωθεί. Η κοινοτική έρευνα, αντί να προσθέσει ένα ακόμη κονδύλιο στις σημαντικές επενδύσεις που ήδη γίνονται από τα κράτη μέλη και την ευρωπαϊκή βιομηχανία, προτιμά να προσδώσει προστιθέμενη αξία με ολοκληρωμένη δράση, συνέργεια των εθνικών προσπαθειών και με την αλληλεπίδραση όλων των επιστημονικών ειδικοτήτων από τη βασική έως την κλινική έρευνα σε δραστηριότητες προσανατολισμένες προς την επίλυση προβλημάτων.

Θα εφαρμοστούν μέτρα για την προώθηση της συμμετοχής των ΜΜΕ, κυρίως μέτρα τεχνολογικής παρότρυνσης και αλληλεπίδρασης μεταξύ των επιστημονικών πάρκων και των ΜΜΕ του κλάδου της υγείας, όπως συνιστά το Λευκό Βιβλίο «Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και απασχόληση».

Με τη δρομολόγηση, βάσει του τρίτου προγράμματος-πλαισίου, του ερευνητικού προγράμματος για τη βιοϊατρική και την υγεία Biomed 1, περισσότερες από 6 000 ερευνητικές ομάδες συμπράττουν στο πλαίσιο 400 δικτύων, τα οποία συγκροτήθηκαν για να διευκολυνθεί η συνεργασία μεταξύ ομάδων από όλες τις χώρες της ΕΚ και του ΕΟΧ (Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος) καθώς και μεταξύ των αλληλοσυμπληρούμενων επιστημονικών ειδικοτήτων, με στόχο να εξευρεθούν λύσεις στα προβλήματα υγείας που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν σε χαμηλότερο επίπεδο.

Στο τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο προβλέπεται σχετικά, πέραν του συντονισμού, συμμετοχή σε έρευνα επιμερισμένων δαπανών, μόνον όταν αυτό είναι σκόπιμο για συγκεκριμένες ερευνητικές εργασίες. Πρέπει να καθοριστούν πολλές προτεραιότητες, λαμβανομένων υπόψη των μεγάλων διαφορών στα εθνικά συστήματα υγείας, στις δομές της έρευνας, στις βιομηχανίες του κλάδου της υγείας, στην κλινική πρακτική και στις θεραπευτικές διαδικασίες.

Θα επιλεγούν μόνον οι προτάσεις που θα έχουν ισχυρή επιστημονική βάση, μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας και υψηλή κοινοτική προστιθέμενη αξία και θα συνεισφέρουν στην υγεία και την ευημερία του ευρωπαίου πολίτη.

ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ε & ΤΑ

Οι στόχοι που συνδέονται με το AIDS, τη φυματίωση και άλλες λοιμώδεις νόσους, με τον καρκίνο, με τη φαρμακευτική έρευνα, με την έρευνα για τον εγκέφαλο και με την έρευνα για το ανθρώπινο γονιδίωμα θα επιδιωχθούν με συγκέντρωση μέσων, ενώ οι υπόλοιποι στόχοι του προγράμματος θα επιδιωχθούν κυρίως με συντονισμό.

Έρευνα για το AIDS, τη φυματίωση και άλλες λοιμώδεις νόσους

Η καταπολέμηση του AIDS έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, χάρις στο συντονισμό της σχετικής έρευνας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ' όλα αυτά, ο αριθμός των ατόμων με οροθετική αντίδραση εξακολουθεί να αυξάνεται. Η ανοσοκαταστολή που προκαλεί ο ιός HIV και AIDS στα άτομα που προσβάλλει επιτρέπει την αναζωπύρωση παλαιών ασθενειών, ήδη ανθεκτικών στα φάρμακα σε ορισμένες περιοχές, καθώς και την εμφάνιση περιστασιακών μορφών καρκίνου.

Σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη βιομηχανική κοινωνία, που χαρακτηρίζεται από μια καινοφανή ευχέρεια διέλευσης συνόρων, από την κινητικότητα των ανθρώπων, τη μετανάστευση και τις αλλαγές στην κοινωνική συμπεριφορά, το AIDS, η φυματίωση και άλλες λοιμώδεις νόσοι θα έχουν μεγάλη επίδραση στην πρόνοια για την υγεία και στην ποιότητα της ζωής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επίκεντρο των προσπαθειών θα είναι η ενοποίηση της βασικής και της κλινικής έρευνας στα ακόλουθα θέματα:

- ιολογική και ανοσολογική έρευνα, γενετική, μοριακή και δομική βιολογία του HIV και των παραλλαγών του,

- συμβολή στην ανάπτυξη ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου κατά του AIDS και καθορισμός δεικτών σήμανσης για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου και την παρακολούθηση της εξέλιξης της ασθένειας,

- ταυτοποίηση, σύνθεση και αξιολόγηση ενώσεων και φαρμάκων κατά των ιών για να χρησιμοποιηθούν κατά του AIDS,

- κλινική έρευνα με επίκεντρο τις κλινικές δοκιμές και τη θεραπευτική αγωγή του AIDS και των περιστασιακών ασθενειών. Θα πρέπει επίσης να μελετηθούν η πρόγνωση και η πορεία αυτών των ασθενειών καθώς και οι επιπτώσεις των θεραπευτικών πρακτικών,

- μελέτες με θέμα την απόκριση του ξενιστή, την παθογένεια, τα πειραματικά μοντέλα και τις νέες παθολογικές καταστάσεις, όπως τα prions, καθώς και τους μηχανισμούς αντοχής στη συμβατική θεραπευτική αγωγή, συμπεριλαμβανομένου του προβλήματος των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων,

- πρόληψη των ασθενειών, που συμπεριλαμβάνει την ανάπτυξη νέων εξειδικευμένων συστημάτων παρακολούθησης για τον προσδιορισμό των τύπων εξάπλωσης των παλαιών και νέων λοιμωδών νόσων. Θα πρέπει επίσης να αναλυθούν οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη του AIDS, οι περιστασιακές ασθένειες και οι νέοι λοιμογόνοι παράγοντες,

- κοινωνικοοικονομική έρευνα και έρευνα για τις υπηρεσίες υγείας: απαιτήσεις όσον αφορά την περίθαλψη και την πρόληψη, ανάλυση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και προβλέψεις σε συνεργασία με το πεδίο 6 του προγράμματος.

Έρευνα για τον καρκίνο

Η βελτίωση της διάγνωσης, της θεραπευτικής αγωγής και της πρόληψης του καρκίνου απαιτεί συνδυασμό των προσεγγίσεων βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας. Έχει μεγάλη σημασία η ενσωμάτωση των νέων εξελίξεων της κυτταρικής και μοριακής γενετικής καθώς και της γενετικής της ανάπτυξης στην ογκολογία και στην επιδημιολογία, ώστε η νέα βιολογική διαλεύκανση των βασικών αιτίων του καρκίνου να οδηγήσει στην επεξεργασία νέων προσεγγίσεων. Η μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ ξενιστή και όγκου στο πλαίσιο της ανοσοαπόκρισης καθώς και της γονιδιακής θεραπείας σωματικών κυττάρων με στόχο τα καρκινικά κύτταρα είναι θεμελιώδους σημασίας όπως και οι επιδημιολογικές μελέτες για τη διερεύνηση της πιθανής αιτιολογίας της καρκινογένεσης.

Στην περίπτωση της έρευνας για τον καρκίνο θα καλυφθούν τα ακόλουθα θέματα:

- μοριακοί μηχανισμοί της ογκογένεσης και των μεταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του χαρακτηρισμού των υπευθύνων γονιδίων και πρωτεϊνών, και, σε συνεργασία με την έρευνα για το ανθρώπινο γονιδίωμα, γενετικοί προδιαθεσικοί παράγοντες στον καρκίνο,

- έλεγχος της αύξησης, της διαφοροποίησης και του θανάτου των φυσιολογικών κυττάρων και ανωμαλίες που μπορούν να επιφέρουν αλλαγές σε αυτόν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί προδιάθεση για καρκίνο, καθώς και ανάπτυξη κυτταρικών και διαγονιδιακών μοντέλων ακριβείας, κατάλληλων για την έρευνα που αφορά τον καρκίνο,

- ειδικές ανοσοαποκρίσεις κατά των όγκων καθώς και δυνατότητες διάγνωσης σε πρώιμο στάδιο και ίασης,

- έρευνα για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των σχημάτων συστημικής θεραπευτικής αγωγής, συμπεριλαμβανομένων των κυτταροτοξικών παραγόντων και των τροποποιητών της βιολογικής απόκρισης,

- έρευνα για τη βελτίωση του λόγου της ελάχιστης θανατηφόρου προς τη θεραπευτική δόση στην ακτινοθεραπεία, όσον αφορά τόσο τη βλητική εκλεκτικότητα όσο και τον επηρεασμό της απόκρισης στην ακτινοβολία των όγκων και των φυσιολογικών ιστών,

- ποιότητα της ζωής ως παράμετρος της αξιολόγησης της θεραπευτικής αγωγής, συμπεριλαμβανομένων της περίθαλψης στο τελικό στάδιο και της αποκατάστασης.

Φαρμακευτική έρευνα

Γενικός στόχος είναι η ανάπτυξη των επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων που είναι απαραίτητες για την αξιολόγηση των νέων φαρμάκων, κυρίως εκείνων που προορίζονται για τη θεραπεία των νευρολογικών, των ψυχικών, των ανοσολογικών και των ιογενών παθήσεων.

Οι σχετικές ενέργειες θα πρέπει επίσης να στηρίξουν τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Αξιολόγησης Φαρμάκων, παρέχοντάς του σε διεθνές επίπεδο το αναγκαίο ερευνητικό υπόβαθρο για την εναρμόνιση των τεχνικών απαιτήσεων που συνδέονται με την ανάπτυξη των φαρμάκων. Η έρευνα θα διεξαχθεί με τη σύμπραξη της βιομηχανίας, των ερευνητικών κέντρων, των νοσοκομείων, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των αρχών που είναι αρμόδιες για την εξακρίβωση της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας και της ποιότητας των νέων φαρμάκων.

Τα κυριότερα ερευνητικά θέματα θα είναι:

- Φαρμακοτοξικολογία: Έρευνα για τον προέλεγχο της καταλληλότητας εναλλακτικών μεθόδων in vitro, που χρησιμοποιούν κατά το δυνατόν ανθρώπινα κύτταρα και ιστούς, και όταν αυτό είναι αναπόφευκτο, ζωικά μοντέλα, με γενικό στόχο τον περιορισμό, τη βελτίωση των συνθηκών και την υποκατάσταση των πειραμάτων σε ζώα. Θα προτιμηθούν οι μέθοδοι δοκιμών που έχουν φθάσει στο πιο προηγμένο στάδιο πριν από τον έλεγχο της καταλληλότητας, όπως εκείνες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος Biotech. Η έρευνα για τον προέλεγχο της καταλληλότητας αυτών των μεθόδων θα πρέπει θεωρητικά να εφοδιάσει το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τον Έλεγχο της Καταλληλότητας των Εναλλακτικών Μεθόδων (ΕΚΕΚΕΜ) με τις πιο πρόσφορες δοκιμές για τις μελέτες με θέμα τον έλεγχο της καταλληλότητας καθεαυτόν. Θα διερευνηθεί επίσης η συμβολή της απεικόνισης λειτουργιών στη νευροφαρμακολογική έρευνα.

- Φαρμακοεπαγρύπνηση: Ανάπτυξη συστημάτων για δίκτυα επιτήρησης υψηλής αποτελεσματικότητας με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών των νέων φαρμάκων, σε συμφωνία με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο και με ιδιαίτερη προσοχή στις διεθνείς προσπάθειες εναρμόνισης. Η έρευνα στο πεδίο αυτό θα καλύψει την έκθεση των ασθενών στα φάρμακα, την εναρμόνιση των διαγνωστικών όρων και κριτηρίων, προσεγγίσεις για την εκτίμηση των συμπτωμάτων ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων, την ανάλυση των στατιστικών νοσηρότητας και θνησιμότητας, διακρατικές επιδημιολογικές μελέτες αναφοράς περιπτώσεων, διακρατικά μητρώα και μελέτες «κοόρτης».

- Κλινικές μελέτες: Υποστήριξη της ενδοευρωπαϊκής σύμπραξης σε ευρείες, υψηλής επιστημονικής ποιότητας κλινικές δοκιμές τυχαίας επιλογής, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για τη βελτίωση των διαγνωστικών και θεραπευτικών διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακοοικονομικών πτυχών τους.

Η ανάπτυξη ευρωπαϊκών δικτύων κλινικών δοκιμών υψηλού επιστημονικού επιπέδου μπορεί να συντελέσει στην αντικειμενική αξιολόγηση των νέων διαγνωστικών ή θεραπευτικών μέσων σε συντομότερο χρόνο, χωρίς να θίγεται η επιστημονική αξία της.

Η έρευνα στο πεδίο αυτό θα προσανατολιστεί κυρίως προς τη δημιουργία μητρώων κλινικών δοκιμών, τις μεθοδολογίες μετα-ανάλυσης και τις κλινικές δοκιμές τυχαίας επιλογής για τις σπάνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης μιας παρακαταθήκης φαρμάκων για σπάνιες ασθένειες - των λεγόμενων «ορφανών»- που θα είναι διαθέσιμα για κλινική έρευνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Έρευνα για τον εγκέφαλο

Η υψηλή συχνότητα των ψυχικών νοσημάτων και η αυξανόμενη εμφάνιση νευροεκφυλιστικών ασθενειών συνεπάγονται τεράσια οικονομική και κοινωνική επιβάρυνση για τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απορροφώντας περισσότερο από 20 % του συνόλου των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης.

Οι νέες δυνατότητες τις οποίες παρέχουν η μοριακή βιολογία και η γενετική, τα νέα αυτόματα όργανα, και η τεχνολογία των πληροφοριών, θα συντελέσουν σε σημαντικές προόδους στις νευροεπιστήμες και στη βελτίωση της πρόληψης και της θεραπείας. Θα προωθηθεί ιδιαίτερα η έρευνα που συνδυάζει τη βασική έρευνα με τις κλινικές εφαρμογές και τη βιομηχανική ανάπτυξη.

Στο πεδίο της έρευνας για τον εγκέφαλο θα προωθηθούν κυρίως τα ακόλουθα θέματα:

- έρευνα με αντικείμενο τη φυσιοπαθολογία και τους βασικούς μηχανισμούς των ασθενειών του νευρικού συστήματος, η οποία θα πρέπει να συνδυάζει μοριακές, κυτταρικές και κλινικές προσεγγίσεις,

- έρευνα με αντικείμενο τις βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος, την αναγέννηση και την πλαστικότητα, την ανάπτυξη στρατηγικών θεραπευτικής για τον περιορισμό των βλαβών, την τόνωση της εκ νέου αύξησης και την επιδιόρθωση,

- διεπιστημονική έρευνα για την κατανόηση των γενετικών και ανοσολογικών βάσεων των ασθενειών του νευρικού συστήματος, σε στενή συνεργασία με τις δραστηριότητες που θα αναληφθούν στο πλαίσιο της ανάλυσης του ανθρωπίνου γονιδιώματος και του προγράμματος βιοτεχνολογίας. Παραγωγή κυτταροκαλλιεργειών και, εφόσον είναι απαραίτητο, επιλογή ζωικών μοντέλων για τις ασθένειες του ανθρωπίνου εγκεφάλου με σκοπό τη μελέτη της παθογένειας και την ανάπτυξη θεραπευτικών μέσων,

- συμβολή στην επεξεργασία ακριβέστερων τεχνικών απεικόνισης του εγκεφάλου, οι οποίες, σε συνδυασμό με την πληροφορική, θα επιτρέψουν την πληρέστερη κατανόηση των εγκεφαλικών δομών, λειτουργιών και μεταβολισμών, ώστε να χαρτογραφηθεί η κατανομή των πρωτεϊνών και άλλων μορίων σε όλο τον εγκέφαλο και να χαρακτηριστούν οι ανατομικές δομές και οι ψυχολογικοί μηχανισμοί που αλληλεπιδρούν με τη γνωστική λειτουργία και δυσλειτουργία. Η προσέγγιση αυτή θα συνδυάσει τη συνεισφορά πολλών επιστημονικών ειδικοτήτων, εσνωματώνοντας και τη βιοϊατρική μηχανική, και θα συνενώσει τις πιο προηγμένες τεχνολογίες και υποδομές που βρίσκονται διασκορπισμένες σε όλα τα μέρη της Ευρώπης,

- έρευνα να αντικείμενο τους μηχανισμούς του πόνου καθώς και ανάπτυξη νέων σχημάτων θεραπευτικής αγωγής και διεξαγωγή κλινικών μελετών για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των διαθέσιμων σήμερα θεραπευτικών σχημάτων,

- έρευνα για τη συμπεριφορά των τοξικομανών, η οποία θα πρέπει να συνδυάζει τη βασική και την κλινική προσέγγιση με απώτερο σκοπό τον περιορισμό της χρήσης ναρκωτικών,

- ανάπτυξη συνδυασμένων προγραμμάτων επιδημιολογίας και μακροπρόθεσμης πρόληψης για την εκτίμηση των επιπτώσεων που έχουν οι νευροψυχικές παθήσεις καθώς επίσης και των ωφελειών που απορρέουν από τη θεραπευτική αγωγή τους μεταξύ των μειονοτήτων και των ομάδων υψηλού κινδύνου,

- έρευνα στις γνωστικές επιστήμες, που συμπεριλαμβάνει την ανάπτυξη μοντέλων νευρωνικής συμπεριφοράς, τη μάθηση, τη μνήμη και την ψυχογλωσσολογία.

Έρευνα για το ανθρώπινο γονιδίωμα

Τα επιτεύγματα, οι δραστηριότητες και η υποδομή που προέκυψαν στο πλαίσιο των προηγούμενων προγραμμάτων πρέπει να εδραιωθούν και, κατά περίπτωση, να τροποποιηθούν με γνώμονα την ικανοποίηση των μελλοντικών αναγκών. Θα υποστηριχθεί η βασική έρευνα με έμφαση στις μελέτες και τις λειτουργίες ώστε να εξασφαλιστεί ότι η πρόοδος της γενετικής θα αξιοποιηθεί για τη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου. Θα ενισχυθεί η ανάπτυξη κατάλληλων τεχνολογιών και εφαρμογών που συντελούν στην ευζωία των πασχόντων. Ειδικότερα, θα καταβληθεί προσπάθεια για την ανάπτυξη της γονιδιακής θεραπείας σωματικών κυττάρων στις περιπτώσεις εκείνες όπου οι επικρατούσες συνθήκες και η κοινωνική αποδοχή στην Ευρώπη δικαιολογούν στοχοθετημένη προσπάθεια, π.χ. προκειμένου για την κυστική ίνωση.

Θα προωθηθεί η από κοινού χρήση και εναρμόνιση των βάσεων γενετικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διαχείριση της Διεθνούς Τράπεζας Δεδομένων για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα (GDB), ενώ θα διατηρηθούν οι υφιστάμενοι δεσμοί με κατάλληλους διεθνείς οργανισμούς ή φορείς (π.χ. Hugo/Οργανισμός για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα).

Για όλα τα προσωπικής φύσεως δεδομένα που θα συγκεντρωθούν κατά τη διάρκεια της έρευνας πρέπει να τηρηθεί εχεμύθεια σύμφωνα με τον καλύτερο κώδικα προστασίας δεδομένων. Η έρευνα που μεταβάλλει ή επιδιώκει να μεταβάλει τη γενετική σύσταση του ανθρώπου με αλλοίωση των βλαστικών κυττάρων ή επέμβαση σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάπτυξης του εμβρύου, η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κληρονομική μεταβίβαση αυτών των μεταβολών, έχει αποκλειστεί από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος προγράμματος.

Στο πεδίο της έρευνας για το ανθρώπινο γονιδίωμα, θα καλυφθούν τα ακόλουθα θέματα:

- χαρτογράφηση γονιδίων και ανάλυση του γονιδιώματος, που συμπεριλαμβάνει την εκπόνηση ολοκληρωμένων χαρτών μεταγραφής, τον προσδιορισμό της νουκλεοτιδικής αλληλουχίας συγκεκριμένων περιοχών των χρωμοσωμάτων, την αξιοποίηση συγκριτικών προσεγγίσεων,

- ανάλυση της γονιδιακής λειτουργίας, που συμπεριλαμβάνει τη βελτίωση των τεχνικών γονιδιακής στοχοθέτησης και την ανάπτυξη ζωικών μοντέλων, π.χ., ποντικός,

- ανάλυση της ρύθμισης των γονιδίων, που συμπεριλαμβάνει την αναγνώριση ρυθμιστικών νουκλεοτιδικών αλληλουχιών, την ανάλυση των μηχανισμών που διέπουν τη ρύθμιση ή την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων, ιδίως εκείνων που ενέχονται σε ασθένειες,

- διάγνωση των γενετικών ασθενειών, που συμπεριλαμβάνει τους μη γενετικούς παράγοντες και την ανάπτυξη πρωτοκόλλων για την εκτίμηση των κινδύνων και την παροχή συμβουλών γενετικής, με έμφαση στις δυνατότητες πρόληψης,

- γονιδιακή θεραπεία σωματικών κυττάρων, που συμπεριλαμβάνει την ανάπτυξη φορέων για τη μεταβίβαση γενετικού υλικού σε κύτταρα in vitro, την ανάπτυξη μεθόδων για την αποτελεσματική και ασφαλή εισαγωγή διορθωμένων γονιδίων in vivo και το συντονισμό των κλινικών μελετών που αφορούν τη γονιδιακή θεραπεία σωματικών κυττάρων,

- βάσεις δεδομένων, που συμπεριλαμβάνουν τη συλλογή, την αποθήκευση και την ανάλυση των πειραματικών δεδομένων καθώς και τη δημιουργία ολοκληρωμένης βάσης δεδομένων για το ανθρώπινο γονιδίωμα,

- τεχνολογική ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας που αποσκοπεί στην ανάπτυξη κατάλληλων μεθόδων για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους προαναφερόμενους στόχους.

Έρευνα στην ιατρική της εργασίας και του περιβάλλοντος

Στόχος είναι η βελτίωση των επιστημονικών γνώσεων που απαιτούν η αύξηση της ασφάλειας και η άνοδος του επιπέδου προστασίας της υγείας των εργαζομένων, ώστε να αποφευχθούν τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες και να περιοριστούν οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που διατρέχει ο πληθυσμός.

Θα εξεταστούν τα ακόλουθα ζητήματα:

- εντοπισμός και έλεγχος των παραγόντων κινδύνου στους χώρους εργασίας και ποσοτικός προσδιορισμός της έκθεσης σε αυτούς, με ιδιαίτερη έμφαση στους βιολογικούς και χημικούς παράγοντες με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες,

- ανάπτυξη τεχνικών για τη διαχείριση της ασφάλειας, που συμπεριλαμβάνει τον καθορισμό ορθής πρακτικής ασφαλείας και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της ως προς τη μείωση της νοση ρότητας,

- υγειονομική εκπαίδευση και προληπτικά μέτρα για τον περιορισμό των εργατικών ατυχημάτων και της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου,

- αλληλεπίδραση μεταξύ των εργασιακών και των περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου και αιτιολογία των επαγγελματικών ασθενειών και εκείνων που συνδέονται με το περιβάλλον.

Έρευνα με αντικείμενο άλλες ασθένειες που έχουν σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις

Από όλες τις δραστηριότητες οριζόντιου χαρακτήρα, όπως η μοριακή βιολογία, η φυσιολογία, η γενετική, η στατιστική, η επιδημιολογία και οι τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, εκείνο που έχει τελική αξία για τον ευρωπαίο πολίτη είναι τα οφέλη που αποκομίζει ο ίδιος ως άτομο. Το ευρύ κοινό προσδοκά από το συνδυασμό της βασικής και της κλινικής έρευνας σαφείς απαντήσεις, ώστε να βελτιωθούν η πρόληψη, η διάγνωση και η θεραπεία αυτών των ασθενειών με τις σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις αλλά και των 5 000 περίπου σπανίων ασθενειών που μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα σε διεθνή κλίμακα.

Έρευνα για τις καρδιαγγειακές παθήσεις

Για να επιταχυνθεί ο ρυθμός της διαλεύκανσης των φυσιοπαθολογικών μηχανισμών που οδηγούν στην εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων και να εκφρασθούν τα σχετικά ευρήματα σε πρόληψη και θεραπευτική αγωγή, θα προωθηθεί η πολυεπιστημονική έρευνα, που θα συνδυάζει τις ικανότητες των ιατρών και άλλων επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων σε εργασίες βασικής και κλινικής έρευνας για τις καρδιαγγειακές παθήσεις καθώς και μοριακής γενετικής.

Στην περίπτωση των καρδιαγγειακών παθήσεων, θα καλυφθούν κυρίως τα ακόλουθα θέματα:

- ανάλυση των κυτταρικών και μοριακών μηχανισμών που οδηγούν σε ασθένειες της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων, η οποία συμπεριλαμβάνει έρευνα με αντικείμενο την αύξηση, τις βλάβες και την επιδιόρθωση των καρδιακών και αγγειακών κυττάρων καθώς και τις καρδιαγγειακές φλεγμονές,

- ανάπτυξη χρήσιμων από κλινικής πλευράς παραγόντων για την πρόληψη των βλαβών ή της υπέρμετρης αύξησης, τον περιορισμό των βλαβών και την επιδιόρθωση,

- έρευνα για την κατανόηση των γενετικών βάσεων των καρδιαγγειακών παθήσεων, που συμπεριλαμβάνει την αναγνώριση και την αποκωδικοποίηση των υπεύθυνων γονιδίων, τη διερεύνηση του τύπου έκφρασης, τη γονιδιακή λειτουργία και τροποποίηση 7 ανάπτυξη ζωικών μοντέλων, όταν αυτό είναι αναπόφευκτο, και στρατηγικών θεραπευτικής,

- κλινική έρευνα, που συμπεριλαμβάνει την ακριβή εκτίμηση, την επαλήθευση και τον ορισμό της συνεισφοράς των σημερινών βασικών γνώσεων στην κατανόηση της προσβολής από κλινικές παθολογικές καταστάσεις καθώς και της εξέλιξης των τελευταίων 7 έλεγχος της καταλληλότητας των προγραμμάτων προκλινικών διαγνωστικών εξετάσεων και πολυκεντρικές κλινικές μελέτες για τη δοκιμή ιατροτεχνικών προϊόντων και θεραπευτικών διαδικασιών,

- έρευνα με αντικείμενο τις τεχνικές απεικόνισης και μη επεμβατικής εξέτασης, που θα επιτρέψουν τη μελέτη της δομής, του μεταβολισμού και της λειτουργίας της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων,

- έρευνα με αντικείμενο ένα συνδυασμένο πρόγραμμα επιδημιολογίας και μακροπρόθεσμης πρόληψης, που συμπεριλαμβάνει την αξιολόγηση των πιθανών διαφορών στους παράγοντες κινδύνου, την επίδραση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων στην εμφάνιση και στη συχνότητα των καρδιαγγειακών παθήσεων, και τα οφέλη που απορρέουν από τη θεραπεία των ασθενειών αυτών μεταξύ των ομάδων υψηλού κινδύνου.

Έρευνα για τις χρόνιες παθήσεις και τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τη μεγάλη ηλικία

Λόγω της κοινωνικής και οικονομικής σημασίας που έχει η διαχείριση των χρονίων παθήσεων, θα διεξαχθεί ειδική έρευνα με επίκεντρο τις αυτοάνοσες νόσους και την ανοσογενετική καθώς και τις διαταραχές των λεμφοκυττάρων Τ, ενώ θα δοθεί προτεραιότητα στη διεπιστημονική και ολοκληρωμένη έρευνα σε σχέση με τη χρόνια αρθρίτιδα, το διαβήτη, το άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα.

Έρευνα για τις σπάνιες ασθένειες

Οι σπάνιες ασθένειες, οι λεγόμενες «ορφανές», είναι περίπου 5 000 ασθένειες στις οποίες η εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας είναι προφανής. Καμία χώρα δεν μπορεί να διαθέσει μόνη τους αναγκαίους πόρους ούτε συγκεντρώνει το αναγκαίο φάσμα περιστατικών για τη διεξαγωγή βασικής και κλινικής έρευνας επί των ολιγάριθμων περιστατικών που εμφανίζονται σε εθνικό επίπεδο. Στη γεωγραφική κλίμακα της ΕΚ όπως και από γενικής επιστημονικής πλευράς, αυτά τα «ασυνήθη» περιστατικά εμφανίζουν τελικά αρκετές ομοιότητες, παρέχοντας εκ φύσεως εξαιρετικές δυνατότητες πειραματισμού για τη διεξαγωγή έρευνας εις βάθος με αντικείμενο τους βασικούς μηχανισμούς των ασθενειών και των σωματικών μειονεξιών καθώς και για τη σύνδεση της γενετικής έρευνας με τη βιοχημική και φυσική έκφραση των ασθενειών. Παραδείγματα τέτοιων ασθενειών είναι η θαλασσαναιμία (μεσογειακή αναιμία), τα συγγενή μεταβολικά νοσήματα που οφείλονται σε ανωμαλίες των υπεροξυσωμάτων κ.λπ. Οι δραστηριότητες στην προκειμένη περίπτωση θα συμπεριλάβουν καταγραφή των σπανίων διαταραχών και, σε συνεργασία με το τμήμα του προγράμματος που αφορά τη φαρμακευτική έρευνα, τη δημιουργία παρακαταθήκης «ορφανών» φαρμάκων διαθέσιμων για κλινική έρευνα.

Έρευνα για τη δημόσια υγεία, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας για τις υπηρεσίες υγείας

Κάθε χρόνο, θα μπορούσαν να αποφευχθούν περισσότεροι από 110 000 θάνατοι πριν από την ηλικία των 65 ετών, οφειλόμενοι σε 21 κοινές ασθένειες, εάν κάθε περιφέρεια της Ευρώπης κατόρθωνε μόνο να επιτύχει το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας που καταγράφεται σε εθνικό επίπεδο για κάθε μία από τις ασθένειες αυτές.

Οι παραδόσεις, η πρακτική καθώς και η νομική και διοικητική οργάνωση των υπηρεσιών και των συστημάτων δημόσιας υγείας διαφέρουν τόσο μεταξύ των κρατών μελών, ώστε καθιστούν πρακτικά ανέφικτη οποιαδήποτε εναρμόνιση των υπηρεσιών στον τομέα. Παρ' όλα αυτά, η έρευνα θα πρέπει να αποσκοπεί στην παροχή συνδρομής στα κράτη μέλη για να ενισχύσουν την εκ μέρους τους κάλυψη των ζητημάτων δημόσιας υγείας, στη συμβολή, στην κατάστρωση και εφαρμογή των στόχων, των πολιτικών και των στρατηγικών, καθώς και στην εξασφάλιση της συνοχής των μέτρων προστασίας της υγείας σε όλη την έκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο πεδίο της έρευνας για τη δημόσια υγεία, θα καλυφθούν τα ακόλουθα θέματα:

- έρευνα με αντικείμενο την υγειονομική εκπαίδευση και την πρόληψη, την πρωτοβάθμια περίθαλψη, την εκτίμηση των αναγκών της υγείας (ιδίως των αναγκών και νέων ομάδων εξαρτημένων ατόμων) τις μετρήσεις των αποτελεσμάτων των παρεμβάσεων υγειονομικής πολιτικής και την αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας,

- συντονισμός και σύγκριση των ευρωπαϊκών δεδομένων για την υγεία,

- επιπτώσεις της εσωτερικής αγοράς στην παροχή υπηρεσιών υγείας πέραν των εσωτερικών συνόρων, κανονιστικές ρυθμίσεις και απελευθέρωση, αναλογία μεταξύ των συστημάτων υγείας που χρηματοδοτούνται από το δημόσιο και από τον ιδιωτικό τομέα,

- οικονομικά της υγείας και οργανωτικές πτυχές των συστημάτων υγείας,

- καθορισμός ευρωπαϊκής προσέγγισης για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στα συστήματα υγείας.

Έρευνα βιοϊατρικής τεχνολογίας και μηχανικής

Η αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας και η προκανονιστική έρευνα αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη σημασία μέσα στη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά με τις οδηγίες της για τα ιατροτεχνικά προϊόντα και τις δραστηριότητες τυποποίησης που συνοδεύουν αυτές τις οδηγίες. Τόσο για τη βιομηχανία όσο και για τα κέντρα αποφάσεων κάθε επιπέδου είναι απαραίτητη, εκτός από την εκτίμηση της ασφάλειας, και η έγκαιρη πρόσβαση σε αντικειμενικά στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των ιατροτεχνικών προϊόντων, πριν από την εισαγωγή τους στην αγορά των προϊόντων υγείας.

Τα κυριότερα θέματα έρευνας και ανάπτυξης θα είναι τα ακόλουθα:

- τεχνικές και ρομποτική ελαφρών επεμβάσεων: ρομποτική, τρισδιάστατη απεικόνιση, τεχνολογία μικροδομών και νανοτεχνολογία για τη στήριξη της χειρουργικής και τη διεύρυνση του φάσματος κλινικών ενδείξεων, για τις οποίες ενδείκνυνται οι ελαφρές επεμβάσεις 7 νέες εργονομικές προσεγγίσεις για το χειρουργείο στην περίπτωση της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής,

- τεχνικές απεικόνισης: μαγνητικός συντονισμός, υπέρηχοι, βιομαγνητισμός, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων κ.λπ., καθώς και απεικόνιση με τη βοήθεια μικροκυμάτων και φασματοσκοπία και απεικόνιση εγγύς υπερύθρου ακτινοβολίας 7 συγκριτική και ολοκληρωμένη αξιολόγηση των διαφόρων τεχνικών βιοϊατρικής απεικόνισης,

- βιοαισθητήρες, κυρίως σε σχέση με την κλινική αξία τους, όπως, μεταξύ άλλων, στην περίπτωση της παρακολούθησης των επιπέδων γλυκόζης στο διαβήτη ή του ελέγχου του οξυγόνου και της ανίχνευσης των ιόντων στις μονάδες εντατικής θεραπείας,

- ικανοποίηση των αναγκών του αυξανόμενου πληθυσμού ατόμων της τρίτης ηλικίας και ατόμων που υποφέρουν από κάποια αναπηρία, για την οποία απαιτείται περισσότερη έρευνα με αντικείμενο την τεχνολογία αποκατάστασης. Η ισχυρή τάση της ιατρικής προς την αντικατάσταση επιβάλλει περαιτέρω έρευνα για τα βιοϋλικά, ειδικότερα για τη βελτίωση των μηχανικών ιδιοτήτων και της βιοσυμβατότητας των πολυμερών, καθώς και για τα τεχνητά όργανα, όπως η τεχνητή καρδιά και το τεχνητό πάγκρεας. Για τους ίδιους λόγους είναι απαραίτητες επίσης η έρευνα που αποσκοπεί στην κατάρτιση μοντέλων των ανθρωπίνων λειτουργιών καθώς και η έρευνα με αντικείμενο τη βιομηχανική, την αιμοδυναμική και τη βιοορολογία,

- κυτταρική μηχανική: με το συνδυασμό της κυτταρικής και της μοριακής βιολογίας με τη χημική μηχανική, τη μηχανολογία και την ηλεκτρολογία, προβλέπεται να προκύψουν οφέλη λόγω συνέργειας και, κατ' αυτό τον τρόπο, να διανοιχθούν νέες προοπτικές κλινικών εφαρμογών.

Έρευνα για τη βιοϊατρική δεοντολογία

Δεδομένου ότι η έρευνα για τη βιοϊατρική δεοντολογία έχει οριζόντιο χαρακτήρα, θα ασχοληθεί με τους γενικούς κανόνες σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και προστασίας του ατόμου, εντάσσοντάς τους στο πλαίσιο της βιοϊατρικής έρευνας και των κλινικών εφαρμογών τους. Θα μελετηθούν οι κοινωνικές επιπτώσεις και η συνειδητοποίηση εκ μέρους του κοινού των προβλημάτων που συνδέονται με την πρόοδο στο βιοϊατρικό τομέα.

Ειδικότερα, θα καλυφθούν τα ακόλουθα θέματα:

- τεκνοποιία με ιατρική βοήθεια, που συμπεριλαμβάνει τον προκαθορισμό του φύλου, την προεμφυτευτική και την προγεννητική διαγνωστική, την έρευνα με αντικείμενο το έμβρυο, τη χρήση εμβρυακού ωοθητικού ιστού, την εγκυμοσύνη μετά την εμμηνόπαυση, τη δωρεά σπέρματος και ωαρίων,

- ανάλυση του ανθρωπίνου γονιδιώματος και οι κλινικές εφαρμογές της, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών, των διαγνωστικών εξετάσεων και της σωματοθεραπείας,

- τέλος της ζωής, όπου συμπεριλαμβάνονται η ανακούφιση των πόνων, η ευθανασία, η παράταση της ζωής με τεχνητά μέσα της προηγμένης ιατρικής τεχνολογίας και η ανάνηψη,

- διάθεση πόρων: ηθική και κοινωνική διάσταση των επιλογών που πρέπει να γίνουν όσον αφορά τους προϋπολογισμούς υγείας και τη διάθεση των πόρων,

- μεταμόσχευση ιστών και οργάνων, όπου συμπεριλαμβάνονται η χρήση ανθρωπίνων ιστών και οργάνων και η λειτουργία των τραπεζών ιστών και οργάνων,

- συγκατάθεση του ασθενούς μετά από ενημέρωση σε διαδικασίες διάγνωσης, θεραπευτικής αγωγής ή πρόληψης ή στη διεξαγωγή έρευνας, συμπεριλαμβανομένης της συγκατάθεσης τρωτών ατόμων, όπως, π.χ., οι κρατούμενοι φυλακών και τα διανοητικώς ανάπηρα άτομα,

- εχεμύθεια και ιατρικό απόρρητο ως προς τα ιατρικά δεδομένα γενετικής ή άλλης φύσεως, με έμφαση στο ειδικό πρόβλημα που δημιουργούν τα σύγχρονα συστήματα πληροφοριών, όπως η μηχανοργάνωση με αυτόματη διαβίβαση δεδομένων.

Στόχοι που θα επιδιωχθούν με δραστηριότητες οριζόντιου χαρακτήρα

Οι ερευνητικές δραστηριότητες με αντικείμενο τη βιοϊατρική δεοντολογία, που θα αναληφθούν στο πλαίσιο του Biomed 2, θα ασκηθούν από κοινού με τις δραστηριότητες της οριζόντιας μονάδας «Νομικά και ηθικά ζητήματα» που αφορούν τις ηθικές, νομικές και κοινωνικές πτυχές, ώστε να επωφεληθούν από διεπιστημονικές ικανότητες.

Για να διευκολυνθούν ο διάλογος και η κατανόηση μεταξύ των κυριότερων εθνικών και κοινωνικοπολιτικών θέσεων στο ζήτημα της βιοδεοντολογίας, χωρίς να παραβλεφθούν οι υφιστάμενες πολιτιστικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, θα συγκροτηθούν ομάδες εργασίας για να προετοιμάσουν μελέτες και έρευνες που ενδιαφέρουν επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Θα οργανωθούν στοχοθετημένες συναντήσεις πρακτικής εργασίας, στις οποίες θα προσδιοριστούν και θα συζητηθούν θέματα όπου παρατηρούνται διαφορές απόψεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, και, κατά περίπτωση, ερευνητικές δραστηριότητες που θα εφαρμόσουν πολυεπιστημονικές προσεγγίσεις στα θέματα αυτά. Θα χρηματοδοτηθούν επίσης δραστηριότητες για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τις νέες βιοϊατρικές τεχνολογίες. Στην οριζόντια αυτή δραστηριότητα θα ληφθούν υπόψη η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τη Βιοδεοντολογία και τα σχέδια των πρωτοκόλλων της.

Η διεξαγωγή πειραμάτων και δοκιμών σε ζώα θα πρέπει να αντικαθίσταται, κατά το μέτρο του δυνατού, από μεθόδους in vitro ή άλλες. Η έρευνα που μεταβάλλει ή επιδιώκει να μεταβάλει τη γενετική σύσταση του ανθρώπου με αλλοίωση των βλαστικών κυττάρων ή επέμβαση σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάπτυξης του εμβρύου, η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κληρονομική μεταβίβαση αυτών των μεταβολών, όπως και η έρευνα που αποβλέπει στην αντικατάσταση πυρήνων των κυττάρων εμβρύων από άλλους πυρήνες προερχόμενους από κύτταρα ατόμων, εμβρύων ή μεταγενέστερων σταδίων της ανάπτυξης του εμβρύου (κλώνωση) έχουν αποκλειστεί από το πεδίο εφαρμογής αυτών των τριών ειδικών προγραμμάτων.

Οι δραστηριότητες επίδειξης στο πλαίσιο της έρευνας βιοϊατρικής και υγείας θα διευκολύνουν τις ευρωπαϊκές συγκριτικές και πολυκεντρικές δοκιμές νέων φαρμάκων, νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων και των έτοιμων για δοκιμή πρωτοτύπων των νέων ιατροτεχνικών προϊόντων. Θα αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην επίδειξη των πιο πρόσφατων τεχνικών κλινικής διαγνωστικής και απεικόνισης, εμφυτεύσιμων αισθητήρων για την παρακολούθηση ή την αποκατάσταση παθολογικών καταστάσεων, τεχνητών οργάνων, βιοσυμβατών υλικών, νέων θεραπευτικών αγωγών για τον καρκίνο και τεχνικών ακτινοβόλησης. Θα εφαρμοστεί προσέγγιση από τη βάση προς την κορυψή (bottom-up) σε συνεργασία με τα άλλα προγράμματα που έχουν ως αντικείμενο τις βιοεπιστήμες, για τον εντοπισμό των καλύτερων δυνατοτήτων προανταγωνιστικής επίδειξης, ώστε να αποδειχθούν η τεχνική βιωσιμότητα αυτών των νέων τεχνολογιών και, κατά περίπτωση, τα οικονομικά πλεονεκτήματά τους στο προανταγωνιστικό επίπεδο. Η έγκαιρη συμμετοχή των νοσοκομείων και των κλινικών ιατρών σ' αυτές τις δραστηριότητες επίδειξης θα επιτρέψει την αποτελεσματική διάδοση των γνώσεων και την ταχεία συνειδητοποίηση των ωφελειών που μπορούν να προκύψουν από την υιοθέτηση στην καθημερινή πρακτική αυτών των τόσο πρωτοποριακών προσεγγίσεων, φαρμάκων ή ιατροτεχνικών προϊόντων. Η επίδειξη στα εν λόγω πεδία, διατηρώντας πάντοτε ως πρώτη προτεραιότητα τα οφέλη για τους πάσχοντες, θα λάβει υπόψη τις ειδικές ανάγκες των βιομηχανιών βιοϊατρικής μηχανικής και της φαρμακοβιομηχανίας, καθώς και των ιδρυμάτων υγειονομικής περίθαλψης, και θα πραγματοποιηθεί με εταιρικές συνεργασίες μεταξύ των παραπάνω κατασκευαστικών βιομηχανιών, των επαγγελμάτων υγείας, των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας και των αρμοδίων για την υγεία αρχών.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ

ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1. Ο τρόπος χρηματοδοτικής συνεισφοράς της Κοινότητας προβλέπεται στο παράρτημα IV της απόφασης για το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο.

Οι λεπτομέρειες της συμμετοχής των επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων καθώς και ο τρόπος διάδοσης των αποτελεσμάτων προσδιορίζονται στα μέτρα που προβλέπονται από το άρθρο 130 Ι της Συνθήκης.

Παρ' όλα αυτά, στην εκτέλεση του παρόντος προγράμματος έχουν εφαρμογή οι ακόλουθες διευκρινίσεις:

- Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα, με χρηματοδοτική ενίσχυση από την Κοινότητα, έχουν:

α) όλα τα νομικά πρόσωπα που εδρεύουν και ασκούν κανονικά δραστηριότητες Ε & Α

- στην Κοινότητα ή

- σε τρίτη χώρα, που έχει συνδεθεί εξ ολοκλήρου ή εν μέρει με την εφαρμογή του συγκεκριμένου προγράμματος, μετά από συμφωνία μεταξύ αυτής και της Επιτροπής 7

β) το Κοινό Κέντρο Ερευνών.

1.1. Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα, χωρίς χρηματοδοτική ενίσχυση από την Κοινότητα και με την προϋπόθεση ότι η συμμετοχή τους παρουσιάζει ενδιαφέρον για τις κοινοτικές πολιτικές, έχουν:

α) τα νομικά πρόσωπα που εδρεύουν σε χώρα η οποία έχει συνάψει με την Κοινότητα συμφωνία επιστημονικής και τεχνικής συνεργασίας με αντικείμενο ενέργειες καλυπτόμενες από το πρόγραμμα, με την προϋπόθεση ότι η συμμετοχή τους είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της εν λόγω συμφωνίας 7

β) τα νομικά πρόσωπα που εδρεύουν σε ευρωπαϊκές χώρες 7

γ) οι διεθνείς οργανισμοί έρευνας.

1.2. Δικαίωμα συμμετοχής στο πεδίο έρευνας «Ανάλυση του ανθρωπίνου γονιδιώματος», χωρίς χρηματοδοτική ενίσχυση από την Κοινότητα, έχουν όλα τα νομικά πρόσωπα, με την προϋπόθεση ότι η συμμετοχή τους παρουσιάζει ενδιαφέρον για τις κοινοτικές πολιτικές.

1.3. Σε κατάλληλες ειδικές περιπτώσεις, η συμμετοχή των ευρωπαϊκών διεθνών οργανισμών μπορεί να χρηματοδοτηθεί με τους ίδιους όρους, όπως η συμμετοχή των κοινοτικών οργανισμών.

2. Το παρόν πρόγραμμα θα υλοποιηθεί με: Χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας σε δραστηριότητες Ε & ΤΑ, τις οποίες αναλαμβάνουν τρίτοι ή τα ινστιτούτα του ΚΚΕρ σε σύμπραξη με τρίτους:

2.1. Ενέργειες επιμερισμένων δαπανών, που καλύπτουν τα ακόλουθα:

- τα έργα Ε & ΤΑ που εκτελούνται από επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένων των κοινοπραξιών για την ανάληψη ολοκληρωμένων έργων, που συνενώνουν τους φορείς αυτούς στην επιδίωξη κοινών στόχων,

- τα έργα βασικής έρευνας μέσω θεματικών, τα οποία συγκροτούνται με άξονα τεχνολογίες γενικής εφαρμογής που έχουν στρατηγική σημασία, συνδέοντας επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια,

- την τεχνολογική παρότρυνση, με την οποία επιδιώκεται να προωθηθεί και να διευκολυνθεί η συμμετοχή των MME με πριμοδοτήσεις που καλύπτουν το αναγνωριστικό στάδιο των ενεργειών Ε & ΤΑ (συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης συνεργατών) καθώς και με συλλογική έρευνα. Οι εν λόγω πριμοδοτήσεις χορηγούνται μετά από επιλογή προσχεδίων προτάσεων, τα οποία μπορούν να υποβάλλονται ανά πάσα στιγμή,

- την ενίσχυση της χρηματοδότησης έργων υποδομής ή εγκαταστάσεων που είναι απαραίτητες για την υλοποίηση μιας συντονιστικής δράσης (ενισχυμένη συντονιστική δραστηριότητα),

- τις ενέργειες επίδειξης, όπως ορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ του προγράμματος-πλαισίου, οι οποίες αποσκοπούν, μεταξύ άλλων με πριμοδοτήσεις σκοπιμότητας και άμεσες επιδοτήσεις προς τους τεχνολόγους, στην εξουδετέρωση των ειδικών εμποδίων που συναντά η χρήση των νέων τεχνολογιών και στη δημιουργία δεσμών μεταξύ των παραγωγών και των χρηστών της τεχνολογίας.

2.2. Συντονισμένες ενέργειες, οι οποίες συνίστανται στο συντονισμό, κυρίως με συντονιστικά δίκτυα, των έργων Ε & ΤΑ που χρηματοδοτούνται ήδη από δημόσιες αρχές ή ιδιωτικούς οργανισμούς. Η συντονισμένη δράση είναι επίσης δυνατόν να χρησιμεύσει στον αναγκαίο συντονισμό για τη λειτουργία των θεματικών δικτύων, τα οποία, μέσω έργων Ε & ΤΑ επιμερισμένων δαπανών [πρβλ. παράγραφο 2.1 στοιχείο α) πρώτη περίπτωση], συνενώνουν κατασκευαστές, χρήστες, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στην επιδίωξη του ίδιου τεχνολογικού ή βιομηχανικού στόχου.

2.3. Ειδικά μέτρα, όπως μέτρα για την προώθηση της τυποποίησης και μέτρα για την εγκατάσταση εργαλείων γενικού προορισμού, που εξυπηρετούν τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια και τις επιχειρήσεις. Η χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας καλύπτει έως και το 100 % του κόστους των μέτρων αυτών.

2.4. Προπαρασκευαστικά και συνοδευτικά μέτρα καθώς και μέτρα στήριξης, που καλύπτουν τα ακόλουθα:

- μελέτες για τη στήριξη του παρόντος προγράμματος και την προπαρασκευή πιθανών μελλοντικών ενεργειών,

- διασκέψεις, σεμινάρια, συνέδρια πρακτικής εργασίας ή άλλες επιστημονικές ή τεχνικές συνεδριάσεις, συμπεριλαμβανομένων των συνεδριάσεων διακλαδικού ή πολυεπιστημονικού συντονισμού,

- χρήση εξωτερικής εξειδίκευσης, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε βάσεις επιστημονικών δεδομένων,

- επιστημονικές δημοσιεύσεις, όπου συμπεριλαμβάνονται η διάδοση, η προώθηση και η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων (σε συντονισμό με τις αντίστοιχες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της τρίτης δράσης),

- μελέτες για την εκτίμηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και των ενδεχόμενων τεχνολογικών κινδύνων που συνδέονται με το σύνολο των έργων του παρόντος προγράμματος,

- εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικές με την έρευνα που καλύπτει το πρόγραμμα,

- ανεξάρτητη αξιολόγηση (συμπεριλαμβάνονται οι μελέτες) της διαχείρισης και των επιτευγμάτων των δραστηριοτήτων του προγράμματος,

- μέτρα για την υποστήριξη της λειτουργίας δικτύων ευαισθητοποίησης και αποκεντρωμένης παροχής συνδρομής στις MME με συντονισμό με τη δράση Ευρωδιαχείριση - έλεγχοι Ε & ΤΑ.

Οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν βάσει του παρόντος προγράμματος για τη διάδοση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του θα συμπληρώνουν τις αντίστοιχες δραστηριότητες της τρίτης δράσης και θα ασκηθούν σε στενή συνεργασία με αυτήν. Οι συνεργαζόμενοι σε έργα Ε & ΤΑ αποτελούν προνομιακά δίκτυα διάδοσης και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων, τα οποία θα ενισχυθούν με δημοσιεύσεις, συνέδρια, προώθηση αποτελεσμάτων, μελέτες οικονομοτεχνικών δυνατοτήτων κ.λπ. Για να εξασφαλισθεί η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση, πρέπει να ληφθούν υπόψη εξαρχής αλλά και σε όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης των έργων Ε & ΤΑ οι παράγοντες εκείνοι που μπορούν να ευνοήσουν τη μεταγενέστερη χρήση των αποτελεσμάτων.